Even Buurten Rotterdam in de praktijk 12 portretten van Rotterdamse ouderen, buurtgenoten en professionals
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor.
Voorwoord In 2011 is het project Even Buurten van start gegaan in Rotterdam. We stonden toen voor de uitdaging een integrale wijkaanpak voor kwetsbare ouderen te ontwikkelen, met als doel ouderen langer zelfstandig te laten wonen in hun eigen buurt. Met partners uit het veld van zorg en welzijn zijn we begonnen in twee wijken. Later is dat uitgebreid naar zes Rotterdamse wijken. Er is afgelopen jaren in de praktijk ervaring opgedaan met de werkwijze van Even Buurten. We laten de medewerkers en de ouderen daarover graag aan het woord. In een twaalftal portretten vertellen zij over hun ervaringen. Er zijn zes portretten van professionals uit de Rotterdamse praktijk van zorg en welzijn en zes van ouderen en een buurtgenoot. De ouderen zijn via Even Buurten met elkaar in contact gekomen. Dankzij dit contact is het voor hen makkelijker geworden om langer zelfstandig te blijven wonen. En beide partijen blijken bij het contact gebaat. Ik wil iedereen die een bijdrage aan deze uitgave heeft geleverd hartelijk bedanken. In het bijzonder de ouderen en hun buurtgenoten en de medewerkers van Even Buurten in de wijken. Ik wens u veel plezier toe met het lezen van hun verhalen. Rotterdam, november 2013
Anne Marie van de Wiel Directeur Activering en Welzijn Gemeente Rotterdam
2
Inhoudsopgave 1.
Anita Krans in ‘t Lage Land en Prinsenland: ‘Bredere blik zorg én welzijn levert veel op.’
p 4
2.
Mevrouw Dorst en mevrouw van Dijke in Prinsenland: ‘Het is een fijn idee dat ze in dezelfde flat woont.’
p 5
3.
Raymon Weg in Vreewijk: ‘Even Buurten maakt elkaar helpen weer gewoon.’
p 6
4.
Mevrouw Heerschap en Dora Visser in Vreewijk: ‘Ik zou Dora nu al niet meer willen missen.’
p 7
5.
Brigitte Kruik in Kralingen: ‘De oplossing is vaak verassend simpel’
p 8
6.
Mevrouw Aaij en Marjanne van Dijk in Kralingen-Crooswijk: ‘Al bij de kennismaking klikte het tussen ons.’
p 9
7.
Gerda van Ommen in het Oude Westen: ‘Uitgaan van de eigen kracht van mensen.’
p 10
8.
Mevrouw Paladsingh en Maria in het Oude Westen: ‘Op dinsdag gezellig samen naar de markt.’
p 11
9.
Jacqueline Neuteboom in Lombardijen: ‘Ik geef ze dat extra duwtje.’
p 12
10. Mevrouw en meneer Leuvekamp in Lombardijen: ‘Jacqueline belde precies op het juiste moment.’
p 13
11. Nettie van Luinen in Blijdorp: ‘Zichtbaar en aanwezig op straat.’
p 14
12. Mevrouw Holboom en Willemien van Trijffel in Blijdorp: ‘Zingen onder de paraplu.’
p 15
p 16
Colofon
3
Bredere blik zorg en welzijn levert veel op Anita Krans is een spil van het eerste uur. Ze begon haar werk voor Even Buurten in Lage Land en Prinsenland in juni 2011. Daar heeft Anita drie verschillende petten op. Naast spil is ze beleidsadviseur bij Izer en nurse practitioner bij Lelie Zorgroep. Dankzij haar werk voor Even Buurten heeft Anita geleerd om breder te kijken. ‘Door mijn zorgachtergrond was ik gewend om te kijken vanuit de verpleegkundige invalshoek.’, vertelt Anita. ‘Maar door Even Buurten neem ik nu ook sociale en psychische aspecten mee en verbind ik welzijn met het zorgaspect. Iemand die zijn pols heeft gebroken, heeft natuurlijk fysieke zorg en revalidatie nodig. Maar ook bijvoorbeeld iemand om voortaan samen boodschappen mee te doen.’
Luisterend oor Anita heeft gemerkt dat ouderen soms moeilijk om hulp vragen omdat ze bang zijn dat ze naar een verzorgingstehuis moeten. ‘Even Buurten biedt hen een tussenstap door hulp aan huis te organiseren. Voor sommigen ouderen is dat een hele opluchting. Daarbij komt dat wij de tijd hebben om eens naar hun verhaal te luisteren. We staan niet onder tijdsdruk zoals veel professionele zorgverleners. Een luisterend oor is vaak ook heel belangrijk voor ouderen.’ Toegevoegde waarde Soms zijn hulpverlenende instanties bang dat Even Buurten zich op hun werkterrein begeeft, volgens Anita. ‘Maar door vaak het verhaal te vertellen kunnen we hen ervan overtuigen dat we allemaal aan een gemeenschappelijk doel werken. Dan realiseren ze zich dat Even Buurten echt toegevoegde waarde heeft en een aanvulling is op het
Fotograaf: Arnoud Verhey
Rozen ‘Wij proberen ouderen met een hulpvraag actief op te sporen via sleutelfiguren in de wijk, op straat en via het verpleegtehuis. Dat kunnen professionals zijn zoals huisartsen, politie en thuiszorg, maar ook buurtbewoners, vrijwilligers of mantelzorgers. Zij hebben een signalerende functie en waarschuwen als ze een oudere bijvoorbeeld nog maar weinig op straat zien of zich op een andere manier zorgen maken. Maar we organiseren ook acties. Laatst deelden we rozen uit op de markt en nodigden we mensen uit voor soep en broodjes. Dan vertellen we het verhaal van Even Buurten.’
Anita Krans: ‘Even Buurten kan onnodige, duurdere zorg voorkomen.’ huidige aanbod’. Duurdere zorg voorkomen De meerwaarde van Even Buurten krijgt inmiddels erkenning in het veld. Anita: ‘Met de outreachende werkwijze kan onnodige, duurdere zorg worden voorkomen. Daarnaast is het ook een vorm van klantenbinding. Kortom: genoeg voordelen om ook in de toekomst op deze voet door te gaan. Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 5
‘Het is een fijn idee dat ze in dezelfde flat woont’ Mevrouw Dorst is negentig jaar en woont al 20 jaar in haar huidige flat in Prinsenland. Sinds haar zus in 2000 overleed woont ze er alleen. Hoewel haar koppie, zoals ze zelf zegt, nog helemaal goed is, laat haar lichaam haar steeds meer in de steek. ‘Tot drie jaar geleden sjeesde ik nog overal naartoe in mijn auto.’, vertelt mevrouw Dorst. ‘Maar sinds ik in 2010 bij een val allebei mijn armen brak, wil mijn lichaam eigenlijk niet meer. Dat is heel lastig want in mijn hoofd kan ik alles nog.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Alarm Mevrouw Dorst krijg algehele zorg aan huis. ‘’s Ochtends en ’s avonds krijg ik hulp bij het douchen en aan- en uitkleden. Huishoudelijke hulp krijg ik ook. En gelukkig heb ik mevrouw Van Dijke. Ze woont bij mij in de flat en zij reageert als ik op mijn alarmknop druk. Bijvoorbeeld als ik ben gevallen. Maar ook voor andere dingen kan ik bij haar terecht, zoals boodschappen of een administratief klusje.’ Geïnteresserd Mevrouw Van Dijke is sleutelfiguur voor Even Buurten. ‘Ik ontmoet in de flat waar we allebei wonen regelmatig buren. En ben altijd geïnteresserd hoe het met iedereen gaat. Als ik een oudere zie waarvan ik denk dat die wel wat ondersteuning kan gebruiken, knoop ik een praatje aan. Mevrouw Dorst kende ik al van voor Even Buurten, hoor. Wij spraken elkaar in de lift en bij de nieuwjaarsreceptie in de flat.’ Klusjes Sinds de val van Mevrouw Dorst drie jaar geleden, doet mevrouw Van Dijke haar alarmopvolging. ‘Als mevrouw Dorst op haar alarmknop drukt, word ik gebeld en ga kijken wat er aan de hand is. Gelukkig komt dat niet vaak voor. Maar het is prettig dat er iemand in de buurt is, die snel ter plaatse kan zijn. En verder kan ze me bellen voor boodschappen of kleine klusjes. Via Even Buurten heb ik ook iemand geregeld die voor mevrouw Dorst de administratie doet en iemand uit de buurt die af en toe langskomt voor een praatje.’
Mevrouw van Dijk: ‘Het is pretig dat er iemand in de buurt is, die snel ter plaatse kan zijn als het nodig is.’ Fijn idee Mevrouw Dorst is heel tevreden met het contact met mevrouw Van Dijke. ‘Meestal zien we elkaar een paar keer in de week. We kunnen goed met elkaar overweg en ik kan ook haar bellen voor bijvoorbeeld een boodschapje. Het is een fijn idee dat ze in dezelfde flat woont. Voor het gemak, maar ook voor de gezelligheid.’ Meer informatie: www. rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 6
Even Buurten maakt elkaar helpen weer gewoon Raymon Weg is een druk baasje. Naast zijn werk als Even Buurten-spil voor Laurens in Vreewijk, is hij derdejaars deelstudent Maatschappelijk Werk aan de Hogeschool Rotterdam en loopt hij stage in een psychiatrisch verpleeghuis. In september 2012 solliciteerde hij op de functie van spil omdat hij zijn ervaring in de verpleging en uitgebreide (mensen)kennis wilde inzetten voor Even Buurten.
Oog voor elkaar Raymon vindt de kracht van Even Buurten dat het de sociale cohesie in de wijk versterkt. ‘Elkaar helpen wordt door Even Buurten weer gewoner. We hebben een periode gehad dat alle hulpvragen werden opgepakt door professionele hulpverleners. Door nu een beroep te doen op de buurt zelf, krijgt men meer oog voor elkaar. Blijven bij de buurvrouw een keer de gordijnen dicht? Bel haar dan op of ga even langs om te vragen of alles goed is. Het moet nog verder uitgroeien maar de mentaliteitsverandering is wel op gang gekomen.’ Langs de deuren Door te flyeren, op gezondheidsmarkten te staan, contacten leggen in kerken en moskeeën en op de zomermarkt, maakt Raymon Even Buurten bekend in Vreewijk. ‘Daar ontstaan allerlei nieuwe, veelbelovende contacten. Met vrijwilligers maar ook met ouderen die wel wat hulp kunnen gebruiken. Maar ik ga ook langs de deuren met mijn verhaal. Ik prikkel mensen om na te denken over wat er in de buurt leeft. Verder adverteren we in wijkkrantjes en ben ik veel op straat en in buurthuis De Brink te vinden. Daar komen veel ouderen komen voor allerlei activiteiten.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Raymon heeft gemerkt dat mensen tegenwoordig niet meer zo makkelijk om hulp vragen. Maar toch is er volgens hem niet veel nodig om een match tussen een oudere en een buurtbewoner tot stand te brengen en er voor te zorgen dat iemand langer in zijn eigen huis en buurt kan blijven wonen. ’Soms zijn het hele kleine dingen. Bijvoorbeeld een vuilnisbak die te zwaar is om buiten te zetten voor een oude mevrouw. De buurman blijkt dat graag voor haar te doen. Andere matches kosten soms wat meer moeite. Bijvoorbeeld iemand vinden die regelmatig met een mevrouw in een rolstoel wil gaan wandelen. Dat vraagt meer inspanning en tijd van een vrijwilliger. Maar ook daar heb ik iemand voor gevonden.’
Raymon Weg: 'Even Buurten versterkt sociale cohesie in Vreewijk’. Krachten bundelen De samenwerking met andere instanties in Vreewijk die zich met zorg en welzijn bezighouden gaat volgens Raymon prima. ‘In gezondsheidscentrum ‘t Slag zitten allerlei disciplines bij elkaar, zoals als huisarts, apotheek, thuis- en buurtzorg. Daar bespreken we hoe we met z’n allen Vreewijk beter kunnen maken. Samenwerking staat daarbij centraal, ook al is er hier en daar wat overlap. Elke organisatie heeft zijn kwaliteiten. Die moeten we bundelen zodat we elkaar onderling zo veel mogelijk kunnen versterken.’ Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 7
‘Ik zou Dora nu al niet meer willen missen’ Mevrouw Heerschap is 72 jaar en woont al dertig jaar in Vreewijk. Haar wereld wordt steeds kleiner omdat dingen zoals fietsen lichamelijk te zwaar voor haar worden. Dat vindt ze heel jammer want ze wil nog juist heel veel. Gelukkig kwam spil Raymon op haar pad. ‘Een poosje geleden ging ik koffiedrinken in buurtcentrum de Brink.’, vertelt mevrouw Heerschap. ‘Daar kwam ik in gesprek met Raymon. Ik vertelde hem dat ik me soms wat eenzaam voel. Ik ben een echt gezelschapsmens en in mijn eentje ga ik soms over allerlei dingen zitten piekeren. Hij vertelde over Even Buurten en dat hij wel iemand wist die langs wilde komen voor een praatje. Dat vond ik geweldig en zo ben ik aan Dora gekomen.’
Kletsers Gelijk vanaf de kennismaking klikte het tussen beide dames. Het zijn allebei enorme kletsers en ze vullen elkaar goed aan. Het idee was om samen de kasten van mevrouw Heerschap op te ruimen, maar daar zijn ze nog niet aan toegekomen. ‘Het is veel te warm geweest en bovendien hebben we zoveel te bepraten. De kasten moeten nog maar even wachten.’, zegt mevrouw Heerschap. Dora doet wel andere dingen voor me die ik zelf niet meer kan. Bijvoorbeeld boeken naar beneden halen en in de kast zetten of wat in de tuin. Ik zou het graag allemaal zelf doen, maar dat gaat helaas niet meer. Samen met Dora pak ik weer van alles op.’ Groeien ‘Schrijf maar op dat ik heel blij met Dora ben.’, zegt mevrouw Heerschap. ‘We zijn nog niet zo lang samen, maar ik zou haar nu al niet meer willen missen.’ Dat geldt voor Dora ook. ‘Ons contact is net als een vriendschap eigenlijk. Die moet ook groeien en daar moet je ook aan bouwen. We hopen nog heel lang veel plezier van elkaar te hebben.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Iets voor anderen Dora Visser heeft jaren met gehandicapten en als vrijwilliger gewerkt. Sinds begin dit jaar werkt ze niet meer, maar de hele dag thuiszitten is niets voor haar. Het kwam dan ook goed uit dat ze spil Raymon in het clubhuis tegen het lijf liep. Hij vroeg haar of ze het leuk zou vinden om iets voor anderen te doen. Dora: ‘Dat wilde ik wel, want het is altijd leuk om anderen te helpen. Maar voor mezelf is het ook goed om er eens uit te zijn.’
Mevrouw Heerschap: ‘Samen met Dora pak ik weer van alles op.’
Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 8
De oplossing is vaak verassend simpel Brigitte Kruik werkt als welzijnscoördinator bij Aafje. En dertien uur per week zet zij zich in als spil voor Even Buurten in Kralingen-Crooswijk. Dat is een goede combinatie want beide functies hebben veel raakvlakken. Voor het werk voor Even Buurten is het volgens Brigitte vooral belangrijk een generalist te zijn. ‘Je moet niet alleen kijken naar de hulpvragen voor zorg maar ook voor welzijn. Een hulpvraag kan heel breed zijn en heeft vaak beide aspecten in zich. De kunst is om die hulpvraag goed in kaart te brengen en er volgens adequaat op in te spelen.’
Twee vliegen Behalve op straat vindt Brigitte haar ouderen en vrijwilligers ook in het wooncomplex waar zowel 55-plussers als 70-plussers wonen. ‘Daar sla ik twee vliegen in één klap. Ook bij Vrouwtje Theelepeltje, een burgerinitiatief voor een gezellig samenzijn, gehuisvest in de locatie Hoppesteyn, ontmoet ik ouderen maar ook mensen die graag iets voor anderen willen betekenen. Verder hebben we zitting in de ouderenparticipatie van de Woon-Servicegebieden, organiseren we voorlichtingsmiddagen en delen we onze flyer uit.’ Boodschappendienst ‘Met de Vrijwilligerswinkel in Kralingen hebben we een boodschappendienst opgezet.’, vertelt Brigitte. ‘Dat bleek een win-win situatie. De ouderen die wij spreken hebben regelmatig behoefte aan iemand die tijdelijk of structureel boodschappen kan halen. De vrijwilligerswinkel kent buurtbewoners die dat graag willen doen. Samen hebben we afspraken
Fotograaf: Arnoud Verhey
Hulpvraag Het motto van Brigitte is: ‘het gaat er niet om wie de klant helpt, maar dat de klant geholpen wordt.’ Mensen direct kunnen helpen en niet van het kastje naar de muur sturen’, dat vindt Brigitte het allerbelangrijkst. ‘Over de hulpvraag wordt vaak ingewikkeld gedacht, terwijl de oplossing vaak verrassend simpel is. Neem die mevrouw die slecht ter been is en nauwelijks nog haar huis uitkomt. Voor haar hebben we iemand gevonden die eens in de drie weken haar bibliotheekboeken voor haar ruilt. Of het wandelmaatje voor de weduwe van in de zeventig. We hebben haar gekoppeld aan een mevrouw van tachtig die nog goed ter been is en ook van wandelen houdt.’
Brigitte Kruik: ‘Voor het werk van Even Buurten is het belangrijk een generalist te zijn’. gemaakt over de manier waarop de boodschappendienst het beste vormgegeven kon worden. En het werkt; inmiddels is een aantal ouderen en buurtbewoners met elkaar in contact gebracht en worden de boodschappen thuisgebracht. Soms gaan ze ook samen boodschappen doen. Alles in goed overleg natuurlijk.’ Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 9
‘Al bij de kennismaking klikte het tussen ons’ De tuin van mevrouw Aaij in de Rotterdamse deelgemeente Kralingen-Crooswijk staat er prachtig bij. Alles staat in bloei en er is geen onkruidje te bekennen. Door allerlei lichamelijke klachten kan mevrouw Aaij het onderhoud niet meer in haar eentje doen. Maar sinds ze hulp heeft van Marjanne van Dijk gaat het weer prima. Mevrouw Aaij kan niet meer goed bukken en strekken. Zelf haar tuin onderhouden ging daarom niet meer. Ze ging praten bij Even Buurten en die wisten wel iemand om haar met het tuinonderhoud te helpen. ‘Gelijk bij de kennismaking klikte het al tussen Marjanne en mij.’, vertelt mevrouw Aaij. Toevallig kende ik haar al van gezicht. Ik heb zelf 21 jaar als vrijwilliger gewerkt op de Croosboot. Marjanne voer regelmatig mee. Ze was dus niet echt een vreemde.’
Ideale combinatie Marjanne Van Dijk werkte 15 jaar lang bij het Wellantcollege. Daar deed ze haar tuinervaring op. Daarvoor werkte ze altijd in de zorg. Als vrijwilliger tuinen onderhouden voor ouderen die dat zelf niet meer goed kunnen, is wat haar betreft dan ook een ideale combinatie. ‘Ik wil graag iets betekenen voor mensen die wel wat hulp kunnen gebruiken. In de zorg, of in de tuinen, dat vind ik allebei even leuk. Maar dat beide dingen nu door Even Buurten samen zijn gekomen, is wel heel bijzonder.’ Roze handschoenen Marjanne komt graag bij mevrouw Aaij. ‘Ze is altijd vrolijk, klaagt nooit en we maken veel plezier samen. Ze is gastvrij en zorgt altijd goed voor me. Maar ze kan ook streng zijn hoor. Zo moet ik per se tuinhandschoenen dragen voor haar. Ze heeft ze speciaal voor mij gekocht. Roze met vlindertjes erop. Echt helemaal niks voor mij!’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Ook bij de buurvrouw Marjanne helpt mevrouw Aaij gemiddeld eens in de vier weken in de tuin. Mevrouw Aaij: ‘We doen zoveel mogelijk samen. Omdat ik niet kan bukken of strekken snoei ik alles waar ik makkelijk bij kan en de rest doet Marjanne. De echte zware klussen zoals een boom rooien doet mijn schoonzoon. Ik ben erg blij met onze samenwerking en ik heb Marjanne dan ook aanbevolen bij mijn buurvrouw. Daar doet ze nu ook de tuin.’
Marianne van Dijk: ‘Als vrijwilliger tuinen onderhouden voor ouderen is voor mij een ideale combinatie.’
Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 10
‘Uitgaan van de eigen kracht van mensen’ Gerda van Ommen werkt part-time voor Even Buurten in het Oude Westen. Daarnaast is zij welzijnscoach op drie verschillende locaties van Laurens. ‘Ik ben verpleegkundige en heb vroeger ook in de wijk gewerkt.’, vertelt Gerda. ‘Daardoor kom ik vrij gemakkelijk bij mensen over de vloer. En dat past natuurlijk prima bij de aanpak van Even Buurten. Het mooiste van Even Buurten vind ik dat het uitgaat van de eigen kracht van mensen en hen in hun waarde laat. We dringen niets op, we bepalen niet wat goed is voor mensen en we betuttelen niet. Wij zeggen: laat maar weten wat wij voor u kunnen betekenen.’
Met respect Het Oude Westen is een multiculturele buurt waar alle culturen zo hun eigen gewoonten hebben. De taal vormt vaak een barrière omdat veel ouderen het Nederlands niet goed beheersen. Gerda: ‘Daarom hebben we aansluiting gezocht en gevonden bij de verschillende cultuurgroepen hier in de wijk. Daar zoeken we ook zoveel mogelijk onze sleutelfiguren. Zelf probeer ik mensen, ongeacht hun achtergrond of afkomst, allemaal hetzelfde te benaderen; met respect. Dat is een universele waarde die iedereen begrijpt.’ Voorbeeld Om zowel ouderen als actieve wijkbewoners te vinden, bezoekt Gerda vooral 55-plus flats. ‘Ik ga heel open het gesprek in. Uit het gesprek blijkt al snel of iemand wel wat steun kan gebruiken of juist graag nog iets voor anderen wil doen. Ik vraag mensen ook hoe ze hun toekomst zien en hoe ze zo lang mogelijk zelfstandig denken te kunnen blijven. Hun aanpak kan een voorbeeld zijn voor anderen.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Voorlezen Gerda vindt Even Buurten ook belangrijk omdat ouderen hun verhaal kwijt kunnen en het gevoel krijgen erkend te worden. ‘Daarnaast regelen wij ook ondersteuning zoals hulp bij belastingaangifte of bemiddelen we als iemand bijvoorbeeld een alarmbel nodig heeft. Soms probeer ik mensen aan te moedigen hun sociale netwerk weer op te bouwen. Laatst lukte dat goed met een oudere man en een Surinaamse mevrouw. Zij lezen nu samen voor aan kinderen bij de Buitenschoolse Opvang. Ze doen het met veel plezier en ook de kinderen vinden het prachtig. En ze voelen zich ook weer gewaardeerd.’
Gerda van Ommen: ‘Het is belangrijk dat ouderen hun verhaal kwijt kunnen’. Buurtgericht Laurens heeft buurtgericht werken tot ‘strategische hoofdlijn’ benoemd, volgens Gerda. ‘Men vindt het belangrijk om de dienstverlening in de buurt te behouden, vanuit de wens van bewoners om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, de zelfredzaamheid en de eigen mogelijkheden van ouderen en hun sociale omgeving staan hierbij centraal. En daar sluit het project Even Buurten natuurlijk prachtig bij aan. Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 11
Op dinsdag gezellig samen naar de markt Mevrouw Paladsingh woont al 23 jaar in een aangepaste woning op de Gaffelstraat in het Oude Westen. In de jaren tachtig kreeg ze een spierontsteking in haar heup. Sindsdien kan zij niet meer lopen en is ze afhankelijk van haar scootmobiel. Zij heeft een paar uur huishoudelijk hulp per week en sinds een klein jaar komt vrijwilliger Maria Helena wekelijks bij haar langs.
Goed gevoel Vrijwilliger Maria heeft altijd in de schoonmaak gewerkt maar op een gegeven moment werd het werk te zwaar voor haar. Omdat ze niet graag thuis zit en graag iets voor andere mensen wilde betekenen, schreef ze zich in als vrijwilliger bij zorglocatie Antonius Binnenweg. Spil Gerda van Ommeren benaderde haar met de vraag of ze niet iets in de wijk wilde doen. ‘Dat leek mij erg leuk. Iets voor anderen doen geeft een goed gevoel en het is goed te combineren met de opvang van mijn dochtertje.’, vertelt Maria. ‘Als mevrouw Paladsingh geen zin heeft om naar de markt te gaan haal ik soms de boodschappen voor haar of we gaan samen gezellig op pad, de stad verkennen.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Samen boodschappen doen Mevrouw Paladsingh en Maria gaan meestal samen naar de markt in het centrum. ‘Ik rijd in mijn scootmobiel en Maria loopt met me mee. Dat is fijn, want het is erg druk op straat en vooral stoplichten zijn hindernissen voor mij. Eenmaal op de markt is het ook heel handig om samen te zijn, want door de drukte kan ik niet altijd bij alle kraampjes komen. Maria doet dan de bestellingen en rekent af. Op de markt kan ik alles kopen wat ik nodig heb voor de Hindoestaanse keuken en wat ze bij mij in de buurt niet hebben. En als ik tussendoor eens een noodboodschapje heb, haalt Maria dat voor mij. Ze woont twee straten verder dus dat is erg makkelijk.’
Mevrouw Paladsingh: ‘Op de markt kan ik alles kopen wat ik nodig heb voor de Hindoestaanse keuken. En Maria loopt graag met me mee.’
Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 12
‘Ik geef ze dat extra duwtje’ Jacqueline Neuteboom zet zich 24 uur per week in als spil voor Lombardijen. Voor haar is de aanpak van Even Buurten de gewoonste zaak van de wereld. Jacqueline heeft inmiddels een netwerk van zo’n 250 70-plussers in beeld. ‘We leiden hen zo veel mogelijk toe naar bestaande of zelf opgezette activiteiten in de buurt. Het idee is dat ouderen elkaar daar ontmoeten en vervolgens zelf hun netwerk opbouwen en uitbreiden. Bijvoorbeeld door samen naar bloemschikken te gaan of samen iets anders te ondernemen.’
Schot in de roos De koffieochtenden die Jacqueline organiseert, hebben eens in de maand een speciaal thema. ‘Laatst hadden we een verwenochtend met stoelmasseurs en schoonheidsspecialistes. Het was een schot in de roos. De ouderen hadden in het begin wat schroom maar toen er eenmaal één schaap over de dam was, waren ze niet meer te houden. Iedereen wilde zijn nagels laten lakken of een gezichtsmassage’. Preventief Jacqueline heeft gemerkt dat sommige organisaties in de wijk aanvankelijk wat sceptisch tegenover Even Buurten stonden. ‘Maar als je uitlegt dat Even Buurten juist een aanvulling is op het bestaande aanbod aan ondersteuning, wordt de houding positiever. We krijgen nu ook regelmatig doorverwijzigingen van de thuiszorg. Ik merk wel dat ik het verhaal moet blijven vertellen, zoals aan huisartsen. En ik hamer erop dat een verwijzing ook preventief kan zijn, bijvoorbeeld ter voorkoming van sociaal isolement.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Drempel ‘Soms weten ouderen niet meer goed hoe ze contacten moeten leggen en is de drempel om bijvoorbeeld uit zichzelf naar een koffieochtend te komen te hoog. Ik geef ze dan dat extra duwtje. Als ze de stap eenmaal genomen hebben, zijn ze vaak helemaal in hun element en gaat er een wereld voor hen open. Maar als er echt een match nodig is tussen een oudere en een buurtbewoner, dan regel ik dat natuurlijk ook. Zoals die dame van in de negentig die graag naar een lunchbijeenkomst in de Oranjehof wilde, maar niet alleen kon gaan. Ik heb haar gekoppeld aan iemand uit haar flat en nu doen ze samen wekelijks iets leuks.’
Jacqueline Neuteboom: ‘Even Buurten werkt preventief en voorkomt isolement’. Keuzes Er is in Lombardijen zeker draagvlak voor de aanpak van Even Buurten volgens Jacqueline. Maar er spelen ook veel andere dringende problemen in de wijk. ‘Bijvoorbeeld schulden of huiselijk geweld. Er moeten keuzes worden gemaakt, want je kunt het geld maar een keer uitgeven. Maar het zou echt zonde zijn als er verder niets gebeurt met het netwerk dat ik nog steeds aan het opbouwen ben.’ Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 13
‘Jacqueline belde precies op het juiste moment aan’ Behalve ouderen aan vrijwilligers koppelen voor een wandeling, doktersbezoek of een andere activiteit, worden in Lombardijen ook veel 70-plussers toegeleid naar bestaande of zelf ontwikkelde activiteiten. Zo ook mevrouw Leuvekamp, die samen met haar man in maart met de cursus Glans in Sport startte. Daarna stroomde het echtpaar door naar het wekelijkse sportuurtje in het wijkcentrum.
Eigen kracht Inmiddels is de cursus Glans in Sport afgelopen en volgt mevrouw Leuvekamp samen met haar man iedere week een gewone sportactiviteit voor ouderen in het wijkcentrum. ‘Ik ga door met sporten omdat ik er na mijn hartoperatie weer helemaal bovenop wil komen.’, vertelt mevrouw Leuvekamp. ‘Ik wil niet afhankelijk worden van een rolstoel of rollator. Daar word je maar lui van en doe je op een gegeven moment niets meer op eigen kracht. Ik wil zelfstandig zijn en niet hulpbehoevend. Daarom is dat bewegen zo belangrijk voor mij. Vanaf het begin sport mijn man ook mee. Sindsdien heeft hij een stuk betere conditie en is hij zelfs wat afgevallen. En behalve voor de gezondheid gaan we natuurlijk ook een beetje voor de gezelligheid.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Het juiste moment Volgens mevrouw Leuvekamp belde spil Jacqueline Neuteboom precies op het juiste moment bij haar aan. ‘Zij vertelde het verhaal over Even Buurten en begon daarna over het belang van sporten voor ouderen. Door mijn etalagebenen loop ik moeilijk en train ik bij de fysiotherapeut. Vorig jaar heb ik een zware hartoperatie ondergaan en daardoor was ik met mijn conditie weer helemaal terug bij af. Ik kon nog maar vijf minuten lopen en kwam nauwelijks nog de deur uit. De cursus waarover Jacqueline het had, was een mooie aanvulling. Het was geen gewone sportcursus want eerst praatten we een uur over alles wat met de gezondheid te maken heeft. Zoals eten, slapen, je zinnen verzetten en leren ontspannen. En daarna bewogen we een uurtje.’
Mevrouw Leuvekamp: ‘Behalve voor de gezondheid gaan we natuurlijk ook een beetje voor de gezelligheid.’
Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 14
Zichtbaar en aanwezig op straat De sleutels tot het succes van spil Nettie van Luinen zijn zichtbaarheid en fysieke aanwezigheid op straat. Sinds september 2012 is Nettie actief voor Even Buurten in Blijdorp. Dat doet zij naast haar werk als maatschappelijk werkster voor het Centrum voor Dienstverlening in de deelgemeente Noord.
Keukentafel ‘Ik probeer zoveel mogelijk bij mensen achter de voordeur te komen en aan te schuiven aan de keukentafel om te horen wat er speelt. Zo vind ik de ouderen die wel wat hulp kunnen gebruiken. Maar zo hoor ik ook van mensen die graag iets voor ouderen in de buurt willen betekenen. En dat is het mooiste: als het contact voor beide partijen waardevol is. Zulke contacten blijven vaak langere tijd bestaan.’ Contacten leggen doet Nettie niet alleen van achter de keukentafel maar ook vanuit het pand van de bewonersorganisatie Blijdorp aan de Statenweg. ‘Het is belangrijk dat ik regelmatig te vinden ben op een centraal punt in de wijk waar mensen makkelijk binnenlopen. Daarnaast bezoek ik ook allerlei andere plekken waar mensen samenkomen, zoals bijvoorbeeld het koffiedrinken in de Prinsenkerk.’ Tweede natuur Maar de meeste tijd is Nettie toch op straat te vinden. ‘Ik loop veel rond in de buurt. Daar spreek ik mensen gewoon aan voor een praatje. Ik vraag bijvoorbeeld hoe het gaat als iemand slecht ter been is. Het is bijna een tweede natuur geworden. En mensen zien me vaak langskomen van achter hun geraniums. Het is belangrijk dat mensen je zien en je gezicht kennen. Dan krijg je veel meer voor elkaar. De meeste mensen herkennen me inmiddels aan mijn wilde haardos. Daarom kan ik ook eigenlijk nooit meer naar de kapper.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
De ervaring van Nettie is dat mensen best bereid zijn iets voor elkaar te doen. Maar er moet wel iemand zijn die hen bij elkaar brengt. ‘Mijn rol is om ouderen en behulpzame buurtbewoners met elkaar in contact te brengen. Soms is dat hard werken en soms krijg je het in je schoot geworpen. Laatst had ik een makkie. Een mevrouw van 92 wilde graag naar de spelletjesavond van de bewonersorganisatie, maar durfde niet meer alleen de straat op. Via via was al snel iemand gevonden die met haar mee wilde gaan. Het zijn maar kleine dingen, maar die mevrouw heeft nu weer iets om naar uit te kijken. Dankzij deze sociale contacten in de buurt kan ze nog op zichzelf blijven wonen.’
Netty van Luinen: ‘Mensen zijn beste bereid iets voor elkaar te doen. Maar iemand moet hen bij elkaar brengen.’ Letterlijk de straat op Als advies wil Nettie meegeven dat het belangrijk is om te blijven werken aan je netwerk. ‘Dat is nooit af. Er vallen mensen af en er komen mensen bij. Je moet blijven zoeken en investeren. En dat kun je het beste doen door letterlijk de straat op te gaan.’ Meer informatie: www.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 15
Zingen onder de paraplu Op een dag belde spil Nettie van Luinen bij Willemien van Trijffel aan met de vraag of ze zich nog goed kon redden in haar eentje. Dat was zeker het geval. Sterker nog: Willemien wilde juist nog graag iemand anders in haar buurt een handje helpen. Zo kwam ze in contact met mevrouw Hoolboom. Kennismaken Beide dames wonen al heel lang aan de Statensingel in Blijdorp. Willemien kende mevrouw Hoolboom al van gezicht. Ze had haar al vaak geholpen met oversteken. Maar toen ze samen met spil Nettie voor Even Buurten gingen kennismaken met mevrouw Hoolboom en haar dochter Burgje, viel het kwartje pas echt. De dames kenden elkaar nog van een meditatiecursus in een ver verleden. ‘Heel bijzonder dat we elkaar nog van vroeger bleken te kennen.’, zegt Willemien. Zo zie je maar: toeval bestaat niet.’
Steentje Willemien en mevrouw Hoolboom hebben allebei plezier in die wekelijkse uitjes en hebben het heel gezellig samen. Willemien: ‘Laatst hebben we nog samen lopen zingen onder de paraplu in de regen. Daar werden we allebei heel vrolijk van. Veel mensen in de buurt kennen mevrouw Hoolboom en onderweg maken we met iedereen een praatje. Ik vind het erg prettig om iemand op deze manier te kunnen ondersteunen en zo een klein steentje bij te dragen.’ En ook mevrouw Hoolboom is heel tevreden met de regeling. ‘Ik kom nu toch regelmatig buiten om van de mooie buurt te genieten.’
Fotograaf: Arnoud Verhey
Samen op pad Mevrouw Hoolboom gaat graag naar buiten en houdt erg van wandelen. Maar omdat ze af en toe wat vergeetachtig en verward is, is het eigenlijk te gevaarlijk om er alleen op uit te gaan. Daarom gaf de dochter van mevrouw Hoolboom haar moeder op bij Even Buurten. En nu komt Willemien sinds een half jaar iedere woensdag langs en gaan ze samen op pad. Meestal gaan ze wandelen en doen ze samen boodschappen, of drinken ze koffie in de Prinsenkerk. En als er nog tijd is voeren ze de eendjes en zwanen in de Statensingel.
Mevrouw Hoolboom: ‘Lekker samen wandelen en een boodschap doen en als er nog tijd is voeren we de eendjes in de Statensingel.’
Meer informatie: wwww.rotterdam.nl/evenbuurten
Gelukkig oud worden in eigen buurt, daar zorgen we samen voor. 16
Colofon Opdrachtgever Even Buurten Rotterdam www.rotterdam.nl/evenbuurten Samenstelling, coördinatie, redactie en opmaak Gemeente Rotterdam Rotterdamse Service Organisatie, Dienstencentrum Communicatie Fotografie Arnoud Verhey Fotografie Uitgave November 2013
partners Even Buurten
INSTITUUT BELEID & MANAGEMENT GEZONDHEIDSZORG
4