Het brein, so what!? Reflectie op het nut van kennis over het brein voor de praktijk van opvoeding en onderwijs bij kinderen met gehoor- en/of taal problemen
Noëlle Uilenburg Harry Knoors
Opbouw
• Wat vindt u? • Wat hoorden we tot nu toe? • Neurofysiologische technieken
• Ontwikkelingen 2
Wat vindt u?
3
Wat hoorden we tot nu toe?
4
Prof. Pim van Dijk
5
Prof. Carolien Rieffe
6
Prof. Janet van Hell
7
Prof. Bencie Woll
8
Neurofysiologische technieken • Diagnostische,beeldvormende technieken: – fMRI, PET – ERP
• Therapeutische technieken: – Implantaat – Magnetische stimulatie – Neurofeedback
Ontwikkelingen • • • • •
verklaring taalproblemen onderbouwing diagnostiek evaluatie interventie onderdeel interventie management verwachtingen
10
Verklaring taalproblemen
Bij kinderen met ESM • De exclusie en standaarddeviatiepraktijk • Neurocognitieve verklaringen 11
Verklaring taalproblemen • Functional MRI of Task Switching in Children with Specific Language Impairment (SLI) (Dibbets, Bakker & Jolles, 2005) •
6 SLI, 7 op leeftijd gematchte kinderen, gem.leeftijd 6.10 jaar
•
taaltests, non-verbale test, fMRI tijdens non-verbale switchtaak
•
SLI meer problemen met taaltaken dan controlegroep
•
SLI en controlegroep presteerden even goed op non-verbale taken en op switchtaak
•
Echter:
(..) SLI is not restricted to problems in the language domain. The major finding of the present study is the discrepancy found between the behavioral and neuroimaging data. A deficit in executive control was not directly observed at the behavioral level, but the neuroimaging data do show remarkable differences between the SLI and control group. 12
Verklaring taalproblemen • bij dove kinderen met CI – minder goede prognose door SLI? (Hawker, Ramirez-Inscoe, Bishop, Twomey, O‟Donoghue Moore, 2008)
&
– minder goede prognose door kleine cognitieve/motorische problemen? (Pisoni et.al., 2009)
13
Onderbouwing diagnostiek • Diagnose ESM • De pen en papier test • Neurofysiologische alternatieven – Biomarkers “One of the most exiting possibilities is that neuroscience could deliver „biomarkers‟ that could identify children with learning disabilities very early in development” (Goswami, 2009, 176)
14
Onderbouwing diagnostiek Onderbouwing diagnose met ERP •SLI: afwijkingen in het verwerken van auditieve signalen wanneer zij vergeleken worden met kinderen met een normale taalontwikkeling (zie Bishop, 2007 voor een review). •vraagstelling: In hoeverre zijn afwijkende neurofysiologische kenmerken waar te nemen bij kinderen met ESM in Nederland in de leeftijd van 4 en 5 jaar? •Oddball paradigma op toon-, lettergreep- en woordniveau •180 kinderen: 60 ESM, 60 controle peers, 60 controle jongere kinderen •Uitbreiding en onderbouwing diagnostische mogelijkheden bij jonge kinderen met ESM
15
Evalueren therapie Cognitieve gedragstherapie “(...)the mental functions and processes involved in the various types of psychotherapy exert a significant influence on the functioning and plasticity of the brain” (Beauregard, 2007, 232)
“(...) CBT is able to modify the dysfunctional neural activity related to anxiety disorders in the patients who responded to treatment” (Ribeiro Porto, Oliveira, Mari, Volchan, Figueira, & Ventura, 2009, 121)
16
Evalueren therapie Training spraakdiscriminatie • •
• • •
(McArthur, Atkinson & Ellis, 2010) >70 kinderen met specifieke taal- of leesstoornissen training spraakdiscriminatie: 30 minuten per dag, 4 dagen per week, 6 weken lang voor- en natest via pen en papier (% correct) en ERP (N1-P2 time window) wel verandering in gedrag (p&p test), niet in het brein (ERP) Mogelijke verklaring: stoornissen niet veroorzaakt door afwijkende microstructuren maar afwijkende macrostructuren. Laatste zijn moeilijk via therapie te beinvloeden
17
Onderdeel therapie • Electrische activiteit zichtbaar maken: neurofeedback • Transcranial magnetic stimulation (afasie) • Implantaten: cochleair implantaat, deep brain implants
18
Onderdeel therapie Neurofeedback: Toepassing bij autisme (Kouijzer, Van Schie, De Moor, Gerrits & Buitelaar, 2010)
• doel: verbeteren sociale interactie en communicatie door veranderen abnormale hersenactiviteit • QEEG ondersteunde behandeling • experimentele (n=10) en controlegroep (n=10) • IQ>80, 8-12 jaar
Onderdeel therapie Resultaten: • reductie hersenactiviteit in 60%
•
proefpersonen experimentele groep significante verbetering in wederkerige sociale interacties en communicatieve vaardigheden
“(...) these results suggest that neurofeedback treatment has the potential to become an important and prominent intervention for children with ASD” (Kouijzer et.al., 2010, 12) 20
Management verwachtingen (Dubinsky, 2010)
• ZEKERHEID: Biomarkers onderbouwen diagnose • HOOP: Inzicht in plasticiteit brein, leren kan altijd optreden • WETEN: Benadrukken van informatie of gebeurtenis vergroot kans op onthouden • WETEN: Het belang van slaap/rust voor behoud van informatie in geheugen • BEGRIP: Begrijpen van typische puberproblemen
http://brainu.org/
21
“Educational futurists predict that parent-teacher conferences will one day become discussions interpreting brain imaging or genechip data” (Dubinsky, 2010, 8059)
22
Het brein, so what!?
OMDAT..
23
