Factsheet: NL33HU Hunze

Factsheet: NL33HU Hunze

-DISCLAIMERDe informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze factsheet is een werkversie ten behoeve van eigen gebruik door de waterbeheerder. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat.

1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben.

Naam:

Code:

NL33HU

Deelstroomgebied: Eems

Type:

R5 (Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand)

Waterbeheerder:

Status: Sterk Veranderd

Hunze

Waterschap Hunze en Aa's

Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie:

Nee

Provincies:

Provincie Groningen, Provincie Drenthe

Gemeenten:

Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Tynaarlo

Factsheet KRW Naam waterlichaam: Hunze Code waterlichaam:

NL33HU

Versie: Werkversie waterbeheerder aangemaakt: 10-06-2014 om 11:27 u. pagina 1 van 9

Karakterschets: Een langzaam stromende meanderende laaglandbeek die sterk genormaliseerd is. Ligging hoofdzakelijk in Drenthe, alleen het deel tussen het Zuidlaardermeer en het Winschoterdiep bevindt zich in de provincie Groningen. De beek wordt hoofdzakelijk gevoed door regenwater. Daarnaast is er nog enige aanvoer door kwel. De Hunze ligt aan de voet van de Hondsrug, waar de infiltratie en kwel de motor is van het beeksysteem. Karakteristiek is het enkelzijdig beekdal met aan de westzijde de hellingen van de Hondsrug en aan de oostzijde de reeds verdwenen hoogveenvlakte als brongebied. Het waterlichaam Hunze heeft een nauwe relatie met het waterlichaam Zuidlaardermeer omdat de Hunze door het meer stroomt (zie ook factsheet NL33ZM, Zuidlaardermeer). In het stroomgebied van de Hunze liggen 4 drinkwaterwingebieden. nl. Gasselte, Breevenen, de Groeve en Onnerpolder(Omgevingsverordening Drenthe en Groningen, gebiedsdossiers drinkwaterwinningen Drenthe). Daarnaast is een strategische drinkwaterwinning aangewezen ( Kastelenakkers. Rondom het Zuidlaardermeer stroomt het waterlichaam de Hunze (benedenloop Hunze en Drentse Diep) door het N2000 gebied Zuidlaardermeer (ontwerp beheerplan N2000 Zuidlaardermeer). Beschermde gebieden: - Vogelrichtlijn Zuidlaardermeergebied (NL_VOG_20)


NL33HU


2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Dit onderdeel beschrijft de significante belastingen op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan op het waterlichaam.

Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep

Belasting

Functie

Effect

puntbronnen

rioolwaterzuiveringsinstallaties

Zuivering afvalwater

Nutrienten, bestrijdingsmiddelen en hormoonverstorende stoffen

diffuse bronnen

door landbouwgronden

Landbouw

Nutriënten, bestrijdingsmiddelen

wateronttrekkingen

voor publieke (drink)watervoorziening

Drinkwatervoorziening Verdroging

regulering waterbeweging

stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing)

Waterbeheer afgestemd op gebiedsfuncties

Kunstmatige waterhuishouding


kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop


Verandering afvoerkarakteristiek, Vermindering natuurlijke processen en verlies van natuurlijke paaiplaatsen en natuurlijke vegetaties/ en leefgebieden


verlies oeverzones en overstromingsvlaktes

Veiligheid, Landbouw

Vermindering natuurlijke processen en leefgebied voor aquatische flora en fauna. Verandering afvoerkarakteristiek en vermindering bergingscapaciteit


versnelde waterafvoer

Voorkomen wateroverlast

Vermindering natuurlijke beekprocessen


barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.)

Peilbeheer (grond)water

Continuum doorbroken


ontwatering (veenoxidatie en bodemdaling)


Kunstmatige waterhuishouding,Belasting met nutrienten

Toelichting belastingen: De belastingen zijn bepaald in de watersysteemanalyse die is uitgevoerd ten behoeve van het gebiedsproces. De belasting wat betreft stoffen wordt in belangrijke mate gevormd door de RWZI Gieten, de landbouw en het stedelijk gebied. De nutriënten vormen geen belemmering voor het doelbereik van de Hunze. Mogelijk vormen gewasbeschermingsmiddelen nog wel een belemmering voor de Hunze. De normalisatie van de beek is een belangrijke belemmering voor de biologie. De inrichtingsmaatregelen worden als cruciaal gezien voor het herstel van de Hunze inclusief de mogelijkheid om het water niet alleen door de hoofdloop te laten lopen, maar ook door de meanders.

3. Status, doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft status en doelen van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien: · de status sterk veranderd of kunstmatig is; · de doelen afwijken van doelen die nationaal zijn vastgelegd via het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water. Verder wordt hier aangegeven hoe de toestand van het waterlichaam zich verhoudt tot die doelen en de toestand in de periode tot 2021.


NL33HU


Status: Sterk Veranderd

Overige duurzame activiteiten

Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen

Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen

Scheepvaart, havens, recreatie

Milieu in brede zin

Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar

gebruiksfuncties

Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin:

Anders, zie toelichting

False

False

False

True

False False

Flexibel peilbeheer in boezemwateren

False

False

False

True

False False

Verwijderen waterkeringen

False

False

False

True

False False

Motivering per gebruiksfunctie Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Motivering: Het afkoppelen van de RWZI Gieten is ongewenst omdat het debiet een significante bijdrage levert aan de afvoer van de beek gedurende het zomerhalfjaar. Door het grotendeels verdwijnen van de oorspronkelijke veengebieden als gevolg van veenafgraving en veenoxidatie is de oorspronkelijke sponswerking van het brongebied verdwenen. De uitgevoerde optimalisaties van de waterafvoer hebben geleid tot hogere afvoerpieken in de winter en het vrijwel afwezig zijn van waterafvoer gedurende droge zomers. Het afvoerregime van de beek is hiermee sterk veranderd. De benedenloop van de Hunze kent een boezempeil waardoor hier minder sprake is van beekspecifieke stromingsomstandigheden. Beschouwde alternatieven Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar - Ja, alternatieven hebben meer negatieve effecten op het milieu Motivering: (Er is geen motivering gegeven) Chemie en chemische stoffen ecologie Normoverschrijding bij beoordeling in rapportagejaar 2014 Prioritaire stoffen (KRW)

Specifieke verontreinigende stoffen (KRW)

(geen normoverschrijdingen)

(geen normoverschrijdingen)

Prognose normoverschrijding toestand 2021 Prioritaire Stoffen (KRW) (geen normoverschrijdingen)

Motivering chemische toestand:


NL33HU


Koper en zink vallen onder de specifieke verontreinigende stoffen. Voor deze parameters is een beheerdersoordeel toegepast (te weten: voldoet). Bij het beheerdersoordeel is rekening gehouden met biobeschikbaarheid en achtergrondwaarden. Voor de toestand van prioritaire stoffen is een beheerdersoordeel toegepast (te weten: voldoet). De toestand voor prioritaire stoffen in het waterlichaam Eemskanaal/Winschoterdiep werd namelijk tot nog toe geprojecteerd op dit waterlichaam, maar dit is niet terecht. Biologie

GEP

Beoordeling periode 2009-2015 Macrofauna (EKR)

≥ 0,60

Overige waterflora (EKR)

≥ 0,59

Vis (EKR)

≥ 0,25

Fytoplankton (EKR)

Toestand 2009

Toestand 2010-2015

Prognose toestand 2021

* E-ontoereikend E-ontoereikend E-goed *

matig

E-matig

matig matig

E-ontoereikend * E-ontoereikend

NVT

NVT

NVT

Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l)

≤ 0,10

* E-ontoereikend

E-goed

goed

Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l)

≤ 3,50

E-goed

goed

Algemeen fysische chemie

E-matig *

DIN (winterperiode) (mg N/l)

NVT

Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l)

≤ 30

E-goed *

E-goed

goed

Temperatuur (max. waarde) (gr.C)

≤ 25,0

E-goed *

E-goed

goed

Zuurgraad (zomergemiddelde) (-)

5,5 - 8,5

E-goed *

E-goed

goed

Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%)

70 - 120

E-goed *

E-goed

goed

Doorzicht (zomergemiddelde) (m)

Legenda:

blauw = zeer goed, rood = slecht,

NVT

groen = goed,

NVT

NVT

geel = matig,

NVT

NVT

oranje = ontoereikend,

leeg = geen gegevens

*: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam (hier R5) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd.

Motivering ecologische toestand:


NL33HU


Voor de kwaliteitselementen overige waterflora (macrofyten) en vis zijn de toestanden 2009 bepaald met oude maatlatten tegen oude GEP doelen en de toestand 2010-2015 met nieuwe maatlatten tegen nieuwe GEP doelen. Dit methodische verschil verklaart in de eerste plaats de verschillen voor deze kwaliteitselemententen tussen de toestand 2009 en toestand 2010-2015. Er is hier dus geen sprake van daadwerkelijke verandering in toestand. De afleiding van de nieuwe GEP doelen is vastgelegd in achtergronddocumenten. De onderzoeksgroepen macrofauna en vis laten op stroomgebiedsniveau nog geen verandering in ecologische kwaliteit zien. Op lokaal niveau wel. De gewenste stromingsminnende vissoorten worden momenteel nog slechts in kleine aantallen aangetroffen. Het nog geringe effect op stroomgebiedsniveau komt deels doordat het areaal herstelde trajecten ten opzichte van de totale lengte waterlichaam Hunze nog relatief gering is. De ecologie zal verder verbeteren naarmate de Hunze een meer natuurlijk stromingsregime en grotere diversiteit in substraat krijgt. Dit is in de huidige situatie nog niet optimaal uit te voeren omdat bij het peilbeheer nog sterk rekening wordt gehouden met het landbouwgebied. Door inrichtingsprojecten in de bovenlopen zal deze situatie verbeteren. Voor de fysisch-chemische parameters stikstof, fosfaat, zuurstof, doorzicht, chloride en chlorofyl-a hanteren wij gebiedsgerichte doelen. Deze zijn afgeleid op basis van de gebiedsspecifieke kenmerken en omstandigheden. 2009

Eindoordeel

2010-2015

Chemie

Totaal

C-voldoet niet*

C-voldoet

Ecologie

Totaal

E-ontoereikend *

E-ontoereikend

Biologie E-ontoereikend *

E-ontoereikend

Fysische chemie E-ontoereikend * Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet niet*

*

E-goed C-voldoet

*

Legenda: - Chemie:

blauw = goed/voldoet,

rood = niet goed/voldoet niet

- Ecologie:

blauw = zeer goed,

groen = goed/voldoet,

oranje = ontoereikend,

rood = slecht/voldoet niet

geel = matig,

*: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Toestand 2010-2015 is gebaseerd op beoordeling met Aquo-kit, rapportagejaar 2014


NL33HU


4. Maatregelen Hier worden de maatregelen opgesomd die specifiek zijn voor het waterlichaam. Deze maatregelen vormen een aanvulling op de generieke maatregelen die zijn beschreven in het stroomgebiedbeheerplan. Bij de maatregelen uit de plannen van 2009 is de status aangegeven. Ook andere maatregelen die tot 2015 worden uitgevoerd kunnen worden vermeld. De nieuwe maatregelen zijn opgedeeld naar periode van uitvoering (2016 - 2021 en na 2021). Verder is aangegeven wanneer een maatregel uitsluitend is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. De vermelde voortgang per maatregel betreft gegevens die begin 2014 zijn bijgewerkt t/m 31 december 2013.

Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Oorspronkelijke naam: afkoppelopgave gemeente Borger-Odoorn SGBP omschrijving:

afkoppelen verhard oppervlak

Initiatiefnemer:

Gemeente Borger-Odoorn

Voortgang:

ha

Omvang: 1 ha

Motivering:

Uitgevoerd: 1 Toelichting: Oorspronkelijke naam: afkoppelopgave gemeente Haren SGBP omschrijving:

afkoppelen verhard oppervlak

Initiatiefnemer:

Gemeente Haren

Voortgang:

ha

Omvang: 0,99 ha

Motivering:

Uitgevoerd: 0,99 Toelichting: Oorspronkelijke naam: randenbeheer (exacte wijze van uitvoering afhankelijk van uitkomsten lopende pilot) SGBP omschrijving:

uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer

Initiatiefnemer:


Voortgang:

km Vervangen: 20

Toelichting:

Omvang: 20 km

Motivering: De gewenste reductie in nutriëntenbelasting kon op een meer efficiënte manier worden bereikt door een optimalisatie van de RWZI

< 2015: Vervangen door een alternatieve maatregel. Motivatie: Bij de opgave van de maatregel akkerrandenbeheer is aangegeven dat de uitvoering afhankelijk zou zijn van de resultaten van het onderzoek. In de periode 2006 tot 2009 is een pilot project uitgevoerd met akkerrandenbeheer. De resultaten van het onderzoek gaven aan dat de resultaten wat betreft nutriënten reductie tegenvielen. Bij de keuze voor de maatregelen was berekend welke reductie in de nutriëntenbelasting gewenst was. De gewenste reductie in nutriëntenbelasting kon op een meer efficiënte manier worden bereikt door een optimalisatie van de RWZI Gieten. Daarom is de maatregelen akkerranden vervangen door de maatregel optimalisatie van de RWZI Gieten.

Oorspronkelijke naam: realiseren overstromingsvlakten, Tusschenwater, Torenveen, Mandelanden, Lofar, Achterste Diep, Oude

Omvang: 15 km

SGBP omschrijving:

verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water

Initiatiefnemer:


Voortgang:

km

Motivering:

Planvoorbereiding: 2,6 In uitvoering: 0,7 Uitgevoerd: 11,7 Toelichting:

< 2015

Oorspronkelijke naam: stimuleren preciese bemesting landbouw SGBP omschrijving:

verminderen emissie nutriënten landbouw

Initiatiefnemer:


Voortgang:

stuks

Omvang: 1 stuks

Motivering:

In uitvoering: 1 Factsheet KRW Naam waterlichaam: Hunze Code waterlichaam:

NL33HU


Toelichting:

< 2015

Oorspronkelijke naam: verdrogingsbestrijding Gronings deel. Onnerpolder. Oostpolder, polder WolfsbargeII SGBP omschrijving:

overige inrichtingsmaatregelen

Initiatiefnemer:


Voortgang:

stuks

Omvang: 3 stuks

Motivering:

Uitgevoerd: 3 Toelichting:

< 2015

Maatregelen gepland voor de periode 2016-2021 Oorspronkelijke naam: Beekherstel, overstromingsvlakten o.a. Bronnegermaden, de Branden, Duunschelanden, Breevenen

Omvang: 17,2 km

SGBP omschrijving:


Initiatiefnemer:


Andere richtlijn: Toelichting: Oorspronkelijke naam: Onderzoek fosfaat nalevering uit de bodem door doorslag van gronden SGBP omschrijving:

uitvoeren onderzoek

Initiatiefnemer:


Omvang: 1 stuks

Andere richtlijn: Toelichting: Oorspronkelijke naam: Opheffen vismigratieknelpunten Hunze SGBP omschrijving:

vispasseerbaar maken kunstwerk

Initiatiefnemer:


Omvang: 7 stuks

Andere richtlijn: Toelichting:

Maatregelen gepland voor de periode 2022-2027 Oorspronkelijke naam: Beekherstel, overstromingsvlakten Noordma, Bronnegermaden, Achterste Diep

Omvang: 8 km

SGBP omschrijving:


Initiatiefnemer:

Waterschap Hunze en Aas

Andere richtlijn: Toelichting: Oorspronkelijke naam: Opheffen Vismigratiekenelpunten Hunze SGBP omschrijving:

vispasseerbaar maken kunstwerk

Initiatiefnemer:


Omvang: 4 stuks

Andere richtlijn: Toelichting:

5. Toepassing uitzonderingen De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motivatie dient hier te worden gegeven.


NL33HU


Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "goed" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond

Kwaliteitselement

Natuurlijke omstandigheden

Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora, Vis-kwaliteit

Onevenredig kostbaar


Technisch onhaalbaar


Motivering per motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Een deel van de inrichtingsmaatregelen wordt in de tweede en derde planperiode uitgevoerd. Uit onderzoek is gebleken dat het in veel gevallen een aantal jaar kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie, bijvoorbeeld omdat het tijd kost voor bepaalde soorten om nieuw habitat te koloniseren. Om deze redenen zijn de effecten van maatregelen pas later zichtbaar.

Onevenredig kostbaar Waterschap Hunze en Aa’s ontvangt jaarlijks ongeveer € 85 miljoen aan inkomsten (stand van zaken 2015). Voor het KRW maatregelenpakket van de periode 2016-2021 wordt jaarlijks gemiddeld € 3.77 miljoen uitgetrokken, waarmee de kosten binnen de randvoorwaarde blijven van beperkte lastenstijging voor de burger zoals afgesproken met het bestuur. De overige maatregelen staan gepland na 2021, omdat het eerder uitvoeren van meer maatregelen als disproportioneel kostbaar wordt beschouwd.

Technisch onhaalbaar Vanwege het maatschappelijke draagvlak, vindt grondverwerving vrijwel altijd plaats op vrijwillige basis. Een gefaseerde uitvoering is dan in veel gevallen voordeliger, omdat hiermee het opdrijven van grondprijzen kan worden tegengegaan. Bovendien is het niet aannemelijk dat alle benodigde gronden voor herinrichting tijdig verworven zijn, want er is vervolgens ook nog tijd nodig voor realisatie van maatregelen. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames), die zich lang niet op alle locaties binnen de komende periode zullen voordoen. Dergelijke grootschalige gebiedsprocessen kennen mede als gevolg van juridische procedures een doorlooptijd die de planperiode overschrijdt. Dit heeft als consequentie dat fasering nodig is.

Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW.


NL33HU


Factsheet: NL33HU Hunze

Recommend Documents