f azine

i e x m a g a z i n e • j a a r g a n g 5 • n u m m e r 1 • j a n u a r i / f e b r u a r i

magazine

V a n E P S t o t E B I T D A – C u r s u s j a a r ve r s l a g l e z e n

jaargang 5 • nummer 1 januari/februari 2008 m 4,95

van beleg ger s vo o r b e le g ge rs

2 0 0 8 A E X

Nederlandse aandelen!

5 1 0 , 4 3

…en andere veilige havens voor volgend jaar

– 6 d e c e m b e r

12 pagina’s voorspellingen

2 0 0 7

2008 IEX-experts onthullen hun visie

s d i g l a v i v r r o u S vo

I N H OU D

31

30

Deskundigen over 2008

Een groot deel van het iex-columnistencorps en de redactie geven u, zoals het vroeger ging op een stukje papier, hun voorspellingen voor het komende beursjaar. Wat doen de goud- en olieprijs, hoe ziet de grafiek van de aex er in 2008 uit en waar in de wereld moet u zitten? Voorzien van – zoals elk jaar – een lijstje met de toppers en floppers.

Aandelen in dit nummer Aalberts Industries: 51 Aegon: 50 Ahold: 48 Akzo Nobel: 56 AND: 29 Antonov: 46 Apple: 27 Arcelor-Mittal: 43 ASML: 50 Citigroup: 24 Corio: 51, 56 Crucell: 49 CSM: 69 E*Trade: 28 Heineken: 49, 56 KPN: 50, 56 Petrochina: 24 Philips: 14, 56 Royal Dutch Shell: 27, 50 Société Générale: 27 Spyker: 26 Sucraf: 24 TNT: 56 Tom Tom: 56 Unilever: 56 USG People: 16, 56 Wessanen: 56

Cijferregen

54 Glazen Bol

Beursjaar 2008 wordt volgens de kenners nog volatieler dan 2007. Gelukkig ziet iex nog volop kansen. Wij keken in onze glazen bol en vonden drie veilige havens.

48 56 62

Nog even wachten en dan breekt het cijferseizoen weer aan. Waar moet u eigenlijk op letten bij het lezen van de jaarcijfers? iex helpt u alvast op weg en legt uit welke termen bij welk bedrijf horen.

Vastgoedveteraan

Bijna veertig jaar zit vastgoedondernemer Richard Homburg in het vak. Hij vertelt over zijn carrière, zijn missers en successen. “Bij de verkoop van Uni-Invest was er veel kritiek op mijn gouden parachute.”

v a n b e l e gg e r s

24 Terugblik 2007



74 Bedrijfsbezoek en -interview

82 Warrum Buffet

De wilde wieven komen

v o o r b e l e gg e r s 12 De wereld volgens iex Valuta tegenover de dollar 16 Aandeel van de maand

Philips en usg People



Rusland-fondsen



Invesco Asia Infrastructure

18 Beleggingsfondsen

20 Fonds van de maand



De beste belegger en veel meer



csm



Boekrecensies en meer...



Portret van iex belegger ‘pr’

78 iex Service

81 iex Community

Plus 5 6 67 78

Editorial Snapshots iex Top 40 iex Eindejaarsprijsvraag

3

E D ITO R I A L 2008, mijn versie

H

et hoofdredacteurschap heeft soms zijn voordelen. In de vorm van dit editorial heb ik als enige van de twaalf beursvoorspellers in dit blad de ruimte om mijn prognoses van wat tekst en uitleg te voorzien. En van een dikke kanttekening, trouwens. Want het is natuurlijk onzinnig om begin december 2007 te voorspellen hoe hoog allerlei grillige koersen met oud en nieuw volgend jaar staan. Your guess is as good as mine. Maar goed, het gaat om het idee. En fundamenteel is er best iets te zeggen over de wereld en mijn verwachtingen over de grote trends. Daarom hier de lange versie van het kladje op pagina 37. Goud $730 Behalve door vraag en aanbod wordt de goudprijs vooral geregeerd door wat de gek ervoor geeft. Wat die gek er eind volgend jaar voor neertelt, is nauwelijks te beredeneren. Technisch laat de grafiek ruimte omlaag zien en ik verwacht geen systeemcrash met een goldrush tot gevolg. Olie $105 De wereld neemt even de tijd om te wennen aan een olieprijs van $100 of meer. Een vaatje zal volgend jaar nog ruime tijd onder die $100 ronddobberen, maar uiteindelijk is de stuwende kracht in deze markt naar boven. Bescheiden plusje. aex 525 De kredietkou is nog niet uit de lucht en economisch zal het in de Verenigde Staten en Europa ook niet van een leien dakje gaan. Ik verwacht na een hoopvol begin (januarieffect?) een flinke dip in het sentiment. Dat wordt weer gevolgd door herstel, hopelijk tot tóch een klein plusje ultimo 2008. Waar moet u zitten? In China is – koerstechnisch – iets te veel hete lucht geblazen. De emerging markets waar ik het meest van verwacht zijn Brazilië en Afrika, aangezien de Chinezen daar fors blijven investeren in de grondstoffenwinning, en Rusland, waar de groei doordendert, maar de koersen niet zijn gevolgd. Amerika is grosso modo niet the place to be, maar nog altijd toonaangevend als het om innovatieve bedrijfjes gaat. Top-3 voor 2008 Sberbank (Rus) – Deze stockpick heb ik ‘geleend’ van East Capital-beheerder Peter Hakansson. Rusland heeft geen kredietcrisis, want de kredietverlening staat er nog in de kinderschoenen. Banken groeien snel, Sberbank is Ruslands grootste. Royal Dutch Shell – Geen analist is er erg positief over en de koers heeft nauwelijks gereageerd op de olieprijsstijging. Normaal gesproken zou er meer in het vat moeten zitten – met mijn oprechte excuses voor de woordspeling. Accor (F) – Sinds ik een artikel las over de spectaculair gestegen vraag naar hotelkamers in India en China volg ik de sector een beetje. Accor is het minst chique van de grote ketens, maar is nu Sofitel aan het pimpen. En véél kamers aan het bouwen in China. Flop-3 voor 2008 Shortkandidaten laten zich moeilijker spotten dan long-ideeën. Je moet nooit tegen Google wedden, De Telegraaf wordt vast overgenomen en Corporate Express zal het koerslek in 2008 eindelijk wel boven krijgen. Toch heb ik in geen van drieën veel fiducie dit jaar. Pieter Kort Hoofdredacteur iex Disclaimer: In geen van de genoemde aandelen heb ik op moment van schrijven een positie.

5

H OTS.SN A PSHOTS.S NAPS HOTS.SNAPSHOTS.SN APSHOTS.SNA P

Klare taal / Clean & mean

Dollemansrit Aan de oppervlakte lijkt de amx in 2007 een rustige rit te maken met een rendement dat schommelt tussen +10% en -10%. Wie kijkt naar de aandelen in de index, ziet dat het achter dit makke koersverloop flink kan spoken.

J

arenlang trokken ze min of meer zij aan zij op, het Delta Deelnemingen Fonds en het Orange Deelnemingen Fonds. Dezelfde strategie van 5%-belangen, beide een geconcentreerde portefeuille en bovendien vissen de twee fondsen in dezelfde vijver van kleine Nederlandse aandelen. De rendementen waren vooral in de periode 2003 tot en met 2007 voortreffelijk, met dank aan de enorme inhaalslag die smallcaps op de Nederlandse

beurs maakten. In 2006 schoot de amx nog met ruim 30% omhoog, maar in 2007 was alles anders. Plotseling trad de nervositeit op in de markt en werd duidelijk dat de ene midcap de andere niet is (zie grafiek). Wie achterbleef bij de verwachtingen werd keihard afgestraft op de beurs. Maar wie het gewoon boven verwachting goed bleef doen – of openlijk begeerd werd door een kandidaat koper – mocht ondanks de opgelopen waarderingen rekenen op nog een flinke koerssprong.

Wild beursjaar

De amx laat per 5 december een rendement van -3% zien over 2007. Dat klinkt als een rustig, bescheiden en hooguit ietwat tegenvallend beursjaar, maar niets is minder waar.  Het

Rendement smallcapfondsen

Delta Deelnemingen Fonds: +9,6% Darlin nv: -1,2% amx: -3,3% abn Amro Small Companies Netherlands: -7,0% Orange Oranje Participaties: -11,6% (koersen per 4 december 2007)

was, vooral voor midcappers een knotsgek en soms misselijkmakende wild beursjaar. De koersuitslagen variëren van +75% (Tele Atlas) tot -45% (usg People). En zelfs enkele aandelen die in 2007 per saldo een enkelcijferig rendement laten zien, maakten een dollemansrit in 2007 (asmi en bam). Waar het dit beursjaar voor smallcapbeleggers op aankwam,

was pure stockpicking en een flinke dosis geluk. Dat dit zelfs onder de professionele beleggers niet eerlijk verdeeld is, blijkt uit de fondsrendementen. De geconcentreerde portefeuilles knalden omhoog en omlaag dat het een lieve lust was. En ja, in een portefeuille met twintig aandelen maakte het een hemelsbreed verschil of de fondsmanager een hot of een not stockpickte.

wereld van verschil 200 LogicaCMG

ASMI

Boskalis

Fugro

USG People

Tele Atlas

Crucell

Getronics

AMX

180 160 140 120 100 80 60 40

1-1-07

29-1-07

26-2-07

26-3-07

23-4-07

21-5-07

18-6-07

16-7-07

13-8-07

10-9-07

8-10-07

5-11-07

3-12-07

Aandelen uit de amx worden soms over één kam geschoren, maar in 2007 werd duidelijk dat de index een mengelmoes is van overnamekandidaten, cyclische bedrijven en betrouwbare groeiers. De rendementen variëren van +75% voor Tele Atlas (dat door Tom Tom wordt ingelijfd) tot -45% voor usg People (dat lijdt onder de angst voor een tegenvallende economische groei).

6

Vraag hem niet welke vorm van schone energie hij gaat winnen. Philippe Hohner van Pictet Clean Energy bespeelt de nieuwe energietrend op zijn geheel eigen wijze. Het Zwitserse fondsenhuis Pictet is er vaak als eerste bij om in te spelen op prille trends. Zo kwam het in 2001 als eerste met een Waterfonds en sinds vorig jaar beheert Pictet ’s werelds eerste – en nog altijd enige – fonds rond het thema veiligheid. Het Clean Energy Fund, dat in mei 2007 werd gelanceerd is niet zo’n vroege vogel; er zijn al heel wat alternatieve energievehikels op de markt. Maar, zegt fondsmanager Philippe Hohner, de aanpak van Pictet is wel een hele andere dan je bij andere fondsen ziet. Oh ja? Legt u eens uit. “Wij kijken anders naar het thema. We investeren alleen in groei die niet cyclisch is, maar structureel. Daarbij zijn we puur en alleen op dit thema gericht. Er zijn heel veel bedrijven die wel actief zijn op dit gebied, maar slechts gedeeltelijk. Bedrijven als General Electric, Siemens en Philips, bijvoorbeeld. Daar investeren we niet in, omdat we dan heel veel exposure buiten het thema erbij krijgen. Onze regel is dat bedrijven minimaal 20% van hun inkomsten uit schone energie halen. En we diversifiëren binnen het thema. Als je met de traditionele financiële blik naar onze portefeuille kijkt, dan zie je dat we in wel acht verschillende sectoren beleggen. Dat maakt ons niet uit, het gaat ons puur om het thema.”

Er zijn heel veel soorten nieuwe energie. Van welke verwacht u de meeste groei? “We gokken niet op één vorm van energie. Wij weten ook niet welke energie gaat winnen. Het is ook niet aan ons om daarop te speculeren. Het gaat ons om forces, not sources. Ik denk dat verschillende regio’s in de toekomst ook op verschillende manier in hun energiebehoefte gaan voorzien. Ik kan me goed voorstellen dat Brazilië vooral gebruik gaat maken van biobrandstoffen. IJsland kan natuurlijk heel veel met geothermische energie. Enzovoort.” Maar hoe bepaalt u dan of een technologie of ontwikkeling potentie heeft? “We proberen bedrijven te ontdekken die de markt nog niet of onvoldoende in het vizier heeft. De belangrijkste vraag die we ons altijd stellen is: zit het potentieel al in de prijs of nog niet? Het gaat er niet om of een bedrijf een goed product heeft of een goed management, nee, we willen weten of dat al is ingeprijsd.” Op welk gebied liggen nu de grootste uitdagingen – en dus kansen? “Elektriciteit. Daar zit hem de kneep. Hoe gaan we in de toekomst genoeg energie genereren? We moeten van steenkool en olie af, maar dat is moeilijk. Daar zijn grote investeringen voor nodig, maar zolang overheden hun beleid blijven veranderen, worden investeerders nerveus. En zal het proces langzamer gaan. Energie is alleen interessant als het goedkoop te produceren is. De technologie moet dus

zorgen voor lagere kosten. Anders is het niet duurzaam in te zetten.” Gaat het wel lukken om daar op tijd een oplossing voor te vinden? “Het belangrijkste is de mensen. De kwaliteit van de research bepaalt het tempo. Van student tot wetenschapper kost ongeveer tien jaar. En tel er dan nog maar eens tien jaar bij voor je zinnig werk hebt

verricht. Maar ik veracht heel veel van emerging markets en met name China. Het aantal ingenieurs dat ieder jaar afstudeert in China is hoger dan de hele bevolking van Australië. China gaat de leider op het gebied van schone energie worden, daar ben ik zeker van. Ze hebben het geld, ze hebben de mensen èn ze hebben het probleem.”

Wat zegt u?

“2007 will be the year of no excuses” Begin oktober beloofde topman Charles Prince van Citigroup dat hij zich dit jaar nergens voor hoeft te verontschuldigen. Twee maanden later had Citigroup 6,5 miljard dollar afgeschreven op de leningenportefeuille – en analisten houden rekening met nog eens 5 miljard daar bovenop. Op 3 november besloot Prince om de eer aan zichzelf te houden: “gegeven de omvang van recente verliezen op onze hypotheekportefeuille is terugtreden als topman de enige eervolle beslissing die ik kan nemen.” Was dat een sorry?

7

H OTS.SN A PSHOTS.S NAPS HOTS.SNAPSHOTS.SN APSHOTS.SNA P Stemlokaal Eind november, de beloofde herfststorm was uitgebleven behalve op de beurzen die zomaar 15% lager werden gezet, stond de aex weer op het niveau waarmee de index het jaar begonnen was. Dat was een aardig moment, vonden wij, om onder iex-lezers eens te peilen hoe het hun vergaan was. De markt was immers volatiel geweest, met flinke correcties in februari, de zomermaanden en in november, maar was per saldo niet verschoven. Maar met al die beweeglijkheid waren er kansen volop geweest voor zowel beren als stieren om hun slag te slaan. Goed, dat vraagt om een goed gevoel voor timing en het lef om rendement voor de poorten van de hel weg te slepen, maar toch… !

Heeft u een positief rendement in 2007

ß  ß 

ß  ß 

‘k Durf niet meer te kijken Dik in de min Kijk nou, precies 0%! Natúúrlijk

En ja hoor, precies toen schoten de koersen‘kvanaf de boDurf niet ß meer te kijkenvan dems op Wall het Damrak omhoog. Een  Street en ß Bull (ofdeel bear?) trap de verliezenß van november  werd in de laatste week van ß  Dik in de min de maand weggepoetst nadat de Federal Reserve hintte Sucker rally ß op een renteverlaging in de Verenigde Staten. “Hoera! Het ß Kijk nou,  ß precies 0%!  gaat slecht met de economie”, jubelden beleggers in koor  Relief rally ß en begonnen aandelen te hamsteren. Maar wat dat nou  Natúúrlijk voor rally moest worden, dat wist u met z’n allen duidelijk Eindejaarsrally niet. De huidige markt? Nou, dat is een… eh… ß  ß 

Bull (of bear?) trap

ß  ß 

Sucker rally Relief rally Eindejaarsrally

8

Tegeltjesbeurswijsheden

“B

eleggen volgens tegeltjes, kost je heel wat pegeltjes.” Of dat zo is, hangt natuurlijk af van welke tegeltjesbeurswijsheid u bedacht heeft. Maar wat was u creatief en wat kregen we een leuke spreuken binnen op ons verzoek om zelf een beurswijsheid te bedenken. Heel hartelijk

dank daarvoor. De redactie heeft enorm genoten en verschillende stemronden moeten houden om uiteindelijk een top-vier samen te kunnen stellen. Maar het is gelukt. De lezers die hun wijsheid hieronder terugvinden, kunnen zich verheugen op een echt tegeltje met hun inzending erop.

IEX Hypehopper

Overeind in moeilijke markt ‘Never a dull moment’. Dat lijkt de slogan die het best van toepassing is op het nog prille bestaan van de iex Hypehopper.

D

e modelportefeuille die bestaat uit certificaten en trackers, maar ook uit producten met een hefboom zoals turbo’s en warrants kent een grillig verloop. De portefeuille werd op 24 juli 2007 gelanceerd, zo’n beetje op de top van de markt, aan de vooravond van de turbulente zomerdip. In november kwam daar nog eens een uiterst beroerde beursmaand overheen. Ondanks al de rampspoed op de financiële markten is de Hypehopper goed door dat mijnenveld gekomen. Per 4 december 2007 staat er een

positief rendement van 6,69% op de teller, tegen -7,05% voor de msci World (in euro’s). Die outperformance van 13,74% is vooral tot stand gekomen door de hefboom van de portefeuille op de juiste momenten op te voeren en weer af te bouwen. Daardoor bewoog de portefeuille tijdens dalingen min of meer in lijn met de index, maar zorgde de op de bodems opgekrikte hefboom voor een veel snellere stijging daarna.

Succesvol spelletje

Afremmen voor de bocht, vol gas op het rechte eind. En daarnaast pakte twee strategische handelsopzetjes precies volgens plan uit. De Intereffekt India Warrant werd gekocht na een flinke daling van de Indiase beurs op berichten over

handelsrestricties voor buitenlandse derivaten. Toen de kou een week later uit de lucht was, streek de Hypehopper 10% op. Nog beter verging het met de turbo long Tom Tom. De biedingstrijd om Tele Atlas kende het juiste verloop: 20% rendement. Het meeste rendement werd echter weggekaapt met

de turbo long op Fortis Obam. Het spelletje buy low, sell high leverde tot nog toe bijna alleen maar succesjes op. Als dat maar goed blijft gaan. klik hier... Volg de avonturen van de iex Hypehopper via magazine. iex.nl/hypehopper

de hypehopper overleeft de rampmaanden 

-3#)ß7ORLD (YPEHOPPER

     

       

Snor van de maand

‘Geen gevaar om blauwtje te lopen’

De nieuwe topman van het meest breekbare aandeel van het Damrak gaat er met de Snor van de Maand vandoor. Koninklijke Porceleyne Fles, anno 1653, heeft met de overname van Royal Leerdam een flinke slag geslagen. Het is de eerste grote daad van Patrick Grasso, die in 2006 Ilja van Haaren opvolgde als roerganger van de keramiekkunstenaars. En meer overnames zitten in de pijplijn. Voor de overname hoest het concern 465.000 euro op, misschien geen vetpot maar het kan niet zomaar uit de kas betaald worden. Er worden nieuwe aandelen uitgegeven. Maar hoe dan ook, de plotselinge slagvaardigheid is goed nieuws voor de Delftse onderneming die de laatste jaren in relatieve anonimiteit doorbracht op de beurs. De beurskoers is ook weer opgeleefd, van ruim 19 naar bijna 26 euro. En dat terwijl het

aandeel tijdens de hele rally van 2003 tot en met dit jaar door beleggers over het hoofd gezien werd en ook langzaam in de rode cijfers wegzakte, nadat het aantal bussen met Japanse toeristen in Delft afnam. Dat Grasso een man met visie en fantasie is, blijkt wel uit zijn overige activiteiten. Zo geeft hij ook leiding aan 1uptoys, een bedrijfje dat de wereld verovert met, ja wel, een heuse luchtgitaar (prijs: 30 euro). Niet zomaar een flut apparaat, maar vergelijk het met de Wii voor computergames. Nee, met zo’n gelikte verkoper annex briljante ideeënbus aan het hoofd, komt Porceleyne Fles er wel. En omdat Grasso ook op het overnamepad behoedzaam manoeuvreert, hoeven ze bij De Fles niet bang te zijn voor porseleinschade door straatjekerende olifanten. Maar vergist u zich niet in Grasso’s ambities. Delfts Blauw moet over een paar jaar wereldwijd verkrijgbaar zijn. U zit hier voorlopig helemaal snor.

9

H OTS.SN A PSHOTS.S NAPS HOTS. [email protected]

Value sukkel of smart kapitaal? door Frank van Dongen

Ik geloof in beleggen volgens een bepaald systeem. Ook geloof ik dat op de lange termijn value-beleggen beter is dan beleggen in groei.

E

r wordt vaak geschermd met de briljante rendementen van Warren Buffett. Hij behaalde gemiddeld 24,6% over de afgelopen 31 jaar. Als u écht briljant zou zijn, dan had u vanaf 1993 het volgende gedaan: • In 1993 had u in Azië 118% gepakt; • Het jaar daarop behaalde u in Japanse largecaps het hoogste rendement; • Daarna stapte u in Amerikaanse largecaps tot en met een groot deel van 1998; • In 1999 weer terug naar Azië om 99% te pakken • Dan een aantal jaren in obligaties, die toen briljante resultaten behaalden; • In 2003 en 2004 zat u in Europa;

• En de laatste paar jaar had u de modelportefeuille van de Trading Twins moeten volgen.

L ange neus

Op deze manier had u zelfs Buffett uit kunnen lachen. U denkt nu waarschijnlijk dat het onmogelijk is om zo flexibel te zijn. Maar waarom zat Buffett niet in de goede jaren in de Nasdaqaandelen? Als u uitgestapt was toen Willem Middelkoop of ik het zeiden in 2000 en vervolgens in obligaties was gaan beleggen, dan had u nog steeds een lange neus naar Buffett kunnen maken – zonder al te veel problemen. Maar nee, toen groei veel beter was dan value hoorde ik geen kritiek en toen de Nasdaq in elkaar stortte, was de man ineens briljant. Schiet mij maar lek. Maar het kan nóg gekker. Tegenwoordig adverteren er lieden die zich smart

capital noemen en megawinsten beloven als u in value investment stapt. Nu kan ik u verklappen dat uw rendement ook bepaald wordt door uw kosten. Als u veel voor uw ideeën moet betalen, dan drukt dit uw rendement. Ook verwijs ik graag

naar de geschiedenis waar goede aandelen als Coca Cola wel in winst stegen maar hun koersen fors daalden. klik hier... U kunt u reactie mailen naar [email protected].

Small Cap Saloon

Gekkenhuis Alex Otto, hoofd beleggingen bij Delta Lloyd, vatte het tijdens het iex Bull/Bear Debat op de Dag van de Belegger treffend samen. De aex stond zo’n beetje weer op de beginstand van het jaar, maar… “Vlakke markt? Het is een wilde achtbaan met maanden waarin we meer dan 10% naar beneden gaan. Bovendien zie je bij individuele aandelen alle koersbewegingen tussen een daling van 80% en een stijging van 80%.” Inderdaad, het is een gekkenhuis in en rond de Small Cap Saloon. Waar de ene stamgast dronken van vreugde naar buiten rolt, hult de andere zich bij gebrek aan beter in een lege regenton. Sommige koersbewegingen zijn zelfs niet meer bij te houden. Grolsch explodeerde en ging grif over de toonbank met dank aan de overname door sab Millar. Vedior dat eerder bijna de helft aan beurswaarde had verspeeld, veerde op onder de toenadering van Randstad. Tom Tom slingerde van boven naar beneden, totaal de weg kwijt – wat op zijn minst bijzonder is voor een maker van navigatiespeeltjes. Antonov zag de flirt met een Chinese postkoetsenmaker op niets uitlopen (goh…) en zakte weer eens in elkaar. Wavin ging door het putje, Grontmij lag knock out op de bodem. Maar Spyker Cars spande absoluut de kroon. Na de daling van 20 naar 2 euro in 2007 steeg het aandeel met Sinterklaas in het vooruitzicht op 4 december een slordige 60% na overnamegeruchten. Goed, voor de buy-and-hold beleggers die in 2006 instapten is dat een schrale troost, maar voor de bodemvissers in de Small Cap Saloon kan er wel een rondje vanaf. Proost!

10

D E W E R E LD VOLGENS

I EX

EDI TO R I A L

Russische roebel

Noorse kroon

18,53 %

Canadese dollar

15,82 %

9,27 %

Poolse zloty

18,38 %

Turkse lira

21,87 %

Britse pond

8,74 %

Japanse yen

Chinese yuan

6,06 %

Zwitserse frank

6,79 %

Hongkong dollar

0,06 %

12 %

Israëlische sjekel

10,34 %

Indonesische rupiah

-1,86 %

Nieuw-Zeelandse dollar

Mexicaanse peso

-0,05 %

13,86 %

Braziliaanse real

22,51 %

Indische rupi euro

Argentijnse peso

-1,69 %

15,13 %

14,37 %

Zuid-Afrikaanse rand

8,15 %

Procentuele verandering ten opzichte van de dollar van 20 -11-2006 tot 20-11-2007.

12

Dol dalende dollar

Australische dollar

15,59 %

Nog nooit stond Amerika’s nationale munt zo laag ten opzichte van de euro sinds de introductie van de euro in 1999. Als zelfs de Chinese overheid burgers aanraadt dollars te verkopen en topmodellen hun salaris in euro’s of ponden willen, lijkt het vertrouwen in de greenback écht weg. Waar moet u dan wel naartoe met uw portefeuille? Hoe doet de Zuid-Afrikaanse rand of de Braziliaanse real het ten opzichte van de dollar. iex zette het jaarrendement van de belangrijkste valuta wereldwijd op een rij. De dollar is steeds de basis ten opzichte waarvan de stijging of daling van de verschillende lokale valuta is berekend (bron: Bloomberg).

13

AANDEEL VAN DE MAAND Philips

Nieuw licht

Ballast overboord

Philips is groot geworden met gloeilampen, maar het bedrijf heeft al aangekondigd dat deze na 2015 niet meer gemaakt gaan worden. De markt hiervoor loopt steeds sneller terug en Australië en Canada hebben al aangekondigd de verkoop van gloeilampen na respectievelijk 2010 en 2012 te staken. De vraag naar zuinigere lampen groeit explosief en op een recente analistendag maakte Philips bekend dat winkels tegenwoordig de helft van de schapruimte inruimen voor besparende lampen in vergelijking met 25% twee jaar geleden.

door Michiel Pekelharing/illustratie Nico den Dulk

Het Philips van Gerard Kleisterlee is een stuk minder cyclisch dan dat van zijn voorgangers. Door selectief bedrijfsonderdelen te verkopen, samen te smelten of te versterken staat er een bedrijf dat klaar is voor 2008. Bovendien is er een partij die vanaf 1 januari voor 5,7 miljard euro aan aandelen Philips kan inslaan.

D

e dreiging van een recessie, twijfelende consumenten en een afzwakkende groei van de halfgeleidermarkt. Voor het Philips van het verleden had 2008 eruit gezien als een lastig jaar. In de huidige vorm kan het bedrijf echter met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan. Topman Gerard Kleisterlee is namelijk hard op weg om de missie van zijn voorgangers Jan Timmers en Cor Boonstra te voltooien: van Philips een overzichtelijk bedrijf maken dat minder gevoelig is voor de grillen van de economie. Het concern heeft jarenlang vooral uitgeblonken in veelzijdigheid. De samenhang tussen de productie van gloeilampen, het ontwikkelen van medische apparatuur en het fabriceren van halfgeleiders was ver te zoeken. Voormalig topman Cor Boonstra typeerde de structuur ongeveer tien jaar

De cijfers:

Verwachte omzet 2007: 27,0 miljard euro Verwachte wpa: 1,60 euro Verwachte k/w: 17,9 Beurswaarde: 32,1 miljard euro Analisten: 15x kopen, 1x houden, 1x verkopen Gemiddelde koersdoel: 34,46 euro Laatste 3 koersdoelen: 34,00 euro – ubs 28,00 euro – Bear Stearns 40,00 euro – ing

14

geleden al als ‘een bord spaghetti’. Op de beurs had Philips een zogeheten conglomerate discount en voor veel analisten was het een favoriete bezigheid om te becijferen hoeveel de verschillende onderdelen apart waard zouden zijn.

Afstoten en samensmelten

Deze som-der-delen analyses worden een stuk minder avontuurlijk nu Kleisterlee het aantal divisies heeft gehalveerd van zes naar drie. De cyclische halfgeleideractiviteiten zijn vorig jaar al van de hand gedaan en de divisies Consumentenelektronica en Persoonlijke verzorging worden samengevoegd in Consumer Lifestyle. Op dit vlak blijft Philips afhankelijk van de grillen van de consument, maar de andere twee divisies kunnen ook in een lastiger economisch klimaat blijven groeien. Medical Systems gaat samen met Home Healthcare Solutions op in Philips Healthcare. Een sterke marktpositie en groeiende uitgaven aan de gezondheidszorg staan garant voor een gezonde groei. De lichtdivisie (zie het kader: Nieuw licht) is de laatste poot onder het concern. Een stijgende omzet van deze activiteiten wordt gegarandeerd door een toenemende vraag naar energiezuinige lampen en Philips is bewust bezig om de positie op dit vlak te versterken. Eind november werd bijvoorbeeld 1,8 miljard euro betaald voor de Amerikaanse branchegenoot Genlyte, zodat de onderneming een leidende positie krijgt op de lichtmarkt in de Verenigde Staten. Analisten durven nu al met potlood in te vullen dat de concernomzet de komende jaren telkens met 3 tot 5% gaat groeien naar 30 miljard euro in 2010. Dat is mooi nieuws, want bedrijven met een stabiele en voorspelbare groei krijgen op de beurs vaak een hogere waardering dan ondernemingen waarvan de inkomsten sterk fluctueren.

ging krijgen bedrijven vanaf dat moment de ruimte om belastingvrij eigen aandelen te kopen ter waarde van twintig maal het gemiddelde dividend over de afgelopen zeven jaar, waarbij het hoogste en laagste dividend in deze periode niet in de berekening worden meegenomen. Voorheen was dat slechts tien maal het gemiddelde dividend over de eerdere jaren. Voor Philips betekent de verandering dat in 2008 voor een slordige 5,7 miljard euro aan eigen aandelen ingekocht mag worden zonder dat daarover belasting moet worden betaald. Met dat bedrag kan de onderneming zichzelf voor 17,5% van de beurs halen en op de dag dat de Tweede kamer de wetswijziging goedkeurde was Philips één van de uitschieters op het Damrak met een koerswinst van 3,5%.

Deze trend speelt Philips in de hand. De lichtdivisie lijkt na een autonome groei van 8% in 2006 dit jaar af te stevenen op een toename van ongeveer 7%. Dat is een wereld van verschil met de marginale omzetgroei – en zelfs de sporadische afname – van de jaren rond de millenniumwisseling. Maar voor beleggers is deze ontwikkeling niet alleen interessant omdat een snelgroeiende lichtdivisie zich vertaalt in een hogere toekomstige winst; het bedrijf komt door de sterke groei van energiebesparende lampen steeds meer op de radar van duurzame beleggingsfondsen te staan. Philips heeft bijvoorbeeld na General Electric de zwaarste weging in het Global Climate Change Fund van effectenhuis Schroders dat dit najaar gelanceerd werd in Europa.

aandelen. De belofte was om in 2007 voor 1,6 miljard euro aan eigen aandelen in te kopen, maar die doelstelling wordt waarschijnlijk niet gehaald. Om belastingtechnische redenen koopt Philips alleen aandelen in van institutionele aandeelhouders – het zogeheten tweede loket – en deze partijen willen hun stukken niet aanbieden tegen de gedaalde beurskoers. Eind november was

Geld zat

het inkoopprogramma voor net iets meer dan de helft afgerond en er moet een wonder gebeurd zijn als Philips in december bijna 800 miljoen euro aan eigen aandelen weet in te kopen.

Voordeel na belastingen

Op 1 januari kan er weer volop ingekocht worden. Door een voorgestelde wetswijzi-

achter de index aan 

!%8 0HILIPS

     

Philips koopt Philips

Er is één partij die staat te popelen om in het nieuwe jaar aandelen Philips te kopen – en dat is Philips zelf. De onderneming bulkt van het geld en een wetswijziging die gepland staat voor de komende jaarwisseling schept ruimte om de geldberg te gebruiken voor het inkopen van eigen

   

  

  

  

  

  

  

  

Philips en de aex bewegen sinds begin 2006 in tandem, waarbij de index in bijna twee jaar tijd een voorsprong heeft opgebouwd van ruim 8%; 2008 lijkt het jaar te worden waarin Philips deze achterstand ongedaan maakt.

Geld is in ieder geval geen obstakel. Zelfs na de overname van Genlyte stevent Philips af op een kaspositie van ruim 2 miljard euro aan het eind van dit jaar, wat vooral te danken is aan de verkoop van de halfgeleiderdivisie in 2006. Dat is bepaald geen handig gebruik van de balans; een schuldpositie van bijvoorbeeld 2 miljard euro komt al een stuk dichter in de buurt van een efficiënte kapitaalstructuur. Belangen in tsmc en de lg.Philips lcd zijn ruim 5 miljard euro waard en als daarvoor geen koper wordt gevonden kan Philips deze posities geleidelijk verkopen. Samen met een operationele jaarlijkse kasstroom van ruim 1 miljard euro levert dat een financiële ruimte op van circa 10 miljard euro. Zelfs als de belastingvrije ruimte voor aandeleninkoop volledig wordt benut, blijven dan nog miljarden euro’s over voor overnames en andere doelen. Met een grote aandeleninkoop in het vooruitzicht kan de onderneming het nieuwe jaar in ieder geval goed beginnen. Als het Kleisterlee lukt om in de loop van 2008 te laten zien dat Philips minder geraakt wordt door een afzwakkende economie, kan het bedrijf de achterstand op de aex (zie de grafiek) ruimschoots ongedaan maken.

15

AANDEEL VAN DE MAAND

Terug naar 1998

Het vooruitzicht van een afzwakkende markt leidde in de tweede helft van 1998 tot een nog grotere koersafstraffing van de uitzenders dan de correctie die zich in de afgelopen maanden heeft voltrokken. De overeenkomst tussen nu en toen is dat het groeitempo van de uitzendbranche aan het afzwakken was. Inmiddels is duidelijk dat de zorgen van negen jaar geleden meer dan gegrond waren. Uit cijfers van brancheorganisatie abu blijkt dat de omzet van de Nederlandse uitzendsector na 1998 zes jaar op rij is gedaald tot iets meer dan de helft van het niveau uit het topjaar. Ongeveer drie jaar geleden werd de bodem bereikt en spelers als Randstad en Vedior waren op de beurs een slordige 90% van hun waarde kwijtgeraakt. Als de geschiedenis zich herhaalt, is de correctie van het afgelopen halfjaar nog

16

maar het begin. Het goede nieuws is dat er volop aanwijzingen zijn dat de uitzendindustrie nog minimaal twee jaren van groei voor de boeg heeft. Een normale cyclus duurt in deze sector ongeveer zes jaar. De eerste fase is een herstel van de neergang uit voorgaande jaren. Dit herstel wordt vooral gedreven door volumegroei, terwijl de prijsniveau’s nog steeds onder druk staan. Vervolgens zwakt de volumegroei af en wordt de pricing power van de uitzendbedrijven groter. In de laatste fase van de cyclus wordt de groei volledig gedreven door hogere prijzen, aangezien het lastig is voor bedrijven om hoog gekwalificeerd personeel te vinden. De opgaande trend van de huidige cyclus is in 2004 begonnen en de laatste fase van de golfbeweging lijkt nu langzaam aan te breken. De duur van zes jaar wijst erop dat de winst nog tot 2010 kan toenemen.

Inhaalslag

Dat wordt onderstreept door de verwachting dat de economie van belangrijke uitzendmarkten zoals Nederland, de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk en GrootBrittannië ook volgend jaar met 2% of meer kan groeien. Daar komt bij dat de markt in

Duitsland, Italië en Spanje (17% van de omzet van usg) wordt gedereguleerd, wat zich vertaalt in een bovengemiddelde omzetgroei. Uitzendkrachten vormen slechts 1% van de werkende bevolking van deze landen en dat is slechts de helft van het Europees gemiddelde. usg wil in Duitsland en Italië sneller groeien dan de markt en topman Icke heeft al aangegeven dat hij een paar honderd miljoen euro beschikbaar heeft om de positie op die markten via overnames te versterken. Volgens onderzoeksbureau Bain Strategic Research kan het aantal uitzendkrachten in Europa met 50% groeien naar 5 miljoen in 2012. Dat vertaalt zich in een jaarlijkse toename van 8,5%. Het verleden heeft echter al uitgewezen dat die groei zich in deze sector allesbehalve geleidelijk voltrekt en de komende tijd zijn alle ogen gericht op marktcijfers zoals de abu Marktmonitor en de jaarresultaten. usg cijfert op 7 maart en laat daarmee Vedior (7 februari) en Randstad (14 februari) voorgaan. Tegenvallers bij deze branchegenoten hoeft overigens niet automatisch de inleiding te zijn voor zwakke cijfers van usg. Het concern richt zich deels op het laatcyclische midden- en kleinbedrijf, wat betekent dat

Michiel Pekelharing heeft op moment van schrijven posities in usg People.

De cijfers:

Verwachte omzet 2007: 3,9 miljard euro Verwachte wpa: 2,30 euro Verwachte k/w: 7,4 Beurswaarde: 1,08 miljard euro Analisten: 8x kopen, 2x houden, 0x verkopen Gemiddelde koersdoel: 28,00 euro Laatste 3 koersdoelen: 30,00 euro – sns Securities 27,50 euro – Rabobank 27,00 euro – abn Amro

 OMZETGROEI

 

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß

 ßß



 ßß



 ßß

  ßß

Zelfs als de geschiedenis zich herhaalt, kan 2008 een goed jaar worden voor usg. Negen jaar geleden veerden de uitzenders op het Damrak ruim 50% op na de koersklap die ze in de tweede helft van 1998 kregen. Met een verwachte koers-winstverhouding van 7,4 wordt de onderneming nu lager gewaardeerd dan tijdens het dieptepunt van de uitzendmarkt in 2002. De huidige koerswinstverhouding komt op 9,9 voor Randstad en 13,4 voor Vedior (na de koerssprong die volgde op de overnamegesprekken met Randstad). Voor de langere termijn zijn de vooruitzichten troebel, maar er zijn volop historische en operationele aanwijzingen dat usg zich in de eerste helft van 2008 goed kan herstellen van de koersklappen die in het afgelopen halfjaar werden opgelopen. Voor speculatief ingestelde beleggers is het dan een beter idee om op koopjesjacht te gaan dan om zich af te vragen of er meer aan de hand is – om de vraag uit de intro te beantwoorden.

 ßß

M

eestal is er een flinke winstwaarschuwing of een enorm boekhoudschandaal nodig om de beurskoers van een onderneming te halveren. usg People is na begin juli binnen vierenhalve maand met 59% gedaald en dat mag topman Ron Icke niet kwalijk genomen worden. Het bedrijf boekte in deze periode namelijk een degelijke groei en de cijfers over het derde kwartaal werden zelfs met een enthousiaste koersstijging van 10% ontvangen. Uit angst voor een recessie in combinatie met een snelle afname van de groei op de Nederlandse uitzendmarkt (zie het kader: Spannende kerstdagen voor usg People) hebben beleggers in de tweede jaarhelft massaal het zekere voor het onzekere gekozen bij usg People. Wie negen jaar terugreist in de tijd, ziet waar de onzekerheid vandaan komt.

 ßß

Stuiter van 50%

 ßß

usg People stevent dit jaar af op een winstgroei van ongeveer 25%, maar op het Damrak is de koers sinds eind 2006 gehalveerd. Het aandeel is in tien jaar niet zo goedkoop geweest. Moeten beleggers op koopjesjacht of is er meer aan de hand?

 ßß

door Michiel Pekelharing/illustratie Nico den Dulk

Tussen kerst en nieuwjaar is het traditioneel rustig op de beurs. Toch is er één publicatie die beleggers in de gaten moeten houden. Op vrijdag 28 december publiceert brancheorganisatie abu de Marktmonitor voor de uitzendsector. Met name voor usg People is dit een belangrijke aanwijzing voor de gang van zaken. Het bedrijf boekt bijna de helft van de omzet in Nederland, en leunt daarmee aanzienlijk zwaarder op de thuismarkt dan branchegenoten Randstad (35%) en Vedior (8%). In reële termen is Randstad de grootste speler in Nederland met een marktaandeel van 37% tegenover 20% voor usg People. De Marktmonitor gaat aantonen of de omzet van uitzenders toeneemt. Sinds week 20 is de omzetgroei op de Nederlandse markt niet meer boven de 10% uitgekomen en bij de vorige publicatie op 27 november bleef de groei steken op 2%.

 ßß

Achtbaan

Spannende kerstdagen voor usg

 ßß

de groei iets langer door kan lopen dan bij de concurrentie. Beleggers moeten zich dan ook geen zand in de ogen laten strooien door de cijfers over het derde kwartaal toen de omzetgroei van 7,1% achterbleef bij de marktgroei van 7,5%. De achterstand van usg wordt verklaard doordat enkele grote contracten met een relatief lage marge zijn beëindigd. De resultaten over het vierde kwartaal worden niet vertekend door dit eenmalige effect.

 ßß

USG People

Tandem in tweeën

Het cyclische karakter van de uitzendsector komt mooi tot uitdrukking in onderstaande grafiek. Aangezien de cijfers van usg People vertekend worden door de overname van Solvus in 2005, is gebruikgemaakt van de koers- en winstontwikkeling van Randstad om te laten zien hoe de koers en winst van uitzenders traditioneel in tandem bewegen. Aan deze duobeweging is halverwege 2007 een einde gekomen door de snelle koersdaling. De vraag is of de winst straks de richting kiest van de dalende koers of dat de beurskoers juist weer richting de stijgende winst klimt. De ontwikkelingen op de internationale uitzendmarkten en de belangrijkste economieën wijzen er niet op dat de uitzendsector al aan de vooravond staat van een flinke terugval, zodat de uitzenders zich mogelijk kunnen opmaken voor een flink koersherstel in de eerste maanden van 2008. 



7INST +OERS





















JAN 

MEI 

SEP 

JAN 

MEI 

SEP 

Beurskoers en winst per aandeel van Randstad geïndexeerd (1-1-2000 = 100).

JAN 

17

b e l e g g i n g s f on ds en

From

Russia

De Russische beurs staat bekend als een achtbaan, goed voor een wilde rit. Dit jaar is niets minder waar. Per saldo doet de rts index helemaal niets in 2007. Dat wil niet zeggen dat de gouden jaren achter Russische beleggers liggen. door Peter van Kleef

D

e Russische index rts is op jaarbasis per 27 november in euro’s precies 0,6% in waarde gestegen. Dat is geen vetpot en gezien het risico dat op het land geplakt wordt, zelfs een heel karige beloning voor durfals. De Russische beurs heeft heftigere jaren gekend. De vlakke performance van de rts is vooral opvallend omdat de olieprijs dit jaar onstuitbaar is doorgestoten richting de magische grens van 100 dollar. En de rts is voor circa driekwart verweven aan de olie- en gasindustrie. De recordprijzen voor deze brandstoffen lijken de winsten echter niet op te kunnen stuwen. De index heeft een sabattical genomen. In 2005 verdienden beleggers nog 123% op de beurs en ook vorig jaar was goed voor een plus van 47% (in euro’s). Is de Russische stier uitgeraasd? Die conclusie moet niet te vroeg worden getrokken. Aan dat fantastische beursjaar 2005 ging ook een jaar van

18

-3% vooraf (2004) terwijl 2002 en 2003 met 14% en 30% goede jaren waren en 2001 met ruim 102% zelfs uitstekend. Dat rijtje cijfers bekijkend kan het volgend jaar alle kanten op. Weer een vlak jaar, een dubbelcijferig rendement of meer dan 100%. Op de Russische beurs is niets zeker. Opvallend is wel dat de beleggingsfondsen die zich puur op de Russische aandelenmarkt richten er dit jaar bijna zonder uitzondering in slagen de rts ruim achter zich te laten. jp Morgan Russia heeft een rendement van 20%, Magna Russia scoort 13%, East Capital Russian Fund 12% en dws Russia 9%. Het Zweedse hq Rysslandsfond (5%) en abn Amro Russia Equity (0%) sluiten de rij. Over de langere termijn (drie jaar of meer) blijkt van al die fondsen East Capital het meest succesvol. Het macro-economische plaatje van Rusland ziet er goed uit. Met een economische groei van 6,7% doet het land het veel beter

dan West-Europa, maar loopt het minder gevaar op oververhitting dan landen als China en India. Met een inflatie van ruim 9% zit Rusland zelfs voor Oost-Europese maatstaven redelijk hoog.

Grootmeesterlijk werk

Maar het land heeft vooral baat bij de klassieke pijlers onder de opkomst van emerging markten: een grote (en relatief goedkope) bevolking en schier oneindige grondstoffen. Vooral dat laatste is de kurk waarop Rusland drijft en die het land haar nieuwe machtspositie heeft bezorgd. Met de slinkende voorraden olie en gas in deze wereld, is grootleverancier Rusland zich maar al te goed bewust van haar steeds sterker wordende machtspositie. Onder de vakkundige vingers van president Vladimir Poetin is het land op grootmeesterlijke wijze bezig de andere grootmachten haar wil op te dringen. Het machtsspel rond de olie- en gasvelden heeft bedrijven als bp, Royal Dutch en Exxon Mobil pijnlijk gewezen op de schuivende machtsverhoudingen. Het land brengt ondertussen de ene na de andere multimiljardair voort, met dank aan de natuurlijke grondstoffen. En ondanks al het trekken aan de touwtjes door het Kremlin, staat Rusland slechts 143ste op de wereldcorruptielijst. Ondertussen beginnen de oliedollars zich steeds verder te verspreiden in Moskou en omgeving. Moskou is inmiddels de stad met de meeste miljonairs

With per vierkante kilometer en met de meeste 100-dollarbiljetten. De oliebaronnen laten hun geld rollen en de economie profiteert ervan. Met name Financiële dienstverlening en Consumentengoederen zijn sectoren die opbloeien. Die verschuiving zorgt ervoor dat ook de niet-energiegerelateerde aandelen van de economische groei profiteren. En dat is juist waar veel fondsen hun outperformance ten opzichte van de rts vandaan halen: met dank aan de Russische midcaps.

Duidelijke kansen

Het East Capital Russian Fund heeft ‘slechts’ een weging van 32% voor energieaandelen (tegen 75% voor de rts). Nutsbedrijven (18%) en Financials (15%) tellen veel zwaarder mee in het fonds dan in de benchmark. En ook andere sectoren die profiteren van de economische groei: Telecom en Vastgoed bijvoorbeeld. Nieuw op de markt is het Rusland Midcap Fonds nv van Middle Europe Investments (mei). De vermogensbeheerder uit Lochem haalde ruim 56 miljoen euro op bij de lancering van het fonds in november, ondanks het barre beursklimaat. Beleggers lijken na de successen van het Tsjechië-Slowakije Fonds en het Roemenië-Bulgarije Fonds vertrouwen in de aanbieder te hebben. Het Rusland Midcap Fonds nv belegt in midcaps aan de Wolga en laat in tegenstelling tot East Capital dat het beste uit beide werelden combineert, de grote oliemultinatio-

Love nals links liggen. Maar het zinspeelt net als de Zweden wel op de economische bloei in de minder prominente sectoren van de Russische economie: Bouw, Telecom en Financiële dienstverlening. Die drie sectoren zijn goed voor 38% van de portefeuille, terwijl Metaal & Mijnbouw en Olie & Chemie beiden ‘slechts’ voor 10% meewegen – even zwaar als Retail en Consumentengoederen. De visie van zowel East Capital als mei is simpel en duidelijk. Met zoveel oliedollars die in de economie blijven stromen, moet die economie op alle fronten groei gaan vertonen. Want ook in Rusland moet geld rollen. Die gedachtegang lijkt tamelijk waterdicht en een investering in midcaps is in elk geval een betere belegging dan de energy play die de Russische hoofdindex uiteindelijk is. Wie wil profiteren van de onvermijdelijke opkomst van OostEuropa en Rusland in het bijzonder, doet er goed aan één van beide fondsen in de portefeuille op te nemen. Dat beleggen in Rusland ook een schaduwzijde heeft (vraag maar aan Yukos, Shell, Exxon et cetera) moet daarbij voor lief genomen worden. De Russische reus is ontwaakt en druk bezig de poppetjes op het wereldtoneel te herschikken. Vanuit beleggers oogpunt liggen er daarom overduidelijk kansen. De wereldverbeteraars die terecht zullen opmerken dat Rusland geen democratie is en geen vrije markt kent, zullen nog wel eens terugdenken aan de vorige eeuw. “Liever

een Rus in mijn keuken, dan een raket in mijn tuin”, was destijds de leus. Beleggers kunnen vast gaan puzzelen op een beursvariant, nadat ze hun Rusland-fonds hebben gekocht. Want Poetin mag dan volgend jaar van het politieke podium verdwijnen (in elk geval als president), zijn geest zal het Kremlin nog stevig in de greep houden. En het Kremlin de energiesector en de mijnbouwsector, om te beginnen. En geef ze eens ongelijk, die Russen.

East Capital Russian Fund

Fondsbeheerder: Peter Hakansson Aantal aandelen: onbekend Weging top-10: 47,7% Rendement: 12,8% ytd, 234% drie jaar (peildatum 26-11-2007) Grootste belangen: Lukoil, Gazprom, Fesco, Sberbank, Open Investments

mei Russia Midcap Fund Fondsbeheerder: Peter Winkelman Aantal aandelen: circa 30 Weging top-10: nnb Rendement: - (fonds werd pas op 22 november gelanceerd) Grootste belangen: nnb

19

Fo n d s va n door Peter van Kleef

de

ma an d

Invesco Asia Infrastructure

‘Meer dan wegen, havens en vliegvelden’ De gemiddelde belegger denkt bij infrastructuur aan wegen en (lucht)havens en bij Azië aan China en India. Maar het Invesco Asia Infrastructure biedt een veel completere cocktail aan interessante sectoren en landen.

I

nfrastructuur is meer dan een verzameling Bob de Bouwers met knalgele bouwhelmen op in portefeuille. De veelzijdigheid van de sector wordt keurig weerspiegeld in de portefeuille van Invesco Asia Infrastructure, een fonds dat in maart 2006 het levenslicht zag en in anderhalf jaar tijd al een reputatie als rendementmaker heeft opgebouwd. De economische groei in met name China en India is al jaren Grootste belangen 7,7%

China Mobile

3,6%

Bharat Heavy

3,3%

Reliance Industries

3,3%

China Res

2,9%

Macquarie Ban

Sectorverdeling 34%

Financials

13%

Industrials

13%

Materialen

8%

Energie

7%

Telecom

Regio verdeling 27,9%

Australië

17,6%

China

15,4%

Korea

9,1%

Hongkong

7,5%

India

4,6% 2,4%

Singapore Maleisië

1,7%

Indonesië

1,4%

Thailand

12,4%

20

Overig

fenomenaal. Maar om die groei niet stuk te zien lopen zijn miljardeninvesteringen in infrastructuur nodig. Want de wal keert het schip als het wegennet onvoldoende is, of de havens en vliegvelden de goederenstromen en het toegenomen verkeer niet meer kunnen managen. Ook de financiële infrastructuur moet bij de groeiende economie en handelsactiviteiten op orde zijn. En dan is er nog de infrastructuur op het gebied van communicatie of de elektriciteitsvoorziening (met name in India een bottleneck). Al die sectoren maken in landen als China en India een enorme groeispurt door en die trend kan niet zomaar gekeerd worden. Als de wegenbouw, havenuitbreidingen en groei van financiële dienstverleningen en moderne communicatie niet even snel groeit als bijvoorbeeld de productie-industrie, loopt de economische groei spaak.

Afschrijvingen

Dat verklaart waarom zich onder de grootste belangen van Invesco Asia Infrastructure zich niet alleen de lokale Grontmij’s en Boskalissen bevinden, maar ook Telecom en Financials. De grootste positie, ruimschoots zelfs, is per ultimo oktober bijvoorbeeld weggelegd voor China Mobile. Simpelweg omdat de Chinese economie door de groeiende welvaart een enorme groei naar mobiele telecom oplevert. Tata Power moet gaan profiteren van de aanpak van het elektriciteitsprobleem in India. Een andere opvallende stockpick is Macquarie Bank, de Austra-

Fondsbeheerder Maggie Lee

lische bank die bekend staat als de uitvinder van de financiële infrastructuur en daardoor bij uitstek kan profiteren van deze ontwikkelingen. De geografische ligging van Australië speelt daarbij ook een positieve rol. Financials zijn sowieso goed voor bijna eenderde van het fondsvermogen. Dat klinkt in westerse oren behoorlijk riskant, gezien de om zich heen grijpende kredietcrisis, maar in Azië en Oceanië zijn nog geen miljardenafschrijvingen gesignaleerd en het is de vraag of die er komen.

Duizend miljard

Dat neemt niet weg dat er risico’s aan het fonds kleven. Nadat het fonds in de eerste drie kwartalen zo’n 60% in waarde steeg (in euro’s), heeft het daarna een kleine 20% ingeleverd door het slechte beursklimaat, de dalingen in China en natuurlijk de dalende dollar. Met dat laatste punt is meteen het meest risicovolle aspect genoemd. Maar wie het dollarrisico voor lief neemt en in Azië wil beleggen doet er goed aan dit fonds eens goed te bekijken. Aardig is ook dat het fonds veel meer omvat dan de Chinese en Indiase markt. Die zijn samen goed voor een weging van 25%, dus minder dan Australië. Via het fonds belegt u ook in Korea, Hongkong, Singapore, Maleisië, Indonesië en Thailand. En als u bang bent voor bubbelvorming? Bedenk dan dat de Aziatische overheden zich verplicht hebben 1000 miljard dollar te investeren in infrastructuur tussen 2005 en 2010. De komende drie jaar kunt u daar in elk geval nog van profiteren. Peter van Kleef heeft op moment van schrijven posities in het Invesco Asia Infrastructure.

jaargang 4 • nummer 6 september/oktober 2007 m 4,95

6 • s e p t / o k t 2 0 0 7

van belegger s voor belegger s 17 Beursblunders

A E X 5 4 0 , 3 9

De meest gemaakte fouten door beleggers. Ja, u ook

–

Smullen met Smallcaps

3 1 a u g u s t u s

Drie stockpicks van Nico van Geest

2 0 0 7

11 Ronaldo’s in één team

Hoe bouw je een beleggingsfondsenportefeuille?

From Russia with Money

Annemarie van Gaal over investeren, uitgeven en rijkdom

50 CEO’s

langs de financiële meetlat

OnderbetaaldOverbetaald

n u m m e r

magazine

•

24

4

Nee, er is maar één echte hype van 2007 en dat is de ecotrend. Het leek wel of alle marketingafdelingen van de banken en fondshuizen tegelijk naar An Inconvenient Truth waren geweest. Het hele jaar regende het klimaathypotheken, eco-cerificaten, climate Change-notes en andere duurzame fondsen. Heel nobel hoor, maar we vroegen ons wel af of het niet een onsje co2 minder kon. Als je voor de 23e maal het zinnetje “duurzaam beleggen is hot” leest, begint de aandacht toch wat te verslappen. De duurzame trend biedt heel wat perspectieven op het gebied van innovatie en efficiency, maar we stellen voor dat de budgetten de komende jaren beter worden gespreid. Voor themaideeën kunt u contact opnemen met de iex-redactie.

j a a r g a n g

Aan hypes, manies en bubbels geen gebrek in 2007. Aan het begin van het jaar was private equity de smaak van de dag, maar nu de afdeling Goedkoop Krediet bij de meeste banken op sabbatical is gestuurd horen we plots een stuk minder van de sprinkhanenplaag. Diezelfde kredietcrisis staat ook hoog op de hype-lijst, maar we twijfelen om er definitief zo’n etiket op te plakken. Ten eerste omdat de gevolgen nog maar nét duidelijk worden en ten tweede omdat de implicaties van de crisis vooral negatief zijn; hypes definiëren we toch als dingen waar beleggers – al dan niet terecht – extreem enthousiast over zijn. China dan? Met het enthousiasme zit het wel goed en analisten durven zelfs hardop het woord bubbel uit te spreken, dus aan die criteria is voldaan. Het probleem is dat de boom al lang aan de gang is. Dus om de al jaren durende opkomst van (in potentie) ’s werelds grootste economie af te doen als de hype van 2007 is erg weinig eer voor zo’n ingrijpende en langjarige economische omwenteling.

I N A N A LY S E : R O YA L D U T C H S H E L L , W E S S A N E N , I N D I T E X

•

Duurzaam beleggen

I

n 2007 heeft iex een heel aantal aardige, respectabele, charismatische, praatgrage (en ga zo maar door) topmannen ontmoet. Van Corio, Binck, Oncomethylome tot Smit Internationale. Bij één ceo hebben wij het echter verpest. En wel

m a g a z i n e

Dé hype

Van der Veer

I E X

2007 Terugblik

Dé boze topman

€6,0 miljoen te veel

€2,5 miljoen te veel

€1,8 miljoen te weinig

€6,3 miljoen www.iex.nl te weinig

2107 IEX 01-01 cover met rugtekst.indd 3

Dé deconfiture

Spyker

W

e kunnen er niet omheen. De brandstofslang van Christijan Albers stond dit jaar symbool voor de ontmanteling van de Formule-1 stal van Spyker en van de autobakker zelf. Murphy’s Law werd met succes aan de praktijk getoetst in Zeewolde. Alles wat maar fout kon gaan, ging fout. Nou goed dan, de renstal pakte uiteindelijk toch een puntje in het Formule-1 kampioenschap, maar toen waren de bolides al verkocht, dus zelfs dit spaarzame succesje was zout in de wonde van Victor Muller. Muller was ook de man die bij een koers van dik 20 euro verklaarde zijn aande-

04-09-2007 09:01:21

meteen bij Nederlands invloedrijkste topman. Door Jeroen van der Veer van Royal Dutch Shell in iex magazine 6 uit te roepen tot meest overbetaalde topman, maakten wij bepaald geen vrienden. Maar wij kunnen er toch ook niets aan doen dat de beurskoers van Royal Dutch Shell zo achterbleef? Want in tegenstelling tot andere bladen, rekenen wij de topman vooral af op het rendement dat hij voor beleggers genereert. Dat hij daar dan zelf ook een hoop mee verdiend, dat is een tweede. Op deze plek willen wij het graag goedmaken. In 2008 een mooi interview in iex magazine, meneer Van der Veer?

Dé slechtste timing len niet te verkopen tegen die prijs. Hij deed dat uiteindelijk voor iets meer dan 3 euro. En dan was er nog de jaarrekening van 2006 die op last van de Autoriteit Financiële Markten (afm) moest worden herzien. De te hoge waardering van de renstal zorgde oorspronkelijk nog voor een boekwinst in 2006, maar dat bleek vooral gebaseerd op creatief boekhouden. Michiel Mol erkende uiteindelijk “te lichtzinnig in Spyker te zijn gestapt”. De familie Mol heeft in elk geval nog de renstal binnen weten te slepen. Als dat maar geen renpaard van Troje blijkt te zijn.

Jeff Bernstein

T

iming is de belangrijkste factor bij beleggen. Daar kan Jeff Bernstein over meepraten. Hij was manager van hedgefund Keel Capital Management – totdat hij eind februari besloot de handdoek in de ring te gooien. Sinds eind 2005 kwam zijn rendement op 13,8%, wat verbleekte ten opzichte van de s&p 500 en Nasdaq die in deze periode met ruim 20% omhoog waren geschoten. In de aankondiging van de opheffing van het fonds schreef Bernstein dat er simpelweg niet genoeg kansen waren om short te gaan. De inkt van die brief was nog niet droog,

of Wall Street ging binnen vijf beursdagen met ruim 4% onderuit in één van de slechtste beursweken sinds de eeuwwisseling. Timing is alles, zal Bernstein inmiddels ook beseffen.

Rolf Stout

Dé belegger

Rolf Stout Met dank aan Marlies Dekkers en Heleen van Royen is Stout helemaal in, in 2007. Beleggers in Fortis Obam zullen dat zeker beamen. Fondsbeheerder Rolf Stout sprokkelde in 2007 (tot en met medio november) 28% rendement bij elkaar. In zijn peer group – de categorie aandelen wereldwijd – is Stout daarmee allang uit het zicht van de achtervolgers verdwenen. Het gemiddelde rendement van de bijna vijfhonderd fondsen binnen deze categorie ligt dit jaar op -1,2% (ja, u leest het goed). De achtervolging op Fortis Obam wordt geleid door dws Global Equities en Skagen Global, die respectievelijk 12% en 11,5% rendement wisten te behalen. Een klasse apart, met dank aan de forse onder- en overwegingen die de fondsmanager mag doorvoeren. Dat die bets zich op een kwade dag tegen Fortis Obam gaan keren, weet Stout zelf ook. “Maar het wordt moeilijk ons nog in te halen”. Die quote is meteen goed voor het understatement van het jaar. Zijn onderwegingen in financials en Japan pakten dit jaar uitstekend uit. Na zeventien jaar aan het roer bij Fortis Obam lijkt het Fingerspitzengefühl van Stout alleen maar toe te nemen. Hoogste tijd voor Stout om zijn vingertopjes ergens voor de hoofdprijs te laten verzekeren.

25

Dé beursbabe

Dé beursgang

Meredith Whitney

meer dan de uitgifteprijs van 16,70 yuan en op basis van de koers in Sjanghai kwam de beurswaarde van Petrochina op 1,19 biljoen dollar. In totaal haalde de onderneming 66,8 miljard yuan (6,2 miljard euro) op met de uitgifte van vier miljard aandelen. Dat was 2,18% van het aandelenkapitaal en dat had nog veel meer kunnen zijn, want ondanks de enorme omvang was de emissie bijna vijftig maal overtekend. Dit enthousiasme, het feit dat het de grootste ipo in de geschiedenis van de Chinese beurs is en het geweld waarmee de marktkapitalisatie van Petrochina door de grens van 1 biljoen brak maken dit tot dé beursgang van 2007. Want door alle grote getallen mogen we voor het gemak best even vergeten dat het bedrijf al ruim zeven jaar genoteerd staat aan de beurzen van Hongkong en New York.

Dát had je nou niet moeten zeggen, Meredith. De markt kreeg een nervous breakdown waar je u tegen zegt en Meredith schaarde zich in een illuster en zeer select gezelschap van mensen die in hun eentje de financiële wereld hebben laten trillen op hun grondvesten. Buiten Ben Bernanke, Alan Greenspan en Osama Bin Laden heeft dat genootschap niet veel andere leden. De titel Beursbade 2007 is daarom met ruime voorsprong voor Meredith Whitney. Niet dat anderen het niet probeerden. De beroemdste beursbabe uit de Verenigde Staten, Maria Bartiromo van cnbc, deed ook een gooi, door verwikkeld te raken in een schandaal rond – jawel – datzelfde Citigroup. “Money Honey” bleek nogal nauwe relaties te onderhouden met Todd Thompson, het hoofd vermogensbeheer van de bank en diverse gratis ritjes met de corporate jet te hebben gemaakt. Thomson kwam dit jaar op straat te staan, maar cnbc zag er verder geen kwaad in en steunde Maria. Het wedstrijdje wie-weetCitigroup-het-meest-op-kosten-te-jagen is dit jaar echter met afstand gewonnen door Meredith Whitney. Proficiat!

Dé grafiek

Sucraf Een beetje arbitrair is deze verkiezing wel. Vanuit aandeelhouders oogpunt is bijvoorbeeld de grafiek van Grolsch een plaatje, met die stijging van 75% op een waterkoude maandag in november. Maar de grafiek van het Belgische Sucraf spant toch de kroon, juist omdat er zoveel lering uit te trekken is. Sucraf is de lege huls van een holding met een suikerplantage in Congo. Een plantage die door de burger-

26

oorlogen in het gebied al jaren stil ligt – evenals de koers van het aandeel. Dan doet plots een geruchtje de ronde over een mogelijke miljoenensubsidie en wordt het aandeel gelanceerd. De koers wordt in een vloek en een zucht van 4 naar 32 euro geblazen. Ondertussen is er, maanden later, nog steeds geen nieuws en ontsnapt er steeds een beetje lucht uit de koers, die nu net onder de 8 euro staat. Dat neemt niet weg dat een paar slimme jongens hier héél rijk van geworden zijn.

een gerucht laat de koers springen       





   



iPhone

M

osterd na de maaltijd? 131 jaar nadat Graham Bell de telefoon heeft uitgevonden introduceert Apple de iPhone. En als klap op de vuurpijl roept iex dit toestel ook nog uit tot Product van het Jaar. Misschien laten we ons wel meesleuren door de hype rond het mooie toestel, maar er zijn twee keiharde redenen waarom de iPhone hét product van 2007 is. De eerste is geld. Veel geld. In de Verenigde Staten betaalt at&t, dat het alleenrecht heeft om de toestellen bij een abonnement aan te bieden, naar verluidt 150 tot 200 dollar per verkochte iPhone aan Apple plus 9 dollar voor elke maand dat het abonnement loopt. Alleen al in de eerste dertig uur na de introductie zijn er 270.000 toestellen verkocht, wat de onderneming bijna 50 miljoen dollar heeft opgeleverd.

Meer dan een speeltje

In totaal verwacht topman Steve Jobs dat zijn bedrijf in de twaalf maanden na lancering tien miljoen mobieltjes verkoopt. Dat betekent dat Apple met het nieuwe product in één klap dik 10% aan de inkomsten kan toevoegen. Maar de iPhone

is véél meer dan een mooi hightech speeltje dat zorgt voor extra omzet – het is de toegangspoort naar de toekomst voor Apple. In 2001 introduceerde het bedrijf een klein muziekapparaat met een klein monochroom schermpje en een lomp selectiewiel. Inmiddels zijn er meer dan 110 miljoen iPods verkocht en de nieuwste versie lijkt in bijna geen enkel opzicht meer op het prehistorische model dat zes jaar geleden op de markt kwam.

% / 8 ß '

A

ls de marktkapitalisatie na een beursgang boven de magische grens van 1 biljoen dollar uitkomt, ontkomen we er bijna niet aan om het bedrijf te nomineren voor Beursgang van het Jaar. Op 5 november luidde topman Jiang Jiemin van China National Petroleum Corporation (Petrochina voor intimi) de openingsgong van de Shanghai Stock Exchange. Nog voordat de echo was weggestorven, noteerde het aandeel 48,60 yuan. Dat was maar liefst 191%

Het is al aardig wat om in je eentje de koers van een aandeel met de omvang van Citigroup in beweging te krijgen, maar wat Meredith Whitney (zie foto’s) presteerde op 1 november jongstleden doet bijna niemand haar na. De hoogblonde en tv-genieke analiste slingerde die dag een analyse de wereld in over Citigroup, waardoor de Amerikaanse beurs in één dag 370 miljard dollar aan beurswaarde in rook zag opgaan. Volgens Whitney moet Citigroup ten gevolge van de kredietcrisis nog zeker 30 miljard dollar afschrijven en moet daarom in de toekomst activa verkopen of fors saneren om aan de kapitaalvereisten te voldoen.

)

Petrochina

Hét product

Goedkoper en sneller

De evolutie van de muziekspeler is dé belangrijkste reden achter de enorme koersexplosie van Apple, dat op de beurs ruim vijftien keer zoveel waard is als tijdens de introductie van de iPod in 2001. Door voortdurend nieuwe versies te ontwerpen slaagt Apple erin om de inkomsten van de iPod na zes jaar nog steeds elk kwartaal verder op te voeren en dat wordt ook de toekomst voor de iPhone. De toestellen die over een paar jaar op de markt komen, zijn veel goedkoper, mooier en sneller dan de huidige versie, die dan helemaal prehistorisch lijkt.

5

+ß  

2007

ß

TERUG B LI K

$ % . ß 4!

Dé website

Société Générale Er is natuurlijk maar één beleggerswebsite die ertoe doet – u mag drie keer raden welke we bedoelen, maar we kunnen niet ontkennen dat er dit jaar veel gebeurde op de financiële vleugel van het internet. Of niet gebeurde eigenlijk, want de meest in het oog springende voorvallen waren met name een paar prominente haperingen. Nieuwsgierig als we zijn, surfden we in maart gretig naar de nieuwe website van het Financieele Dagblad (fd), die vervolgens volledig crashte en pas ruim acht maanden later – met aanmerkelijk minder tamtam – definitief werd gelanceerd. De andere website die vooral door haperingen in het nieuws kwam was het internetbankieren van abn Amro. Ook hier was het lanceren van een nu-nog-mooiere-en-betere website de boosdoener. Opvallend genoeg gebouwd door dezelfde partij die de fd-site opleverde. Maar goed, was er dan ook nog wat te genieten op het internet voor beleggers? Jazeker, vond Marcel Tak. In maart reikte hij de Gouden Tak voor beste informatieve website voor structured products uit aan Société Générale. Zó hoor je informatie over financiële producten te geven, is de conclusie van het juryrapport: “Alle eerder uitgegeven producten staan vermeld, en voor de meeste producten geeft de Franse bank een wekelijkse verantwoording over de resultaten.”

27

TERUG B LI K

2007

Dé winstwaarschuwing

E*Trade

V

rijdag 9 november was de opmaat voor een zwarte dag bij E*Trade. Topman Mitch Caplan – die inmiddels het veld heeft geruimd – moest de winstverwachting voor het lopende jaar intrekken, aangezien de verliezen op de obligatieportefeuille een enorme omvang aan begonnen te nemen. Caplan liet weten dat zijn bedrijf ongeveer 3 miljard dollar aan asset-backed securities had, waarvan het bij een positie van 450 miljoen dollar nog maar de vraag was of E*Trade dit geld ooit terug zou zien. Analisten hadden het hele weekend om de waarschuwing te analyseren en Phrasant Bhatia van Citigroup velde het hardste oordeel met de inschatting dat er een risico van 15% was dat E*Trade fail-

Nico van Geest liet kon gaan. Toen maandag 12 november de schade opgemaakt kon worden, noteerde de e-broker 59% lager dan voor het weekend. De beurswaarde van 1,5 miljard dollar was een fractie van de ruim 10,5 miljard die het bedrijf in juni 2007 waard was. Dat branchegenoten Schwab en td Ameritrade helemaal ongeschonden door alle kredietproblemen zeilen maakt het voor E*Trade alleen maar extra pijnlijk.

Mitch Caplan

Op internet is alles meetbaar. Zo weten we van iedere column op iex.nl exact hoe vaak hij gelezen is. Bij de krant kunnen ze u dat niet vertellen. Nu vinden we bij iex inhoudelijke kwaliteit uiteindelijk belangrijker dan reusachtige aantallen, maar de eerste columnist die niet nieuwgierig is naar het aantal kliks op zijn columns moet nog geboren worden. Lange tijd waren we dit jaar in de veronderstelling dat Geert Jan Nikken dit jaar onbedreigd de titel van best gelezen column zou binnenhalen. Zijn verhaal ta: Adieu, waarin hij zijn afscheid als columnist aankondigde – in de beste iex-tradities geplaatst op 1 april, maar dit keer géén grap – voerde geruime tijd de website-statistieken aan met ruim 12.000 lezers.

Zaak abn Amro

Toch was het harde beursnieuws dit jaar uiteindelijk heftiger dan de personele wisselingen binnen het columnistencorps, want de Top-5 van 2007 wordt duidelijk gedomineerd door de zaak abn Amro en de koersturbulentie van augustus en september. De oplettende lezer ziet aan de Top-5 meteen in welke periode in het jaar we het meeste bezoek op de website hadden. De column van Nico van Geest over het eindspel in de slag om abn Amro werd met ruim 15.000 views het gretigst verslonden. Top-5

Dé toch-maar-niet-IPO

Safeboot

H

et onstuimige beursklimaat van 2007 gaf menig aankomend beursfonds koudwatervrees. Zo kondigde in Nederland Kiadis, Avantium, ict Room, Uni-Invest, Organon Biosciences en nibc een ipo aan én ook weer af. Zelfs Schiphol ging definitief niet naar de beurs. Als redenen gaven de verschillende ondernemingen de ‘ongunstige marktomstandigheden’ (ze vreesden te weinig te krijgen) en ‘de urgentie om naar de beurs te gaan is verdwenen’ (o, opeens wel genoeg

28

Snor van het Jaar

Best gelezen column

1

Nico van Geest

2

Jacques Potuijt

4

Corné van Zeijl

3 5

Jacques Potuijt Corné van Zeijl

ABN: Algemene Belgische Nederlandse

D

e grootste drie stijgers van dit jaar op het Damrak (peildatum 19 november) kunnen makkelijk in één vakje worden gepropt. Het zijn and, Tom Tom en Tele Atlas. Jammer dat er geen Postbank Navigatie Fonds bestaat. De drie aandelen waren samen goed voor een kleine 90% rendement. Harold Goddijn

kreeg in iex magazine al eens de Snor van de Maand opgeplakt – stond ’m goed. Moeten we meneer Alain de Taeye, ceo van Tele Atlas, dan maar de Snor van het Jaar uitreiken? Daarvoor is de argumentatie toch wel flinterdun. De koersstijging was immers niet meer dan de optelsom van de biedingstrijd tussen Tom Tom en Garmin. Nee, om de Snor van het Jaar te bemachtigen had De Taeye zich net iets nadrukkelijker moeten roeren. Als troostprijs moet hij het met de 12,5 miljoen euro doen, die zijn optiepakket met dank aan Tom Tom, nu waard is.

Meesterlijk inzicht

De Snor van het Jaar gaat naar Maarten Oldenhof van digitale kaartenmaker and. Want zijn manoeuvre om overnamespeculaties aan te wakkeren ten tijde van de strijd om Tele Atlas,

(21 september)

Het gaat fout II (21 september) Het gaat fout (20 september) ING Kopen. Punt. (4 juni)

Terug naar 1994 (24 september)

Dé hèhè

Frans Koffrie

H

geld dus). nibc kreeg bovendien de subprime-ellende over zich heen. De topper van 2007 is toch wel Safeboot. Deze it-er wilde op 3 oktober tegenover ons niet reageren op geruchten in de markt dat de geplande ipo niet doorging. Op 8 oktober maakte de onderneming bekend overgenomen te zijn door McAfee. Ze overwogen altijd al beide opties, is achteraf het commentaar van de woordvoerder in de media. Ja, zeg dat dan ook!

Maarten Oldenhof

Nico van Geest

èhè. Het kwartje is dit jaar ook bij Frans Koffrie gevallen. Op 2 oktober maakte Corporate Express bekend dat topman Frans Koffrie zijn biezen pakt. Dat gebeurde onder druk van grootaandeelhouder Centaurus en kornuiten en leek vooral bedoeld om de rebellerende meute een koevoet uit de hand te rukken. Maar toch. Nadat beleggers, analisten en media jarenlang luidruchtig, maar weinig succesvol aan de stoel-

poten van Koffrie zaagden, is de geplaagde topman die het voormalige Buhrmann van deceptie naar deceptie en van winstwaarschuwing naar winstwaarschuwing leidde dan eindelijk met een witte vlag in zijn handen gesignaleerd. Koffrie gaf volgens insiders ‘na een levendig intern debat’ te kennen dat hij niet de juiste man is om het bedrijf te leiden. Enig voortschrijdend inzicht valt hem met terugwerkende kracht dan ook niet te ontzeggen.

getuigde van een briljant en meesterlijk tactisch inzicht. and ging, zo verklaarde Oldenhof zonder gêne, voor een strategische heroriëntatie waarbij alle opties ( “ja, ook een overname, we hebben niet voor niets een financieel adviseur aangenomen”)

open werden gehouden. Oldenhof ging nog net niet door de knieën met een ‘koop ons dan toch’-smeekbede. Zijn brille leidde wel tot een koerssprong van ruim 100% in een paar dagen. Meneer Oldenhof, de gesoepte snor komt uw kant op.

Draad van het jaar

BJL

Verhitte discussies op het scherpst van de snede, mits met enige klasse gevoerd, zijn niet alleen leerzaam, maar ook bijzonder vermakelijk. Goud is zo’n klassiek thema, dat het beste losmaakt onder de bezoekers van de iex Koffiekamer stamgasten. Bovendien scheidt het thema de Koffiekamer razendsnel in twee kampen. De goldbugs, die graag koketteren met de visie van Willem Middelkoop en de goudsceptici die goud niet als belegging zien – de school van onder anderen Corné van Zeijl. Na jaren van min of meer stilstand komen de goldbugs nu weer vol bravoure uit hun holen, nu – in absolute termen – de recordprijs van ruim 800 dollar wordt aangetikt. Niet iedereen is onder de indruk van de goudrally van 2007. bjl in de draad Goudgekken: “Goud houdt z’n waarde blijkbaar alleen over hele lange periodes van 1000 jaar en langer. Helaas is onze levensduur een stuk korter.” Tussen de verhitte hoofden, blijken sommige beleggers nog gewoon hun zakjapanner te laten spreken. Hythloday, bijvoorbeeld: “Gemiddeld geannualiseerd rendement september 2002-september 2007: Goud (eur/kg) +10,8% - pb Financiële Wereld Fonds +12,1% - pb Hoog Dividend Aandelen Fonds +13,4%.” Uiteindelijk halen beide kampen met de cijfertjes hun gelijk. De woordenstrijd tussen de bugs en de sceptici blijft in deze goudoorlog dan ook onbeslist.

29

e D ers n n e r k ove

2008 Aan het eind van ieder jaar geven de iex-columnisten, -redactie en -hoofdredacteur weer hun voorspellingen voor het komende jaar. Ook dit jaar – en voor de verandering ouderwets handgeschreven op een velletje papier. fotografie Robert Elsing

31

vo o r u i tb li k

32

33

vo o r u i tb li k

34

35

vo o r u i tb li k

36

37

vo o r u i tb li k

38

39

vo o r u i tb li k

40

41

vo o r u i tb li k

42

43

vo o r u i tb li k

44

vo o r u i tb li k De redactie van iex bestaat uit:
Peter van Kleef, Arend Jan Kamp, Laura Iseger, Michiel Pekelharing, en Fleur van Dalsem.
Kijk op magazine. iex.nl/redactie voor een overzicht van de beleggingen van de iex-redactie

46

Jacques Potuijt is onafhankelijk beurscommentator en onder meer iex-, veb- en Cash-columnist. Potuijt belegt peroonlijk uitsluitend in beleggingsfondsen. Meer over Potuijt en zijn columns vindt u op magazine.iex.nl/potuijt

Frank van Dongen is het pseudoniem van de bekende Amsterdamse handelaar Cees Smit. Hij is algemeen directeur van Today’s Beheer bv en Today’s Brokers. De voorspellingen van Van Dongen zijn gemaakt op persoonlijke titel. Columns van Van Dongen vindt u op magazine.iex.nl/vandongen

Corné van Zeijl is senior portfolio manager bij sns Asset Management, waar hij verantwoordelijk is voor de Nederlandse aandelenportefeuilles. Zijn voorspellingen zijn gemaakt op persoonlijke titel. Ga naar magazine.iex.nl/vanzeijl voor een overzicht van zijn over- en onderwegingen

Jerry de Leeuw is derivatenspecialist bij Mercurious. Meer over De Leeuw en zijn columns vindt u op magazine.iex.nl/deleeuw

Mark Leenards beheert sinds maart 2006 het Strong Buy Selection Global Equity Fund. Kijk op magazine.iex.nl/leenards voor columns van Leenards.

Jasper Oeberius Kapteijn is vermogensbeheerder bij Today’s Beheer & Brokers en adviseur bij F.F.B. Investment Counsel. De voorspellingen van Kapteijn zijn persoonlijk. Meer over Kapteijn vindt u op magazine.iex.nl/kapteijn

Léon Cornelissen is Hoofd Strategie van het Institute for Research and Investment Services: iris. iris is een gezamenlijke onderneming van de Rabobank en Robeco, waarvan de hoofdactiviteit bestaat uit het verstrekken van beleggingsresearch. Ga naar magazine.iex.nl/cornelissen voor een uitgebreide disclaimer

Pieter Kort is hoofdredacteur van iex. Kijk op magazine.iex.nl/redactie voor een overzicht van zijn beleggingen

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en de structured products-specialist van iex. In zijn rubriek 10 van Tak recenseert hij al deze producten. Op magazine.iex.nl/10vantak vindt u al zijn recensies

Nico van Geest is Hoofd Research bij Keijser Capital. Columns van en meer informatie over Nico van Geest staan op magazine.iex.nl/vangeest

Joop Bresser is verantwoordelijk voor alle vastrentende fondsen van Delta Lloyd. Zijn voorspellingen zijn gedaan op persoonlijke titel. Columns van Bresser vindt u op magazine.iex.nl/bresser

i ex

u n i ve rs iteit

Cijferre gen Over enkele weken wordt beleggend Nederland overspoeld met jaarcijfers. Dit geeft vaak een goed beeld over hoe een bedrijf ervoor staat, maar het is dan wel belangrijk dat u weet waar u op moet letten. iex loopt langs de Nederlandse beurs en stipt aan welke cijfers bij welke bedrijven horen.

Arcelor-Mittal Daarom zijn vooral de cashburn en kaspositie van nog niet winstgevende biotechbedrijven van belang. Deze twee getallen geven aan hoeveel vermogen zij per kwartaal verbranden en hoeveel kwartalen zij nog vooruit kunnen zonder een eventuele succesvolle productintroductie. Oftewel, hoe lang kunnen zij het financieel minstens nog uitzingen, zonder rekening te houden met die droomklapper?

door Fleur van Dalsem en Michiel Pekelharing

Bijna elk financieel kwartaal- of jaarverslag begint met omzetcijfers. Die kunnen schuilgaan achter een groot aantal namen: bruto, netto, volumegroei, aantal verscheepte producten, autonoom, identieke omzet, omzet tegen constante wisselkoersen. En alsof dat nog niet genoeg is, kiezen steeds meer bedrijven ervoor om Engelse termen te gebruiken zoals like-for-like sales growth en same store sales. Met name retailbedrijven die aan de lopende band nieuwe winkels openen maken zich schuldig aan het gebruik van deze termen. Ahold en Beter Bed bijvoorbeeld. Supermarktconcern Ahold gebruikt identieke omzet (identical sales) om de omzet aan te geven van winkels die minimaal één jaar open zijn. Hiermee gunt Ahold beleggers een blik op hoe hoog het groeitempo zou zijn als er niet voortdurend nieuwe winkels bij zouden komen. In het normale omzetcijfer wordt die groei van nieuwe vestigingen wel meegenomen en dat cijfer zegt dus weinig over hoe goed of slecht de bestaande winkels presteren. Om het nog ingewikkelder te maken hanteert Ahold ook de term vergelijkbare omzet. Hiermee worden ook winkels die meer dan één jaar open zijn bedoeld, maar dan inclusief de supermarkten die verplaatst of omgebouwd zijn.

Meer bier

Bierbrouwers zoals Heineken drukken hun inkomstengroei met name uit in volumegroei. Dit cijfer geeft elk kwartaal aan hoeveel liters bier er meer zijn verkocht dan in de voorgaande periode. Daarbij is vooral de groei van premium pils, het hogere segment bier met zijn aantrekkelijke marges, belangrijk.

48

grondstoffen in huis hebben. Om beleggers toch een duidelijk beeld te geven van wat er in het betreffende kwartaal is geproduceerd en verscheept, hanteert het staalconglomeraat de term shipments. Overigens wordt deze term ook in andere sectoren gebruikt waar er sprake is van veel tijd tussen moment waarop het product wordt besteld, wordt verkocht en wordt geleverd.

Cash branden

Staalgigant ArcelorMittal kiest ervoor om de nadruk te leggen op de shipments, oftewel het aantal of de waarde van de verscheepte goederen. Shipments is echter niet hetzelfde als omzet. Het kan heel goed dat er aan het eind van een kwartaal een aantal staalorders is geboekt dat nog niet naar de klant is verscheept. Of dat er staal bij een klant is afgeleverd dat een kwartaal eerder al verkocht is. Dit komt heel vaak voor, want staalkopers zoals autobedrijven geven lang van tevoren hun orders door om er zo verzekerd van te zijn dat ze genoeg

Ook in bijvoorbeeld de biotechsector ligt de nadruk op omzet, want er wordt vaak nog geen winst gemaakt. Dit is simpelweg omdat de biotechs nog weinig of geen producten op de markt hebben gebracht. Als het goed is, lukt het deze bedrijven wel kwartaal op kwartaal de operationele omzet te vergroten. Het Nederlandse biotechbedrijf Crucell verkoopt bijvoorbeeld licenties op haar uitvindingen. De licentiehouders betalen Crucell in de vorm van zogeheten milestone payments als bepaalde productiedoelstellingen gehaald worden. Als een product gebaseerd op Crucell’s technologie ten slotte op de markt komt, dan ontvangt de onderneming daar royalty’s over. Daar komen de inkomsten van Crucell uit de verkoop van vaccines bovenop. Zonder echte blockbuster zullen er voorlopig op jaarbasis onderaan de streep rode cijfers blijven staan.

49

iE eDxITuO nRIi vA eL r s i t e i t Bestellen en afhalen

Bij beleggen is niet het heden, maar vooral de toekomst belangrijk. Wat voor toekomst gaat een onderneming tegemoet, is er genoeg werk in de toekomst? Bij Heineken is het slechts een kwestie van dagen voordat een krat bier uit de brouwerij via een winkelketen zijn weg heeft gevonden naar de klant. In andere sectoren wordt die periode niet uitgedrukt in dagen, weken of zelfs maanden. Bij een aantal concerns is informatie over de orderinname daarom het meest interessante onderdeel van het jaar- of kwartaalverslag. De orderinname is in de eerste plaats terug te vinden bij bedrijven waarbij er een lange periode zit tussen het binnenkrijgen van de order en het (op)leveren van het product of de dienst. Dit speelt vooral bij producenten van grote kapitaalgoederen – zoals de halfgeleidermachines van asml of de grote olieplatformen van sbm Offshore – en in de bouwsector. sbm Offshore maakte op 9 november bekend dat het een order had binnengesleept voor het ontwerpen en produceren van een offshorekraanmachine die pas in 2010 wordt opgeleverd. In de (half) jaarrapportage van sbm Offshore krijgt de orderinname een prominente plaats en zelfs de omvang van de opdrachtenportefeuille wordt eerder genoemd dan de omzet. Bij cijferpublicaties van asml en andere toeleveranciers van de halfgeleidersector (asmi en Besi) is de orderinname het onderdeel waar analisten en beleggers het eerst naar kijken. Dat komt omdat de ondernemingen in een heel cyclische sector opereren waar heel goede en heel slechte periodes elkaar afwisselen. De zogenoemde book-to-bill ratio is een maatstaf die wordt gebruikt om te kijken of er een omslagpunt in het halfgeleiderklimaat aan zit te komen. Deze ratio wordt berekend door het aantal orders te delen door de omzet. Als de uitkomst groter dan 1 is, komen er meer opdrachten binnen dan de onderneming in het voorgaande kwartaal kon verwerken. Dat wijst op een gezonde markt, terwijl een book-to-bill ratio van minder dan 1 een signaal is van een zwak halfgeleiderklimaat.

Winst in alle vormen en maten

Bij het beoordelen van een bedrijf is het van belang om te kijken hoeveel geld er binnenkomt, maar ook hoeveel er uiteindelijk onderaan de streep overblijft. In de rapportage van banken en verzekeraars hoeft daar niet lang naar gezocht te worden. Het winstcijfer is bijna altijd het eerste getal in het kwartaalbericht van ing, Fortis en Aegon. Het kan zeker geen kwaad om daarna nog even door te lezen, want financials hebben er een handje van om hun eigengemaakte winstcijfer te hanteren. Aegon presenteert bijvoorbeeld eerst de operationele nettowinst, maar die kan vertekend worden door valuta-effecten. Wie wil weten hoe de verzekeraar het kwartaal is doorgekomen zonder de invloed van wisselkoersen, moet kijken naar de onderliggende operationele nettowinst. Ten slotte publiceert Aegon ook een gewone nettowinst volgens ifrs-boekhoudregels waarin alle eenmalige posten en valutaeffecten zijn verwerkt. ing publiceert een underlying (onderliggende) nettowinst. Dit is de winst gezuiverd voor eenmalige posten die vooral gebruikt kan worden als vergelijkingsmateriaal met eerdere kwartalen. Net als bij Aegon staat de officiële nettowinst iets verderop en dat bedrag kan van kwartaal tot kwartaal flink variëren aangezien daarin ook reorganisatiekosten en boekwinsten op de verkoop van bedrijfsonderdelen wordt meegenomen. En om alles nog verwarrender te maken, publiceren banken baten in plaats van omzet.

50

De financiële branche is niet de enige sector die, om het eenvoudiger te maken om resultaten te vergelijken, eigenge-

i ex

u n i ve rs iteit

maakte winstcijfers een prominente plaats in de rapportage geeft. Royal Dutch Shell publiceert al jarenlang de css-winst. css staat voor current cost of supply; oftewel de hoeveelheid geld die het onder de huidige marktomstandigheden kost om een vat olie boven de grond te krijgen. Hiermee wordt voorkomen dat de winstcijfers opvallend hoog uitpakken als er veel olie uit makkelijk toegankelijke velden wordt opgepompt, waardoor de kosten kunstmatig gedrukt worden. De nettowinst zonder deze correctie wordt elk kwartaal aangekondigd als income attributable to shareholders (inkomen toekenbaar aan de aandeelhouders).

presenteert het bedrijfsresultaat vóór bijzondere posten en Wessanen kijkt naar de ebit. De stap van ebit naar ebitda lijkt snel gemaakt, maar in dit geval maken twee letters een wereld van verschil. De d en de a staan voor depreciation en amortisation; oftewel afschrijvingen en waardeveranderingen van activa. Het begrip ebitda heeft tijdens de internethype wel een zure bijsmaak gekregen. upc en kpnqwest legden in deze periode sterk de nadruk op ebitda. Beide ondernemingen hadden enorme bedragen geïnvesteerd in het bouwen van een kabelnetwerk en gebruikten de snelgroeiende ebitda om te onderstrepen dat er steeds meer geld binnenkwam. Omdat er geen rentebetalingen worden meegenomen in de berekening van deze maatstaf, werd niet duidelijk dat er enorme kosten tegenover deze inkomsten stonden en dat de ondernemingen per saldo veel verlies leden. Ondanks deze zure bijsmaak is de ebitda bijzonder geschikt om te kijken of een bedrijf financieel bestaansrecht heeft. De ebitda is immers het verschil tussen de inkomsten en de kosten die een bedrijf maakt om normaal te opereren zoals personeelskosten en de inkoop van grondstoffen. Banken stellen bij het verstrekken van een lening de voorwaarde dat de lening niet groter mag zijn dan bijvoorbeeld drie of vier maal de ebitda. Deze maatstaf krijgt een prominente plaats in de rap-

KPN

De huur duur verkopen Bij vastgoed gaat het niet om omzet, marge of winst, maar om netto huuropbrengsten. Eigenlijk valt dat te vergelijken met de operationele omzet. De huurinkomsten zijn van invloed op de waarde van de panden. Is er sprake van huurgroei en wie zijn de huurders? Hoe is de spreiding van huurders? Vastgoedbedrijven met een behoorlijk aantal grote, financieel gezonde huurders zullen ook in mindere economische tijden voldoende huuropbrengsten hebben. De netto huuropbrengsten worden ook wel het directe resultaat genoemd. Vaak wordt dit bedrag ook uitgedrukt per aandeel. Dit zijn de huuropbrengsten waar de kosten voor exploitatie en financiering vanaf getrokken worden. Veel vastgoedfondsen gebruiken dit resultaat als maatstaf voor het uit te keren dividend, dus dit cijfer wordt goed in de gaten gehouden. Het indirecte resultaat bestaat uit de winst op verkoop van panden en de ongerealiseerde herwaardering van het vastgoed in portefeuille. Oftewel, is er sprake van waardevermeerdering van het vastgoed? Idealiter laat de portefeuille een gestage, autonome groei zien, maar dat beeld kan vertekend worden als een vastgoedfonds veel aan- of verkopen doet.

portage van ondernemingen met hoge afschrijvingen en hoge rentelasten, zoals kpn. Het telecombedrijf schrijft jaarlijks een flink bedrag af op het vaste net en na 2000 kwamen daar forse afschrijvingen op de aankoop van umts-frequenties en

Geen omzet? Geen probleem! EBIT, EBITDA en andere hoofdletters

Kwartaalcijfers staan de laatste jaren vaak in het teken van ebit en ebitda. Steeds meer bedrijven kiezen ervoor om geïnteresseerde beleggers met deze hoofdletters te bestoken, maar aan de achterliggende grootheden zoals bedrijfsresultaat (ebit) en operationeel resultaat (ebitda) is gelukkig niets veranderd. ebit staat voor earnings before interest and taxes, oftewel de winst voor rentebetalingen en belastingen. Dit bedrijfsresultaat krijgt een prominente plaats in de financiële verslaglegging van bedrijven die middenin de productieketen zitten en waarvoor de marge tussen de kostprijs en de verkoopprijs van levensbelang is. Het succes van bijvoorbeeld voedselbedrijven die klem zitten tussen stijgende grondstofprijzen wordt vaak afgemeten aan de ebit-marge. In de rapportage van de Nederlandse voedingsconcerns krijgt deze maatstaf dan ook na de omzet de meest belangrijke plaats bij de cijferpublicatie. Verwarrend is wel dat elke onderneming een andere naam voor deze post gebruikt. Unilever heeft het over bedrijfswinst, csm

52

Om een bedrijf te laten draaien is geld nodig. Het is niet voor niets dat bijna elk financieel overzicht begint met de omzetcijfers. In het geval van Antonov heeft daar jarenlang een pijnlijke nul gestaan. De onderneming heeft een zestraps automatische versnellingsbak ontwikkeld, maar zolang autofabrikanten deze technologie niet gebruiken, maken de omzetcijfers van Antonov weinig indruk. In de eerste helft van dit jaar kwam de omzet bijvoorbeeld op 73.000 Britse pond. Dat oogt wel heel mager in vergelijking met bedrijfskosten van bijna 2 miljoen pond in dezelfde periode. Jaar na jaar wordt er een miljoenenverlies geboekt, maar toch is de onderneming op de beurs ruim 30 miljoen euro waard. Dat komt voornamelijk omdat beleggers hopen dat de versnellingsbaktechnologie ooit door een autofabrikant gebruikt gaat worden, zodat de onderneming een vaste bron van inkomsten krijgt. Tot het zover is krijgen de kredietfaciliteiten alle aandacht in de cijferrapportages.

de aankoop van het Duitse e-Plus bovenop. In het vierde kwartaal van 2001 bleef van een ebitda van 1,2 miljard euro bijvoorbeeld nog maar een ebit van 441 miljoen euro en een winst van slechts 103 miljoen over. Het concern hanteerde in die tijd al een aparte disclaimer bij de ebitda-cijfers. Ten slotte is er nog een tussenweg tussen ebitda en ebit. Aalberts Industries, het bedrijf dat de prachtige groei van de afgelopen decennia voor een deel dankt aan een onophoudelijke stroom overnames, hanteert de ebita. Hiermee wordt het operationele resultaat zonder de (boekhoudkundige) goodwillafschrijvingen getoond.

53

Toe komst vis i e

Glazen bol 54

Beursjaar 2007 was met drie correcties van formaat een behoorlijke volatiel jaar. Volgens tal van beleggers en analisten wordt 2008 nog heftiger. Toch zijn er ook volgend jaar volop kansen voor beleggers die het hoofd koel houden. iex magazine zocht drie veilige havens: defensieve Nederlandse aandelen, infrastructuur wereldwijd en, niet te versmaden (zelfs niet voor de vegetarische lezers) soja. door Peter van Kleef en Michiel Pekelharing

55

Toe komst vis i e Grote geldberg

Nederland

Goedkoop, rijk en aantrekkelijk

D

onkere wolken pakken zich samen boven de Amerikaanse economie en in China gaat de snelle groei steeds meer gepaard met een hogere inflatie. De centrale bank heeft de rente dit jaar al vijf keer verhoogd, maar desondanks heeft de inflatie van 6,5% het hoogste niveau bereikt in tien jaar. De vooruitzichten voor beursjaar 2008 zijn bepaald niet rooskleurig: “houd ramen en deuren tot nader order gesloten en zet de radio of televisie aan”. Maar beleggers hoeven niet ver te zoeken naar een veilige schuilplaats. De Nederlandse beurs is goedkoop, er zijn volop defensieve aandelen en het overnamecircus kan ook voor extra rendement zorgen.

Index in de aanbieding

De troebele economische vooruitzichten voor 2008 maken het lastig om de winstgevendheid van het Nederlandse bedrijfsleven in te schatten, maar op basis van de huidige schatting van analisten komt de koerswinstverhouding van de aex nauwelijks boven de 12. Dat is iets lager dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar (circa 14). Het getal wordt bovendien vertekend doordat er verschillende bedrijven zijn waarvan de winst komend jaar onder druk komt omdat ze een grote overname gaan verteren (Akzo en Tom Tom hebben bijvoorbeeld beide een koers-winstverhouding van meer dan 20). Daar komt bij dat de index bij de herweging in maart nog goedkoper kan worden als bedrijven met een lage koerswinstverhouding zoals usg People en Corio in de aex worden opgenomen. Dit betekent dat zelfs als de winstverwachtingen in de loop van volgend jaar met 15% worden bijgesteld, de Nederlandse index niet duurder is dan het historisch gemiddelde. Die waardering oogt een stuk aantrekkelijker dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten waar de koers-winstverhouding voor 2007 van de s&p 500 al boven de 17 uitkomt.

56

Als het beursklimaat volgend jaar inderdaad verzwakt, worden niet alle bedrijven even zwaar getroffen. Bedrijven zoals Heineken, Unilever en Wessanen blijven vaak goed overeind in een zwakke beurs aangezien consumenten altijd moeten eten en drinken, ongeacht het economisch klimaat. Voor nutsbedrijven zoals kpn en tnt geldt hetzelfde, want het aantal belminuten en de hoeveelheid verstuurde post ontwikkelt zich door de economische cyclus heen geleidelijk. Het zijn niet alleen de traditionele defensieve ondernemingen die bescherming bieden op een woelige beurs.

De aandeelhouders waren de grote winnaars, want de gemiddelde aankoopprijs lag ruim 40% boven het koersniveau van voordat het overnamenieuws bekend werd. De kans is groot dat de overnamecarrousel ook in 2008 volop blijft dalen. Ahold, Corporate Express, dsm, tnt, Logicacmg en usg People zijn voorbeelden van bedrijven die al genoemd zijn als potentiële overnameprooi. Beleggen in Nederland Aandelenfonds: Delta Deelnemingen Hedge Fund: Go Capital Aandelen: Philips, tnt, Wessanen

Amerikaanse staten hebben jarenlang niet geïnvesteerd in het wegennet en de bruggen omdat dit niet sexy genoeg was Veel concerns hebben een paar mooie jaren achter de rug waarin de kas flink is volgelopen dankzij een hoge winst en eventueel het afsplitsen van activiteiten. Dit geld wordt steeds vaker gebruikt voor de inkoop van eigen aandelen. Vorig jaar kocht het Nederlandse bedrijfsleven voor bijna 12 miljard euro in en dat bedrag gaat in 2008 ruimschoots overtroffen worden. Philips (zie bladzijde 14) is het beste voorbeeld van hoeveel geld er binnen ondernemingen klaarstaat voor de inkoop van aandelen. Het elektronicaconcern kan volgend jaar belastingvrij eigen stukken inkopen ter waarde van 5,7 miljard euro. Dat is ongeveer evenveel als de waarde van alle aandelen Philips die in een gemiddelde beursmaand verhandeld worden en 17,5% van de totale beurswaarde van het concern.

Overnamecarrousel

Het regent overnames op de Nederlandse beurs. In de afgelopen twaalf maanden zijn er maar liefst negen fondsen (abn Amro, Corus, Getronics, Hagemeyer, Numico, Stork, Tele Atlas, Univar en Vedior) in de aex en amx die zijn opgekocht of op de nominatie staan om te worden overgenomen. Dat is 18% van alle aandelen in deze indices.

Infrastructuur

Infrastructuur timmert aan de weg

E

en biljoen, dat is een 1 met twaalf nullen. Niet te verwarren met het Amerikaanse billion, dat gelijk staat aan ons miljard (negen nullen). Goed, nu we weten dat een biljoen twaalf nullen bevat, kunnen we enigszins de omvang begrijpen van de investeringen die de komende jaren in infrastructuur wereldwijd worden verwacht. U herinnert zich ongetwijfeld nog de ingestorte brug in Minneapolis en de overstromingen in New Orleans. Volgens de New York Times zouden Amerikaanse staten jarenlang niet in het wegennet en de bruggen hebben geïnvesteerd omdat dit niet sexy genoeg was. Dezelfde krant meldde na het instorten van de brug dat één op de acht bruggen in de Verenigde Staten technisch gebrekkig zijn. Dat zijn 75.000 bruggen die misschien niet op instorten staan, maar die wel technische gebreken

Toe komst vis i e vertonen. Het drama van Minneapolis heeft Amerikanen één ding geleerd: sommige investeringen mág je niet eeuwig voor je uit blijven schuiven. Bouwvallige bruggen, verouderde stroom- en waterleidingen en een overbelast wegennet.

Twaalf nullen

In Amerika moet er volgens de experts consensus in de komende vijf jaar voor 1,6 biljoen dollar worden geïnvesteerd in infrastructuur (1.600.000.000.000 dollar). Dat klinkt behoorlijk veel, maar ligt precies in lijn met de benodigde investeringen in de vier bric-landen. In de grote vier opkomende economieën Brazilië, Rusland, India en China moet voor 3 biljoen dollar worden geïnvesteerd in infrastructuur, maar dan in de komende tien jaar. Met zulke geldstromen die de kant van de infrastructuur op moeten vloeien, is de sector plotseling aantrekkelijk voor beleggers geworden. Want zelfs in economisch zwaardere tijden, kan deze ontwikkeling niet worden tegengehouden. Niet in de Verenigde Staten, zoals New Orleans en Minneapolis pijnlijk duidelijk hebben gemaakt, maar ook niet in de opkomende landen die zonder infrastructuur vastlopen in hun eigen groeistuipen (zie Fonds van de Maand, bladzijde 20). Deze investeringen zijn min of meer gedwongen en daarmee onafhankelijk van beursklimaat of economische groei en die lage correlatie maakt ze tot prima veilige havens.

Ideale cocktail

Frankfurter Algemeine Zeitung merkt fijntjes op dat institutionele beleggers al een paar jaar volop beleggen in infrastructuur via vehikels die voor de particuliere belegger ontoegankelijk zijn. Ook pensioenfondsen pggm en abp hebben dat gat in de markt allang ontdekt. Het gaat immers om een ideale cocktail van relatief laag risicoprofiel, stabiele rendementen en kasstromen over een lange termijn. Kortom, de ideale belegging. Maar, u raadt het al, de deuren worden nu ook geopend voor particulieren. Toch is het aantal beleggingsmogelijkheden, afgezien van individuele aandelen nog vrij gering. Het Invesco Asia Infrastructure Fund is een aantrekkelijke optie, maar richt zich uitsluitend op Australazië.

58

Een muisklik

Een beter gespreid en goedkoop alternatief is een tracker van etf Securities dat ook genoteerd staat op Euronext: de iShares ftse/Macquarie Global Infrastructure Index 100 (infr). U belegt daarmee met één muisklik in alle grote Europese infrastructuur-aandelen, van rwe tot Eon en van En-

desa tot Enel. Met een total expense ratio van 0,65% bent u bovendien goedkoop uit. De top-tien posities van de tracker zijn goed voor een weging 38% en laten zien dat het accent zwaar op Europa ligt. Alleen Exelon Corp en Southern Co vertegenwoordigen de Verernigde Staten. Verder is het vooral Zuid-Europa en Duitsland wat

Glazen bol 2007 Voorspellen hoe de toekomst eruit ziet is een aangename bezigheid. Het kan pas pijnlijk worden als die voorspellingen uiteindelijk naast de realiteit gelegd kunnen worden. In iex magazine 1 van 2007 werd vooruitgekeken naar de beleggingstrends van dat jaar en het is hoog tijd om te kijken hoe hard we de spijker op de kop sloegen – of hoe ver we ernaast zaten.

Indonesië

Voorspelling: Enorme, goedkope en snelgroeiende beroepsbevolking en veel olie maakt Indonesië tot een van de populairste emerging markets van het jaar. Realiteit: Met een rendement van ruim 60% in lokale valuta was Indonesië na Peru en China de meest lucratieve emerging market van 2007. Het Indonesiëcertificaat van abn Amro in euro’s noteert 40% hoger dan ultimo 2006.

de klok slaat. De grootste positie (ruim 8%) is weggelegd voor Eon, gevolgd door Suez en Iberdrola (ruim 5%). Juist die nadruk op Europa en in mindere mate de Verenigde Staten maakt de tracker tot een ideale infrastructuurmix als zij gecombineerd wordt met het Asia Infrastructure fonds van Invesco. Voor beide beleggingsvehikels geldt wel dat de notering in dollars is. Desondanks lijkt infrastructuur – om maar eens af te sluiten met een flauwe woordgrap – nadrukkelijk aan de wig te timmeren onder het toeziend oog van beleggers. Laat die 4.600.000.000 dollars maar rollen! Beleggen in infrastructuur Beleggingsfonds: Invesco Asia Infrastructure Tracker: iShares ftse/Macquarie Global infrastructure Index 100 (bij voorkeur samen in te nemen) Aandeel: Imtech

Private Equity

Voorspelling: De onweerstaanbare opkomst van private equity wordt gestuit doordat de geldstroom opdroogt. Beursintroducties waarmee durfkapitalisten hun belang in overgenomen bedrijven afbouwen, worden koel ontvangen. Realiteit: De kredietkraan is door de Amerikaanse hypotheekcrisis flink dichtgedraaid en de overnameactiviteit van private equity is navenant afgenomen. Deze partijen maken echter nog weinig aanstalten om hun aankopen van de laatste jaren weer naar de beurs te brengen.

Technologie

Voorspelling: De technologiesector kan zich dankzij een hoger dan verwacht groeitempo herstellen van de koersklappen die in voorgaande jaren zijn opgelopen. De koers van Apple schiet door de 100 dollar en Google haalt zelfs 1000 dollar. Realiteit: Technologie was een van de lichtpuntjes in beursjaar 2007. Apple wist in mei de grens van 100 dollar al te doorbreken en snuffelt al aan de 200-dollargrens. Google zette na een rustig begin een sprint in die in november stopte bij 750 dollar. Geen 1000, maar wel 60% hoger dan eind 2006. De andere drie stockpicks lieten een verdeeld beeld zien (Maxwell Technologies -40%, Vicor +31%, Microsemi +16%).

Soja

Sojabonen groeien tot in de hemel

O

lie en steenkool hebben in 2007 bijna alle aandacht in de grondstoffensector naar zich toe getrokken. Er komen steeds meer aanwijzingen dat deze industriële materialen volgend jaar de schijnwerpers moeten delen met soja. De vraag groeit veel sneller dan het aanbod. Als de reserves in de loop van volgend jaar uitgeput raken, is er een flinke prijsstijging nodig om de balans tussen vraag en aanbod te herstellen.

China heeft honger

Net als bij veel andere grondstoffen is ook de honger van China naar soja moeilijk te stillen. Het gewas komt oorspronkelijk ook uit dat land, waar het ruim drieduizend jaar geleden al verbouwd is. Door irrigatieproblemen en een tekort aan goede landbouwgrond slagen Chinese boeren er niet in om de binnenlandse vraag bij te benen. Het

naar uitziet blijft de productie daar ver bij achter. Een hogere prijs lijkt het logische gevolg, wat betekent dat meer boeren het gewas gaan verbouwen.

Spannend seizoen

De prijsstijgingen in de tweede helft van 2008 zijn waarschijnlijk te laat gekomen voor Braziliaanse boeren om de planning om te gooien en alsnog soja te gaan verbouwen. Daar komt bij dat veel boeren ervoor kiezen om maïs te verbouwen, aangezien het op de huidige prijsniveaus vaak voordeliger is om dit gewas te verbouwen. Dat was waarschijnlijk ook de reden waarom er

Soja vormt de basis van het schuim dat gebruikt wordt als stoelvulling in de nieuwe Ford Mustang afschaffing van de invoer-btw van 13%. Hierdoor kan de Chinese vraag nog verder groeien.

Uranium

Voorspelling: De uraniumprijs gaat exploderen doordat de vraag veel sneller groeit dan het aanbod. Bedrijven zoals Areva, Studsvik en usec profiteren. Realiteit: In het eerste halfjaar van 2007 is de uraniumprijs bijna verdubbeld. Daarna volgde een terugval, maar de grondstof noteert nu ruim 30% hoger dan een jaar geleden. Met de stockpicks ging het minder goed (Areva +34%, Studsvik -29%, usec -33%).

land is veruit de grootste importeur ter wereld en volgens usda (United States Department of Agriculture; het Amerikaanse ministerie van landbouw) hebben de Verenigde Staten in de periode van september tot eind november ruim 20% meer geëxporteerd naar China dan de recordimport van vorig jaar. China wil de invoer van soja promoten om de binnenlandse prijsinflatie tegen te gaan. Er zijn aanwijzingen dat daarom de verlaagde importheffing van 1% op sojabonen wordt verlengd en dat de belasting op het importeren van sojaolie verlaagd wordt. Bovendien kunnen deze twee producten in aanmerking komen voor

Soja in de auto

Soja wordt niet alleen gebruikt in de voedingsindustrie, maar ook als grondstof voor biodiesel. In de Verenigde Staten is soja het meest gebruikte gewas voor het maken van biobrandstof. Dit is een van de voornaamste redenen waarom het gebruik van sojaolie volgens usda in het lopende seizoen met ruim 50% is gegroeid naar 3,8 miljard Amerikaanse dollar. Daarmee lijkt de groeifase nog maar net begonnen, want de Europese Unie wil bijvoorbeeld dat biobrandstoffen in 2010 ten minste 5,75% van het totale brandstofgebruik vormen. In 2020 moet dat percentage op 10 uitkomen. Het gewas wordt niet alleen gebruikt in brandstof, maar ook in auto’s zelf. Soja vormt de basis van het schuim dat gebruikt wordt als stoelvulling in de nieuwe Ford Mustang. Het ligt voor de hand dat steeds meer autofabrikanten het product gaan gebruiken, aangezien de industrie aan steeds strengere milieueisen moet voldoen. De vraag naar soja neemt uit alle hoeken dus steeds verder toe en zoals het er nu

dit jaar in de Verenigde Staten 1,4 miljoen hectare minder soja is verbouwd dan wat oorspronkelijk gepland was, wat veroorzaakt wordt doordat veel boeren er uiteindelijk toch voor kozen om een ander gewas te verbouwen. De combinatie van een licht toenemende of gelijkblijvende omzet en een snelgroeiende vraag betekent dat de reserves snel af gaan nemen. Afgelopen zomer waarschuwde usda dat de sojareserves aan het eind van het seizoen slechts half zo hoog zou zijn als eerdere voorspellingen en volgens analist Anne Frick van Prudential Securities kunnen de voorraden volgend jaar uitgeput raken. Als het echt zover komt, gaat de soja-prijs exploderen. Een hogere prijs leidt ertoe dat meer boeren het gewas gaan verbouwen zodat het evenwicht tussen vraag en aanbod weer hersteld wordt, maar er gaat dan wel ten minste één seizoen overheen voordat de nieuwe oogst op de markt komt. Beleggen in soja Turbo: abn Amro Turbo Long op sojabonen future Aandeel: Monsanto (producent van genetisch gemanipuleerde sojazaden)

59

H EB B E N

&

H OU DEN

Vastgoedveteraan “Wat ik ervan geleerd heb? Geen zaken doen in een land waar je een visum voor nodig hebt.”

Richard Homburg, topman van vastgoedonderneming Homburg vertelt over zijn successen, missers, over lof en kritiek in de 39 jaar dat hij in het vastgoedvak zit. Plus zijn opinie over de huidige stand van zaken op de vastgoedmarkt. door Fleur van Dalsem/fotografie Michiel van Nieuwkerk

G

evraagd naar zijn hoogte- en dieptepunten in het vastgoedvak, moet Richard Homburg wel even nadenken. “Mijn beste zakelijke beslissing was de aankoop van een woningbouwbedrijf in Canada, op 26 oktober 1977, nu dus net dertig jaar geleden. Deze onderneming had een interessante woningportefeuille en bouwde volop appartementen. Eigenlijk ben ik toen voor het eerst in de woningen terecht gekomen. Dat bracht mij in 1977 van de junior league in de senior league. Ik werd als ondernemer opeens serieus genomen. Het was ook een grote overname die de grondslag heeft gelegd voor de doorbraak van mijn bedrijf. De slechtste beslissing was ongetwijfeld beleggen in China. Daar hadden we in de jaren negentig het tij niet mee. Dat kwam vooral door het

62

gecompliceerde juridische systeem en de regels rond het eigendomsrecht. Wat ik ervan geleerd heb? Geen zaken doen in een land waar je een visum voor nodig hebt.” China is nu enorm populair onder beleggers. Gaat u het nogmaals proberen? “We hebben nog steeds een kantoor in Hongkong. Maar China is een land met twee systemen. Hongkong staat hoog aanschreven, China niet. Het Canadese Fraser Instituut brengt elke drie jaar een rapport uit. Hongkong staat op nummer één wat betreft rechten op het gebied van onroerend goed, Singapore op twee en Canada en Nieuw Zeeland op een gedeelde derde plaats. China staat op plaats 69, meen ik. En Nederland staat vijftiende. Hoe dat kan? Nou, vanwege de 6% overdrachtsbelasting

die wij hebben, de enorme bureaucratie – bij torretjes en beestjes krijg je geen bouwvergunning – en het duurt een eeuw voordat die vergunning er is. Als wij morgen besluiten alleen in de beste landen ter wereld te beleggen, dan hoort Nederland daar opvallend genoeg niet bij.”

Gouden parachute

In de bijna veertig jaar die zijn vastgoedcarrière telt, heeft Homburg de nodige prijzen en eredoctoraten verzameld. In een vitrine in de vergaderkamer in Soest staan deze prijzen allemaal keurig netjes uitgestald. Hij is bijvoorbeeld Ernst & Young’s Entrepreneur of the Year 2004 van het Atlantisch gebied en heeft een eredoctoraat op zak van de Saint Mary’s University in Halifax en van de universiteit van Prince Edward

Island. Iets waar hij trots op is omdat hij ze niet alleen voor zijn ondernemerschap heeft gekregen, maar ook voor zijn maatschappelijke bijdragen. Denk bijvoorbeeld aan het stimuleren van de werkgelegenheid in regio’s waar hij actief is en kapitaal naar Prince Edward Island te trekken. Kritiek op de vastgoedondernemer is er ook genoeg. Homburg steekt zijn mening niet onder stoelen of banken en hij komt daardoor wel eens in aanvaring met beleggers en bijvoorbeeld de Vereniging van Effectenbezitters (veb), toen nog onder Peter Paul de Vries. Homburg wil daar onder het mom van ‘hoge bomen vangen veel wind’, niet teveel op ingaan, maar wel nadat hij heeft benadrukt dat hij De Vries – in tegenstelling tot wat hij zegt – nooit bedreigd heeft. Ik heb hem het volgende gezegd. “Je moet je niet zo op-

winden, je bent veel te opgepompt en loopt rood aan. Als je niet uitkijkt dan wordt Uni-Invest je dood nog. Dit was volgens mij een goedbedoelde waarschuwing en geen bedreiging. Maar als je er zelf alleen maar op los kletst en nooit goed naar anderen wilt luisteren, dan kan in de haast wel eens iets verkeerd worden geïnterpreteerd. Voor nu en voor altijd laat ik het daarbij.” Wat andere mensen van Richard Homburg denken kan hem eigenlijk niet zoveel schelen. “Bij de verkoop van Uni-Invest was er ook veel kritiek op mijn gouden parachute. Beleggers vergaten toen even dat ik dat bedrijf sinds 1991 met harde hand heb gesaneerd. Destijds had het bedrijf 10 miljoen euro eigen vermogen en bij verkoop maar liefst 2 miljard euro. Het was bovendien

een heel succesvolle transactie. Al dat gedoe over mijn gouden parachute, dat zou in Canada of de Verenigde Staten nooit gebeurd zijn. Nederland is zo kleinburgerlijk als het gaat om salaris, zakelijke meningsverschillen en imago. In de Verenigde Staten denken ze niet verder terug dan gisteren. Hier is het zo dat als je niet op Nyenrode hebt gezeten of geen directeur bent van een belangrijk bedrijf, dan hoor je er niet bij. Ik houd daar niet van. Ik ben ondernemer en daar heb ik het druk genoeg mee.”

Schandalen en oplichterij

Homburg heeft geen goed woord over voor de vastgoedschandalen die Royal Dubai en Golden Sun heten. “Ik roep al jaren dat de bovengrens van 50.000 euro voor toezicht van de Autoriteit Financiële

63

H E B B E N Markten (afm) te laag is. In Canada is die grens – na een aantal soortgelijke zaken al lang al opgetrokken naar 200.000 Canadese dollar. Het probleem in Nederland is dat er nooit iemand wordt veroordeeld voor dit soort oplichterij. We zijn te soft. In Canada zijn de straffen veel zwaarder. Ik sta er steeds weer van te kijken waar beleggers allemaal intrappen. Alles wat er nu bij Harry Mens wordt geadverteerd is meer dan 50.000 euro inleg.” Lid worden van de recent opgerichte verenigingen voor vastgoedparticipanten wil Richard Homburg niet. “We staan onder toezicht van de afm en hebben alle vergunningen. We hebben het niet nodig om lid te worden van zo’n club. Bovendien daar heb ik ook geen tijd voor en ik heb geen zin om 10.000 euro te betalen. Als deze verenigingen keurmerken gaan uitgeven, nemen zij dan ook de verantwoordelijkheid als het toch mis gaat en er een rechtszaak van komt? En als ze me dan op een zwarte lijst willen zetten, dan doen ze dat maar.”

Shelter business

Over zijn eigen onderneming kan Homburg enthousiast vertellen. “Ik zeg wel eens dat wij in de shelter business zitten. De onderneming biedt bedrijven en particulieren een dak boven het hoofd. Onder het beursgenoteerde fonds Homburg Invest (beheerd vermogen 4 miljard Canadese dollar; red.) met een notering in Canada en één in Amsterdam, hangen diverse werkmaatschappijen die service verlenen op het gebied van vastgoed. Eigenlijk doen wij alles zelf. We hebben een eigen landbank, een ontwikkelingspoot, een eigen bouwbedrijf en een verhuur- en beleggingstak. Dit onderscheidt ons mede van gespecialiseerde fondsen zoals Corio. Het totaalconcept, daar zijn we goed in. We zijn heel lang groot geweest in huizenbouw, zogenoemde condominiums en kantoren, maar we gaan eigenlijk steeds met de tijd mee. Als er in een bepaalde regio grote vraag is naar winkels, dan gaan we die bouwen. Ik ga niets bouwen zonder dat de markt daarom vraagt.” Het succes van een vastgoedproject hangt volgens Homburg vooral af van de predevelopmentstatus. “De voorbereiding, financieel en operationeel, is feitelijk

&

H OU DEN Homburg beweegt zich nog steeds rond de uitgiftekoers of daarboven. Wij vinden het wel zwaar ondergewaardeerd, maar dat heeft te maken met de algehele malaise op de beurs. Ondanks dat is onze winst top. Het tweede kwartaal was het beste kwartaal in onze geschiedenis en het derde kwartaal is zo niet beter verlopen. Omdat we de komende tijd geen plannen hebben om nieuwe aandelen uit te geven, maak ik me verder geen zorgen. Deze zomer hebben we een grote emissie gedaan van 220 miljoen Canadese dollar. We hebben geen extra geld nodig.”

“Ik ga niets bouwen zonder dat de markt daarom vraagt.” belangrijker dan de bouwperiode. Ons motto is ‘build on time, build on budget and don’t get sued.’ Onze thuismarkten zijn Canada en Nederland, maar daarnaast zijn we ook groot in de Verenigde Staten en Duitsland. Op dit moment zijn we bezig met uitbreiden in de Baltische staten en in Zwitserland. Voordat we ergens een nieuw kantoor openen, bezoek ik de regio. Ik kijk naar de bevolkingsopbouw, de bedrijven en industrieën in een regio, het inkomen van de bevolking, de uitgavenpatronen. Ik volg de blue collar-workers. Zij verdienen het geld, hebben behoefte aan financiering én geven het weer uit. In elke nieuwe stad of regio bouwen we eerst een portefeuille op met goed verhuurd vastgoed. Dat geeft ons een basis voor onze aanwezigheid. Vanaf daar kunnen we infrastructuur neerzetten en de overige activiteiten uitrollen. Met dit systeem ben ik in de jaren zeventig in Canada begonnen en het werkt nog steeds.” Homburg heeft geen last van de kredietcrisis? “De beurs is allemaal emotie. De koers van

Toch haalt u door het uitgeven van de Homburg mortgage bonds (obligaties met een hypotheekgarantie) regelmatig geld op buiten de beurs om. Waarom doet u dat zo? “Dat heeft te maken met het belastingregime in Canada. Het is goedkoper om op deze manier geld op te halen. We zijn vijf jaar geleden met uitgifte van deze producten begonnen en die betalen we nu af. Afgelopen zomer hebben we nog bonds met een totaalwaarde van 100 miljoen euro geplaatst. Daar hebben we geen banken voor nodig. Homburg Invest heeft alle vergunningen van de afm en de Canadese toezichthouder en ook een vergunning om zelf beleggingsproducten uit te geven en te beheren. Transparantie staat daarbij voorop. We publiceren onze cijfers dan ook in zowel gaap als ifrs.” Belegt u zelf? Misschien voor uw pensioen? “Nee, ik ben grootaandeelhouder in mijn eigen bedrijf en beleg alleen in zaken waar ik verstand van heb. Pensioen, dat komt niet in mijn woordenboek voor. Na mijn herseninfarct – dat overigens niet door te hard werken kwam, maar door complicaties van een medische behandeling – doe ik het een klein beetje rustiger aan. De dokter dacht dat ik na het infarct nooit meer zou lopen, maar na een jaar revalideren kon ik weer lopen en mijn werkzaamheden oppakken. Ik heb een aantal heel goede managers die mijn werk prima kunnen overnemen. Dat bewijzen de goede cijfers die zij konden laten zien toen ik aan het revalideren was. Zie het als een voetbalelftal. Ik heb een selectie van vijfentwintig toppers en kan daaruit een basis van elf kiezen. Mijn opvolging is dus prima geregeld.”

65

IEX magazine houdt u op de hoogte van het wel en wee van de 40 – volgens ons – belangrijkste Nederlandse aandelen. En dat gaat verder dan het bijhouden van de laatste persberichten. Van ieder aandeel geven we de belangrijkste fundamentele en technische signalen, groei- en waardeindicatoren, een korte instantanalyse én een speciaal door IEX ontwikkelde stemmingsmeter.

Top 40 Schuilhavens Welke aandelen bieden goede bescherming als de onrust op de beurs aanhoudt? Vedior De overname van Vedior door Randstad geeft aan hoe de Nederlandse uitzenders tegen hun eigen sector aankijken. Imtech Het infrastructuurbedrijf rijgt de overnames aaneen en profiteert van een miljardentrend.

Signalen Analistenmomentum ( /  / ) Worden de taxaties naar boven of naar beneden bijgesteld? Technisch ( /  / ) De richting van de (middel)lange trend

Smallcaps Klein maar fijn - vijf kleine kanshebbers op de lokale markt.

Fundamenteel ( /  / ) Hoe zijn de financiële vooruitzichten Winstgroei De verwachte wpa-groei in 2006 PEG Price/Earnings Growth. Geeft aan hoe de koers-winstverhouding zich verhoudt tot de winstgroei. Hoe lager, hoe relatief goedkoop het aandeel is ten opzichte van de verwachte groei. De score van de topman Wat verdiende de CEO voor u? Bron: VEB, peildatum 6 december 2007



Aalberts Valt de groei stil of biedt de koersdaling een mooi instapmoment?

Stemmingsmeter In welke toestand verkeert dit aandeel? 1  Snelle groei / 2  Trage, gestage groeier / 3  Even geduld, er staat iets te gebeuren / 7  Voor een gokje / 5  Mogelijk slecht nieuws in aantocht / 6  Niet vooruit te trekken / 8  Niet aankomen

67

t o p

4 0

Top-5 IEX 40

t o p Aalberts

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Nutreco

Analisten hebben de winstverwachting al geleidelijk verhoogd en het management heeft een duidelijke koers ingeslagen. In de koers is dat nog nauwelijks terug te zien.

SNS Reaal

Met de aankoop van Zwitserleven vult topman Van Keulen zijn groeistrategie verder in. Het lijkt een kwestie van tijd voordat dit zich in een hogere koers vertaalt.

Unilever

De prijsstijging van grondstoffen lijkt af te nemen en de focus op snelgroeiende merken betaalt zich uit. Bovendien kan Unilever bogen op het predikaat van defensief aandeel.

Philips

Een grote kaspositie en extra mogelijkheid om eigen aandelen in te kopen leggen in 2008 een mooie bodem onder de beurskoers.

ASML

De traditionele koersdip na de top van de halfgeleidercyclys blijft uit. Dat kan erop wijzen dat beleggers verder kijken dan de komende maanden – en dan ziet het beeld er opeens een stuk mooier uit. Het moet raar lopen als het bedrijf in 2010 niet afgetekend marktleider is.

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

16% 0,7

Wat doen?   

3

Thierry Schaap Rendement sinds aantreden 68%

50% 0,3

Een flinke overname, een al even flinke claimemissie en een integratie in volle gang. Dat kan de koers aardig onder druk zetten. Toch oordeelt de markt bijna onverdeeld positief over Binck en de overname van Alex. Daar worden we altijd een beetje huiverig van, dus het is nog even aankijken met Binck.

Aegon

Boskalis

Wat doen? N O N

2

Don Shepard Rendement sinds aantreden -57%

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

-3% n.b.

Wat doen?   

2

Peter Berdowski Rendement sinds aantreden 76%

>50% 0,3

Er zit weer leven in Aegon. Is het de komst van een nieuwe topman in april 2008 die het beestje wakker schudt? De nieuwsflow rondom het aandeel valt fors mee. De groei van nieuwe productie is naar boven toe bijgesteld en Aegon rijdt nog steeds subprime-schadevrij rond. Krijgt deze schildpad een turbo?

De baggeraar rept van nieuwe schepen, nieuwe opdrachten en meer goed nieuws. Omdat het aandeel echter als een raket is gegaan dit jaar, zijn analisten en beleggers wat terughoudender geworden. De raketmotor is niet voor niets in het vorige magazine al vervangen door een schildpad.

Ahold

Corporate Express

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N  O

2

Anders Moberg Rendement sinds aantreden 17%

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

10% 1,8

Wat doen? N N 

6

Peter Ventress Rendement sinds aantreden -23%

-34% n.b.

De koers was in november in de ban van de angst voor margedruk, maar negatieve verassingen zijn uitgebleven. Positief nieuws was er wel; de operationele marge komt aan de bovenkant van de eerder voorspelde 4 tot 4,5% uit. De herpositionering in de VS wordt versneld afgerond en de dividendbetaling hervat. Business-as-usual?

Een nieuwe topman en een oud beeld. Dat is de situatie bij Corporate Express. Het vertrek van Frans Koffrie en de komst van Peter Ventress heeft heel even voor een koersopleving gezorgd, maar inmiddels heeft het aandeel zijn vrije val weer hervat. Het wordt wel heel moeilijk om te zien wat nu nog voor een koersherstel kan zorgen.

Akzo Nobel

Crucell

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?  N O

8

Hans Wijers Rendement sinds aantreden 169%

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

-40% n.b.

Wat doen?  N 

8

Ronald Brus Rendement sinds aantreden 85%

n.v.t. n.b.

Akzo Nobel is nog niet eens goed en wel begonnen met de integratie van ICI of er heerst al onrust bij het personeel over het integratieproces. 2008 wordt een jaar van inpassen en de ervaring leert dat zo’n periode vaak meer tegenvallers dan meevallers oplevert.

Van het traditioneel goede vierde kwartaal is dit jaar bij Crucell weinig te merken. Het aandeel heeft de vrije val die dit jaar is ingezet niet weten te breken. November liet de gebruikelijke dosis PERC6-persberichten zien en positieve resultaten van een hondsdolheidstest in India. Voor beleggers levert dat allemaal echter weinig houvast op.

Arcelor Mittal

DSM

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? O  

1

Lakshmi Mittal Rendement sinds aantreden 88%

>50% 0,1

40 p To

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N N 

7

Feike Sijbesma Rendement sinds aantreden 2%

2% 5,6

In de eerste week van december kocht Arcelor Mittal een Britse staaldistributeur, een Slowaakse maker van ijzerlegeringen en een Chinese staalfabrikant. De onderneming krijgt een steeds stevigere greep op de wereldstaalproductie en zolang de grondstofprijzen op hoog niveau blijven, is Arcelor Mittal spekkoper.

DSM werd in het vierde kwartaal hard afgeserveerd. Voor bodemvissers is er een mooi koopmoment aangebroken, want DSM trekt ondertussen gewoon haar eigen plan en lijkt steeds meer pijlen op China te richten. Er wordt 20 miljoen euro gestoken in een fabriek in Guangdong en de Chinese omzet moet verdubbelen naar 1 miljard euro in 2010.

ASMI

Fortis

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? O N O

8

Arthur del Prado Rendement sinds aantreden 91%

35% 0,4

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N N 

7

Jean-Paul Votron Rendement sinds aantreden -8%

-16% n.v.t.

Een afzwakkende markt voor halfgeleiderapparatuur, een aflopende convertible die voor een flinke verwatering dreigt te zorgen en onduidelijkheid over het moment waarop de front-end divisie winstgevend wordt... Voorlopig kunnen beleggers ASMI beter even links laten liggen.

Spotgoedkoop, zoveel is zeker. Maar dat is niet het hele verhaal. Cruciaal is de vraag op python Fortis het konijn ABN Amro soepel weet te verteren. De Belgen zijn voortvarend bezig, maar er is ook nog zoiets als het sentiment wat met de huidige kredietcrisis niet erg goed is. Op de huidige koers lijken beleggers zich geen buil meer te kunnen vallen aan Fortis.

ASML

Fugro

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? O O 

1

Eric Meurice Rendement sinds aantreden 120%

26% 0,6

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N  

1

BAM

Hagemeyer

3

Joop van Oosten Rendement sinds aantreden 6%

>50% 0,2

De kwartaalcijfers waren prachtig en de winstverwachting voor 2007 is verhoogd naar 310 miljoen euro. Het aandeel is goedkoop ten opzichte van sectorgenoten en de omzet kan dit jaar naar 9 miljard euro groeien. De seinen staan op groen, maar beleggers lijken ergens op te wachten. Misschien komt de koers in beweging als het zicht op 2008 verbetert.

  Snelle groei / 2  Trage, gestage groeier / 3  Even geduld, er staat iets te gebeuren / 7  Voor een gokje 1 5  Mogelijk slecht nieuws in aantocht / 6  Niet vooruit te trekken / 8  Niet aankomen

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

De vooruitzichten voor beursjaar 2008 zijn op z’n zachtst gezegd verdeeld. Wie het zekere voor het onzekere kiest, kan schuilen in een van deze veilige havens.

Unilever

Voedingsbedrijven staan bekend als defensieve aandelen. Daar komt bij dat topman Cescau sterk de nadruk legt op goede winstmarges, wat in een zwakke economie een betere bescherming is dan de keuze voor omzetgroei.

KPN

Verschillende fondsmanagers schuiven al op richting de telecomhoek omdat het belpatroon van mensen niet erg afhankelijk is van de economische cyclus. Tel daar een sterke kasstroom bijop en KPN heeft alle kenmerken van een goede schuilhaven

Philips

Door het afstoten van de halfgeleiderdivisie en de focus op medische apparatuur en licht heeft Philips zich getransformeerd tot stabiele groeier. Bovendien kan het bedrijf in 2008 voor 5,7 miljard euro eigen aandelen inkopen.

Wessanen



De marges van het voedingsbedrijf hebben zich in 2007 voorzichtig hersteld. Volgend jaar krijgt Wessanen de kans om de defensieve kwaliteiten te laten zien.

TNT

De uitgestelde liberalisering van de Nederlandse postmarkt is goed nieuws voor TNT. De onderneming kan nu een jaar langer profiteren van de monopoliepositie in Nederland, wat garant staat voor een flinke kasstroom.

>50% 0,3

Fugro deed onlangs wat analisten al veel eerder hadden gedaan: de winstverwachting voor 2007 verhogen. Wel nieuw was het bericht dat de onderneming aan verschillende overnames werkt. Goed nieuws, want kleine aankopen zijn de laatste jaren een belangrijke motor achter de indrukwekkende groei van Fugro geweest.

Wat doen? O N 

Top-5 Schuilhavens

Klaas Wester Rendement sinds aantreden 113%

Is ASML nog te stoppen? De onderneming gelooft nog rotsvast dat de jaaromzet in 2010 boven de 5 miljard euro gaat uitkomen, wat betekent dat ASML dan meer dan de helft van de lithografiemarkt in handen heeft. In Japan wordt terrein gewonnen en de orderinname blijft goed overeind. Voorlopig lijkt ASML immuun voor de zwakte in de chipsector. Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

68

7

Binck

Jan Aalberts Rendement sinds aantreden 2070%

Aalberts weet zich niet te onttrekken aan de malaise op de beurs en de twijfels over de economie in 2008. Het kan nu twee kanten opgaan voor Aalberts. Als de economische groei inderdaad afkoelt, dreigt het groeitempo van Aalberts stil te vallen. Voorlopig zetten wij erop in dat 2008 een mooi jaar wordt voor Aalberts en dat de recente koersdaling overtrokken is. Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Dé grote favorieten uit de IEX 40 voor de komende maanden.

Wat doen? N N M

4 0

Wat doen?   

7

Rudy de Becker Rendement sinds aantreden 137%

32% 0,6

Er is eindelijk witte rook. Rexel en Hagemeyer zijn het eens geworden over een overnameprijs van 4,85 euro per aandeel. In het eerste kwartaal van 2008 verdwijnt een van de meest uitgesproken overnameprooien van 2007 van de beurs, maar beleggers kunnen hun aandelen nu alvast van de hand doen aangezien het huidige koersniveau weinig potentieel biedt.

69

t o p

4 0

Top-5 Herstellers De kans bestaat dat de donkere wolken boven de economie overwaaien en dat 2008 toch een jaar van mooie groei wordt. Welke bedrijven profiteren daar het meeste van?

t o p Heineken

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Draka

2007 wordt een prachtig jaar voor Draka. De onderneming verhoogde onlangs de winstverwachting en het zijn de twijfels over 2008 die de koers onder druk zetten. Als die twijfels verdwijnen, is de kabelmaker nu wel heel aantrekkelijk gewaardeerd.

Beter Bed

De vergelijkbare verkopen van de beddenfabrikant vertonen niet meer de mooie groei van 2006 en begin 2007. Daar kan verandering inkomen als het consumentenvertrouwen zich volgend jaar hersteld.

Wavin

Net een jaar na de beursgang is Wavin keihard afgestraft toen in november bleek dat de voorspelbaarheid van de winst minder goed was dan verwacht. In 2008 moet blijken of de vrees voor het ergste inderdaad gegrond is.

LogicaCMG

Een andere topman en een andere naam zijn er al. Nu ook nog een ander koersverloop. Een meevallende economische groei in 2008 kan daarbij helpen.

70

26% 0,8

Océ

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?  N 

7

Top-5 Largecaps

Rokus van Iperen Rendement sinds aantreden -41%

43% 0,3

Océ trapt straks het cijferseizoen af. Gezien het succes van de strategie om ook producten van andere leveranciers in het assortiment op te nemen ziet het vierde kwartaal er goed uit, maar alle ogen zijn gericht op de voorspelling voor 2008. Als de onderneming een concrete prognose afgeeft, geeft dat een enorme koersimpuls.

Heijmans

Ordina

Wat doen? N N N

8

Guus Hoefsloot Rendement sinds aantreden 42%

-37% n.b.

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N N 

6

Ronald Kasteel Rendement sinds aantreden -18%

38% 0,3

Na het herhalen van de omzetdoelstelling in november, is het stil rondom Ordina. De koers van het aandeel is na een dip tot ongeveer 10 euro weer wat hersteld, maar het kost tijd voordat het vertrouwen van beleggers is teruggewonnen. De publicatie van de jaarcijfers op 4 maart is daarvoor de eerste kans – tot die tijd biedt het aandeel weinig perspectief.

Hunter Douglas

Pharming

Wat doen? N N 

5

Ralph Sonnenberg Rendement sinds aantreden 594%

-7% n.b.

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

3

Francis Pinto Rendement sinds aantreden 148%

>50% n.b.

Pharming gaat u zeker niet terugzien in de toplijstjes over het bijna afgelopen beursjaar. Het aandeel verloor zomaar 30%. 2008 moet nu worden wat 2007 niet werd: het jaar dat Rhucin groen licht van de FDA krijgt. Pharming bewijst daarmee dat beleggen in farmacie een zaak van veel geduld en lange adem is.

Imtech

Philips

Wat doen? N N 

1

Rene van der Bruggen Rendement sinds aantreden 108%

42% 0,3

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

1

Gerard Kleisterlee Rendement sinds aantreden -15%

-8% n.b.

Imtech is na de daling in het vierde kwartaal weer terug bij af in beursjaar 2007. Het bedrijf is wel druk bezig op het overnamepad. De aankoop van het Ietse Suir Engineering was nog maar net goedgekeurd of het Spaanse Metubsa wordt ingelijfd. Het kralen rijgen kan in 2008 vruchten afwerpen – zeker nu infrastructuur een belangrijke trend wordt.

Er staat een partij te trappelen om op 1 januari aandelen Philips te kopen en dat is de onderneming zelf. Het bedrijf mag in 2008 voor 5,7 miljard euro eigen aandelen inkopen - 17,5% van de totale beurswaarde. Tel daarbij op dat de onderneming een stuk minder cyclisch is geworden en Philips lijkt opeens een van de kanshebbers voor een mooi 2008.

ING

Randstad

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

2

Michel Tilmant Rendement sinds aantreden 41%

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N N 

4

262,7

De abonneegroei neemt nog elke maand toe. In januari 2007 kwamen er vijf miljoen mobiele gebruikers bij en in september was de klantenaanwas ruim zes miljoen. Dat is meer dan het aantal mobiele abonnees van KPN!

Procter & Gamble 157,2

De problemen op de Amerikaanse huizenmarkt, waar Hunter Douglas een fors deel van de omzet boekt, lijken voorlopig niet weg te gaan. Tel daar een dalende dollar bij op en de kans is groot dat we de laatste tegenvaller nog niet gezien hebben. Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Grote bedrijven zijn niet voor niets groot geworden. Bovendien kan een hoge beurswaarde een bescherming zijn in lastige tijden. Een paar kansrijke largecaps en de beurswaarde in euro’s.

China Mobile

Heijmans is in 2007 een van de drie snelste dalers uit de AMX. En daar was ook alle reden toe. De bouwer maakte keer op keer slecht nieuws bekend met als klap op de vuurpijl dat de bouwdivisie dit jaar verliesgevend is en dat de doelstellingen voor 2008 zijn losgelaten. Afblijven tot er licht aan het eind van de tunnel is. Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

De uitzender is in de tweede jaarhelft hard afgestraft doordat de Nederlandse uitzendmarkt lijkt te vertragen. Als dit de zogenaamde mid-cycle dip is, kan het aandeel volgend jaar de schade goedmaken.

3

Jean-François van Boxmeer Rendement sinds aantreden 65%

Voor beleggers is het maar lastig, al die bedrijven die – als jager of als prooi – in overnamegevechten verwikkeld zijn. Tegen de bijbehorende koerssprongen kan geen fundamentele of technische analyse op. Heineken blijft, ondanks de onzekerheid over het bod op S&N, aardig liggen. Maar de uitkomst van die strijd is de komende periode wel cruciaal. Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

USG People

Wat doen? N  

4 0

Ben Noteboom Rendement sinds aantreden 249%

Het merkenconcern gebruikt de enorme omvang om goede prijzen te bedingen bij leveranciers. Tegelijkertijd worden schaalvoordelen behaald door forse aankopen zoals de overname van Gillette

Toyota

180,6

Microsoft

220,5

60,6

Als er een automaker is die de markt goed begrepen heeft, is dat wel Toyota. Het bedrijf verslaat General Motors en Ford in de VS en is met afstand het grootste beursfonds in Japan.

Er kwam deze keer zowaar eens slecht nieuws van wonderdochter ING Direct. De Britse topman van de spaarbank stapt op omdat hij niet de renteverhogingen van de Bank of England volgde, met een uitstroom van spaargeld tot gevolg. Ondertussen is ING net zo goedkoop als Fortis, met het verschil dat deze bank-verzekeraar geen megaovername deed.

Uitzenders zijn in de uitverkoop op het Damrak en Randstad maakt daar dankbaar gebruik van om een bod op Vedior uit te brengen. Het goede nieuws is dat de onderneming daarmee de balans een stuk beter gaat gebruiken, maar het wordt nog een enorme klus om beide organisaties in elkaar te schuiven. Het belooft in ieder geval een interessante rit te worden.

Ondanks toenemende concurrentie van bijvoorbeeld Google, slaagde Microsoft erin recent prachtige kwartaalcijfers te publiceren. De softwarereus lijkt zo het oude groeitempo weer op te pakken.

KPN

Reed Elsevier

ING

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

16% 0,4

Wat doen?   

2

Ad Scheepbouwer Rendement sinds aantreden 198%

7% 2,3

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

17% 0,5

Wat doen?   

2

Crispin Davis Rendement sinds aantreden 19%

15% 1,0

Operationeel is er weinig schokkends te melden over KPN, al destilleren we uit de nieuwjaarslijstjes bij de grote beleggingshuizen wel wat voorzichtige nieuwe aandacht voor Europese telecoms: “I would buy anything with a country in the name”, hoorden we een Engelse fondsmanager zeggen. Stond die ‘N’ van KPN niet voor Nederland?

De uitgever ligt op koers om de doelstelling van een 10% hogere winst per aandeel in 2007 te halen. In Amerika heeft het bedrijf toestemming gekregen om Harcourt Education te verkopen en het is wachten op details over het speciale dividend dat Reed uitkeert als die verkoop is afgerond.

LogicaCMG

Royal Dutch Shell

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

7

Martin Read Rendement sinds aantreden -12%

-20% n.b.

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen? N  

1

Jeroen van der Veer Rendement sinds aantreden -14%

4% 2,3

Nog even en Cor Stutterheims CMG verdwijnt definitief uit de naam van dit fonds. Rare timing, want de Britse tak Logica is nog steeds het zorgenkind van de automatiseerder, al ziet de ‘pijplijn’ van het bedrijf er goed uit. Interessant voor een recovery-gokje.

Een olieprijs die in de buurt komt van 100 dollar per vat lijkt de aanjager die eindelijk de koers van RDS in beweging krijgt. Bovendien vestigt de beursgang van Petrochina de aandacht op de oliesector en beleggers mogen alvast voorzichtig omhoog kijken.

Nutreco

SBM Offshore

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

1

Wout Dekker Rendement sinds aantreden 3%

25% 0,5

Na een afsplitsing, een superdividend en wat overnames is het stil geworden rondom Nutreco. Dat verhult dat het bedrijf een van de favorieten voor beursjaar 2008 is. De onderneming heeft defensieve kwaliteiten en analisten hebben in de laatste weken al stiekem de winstverwachting voor 2007 verhoogd. Allemaal instappen?

  Snelle groei / 2  Trage, gestage groeier / 3  Even geduld, er staat iets te gebeuren / 7  Voor een gokje 1 5  Mogelijk slecht nieuws in aantocht / 6  Niet vooruit te trekken / 8  Niet aankomen

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG



De Nederlandse bankverzekeraar lijkt wat klein tussen alle internationale reuzen, maar de onderneming kan een prima 2008 tegemoet gaan. De waardering is uiterst bescheiden en als de kredietcrisis aan ING voorbij gaat, kan volgend jaar een enorme inhaalslag gemaakt worden.

Wat doen? N  

39% 0,4

4

Didier Keller Rendement sinds aantreden 170%

40 p To

Het gaat er de komende maanden om spannen bij SBM Offshore. Aan de ene kant zorgen mooie orders en een stijgende olieprijs voor een positieve nieuwsstroom, maar aan de andere kant is het bedrijf nu flink gewaardeerd en biedt de volle orderportefeuille weinig ruimte om op korte termijn de winst op te voeren.

71

t o p

4 0

Smallcaps Het zijn vaak de grote namen die volop in de schijnwerpers staan op het Damrak, maar dat neemt niet weg dat er ook volop interessante smallcaps genoteerd staan aan Euronext Amsterdam.

SNS Reaal

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

1

Sjoerd van Keulen Rendement sinds aantreden -10%

7% 1,3

Hop, en ook Zwitserleven sluit zich aan bij de Zwaan-kleef-aan van Sjoerd van Keulen. SNS Reaal rijgt verzekeringskralen in snel tempo, terwijl de rest van de financiêle wereld de krediet-zweetdruppels op het voorhoofd staan. Nu de ambitie nog omzetten in (koers)rendement.

Stork

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

6

Sjoerd Vollebregt Rendement sinds aantreden 523%

31% 0,5

En de winnaar is .... (tromgeroffel) Candover! De investeerder biedt 48,40 euro per aandeel en verkoopt Food Systems meteen voor 415 miljoen door aan Marel. Daarmee komt er een einde aan een lange overnamestrijd. Wat particuliere beleggers moeten doen die Stork nog in portefeuille hebben? Aanmelden en wegwezen.

TNT

Innoconcepts

Het uitvindersbedrijf uit Alkmaar is al winstgevend en kan in 2008 de volgende sprong maken. De Deense brouwer Carlsberg experimenteert met een nieuwe productietechniek voor plastic flessen. Een goede test kan Innoconcepts een tweede inkomstenbron opleveren.

Kendrion

Een General Electrics in het klein. Het industriêle comglomeraatje timmert internationaal aan de weg, met name via de magneetdivisie. De financiêle problemen van een paar jaar geleden worden steeds verder weggespoeld.

Porceleyne Fles

De vorig jaar aangetreden topman Patrick Grasso begeeft zich op het overnamepad met de aankoop van Royal Leerdam. Hij heeft de ambitie om Delts Blauw wereldwijd te gaan verkopen.

Brunel

De uitzendonderneming opereert in een snelgroeiende specialistische markt, waardoor de winst in het derde kwartaal met 57% kon stijgen. Vrees voor een lagere economische groei speelt de koers parten, maar maakt Brunel ook tot een mogelijke overnameprooi.

LBI International

De winst is in de loop van 2007 wat teruggevallen, maar de verzameling belangen van LBI International heeft een mooie waarde. Onlangs werd de positie in Atos Origing ME nog voor 7,5 miljoen dollar van de hand gedaan.

72

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

7

Peter Bakker Rendement sinds aantreden 47%

19% 0.7

Goed nieuws en slecht nieuws voor TNT. Het uitstel van de liberalisering van de Nederlandse postmarkt betekent dat de onderneming voorlopig goed kan blijven verdienen aan dit nationale monopolie, maar de expansie naar Duitsland stuit op problemen. De invoering van een minimumloon voor postbodes roept de vraag op of TNT daar ooit winstgevend kan zijn.

TomTom

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

7

47% 0,4

Harold Goddijn Rendement sinds beursgang 250%

De slag om Tele Atlas is gewonnen, de patentzaken met Garmin geschikt en de banden met Google Maps worden aangetrokken. Alleen het onderzoek van de Europese Commisse naar de overname van Tele Atlas werpt een schaduw over het aandeel. Het vierde kwartaal zal traditioneel goed zijn, maar daarna komt het er echt op aan.

Unilever

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

1

Patrick Cescau Rendement sinds aantreden 40%

13% 1,3

Schaven, schaven en nog eens schaven. In dat beeld past ook de sluiting van drie Nederlandse fabrieken. Unilever laat een mooie groei zien en over de marges mag ook niet geklaagd worden en voor topman Patrick Cescau is het zaak om de productmix scherper te maken. Belangrijker is dat Unilever defensieve kwaliteiten heeft, wat heel handig is in deze beurs.

USG People

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

7

Ron Icke Rendement sinds aantreden 27%

27% 0,3

De overname van Vedior door Randstad heeft de uitzendsector in de schijnwerpers gezet, maar het herstel bij USG People laat op zich wachten. De huidige waardering is net zo laag als tijdens het dieptepunt van de markt in 2002 en volgend jaar moet er wat veranderen: of de uitzendmarkt vertraagt en de winst van USG stort in of de koers vindt de weg omhoog.

Vedior

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroei PEG

Wat doen?   

6

Tex Gunning Rendement sinds aantreden 8%

30% 0,5

Is de Nederlandse uitzendsector goedkoop? Het overnamebod van Randstad op Vedior lijkt deze vraag met een volmondig ‘ja’ te beantwoorden. Het verschil tussen het bod van Randstad en de koers van Vedior geeft beleggers weinig aanleiding om het afronden van de overname af te wachten: wegwezen.

Wolters Kluwer

Analistenmomentum Technisch Fundamenteel Winstgroeii PEG

Wat doen?   

2

Nancy McKinstry Rendement sinds aantreden 51%

15% 1,1

De positieve outlook staat nog overeind na een autonome omzetgroei van 4% in het derde kwartaal. Dat is hetzelfde als een jaar eerder. Het ene aandeleninkoopprogramma is afgerond en het volgende is opgestart, maar toch lopen beleggers niet warm voor het aandeel. Dat komt mogelijk door de invloed van de lagere dollar. Slow and steady.

  Snelle groei / 2  Trage, gestage groeier / 3  Even geduld, er staat iets te gebeuren / 7  Voor een gokje 1 5  Mogelijk slecht nieuws in aantocht / 6  Niet vooruit te trekken / 8  Niet aankomen

B E D R I J FSB EZOEK

EDI TO R I A L

Gerard Hoetmer CEO CSM csm is een wereldwijd opererende producent en leverancier van bakkerijproducten, melkzuur en melkzuurderivaten. In de tweeëneenhalf jaar dat Gerard Hoetmer aan het roer staat is er het nodige veranderd bij het voedingsbedrijf. De herstructurering zorgt voor kostenbesparingen en csm zet vol in op de uitbreiding van de bakery supplies-activiteiten én innovatieve producten – denk aan biologisch afbreekbaar plastic gemaakt uit melkzuren – bij de divisie Purac.

Opvallend?

csm, dat staat voor Centrale Suiker Maatschappij, was tot eind jaren zeventig puur een suikerbedrijf. Begin 2007 heeft csm deze activiteiten verkocht, waardoor het nu – met Bakery Supplies en Purac – een compleet ander bedrijf is dan dertig jaar geleden. Toch peinst topman Hoetmer er niet over om de naam te veranderen. “Alleen in Nederland wordt csm geassocieerd met suiker en Nederland is voor ons nu een betrekkelijk kleine markt. In het buitenland staat csm voor bakkerij- en melkzuurproducten, dus een naamswijziging is helemaal niet nodig.”

Nog meer opvallend?

csm is inmiddels grootaandeelhouder in het eigen bedrijf. Eind november had de onderneming 5,09% van de eigen aandelen in handen. Voor het einde van het jaar wil de onderneming voor 100 miljoen euro aan eigen aandelen ingekocht hebben en csm ligt volgens bestuursvoorzitter Hoetmer goed op schema. Het voornemen is nog steeds om de aandelen in te trekken.

“Ik geloof dat er een verdere consolidatie in de sector zal plaatsvinden, maar csm is eerder een jager dan een prooi.”







Omzet 1e halfjaar 2007: 1,2 miljard euro Nettowinst 1e halfjaar 2007: 174,9 miljoen euro Beurswaarde (eind) november 2007: 1,7 miljard euro Aantal medewerkers: 8258 Grootste aandeelhouders: Lansdowne Partners Limited 10,62%, Franklin Mutual Series Fund Inc. 8,92%, ING 8,57%, Fortis 6,31% door Fleur van Dalsem/fotografie Ruud Binnekamp

74

 

   



 













75

B E D R I J F S i n ter v ie w Gerard Hoetmer

Gezonde strategie Gerard Hoetmer gaat dieper in op de effecten van de hoge grondstofprijzen op de resultaten van csm, de innovatieve producten van Purac, de groeikansen van Bakkery Supplies en de consolidatie in de voedingssector. Om maar meteen met een tegenvaller te beginnen. De hoge grondstofprijzen drukken het resultaat van csm. Hoe probeert u dit op te lossen en wat maakt het zo lastig om de hogere kosten voor grondstoffen door te berekenen? “Een forse prijsverhoging doorvoeren bij grote klanten is niet makkelijk en gaat niet altijd even snel. De vleesindustrie bijvoorbeeld, is een geconsolideerde industrie met grote marktpartijen. Bij Purac, dat ongeveer 12% van onze omzet uitmaakt en onder andere preserveringsmiddelen voor vlees produceert, was het moeilijk om prijsstijgingen door te voeren. Op lange termijn zijn prijsverhogingen van onze producten echter pure noodzaak om de hogere kosten voor grondstoffen te compenseren.” “Bij Bakery Supplies hebben wij dit jaar te maken met heel sterke prijsstijgingen. Graan, zuivel en palmolie, dat wij gebruiken voor bakkerijmargarine, zijn allemaal twee keer zo duur geworden. Sommige verkoopprijzen hebben wij daarom al met meer dan 25% verhoogd. Wat ons wel helpt, is dat consumenten en producenten nu ook beseffen dat grondstoffen fors duurder zijn. Het is steeds in het nieuws en ook andere fabrikanten verhogen prijzen. We verwachten dat de stijging van de grondstofprijzen dit jaar het resultaat in beperkte mate beïnvloed, maar we heb-

76

ben er alle vertrouwen in dat de gestegen grondstofprijzen geen negatieve impact hebben op het resultaat over 2008.” In hoeverre speelt de lage dollar csm parten? “csm heeft te maken met het zogenoemde translatie-effect. Wij maken omzet en winst in dollars en euro’s, maar we rapporteren in euro’s. Ook het transactieeffect speelt mee. We maken veel van onze melkzuurproducten in eurolanden, maar verkopen het in dollarlanden. Hoe we dat proberen op te lossen? Onder andere door meer productie naar dollargerelateerde landen te verplaatsen. Bijvoorbeeld de nieuwe Purac-fabriek in Thailand. Door meer kosten te maken in dollars, treedt er een natuurlijke hedge op. Financiële methoden, zoals het opzetten van een echte hedgestrategie, gebruiken we altijd op een pragmatische manier. Aan hedgen zit altijd een tijdswaarde en hoe lang moeten wij het dollarrisico dan afdekken? Bovendien, we zijn een voedingsbedrijf, geen financiële instelling.” Waar moet de komende jaren de groei vandaan komen? “Om weer even met Purac te beginnen: In de afgelopen 25 jaar is deze divisie met gemiddeld 8 tot 10% gegroeid op jaarbasis. Ik verwacht dat deze groei zich voort

kan zetten, helemaal omdat wij een aantal mooie ontwikkelingen op de rol hebben staan. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van polylactic acid, een gepolymeriseerd melkzuur dat plastic kan vervangen. Wij produceren dit met behulp van natuurlijke, duurzame grondstoffen en het zijn plastics die biologisch afbreekbaar zijn. Een natuurlijke grondstof is bijvoorbeeld tapioca. Dat gebruiken wij in onze nieuwe Purac-fabriek in Thailand in plaats van suiker, dat duurder is. Op dit moment wordt ons product gebruikt bij het maken van biologisch afbreekbare zakjes, verpakkingen voor eten, pennen, huizen voor mobieltjes. De plasticmarkt is miljoenen tonnen groot en met onze duurzame producten willen wij daarin een aandeel verwerven.” Zoeken jullie partners daarvoor? “We hebben onze waardeketen zo met patenten geconstrueerd dat wij inderdaad kunnen samenwerken met plasticproducenten. Dit houdt in dat wij de leverancier worden van de monomeren, het basisproduct voor polymeren, oftewel plastic. Wij zijn ook de enige met een patent op een melkzuurcomponent dat ervoor zorgt dat het plastic tot 175 graden Celsius verhit kan worden. Dit plastic kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor magnetrontoepassingen. De verschillende patenten op de monomeren zijn en blijven van csm. We zullen wel partners en klanten zoeken die ons willen helpen groeien, maar we zullen zelf geen plastic gaan produceren. ‘Schoenmaker, blijf bij je leest’ zeg ik altijd maar.” Wat is de groeistrategie van Bakery Supplies? “Bakkery Supplies profiteert van de trend van gezond voedsel. Brood is een gezond product en met brood kan je hetzelfde doen als met yoghurt. Dus allerlei extra

“Ik denk dat schaalgrootte eigenlijk nog belangrijker is dan inkoopkracht.”

variaties verzinnen. En wij zijn bijvoorbeeld aan het kijken hoe het zoutgehalte in brood naar beneden kan, zonder dat het ten koste gaat van kwaliteit en smaak. Bovendien, in de Verenigde Staten bestaat nog helemaal geen broodcultuur. Daar is het volgranen brood nog maar net geïntroduceerd en wij zien daar potentieel. Een andere belangrijke trend is die van mobiliteit gekoppeld aan gemaksvoedsel. Consumenten willen lekker eten op de tijd en plaats die hun het beste uitkomt en dat mag niet teveel moeite kosten. Wij spelen daar op in met producten ‘on the go’ in bijvoorbeeld koffieketens, zoals muffins.” “Een laatste belangrijke trend is die van Voedsel of Energie? Hoe gaan we grondstoffen gebruiken op de lange termijn? Willen consumenten hoogwaardige grondstoffen gebruiken voor voedsel of voor energie? Of moet de samenleving zich richten op energiebronnen uit afvalstromen. Dit zal naar mijn mening een noodzaak zijn en hierdoor kan de prijs van voedingsmiddelen op termijn stabiliseren of zelfs omlaag ten opzichte van het niveau van vandaag. Voor Bakery Sullplies verwachten we de komende jaren een omzetgroei die 1 tot 2% boven de marktgroei ligt. De

afgelopen jaren hebben wij gebruikt om te herstructureren en kostenefficiënter te gaan produceren. Ons streven is om tussen 2005 en 2008 110 miljoen euro te besparen en we liggen prima op schema. Daarnaast hebben wij in de Verenigde Staten en Europa verschillende innovatiecentra geopend. Hier wordt gewerkt aan nieuwe toepassingen voor bestaande producten en aan gloednieuwe producten. Het doel is natuurlijk om de productportfolio op lange termijn uit te breiden.” csm heeft een overnamekas van 400 tot 600 miljoen euro; wordt er gezocht naar een grote aankoop of een serie kleinere aankopen? “We hebben tweeëneenhalf jaar geleden gezegd dat we alleen acquireren als we fit genoeg zijn om dat te doen. In Europa zijn we nu klaar met herstructureren en deze zomer hebben we met het Britse Kate’s Cakes een belangrijke overname gedaan. Dit bedrijf levert kant-en-klare bakkerijproducten aan grootwinkelbedrijven en bijvoorbeeld koffieketens. Voor ons een interessante groeimarkt. In de Verenigde Staten zijn we een jaar geleden al begonnen met de overname van een bedrijf in dessertcakes en de samenvoeging van twee ingrediëntenbedrijven. Daarnaast hebben

we met Titterington’s een belangrijke overname gedaan op ‘out of home-gebied’. Wij willen dat mensen niet alleen thuis csm-producten gebruiken, maar die ook buiten de deur eten. Helemaal in Amerika, waar de meeste mensen buiten de deur eten.” “We zijn constant op zoek naar interessante overnamekandidaten. In principe met prijzen van tussen de 50 en 100 miljoen euro, zodat we ze snel en makkelijk kunnen integreren. De oorlogskas vullen we steeds aan en als we het geld niet nodig hebben, dan keren we het uit aan de aandeelhouders.” Het geld aan de aandeelhouders teruggeven impliceert dat u geen goede overnamekandidaten kunt vinden? “Nee hoor, het geld verkeerd uitgeven is pas erg. Niet elke acquisitie is automatisch een goede. Het bedrijf moet bij ons passen, moet goed te integreren zijn en het liefst ook nog op voor csm nieuwe markten opereren. Dat voegt echt waarde toe.” En hoe belangrijk is schaalgrootte binnen de sector; wil csm per se onafhankelijk blijven? “Schaalgrootte is voor elke sector belangrijk. Niet alleen om voordelig in te kunnen kopen, maar ook om talenten aan te kunnen trekken en te kunnen investeren in innovatie. Ik denk dat dat eigenlijk nog belangrijker is dan inkoopkracht. Begrijp me niet verkeerd; dankzij de herstructurering besparen wij nu een hoop op inkoop, maar met de juiste medewerkers kunnen wij meer klanten bezoeken, meer kennis opdoen en meer en betere producten ontwikkelen. Schaalgrootte is dus belangrijk, maar niet alleen aan de kostenkant.” “Wat betreft onze onafhankelijkheid. Wij zijn wereldwijd nummer één in bakkerijen melkzuurproducten, hebben voldoende schaalgrootte en een gezonde balans. Alle ingrediënten zijn dus aanwezig om zelfstandig verder te groeien. Ik geloof wel dat er een verdere consolidatie in de sector zal plaatsvinden, maar csm is eerder een jager dan een prooi.”

77

Boekenwurm

De IEX 2007 miniquiz We konden het toch niet laten een korte, maar onderhoudende eindejaarsquiz samen te stellen. En wel met zulke vragen dat ook andere lezers dan Jeroen – maar liefst twee keer (terecht) prijswinnaar – kans hebben om te winnen. Dus wie durft? Wie weet nog wie wat heeft gezegd en wat er precies gebeurde in het roerige beursjaar 2007. U kunt de antwoorden inzenden tot 25 januari 2008, het liefst via email naar [email protected]. Onder de inzenders die alle (of de meeste) antwoorden goed hebben, verloten wij een fles heerlijke champagne! 1| Welk aandeel of beleggingscategorie deed het het beste in 2007? (in lokale valuta) a. Tom Tom b. Apple c. Goud d. Uranium 2| Welke iex-columnist schreef in 2007 de meeste columns, of – om in beursjargon te blijven – was het heftigst short eigen gezin?  a. Corné van Zeijl b. Cees Smit/Frank van Dongen c. Jacques Potuijt d. Arend Jan Kamp 3| Welk aandeel hoort hier niet bij? Stork, Hagemeyer, Avantium, Getronics of Numico. 4| Wie zegt wat? Welke columnist heeft dit in 2007 gezegd? a. “Nu sta ik bekend als een azijnzeikerd, die altijd de negatieve zaken uit het nieuws haalt. Wat dat betreft is het vandaag niet anders.” b. “Ik haal voor u de overname van abn Amro door Fortis door mijn overnamekit.”

78

c. “De eerste twee jaar wordt een rente van 8% uitgekeerd. Voor de jaren drie tot en met acht geldt een variabele coupon. Die coupon wordt als volgt bepaald. Jaarlijks worden de koersveranderingen van twintig geselecteerde internationale aandelen berekend ten opzichte van de startwaarde (9 oktober 2007).” 5| Wat is in 2007 het grootste (beursgenoteerde) bedrijf ter wereld geworden? a. Royal Dutch Shell b. Google c. Petrochina d. General Electric Reservevraag - Wie zijn de mensen achter Beleggings-Fonz? a. Jeroen Vetter en Freddy van Mulligen b. Michael Kraland en Jan Maarten Slagter c. Peter van Kleef en Michiel Pekelharing d. Jorik van den Bos en Kees de Kort e. Laura Iseger en Fleur van Dalsem

Lekker op de tracker

T

Nu iex een officiële servicepagina in het leven heeft geroepen, ontvangt de redactie regelmatig recensieexemplaren van nieuwe financieel, economische of beleggingsboeken. Heel welkom allemaal, de boeken worden met aandacht gelezen.

Beleggen voor Dummies Zo ook de vernieuwde uitgave Beleggen voor Dummies van Matthijs Kanis. Of u de inhoud van het boek interessant zult vinden, hangt af van uw beleggingsniveau. Het boek is namelijk echt geschreven voor mensen die nog helemaal niets weten van beleggen. Wat ons direct opviel is dat de auteur vergeet iex. nl (eh, slechts Nederlands grootste beleggerswebsite) op te nemen in het overzicht van ‘belangrijkste websites’. iex.nl wordt verderop wel even genoemd, samen met onder andere behr.nl, beleggersbelangen. nl en veb.net, als ‘website die ook zeker de moeite waard is’. Overigens is Kanis ook betrokken bij belegger. nl, een concurrent van iex. Kijk, dat verklaart een hoop. Beleggen voor dummies Door: Mathijs Kanis ISBN: 978 90 430 1498 4 Prijs: 19,95 euro

Beleggingstips 2008 Op de Dag van de Belegger ontving de redactie ook het veb-boek Beleggingstips 2008. Veertien bekende of iets minder bekende professionals, exclusief het voorwoord van Jan Maarten Slagter, geven hun stockpicks voor 2008 prijs. Het boekje is wederom mooi vormgegeven en het concept van de belegger met zijn grote voorbeeld is leuk uitgewerkt. Dit jaar doen de stockpickers ook weer hun uiterste best de mooiste aandelen te selecteren. Van de gekozen aandelen komen er zeventien uit Nederland en – opvallend – één uit Canada. Er staan ook een aantal aandelen met ietwat tropische namen in het rijtje stockpicks die, voor de gemiddelde vebbelegger vanuit Nederland, lastig te volgen zijn. Een beurs en fondscode erbij zou helpen. Leuk om te vermelden is dat Jacques Potuijt, Rolf Stout en Royce Tostrams met hun stockpicks in 2007 de hoogste rendementen behaalden. Beleggingstips 2008 Door: Vereniging voor Effectenbezitters ISBN: 978 90 803684 2 2 Prijs: gratis voor leden, 14,50 euro voor niet-leden

rackers zijn sinds begin 2001 verkrijgbaar op de Amsterdamse beurs. Nieuw is dat trackers, of etf’s (Exchange Traded Funds) zoals zij ook genoemd worden, door Euronext zijn ingedeeld in categorieën. Dit omdat het trackeraanbod sterk is gegroeid en er inmiddels zo’n 200 etf’s een notering hebben aan Euronext. Naast de reguliere trackers op de verschillende nationale indices zijn er nu namelijk ook vastgoed-, obligatie-, private equity-, grondstoffen-, opkomende markten en strategische indextrackers. Goed nieuws voor beleggers die graag inspelen op trends, zoals de grondstoffentrend, maar niet zelf willen stockpicken of afhankelijk willen zijn van het succes van een fondsmanager. Marktindices – indices van nationale markten, opkomende markten, bedrijfssectoren, obligaties, private equity en vastgoedfondsen. Commodity markt-trackers – trackers op individuele grondstoffen (goud), mandjes grondstoffen. De koersen zijn gebaseerd op de waarde van de termijncontracten op de grondstoffenmarkt. Strategische index-trackers – vooral stijlindices. Dit zijn indices van waarde- of groeiaandelen, hoogdividendaandelen of bijvoorbeeld indices die zijn gebaseerd op optiestrategieën. Actieve trackers – volgen de index niet één-op-één, maar tracken de index in een andere verhouding. Dus met een hefboom of een kapitaalsbescherming. Op de hoogte blijven van trends en nieuwe trackers? Kijk op: - www.euronext.com/trader/landing/ landingtracker-1825-NL.html - www.etftrends.com - finance.yahoo.com/etf

Vierde jaargang Nummer 8 – december 2007 Hoofdredactie: Pieter Kort ([email protected]) Eindredactie: Laura Iseger ([email protected]) Art direction en vormgeving: Studio Jaap van der Zwan, Amsterdam Met medewerking van: Alain Cohen, Samantha de Vries Redactie: Michiel Pekelharing ([email protected]), Peter van Kleef ([email protected]) en Fleur van Dalsem ([email protected]) Medewerkers: Warrum Buffet, Léon Cornelissen, Nico van Geest, Jasper Oeberius Kapteijn, Mark Leenards, Jerry de Leeuw, Jacques Potuijt, Cees Smit alias Frank van Dongen, Marcel Tak en Corné van Zeijl Beeld: Ruud Binnekamp, Nico den Dulk, Robert Elsing, Michiel van Nieuwkerk Koersen: Marketxs; nieuws: Dow Jones; fundamentele data: ShareCompany Directie: Peter van Sommeren (uitgever), Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten en Eric Visser Abonnementsprijzen: Jaarabonnement in Nederland en Belgïe € 39,60 (8 nummers) Voor andere landen geldt een verzendtoeslag van € 30,Losse nummers: € 4,95, nazending: € 6,95 Abonnementen en bezorging: Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij vier weken voor de vervaldag schriftelijk wordt opgezegd. Nieuwe aanmelding via Abonnementenland: www.aboland.nl Adreswijziging: Leden van iex.nl kunnen zelf hun gegevens wijzigen via www.iex.nl/leden. Overige abonnees via Abonnementenland: tel: 0900-aboland of 0900-22 65 263 (€ 0,10 per minuut) of www.aboland.nl Advertenties: Edwin Broekhuizen, Peter Moltmaker, Glenn Seca en Niek den Tex ([email protected]) Traffic: Freek Vos, Samir Redouani en Dani Taboada Parga ([email protected]) Investor relations: Frans Gunnink. Concepten: Salem Riani Operations en techniek: Reinier Willems, Chiel Versteege; TriLab: René van der Meyden Drukkerij: Senefelder Misset Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van iex Media Groep bv zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. iex magazine bevat informatie en wenken, die met de meeste zorgvuldigheid zijn samengesteld. iex Media Groep bv en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen, die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van in deze uitgave opgenomen informatie en wenken. De gegevens zoals wij die van u hebben ontvangen, kunnen worden gebruikt voor het toezenden van informatie en/of aanbiedingen door iex Media Groep bv en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieve een briefje te sturen naar: iexMedia Groep bv , t.a.v. de klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam.

iex magazine wordt uitgegeven door iex Media Groep bv en verschijnt acht keer per jaar. © iex 2007

media groep

79

Alias -PR-

I EX

Com mu n ity

Leeftijd:29 Beroep: Medewerker Orderdesk bij een financiële Instelling Belegger sinds: 1998 Eerste belegging: “Inschrijving bij de emissie van Ajax. Dat was puur vanwege emotionele binding en ik bezit de stukken nog steeds. Het niveau qua voetbal en beurskoers van toen is daarna helaas niet meer teruggezien.”

Favoriete aandeel: ”Op de Ajax-aandelen na probeer ik niet emotioneel gebonden te zijn aan een aandeel. Dat zorgt er alleen maar voor dat je geen afscheid durft te nemen op het moment dat het slecht gaat. Maar emotie is nooit helemaal uit te schakelen. Ik volg en handel af en toe in: Aalberts, Arcadis, bam, Fugro, Philips, sbm Offshore, usg People en Vopak.” Strategie: ”Ik hanteer bij mijn beleggingsbeslissingen geen specifieke strategie. Ik ben meer op zoek naar buitenkansjes, en probeer tijdig trends te ontdekken om daarop in te spelen. Dat gaat redelijk, soms loop ik wel eens achter een trend aan, of verlaat ik de trend net te vroeg.” Meest bekeken index: ”Dat zijn toch de aex, amx en ascx. Dichtbij huis en een redelijke graadmeter. Ik kan me echter niet helemaal vinden in de criteria die worden gebruikt om de indices samen te stellen. Vooral in de aex wegen sommige sectoren te zwaar waardoor de index niet een volledige en juiste afspiegeling is van onze economie.” Favoriete beursmedia: Internet, binnen een paar klikken heb ik een schat aan informatie. Er zijn een aantal aliassen op iex.nl die ik volg. Na een tijdje blijkt wie daar echt kennis heeft en wie er maar een beetje meepraten. Posters komen vaak met rake analyses. Die gebruik ik om mijn eigen mening te vormen. Ik ben zo al op een aantal interessante beleggingenkansen gestuit.” Grootste beurssucces: ”Normaal gesproken ben ik nooit succesvol met opties. Een betere contra-indicator is haast niet denkbaar. Toch heb ik mijn grootste klapper gemaakt met opties. Toen de aandelen in 2003 na de aanslagen in Madrid op zijn laagst geprijsd waren heb ik een aantal callopties op Getronics opgepikt. Eind 2003 heb ik ze met een flinke winst verkocht.” Interessantste beleggingstrend: ”Met de steeds hoger wordende kosten van olie, gas en de bijkomende milieuaspecten, zie ik de komende jaren een mooie groei weggelegd voor uranium. De uraniumprijs zit al enige tijd in de lift en met de groeiende vraag naar energie vanuit China en India ligt er een aardige bodem onder de uraniumprijs.“

81

CO LUM N door Warrum Buffet

De wilde wieven komen Ze zwaaien met hun scharen en ze zingen: “Hup wieven hup, laat de belegger niet in z’n h&m’pie staan…”

Warrum Buffet geniet wereldwijde bekendheid als bedenker en beoefenaar van de blijzin en de bijkomkomma. Buffet wenst niet verantwoordelijk te worden gehouden als hij in zijn columns de draad, zichzelf en de lezer kwijtraakt (in willekeurige volgorde). Eventuele psychische schade ontstaan door het lezen van de columns van Buffet kan niet op de auteur worden verhaald. De columns dienen gelezen te worden met een flinke dosis relativeringsvermogen.

82

D

e catfights tussen de schappen van de h&m-winkels zijn op zich hoogst vermakelijk. Hysterische vrouwen die zich wild klauwend een pad banen naar een rekje met rokjes, topjes, en sokjes. Hoge C’s vliegen in het rond, her en der schieten voeten met pumps omhoog en knalt er een modepop tegen de vlakte. Uiteindelijk, als het graaifeest het hoogtepunt bereikt, belanden de dames bij de kassa en wordt er afgerekend. In de Kalverstraat wordt het zweet van het zorgvuldig geplamuurde voorhoofd gewist en het bemachtigde katoen nog snel een keertje bewonderd. Daarna verdwijnt het thuis in de kast om nooit meer gedragen te worden. Enfin, u weet – als u uw lot ook aan zo’n hysterische keukenmeid hebt verbonden – hoe een koe een haas vangt. Met haar voorpoten, en als het nodig is ook met haar achterpoten. Het gaat

er niet om mijn vier vrouwelijke lezers te schofferen, het gaat me om ons, mannen. Weet u nog hoe u vorige maand met uw Aldi-tasje van de Dag van de Belegger bent thuisgekomen? U kunt een vitrine met prullaria vullen na die dag. Een iexkoffiebeker, een pen van een broker, een antistress balletje van uw bank en een handvol gouden tips van mannen met strop, die – bij gebrek aan goeroes – als deskundigen werden opgevoerd. Ja, het was me het dagje wel in de rai. En weet u nog hoe u het Sinterklaas pakpapier van uw Tom Tom rukte? Althans, dat waarvan u dacht dat het een Tom Tom was. Goed, nóg een flacon aftershave is nooit weg, maar toch… En ook dáár gaat het me nu niet om.

Hempie

Het gaat me om de hysterie van beleggers die ontstaan is rond het punt dat de aex naar de 500 kelderde. Natuurlijk ging het snel, van 560 naar 480, maar so what? Na het Jaar van de Bull komt het Jaar van de Bear. So what? Als u zich door zulke kleine plotwendingen uit het veld laat slaan, dan hoort u helemaal niet op dit speelveld thuis. U bent geen belegger, u bent een neuroot en nog een hebzuchtige ook. Dat zijn de ergste, heb ik me laten vertellen. Maar er is genezing mogelijk. Hoewel u misschien al aardig van uw hebzucht genezen bent als de aex zo vriendelijk is nog wat verder door zijn hoeven te zakken. Wat u moet doen is de feiten onder ogen zien. Natuurlijk hebt u al-

tijd gedacht dat u slimmer bent dan de markt. Dat denkt iedere belegger in een bullmarkt, tenminste iedere belegger die brains niet van een bullmarkt kan onderscheiden. Maar u vergeet één ding. Aan elke bullmarkt komt een eind en dat einde komt onaangekondigd. En dan staat u straks in uw hempie op het marktplein met uw stierenmasker op. Te kijk voor volk en vaderland. Geloof me, u bent als particuliere belegger niet meer dan een speelbal van de grote jongens.

Kudde wieven

Laat me dat herfraseren. U bent niet meer dan een kledingrekje in de h&m. U staat daar te staan en te pronken met een paar h&m’pjes, onwetend van het feit dat een steeds grotere kudde wilde wieven zich buiten de deuren verzamelt. Bloeddorstige, alles verslindende wilde wieven. En straks gaan de deuren open en stort die hebzuchtige, klauwende en verscheurende meute zich als hysterische hyena’s op alles wat u hebt. Stelt u zich dat even voor. En kijkt u dan nog even naar die paar aandeeltjes waarvoor u in de bullmarkt van de afgelopen vier jaar zoveel moeite hebt gedaan. En kijk dan nog even naar buiten. ’t Is er koud en guur en de wilde wieven willen naar binnen. Ze zwaaien met hun scharen en scheermessen. En ze zingen: “Hup wieven hup. Laat de belegger niet in z’n h&m’pie staan”. U kunt nog weg, tenzij u echt zeker weet dat u briljant bent, natuurlijk.