NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 1
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Exameneisen
Startend Ondernemer (Versie A06)
Persoonlijk Ondernemerschap
NIPOS® I
Persoonlijk Ondernemerschap
NIPOS® II
Persoonlijk Ondernemerschap
NIPOS® III
Startend Ondernemer
NIPOS® Businessplanning A
NIPOS® Businessplanning B
NIPOS® Businessplanning C
Het examentraject Startend Ondernemer is geschikt voor hen die een opleidingstraject volgen om de startcompetenties van een succesvolle ondernemer eigen te maken en deze competenties willen laten toetsen. De exameneisen Startend Ondernemer sluiten aan bij het Beroepsprofiel Ondernemers MKB, dat in 1993 werd opgesteld en vervangt het oude Middenstandsdiploma. Het diploma Startend Ondernemer is gelijkgesteld aan AOV. De exameneisen zijn gegroepeerd rondom uit het Beroepsprofiel herkenbare en erkende thema’s, namelijk: o Marketing o Financiering o Organisatie o Administratie o Opstellen ondernemingsplan. Deze startcompetenties worden getoetst door middel van een schriftelijk examen met 30 vragen (meerkeuzevragen), waarvan sommige gekoppeld aan situatiebeschrijvingen, in een zitting van 90 minuten. De vragen en eventuele contextbeschrijvingen over de onderdelen Marketing, Organisatie, Administratie en Financiën hebben een lage complexiteitsgraad. De vragen die betrekking hebben op Ondernemingsplan hebben een hoge complexiteitsgraad. Alle vragen hebben betrekking op kennis en inzicht van de examenkandidaat en zijn niet branchespecifiek. Kennis Feiten (termen, definities, aantallen), werkwijzen, technieken, methoden van onderzoek, regels, principes, theorieën en structuren. Kenmerkende werkwoorden: aanwijzen, benoemen, herkennen, noemen, opnoemen, opsommen. Inzicht Begripsmatige kennis, door interpreteren (hoofd en bijzaken kunnen onderscheiden, waardoor herordening van de gegevens plaatsvindt), consequenties kunnen trekken die niet expliciet gegeven zijn. Kenmerkende werkwoorden: aanvullen, beschrijven, categoriseren, classificeren, combineren, definiëren, formuleren, illustreren, indelen, kenschetsen, omschrijven, onderscheiden, ordenen, samenvatten, selecteren, uiteenzetten, uitleggen, verklaren.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 2
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
1. Marketing
Consumentengedrag 1.1
De kandidaat kan de relatie leggen tussen consumptie en productie. Aandachtspunten: consumeren, produceren, handel en dienstverlening, kleinbedrijf en grootbedrijf, schaalvergroting.
1.2
De kandidaat kent de belangrijkste aspecten van het consumentengedrag. Aandachtspunten: bestedingspatroon, koopgedrag; inkomensontwikkeling, gebonden en vrije koopkracht, Wet van Engel, consumentenprijsindex (CPI), demografische ontwikkelingen, individualisering, vergrijzing, ontgroening, gezinsverdunning.
1.3
De kandidaat kan aantonen op welke wijze de interactie tussen (potentiële) klant en ondernemer kan worden bevorderd. Aandachtspunten: koopmotieven, rationeel/emotioneel kopen, consumentisme, welzijn en milieu.
Marktonderzoek 1.4
De kandidaat kent de aspecten van marktonderzoek die voor de ondernemer van belang zijn. Aandachtspunten: vormen van marktonderzoek, bureau- en veldonderzoek, enquête, observatie, experiment.
1.5
De kandidaat kent de inhoudelijke betekenis van relevante marktonderzoeks-bronnen. Aandachtspunten: informatiebronnen: gemeente, KvK, EIM, CBS, vakbladen; gemiddelde besteding, koopkrachtbinding, toe- en afvloeiing.
1.6
De kandidaat kan conclusies trekken uit marktonderzoekgegevens. Aandachtspunten: marktpotentieel, concurrentieanalyse, directe en indirecte concurrentie, klantenanalyse, omzetprognose, marktaandeel.
Marketingplan 1.7
De kandidaat kent de betekenis van marketingformules die relevant zijn voor de onderneming. Aandachtspunten: doelgroepen, marktsegmentatie, positionering, prijsformule, herpositionering, upgrading, downgrading.
1.8
De kandidaat heeft inzicht in de onderlinge samenhang van marketing-instrumenten. Aandachtspunten: marketinginstrumenten, marketingmix.
1.9
De kandidaat kan een marketingplan opstellen. Aandachtspunten: marketingplan, strategische planning, operationele planning, kansen en bedreigingen, consumentenmarkt, zakelijke markt.
1.10
De kandidaat kan omgaan met controle-instrumenten om het marketingbeleid te beoordelen. Aandachtspunten: gemiddelde voorraad, omzetsnelheid, omzetduur, assortimentsbewaking; vloerproductiviteit (omzet per m² vvo), arbeidsproductiviteit (omzet per kracht).
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 3
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Vestigingsplaats 1.11
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument vestigingsplaats. Aandachtspunten: warenmarkt, A-/B-locatie, gemeentelijk bestemmingsplan.
1.12
De kandidaat heeft inzicht in het belang van het marketinginstrument vestigingsplaats voor de marketingmix. Aandachtspunten: verzorgingsgebied, draagvlak, branchepatroon, overbewinkeling, onderverzorging, klantentrekkers, aantrekkingskracht, positieve/negatieve factoren.
Assortiment(product) 1.13
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument assortiment/ product. Aandachtspunten: assortiment, gewoontegoederen, keuzegoederen, speciale goederen, A-/B-merk, winkelmerk, keurmerk.
1.14
De kandidaat heeft inzicht in het belang van het marketinginstrument assortiment/product voor de marketingmix. Aandachtspunten: winkeltypen, breedte, diepte, parallellisatie, specialisatie, niet-winkelverkoop, kern- en randassortiment; verkrijgbaarheid, intensieve, selectieve en exclusieve distributie.
Prijs 1.15
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument prijs. Aandachtspunten: inkoopprijs, verkoopprijs, adviesprijs, prestigeprijs, discountprijs.
1.16
De kandidaat heeft inzicht in het belang van het marketinginstrument prijs voor de marketingmix. Aandachtspunten: prijs-kwaliteitsverhouding, prijsbeleving, prijsbederf, prijsimage, psychologische prijs.
1.17
De kandidaat kan op basis van verstrekte gegevens een juiste consumentenprijs berekenen. Aandachtspunten: brutowinstopslag, omrekeningsfactor, BTW, afprijzing.
Presentatie en personeel 1.18
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument presentatie. Aandachtspunten: publieks- en bedrijfsruimte, circulatiewinkel, toonbankwinkel.
1.19
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument personeel. Aandachtspunten: bedieningsvormen, persoonlijke bediening, zelfbediening, zelfkeuze, service voor, tijdens, na levering.
1.20
De kandidaat heeft inzicht in het belang van de marketinginstrumenten presentatie en personeel voor de marketingmix. Aandachtspunten: personeel, service en klachtenbehandeling.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 4
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Promotie en reclame 1.21
De kandidaat kent de betekenis van het marketinginstrument promotie. Aandachtspunten: communicatie, respons, attitude, selectieve waarneming, reclamevormen, public relations, soorten promoties.
1.22
De kandidaat heeft inzicht in het belang van het marketinginstrument promotie voor de marketingmix. Aandachtspunten: breedte-dieptewerking, sponsoring, free publicity.
1.23
De kandidaat kan op basis van verstrekte gegevens een reclamebudget vaststellen. Aandachtspunten: reclamemedia, advertentietarieven, reclamebureau, opmaak advertentie.
Samenwerking en wetgeving 1.24
De kandidaat heeft inzicht in de voor- en nadelen die aan commerciële samenwerking zijn verbonden. Aandachtspunten: geïntegreerde samenwerking, franchising, vrijwillig filiaalbedrijf, in- en verkooporganisatie, inkoopcombinatie, dealerschap; partiële samenwerking, combinatiewinkel, concessionair, servicemerchandising.
1.25
De kandidaat kent de wetten die rechtstreeks invloed hebben op het marketingbeleid. Aandachtspunten: Mededingingswet, Prijzenwet, Winkeltijdenwet, Wet Produktaansprakelijkheid, Warenwet, Wet Milieubeheer, Handelsregisterwet, Handelsnaamwet, Wet voor de Jaarverslaggeving.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 5
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
2. Financiering
Ondernemingsvormen 2.1
De kandidaat kent de betekenis van diverse aspecten m.b.t. ondernemingsvormen. Aandachtspunten: juridische aspecten van de ondernemingsvorm, natuurlijke personen en rechtspersonen; eenmanszaak, VOF, CV, BV; oprichting, inschrijving, naamgeving, aansprakelijkheid, compagnonsverzekering; financiering, winstverdeling, winstreservering, continuïteit.
Belastingen 2.2
De kandidaat kent de betekenis van de inkomstenbelasting. Aandachtspunten: directe en indirecte belastingen; inkomstenbelasting: inkomensboxen, forfaits, aanslag naar draagkracht, schijventarief, aanmerkelijk belang (ab), vermogensrendementsheffing.
2.3
De kandidaat kent de betekenis van de omzetbelasting. Aandachtspunten: omzetbelasting (BTW): tarieven, facturering, voorbelasting, factuurstelsel, kasstelsel, accijnzen, aangiftebiljet.
Financieel plan / Vermogensverkrijging 2.4
De kandidaat kent de vermogenssoorten die voor de vermogensverkrijging van belang zijn. Aandachtspunten: financieel plan: vaste/vlottende activa (investeringen) en passiva (vermogensverkrijging); eigen vermogen, winstreserve; vreemd vermogen lang: hypothecair krediet, familielening, achtergestelde lening, lening, Regeling borgstelling mkb-kredieten 1988; vreemd vermogen kort: leverancierskrediet, rekening-courantkrediet; factoring, financiële en operationele leasing van vaste activa.
2.5
De kandidaat kan op basis van een balans financiële kengetallen berekenen en kan op grond daarvan de financiering beoordelen. Aandachtspunten: liquiditeitsbalans, liquiditeit (current ratio en quick ratio, werkkapitaal), solvabiliteit (ET/VT x 100%).
2.6
De kandidaat kent de indeling (stappen) van het ondernemingsplan. Aandachtspunten: onderdelen ondernemingsplan.
Financieel plan / Exploitatiebegroting 2.7
De kandidaat kan met behulp van een exploitatieoverzicht resultaten beoordelen en hun onderlinge relatie aangeven. Aandachtspunten: exploitatieoverzicht: omzet, directe kosten (inkoopwaarde omzet), brutowinst, bedrijfskosten (exploitatiekosten), bedrijfsresultaat, betaalde rente, nettowinst; gewaardeerde rente eigen vermogen, gewaardeerd loon ondernemer, economisch resultaat; afschrijving, investering, aflossing, cashflow, aflossingscapaciteit.
2.8
De kandidaat kan een financieel plan opstellen. Aandachtspunten: financieel plan: begroten en budgetteren: exploitatiebegroting, kostenbudget, liquiditeitsbegroting, interne en externe bedrijfsvergelijking.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 6
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Prijscalculatie 2.9
De kandidaat kan de bedrijfskosten onderscheiden. Aandachtspunten: afschrijven met een vast percentage van de aanschafwaarde zonder restwaarde.
2.10
De kandidaat kan een verkoopprijs/aanbiedingsprijs voor de detailhandel berekenen. Aandachtspunten: prijsberekening detailhandel: inkoopprijs, brutowinstopslag, consumentenprijs inclusief BTW, kortingen.
2.11
De kandidaat kan een offerteprijs/aanbiedingsprijs voor ambacht en dienstverlening berekenen. Aandachtspunten: prijsberekening ambacht en dienstverlening: loonuren, inzetbare uren (directe arbeidsuren), nietinzetbare uren, uurtarief, offerteprijs.
Verzekeringen 2.12
De kandidaat kent de betekenis van de diverse soorten verzekeringen. Aandachtspunten: schadeverzekeringen: indexclausule, poliskosten en premie, assurantiebelasting, bonus/malus, onder- en oververzekering, schade-uitkering, rechtsbijstandverzekering.
2.13
De kandidaat heeft inzicht in de verschillende vormen van aansprakelijkheid. Aandachtspunten: begrip aansprakelijkheid, productaansprakelijkheid, aansprakelijkheid werknemers, aansprakelijkheid particulieren (klanten).
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 7
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
3. Organisatie
Personeelsmanagement 3.1
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste factoren van personeelsmanagement. Aandachtspunten: kwalitatieve en kwantitatieve personeelsbehoefte, personeelsplanning, leegloopuren, taakomschrijving; functieanalyse, functie-eisen, profielschets, objectieve eisen, subjectieve eisen; wervingsmethoden, personeelsadvertentie, uitzendbureau, arbeidsbureau (RBA), sollicitatieprocedure; opleiding, scholing, begeleiding nieuwe werknemer, praktijkbegeleiding, stage; beoordelingsgesprek, functioneringsgesprek.
Regelingen werkgever/werknemer 3.2
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste wettelijke regelingen voor de werkgever. Aandachtspunten: Arbowet, Arbeidstijdenwet, Wet Minimumloon; ontslaggronden, ontslagprocedure, opzegtermijn, inkrimping, natuurlijke afvloeiing, reorganisatie, getuigschrift; arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of voor onbepaalde tijd, proeftijd, concurrentiebeding, CAO; fulltime, parttime, oproepkrachten.
3.3
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste wettelijke regelingen voor de werknemer. Aandachtspunten: arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd voor voor onbepaalde tijd, proeftijd, concurrentiebeding, CAO; fulltime, parttime, oproepkrachten.
Sociale verzekeringswetten 3.4
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste sociale verzekeringswetten. Aandachtspunten: sociale verzekeringswetten: volksverzekeringen, werknemersverzekeringen, begrippen (o.a. sofinummer, maximumdagloon), instanties (o.a. arbodienst); premiebetaling werknemersverzekeringen: loonbelasting, loonheffing belastingdienst.
Interne en externe organisatie 3.5
3.6
3.7
De kandidaat kan de interne organisatie van een onderneming beoordelen. Aandachtspunten: logistiek management, servicegraad; kwaliteitsbewaking, ISO-certificatie; bestelling en ontvangst van goederen, retourzendingen; logistieke verwerking verkooporders. De kandidaat kan de instanties voor het midden- en kleinbedrijf onderscheiden. Aandachtspunten: vergunningverlenende instanties: Kamers van Koophandel, gemeente; controlerende instanties: Inspectie Waren en Veterinaire Zaken, Arbeidsinspectie, Nma; privaatrechtelijke organisaties: werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties, ondernemersorganisaties mkb, branche-organisaties. De kandidaat kan de externe organisatie van een onderneming beoordelen. Aandachtspunten: groothandel en kleinhandel; bedrijfskolom, in- en uitschakeling; internationale handel, importeur, exporteur; tussenpersoon, leverings- en betalingscondities.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 8
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Informatie- en communicatietechnologie (ICT) 3.8
De kandidaat kan een omschrijving geven van de betekenis van de belangrijkste vormen van automatisering en geautomatiseerde gegevensverwerking. Aandachtspunten: computerconfiguratie, toepassingsprogramma’s, scannen, ICT, datacommunicatie, internet, ecommerce, telebanking.
3.9
De kandidaat kan een omschrijving geven van de betekenis van het gebruik van de PC bij correspondentie en orderverwerking. Aandachtspunten: communicatie: e-mail, vormgeving/indeling van (geautomatiseerde) brief/offerte/factuur.
Wettelijke regelingen ondernemers 3.10
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste wettelijke bepalingen voor ondernemers. Aandachtspunten: rechtbanken; roerende en onroerende zaken, levering, eigendomsoverdracht; overeenkomst, verbintenis, authentieke en onderhandse akte; koop- en huurovereenkomst; zekerheidsrechten: hypotheekrecht, borgstelling; huwelijksgoederenrecht, erfrecht; faillissement en surseance: curator, boedelbeschrijving, verificatievergadering, onderhands akkoord, dwangakkoord, preferente en concurrente schuldeisers.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 9
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
4. Administratie Functie en indeling administratie 4.1
De kandidaat kent de betekenis van de belangrijkste begrippen van de financiële administratie in de onderneming. Aandachtspunten: doel en functie: bedrijfscontrole, publicatieplicht, Wet voor de Jaarverslaggeving; balans, bezittingen en vermogen; inrichting en functie grootboek, kolommenbalans, subadministraties, rekeningschema’s eenmanszaak, VOF en BV; voordelen computerboekhouden.
Kolommenbalans 4.2
De kandidaat kan een kolommenbalans samenstellen en beoordelen. Aandachtspunten: kolommenbalans eenmanszaak en VOF.
4.3
De kandidaat kan uit de kolommenbalans een exploitatieoverzicht opstellen. Aandachtspunten: exploitatieoverzicht: omzet, directe kosten (inkoopwaarde), brutowinst, bedrijfskosten (exploitatiekosten), nettowinst en bedrijfseconomische winst.
Boekingsregels 4.4
De kandidaat kan de boekingsregels bij facturen toepassen voor kosten en opbrengsten en bezit en schuld. Aandachtspunten: coderen in- en verkoopfacturen en creditfacturen (inclusief BTW); verwerking in grootboek.
4.5
De kandidaat kan de boekingsregels bij kas-/bankstukken en diversenstukken toepassen voor kosten en opbrengsten en bezit en schuld. Aandachtspunten: bank- en verzekeringskosten; coderen kas- en bankstukken; privé-opnamen, afschrijvingen, balanswaarderingen, goodwill, voorlopige boekingen, afboeken oninbare vorderingen; coderen diversenstukken; verwerking in grootboek.
Liquide middelen 4.6
De kandidaat kan veranderingen in de liquide middelen in een kasstaat vastleggen. Aandachtspunten: kasstaat met begin- en eindsaldo (zonder aparte BTW-kolommen), bankstortingen, kasbeheer, kascontrole; coderen kasstaat; verwerking grootboek.
Goederenstroom 4.7
De kandidaat begrijpt de boekhoudkundige verwerking van de goederenstroom en kan deze vastleggen. Aandachtspunten: coderen verzendbonnen en retourbonnen; coderen inkoopwaarde omzet na inventarisatie; coderen goederenkortingen; verwerking in grootboek.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 10
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Vorderingen en schulden 4.8
De kandidaat begrijpt de administratieve verwerking van vorderingen en schulden en kan deze vastleggen. Aandachtspunten: subadministratie debiteuren en crediteuren; verwerking vorderingen en schulden in subadministraties en grootboek.
4.9
De kandidaat kent de betekenis van het factuur- en kasstelsel voor de BTW. Aandachtspunten: factuur- en kasstelsel; invullen BTW-aangiftebiljet, coderen van afdracht.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 11
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
5. Opstellen Ondernemingsplan
Het opstellen van een ondernemingsplan wordt gezien als het sluitstuk van een opleiding. Bij dit thema moet de kandidaat de kennis en de inzichten die in de overige modules zijn verworven, in zijn onderlinge samenhang weten toe te passen. De kandidaat dient bij het opstellen van het ondernemingsplan zelfstandig te kunnen oordelen, redeneren, vaststellen, berekenen en interpreteren en verbanden te kunnen leggen. De kandidaat dient inzicht te hebben in de consequenties die een verandering van een of meer onderdelen van het ondernemingsplan heeft op de overige onderdelen. Binnen dit thema dient daarom een hoger beheersingsniveau te worden behaald dan in de overige modules.
5.1
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een sterkte-zwakte analyse uitvoeren.
5.2
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan doelen formuleren.
5.3
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een plan van uitvoering uitwerken. Aandachtspunten: ondernemingsvorm, naam, vergunningen, personeel, administratie, automatisering, verzekeringen, leverings- en betalingsvoorwaarden.
5.4
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een marketingplan uitwerken. Aandachtspunten: doelgroepen, de commerciële formule, de markt, omzetprognose, de vestigingsplaats, huisvesting, het product (assortiment), de kostprijs en de verkoopprijs, de presentatie, de promotie, de concurrentiepositie, de distributie, het personeel, de inkoop, het productieproces.
5.5
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een investeringsplan uitwerken.
5.6
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een financieringsplan uitwerken.
5.7
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een exploitatiebegroting uitwerken.
5.8
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een aflossingsplan uitwerken.
5.9
De kandidaat kan vanuit een gegeven situatie voor het ondernemingsplan een liquiditeitsbegroting uitwerken.
5.10
De kandidaat heeft inzicht in de consequenties die een verandering van een of meer onderdelen van een ondernemingsplan heeft op de overige onderdelen.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 12
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Aanvullende definities, formules en schema’s (wordt op het examen verstrekt)
ADMINISTRATIE Rekeningschema Rubriek 0 010 Gebouwen 011 Verbouwing 020 Inventaris 030 Machines 040 Auto’s 060 Eigen vermogen *) 065 Privé *) 070 Hypotheek o/g 080 Leningen o/g 081 Leningen u/g 090 Goodwill
Rubriek 2 200 Geld onderweg 220 Voorlopige boekingen 1)
Rubriek 1 100 Kas 110 Bank 120 Postbank 130 Debiteuren 140 Crediteuren 160 Te vorderen BTW 161 Te betalen BTW 162 Af te dragen BTW
Rubriek 7 (of 3) 700 Voorraad goederen
Rubriek 4 400 Personeelskosten 2) 410 Huisvestingskosten 3) 420 Autokosten 4) 430 Verkoopkosten 5) 460 Rentekosten 470 Algemene kosten 6) 80 Afschrijvingskosten 7)
Rubriek 8 800 Inkoopprijs van de verkopen 850 Opbrengst verkopen 9) Rubriek 9 900 Renteopbrengsten
*) Bij de ondernemingsvorm VOF: 060 Vermogen firmant A 061 Vermogen firmant B 065 Privé firmant A 8) 066 Privé firmant B 8)
N.B. 1) 2) 3) 4)
5) 6) 7) 8) 9)
Rek. 220 ‘Voorlopige boekingen’ te gebruiken voor verkoop/inruil van activa exclusief BTW (geen boeking van afschrijving en winst; wordt aan de accountant overgelaten). Rek. 400 ‘Personeelskosten’ te gebruiken voor o.m. opleidingskosten, reiskosten woon/werk, werkkleding. Rek. 410 ‘Huisvestingskosten’ te gebruiken voor o.m. huur, gas, elektra, water, onderhoud, brand- en inbraakverzekering. Rek. 420 ‘Autokosten’ te gebruiken voor o.m. brandstof, auto wassen, reparatie, premie houderschapsbelasting motorvoertuigen, verzekering, leasen (en creditboekingen voor privé-aandeel autokosten en schade-uitkeringen). Rek. 430 ‘Verkoopkosten’ te gebruiken voor o.m. reclamedrukwerk, folders, advertenties, verpakkingsmateriaal, etalagekosten, franchisekosten. Rek. 470 ‘Algemene kosten’ te gebruiken voor o.m. telefoon, fax, briefpapier, portokosten, reiskosten, oninbare vorderingen, premie WA en bedrijfsschadeverzekering, accountantskosten. Rek. 480 ‘Afschrijvingskosten’ te gebruiken voor alle afschrijvingen. Rek. 065 en 066 ‘Privé firmanten’ niet op de eindbalans. Rek. 850 ‘Opbrengst verkopen’ kan in sommige branches ‘Omzet’ genoemd worden.
Sommige rekeningen kunnen worden onderverdeeld. Mogelijk is bijvoorbeeld: Rek. 700 Voorraad Artikel A, Rek. 701 Voorraad artikel B, Rek. 850 Opbrengst artikel A, Rek. 851 Opbrengst artikel B.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 13
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
Codeerlijst kosten
400
Personeelskosten: premie ziekengeldverzekering, arbodiensten, personeelsadvertenties, opleidingskosten, reiskosten woon/werk, werkkleding, koffie, thee, maaltijden, geschenken.
410
Huisvestingskosten: huur, gas, elektra, water, onderhoud, schoonmaakkosten, reinigingsrecht, rioolrecht, premie brand- en inbraakverzekering, onroerende-zaakbelasting.
420
Autokosten: brandstof, wassen, reparatie, premie motorrijtuigenverzekering, leasekosten, houderschapsbelasting (en creditboeking voor schade-uitkering).
430
Verkoopkosten: reclamedrukwerk, advertenties, verpakkingsmateriaal, etalagekosten, precariorechten, relatiegeschenken.
470
Algemene kosten: telefoon, fax, porti, briefpapier, reiskosten, accountantskosten, chip- en pinkosten, bankkosten, oninbare vorderingen, kantoormateriaal, vrachtkosten, premie AVB- en bedrijfsschadeverzekering, fooien, giften, kastekort/kasteveel.
480
Afschrijvingskosten: alle afschrijvingen (ook op auto’s en goodwill).
(Aanschaffingen tot ƒ1.500,- niet op de rekening Inventaris maar op de kostenrekening boeken).
Schema ‘vaste boekingen’
KAS-/BANKONTVANGSTEN: KAS-/BANKUITGAVEN:
debiteren op 100 Kas of 110 Bank crediteren op 100 Kas of 110 Bank
VERKOOPFACTUREN: VERKOOP-CREDITFACTUREN:
debiteren op 130 Debiteuren crediteren op 130 Debiteuren
INKOOPFACTUREN: INKOOP-CREDITFACTUREN:
crediteren op 140 Crediteuren debiteren op 140 Crediteuren
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 14
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
MARKETING
jaaromzet in stuks (afzet) Omzetsnelheid
in stuks: gemiddelde voorraad in stuks
inkoopwaarde van de jaaromzet in geld: inkoopwaarde gemiddelde voorraad
voorraad 1/1 + voorraad 1/7 + voorraad 1/7 + voorraad 31/12 Gemiddelde voorraad 4 360 dagen Omzetduur (voorraadtermijn)
x 1 dag omzetsnelheid
Gemiddelde omzet per kracht
jaaromzet aantal krachten
Gemiddelde omzet per m² bvo of vvo
jaaromzet aantal m²
omzet eigen zaak Eigen marktaandeel
x 100% omzetprognose marktgebied
prijs CBS-pakket dit jaar Prijsindex prijs CBS-pakket basisjaar
inkomen dit jaar Inkomensindex
x 100 inkomen basisjaar
inkomensindex dit jaar % Inflatiecorrectie
x 100 prijsindex dit jaar
Omrekenfactor inkoopprijs + brutowinstopslag + BTW (getal waarmee vanuit de inkoopprijs van een artikel in één keer de verkoopprijs kan worden berekend).
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
NIPOS Let’s Do
Examens
Exameneisen Startend Ondernemer – Versie A06 15
NIPOS Testen
NIPOS Boeken
NIPOS Netwerk
NIPOS Online
FINANCIERING Liquiditeit een onderneming is liquide als ze haar schulden (betalingsverplichtingen) op tijd kan betalen. Werkkapitaal lang vermogen – vaste bedrijfsmiddelen of: vlottende bedrijfsmiddelen – kort vermogen.
vlottende bedrijfsmiddelen (incl. liquide middelen) Current ratio: kort vermogen vorderingen + kasgeld Quick ratio:
vlottende + liquide activa – voorraden of:
kort vermogen
kort vermogen
Goederenkern kern in de voorraden waaruit geen geld vrijkomt. Debiteurenkern kern in de debiteuren waaruit geen geld vrijkomt. Liquiditeitsbegroting overzicht van aanwezige liquide middelen (bank + kasgeld) en verwachte inkomsten en uitgaven op korte termijn. Solvabiliteit de mate waarin een onderneming in staat is het vreemd vermogen volledig terug te betalen (solvabel is). Cashflow nettowinst + afschrijvingen. Offerteprijs ambacht/dienstverlening materialen x verkoopprijs + inzetbare uren x uurtarief. Prijsberekening detailhandel directe kosten + brutowinstopslag + BTW. Directe kosten kosten die rechtstreeks worden gemaakt voor een bepaald artikel of een bepaalde dienst (in exploitatieoverzicht ook: inkoopwaarde en materiaalkosten). Indirecte kosten kosten die op het bedrijf als geheel drukken (in exploitatieoverzicht ook: bedrijfskosten of exploitatiekosten). Exploitatieoverzicht overzicht van behaalde omzet, kosten, bedrijfsresultaat en nettowinst. Exploitatiebegroting overzicht van te verwachten omzet, kosten, bedrijfsresultaat en nettowinst.
Nederlands Instituut voor Persoonlijk Ondernemerschap www.nipos.nl
[email protected] 0224-295967 Postbus 321 1740 AH Schagen
