Evaluatie- en certificatiesystemen voor duurzame gebouwen

11/06/2013

Button

Evaluatie- en certificatiesystemen voor duurzame gebouwen Jeroen Vrijders & Laetitia Delem Labo Duurzame Ontwikkeling

WTCB

Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 1

Button

Labo Duurzame Ontwikkeling - WTCB Activiteiten – – – – –

Beoordeling van de duurzaamheid van gebouwen Milieu-impact van materialen en gebouwen (Life Cycle Analysis - LCA) Toegankelijkheid en aanpasbaarheid van gebouwen Sloop, recyclage en beheer & preventie van bouwen sloopafval Levenscycluskosten van gebouwen & onderhoud (Life Cycle Costing LCC) – Doorgedreven energetische renovatie


1

11/06/2013

Button

Overzicht

◘ Inleiding  Wat is ‘Duurzaam Bouwen’?

◘ Overzicht evaluatiesystemen Duurzaam bouwen ◘ Hoe werken systemen?  Criteria & weging  Thema’s ‘buiten focus’ aannemer

◘ Besluit


Button

Inleiding

Wat is Duurzaam Bouwen?


2

11/06/2013

Button

“Duurzaam Bouwen” Duurzame ontwikkeling: een ontwikkeling die tegemoet komt aan de noden van het heden zonder de mogelijkheden in het gedrang te brengen van de toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien

Duurzaam bouwen: Een geïntegreerde benadering t.o.v. milieu-, sociale en economische aspecten voor bouwprojecten


Button

Kerncijfers ±40% energie

18% werkgelegenheid

50 % stedelijk

25% afval

90% binnen

± 40% CO2

Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 6 2

3

11/06/2013

Button

Sociaal

Duurzaam

Economisch

Milieu


Button

Betaalbaar Flexibel

Gezond Akoestisch performant

Demontabel Recycleerbaar

Comfortabel

Gerecycleerd

Veilig

Iedereen wil duurzaam bouwen. Ecologisch Bio-ecologisch

Energiezuinig Passief Aanpasbaar

Toegankelijk Aangepast

Energiepositief CO2-neutraal


4

11/06/2013

Button

“Duurzaam Bouwen” Duurzaam bouwen is populair maar in de praktijk: ◘ Hoe een duurzaam gebouw ontwerpen? ◘ Hoe de "duurzaamheid" van een gebouw meten/bewijzen?

 Verschillende landen/instanties hebben een evaluatiemethode voor duurzame gebouwen ontwikkeld met eventueel de mogelijkheid tot certificering door een onafhankelijke partij. Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 9 5

Button

Duurzaamheidsevaluatie logo

…

naam

herkomst invoeringsdatum

type(s) gebouw

Valideo

België

2008

kantoren, woningen en scholen; nieuw, gerenoveerd en bestaand

HQE

Frankrijk

2003

kantoren en scholen; nieuw en gerenoveerd

BREEAM

VK

1990

alle types; nieuw en gerenoveerd

LEED

VS

1998

alle types; nieuw en gerenoveerd

DGNB/BNB

Duitsland

2009

nieuwe kantoren, …

… … + NIEUWE…EVOLUTIES …: Breeam.be & REFERENTIEEL-B Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 10 6

5

11/06/2013

Button

Duurzaamheidsevaluatie Waarom ?  Proces: handleiding voor ontwerp & bouw  Communicatie: duurzaamheid is beter omschreven  Informatie: tonen wat mogelijk is  Stimulatie: lat hoger en hoger leggen – innovatie  Vergelijken: objectieve basis voor vergelijking tussen gebouwen en duurzaamheidscriteria  Marktwaarde: Om investeerders, toekomstige eigenaars, huurders, gebruikers,… te overtuigen van de toegevoegde waarde  ….. Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 11

Button

Een overzicht van

Evaluatiesystemen


6

11/06/2013

Button

Duurzaamheidsevaluatie - België  Naar een inspirerende leeromgeving, Instrument voor duurzame scholenbouw, GO – Agion, mei 2010  EVR architecten iov GO / AGION  PPS Scholenbouw  Waardering van kantoorgebouwen, Op weg naar een duurzame huisvesting voor de Vlaamse Overheid,  2007 – KUL, 2010 WTCB  VAC Leuven, Virix-Grontmij Mechelen, …  Maatstaf duurzaam wonen en bouwen in Vlaanderen (2012)  http://www.lne.be/themas/duurzaam-bouwen-enwonen/1_DUURZAME%20WONINGBOUW.pdf


Button

Duurzaamheidsevaluatie - België Voorbeeldgebouwen ◘ Brussel Leefmilieu  5e editie (2013 – sluit op 27/6)  193 projecten– 522.000 m²  Geen label, maar selectiecriteria 1. 2. 3. 4.

De energieprestatie De milieu-impact De reproduceerbaarheid en de rendabiliteit bij de keuzes De architecturale kwaliteit en de stadsintegratie

 Steun

 een financiële steun van 10 €/m2 voor de ontwerper (architect, studiebureau…) (max 100 000 € per project)  een financiële steun van 90 €/m2 voor de bouwheer van het project, met een maximum van 500.000€ per project  een kosteloze technische ondersteuning om de ontwerpers en de bouwheren te helpen om hun kwaliteitsdoelstellingen te bereiken

 http://www.leefmilieubrussel.be/Templates/Partic uliers/Niveau2.aspx?id=4626&langtype=2067 Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 14

7

11/06/2013

Button

Duurzaamheidsevaluatie - België Voorbeeldgebouwen ◘ Waals gewest  

Bâtiment exemplaires Wallonie Oproepen: ▪ ▪



10 thema’s ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪



2012 – Residentieel 2013 – Niet-residentieel -> sluit op 15/10 énergie choix des matériaux durables, gestion durable de l’eau, mobilité douce, qualité des espaces – architecture, accessibilité et adaptabilité PMR, modularité – flexibilité, intégration – densification urbaine, rentabilité des solutions envisagées, exemplarité – solutions techniques accessibles

Steun ▪

100 €/m²

 http://www.batiments-exemplaires-wallonie.be Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 15

Button

Duurzaamheidsevaluatie - Buurlanden HQE

http://assohqe.org/

DGNB

http://www.dgnb.de/de/ Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 16

8

11/06/2013 DGNB Button

Duurzaamheidsevaluatie - Buurlanden BREEAM BREEAM  BRE Environmental Assessment Method  BREEAM is the world's foremost environmental assessment method and rating system for buildings, with 200,000 buildings with certified BREEAM assessment ratings and over a million registered for assessment since it was first launched in 1990.  Country-specific BREEAM Schemes


Button

Stand van zaken

RICS – Going for Green – Sustainable building certification - Statistics Europe – May 2012 Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 18

9

11/06/2013

Button

Evolutie ◘ Referentieel-B, Breeam.be, BSBC

 Ref-B - Achtergrond ▪ Minpunten huidige systemen: ▫ Kostprijs voor certificatie ▫ Ambitieniveau (onvoldoende) ▫ Aangepast aan Belgische markt?

▪ Brussel & Vlaanderen eigen systemen (Batex, Maatstaf, …) ▫ niet gericht op ‘certificatie’ en ‘labelling’

▪ 3 regio’s samen: referentiekader ontwikkelen voor certificatie & labelling ▫ Startpunt: Valideo, Batex, Maatstaf

▪ Compatibiliteit BREEAM nastreven –> internationale erkenning Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 19

Button


 Ref-B – Doelstelling ▪ ▪ ▪ ▪

Op maat van de regio’s Financieel toegankelijk (auto-evaluatie, certificatie) Ambitieus: écht duurzaam, precieze evaluatie Waaier aan gebouwtypes (woongebouwen, scholen, hotels, …) ▪ Schaalgrootte (wijk, gebouw, ‘in use’, …)


10

11/06/2013

Button


 Ref-B – Ontwikkeling ▪ Januari-Oktober 2011 – Versie 1, ism experten 3 regio’s ▪ November 2011 - juni 2012 – Consultatie sector - Versie 2 ▪ Juli 2012 – Juli 2013 – Test op 30-tal bestaande gebouwen –> Versie 3 en 4 ▪ To do: Overdracht aan Belgian Sustainable Building Council (BSBC) ▫ Oprichting: UPSI, CC, PMC, FAB, ORI & voorlopers duurzaam bouwen ▫ Doel = beheer van Belgische tool voor labelling/certificatie


Button


 BREEAM.BE ▪ BREEAM Bespoke vs. Lokale verankering? ▪ Overgang van BREEAM Bespoke Offices 2009 naar Referentieel-B, gebaseerd op BREEAM 2013 ▪ Materialen (van Ref-B) ipv Green Guide ▪ Onderhandelingen met BRE: Breeam.be -> Ref-B ▪ Overgang in de handen van BSBC (eind juli)


11

11/06/2013

Button

Evolutie ◘ Referentieel-B, Breeam.be, BSBC ◘ CEN TC 350 - "Sustainability of construction works"

Milieu : Economie: Sociaal:

LCA LCC ≠ thema’s


Button

Evolutie LCA ◘ ◘ ◘ ◘

Kwantitatief - Berekening Objectieve data Geen ‘kwalitatieve aspecten’ Milieustromen  energiegebruik, materiaalgebruik, landgebruik, watergebruik en emissies

◘ Resultaat : tabel met absolute waarden omtrent de genoemde milieustromen MILIEU-IMPACT


12

11/06/2013

Button

Evolutie LCA ◘ Voorbeeld 1


Button

Evolutie LCA ◘ Voorbeeld 2


13

11/06/2013

Button

Evolutie LCC ◘ Voorbeeld 2 (MAN12-BREEAM)


Button

Werking

Opbouw evaluatiesysteem


14

11/06/2013

Button

Algemene opbouw Evaluatiesysteem Thema 1 bv. sociaal

Subthema 1: bv. water

Thema 2 bv. milieu

Thema x bv. economisch

Subthema 2 bv. energie

Subthema x bv. beheer van de bouwplaats

•Indicator 1: E-peil •Berekeningsmethode: volgens EPB •Beoordelingstabel: score = f (verbetering t.o.v. het wettelijk minimum) •Indicator 2: bv. hernieuwbare energie •Indicator 3: bv. buitenverlichting •…

Scores/indicator => aggregatie op niveau van subthema's => thema  gebouw Opmerking: structuur, indicatoren, aggregatie, eisen ... verschillen volgens het systeem, maar sommige onderwerpen zijn alomtegenwoordig: energie, water, materialen, comfort ... Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 29

Button

BREEAM als voorbeeld BREEAM = Building Research Establishment Environmental Assessment Method for buildings ◘

Beoordelingssysteem voor duurzaam bouwen, focus: 1. Milieu-impact 2. Kwaliteit binnenmilieu  bv. Toegankelijkheid niet in beschouwing genomen

◘

Certificatie op vrijwille basis

◘

VK van oorsprong maar wereldwijd gebruikt


15

11/06/2013

Button

Verschillende versies! ◘ In het Verenigd Koninkrijk:  BREEAM Courts  BREEAM Education  BREEAM Industrial  BREEAM Healthcare  BREEAM Offices  BREEAM Retail  BREEAM Prisons  BREEAM Multi-residential ◘ BREEAM international:  Nationale aanpassingen (bv. BREEAM NL)  Internationale versies: • BREEAM Gulf (for any building type) • BREEAM Europe Commercial (kantoor, bedrijfsgebouwen, winkelgebouwen)


Button

Keeping Ahead of Legislation High Quality Sector

Regulatory minimum

UK Building Stock

Exemplars

BREEAM

Environmental performance Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 32

16

11/06/2013

Button

BREEAM Europe Commercial 2009

Regelmatig herzieningen!


Button

BREEAM Europe Commercial 2009 Downloaden evaluatiemethode: http://www.breeam.org/

Schemes International


17

11/06/2013

Button

Aanvraag tot registratie  login+password


Button


18

11/06/2013

Button

Scope Building types: ◘ Retail ◘ Office ◘ Industrial Stages of assessment: ◘ Design stage  beoordeling vooraf (schatting van de haalbare score) ◘ Post-construction assessment  verplicht voor het behalen van een certificaat ◘ (in use) Type of projects that can be assessed: ◘ New buildings ◘ Refurbishment ◘ Extensions to existing buildings ◘ Shell only ◘ Fit out only Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 37

Button

Thema's Bv. BREEAM: 10 thema's (categorieën)


19

11/06/2013

Button

Thema's Bv. BREEAM: 10 thema's (categorieën)


Button

≥30% ≥ 45% ≥ 55% ≥ 70% ≥ 85%


20

11/06/2013

Button

Minimum standards


Button

Example


21

11/06/2013

Button

Minimum standards


Button

Section weighting

Som = 110% Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 44

22

11/06/2013

Button

Beoordeling: BREEAM-criteria ◘ Per “category”, reeks indicatoren (issue) ◘ !! Variabel volgens het type gebouw (kantoor, winkel, bedrijf) ◘ Per indicator (issue):  Beoordelingscriterium/-methode  Aantal te behalen punten (credits) indien aan criterium is voldaan

ex. Category management: Management (office building)

credits

Man 1

Commissioning

2

Man 2

Constructors Environmental Code of Conduct

2

Man 3

Construction Site Impacts

4

Man 4

Building user guide

1

Man 12

Life Cycle Cost Analysis

2 Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 45

Button

Opmerking: Voor een indicator: Aantal behaalde credits / haalbare credits in de categorie = gewicht van een indicator in zijn categorie X gewicht van de categorie = bijdrage aan de totale score van het gebouw (op basis waarvan een good, very good,… zal worden toegekend)


23

11/06/2013

Button

Voorbeeld: Management (office building)

credits

Gewicht in totale score (110%)

Man 1

Commissioning

2

2.18%

Man 2

Constructors Environmental Code of Conduct

2

2.18%

Man 3

Construction Site Impacts

4

4.36%

Man 4

Building user guide

1

1.09%

Man 12

Life Cycle Cost Analysis

2

2.18%

11

12%

Total:

11 credits te behalen voor management, gewicht van de categorie = 12%  Gewicht van Man 3 in de eindscore = 4/11 x 12% = 4.36% !! Toepassingscriteria verschillen volgens het type gebouw  aantal mogelijke credits en gewicht per criterium verschillen eveneens Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 47

Button

Werking

Thema’s ‘buiten focus’ aannemer


24

11/06/2013

Button

Gezondheid & comfort

credits 1 1 1 1

Health & Wellbeing (office buildings) Hea 1 Daylighting Hea 2 View Out Hea 3 Glare Control Hea 4 High frequency lighting Hea 5

Internal and external lighting levels

Hea 6 Hea 7 Hea 8 Hea 9 Hea 10 Hea 11 Hea 12 Hea 13

Lighting zones & controls 1 Potential for natural ventilation 1 Indoor air quality 1 Volatile Organic Compounds 1 Thermal comfort 2 Thermal zoning 1 Microbial contamination 1 •Houtplaat (mdf, osb ...) Acoustic Performance 1

•Visueel comfort •Akoestisch comfort •Binnenluchtkwaliteit

1

15% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 1.07% 2.14% 1.07% 1.07%

1.07% •Gelijmd gelamelleerd hout •Parket •Soepele vloerbekleding en laminaat+lijm •Verf •Vals plafond, behangpapier,… – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 49 Duurzaamheidsevaluatiesystemen

Button

Transport Transport (office buildings)

credits 8%

Tra 1

Provision of public transport

2

1.78%

Tra 2

Proximity to amenities

1

0.89%

Tra 3

Alternative modes of transport

2

1.78%

Tra 4

Pedestrian and cycle safety

1

0.89%

Tra 5

Travel plan

1

0.89%

Tra 6

Maximum car parking capacity

2

1.78%


25

11/06/2013

Button

Energie ENERGY (office building)

credits

19%

15

12.39%

1

0.83%

1

0.83%

1

0.83%

Ene 5 Low zero carbon technologies

3

2.48%

Ene 8 Lifts

2

1.65%

Ene 1 Energy Efficiency Sub-metering of Substantial Energy Uses Sub-metering of high energy load Areas Ene 3 and Tenancy Ene 4 External Lighting Ene 2

Ene: punten toegekend in functie van het verbeteringspercentage t.o.v. wettelijk maximaal E-peil: = (wettelijk peil - werkelijk peil)/wettelijk peil


Button

Voorbeeld: •Maximaal E-peil = 80 •Berekend E-peil = 50 % verbetering = (80-50)/80 = 37.5%  10 credits Berekend E-peil = 0 15 credits Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 52

26

11/06/2013

Button

Water credits

Water (office buildings)

6%

Wat 1

Water Consumption

3

2.67%

Wat 2

Water meter

1

0.89%

Wat 3

Major leak detection

1

0.89%

Wat 4

Sanitary supply shut off

1

0.89%

Wat 6

Irrigation systems

1

0.89%

Wat 8

Sustainable on-site water treatment

2

1.78%

•Waterverbruik verminderen •Inrichtingen installeren om lekken op te sporen en het verbruik te meten Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 53

Button

Materialen cr

Materials (office building)

Mat 3 Mat 4 Mat 5 Mat 6

Materials Specification (major building elements) Hard landscaping and boundary protection Re-use of building façade Re-use of building structure Responsible sourcing of materials Insulation

Mat 7

Designing For Robustness

Mat 1 Mat 2

4 1 1 1 3 2

12.5% 3.85% 0.96% 0.96% 0.96% 2.88% 1.92%

1

0.96% Keuze van materialen met: •Relatief gunstige milieubalans (gebaseerd op LCA): Mat 1,2,6  kiezen van type volgens milieuclassificatie (Green guide to specification) •Duurzame exploitatie (ontginning, productie): Mat 5, 6  voornaamste materiaaltypes (hout, glas, baksteen,…: Mat 5, isolerend: Mat 6) kiezen van duurzame productie/ontginning  FSC/PEFC-hout, milieubeheersysteem (bv. ISO 14001, EMAS), materialen van hergebruik Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 54

27

11/06/2013

Button

Afval Waste (office building)

credits

7.5%

Wst 1

Construction Site Waste Management

3

3.75%

Wst 2

Recycled aggregates

1

1.25%

Wst 3

Recyclable waste storage

1

1.25%

Wst 6

Floor Finishes

1

1.25%

Afval in de bouwen gebruiksfase beperken Wst 2: min. 25% van de granulaten (gewicht) zijn gerecycleerd: •industrieel afval, bv. slakken •Sloopafval afkomstig van een verwerkingscentrum <30 km van de site (of vervoer per schip of trein)  aandachtspunt: Benor-certificering (max. 20% in volume, uitsluitend betonpuin en max. C25/30, klasse E0, EI, *) Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 55

Button

Landgebruik & ecologie 10%

Land Use & Ecology (office building) LE1

Re-use of land

1

1.00%

LE2

Contaminated land

1

1.00%

LE3

Ecological value of site AND Protection of ecological features

1

1.00%

LE4

Impact on Site Ecology

5

5.00%

LE6

Long term impact on biodiversity

2

2.00%

Milieuwaarde van de site  bepaald door de locatie Ecologisch waardevolle elementen rondom het te bebouwen gebied beschermen: •zie lijst (LE3): bv. bomen van meer dan 10 cm diameter, maatregelen ter voorkoming van afwatering van de site naar naburige waterloop •of volgens aanbevelingen van een milieudeskundige (LE4) Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 56

28

11/06/2013

Button

Pollutie Pol 1

Pollution (office buildings) Refrigerant GWP - Building services

credits

10%

1

0.83%

Pol 2

Preventing refrigerant leaks

2

1.67%

Pol 4

NOx emissions from heating source

3

2.50%

Pol 5

Flood risk

3

2.50%

Pol 6

Minimising watercourse pollution

1

0.83%

Pol 7

Reduction of Night Time Light Pollution

1

0.83%

Pol 8

Noise Attenuation

1

0.83%

•Luchtverontreiniging, lichtvervuiling en geluidsoverlast beperken •Overstromingsrisico beperken Pol 1: geen koelmiddel met Global warming potential >5 (zie lijst) Pol 5: gebied met gering overstromingsrisico (2 cr) of maatregel tot vermindering van het risico (1 cr), afwatering beperken (infiltratie, opvang regenwater in het gebouw) Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 57

Button


29

11/06/2013

Button

Innovatie

Man 3 Hea 1 Hea 9 Ene 1 Ene 5 Tra 3 Wat 2 Mat 1 Mat 5 Wst 1 Pol 4

Innovation Construction Site Impacts Daylighting Volatile Organic Compounds Energy efficiency Low or Zero Carbon Technologies Alternative modes of transport Water Meter Materials Specification Responsible Sourcing of Materials Construction Site Waste Management NOx emissions of heating source

12 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1

10% 0.83% 0.83% 0.83% 1.67% 0.83% 0.83% 0.83% 0.83% 0.83% 0.83% 0.83%

Voor sommige indicatoren (issue) mogelijkheid tot het behalen van een extra credit indien voorbeeldig niveau (gedefinieerd) is bereikt (bv. ENE1: indien gebouw koolstofneutraal)  haalbare totale score is 110% in plaats van 100% Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 59

Button

Een heel praktische tool … Pre-assessment tool


30

11/06/2013

Button

•Tool (xls) voor een snelle schatting van de score •Afhankelijk van het gebouw dat is gekozen na het openen: selectie van de toepassingscriteria (bestand) •Houdt automatisch rekening met de “minimum standards”


Button

Besluit

Conclusies


31

11/06/2013

Button

Conclusies ◘ Duurzaam bouwen  Multi-criteria: energie -> milieu -> breed

◘ Duurzaamheidsevaluatie  ‘Meten’ : proces, communicatie, informatie, stimulatie

◘ Verschillende systemen  Doel, Inhoud  Manier van werken

◘ Evolutie  Ref-B, BSBC  CEN TC350

◘ Niet-aannemers thema’s: ook belang Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 63

Button

WTCB

Technologische Dienstverlening Duurzaam Bouwen en Duurzame Ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Prioritaire thema’s: • • • • • • • •

Energie en gebouwen Renovatie van gebouwen en onderhoud van muren en gevels Akoestisch comfort Toegankelijkheid van gebouwen Duurzaam materiaalgebruik en gezondheid Duurzame houtbouw en (groen)daken Innovatieve prospectie Technology watch

Missie:

• Rechtstreekse en multidisciplinaire technologische ondersteuning • Informatieverstrekking en collectieve vorming • Marktverkenning en innovatiestimulering • Steun voor de introductie van onderzoeksprogramma’s en de aanvraag van subsidies

Doelgroep:

• Gratis dienstverlening voor alle Brusselse ondernemingen uit de bouwsector In samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel Hoofdstad

Poincarélaan 79 1060 Brussel

Gesubsidieerd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest via InnovIRIS

[email protected]  +32 (0)2 529 81 06 www.wtcb.be\go\td-duurzaambouwen  –+32 653 07 29- Pagina 64 Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer Intro(0)2 – 12/06/2013

32

11/06/2013

Button

Een duurzame wereld: de aannemer bouwt en renoveert er aan mee !

[email protected] Duurzaamheidsevaluatiesystemen – De rol van de Aannemer – Intro – 12/06/2013 - Pagina 65

33

Evaluatie- en certificatiesystemen voor duurzame gebouwen

Recommend Documents