Executief functioneren: alle slechthorende en dove kleuters aan de PDCA-cyclus?
Noelle Uilenburg Harry Knoors
EF een hype?
Duizelingwekkend….
EF ontwikkeling:
kinderen aan de PCDA cyclus? Behoefte aan goed ontwikkelde EF neemt toe met de leeftijd: toenemende aantal nieuwe taken, complexere taken
“Omgevingen die al te gestructureerd zijn moedigen de ontwikkeling van executieve functies dus niet aan (…). Als we ernstig slechthorende en dove kinderen cognitieve flexibiliteit willen laten ontwikkelen en hen onafhankelijke leerlingen willen laten worden, dan moeten we hen de gelegenheid bieden om zelf (passende) uitdagingen aan te gaan.” (Knoors & Marschark, 2014, 137).
Gelegenheid bieden EF bevorderend opvoedingsklimaat thuis en op school….
Gelegenheid bieden
EF bevorderend opvoedingsklimaat thuis en op school…. …en waar dat niet lukt of onvoldoende resultaat oplevert: - interventie - adaptatie - compensatie
Een EF bevorderend opvoedingsklimaat Thuis: • warm, responsief (Huizinga, Hintermair): sensitiviteit, mind-mindedness (Dirks) • verbale steun (scaffolding) (Huizinga) • taalstimulatie (Huizinga), taal voor ToM (Dirks), taal voor EF?
Een EF bevorderend opvoedingsklimaat School: • warme en hechte leerkrachtleerling relaties (Huizinga) • positieve peerrelaties (Huizinga): schooltransities…
Een EF bevorderend opvoedingsklimaat School: Ja, maar… • leerkracht-leerlingrelaties problematisch (Hermans et al, 2014; Wolters et al, 2012; Knoors et al, 2015)
• acceptatie en populariteit vergen aandacht: sexe, transitie (Wolters, 2013)
Gelegenheid bieden
EF bevorderend opvoedingsklimaat thuis en op school…. …en waar dat niet lukt of onvoldoende resultaat oplevert: - interventie - adaptatie - compensatie
Interventies
Achterstanden, tekortkomingen EF dove kinderen (ook met CI) (Dirks; Hermans; zie ook Hermans,Vugs,Van Berkel- Van Hoof, & Knoors, 2015)
• • • •
Onze interventies moeten niet langer alleen op taalontwikkeling en op toegankelijk maken van taal gericht zijn Assessment EF nodig, al op jonge leeftijd Nagaan adequaatheid huidige interventies gezinsbegeleiding, school gezien problematiek EF EF training mogelijk incorporeren
Het algoritmische brein trainen Gathercole (2014) over Chacko et al, 2014: •
The authors conclude that ‘CWMT should not be used as a treatment for ADHD in children’. Is this conclusion fair? Yes.
•
Do these findings mean that cognitive training has no potential therapeutic utility? The answer here, in my view, is ‘no’.
Het algoritmische brein trainen Gathercole (2014). Opties:
• • •
Hybride trainingsprogramma's, op transfer gericht Cognitieve training, gevolgd door training van transfer bv in klassensimultaties Cognitieve training integreren in activiteiten: instructie, rekenen, taalbegrip Gevoeligere maten voor evaluatie Langere periode voor follow up Langdurige training
•
Vugs gaat de uitdaging aan!
• • •
Het reflectieve brein trainen • Tools of the Mind (Hermans,Vugs) • Psychotherapie (Huizinga), psychoeducatie, strategieën, zelfcontrole technieken (Vugs)
• Sport • Yoga, mindfulness
Het reflectieve brein trainen Sport en EF (Diamond, 2015) • Aerobics,rennen: nauwelijks effect op EF (bij volwassenen) • Vechtsporten, yoga: positief effect op EF (bij kinderen)
Het reflectieve brein trainen Sport en EF (Diamond, 2015) • Sporten die cognitief belasten hebben meer effect dan sporten die geen denkwerk vergen
Het reflectieve brein trainen Sport en EF (Diamond, 2015) “Until the many holes in the research literature begin to be filled it will be difficult to draw firm conclusions but I put my money on activities that improve physical fitness but also (a) train and challenge diverse motor and EF skills, (b) bring joy, pride, and self-confidence, and (c) provide a sense of social belonging (e.g., group or team membership).”
Het reflectieve brein trainen • Aardigheidstraining op basis van mindfulness (Flook, Goldberg, Pinger, & Davidson, 2015)
• 12 weeks leerplan, evaluatie via cognitieve en gedragsmaten en schoolprestaties, n=68, 4-5 jaar
Het reflectieve brein trainen “…the findings from this study suggest that there are benefits for a general education classroom and that children with deficits in executive function and social competence may experience additional gains” (9).
Het reflectieve brein trainen • Mindfulness versus sociale verantwoordelijkheid (SchonertReichl, Oberle, Stewart Lawlor, Abbott, Thomson, Oberlander, & Diamond, 2015)
• 4 maanden training, MindUP, n=100, 9-11 jaar • Evaluatie: cognitieve maten, gedragsmaten, cortisol
Het reflectieve brein trainen “…promising and noteworthy findings with regard to positive behavioral and cognitive change in children. MindUP children, in contrast to children in a social responsibility program, showed significant improvements in EFs, self-report measures of well-being, and self- and peer-reported prosocial behavior. They also tended to show better math performance…”
Compensatie en adaptatie • Hulpmiddelen • Hints, cues • Aanpassing taal, taken en materiaal • Scripts en routines • Herhaling • Visualisatie • Inrichting klas • Structurering activiteiten
En dus… •Noodzaak aandacht EF duidelijk •Een EF bevorderend klimaat voor iedereen goed •Veel DSH kinderen en jongeren problemen met EF, al op jonge leeftijd, ook met CI…Maar lang niet iedereen! •Indicatiestelling, screening, en diagnostiek •Keur aan interventies: grabbelton? •Computergestuurde interventies: meer evidentie •Overige interventies: meer evidentie, behoefte aan richtlijn
Executief functioneren: alle slechthorende en dove kleuters aan de PDCA-cyclus?
Nee, maar wel de onderzoekers en professionals!!!
Bedankt voor uw aandacht
