Exsudaat wat leert het ons en hoe pakken we het aan?

Exsudaat wat leert het ons en hoe pakken we het aan? 18/10/2007 Vanwalleghem Geert CNS Wondzorg, decubitus- en valpreventie H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen vzw Wilgenstraat 2 8800 Roeselare tel: 051/233875 [email protected]

G. Vanwalleghem CNS wondzorg en decubituspreventie Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen vzw Wilgenstraat 2 8800 Roeselare


Wond exsudaat En de rol van een verband



Principes / beste praktijk Wondvocht is geproduceerd als antwoord op een complexe interactie tussen : *ontstaansfactoren *fysiologie *omgevingsfactoren *onderliggende pathologische processen/ G. Vanwalleghem CNS wondzorg en decubituspreventie Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

Exsudaat is noodzakelijk om de wondheling te realiseren In 1962 Dr George D Winter demonstrated that wounds should be kept moist to promote healing, contrary to conventional wisdom that wounds should be allowed to dry and form scabs. In an experimental model, Dr Winter found that tissue regrowth occurred more than twice as quickly in a moist environment as under a scab


Vochtige wondheling -

het voorkomt uitdroging van het wondbed

-

het bevordert de migratie van herstellende cellen

-

het bevat voor het celmetabolisme essentiële voedingsstoffen

-

het zorgt voor de verspreiding van immuunprotectie (dmv specifieke eiwitten) en groeifactoren

-

het bevordert de autolyse (losmaken van dood of beschadigd weefsel).


Wondvocht is geen inerte vloeistof. Als we de oorzaak en samenstelling zouden kennen, kunnen we misschien de wondheling bevorderen.


Enkele mythes? • •

Alle exsudaat is slecht? Verhoging van het exsudaat is ten gevolge van verhoogde bacteriële groei, of voorloper van een infectie?

•

Een vuile verband is een nutteloos verband?

•

Al wat je nodig hebt is het juiste verband om het exsudaat probleem op te lossen?

•

Al wat je nodig hebt zijn wat meer verbanden?


Wat is exsudaat


Samenstelling • • • • • • • •

Water Elektrolyten Nutrienten Ontstekingsmediatoren Witte bloedcellen Proteïnasen (zoals MMP’s) Groeifactoren Afvalstoffen


In een helende wonde


Acute wonde • Wondvloeistof bevat de juiste stoffen en cellen. Fysiologisch

Chronische wonde • • • • • • •

Cytokinen  in onevenwichtige verhouding Groeifactoren  door verhoogde afbraak Proteinase activiteit  Teveel bacteriën Oude, uitgeputte cellen : celdeling  Slechte vochtbalans Pathologisch

21/10/2007

Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

G. Vanwalleghem CNS Wondzorg

13

Wat vertelt exsudaat ons?

r u e e i l t K ten s i s n r o u d C e i G lhe e e v e Ho G. Vanwalleghem CNS wondzorg en decubituspreventie Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

Wat vertelt exsudaat ons? Wat zegt het kleur ons Helder

Sereus exsudaat / staphylococcus aureus ?/ urine/ lymphatische fistel

Troebel, melkachtig, licht bruine kleur

Fibrineus exsudaat/ purulent exsudaat

Roze of rood

Aanwezigheid van rode bloedcellen ,een indicatie van beschadiging van cappilairen (hemoragisch exsudaat)

Groen

Meestal een indicatie van een bacteriele (pseudomonas) infectie

Geel of bruin

Kan zijn ten gevolge van wonddebris of afvalstoffen van gastrointestinale of urinaire fistel

Grijs of Blauw

Kan een gevolg zijn van gebruik van zilververbanden


Wat zegt de consistentie ons Hoge viscositeit (dik, soms kleverig)/

Hoog proteinegehalte infectie inflammatoir proces Necrotisch materiaal Soms residu van verbandmateriaal (zalven….) ….

Lage viscositeit(dun, vloeibaar)

Weinig proteinen -veneuze -malnutritie Urine, lymfevocht, gewrichtsvocht


Wat zegt de geur ons? Onaangename geur

Bacteriële groei of infectie Necrotisch weefsel Sinus/ gastrointestinale of urinaire fistel Verbandkeuze (hydrocolloid) /


Wat zegt de hoeveelheid ons? Afhankelijk van de uitgebreidheid van de wonde Veel exsudaat (vb. bij veneus ulcus)

Wond inflammatie / infectie Langere periodes dat een been in een bepaalde positie ligt. Geen Coöperativiteit met compressie therapie Lokaal : infectie, inflammatie, trauma, vreemd voorwerp, oedeem, … Systemisch:Hartfalen met perifeer oedeem,eiwittekort, medicatie,…………

Weinig exsudaat

Einde van de heling, ischemie, deshydratatie, microangiopathie, droge korst, …


Hoe pakken we het nu aan?

Management van exsudaat

1. beoordeel de patiënt voorgeschiedenis van patiënt en wonde medicatie, coöperatief,psychosociale aspecten, voedingstoestand, …….

6.Beoordeel de huid errond Masceratie,irritatie, roodheid, verlies van kleur, sponsachtige textuur, verlies van huidoppervlakte

Aanpak van exsudaat 5.Beoordeel de wondbasis en de rand Wondgeschiedenis omvang helingsstatus Infectie/inflammatie fistels, sinussen

3.Beoordeel het huidige verband Als het nog ter plaatse is en bij het verwijderen Gebruik het als een indicatie voor de hoeveelheid wondvocht 4. Beoordeel het wondvocht kleur, consistentie, geur


2.Beoordeel de wondregio Locale ziekte, vb veneus/ ischemisch Andere :huidaandoeningen Plaats van de wonde

Exsudaat alleen is maar een onderdeel

Probeer de levenskwaliteit van de patiënt te verbeteren: Eventueel psychosociale steun Voedingssupplementen Begeleiding en educatie

Behandel de onderliggende factoren, en vraag eventueel advies aan specialist

Optimaliseer het wondbed door: verwijderen van necrotisch materiaal, behandelen van infectie lokaal of systhemisch

Verwijder, behoud of voeg eventueel vocht toe. Dit door het verband, TNP of eventueel opvangsystemen

Voorkom en behandel vochtgerelateerde problemen *lekkage *vertraagde wondheling *verandering in de wondomgeving *Eiwit en electrolytenverlies *discomfort en pijn *vertraagde autolyse G. Vanwalleghem CNS wondzorg *Geur *verkleving van het verband en decubituspreventie *Infectie *Psychosociaal effect Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

En nu de verbanden? verbanden

Indicatiegebied Behoud van vocht of vochtcontrole Toevoeging van vocht

Lichte vochtopname

Doorlatend niet adherent

٧

Katoen/ non woven compressen

٧

Semi permeabele films

٧

Hydrogels

٧

Gemiddelde vochtopname

Hoge vochtopname

٧

٧

٧

٧

Schuimverbanden

٧

٧

Hydrocolloiden

٧

٧

Alginaten

٧

٧

Hydrofibers

٧

٧

Superabsorbers

٧

……………… G. Vanwalleghem CNS wondzorg en decubituspreventie Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com)

Criteria voor de keuze van een verband • Blijft het verband ter plaatse en intact zolang nodig? • Kan het vocht opgevangen worden tussen de verbandwissels? • Geen masceratie, allergie of gevoeligheid? • Niet te veel pijn ? • Onaangename geur? • Comfortabel? • Gemakkelijk te verwijderen? • Gemakkelijk te gebruiken? • Kost effectief? 1 juli ?


Verbanden die inspelen op het wondvocht • Anti infectieus Antiseptische zalven, zilververbanden, Honingverbanden,……. • Inwerken op fibrine en necrose Iruxol® • Inwerkend op de proteinasen (collageen) Promogran®,…….. • Toevoegen van groeifactoren Regranex®, PDGF,…..


En niet te vergeten! Kennis, ervaring, interesse van het verzorgend personeel


Toekomst Wondvochtmetingen?

Dank u voor de aandacht


Exsudaat wat leert het ons en hoe pakken we het aan?

Recommend Documents