EVALUATIE BOP MALBERG

EVALUATIE BOP MALBERG 2007-2010 Besluit gemeenteraad Maastricht 14-12-2010

A

B

INHOUDSOPGAVE

1

1

INLEIDING EN ACHTERGRONDEN

4

1.1

Inleiding

5

1.2 Organisatie

5

1.3 Communicatie

6

1.4 Participatie BOP

7

1.5 Planologische en stedenbouwkundige kaders

8

2

VOORTGANG

10

2.1 Doelstellingen BOP

11

2.2 Centre Manjefiek Malberg

11

2.3 Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning

14

2.4 Werk en werkgelegenheid

14

2.5 Veiligheid

17

2.6 Integratie en participatie

19

2.7 Lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg

20

2.8 Wonen en woonomgeving

23

2

3

EVALUATIE

27

3.1

Prettige wijk

28

3.2 Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning

29

3.3 Werk en werkgelegenheid

29

3.4 Veiligheid

29

3.5 Integratie en participatie

30

3.6 Lichamelijke en geestelijke gezondheid

31

3.7 Wonen en woonomgeving

31

3.8 Effect van de herstructurering op de bevolkingssamenstelling

32

4

33

3

BIJSTELLING EN VERVOLG

4.1 Achtergrond herijking woningprogramma

34

4.2 Herijking woningprogramma

35

4.3 Herijking deelprojecten

37

4.4 Vervolg

41

BIJLAGEN

42

HOOFDSTUK 1: INLEIDING EN ACHTERGRONDEN

4

1.1 Inleiding Op 25 maart 2003 is het Buurtontwikkelingsplan (BOP) Manjefiek Malberg vastgesteld. Daarbij is afgesproken om jaarlijks over de voortgang van het BOP verantwoording af te leggen (voortgangsrapportage) en het BOP na elke drie jaar te evalueren en zo nodig bij te stellen (evaluatierapportage). In 2004, 2005 en 2008 zijn voortgangsrapportages uitgebracht. Op 19 september 2006 is de eerste evaluatie over de periode 2003-2006 (inclusief enkele aanpassingen van het BOP) vastgesteld. De voorliggende tweede evaluatie omvat de periode 2007-2010. Vertrekpunt voor deze rapportage is de situatie in 2006 zoals vastgelegd in de evaluatie 2003-2006. De opzet wijkt op onderdelen af van eerdere rapportages. De indeling in drie pijlers (sociaal, economisch en fysiek) is vervangen door zes thema's: Jeugd/onderwijs/opvoedingsondersteuning, werk/ werkgelegenheid, veiligheid, integratie/participatie, lichamelijke/geestelijke gezondheid en wonen/woonomgeving. Hiermee sluiten wij aan bij de indeling die ook voor de herstructurering van Maastricht Noordoost wordt gevolgd. De evaluatierapportage is als volgt opgesteld. Hoofdstuk 1 behandelt de werkwijze en kaders met betrekking tot het BOP: hoe ziet de organisatie er uit (paragraaf 1.2), op welke wijze vindt communicatie plaats (1.3) en hoe worden bewoners bij het uitvoeringsproces betrokken (1.4)? Als laatste komen de planologische en stedenbouwkundige kaders aan bod 5

(1.5). In hoofdstuk 2 staat de voortgang centraal. Na het terughalen van de doelstellingen van het BOP (2.1), wordt vervolgens voor de zes thema’s aangegeven welke maatregelen in gang zijn gezet en wat de stand van zaken is na zeven jaar uitvoering. Op basis van het voorafgaande wordt het BOP in hoofdstuk 3 geëvalueerd. Nagegaan wordt wat het effect is van de genomen maatregelen tot nu toe. Daarbij wordt gereflecteerd aan de doelstellingen en indicatoren. Hoofdstuk 4 omvat voorstellen voor verdere aanpassing en uitwerking van het BOP. Dit resulteert in een herijkt kader (BOP 2010) voor de verdere uitvoering in de periode 2011-2018.

1.2 Organisatie De spelregels voor de samenwerking tussen de vier partijen (gemeente, Woonpunt, Servatius en AM) zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst (SOK) die op 15 december 2004 is ondertekend. Besluitvorming over de realisatie van het BOP vindt plaats in de Stuurgroep Malberg, waarin de vier partijen op bestuurlijk niveau zijn vertegenwoordigd. De dagelijkse leiding is opgedragen aan de Kerngroep Malberg waarin eveneens de vier partijen participeren. Ter uitvoering van het BOP hebben de vier partijen een grondexploitatiemaatschappij (GEM) Malberg opgericht. Op 8 november 2005 is deze GEM als rechtspersoon (CV/BV) geoperationaliseerd. De Beheermaatschappij Malberg BV is een uitvoeringsorganisatie die belast is met de uitgifte van bouwrijpe kavels en de herinrichting van het openbaar gebied. Ten behoeve van een adequaat tussentijds beheer en onderhoud van het openbare gebied stemt de Beheer BV af met het wijkteam. Uitgangspunt is dat tijdens de herstructurering

extra aandacht uitgaat naar het schoonhouden van de buurt in combinatie met voldoende adequaat toezicht. Verder heeft de Beheer BV sluitende afspraken gemaakt met de gemeente over het kwaliteitstoezicht met betrekking tot de nieuw te realiseren openbare ruimte. Op grond van deze afspraken wordt het (door de Beheer BV te realiseren) nieuwe openbare gebied fasegewijs overgedragen aan en in beheer genomen door de gemeente. De ontwikkeling en realisering van de nieuwe woningen in Malberg is de verantwoordelijkheid van Woonpunt, Servatius en AM. In de opstalontwikkeling werken deze drie partijen samen, waarbij voor een bepaald project steeds één partij de rol vervult van gedelegeerd ontwikkelaar. Vanuit het oogpunt van efficiëntie voeren de opstalontwikkelaars met ingang van het jaar 2010 ook de herinrichting van het openbaar gebied uit. Dit gebeurt in opdracht en onder verantwoordelijkheid van de Beheer BV.

1.3 Communicatie In Malberg geven de vier partijen gezamenlijk vorm aan de communicatie en participatie. De uitvoering gebeurt door het team communicatie waarin de disciplines proces- en marketing6

communicatie samenwerken. De afgelopen periode is er een breed scala van activiteiten uitgevoerd: – Informatiepunt Manjefiek Malberg. In de periode 2003-2008 was de Manjefiek Malberg winkel aan het Malbergplein het centrale informatiepunt. In de beginperiode van het BOP was de winkel vier dagen per week geopend. Vanwege een afnemende behoefte is deze opzet gewijzigd. In 2009 is het Informatiepunt voor een dag per week gevestigd in het Centre Manjefiek Malberg. Vanaf najaar 2010 is het algemene spreekuur vervallen, de corporaties houden de mogelijkheid van een inloopspreekuur. – Website www.manjefiekmalberg.nl. – Huisstijl, die wordt ingezet voor de gebiedspromotie, de productpromotie en andere communicatie door de verschillende partners (verkoop woningen etc.). – Informatiekrant Manjefiek Nieuws, deze verschijnt 3 à 4x per jaar en wordt in Malberg en Oud-Caberg huis aan huis verspreid. – Start- en openingsactiviteiten, zoals de opening van het Centre Manjefiek Malberg in het voorjaar van 2009. – Ondersteuning van wijkbrede activiteiten zoals de Dag van de Buurt Malberg. – Algemene brochures voor toekomstige bewoners en gebruikers/ondernemers. – Projectcommunicatie, bestaande uit onder andere projectbrochures, bouwborden en informatieverstrekking rondom bouwprojecten (start bouw, aanspreekpunt voortgang en klachten, oplevering). Deze vorm van communicatie wordt vanaf 2010 uitgevoerd door de ontwikkelaar van het betreffende project (met uitzondering van het Centrumplan). – In de afgelopen periode is gebruik gemaakt van de Manjefiek Wandeling (wandelkaart en bordjes in de wijk), welkomstborden (aan de entrees van de wijk) en tv-spotjes. In de communicatie zal gaandeweg het accent meer op marketingcommunicatie komen te liggen. – In 2004 zijn op basis van een Identiteitsonderzoek de kernwaarden voor het toekomstige

Malberg vastgelegd. De kernwaarden, vertaald in een brandbook (= merkenboek), dienen als inspiratiebron voor de projecten en de communicatie.

1.4 Participatie BOP Bij de vaststelling van het BOP is in overleg met het Buurtplatform en de Klankbordgroep afgesproken de buurtparticipatie tijdens het proces verder te concretiseren en versterken. Dit gebeurt op uiteenlopende manieren. Ter illustratie worden enkele activiteiten toegelicht die betrekking hebben op participatie bij de uitvoering van het BOP. Klankbordgroep

De Klankbordgroep (KBG) Malberg bestaat uit sleutelpersonen van organisaties die te maken hebben met de buurt. Het gaat onder meer om het Buurtplatform, huurdersbelangenverenigingen, winkeliers, scholen en Trajekt. Vanaf de vaststelling van het BOP in 2003 komt de KBG gemiddeld vier keer per jaar bijeen. In deze vergaderingen komt de voortgang van het BOP in de volle breedte aan de orde. De KBG brengt advies uit aan Kern- en Stuurgroep 7

over wijkbrede producten zoals de periodieke voortgangs- en evaluatierapportages. Sociale aanpak

In de beginfase van het BOP zijn verschillende maatregelen uitgevoerd op sociaal gebied. Met name de inzet vanuit Buurt Aan Zet is als eerste impuls van grote waarde gebleken om de leefbaarheid van de wijk te verbeteren. Na afronding hiervan is het lastig gebleken de opgaande lijn vast te houden en versterken. Vanaf (eind) 2009 is er op sociaal gebied sprake van enige achteruitgang, met name wat betreft veiligheid en leefbaarheid. Bewoners(organisaties) geven hierover duidelijke signalen af. Verschillende partners zijn bezig de problemen door middel van bestaande en nieuwe maatregelen aan te pakken. Deze maatregelen worden opgenomen in het Uitvoeringsprogramma 2011-2012 dat voor Maastricht West wordt opgesteld en uitgevoerd (ook de maatregelen voor Caberg-Malpertuis, Mariaberg en Pottenberg worden daarin opgenomen). De bewoners worden betrokken bij het opstellen en uitvoeren van dit programma. Het Uitvoeringsprogramma wordt ingevuld aan de hand van de zes thema's: Jeugd/onderwijs/opvoedingsondersteuning, werk/werkgelegenheid, veiligheid, integratie/participatie, lichamelijke/geestelijke gezondheid en wonen/ woonomgeving. Beheergebieden

De verbetering van de woonomgeving vindt plaats in ontwikkelgebieden en beheergebieden. In de ontwikkelgebieden wordt de nieuwe openbare ruimte in samenhang met de nieuwe bouwplannen gerealiseerd. In de beheergebieden blijven de woningen staan en wordt de woonomgeving in samenspraak met de direct omwonenden opgeknapt. Dit is gebeurd voor het beheergebied Banruwe/Leenhofruwe en het beheergebied rondom het Busselplein. De aanpak van het derde beheergebied (Dukaatplein en omgeving) wordt in een latere fase opgestart.

Begin 2008 is er een bewonersinitiatief gestart in de omgeving van het Vendelplein. Deze bewoners hebben zich ingezet voor de aanleg van een jeu-de-boulesbaan, als ontmoetingspunt voor volwassenen op het plein. Ondanks eerdere afstemming bleken direct omwonenden op het moment van aanleg dermate bezwaren te hebben, dat besloten is dit plan stop te zetten. Vanuit het opbouwwerk wordt gekeken hoe op een andere wijze invulling gegeven kan worden aan participatie in dit deel van de wijk. Uitvoering van eventuele plannen zal gekoppeld worden aan de herontwikkeling van de aangrenzende Musketruwe. Project ‘De Wenswijk’

Vanuit samenwerking tussen Trajekt, Buurtplatform Malberg, de gemeente, het CNME (Centrum voor Natuur- en Milieu-Educatie) en de beide Malbergse basisscholen is begin 2007 gestart met “De Wenswijk”. In dit project zijn kinderen van groep 1 t/m 8 betrokken bij de inrichting van hun eigen woonomgeving. De Beheermaatschappij Malberg heeft een aantal wensen meegenomen bij de inrichting van de groene wig aan de Schildruwe. Het eerste deel is opgeleverd in het najaar van 2008. Mede vanwege onduidelijkheid over beheer en onderhoud is het gebied vooralsnog niet optimaal gebruikt. Hierdoor is er onder omwonenden onvoldoende draagvlak voor de gekozen ecologische aanpak. Begin 2010 is afgesproken dat het CNME in afstemming met alle betrokkenen zoekt naar optimalisering van het concept. Hierdoor kan het “Schildruwepark” zich daadwerkelijk ontwikkelen tot een goed functionerende 8

ecologische speel- en recreatieplek in de wijk. Na vertrek van het tijdelijke winkelcentrum zal medio 2011 ook het zuidelijk deel van dit gebied worden ingericht. Hier komt onder meer een openbaar speelplein dat ook door de scholen gebruikt kan worden. Kunstproject

Bewonersparticipatie vindt ook plaats in het kader van Kunst In de Openbare Ruimte (KIOR). Een aantal bewoners is via de Werkgroep KIOR betrokken bij de selectie van kunstenaars en schetsontwerpen. De gekozen kunstenaar, Guido Geelen, heeft de uitwerking van zijn ontwerp mede gebaseerd op gesprekken met bewoners op een informatieavond. Het kunstwerk, bestaande uit vijf pilaren met beelden die symbool staan voor Malbergers in hun dagelijks leven, is in oktober 2010 geplaatst. De reacties vanuit de buurt zijn positief.

1.5 Planologische en stedenbouwkundige kaders Ter uitwerking van het BOP en het ruimtelijk masterplan is in opdracht van de vier partijen een beeldkwaliteitplan (BKP) opgesteld door supervisor Franz Ziegler. Dit BKP is vervolgens vertaald in een bestemmingsplan. Op 8 november 2005 zijn het Bestemmingsplan Malberg en Oud-Caberg en BKP Malberg vastgesteld door de gemeenteraad. Het bestemmingsplan is op 20 juni 2006 goedgekeurd door de Gedeputeerde Staten van de Provincie Limburg en in werking getreden. In de afgelopen jaren is sprake van nieuwe ontwikkelingen. De actuele inzichten in de demografische ontwikkeling van de stad hebben geleid tot wijziging van de stedelijke programmering. De gemeenteraad heeft gekozen voor een beperking van het stadsbrede

nieuwbouwprogramma, met een verbijzondering naar acht brandpunten. In de nota Stedelijke Programmering (raadsbesluit 26-1-2010) is herstructurering als brandpunt aangewezen. De herstructurering draagt in grote mate bij aan het realiseren van nieuwe groene woonmilieus aan de rand van de stad en nieuwe stedelijke woonmilieus in het gebied tussen de groene buitenring en het centrum. Door de herstructurering van Malberg komt een aantrekkelijk nieuw groen woonmilieu tot stand waarbij met name wordt ingezet op gezinswoningen met tuin. Met de herstructurering worden per saldo geen woningen toegevoegd (saldo-nul-benadering). Tegelijk met deze stedelijke (beleids)ontwikkeling speelt ook de economische situatie een rol. In buurten zoals Malberg is geen markt (meer) voor nieuwe koopappartementen. Op basis van het stedelijk beleid en de veranderende woningmarkt is het woningprogramma aangepast. De partners hebben gezocht naar een nieuw evenwicht tussen de gewenste kwaliteit van het nieuwe groene woonmilieu, de behoefte aan nieuwe gezinswoningen en de financieel-economische haalbaarheid (sluitende begroting). De update is opgenomen in deze evaluatie. Na vaststelling door de gemeenteraad wordt deze evaluatie waar nodig planologisch doorvertaald.

9

HOOFDSTUK 2: VOORTGANG

10

2.1 Doelstellingen BOP Het BOP Manjefiek Malberg heeft tot doel het realiseren van: 1. Een prettige wijk voor verschillende woon- en leefculturen; 2. Een goede (her)huisvesting van bewoners in en (indien gewenst) buiten Malberg; 3. Extra seniorenhuisvesting; 4. Een versterkte sociale infrastructuur (gezondheid, veiligheid, buurtparticipatie, onderwijs en welzijn) tot het gemiddeld niveau van Maastricht; 5. Interessante en zichtbare werkgelegenheid; 6. Een substantiële stijging van het gemiddeld inkomen. Om deze doelstellingen te bereiken zijn concrete maatregelen en activiteiten gedefinieerd. Hoewel in deze evaluatie een opsplitsing is gemaakt in verschillende thema’s zijn de onderdelen onlosmakelijk met elkaar verbonden binnen het integrale kader van het BOP. In aansluiting op de aanpak in Maastricht Oost is de indeling sinds begin 2010 gebaseerd op zes thema's: Jeugd/onderwijs/opvoedingsondersteuning, werk/werkgelegenheid, veiligheid, integratie/participatie, lichamelijke/geestelijke gezondheid en wonen/ woonomgeving. Deze thema's omvatten alle doelstellingen uit het BOP. In dit hoofdstuk wordt de stand van zaken beschreven. Een aparte paragraaf wordt besteed 11

aan het Centre Manjefiek Malberg omdat daar veel thema's samen komen en dat een belangrijke drager is van de versterking van de wijk. Per thema wordt in hoofdstuk 3 geëvalueerd in hoeverre het halen van de doelstellingen op koers ligt.

2.2 Centre Manjefiek Malberg Het Centre Manjefiek Malberg is een gebouw waarbinnen een breed aanbod van sociaalmaatschappelijke voorzieningen is geconcentreerd. Dit aanbod beslaat alle leeftijden en doelgroepen en heeft effect op meerdere doelstellingen van het BOP en thema's van de sociale aanpak. In deze paragraaf komt daarom het functioneren van Centre Manjefiek Malberg aan de orde. Organisatie en gebouw

Begin 2009 is het Centre Manjefiek Malberg in gebruik genomen door de partners: peuterspeelzaal SamSam (STEPS), basisschool Markus (MosaLira), basisschool Het Palet (Jong Leren), gemeenschapshuis Het Ruweel en welzijnsorganisatie Trajekt. Deze partijen zijn verenigd in Exploitatiestichting Centre Manjefiek Malberg (CMM). Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor beheer en exploitatie van het gebouw. De stichting huurt de ruimte van de gemeente. De inhoudelijke ontwikkeling en samenwerking valt niet onder verantwoordelijkheid van de exploitatiestichting. Deze rol ligt bij de stuurgroep Centre Manjefiek Malberg en een regiegroep. De genoemde partners geven op deze wijze vanuit hun eigen maatschappelijke betrokkenheid inhoud aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de wijk Malberg.

In de Samenwerkingsovereenkomst MFA Malberg (april 2007) hebben de vijf partners afgesproken toe te werken naar een samenwerkingsmodel waarbij het geheel meer is dan de som der delen. Dit omvat het delen van faciliteiten en het samenwerken van personeel, waardoor gebruik wordt gemaakt van elkaars expertise en voor elke partij een hoger voorzieningenniveau wordt bereikt. Medio 2010 is in een evaluatie onder de vijf partners geconstateerd dat alle partners de gezamenlijk opgestelde visie nog steeds onderschrijven. De concretisering van die visie in een gezamenlijke aanpak gaat echter moeizaam. Eén van de oorzaken is gebrek aan aansturing en controle op de inhoudelijke processen. In de praktijk betekent dit dat niet alle partners op eenzelfde wijze inhoudelijk meewerken aan gezamenlijke activiteiten en projecten. De Stuurgroep CMM heeft een voorstel gedaan voor een organisatorische opzet en uitsplitsing van de verantwoordelijkheden tussen stuur- en regiegroep. Jaarlijks worden in een werkplan onderlinge afspraken en verplichtingen vastgelegd en bewaakt. De samenwerking en samenhang tussen de verschillende functies en gebruikers was een belangrijk uitgangspunt bij het ontwerp van het gebouw. Er is gestreefd naar een open, toegankelijk gebouw met multifunctionaliteit van ruimtes en voorzieningen. Ruim 1½ jaar na oplevering is er in het algemeen veel waardering voor de mogelijkheden die het gebouw biedt. Het combineren van voorzieningen levert een breed aanbod op waarvan partners 12

gebruik kunnen maken. Een voorbeeld is de creatieve ruimte (met bijzondere faciliteiten zoals een pottenbakkersoven) die zowel binnen het onderwijs als voor creatieve activiteiten van anderen ingezet wordt. Ook de ruimtes van Het Ruweel worden veelvuldig gebruikt voor uiteenlopende activiteiten van verenigingen en (bewoners)groepen. Bezoekers zijn in het algemeen positief over de inrichting en uitstraling van het gebouw. Ten aanzien van het gebouw en de inrichting zijn er echter ook, naast de gebruikelijke kinderziektes, vier kritiekpunten aan de orde (geweest). Een eerste punt is de zichtbaarheid van de hoofdingang aan de zijde van de Malbergsingel. Met onder meer belettering wordt geprobeerd de entree meer in het oog te laten springen. Een tweede fysiek punt is de hoog oplopende warmte in de zomermaanden. Om dit te verminderen, is besloten tot het aanbrengen van een koelsysteem in delen van het gebouw. Wat betreft functionaliteit is er kritiek op de beperkte toegankelijkheid van de sportzaal voor minder validen. Door de ligging van de zaal op niveau -2 is uit het oogpunt van veiligheid het sporten voor minder validen alleen mogelijk met organisatorische maatregelen (lift buiten gebruik bij calamiteiten). De gemeente heeft aangegeven dat sporten voor minder validen niet opgenomen was als uitgangspunt in het programma van eisen. Inmiddels is met de sportvereniging voor minder validen elders een geschikte ruimte gevonden. Een vierde punt in het dagelijks gebruik is het beheersen van de veiligheid. De openbare functie van het gebouw en de grote toegankelijkheid zijn positief voor wat betreft de laagdrempeligheid van voorzieningen. De keerzijde is dat kwaadwillende personen makkelijk in het gebouw kunnen komen. Door het grote aantal ruimtes en de verschillende gebruikers is het moeilijk hier overzicht op te houden. Dit speelt onder meer bij activiteiten van een gedeelte van het gebouw in de avonduren. Extra toezicht is dan noodzakelijk maar soms moeilijk te organiseren. Tijdens de planperiode is een eventuele gezamenlijke baliefunctie geschrapt vanwege het ontbreken van budget. De stuurgroep CMM heroverweegt of en op welke wijze het invullen

van een gezamenlijke baliefunctie alsnog gerealiseerd (en gefinancierd) kan worden. Vanuit het oogpunt van veiligheid en beheersing hebben de scholen er voor gekozen om het brengen en halen van de leerlingen op het schoolplein te laten plaatsvinden. Ouders worden verzocht daarbij niet de ingang aan de Malbergsingel te gebruiken. Deze praktische invulling is nog niet overeenkomstig het oorspronkelijke concept. Dat ging er van uit dat de tweezijdig ontsloten hal zou dienen als een (overdekte) openbare wandelstraat die zo deel moest uitmaken van de (wandel)routes in de wijk. Inhoudelijk aanbod

Het inhoudelijke aanbod in en vanuit het Centre Manjefiek Malberg is uitgebreid en divers. De peuterspeelzaal en de beide basisscholen bieden de kinderen een goede basis. Sinds begin 2010 heeft kinderopvangorganisatie MIK een buitenschoolse opvang gevestigd in het Centre Manjefiek Malberg. Deze en andere organisaties, zoals Trajekt en Kumulus, werken samen om dagarrangementen aan te bieden. Doel is het vergroten van ontwikkelingskansen door kinderen kennis te laten maken met leuke en leerzame activiteiten (sport, kunst, muziek, techniek) die aansluitend aan schooltijd plaatsvinden. Het aanbieden van een doorlopende lijn tussen onderwijs, opvang en naschoolse activiteiten biedt bovendien aan ouders de mogelijkheid hun werk of studie te combineren met de zorg voor hun kind. De daarvoor aangestelde Coördinator Dagarrangementen richt zich op de afstemming van de verschillende 13

organisaties. Naast bovengenoemde partijen kunnen dat bijvoorbeeld ook verenigingen, bedrijven en vrijwilligers uit de buurt zijn. Verder vindt afstemming plaats met de Sport4Lifeconsulent (zie paragraaf 2.7). Een belangrijke partij in het Centre Manjefiek Malberg is welzijnsorganisatie Trajekt. Niet alleen is Malberg de centrale kantoorlocatie voor Maastricht Noordwest, ook biedt de organisatie een groot aantal diensten en activiteiten aan vanuit het Centre Manjefiek Malberg. Het kinder-, tiener- en (ambulant) jongerenwerk organiseert allerlei activiteiten en biedt hulp en advies. Bij het Buurtloket kunnen bewoners terecht met vragen over onder meer wonen, welzijn, zorg, inkomen en werk. Voor hulpvragen en problemen is Algemeen Maatschappelijk Werk beschikbaar. Ouders kunnen terecht bij het wijkopvoedpunt. Voor volwassenen worden ontmoetingsactiviteiten georganiseerd via de activiteitenpool. De ouderadviseurs gaan op huisbezoek en bieden advies op het gebied van onder meer zorg en voorzieningen. De Buurtopbouwwerker is vraagbaak voor zaken die in de buurt spelen. Tot slot biedt de mediatheek de mogelijkheid om speelgoed en boeken te lenen (Speel-o-theek en Steunpunt bibliotheek). Een andere belangrijke partner van de Stichting CMM is gemeenschapshuis Het Ruweel. Het Ruweel beheert en exploiteert verschillende ruimtes die door verenigingen en groepen bewoners of andere partijen gehuurd kunnen worden voor hun activiteiten. Het Ruweel kent een goede bezetting en gebruikers zijn over het algemeen tevreden over de mogelijkheden. De activiteiten zijn zeer divers (creativiteit, cultuur, ontspanning, beweging, vergaderingen, presentaties). Vanaf begin 2010 wordt in samenwerking met horecabedrijf De Zaak ook de mogelijkheid geboden om besloten feesten en bijeenkomsten te organiseren. Naast de partners van de Stichting CMM hebben inmiddels meer partijen het gebouw betrokken, zoals de reeds besproken kinderopvangorganisatie MIK. Projectorganisatie

Manjefiek Malberg heeft sinds 2009 haar informatiepunt hier ondergebracht. Sinds najaar 2010 is het algemene spreekuur vervallen, de corporaties houden de mogelijkheid van een inloopspreekuur. Vanaf september 2010 maakt het werkservicepunt gebruik van een ruimte in het Centre Manjefiek Malberg. In december volgt GroeneKruis Domicura. Er wordt gewerkt aan een Centrum voor Jeugd en Gezin. Het concept van een multifunctionele accommodatie met een breed aanbod van sociaalmaatschappelijke voorzieningen voor Malberg en Maastricht Noord-West blijkt goed te werken. Aandachtspunt is wel het bereiken van synergie in de samenwerking, een belangrijk element in het concept van Centre Manjefiek Malberg. Een betere onderlinge afstemming is wenselijk en mogelijk. De gezamenlijke inzet is om dat te bereiken.

2.3 Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning Op het gebied van jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning is vanuit het BOP een breed scala van maatregelen in gang gezet. Positief en kansrijk is de concentratie van de 14

peuterspeelzaal, de beide basisscholen en de kinderopvang in het Centre Manjefiek Malberg. De mogelijkheden hiervan, onder andere op het gebied van samenwerking rondom dagarrangementen, zijn in de vorige paragraaf aan bod gekomen. In 2011 wordt in Malberg een volwaardig Centrum voor Jeugd en Gezin ingericht, waarin onder meer het wijkopvoedpunt zal landen. Stadsbreed is nagedacht over de aanpak van voortijdige schoolverlaters (Jongeren@Work). Andere inzet ten behoeve van de jeugd betreft onder meer hulpverlening aan gezinnen met meervoudige problemen, stimulering van sportdeelname, aanpak van jeugdoverlast en het toeleiden naar werk. Deze onderwerpen komen bij de andere thema's in de volgende paragrafen aan bod.

2.4 Werk en werkgelegenheid In het BOP is een breed scala van maatregelen opgenomen om de sociaal-economische situatie te verbeteren. Dit betreft zowel ondersteuning bij de toeleiding naar een baan of een eigen bedrijf als het realiseren van een bedrijvencentrum en het aanbod van verschillende bedrijfslocaties. In de afgelopen jaren zijn veel maatregelen opgeschaald naar het stedelijke niveau. De inzet is daarmee nog steeds gericht op inwoners van Malberg, vaak als prioritair aandachtsgebied. Het is echter niet altijd meer mogelijk om resultaten op wijkniveau aan te geven. Een voorbeeld hiervan is het project Ondernemer in de Buurt. Dit is in de beginfase van het BOP uitgevoerd door de gemeente samen met de Stichting Starterscentrum Limburg. De positieve resultaten voor de periode tot 2006 zijn opgenomen in de eerste BOP-evaluatie. Voor de periode daarna is niet meer specifiek aan te geven hoeveel startende bedrijvigheid uit Malberg is te danken aan het stedelijk startersbeleid.

Servicepunt Werk en Bemiddeling

Sinds 2003 is er een Servicepunt Werk en Bemiddeling in Malberg. Dit is één van de vier vooruitgeschoven posten van het Werkplein Maastricht. De dienstverlening is gericht op de brede doelgroep van (werkloos) werkzoekenden. Het Servicepunt Werk en Bemiddeling is bedoeld als vindplaats van potentieel voor de arbeidsmarkt. De inzet is gericht op activering om de arbeidsparticipatie van wijkbewoners te verhogen. Dit gebeurt door een laagdrempelige aanpak. Het Servicepunt in Malberg, dat een functie heeft voor heel Maastricht-West, wordt goed bezocht. Van de circa 200 bezoekers per jaar worden er circa 45 naar werk begeleid, in de vorm van regulier werk (75%) en gesubsidieerd werk of vrijwilligerswerk (25%). De medewerkers van het Servicepunt werken samen met de netwerkpartners in de wijk. Een voorbeeld is afstemming met het Veiligheidshuis en de deelname aan de persoonsgerichte aanpak (PGA) om mensen met meervoudige problematiek te ondersteunen en waar mogelijk toe te leiden naar werk. Samen met het jongerenwerk van Trajekt wordt specifiek ingezet op het begeleiden van jongeren en voortijdig schoolverlaters naar werk en/of opleiding. Juist jongeren blijken zich in verhouding veel te melden bij de diverse servicepunten. Wervingsacties in de wijk op het gebied van zorg, bouw en infra leveren goede respons op. De bouwactiviteiten in Malberg in het kader van het BOP bieden daarbij concrete kansen. Gemeente en corporaties hebben hierover afspraken gemaakt in het convenant Bouwen aan 15

Vakmanschap. Zo is bepaald dat aannemers die aan de slag gaan bij bouwactiviteiten zoals in Malberg leerwerkplekken realiseren op de bouwplaatsen. Bij alle bouwwerken zijn leerlingen ingeschakeld van de opleidingen timmeren, metselen en installatietechniek. Op de grotere bouwwerken zoals bijvoorbeeld het Centre Manjefiek Malberg zijn binnen elk project vijf leerwerkplekken gerealiseerd. In de afgelopen evaluatieperiode zijn jaarlijks tien leerlingen opgeleid in de richtingen bouw en installatietechniek. Een aantal van deze leerlingen was afkomstig uit Maastricht West. Deze zijn actief geworven en begeleid vanuit het Servicepunt Werk en Bemiddeling. Inmiddels is dit overgenomen door het project Social Return. Vanuit Malberg wordt actief geworven voor Social Return. Het Werkservicepunt onderhoudt ook contacten met detailhandel in Malberg (o.a. Jumbo) en elders in Maastricht Noordwest om werkzoekenden te plaatsen. In de afgelopen jaren hebben mensen met behoud van uitkering gewerkt bij verschillende werkgevers in Malberg zoals het woon-zorgcomplex Scharwyerveld, een kapsalon en Sportpark West. Doel hiervan is het opdoen van werkervaring om een betere (her)start op de arbeidsmarkt mogelijk te maken. Vanaf september 2010 maakt het Werkservicepunt gebruik van een ruimte in Centre Manjefiek Malberg, om de ketenbenadering verder te versterken. Bedrijfslocaties

Onderdeel van het BOP is het realiseren van zichtbare werkgelegenheid in de wijk. Die zichtbaarheid is te vinden bij de detailhandel in het centrum, het bedrijfsverzamelgebouw aan de Reinaartsingel en het bestaande bedrijfsterrein aan de Alde Caerteruwe. Ook zijn woonwerkwoningen gepland op verschillende locaties en is in het BOP op het terrein van het voormalige bejaardenhuis aan de Reinaartsingel een kleinschalig modern gemengd bedrijfsterrein opgenomen.

De ervaring van Sportkwartier Zuid leert dat de (tien) gerealiseerde woon-werkwoningen niet altijd voor een bedrijfsfunctie worden ingezet. Daar staat tegenover dat reguliere woningen steeds vaker de uitvalsbasis blijken te zijn van economische bedrijvigheid, vooral van ZZP-ers (zelfstandigen zonder personeel). Bij de uitwerking van het nieuwe programma zal aandacht blijven bestaan voor bijzondere woningtypes die hiervoor geschikt zijn. De invulling van de locatie aan de Reinaartsingel is door actuele (economische) ontwikkelingen gewijzigd. Voorgesteld wordt om op deze locatie wel in te zetten op werkgelegenheid maar dan vooral geconcentreerd in een zichtbare invulling op de kop van het terrein aan de Malbergsingel, tegenover het reeds bestaande bedrijvencentrum Malberg. Het resterende gedeelte van deze locatie wordt ingevuld met grondgebonden (woonwerk)woningen. Voor wat betreft het verouderde bedrijfsterrein aan de Alde Caerteruwe is op de koppen aan de Malbergsingel en de Toustruwe omvorming naar woningbouw mogelijk. Het initiatief ligt daarvoor bij derden. Met name aan de kant van de Malbergsingel (voormalig gebouw Taxi Crals) is er sprake van een verloederde situatie. De huidige eigenaar (Fortress) is aangesproken om daar wat aan te doen. Bedrijfsverzamelgebouw

Sinds eind 2004 biedt het Bedrijvencentrum aan de Reinaartsingel kleinschalige, betaalbare bedrijfshuisvesting aan startende ondernemers. Het gaat daarbij om 30 units, in oppervlakte 16

variërend van circa 25 m² tot 100 m². Er zijn 6 kantoor- annex bedrijfsruimtes, 20 kantoorruimtes en 4 werkplaatsen. De totale (bruto) verhuurbare oppervlakte bedraagt circa 1.685 m². De huurprijzen en huurperiodes zijn afgestemd op de doelgroep van startende ondernemers. Het is de bedoeling dat (startende) bedrijven na maximaal vijf jaar doorstromen naar de reguliere markt van commerciële bedrijfshuisvesting. Daarmee komt weer ruimte vrij voor nieuwe startende ondernemers. Bij de planontwikkeling is uitgegaan van een prognose van 50% bezetting bij de start van de exploitatie in 2004/2005 tot 80% in het vijfde jaar. Deze doelstelling is gehaald, de cijfers voor de bezettingsgraad sinds de voorgaande evaluatie van het BOP zijn: Jaar

Bezettingsgraad

2007

80%

2008

80%

2009

80% (inclusief opties) / 70% (exclusief opties)

2010 (t/m juni 2010)

80% (inclusief opties) / 70% (exclusief opties)

Medio 2010 bood het Bedrijvencentrum Malberg huisvesting aan 17 bedrijven, met een werkgelegenheid voor 60 tot 70 mensen. Enkele bedrijven hebben in de loop van de jaren een groei doorgemaakt, die zij hebben opgevangen door extra ruimte in het Bedrijvencentrum Malberg te huren. Praktisch alle bedrijven zijn gestart vanuit een aan huis gebonden beroep of hebben het bedrijvencentrum gekozen als fysieke start van hun bedrijfsactiviteiten. Het overgrote deel van de gevestigde bedrijven komt uit de directe omgeving of de stad. Argumenten om te kiezen voor het Bedrijvencentrum Malberg zijn het huurprijsniveau, de kortere huurperiodes (vanaf één jaar), de ligging en bereikbaarheid, de doelmatige uitstraling van het gebouw en de beschikbaarheid van voldoende (gratis) parkeerplaatsen.

De bezetting van het bedrijvencentrum is goed. De ruimtes worden bij tussentijdse beschikbaarheid relatief snel verhuurd (meestal binnen twee maanden), ondanks de economische crisis en het feit dat er nauwelijks promotie wordt gemaakt voor het bedrijvencentrum. Feitelijk is er alleen sprake van langere leegstand bij de grotere ruimtes in het souterrain. Deze sluiten vanwege hun afmetingen niet geheel aan bij de gemiddelde ruimtevraag van startende ondernemers. Het Bedrijfscontactpunt van de gemeente Maastricht, dat de toewijzing regelt, heeft onlangs besloten om actiever promotie te maken voor het gebouw. Naar verwachting leidt dit tot verdere verhoging van de bezettingsgraad. Geconcludeerd kan worden dat het bedrijvencentrum een bijdrage levert aan de zichtbare werkgelegenheid in de wijk, conform de doelstelling van het BOP Malberg.

2.5 Veiligheid In de beginfase van het BOP is onder andere via het project Buurt Aan Zet ingezet op het vergroten van de veiligheid in Malberg. Dit betrof zowel preventieve en repressieve maatregelen zoals extra investering in hulpverlening, jongeren- en welzijnswerk als het stimuleren 17

van buurtbetrokkenheid. De tijdelijke inzet vanuit Buurt Aan Zet was belangrijk om de veiligheid en leefbaarheid van de wijk te verbeteren. Dit bleek zowel uit de feitelijke gegevens als uit de beleving van bewoners, Buurtplatform en betrokken organisaties. Deze lijn is na 2006 in eerste instantie ook doorgezet. Dit blijkt uit de objectieve gegevens van de Integrale Veiligheidsmonitor. Malberg scoort in de periode 2006-2009 over het algemeen lager (en daarmee positiever) dan het stedelijk gemiddelde en ook lager dan het gemiddelde van de buitenstad (wijken excl. centrum). De aanpak van problemen in specifieke delen van de wijk is voortgezet, waardoor de verbetering van leefbaarheid en veiligheid die vóór 2006 in gang was gebracht, ook daarna vastgehouden kon worden. Voorbeelden zijn de Musketruwe (convenant/verhuurbeleid) en de Banruwe/Leenhofruwe (woonomgeving). In de jaren 2007 en 2008 was er een afname van buurtoverlast te zien ten opzichte van 2006. Ook het vandalisme was in deze jaren aantoonbaar lager. In de meer recente periode is het echter lastig gebleken de opgaande lijn vast te houden. De Veiligheidsmonitor laat in 2009 ten opzichte van 2008 een stijging zien voor wat betreft buurtoverlast. Dit sluit aan bij de beleving in de buurt. Vanaf begin 2009 komen er signalen dat er sprake is van een terugval. Bewoners en professionele organisaties in de wijk ervaren een toename van vandalisme en overlast, met name veroorzaakt door (groepen) jongeren. Dit concentreert zich op een aantal plekken in de wijk, zoals het Dukaatplein, het Sportkwartier en het centrum. Veel aandacht gaat uit naar de situatie rondom het Centre Manjefiek Malberg. De gewenste ontmoetingsfunctie van dit centrum voor Malberg en andere wijken blijkt te werken, maar brengt ook concentratie van (wisselende) groepen jongeren met zich mee. Verder zijn er klachten over (drugs- en alcohol)verslaafden en zwervers. Deze aanwezigheid wordt, door de bewoners van de seniorenwoningen in hetzelfde complex en door bezoekers van het centrum, als onveilig en bedreigend ervaren. Voor een deel is dit toe te schrijven aan verschil in leefwijze maar er is ook sprake van daadwerkelijke incidenten. Voorbeelden variëren van geluidsoverlast, vernielingen, achterlaten van rommel, beschimpen

van voorbijgangers, binnendringen in het wooncomplex tot agressie en drugsgerelateerde overlast en criminaliteit. De beperkte inzet en aanwezigheid van de wijkagent wordt onder meer door het Buurtplatform en de partners in het Wijkteam als problematisch ervaren. Bewoners geven in het algemeen aan weinig vertrouwen te hebben in de instanties vanwege onvoldoende zichtbaarheid van de instanties (mogelijkheid tot aanspreken) en het ontbreken van resultaat (aanpak van gesignaleerde problemen). Op basis van deze signalen zijn verschillende partijen in de wijk met elkaar in gesprek gegaan, o.a. politie, Trajekt, corporaties, gemeentelijke deelnemers vanuit Wijkteam en Veiligheidshuis. Een belangrijk aandachtspunt dat hieruit voortkwam is het verbeteren van de samenwerking, onder andere tussen politie en Trajekt/Jeugd- en Jongerenwerk. Dit is momenteel in gang gezet, gekoppeld aan het wekelijkse spreekuur van de wijkagent. De overlastgroepen zijn in kaart gebracht en actief benaderd. Het jeugd- en jongerenwerk probeert door gerichte inzet jongeren te bereiken en hen aan te spreken op hun gedrag. In de zomerperiode hebben nachtelijke controles plaatsgevonden. Geconstateerd werd dat het ’s nachts rustig was rondom het Centre Manjefiek Malberg, met uitzondering van de locatie voor de frituur op het Malbergplein. Naast de aanpak door de betrokken instanties zijn in het centrum en op andere plekken in Malberg fysieke maatregelen getroffen om overlast tegen te gaan. De aanpak is erop gericht om mogelijke verplaatsing van problemen naar 18

elders te voorkomen. Het probleem van drugsoverlast, dat ook in Malberg speelt, wordt stedelijk aangepakt. Sinds 2009 is er bij de politie een drugsmeldpunt ingericht waar burgers terecht kunnen met meldingen over drugsoverlast. Hiervan wordt veel gebruik gemaakt. Malberg zit niet in de top-3 van wijken waar het meest gemeld wordt. Een speciaal politieteam houdt zich bezig met opsporing van drugsrunners/drugshandelaren. Van de 24 acties die in dit kader in de wijken hebben plaatsgevonden, vonden er 3 in Malberg plaats. Het Flexteam, bestaande uit medewerkers van gemeente, politie en corporaties, pakt overlastgevende drugspanden aan. Van de 103 panden die in 2009 bezocht zijn, lagen er 2 in Malberg. Vanwege handel in harddrugs zijn de afgelopen drie jaar 57 woningen tijdelijk gesloten, 4 hiervan lagen in Malberg. Van de (stedelijk) 13 waarschuwingen aan woningen voor handel in softdrugs bevonden zich er 2 in Malberg. Voor wat betreft de verkeersveiligheid geldt dat in grote delen van de wijk de snelheidslimieten regelmatig overtreden worden. Een voorbeeld is de Malbergsingel waar in de afgelopen periode enkele serieuze ongelukken hebben plaatsgevonden. Rondom de (verlengde) Schepelruwe hebben bewoners van het Sportkwartier de problemen aangekaart bij de gemeente. De aanpak hiervan komt verder in paragraaf 2.8 aan bod.

2.6 Integratie en participatie Het versterken van integratie en participatie gebeurt op uiteenlopende manieren. Naast reguliere inzet, zoals het opbouwwerk, dragen verschillende projecten daaraan bij. De inzet vanuit het Buurtplatform is een belangrijke en constante factor in de wijk. Veel bewoners weten de weg te vinden naar het buurtkader. Regelmatig worden er thema’s besproken of instanties uitgenodigd om zowel de eigen kennis te vergroten als de dialoog te zoeken. De samenstelling van het Buurtplatform is de laatste jaar vrij constant geweest. Er is aandacht voor verjonging en vernieuwing, mede omdat het Dagelijks Bestuur de wens heeft het stokje over te dragen. Inmiddels zijn er enkele nieuwe leden gevonden. Het Buurtplatform wordt (in beperkte mate) begeleid door de opbouwwerker. Opbouwwerk

Bij de start van de uitvoering van het BOP is ingezet op een fulltime opbouwwerker in Malberg. Deze inzet is belangrijk voor de sociale aanpak omdat het de participatie van bewoners stimuleert. Dit betreft zowel de reguliere begeleiding van het buurtkader als ondersteuning bij projecten (o.a. Wenswijkproject Schildruwepark, Vendelplein) en activiteiten (o.a. Dag van de Buurt Malberg, toneelgroep Malberg op de planken). Daarnaast is de opbouwwerker betrokken bij de aanpak van sociale problemen in de wijk. Hij maakt deel uit van de netwerk19

benadering rondom de persoonsgerichte aanpak en rondom het tegengaan van overlast. In 2010 is het opbouwwerk gestart met buurtterrassen. Via deze laagdrempelige manier wordt op straat met buurtbewoners in gesprek gegaan. De dialoog die daar ontstaat biedt veel aanknopingspunten om buurtbewoners te activeren en samen knelpunten aan te pakken. In Malberg is gekozen om te starten met twee van de vier kwadranten. Tijdens de buurtterrassen wordt gezocht naar samenwerking tussen bewoners, Trajekt, politie en corporaties. Bewoners waarderen het initiatief. Voor het opbouwwerk wordt jaarlijks stadsbreed bekeken waar de inzet het meest noodzakelijk is. Tot en met 2008 is fulltime inzet in Malberg mogelijk geweest. Vanaf 2009 is er voor het opbouwwerk in Malberg sprake van een verminderde inzet van 24 uur per week. De gewijzigde inzet past binnen de stadsbrede afspraken van gemeente met Trajekt over de nieuwe manier van werken: meer vraaggericht en ondersteunend aan initiatieven van bewoners en minder gericht op het zelf organiseren van activiteiten. Buurtbudget

Uit het Leefbaarheidsfonds hebben corporaties en gemeente een budget vrijgemaakt voor buurtinitiatieven die ten goede komen aan de leefbaarheid in buurten. Buurtkaders kunnen twee maal per jaar geld aanvragen voor hun eigen organisatie en voor activiteiten. Deze activiteiten moeten betrekking hebben op: sociale infrastructuur (zoals versterking van het verenigingsleven en de sociale samenhang), veiligheid, kwaliteit woonomgeving, informatievoorziening aan de buurt en/of verbetering van het buurtimago. In de jaren 2007, 2009 en 2010 heeft Malberg geïnvesteerd in de Dag van de buurt. Deze dag geeft een goed overzicht voor bewoners van alle activiteiten, het verenigingsleven, de voortgang van de ontwikkeling van de buurt en de burgerparticipatie. In 2008 is het budget gebruikt voor het opstarten van de toneelgroep Malberg op de planken. Bewoners hebben onder professionele begeleiding een toneelvoorstelling over het ontstaan van de buurt

ontwikkeld. De succesvolle uitvoering vond plaats bij de opening van het Centre Manjefiek Malberg. De toneelgroep werkt nu aan voortzetting. Naast deze grotere activiteiten investeert het buurtkader in bewonersinitiatieven zoals het Vendelplein, in activiteiten voor kinderen en ouderen en in sport in de buurt. Deze activiteiten leveren een bijdrage aan de participatie, integratie en saamhorigheid in de buurt. Tot slot draagt het buurtplatform bij aan de informatievoorziening door huis aan huis verspreiding van Buurtgazet Noord West. Woonzorgcentrum Scharwyerveld

Het Woonzorgcentrum Scharwyerveld is in gebruik genomen in 2006. De voorziening heeft niet alleen een functie voor de circa 250 bewoners maar speelt ook een belangrijke rol in de wijk. Scharwyerveld biedt een uitgebreid dienstenaanbod, variërend van ondersteuning bij de persoonlijke verzorging tot klusjesman, kapper, schoonheidsspecialiste, restaurant en fitness. Hierdoor kunnen de circa 175 bewoners van de zorgwoningen zo lang mogelijk zelfstandig blijven functioneren. Ook de 70 bewoners van het verzorgingshuis kunnen gebruik maken van het dienstenaanbod. Wekelijks maken ongeveer 40 personen uit omliggende wijken gebruik van de dagverzorging. Het woonzorgcentrum draagt bij aan integratie en participatie. Er zijn veel contacten tussen cliënten van alle zorgaanbieders in Scharwyerveld te weten Mosae, Radar en de RIBW. 20

Er worden gezamenlijke activiteiten georganiseerd en alle doelgroepen maken gebruik van het restaurant. Een zestigtal ouderen uit de buurt maakt door middel van de “activiteitenpas” gebruik van activiteiten en/of maaltijden. Daarnaast maken ouderen uit het centrum gebruik van het aanbod in de omliggende dienstencentra zoals zij dat voor hun verhuizing ook deden. Dit alles bevordert het contact tussen de ouderen uit Scharwyerveld en de ouderen uit de wijk. Ook met andere partners in de wijk is er goed contact. Trajekt organiseert een tiental vaste activiteiten in het gebouw en promoot dit in de wijk. Daarnaast zijn er de gezamenlijke grote activiteiten waar veel bewoners van Scharwyerveld en daarbuiten elkaar ontmoeten. Er is sprake van een bijzondere samenwerking met basisschool Het Palet. Rondom Pasen en Kerst worden er gezamenlijke activiteiten georganiseerd. De school gebruikt het gebouw ook voor haar activiteiten (jaarafsluiting, speurtocht). Vanuit de parochie is er een maandelijkse eucharistieviering, waar ook veel wijkbewoners aan deelnemen. Het centrum heeft ook een rol binnen kerkelijke activiteiten als de processie en de kindercommunie. Het woonzorgcentrum neemt een centrale plaats in voor de doelgroep ouderen in de wijk.

2.7 Lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg Zorgcirkels/ Persoonsgerichte Aanpak

In het BOP Malberg is besloten tot ondersteuning van mensen met complexe en meervoudige problemen. Te denken valt aan problemen van lichamelijke of geestelijke aard, werkloosheid, schulden, verslaving en/of opvoedingsproblemen. In 2004 en 2005 zijn de Zorgcirkels Ouderen en Volwassenen van start gegaan. Malbergers

met complexe en meervoudige problemen werden geholpen via een gecoördineerde aanpak vanuit de verschillende instellingen (o.a. Trajekt, Sociale dienst, Corporaties, Kredietbank). Deze aanpak bleek succesvol. Daarom werd in 2007 besloten om deze zogenaamde Persoonsgerichte Aanpak in te voeren in alle wijken van Maastricht. De Zorgcirkels Malberg zijn opgegaan in het project “Casusaanpak Multiproblematiek” in het stadsdeel Noordwest. Het samenwerkingsnetwerk van hulpverleners is aanzienlijk uitgebreid (momenteel 21 instanties). Per stadsdeel is een Procesmanager aangesteld, die ervoor zorgt dat de juiste hulpverleners met elkaar samenwerken rondom de complexe problemen van een persoon of gezin. Sinds 2009 vinden er maandelijkse netwerkbijeenkomsten plaats. Daarin kunnen de professionals elkaar snel en gemakkelijk vinden rondom individuele cases. Minder ingewikkelde of hardnekkige problemen worden ook afgestemd. Hierdoor kan de samenwerking nog sneller en gerichter plaatsvinden en men kan gebruik maken van elkaars specifieke deskundigheid. Vanaf 2007 zijn in het stadsdeel Noordwest 86 complexe cases in behandeling (geweest) via deze persoonsgerichte aanpak. Het gaat hier om intensieve en langdurige processen waarbij meerdere hulpverleners hun rol spelen. Daarnaast worden maandelijks een twintigtal zaken besproken die vervolgens volgens reguliere werkwijzen worden afgehandeld. Op basis van een evaluatieonderzoek naar deze aanpak concludeert de Universiteit Maastricht dat deze Casusaanpak succesvol is en voortgezet moet worden. Voorgesteld wordt om vanuit 21

deze individuele burgerbenadering meer aansluiting te zoeken bij een preventieve en collectieve buurtbenadering. Inmiddels is besloten om de persoonsgerichte aanpak voor mensen met meervoudige problemen stadsbreed voort te zetten. Buurt-Onderwijs-Sport-consulent/ Sport4Life

In 2004 is in Malberg gestart met de inzet van een Buurt-Onderwijs-Sport (BOS) consulent, met als doel het stimuleren van de jeugd om te sporten en te bewegen. In de eerste jaren was de inzet vooral gericht op (ondersteuning bij) de organisatie van activiteiten en het samenbrengen van partijen in de buurt (verenigingen, scholen, buurtkader, Trajekt). Vanaf eind 2006 heeft de BOS-consulent een meer coachende en ondersteunende rol gekregen en is het werkgebied uitgebreid met andere wijken in Maastricht West. In 2008 is de naam van het BOS-project stadsbreed gewijzigd in Sport4Life. Sport4Life omvat een reeks projecten, gericht op sport- en bewegingsstimulering en gezondheidspreventie voor jeugd en jongeren in het basis- en voortgezet onderwijs. Dit omvat drie terreinen. Ten eerste wordt het sportaanbod in de wijk door de Sport4Life counselor (mee)georganiseerd en ondersteund. Dit gebeurt via Buurtsport Malberg in de gymzaal van Centre Manjefiek Malberg, op Sportpark West, aanbod Streetdance (i.s.m. Kumulus) en activiteiten zoals de Dag van de Buurt Malberg en kindersportkamp Watskebeurt. Ten tweede is er de samenwerking met de basisscholen Het Palet en Markus, de Buitenschoolse Opvang (BSO) en Trajekt rondom het voor-, tijdens en naschools sportaanbod. Dit betreft het ondersteunen van leerkrachten bij bewegingsonderwijs (planning en uitvoering). Daarnaast zijn er kennismakingsprogramma’s met verschillende sporten, zowel binnen het schoolprogramma als daarbuiten, in het kader van de verlengde Schooldag. Ten derde werkte de Sport4Life-counselor mee aan evenementen zoals de Nationale Sportweek en de Beweegweek op Sportpark West. Het BOS/Sport4Life-project, gefinancierd uit gemeentelijke gelden en de landelijke BOS-impuls, is eind 2009 afgerond. Gezien de goede resultaten wil de gemeente dit voortzetten. Dit

gebeurt door de inzet van Combinatiefunctionarissen die een koppeling leggen tussen sport en onderwijs en tussen sport en cultuur. Naast jeugd wordt ook aandacht besteed aan jonge gezinnen en ouderen in verschillende leeftijdscategorieën. Uitbreiding Sportpark West

In het kader van het BOP is in het najaar 2005 de nieuwe sportaccommodatie op Sportpark West geopend. Het gebouw met gezamenlijke kleed- en doucheruimtes en 3 kantines is sindsdien naar volle tevredenheid in gebruik bij de betrokken verenigingen: RKVVL/Polaris (voetbal), Maastricht Gaels (Gaelic Football), Honk- en Softbal Club Maastricht, MMRC (rugby), Maastricht Lacrosse (lacrosse) en Mosa Petanca (Jeu de Boule). In het raadsbesluit over het accommodatiebeleid buitensportaccommodaties begin 2008 is Sportpark West aangewezen als één van de vijf kwaliteitssportparken in Maastricht. Op basis hiervan is in 2009 gestart met de herinrichting van het sportpark. In het najaar van 2009 zijn de nieuwe velden in gebruik genomen, de afronding en officiële opening vond plaats in het voorjaar van 2010. Het Sportpark heeft een open en groen karakter gekregen. Het biedt recreatieve voorzieningen die, binnen de ruime openingstijden, vrij toegankelijk zijn voor iedereen. Middels aanwezigheid van beheerder(s) en cameratoezicht wordt de veiligheid gewaarborgd. Sportmaterialen kunnen gratis geleend worden. Sportpark West beschikt na 22

de herinrichting over een breed aanbod van voorzieningen: – een multifunctioneel kunstgrasveld met belijning voor 7 sporten; – voor voetbal 1 kunstgrasveld en 4 natuurgrasvelden; – een honk- en softbalveld; – een rondbaan van 600 meter met elektronische tijdsregistratie, geschikt voor o.a. hardlopen, skeeleren en nordic walking; – een beweegplein voor onder andere basketbal en minivoetbal, in de winter inzetbaar als ijsbaan; – 12 jeu-de-boulesbanen; – fitnesstoestellen in de openbare ruimte. In het kader van het stedelijk sportbeleid is verdere uitbreiding van het aantal voorzieningen en verenigingen op Sportpark West in voorbereiding. Begin 2010 heeft voetbalvereniging Standaard een samenwerkingsovereenkomst getekend met de gemeente om te verhuizen naar Sportpark West. Met Voetbalvereniging SC Caberg zijn de gesprekken hierover gaande. Ingezet wordt op een sober en doelmatig tweede combinatiegebouw op de plek van de voormalige kantine van RKVVL/Polaris. Ook wordt de haalbaarheid onderzocht van het toevoegen van een indoor jeu de boulesvoorziening aan het combinatiegebouw. Gemeente, de Maastrichtse jeu-de-boulesverenigingen en de jeu-de-boulesbond NJBB hebben daarover een intentieovereenkomst gesloten. Naast de professionele inzet op het gebied van gezondheid is op initiatief van buurtbewoners en buurtkader een structuur van vrijwilligers en AED’s opgezet. Daardoor kan snel worden opgetreden in geval iemand in de wijk een hartstilstand krijgt.

2.8 Wonen en woonomgeving Het thema wonen en woonomgeving bevat projecten op het gebied van opstalontwikkeling en (her)inrichting van de openbare ruimte. De specifieke openbare ruimte-projecten zijn belicht in hoofdstuk 1. Het betreft de aanpak van de beheergebieden (omgeving Banruwe/ Leenhofruwe, Busselplein, Dukaatplein), het Wenswijkpark aan de Schildruwe en Kunst In de Openbare Ruimte. In het onderstaande volgt de stand van zaken van de projecten die nieuwe (woning)bouw met nieuwe openbare ruimte combineren, bezien over de evaluatieperiode 2007-2010. Sportkwartier

De verkoop van de 124 gezinswoningen op Sportkwartier Zuid, ontwikkeld door AM, is succesvol verlopen. Oplevering van deze woningen is begin 2008 afgerond. Op Sportkwartier Noord zijn 4 blokken gepland in een groene omgeving. Het eerste blok, Piazza Ponjaard, was eind 2006 gereed. Hier verhuurt Servatius 52 sociale en 2 middeldure huurappartementen. Medio 2008 is het derde blok, Bombardije, opgeleverd door AM. Dit blok bestaat uit 18 koopappartementen en 8 grondgebonden sociale koopwoningen. Blok 2, kleinschalig verpleegcentrum ‘De Mins’, is momenteel in aanbouw. In 2011 wordt dit door Vivre in gebruik genomen. In het laatste blok op Sportkwartier Noord (blok 4) wordt seniorenhuisvesting gerealiseerd in 23

de sociale huursfeer (i.p.v. koop). AM ontwikkelt het complex en draagt het over aan eigenaar Servatius. Deze verhuurt de 36 woningen, met voorrang voor senioren uit de Musketruwe. De planuitwerking van blok 4 maakte een (kleine) planologische aanpassing noodzakelijk. Deze procedure is inmiddels afgerond, op korte termijn gaat de bouw van start. In Sportkwartier Zuid is de nieuwe openbare ruimte opgeleverd, inclusief speelplekken voor jonge kinderen in elke straat. In Sportkwartier Noord wordt de inrichting van de openbare ruimte in samenhang met de nieuwbouw van het laatste woningblok afgerond. Alle woningen op Sportkwartier Noord en Zuid zijn/worden qua regenwaterafvoer afgekoppeld van de riolering. De afwatering vindt plaats via een wadi in het park met als eindbestemming de vijvers langs de Via Regia. De aanpassing en opwaardering van de woonwagenlocatie Koffiemolenweg is vrijwel gereed. Het doortrekken van de Schepelruwe naar de Via Regia, als geplande derde ontsluitingsroute voor de wijk, is gerealiseerd. Mede als gevolg van het instellen van doseerlichten op de Via Regia heeft dit zich ontwikkeld tot een sluiproute met, vooral in de spits, ongewenste verkeersdrukte. Bewoners hebben dit probleem aangekaart. Naar aanleiding hiervan heeft de gemeente in afstemming met Veolia een pakket aan verkeersremmende maatregelen ontwikkeld ter verbetering van de verkeersveiligheid. Uitvoering gebeurt gefaseerd, het eerste deel van de werkzaamheden start op korte termijn. Centrum

De herontwikkeling van het centrum nadert zijn voltooiing. Het is de katalysator voor een succesvol transformatieproces in sociaal-maatschappelijke zin. De combinatie van de voorzieningen maakt het centrum het levendig hart voor alle bewoners van Malberg. Na verhuizing (en aansluitende sloop) van de supermarkt naar het tijdelijke winkelcentrum aan de Schildruwe en Het Ruweel naar het voormalig bejaardencentrum aan de Reinaartsingel,

is in maart 2007 gestart met de bouw van het eerste centrumblok. Dit gebouw is eind 2008 opgeleverd en aansluitend in gebruik genomen. Het gebouw biedt onderdak aan het Centre Manjefiek Malberg (zie paragraaf 2.2), een supermarkt, een lunchroom en 70 appartementen. Het gaat daarbij om 43 sociale huurwoningen voor geïndiceerde ouderen uit Malberg en om 27 middeldure huurwoningen waarvoor bewoners uit Malberg voorrang hebben gekregen. Inmiddels is ook het grootste deel van de openbare ruimte in het centrum opgeleverd en in gebruik genomen. In 2009 zijn de overige winkels verhuisd naar het tijdelijke winkelcentrum. Daarna is Woonpunt gestart met de sloop en nieuwbouw van de lange winkelstrip en 69 sociale huurappartementen. De bouwwerkzaamheden verlopen volgens planning. Begin 2011 wordt het gebouw opgeleverd en kan de resterende openbare ruimte worden afgerond. Zodra de winkels naar hun definitieve plek (het lange winkelblok) zijn verhuisd, wordt in het zuidelijk deel van het Schildruwepark een openbaar speelplein aangelegd. De straat tussen het schoolplein en het parkgebied wordt dan vervangen door een fietspad. In de ontwerpfase van het lange winkelblok is over de aanhaking van de achterkant van dit gebouw gesproken met een groep bewoners in het gebied Banruwe/Leenhofruwe. Destijds is gekozen voor behoud van een voetgangersdoorgang tussen de Banruwe en het winkelplein. Inmiddels wordt deze doorgang steeds meer als potentiële overlastplek gezien, mede in het licht van bestaande overlast in dit deel van de wijk. In het najaar van 2010 is samen met 24

bewoners en betrokken partijen gezocht naar een structurele, beheersbare invulling van deze plek. Daarbij is gekozen voor afsluiting van de doorgang met beperkt sleutelbeheer door de bewoners. Vanaf de oplevering van het eerste blok is gebleken dat de opwaardering van het centrum de levendigheid ten goede komt. De aantrekkingskracht heeft ook een keerzijde: het centrum is soms ook een hangplek voor groepen die op verschillende manieren overlast veroorzaken. Het tegengaan van die overlast is beschreven in paragraaf 2.5. Rand Malberg en omgeving Recessenplein

Een volgende nieuwbouwlocatie ligt aan de rand van Malberg op een deel van het Volkstuinterrein. Om hier woningbouw mogelijk te maken is het Volkstuincomplex heringericht en een nieuw verenigingsgebouw neergezet. Op het vrijgekomen terrein aan de Cijnsruwe bouwt Woonpunt 20 nieuwe gezinswoningen die begin 2011 in verkoop gaan. Op korte termijn start Woonpunt met de bouw van 25 patio’s aan de nabijgelegen Toustruwe. Deze nieuwe woningen worden te huur aangeboden. Beide projecten vormen de opmaat voor de verdere ontwikkeling van het plandeel Recessenpark. In dit gebied is begin 2010 de laatste sloop afgerond (schoolgebouw Het Palet). De planuitwerking Recessenpark wordt verder belicht in hoofdstuk 4. De plannen voor de afronding van de rand van Malberg (Musketruwe e.o.), hoek Malberg/ Oud-Caberg en voor de herinrichting van de woonwagenlocatie Alde Caerteruwe, zijn grotendeels ongewijzigd en komen in de resterende planperiode aan de orde. Ter voorbereiding daarop is Servatius gestart met de herhuisvesting van de Musketruwe eerste fase (164 van de 240 huishoudens). Met de sloop van deze eerste fase wordt op korte termijn gestart. Het vrijkomend gebied wordt tijdelijk ingezaaid in afwachting van de nieuwbouw. Voor de herontwikkeling van het gebied achter de Kurasruwe is principeovereenstemming bereikt met

de Belgische steenfabriek Heylen. Dit betreft onder meer het treffen van geluidsreducerende maatregelen, landschapsinrichting met recreatief medegebruik en beperkt nieuwe woningbouw achter de Kurasruwe. Vanwege de economische situatie is de overeenkomst nog niet geformaliseerd. In 2011 wordt de situatie opnieuw bezien. Overige sloop- en nieuwbouwlocaties

Aan de Schellingruwe is kort na de vorige evaluatie (najaar 2006) het eerste nieuwbouwcomplex opgeleverd. De 39 appartementen (35 sociale huur en 4 middeldure huur) zijn door Woonpunt verhuurd aan senioren met voorrang aan mensen uit Malberg. Begin 2010 is de sloop van het voormalige bejaardenhuis aan de Reinaartsingel afgerond. Het gebied is ingezaaid. De omliggende laagbouw blijft vooralsnog in gebruik als tijdelijke studentenhuisvesting. Vanwege vertraging van plannen elders in de stad wordt gekeken naar mogelijkheden om deze tijdelijke functie te verlengen. De voormalige Markusschool (die plaatsmaakt voor nieuwe woningen) biedt tijdelijk (tot uiterlijk 1-7-2014) onderdak aan de Jan Baptist school voor speciaal onderwijs. Voor het nieuwbouwprogramma op deze locaties (Schellingruwe blok 2 en 3, Reinaartsingel, Markusschool) alsook de locatie Busselruwe is behoefte aan een andere, meer flexibele invulling. Dit komt terug in hoofdstuk 4. 25

Voortgang herhuisvesting, sloop, nieuwbouw en groot onderhoud

Inmiddels hebben ruim 600 huishoudens uit te slopen huurwoningen een nieuwe plek gekregen. Woonpunt heeft haar herhuisvestingsopgave voor Malberg afgerond en het stokje aan Servatius overgedragen. De herhuisvesting door Servatius van de Musketruwe eerste fase verloopt voorspoedig. Zoals afgesproken gebeurt herhuisvesting op basis van de geïnventariseerde woonwensen van de betrokken huishoudens en het sociaal plan. Dit sociaal plan voorziet in actieve bemiddeling, indien noodzakelijk verhuishulp, een vergoeding voor zelf aangebrachte voorzieningen en een tegemoetkoming in de verhuiskosten. Bewoners zijn in het algemeen tevreden over de gang van zaken. De garantie dat iedereen die in Malberg wil blijven wonen ook in Malberg kan blijven wonen, hebben de corporaties tot nu toe waargemaakt. Circa 1/3 van de betrokken huishoudens heeft ervoor gekozen om in Malberg te blijven wonen. De andere huishoudens hebben grotendeels een andere woning gevonden in de omliggende wijken in Maastricht-West. Inmiddels zijn de 448 woningen van Woonpunt gesloopt. Servatius start op korte termijn met de sloop van de eerste fase Musketruwe. Vrijkomende sloopwoningen worden ter wille van de leefbaarheid tijdelijk verhuurd tot het moment van sloop. Qua nieuwbouw waren medio 2010 382 woningen opgeleverd of in aanbouw. Dit is exclusief de 144 aanleunwoningen en 70 intramurale plekken van woonzorgcentrum Scharwyerveld en het in aanbouw zijnde kleinschalig verpleegcentrum De Mins (50 bedden). De 382 nieuwe woningen bestaan uit 232 huurappartementen (met name seniorenhuisvesting), 18 koopappartementen en 132 koopgezinswoningen. Uit de bestaande woningvoorraad hebben de corporaties samen 166 sociale huurwoningen verkocht. De in het BOP opgenomen verbetering van de woningvoorraad door renovatie/groot onderhoud is ver gevorderd. Van de 534 te renoveren woningen zijn er inmiddels 358 opgeknapt. Het groot onderhoud van de resterende woningen start vanaf medio 2011. De totale voorraad in Malberg stond medio 2010 (inclusief

woningen in aanbouw) op 2693 woningen. Dit is netto 66 woningen minder dan de situatie bij de start van het BOP. Milieu en duurzaamheid

In het BOP is het streven opgenomen om de duurzaamheid van de wijk als geheel te verbeteren en de ecologie te versterken. In het Beeldkwaliteitplan uit 2005 zijn verschillende thema’s nader uitgewerkt, waaronder ecologisch groenbeheer en duurzaam waterbeheer. In het Bestemmingsplan is een waterparagraaf opgenomen, het convenant duurzaam bouwen wordt standaard toegepast en woningen worden waar mogelijk energiezuinig ontworpen. Dit heeft geleid tot verschillende resultaten in de gerealiseerde projecten, zoals het woonzorgcentrum Scharwyerveld (EPC 0,64), huurcomplex Piazza Ponjaard (warmtepompen), woningen Sportkwartier Zuid en Noord (hemelwaterafvoer via wadi’s). In Centre Manjefiek Malberg functioneert een warmte-terugwin-installatie en beide centrumblokken hebben vegetatiedaken. Het dak van het lange winkelblok is voorzien van zonnecellen die elektriciteit opwekken. Hiermee worden ruimtes in het gebouw verlicht. Inmiddels zijn de duurzaamheidseisen via nieuwe wet- en regelgeving verder aangescherpt. De ambitie voor Malberg loopt daarmee in de pas.

26

HOOFDSTUK 3: EVALUATIE

27

Inleiding In het BOP is per doelstelling aangegeven met welke indicatoren het effect van de inspanningen gevolgd kan worden. De gewijzigde indeling ten opzichte van het BOP en de Evaluatierapportage 2006 (6 thema's in plaats van 3 pijlers) is ook in dit hoofdstuk doorgevoerd. Het realiseren van een prettige wijk voor verschillende woon- en leefculturen is het algemene, overkoepelende doel van het BOP. Deze komt als eerste aan de orde. Vervolgens wordt per thema de ontwikkeling bekeken aan de hand van de indicatoren uit het BOP. Als nulmeting geldt over het algemeen het jaar 1999. De ontwikkeling wordt weergeven aan de hand van metingen in 2004, 2006 en 2008. Voor sommige indicatoren zijn gegevens uit andere jaren beschikbaar. Kanttekening bij de subjectieve gegevens uit de Buurtpeiling is dat dataverzameling in 1999 mondeling en vanaf 2004 schriftelijk heeft plaatsgevonden. De subjectieve gegevens vanaf 2004 zijn onderling wel vergelijkbaar, maar kunnen niet op één lijn gezet worden met de subjectieve cijfers uit 1999. Het geactualiseerde overzicht van alle indicatoren is opgenomen in bijlage 2

28

3.1 Prettige wijk Algemeen doel uit het BOP is het realiseren van een prettige wijk voor verschillende woonen leefculturen. Een indicator hiervoor is het aantal reacties van woningzoekenden op vrijkomende woningen van corporaties. Mede als gevolg van het matige imago bleef Malberg in 1999 met gemiddeld 20 reacties op een vrijkomende goedkope huurwoning aanzienlijk achter bij de gemiddelde respons in Maastricht (44 reacties). In 2004 was dit al duidelijk gestegen en in 2008 ligt het aantal reacties van Malberg met 55 op het gemiddelde van Maastricht (56). Kanttekening bij deze toename is dat het aantal regulier toe te wijzen woningen in Malberg is verminderd vanwege de sloop en herhuisvesting. Desalniettemin is het positief dat er in verhouding meer mensen geïnteresseerd zijn in de huurwoningen die wel in de woonkrant komen. Dat bewoners graag in de wijk willen (blijven) wonen blijkt ook uit het feit dat sinds de start van het BOP 150 nieuwe koopwoningen en 166 bestaande huurwoningen in particuliere handen zijn overgegaan. Positief is verder het vertrouwen van bewoners in de toekomst van de buurt. In 2008 verwachtte 52% van de bewoners dat de buurt de komende jaren vooruit zou gaan, terwijl gemiddeld in Maastricht 17% van de bewoners dit van hun eigen buurt verwachtte. Stedelijk gezien scoort Malberg op dit punt het hoogste van alle buurten van Maastricht. Verder zijn de (samengestelde) indicatoren “sociale kwaliteit” en “algemene evaluatie buurt” licht verbeterd ten opzichte van het Maastrichtse niveau.

3.2 Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning In Malberg wonen ongeveer 400 kinderen in de basisschoolleeftijd. Iets meer dan de helft daarvan gaat naar één van de twee basisscholen in de wijk. Een kleine 10% bezoekt een school in België. Bijna 14% maakt gebruik van een bepaalde vorm van specifiek onderwijs, vanwege een lichamelijke of geestelijke handicap of gedragsproblemen. Het resterende gedeelte volgt onderwijs op een andere reguliere basisschool verspreid over de stad. De beide basisscholen in de wijk zien het “wegtrekken” van leerlingen naar België als een probleem. Daar staat tegenover dat ruim 1/3 van de leerlingen op de basisscholen in het centrum van Malberg afkomstig is van andere wijken.

3.3 Werk en werkgelegenheid Het doel voor 2015 wat betreft werkgelegenheid in de buurt was gesteld op circa 90 bedrijven met circa 600 werknemers. Dit doel is bij de vorige evaluatie al gehaald (104 bedrijven met 599 werknemers in 2005). In 2007 was het aantal bedrijven gedaald, maar in 2009 weer 29

gestegen naar 159 bedrijven met 619 medewerkers. De verwachting dat met name kleinschalige bedrijvigheid verder zou groeien is daarmee uitgekomen. Belangrijke factoren voor deze groei zijn het functioneren van het Bedrijvencentrum Malberg en de toename van het aantal ZZP’ers in de wijk. De werkloosheid van de inwoners van Malberg is in 2009 flink gedaald ten opzichte van 1999 en 2004. Het niveau van Malberg (15,6%) ligt weliswaar nog steeds boven het Maastrichtse niveau (9,5%) maar het verschil is wel kleiner geworden. De langdurige werkloosheid in Malberg is iets gestegen. Kanttekening hierbij is dat de peiling dateert van net vóór de economische crisis.

3.4 Veiligheid Wat betreft veiligheid wordt een onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve cijfers. Uit de objectieve Integrale Veiligheidsmonitor blijkt dat Malberg positiever scoort dan het Maastrichtse gemiddelde. De totale slachtofferkans is met 9,5 lager dan het Maastrichtse gemiddelde van 15,2. In vergelijking met de buitenstad (Maastricht exclusief centrum: 11,9) komt Malberg ook iets beter uit de bus. De verschillende indicatoren geven een wisselend beeld. De Malbergse cijfers voor geweld in de periode 2006-2009 zijn vrij constant, het vandalisme toont een licht dalende tendens. De buurtoverlast kent van 2006 tot en met 2008 een dalende lijn, 2009 laat een stijging zien. Deze lijn is ook te zien in het gemiddelde van de buitenstad en totaal Maastricht. Diefstal fluctueert licht over de jaren heen, voor inbraak is er sprake van een stijgende lijn met een piek in 2008. Het gemiddelde voor verkeersincidenten is in 2007 en 2008 gestegen

maar ligt in 2009 weer vrijwel op het niveau van 2006. De subjectieve gegevens uit de Buurtpeiling 2008 laten zien dat het onveiligheidsgevoel gestegen is. In 2008 voelde 48% zich in het algemeen onveilig ten opzichte van 43% in 2004. Dit ligt hoger dan het gemiddelde van Maastricht (38%). Het oordeel ten aanzien van dreiging op straat was in 2006 verbeterd maar laat in 2008 een negatiever beeld zien dan 2004. De bewoners noemen als grootste problemen drugsoverlast en hangjongeren. Geconstateerd wordt dat er een verschil bestaat tussen de ervaren veiligheid en het aantal gemelde incidenten. Hier spelen twee aspecten een rol. Enerzijds voelt een deel van de bewoners zich sneller onveilig door ervaringen en berichten uit de media. Anderzijds is bekend dat bewoners in (herstructurerings)wijken als Malberg een gemiddeld lagere meldingsbereidheid hebben richting de politie. Doordat incidenten die wel plaatsvinden niet altijd gemeld worden, is het objectieve beeld mogelijk geflatteerd. Dit maakt het voor onder andere de politie moeilijker om grip te krijgen en zaken slagvaardig aan te pakken. Omdat de subjectieve veiligheid vaak aan de basis ligt van het gevoel van leefbaarheid en de bereidheid van bewoners om zich in te zetten in de wijk, is het van belang om hier nadrukkelijk aandacht aan te besteden. Dit komt terug in het Uitvoeringsprogramma West 2011-2012 (zie paragraaf 4.4). 30

3.5 Integratie en participatie De wijk biedt voldoende kansen om te participeren op allerlei vlakken hetgeen ook een bijdrage levert aan sociale stijging. De samenstelling van de wijk is gemengd. Mensen voelen zich thuis in Malberg. Het aandeel bewoners dat zich medeverantwoordelijk voelt voor de leefbaarheid in de buurt ligt met 69% onder het Maastrichts gemiddelde van 76%. Daar staat tegenover dat bewoners iets meer dan gemiddeld aangeven daadwerkelijk actief te zijn ter verbetering van de leefbaarheid in de buurt. Dit aandeel is in 2006 gedaald ten opzichte van 2004, maar 2008 weer gestegen naar 18% (Maastricht 16%). Er is een bloeiend verenigingsleven en veel mensen uit de wijk zetten zich in voor die verenigingen. De gehechtheid aan de buurt is stijgende en ligt met 66% inmiddels dicht bij het Maastrichtse gemiddelde van 69%. De Klankbordgroep Malberg vraagt aandacht voor de integratie van nieuwe bewoners in de wijk. Zij moeten zich niet alleen thuis voelen in hun nieuw gebouwde woning of straat. Verbondenheid met de huidige en nieuwe bewoners in de rest van de wijk is eveneens van belang. Alleen op die manier kan Malberg zich verder ontwikkelen als een wijk met sociale samenhang.

3.6 Lichamelijke en geestelijke gezondheid In de Buurtpeiling wordt gevraagd naar de eigen perceptie van bewoners over de algemene gezondheid. Voor de jaren 2004, 2006 en 2008 is het percentage bewoners dat de eigen gezondheid als goed tot uitstekend omschrijft, vrij stabiel tussen de 66 en 68%. Dit ligt onder het Maastrichtse gemiddelde, dat voor deze periode fluctueert tussen de 76 en 79%. Kijkend naar gezondheidsmetingen op stadsdeelniveau valt op dat het stadsdeel Noordwest Maastricht, waar Malberg deel van uit maakt, over het algemeen slechter scoort dan andere stadsdelen en het stedelijk gemiddelde. In vergelijking met het gemiddelde van de stad is er in Noordwest sprake van meer chronische aandoeningen, een ongezonde leefstijl (roken en eet-/beweegpatroon) en een grote behoefte aan zorg. Ter illustratie: uit de seniorenmonitor 2008 blijkt dat 62% van de ouderen in stadsdeel Noordwest kampt met twee of meer chronische aandoeningen, het stedelijk gemiddeld ligt op 58%. Vooral hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en COPD vallen hier op. Ook zijn er in Noordwest relatief meer ouderen met aandoeningen in het bewegingsapparaat (t.g.v. overgewicht), komt eenzaamheid vaker voor en is er een hoger risico op angststoornissen en depressie. Onder jongeren in Noordwest komt overgewicht meer voor dan gemiddeld in de stad. Er is sprake van een ongezonder eet- en beweegpatroon. Wel blijkt uit de Buurpeiling dat de sportdeelname onder 31

Malbergers gestegen is van 35% in 2004 naar 44% in 2008. Het aandeel ligt weliswaar nog steeds 7% onder het stedelijk gemiddelde, maar het verschil ten opzichte van 2004 is gedaald. Deze verbetering hangt samen met de inzet van de Buurt-Onderwijs-Sport consulent en de opwaardering van Sportpark West.

3.7 Wonen en woonomgeving Het realiseren van goede huisvesting is in het BOP met verschillende indicatoren vastgelegd. Belangrijk is de verhouding tussen woningen in de categorieën huur/koop (nulmeting 90%-10%, doel minimaal 50%-50%) en grondgebonden/gestapeld (nulmeting 57%-43%, doel minimaal 65%-35%). Inmiddels zijn er 448 flatwoningen zonder lift gesloopt. Inclusief de in aanbouw zijnde woningen, zijn medio 2010 382 woningen aan de voorraad toegevoegd, waarvan 232 huurwoningen en 150 koopwoningen. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren in totaal 166 bestaande huurwoningen verkocht. Rekening houdend met deze veranderingen zijn de actuele verhoudingen 78% huur-22% koop en 63% grondgebonden-37% gestapeld. Verdere verbetering van de woningvoorraad vindt plaats door groot onderhoud. Van de 534 op te knappen woningen is bij tweederde (358 woningen) groot onderhoud uitgevoerd. Onderhoud van het resterend deel wordt vanaf medio 2011 opgestart. Voorwaardenscheppend voor de veranderingsopgave in Malberg is een goede herhuisvesting. Zoals in paragraaf 2.8 aangegeven verloopt de herhuisvesting naar wens.

Een aparte doelstelling in het BOP ten aanzien van de woningvoorraad is de toename seniorenhuisvesting. Het streefcijfer: 1000 voor senioren geschikte zelfstandige woningen, is inmiddels gerealiseerd. Uit deze resultaten blijkt dat het hoofddoel van het BOP (het realiseren van een prettige (groene) wijk voor verschillende woon- en leefculturen) op koers ligt. In het volgende hoofdstuk wordt aangegeven hoe de actualisering van het woningprogramma zich precies verhoudt tot de oorspronkelijke en herijkte woondoelen van het BOP.

3.8 Effect van de herstructurering op de bevolkingssamenstelling Door de herstructurering verandert de bevolkingssamenstelling van Malberg. Vóór de herstructurering woonden er circa 6200 personen in de wijk. Ten tijde van de vorige evaluatie (2006) was dat gedaald naar circa 5300. Dit is inmiddels weer gestegen tot circa 5650 personen (peildatum: 1-1-2010). Met de verdere realisatie van de nieuwbouw zal dit aantal toenemen. Na volledige realisatie van het BOP wonen er in Malberg meer mensen dan in de 32

uitgangssituatie. De stadsbrede gemiddelde daling van het aantal huishoudens heeft in Malberg minder effect door de toename van nieuwe gezinswoningen. Op basis van het woningbouwprogramma is een verjonging van de leeftijdsopbouw in de wijk te verwachten. Het aandeel allochtonen is sinds de start van het BOP ongewijzigd. Landelijk onderzoek onderschrijft de voordelen van herstructurering zoals die in Malberg plaatsvindt. Het rapport “Nieuwbouw, verhuizingen en segregatie” van het Planbureau voor de Leefomgeving (augustus 2010) toont aan dat differentiatie van de woningvoorraad in aandachtswijken bijdraagt aan een afname van de segregatie op het gebied van inkomen, huishoudensamenstelling en etniciteit. Het vervangen van sociale huurwoningen door koopwoningen in verschillende woningtypes en prijsklassen zorgt er ten eerste voor dat bewoners van bestaande wijken wooncarrière kunnen maken binnen de wijk. De sociale stijgers worden zo voor de wijk behouden. Ten tweede zorgt een breed nieuwbouwaanbod voor het aantrekken van huishoudens met hogere inkomens van buiten de wijk. Deze bevindingen ondersteunen de koers zoals uitgezet in het BOP Manjefiek Malberg.

HOOFDSTUK 4: BIJSTELLING EN VERVOLG

33

Inleiding Om goed in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen is bij de vaststelling van het BOP bepaald om het BOP vanaf 2003 iedere drie jaar te evalueren en zonodig bij te stellen. De eerste evaluatie had betrekking op de periode 2003-2006 en is (inclusief wijzigingen) in 2006 vastgesteld. Deze herijkte situatie voor 2006 is referentie voor de tweede evaluatie die betrekking heeft op de periode 2007-2010. Dit hoofdstuk belicht de wijzigingen die voortvloeien uit de tweede evaluatie en die leiden tot een herijkt kader (BOP 2010) voor de verdere uitvoering in de periode 2011-2018.

4.1

Achtergrond herijking woningprogramma

Herijking van het woningprogramma voor Malberg is nodig om verschillende redenen. Ten eerste zit de woningmarkt door de algemene economische situatie in een dip. Een goede aansluiting van het nieuwe woningaanbod op de marktvraag is nu des te meer van belang. Ten tweede heeft de bijgestelde prognose van de stedelijke bevolkingsontwikkeling geleid 34

tot gewijzigde inzichten over de stedelijke woningvoorraad (meer verdunning). Ten derde is er op onderdelen sprake van gewijzigde inzichten over concrete projecten. In de Stadsvisie 2030 is vastgelegd dat Maastricht zich verder ontwikkelt als Cultuurstad, Kennisstad en Woonstad. Maastricht Woonstad beoogt enerzijds nieuwe (stedelijk georiënteerde) inwoners naar de stad te trekken en anderzijds om bestaande inwoners (gezinnen, (potentiële) middeninkomens) voor de stad te behouden. Dit gebeurt door het maken van aantrekkelijke woonmilieus: centrumstedelijke (binnen de singels, ruimte voor stapeling), stedelijke (aan de rand van de binnenstad, vooral grondgebonden stadswoningen) en randstedelijke groene woonmilieus (grenzend aan het buitengebied, met name gezinswoningen met tuin). In de nota stedelijke programmering is vastgelegd dat de groene en stedelijke woonmilieus respectievelijk volledig en substantieel via herstructurering gestalte krijgen. Via de herstructurering kan Malberg zich bij uitstek tot gewild groen woonmilieu verder ontwikkelen. De ligging aan het landschap en het groene karakter van de wijk vormen daarvoor de basis. Doordat nog circa 2/3 van de nieuwbouw gerealiseerd moet worden, kan goed op wensen van huidige en toekomstige bewoners worden ingespeeld. Op basis van voornoemde overwegingen hebben de betrokken partijen (Servatius, Woonpunt, AM en gemeente Maastricht) het woningbouwprogramma voor Malberg herijkt. De uitvoering van het geactualiseerde programma loopt door tot en met 2018 (dit was 2015). In de volgende paragraaf wordt het herijkt programma BOP 2010 toegelicht in relatie tot de situatie in 2003 en 2006.

4.2

Herijking woningprogramma

Het BOP beoogt omvorming van het woonmilieu van parkwijk naar een groen stadsrandmilieu. De herijking van het woningbouwprogramma versterkt deze koers. Tabel 1 toont de aanpassing en stand van zaken van het woningbouwprogramma in absolute zin. In tabel 2 is dit nader gespecificeerd voor de nieuwbouw.

Tabel 1

Woningprogramma



Programma

Programma

Gerealiseerd/



BOP 2006

BOP 2010

in uitvoering)

Herhuisvesting

832

832

612

Sloop

832

832

448

Verkoop sociale huur

309

688

166

1107

1023

382



Programma

Programma

Gerealiseerd/



BOP 2006

BOP 2010

in uitvoering)

Sociale huur appartementen

195

235

235

Overig huur appartementen

37

69

33

Overig huur gezinswoningen

0

25

0

Nieuwbouw huur totaal

232

329

232

Koop appartementen

373

90

18

Koop gezinswoningen

502

604

132

Nieuwbouw koop totaal

875

694

150

1107

1023

382

Nieuwbouw totaal

35

Tabel 2

Nieuwbouw

Nieuwbouw totaal

De opgave op het gebied van herhuisvesting en sloop blijft ongewijzigd. In het herijkte programma 2010 worden (t.o.v. 2006) dubbel zo veel huurwoningen verkocht (688 t.o.v. 309). Met name Woonpunt verkoopt een groter deel van zijn bezit (490 t.o.v. 168). Deze ontwikkeling vergroot de keuzemogelijkheden van het woningaanbod voor de lagere-middeninkomens. Ook bouwen de corporaties meer nieuwe sociale huurwoningen voor met name senioren (235 t.o.v. 195) en zorgen de corporaties samen met AM voor meer koopgezinswoningen (604 t.o.v. 502). Tegelijkertijd is het aantal nieuwe koopappartementen drastisch verlaagd (90 t.o.v. 373). Deze aanpassingen maken het mogelijk scherpere doelstellingen te halen en nog beter invulling te geven aan het gewenste groene woonmilieu.

Na afronding van het BOP 2010 ontstaat qua woningvoorraad het volgende beeld (zie tabel 3). Ten opzichte van 2006 is het aantal woningen licht afgenomen (2950 t.o.v. 3034). In het geactualiseerde beeld is per saldo sprake van een lichte groei (netto toevoeging: 191 woningen ofwel 7%). Dit wordt verklaard door de uitbreiding van het woningbouwareaal op de voormalige sportvelden. Gemeten naar de in 2010 vastgestelde nota stedelijke programmering voldoet Malberg aan de zogenaamde saldo-nul-benadering voor de herstructurering (evenveel sloop als (vervangende) nieuwbouw).

Tabel 3

Totaal aantal woningen in Malberg

Uitgangspositie BOP 2003

2759

Eindsituatie BOP 2006

3034

Eindsituatie BOP 2010, waarvan:

2950

– via uitbreiding op voormalige sportvelden (Sportkwartier) – via herstructurering

240 2710

Stand van zaken medio 2010

2693

36

Hoe pakt dit uit voor de belangrijke doelstelling om in Malberg het aandeel gezinswoningen te vergroten? Belangrijk omdat de nieuwe groene woonmilieus het voor een toenemend aantal gezinnen in de (potentiële) middenklasse aantrekkelijk moeten maken om in de stad te blijven wonen. Stadsbreed wordt de vraag naar nieuwe koopgezinswoningen in de periode 2010-2020 vrijwel volledig via herstructurering geaccommodeerd. Koerste het BOP 2006 nog op een ambitieniveau van: twee derde gezinswoningen / een derde appartementen (68% en 32%), in het BOP 2010 wordt deze koers versterkt doorgezet naar: driekwart gezinswoningen / een kwart appartementen (75% en 25%).

Tabel 4

Verdeling naar woningtype



Gezinswoningen

Appartementen

Uitgangspositie BOP 2003

57%

43%

Eindsituatie BOP 2003

65%

35%

Eindsituatie BOP 2006

68%

32%

Eindsituatie BOP 2010

75%

25%

63%

37%

Stand van zaken medio 2010

Het BOP voorziet ook in de toenemende behoefte aan geschikte seniorenhuisvesting. De doelstelling van 1000 geschikte seniorenwoningen uit het BOP 2003 is inmiddels gerealiseerd. Onderdeel daarvan zijn de bestaande patiowoningen (waarvan er 358 door de corporaties

zijn gerenoveerd) en 235 kwalitatief hoogwaardige seniorenappartementen in de sociale huursfeer die Servatius en Woonpunt in Malberg nieuw hebben gebouwd (zie tabel 2). Het merendeel van deze woningen ligt in de directe omgeving van het nieuwe centrum met de winkels en voorzieningen binnen handbereik. Op wijkniveau beoogt het BOP een afname van het aandeel huurwoningen en een toename van het aandeel koopwoningen. Ook deze lijn wordt in het BOP 2010 versterkt doorgezet. Na 15 jaar herstructurering (periode 2003-2018) klapt de verhouding huur-koop om van 90%-10% in het begin naar 43%-57% in de eindsituatie (zie tabel 5). De actuele verhouding lag medio 2010 op 78%-22%. Met het grootste deel van de sloop, nieuwbouw en verkoop nog te gaan, verandert de verhouding huur-koop in de periode 2011-2018 met gemiddeld zo'n 5 % per jaar.

Tabel 5

Verdeling huur-koop



37

Huurwoningen

Koopwoningen

Uitgangspositie BOP 2003

90%

10%

Eindsituatie BOP 2003

50%

50%

Eindsituatie BOP 2006

52%

48%

Eindsituatie BOP 2010

43%

57%

Stand van zaken medio 2010

78%

22%

Het geactualiseerde programma BOP 2010 is gebaseerd op een aangepaste en sluitende meerjarenbegroting voor de periode 2011-2018. Zowel programmatisch als financieel biedt de herijking een stevig fundament voor de resterende opgave van het BOP Malberg. Kaart 1 toont de geactualiseerde Plankaart 2010. In de volgende paragraaf worden de programmatische en ruimtelijke aanpassingen bij de verschillende deelprojecten nader aangegeven.

4.3

Herijking deelprojecten

De nieuwbouw in Malberg vond in de periode 2003-2010 vooral plaats in het Sportkwartier (Noord en Zuid) en het centrum (zie kaart 1). Begin 2011 start de bouw van de laatste woningen op Sportkwartier Noord (sociale huur). In hetzelfde jaar volgt de start bouw van nieuwe patio's aan de Toustruwe (middeldure huur) en (afhankelijk van de verkoop) nieuwe koopgezinswoningen aan de Cijnsruwe. Voor de locaties Musketruwe en hoek Oud-Caberg geldt dat de uitwerking plaatsvindt in de richting van het BOP 2006 en het Beeldkwaliteitsplan 2005. Het perspectief voor de nieuwe rand van de wijk blijft een aantrekkelijk groen laagbouwmilieu. Voor deze randlocaties wordt vastgehouden aan volledige ontwikkeling van (een mix van) gezinswoningen in de koopsector. De verdere uitwerking komt in een latere fase aan de orde.

Voor de overige woningbouwlocaties leidt de aanpassing van het woningbouwprogramma (gedeeltelijk) tot een aangepaste invulling. Dit betreft de locaties: Recessenpark, Reinaartsingel, Dukaatplein, Markusschool, Schellingruwe (fase 2 en 3) en Busselruwe. De planuitwerking Recessenpark omvat de woonbebouwing op het Recessenplein en het aangrenzende braakliggende terrein waar eerder flats zonder lift van Woonpunt en basisschool Het Palet zijn gesloopt. Aan de noordzijde wordt de planuitwerking begrensd door het sportcomplex van VV Standaard. In het kader van het stedelijk spreidingsplan buitensportaccommodaties wordt gekoerst op verplaatsing van deze voetbalvereniging naar Sportpark West. Het is de bedoeling om op Sportpark West een nieuwe accommodatie te realiseren voor zowel VV Standaard als voor voetbalvereniging SC Caberg. VV Standaard kan zich vinden in deze lijn. Zoals aangegeven in het vigerende bestemmingsplan, bestaat de mogelijkheid om de functie van het Standaardterrein na verplaatsing van Sport te veranderen in Groen en (voor een klein deel) Wonen. Door deze verandering krijgt de geplande groene verbinding van de Malbergsingel tot aan het Standaardterrein (het nieuwe Recessenpark) op termijn een directe aansluiting op het aangrenzende landschap (Zouwdal). 38

Deze nieuwe groene kwaliteitsdrager maakt onderdeel uit van de structuurverandering van het noordelijk deel van de wijk, waarbij twee “oude” kwadranten (Recessenplein en Vendelplein) worden omgevormd tot drie groene longen met tussengelegen woonvelden. In het BOP 2006 en het vigerende bestemmingsplan is het nieuwe Recessenpark (als groene long tussen Zouwdal en Malbergsingel) aan de oostkant geprojecteerd tegen het bestaande bedrijventerrein Malberg aan (zie kaart 2, Planuitwerking Recessenpark 2006). In de herijkte situatie (BOP 2010) is de ligging van het park geoptimaliseerd en zijn aan weerszijden nieuwe gezinswoningen gesitueerd (zie kaart 2, Planuitwerking Recessenpark 2010). Bovendien is er meer openbare ruimte tussen de (bestaande en nieuwe) woonvelden gemaakt, zodat het park overal beleefbaar wordt. Was in het BOP 2006 nog sprake van “wonen aan het park”, met de Planuitwerking 2010 wordt het “wonen in het park”. Deze Planuitwerking draagt bij aan de verbetering van de landschappelijke kwaliteit en de ruimtelijke structuur van de wijk als geheel. De speel- en verblijfsmogelijkheden worden ermee vergroot en versterkt. De eerder geplande appartementen op de plek van de basisschool zijn geschrapt waardoor er binnen de Planuitwerking 2010 alleen nog gezinswoningen worden gerealiseerd. Het gaat daarbij om een mix van verschillende woningtypes en prijsklassen. In de afgelopen maanden hebben omwonenden van het huidige Recessenplein opnieuw geprotesteerd tegen bebouwing van het Recessenplein, bezwaren die zij inmiddels hebben omgezet in een Burgerinitiatief. Ook bij de vaststelling van het BOP in 2003 en het bestemmingsplan in 2005 spraken de omwonenden zich uit tegen bebouwing van het plein. Na een zorgvuldige afweging besloot de gemeenteraad in 2003 en 2005 om het algemene belang van de groene structuurverandering (= omvorming Recessenplein en Vendelplein tot drie groene longen met tussengelegen woonvelden) zwaarder te laten wegen dan het (deel)belang van handhaving van het oorspronkelijke Recessenplein.

Deze groene structuurverandering vormt eveneens de basis voor het BOP 2010. Wel wordt met de Planuitwerking 2010 voorgesteld om de ligging van het Recessenpark te optimaliseren en meer openbare ruimte tussen de (bestaande en nieuwe) woonvelden te maken, zodat het park overal beleefbaar wordt (wonen in het park i.p.v. wonen aan het park). De aangepaste Planuitwerking Recessenpark (zie kaart 2) is op 20 maart 2010 aan de buurt gepresenteerd tijdens een informatiemarkt over Manjefiek Malberg. Daarna volgde een informatiebijeenkomst specifiek voor de direct omwonenden (14 september 2010) en verdere informatie tijdens de Dag van de Buurt Malberg (19 september 2010). Tijdens de Dag van de Buurt op 19 september 2010 nam de gemeente een petitie in ontvangst van bewoners met ruim 500 handtekeningen tegen bebouwing van het Recessenplein. Dit initiatief is inmiddels omgezet in een Burgerinitiatief. Op 19 oktober 2010 vond vervolgoverleg plaats met een delegatie van de omwonenden en op 18 november 2010 bracht de KBG Malberg advies uit over de Evaluatie 2007-2010 (zie bijlage 3). Naar aanleiding van de petitie en het Burgerinitiatief verzochten vijf fracties van politieke partijen op 5 november 2010 om middels een klein aantal "eenvoudige" schetsen te onderzoeken of de geplande 38 gezinswoningen op het Recessenplein ook elders in het plan kunnen worden ondergebracht en wat de consequenties zijn van zo'n verplaatsing (zie bijlage 4). Bij brief van 15 november 2010 hebben wij 39

de fracties over de verkenning geïnformeerd. De globale verkenning heeft geresulteerd in één serieus alternatief waarbij de 38 woningen deels worden verplaatst naar de andere zijde van het park en deels naar de rand van de wijk (zie bijlage 5, variant c). In bijlage 5 hebben wij aangegeven waarom dat alternatief voor ons geen haalbare optie is. Hoewel wij begrip hebben voor de gevolgen die een dergelijke ingreep heeft op de leef-omgeving van de direct betrokken bewoners, zijn wij van mening dat de voorgestelde planuitwerking (bijlage 5, variant d) de meest duurzame oplossing biedt voor de toekomst van de wijk als geheel. De bezwaren van het Burgerinitiatief richten zich op twee aspecten. Het eerste bezwaar richt zich op de wijze van communiceren. Het Burgerinitiatief stelt dat ze in september 2010 "zonder overleg werden geconfronteerd met de voorgenomen bouw". Gezien de uitgebreide procedure en diepgang van de afweging (over bebouwing van het Recessenplein als onderdeel van de gewenste groene structuurverandering) die de gemeenteraad in 2003 (BOP) en 2005 (bestemmingsplan) heeft gemaakt, alsmede de vroegtijdige communicatie met de buurt over de aangepaste planuitwerking (vanaf maart 2010), zijn wij van mening dat zorgvuldig over de noodzaak van de groene structuurverandering en de meerwaarde van de aangepaste planuitwerking is gecommuniceerd. Het tweede bezwaar heeft betrekking op de kwaliteit van de oplossing. Het Burgerinitiatief wil geen bebouwing op het Recessenplein en stelt dat er betere alternatieven zijn in de directe omgeving. Naar aanleiding hiervan hebben de fracties van vijf politieke partijen verzocht om mogelijke alternatieven te verkennen en de gevolgen daarvan aan te geven. Deze verkenning hebben wij gedaan. Verschillende alternatieven zijn uitgewerkt (zie bijlage 5, varianten a,b,c). Zowel in de Stuurgroep als in het College heeft een zorgvuldige beoordeling en afweging van de alternatieven plaatsgevonden. Daarbij hebben wij met name gelet op de kwaliteit van de oplossing in relatie tot de integrale ontwikkeling van de wijk Malberg als geheel. Op basis

van deze verkenning komen wij tot de conclusie dat dit niet leidt tot een haalbaar alternatief. Wij hebben de fracties geïnformeerd dat de (sinds 2003 geplande) groene structuurverandering (met twee nieuwe woonvelden op het Recessenplein) het meeste perspectief biedt. De aangepaste Planuitwerking 2010 (zie kaart 2 en bijlage 5, variant d) kent een optimale ligging van het park, een hoge kwaliteit woonbebouwing (door een lagere dichtheid) en meer openbare ruimte tussen de woonvelden. Het verbetert de landschappelijke kwaliteit en de ruimtelijke structuur van de wijk als geheel. Wij stellen voor om akkoord te gaan met de Planuitwerking Recessenpark 2010 zoals weergegeven op kaart 2 en het huidige bestemmingsplan hierop aan te passen. In het BOP 2006 was op de locatie Reinaartsingel (voormalig bejaardenhuis met aanleunwoningen) omvorming naar een kleinschalig modern gemengd bedrijfsterrein opgenomen. In de praktijk blijken bestaande bedrijfspanden in Malberg (gelegen op het bestaande bedrijfsterrein aan de Alde Caerteruwe) relatief slecht verhuurbaar. Naar verwachting is er nu en in de komende jaren onvoldoende markt voor dergelijke “binnenwijkse” bedrijfsfuncties. Als alternatief wordt een meer marktconforme invulling voorgesteld, door alleen beperkt (op de kop van de locatie aan de Malbergsingel) ruimte te bieden aan een commerciële invulling en dit te combineren met (woon-werk)woningen op de rest van de locatie. De kop, aan de entree van de wijk en tegenover het bestaande bedrijvencentrum Malberg, is een goede 40

(zicht)locatie voor een dergelijke commerciële bedrijfsfunctie. Een volgende woningbouwlocatie waar de herijking van het programma leidt tot aanpassing, is het Dukaatplein. Op grond van het vigerende bestemmingsplan kan op deze plek een slanke woontoren van 7 bouwlagen worden gerealiseerd met 20 koopappartementen. Zoals aangegeven is er (vrijwel) geen behoefte (meer) aan koopappartementen in Malberg. Om deze reden wordt voorgesteld om niet meer te koersen op appartementen maar alleen een beperkte mogelijkheid voor laagbouw open te laten. De uitwerking komt in een latere fase aan de orde. Het programma voor de locatie van de voormalige Markusschool bestond uit een mix van appartementen en gezinswoningen, beide in de koopsector. Ook hier zijn de appartementen geschrapt ten faveure van gezinswoningen. Voor de tweede en derde fase van de Schellingruwe wordt gedacht aan een verschuiving van volledige invulling met koopappartementen naar een mix van gezinswoningen en gestapelde bouw. Het deelproject Busselruwe wordt als laatste opgepakt in de eindfase van het BOP. De herhuisvesting van de bewoners van de bestaande flats aan de Busselruwe staat gepland vanaf 2016. Ook hier is de richting: minder appartementen en meer grondgebonden woningen. De beperkte gestapelde bouw is gedacht op de noordelijke kop, waarmee het nieuwe centrum ruimtelijk kan worden afgerond. De uitwerking van de drie voornoemde deelprojecten komt in een latere fase aan de orde. In aansluiting op de doorvertaling van de Planuitwerking Recessenpark 2010 in het bestemmingsplan, zijn wij voornemens om de herijkte deelprojecten nader uit te werken in een geactualiseerd ruimtelijk masterplan.

4.4

Vervolg

Vanaf 2011 wordt de uitvoering van het BOP Malberg meer in samenhang met de herstructurering van de andere buurten opgepakt. Dit gebeurt door middel van een voortschrijdend tweejarig uitvoeringsprogramma op de schaal van Maastricht West en Oost. Daarin zijn de concrete maatregelen op sociaal en fysiek gebied opgenomen. Als eerste worden uitvoeringsprogramma's opgesteld en uitgevoerd met maatregelen voor 2011 en 2012. Deze eerste programma's bevatten maatregelen voor vijf buurten in West (Malberg, Caberg, Malpertuis, Pottenberg, Mariaberg) en vijf buurten in Oost (Limmel, Nazareth, Wittevrouwenveld, Wyckerpoort, Heugemerveld). Beide uitvoeringsprogramma's volgen de indeling in zes thema's: jeugd/onderwijs/ opvoedingsondersteuning, werk/werkgelegenheid, veiligheid, integratie/participatie, lichamelijke/geestelijke gezondheid en wonen/woonomgeving. De uitvoeringsprogramma's bewegen zich binnen de (herijkte) kaders van de buurt- en wijkontwikkelingsplannen. Na de onderhavige evaluatie en bijstelling van het BOP Malberg (= evaluatie 2007-2010), volgt begin 2011 de herijking van het BOP Caberg-Malpertuis (= evaluatie 2006-2010) en in het voorjaar 2011 de vaststelling van de BOP's voor Pottenberg en Mariaberg. Deze (herijkte) plannen worden vastgesteld door de gemeenteraad van Maastricht. 41

Direct nadat de voornoemde plankaders op orde zijn, presenteert de Stuurgroep West het Uitvoeringsprogramma West 2011-2012 (planning: voorjaar 2011). Na verdere uitvoering in 2011 en 2012 worden de vier BOP's geëvalueerd en zonodig bijgesteld (= evaluatie 2011-2012). Daarna volgt het Uitvoeringsprogramma 2013-2014, waarna weer de Evaluatie over 2013 en 2014 volgt, enzovoorts. Op een dergelijke manier kan beter in samenhang worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Ook de herstructurering van Maastricht Oost volgt dit ritme. De nieuwe tweejarige cyclus van evalueren, bijstellen en (her)programmeren, komt in de plaats van de oude werkwijze van het BOP Malberg die uitging van een separate jaarlijkse voortgangsrapportage en driejaarlijkse evaluatierapportage.

BIJLAGEN

42

Bijlage 1: Vastgesteld Raadsbesluit (inclusief bijbehorende stukken) Bijlage 2: Integrale Monitor BOP Malberg Bijlage 3: Advies Klankbordgroep Bijlage 4: Brieven Recessenplein Bijlage 5: Verkenning Alternatieven Recessenplein Bijlage 6: Afkortingen

43

Kaart 1:

Plankaart BOP Malberg 2010

Kaart 2:

Planuitwerking Recessenpark 2006 en 2010

Bijlage 1A

44

45

46

47

48

Advies Commissie Stadsontwikkeling, 7 december 2010

49

Bijlage 1B

Bijlage 1C

50

51

52

53

54

55

56

57

58

Bijlage 2 Doelstelling Indicator Malberg (Uitgangssituatie)

Malberg Evaluatie 1

Tussentijds

(Cijfers 2006-2007) (Cijfers 2004-2005)

Malberg Evaluatie 2

(Cijfers 2008-2009)

Maastricht Gemiddeld (Uitgangssituatie)

Maastricht Evaluatie 1

Tussentijds

(Cijfers 2006-2007) (Cijfers 2004-2005)

Maastricht Evaluatie 2

Effectmeting Via

(Cijfers 2008-2009)

Prettige wijk voor gemiddeld aantal reacties van 20 (1999) 66 (2004) 40 (2006) 55 (2008) 44 (1999) 81 (2004) 45 (2006) 56 (2008) verschillende woon- woningzoekenden op vrijkomende en leefculturen goedkope huurwoning

Malberg 2015 (Ambitie)

gemiddelde score Maastricht

Woningburo

veiligheid

subjectieve veiligheid (rapportcijfer) 6,4 (1999)* 6,0 (2004) 5,9 (2006) 6,1 (2008) 7,1 (1999)* 6,7 (2004) 6,6 (2006) 6,5 (2008) gemiddelde score Maastricht

Integrale Buurt Peiling = IBP



beleving / onveiligheidsgevoel in 33% (1999)* woonbuurt algemeen (% ja)



43% (2004)

38% (2006)

38% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP

beleving / onveiligheidsgevoel op straat 5% (1999)* 18% (2004) 9% (2006) 17% (2008) overdag (% vaak/altijd + % soms)

1999 niet beschikbaar 12% (2004) 9% (2006) 12% (2008) 7% (2001)*

huidige score of lager/onder gemiddelde score Maastricht

IBP



beleving / onveiligheidsgevoel op straat 31% (1999)* 50% (2004) 48% (2006) 55% (2008) 's avonds (% vaak/altijd + % soms)

1999 niet beschikbaar 40% (2004) 41% (2006) 43% (2008) 34% (2001)*

huidige score of lager/onder gemiddelde score Maastricht

IBP



oordeel dreiging op straat (schaalscore)

1,8 (1999)*

2,5 (2004)

2,1 (2006)

2,7 (2008)

1,2 (1999)*

1,6 (2004)

1,7 (2006)

1,7 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



oordeel vermogensdelicten (schaalscore)

5,6 (1999)*

5,8 (2004)

5,5 (2006)

5,1 (2008)

4,6 (1999)*

4,6 (2004)

4,5 (2006)

4,6 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



perceptie: inbraak (% soms + % vaak)

71% (1999)*

80% (2004)

46% (2006)

51% (2008)

63% (1999)*

66% (2004)

45% (2006)

52% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



oordeel drugsoverlast (% drugsoverlast komt soms/vaak voor)

50% (1999)*

63% (2004)

51% (2006)

56% (2008)

34% (1999)*

45% (2004)

41% (2006)

46% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



oordeel geweld (% soms + % vaak)

29% (1999)*

56% (2004)

24% (2006)

29% (2008)

18% (1999)*

29% (2004)

19% (2006)

18% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



objectief veiligheidsprofiel (totalisering 6,0 (1999) 7,2 (2004) 8,9 (2006) van onderstaande categoriëen)

10,0 (2008) 9,5 (2009)

8,9 excl. binnenstad (1999)

11,1 excl. binnenstad (2004)

11,7 excl. binnenstad (2006)

11,5 excl. binnenstad (2008) 11,9 (idem 2009)

huidige score of lager

GIDS systeem politie

buurtoverlast (incidenten/100 inwoners) 1,1 (1999) 2,3 (2004) 2,2 (2006)

1,2 (2008) 1,9 (2009)

0,9 excl. binnenstad (1999)

2,2 excl. binnenstad (2004)

2,3 excl. binnenstad (2006)

1,6 excl. binnenstad (2008) 2,5 (idem 2009)

gemiddelde score Maastricht

GIDS systeem politie

diefstal (delicten/100 inwoners) 1,7 (1999) 1,5 (2004) 2,5 (2006)

2,2 (2008) 2,8 (2009)

3,4 excl. binnenstad (1999)

3,3 excl. binnenstad (2004)

3,3 excl. binnenstad (2006)

3,3 excl. binnenstad (2008) 3,3 (idem 2009)

huidige score of lager

GIDS systeem politie

inbraak (delicten/100 woningen) 1,6 (1999) 0,9 (2004) 0,8 (2006)

3,0 (2008) 1,6 (2009)

1,9 excl. binnenstad (1999)

2,1 excl. binnenstad (2004)

2,4 excl. binnenstad (2006)

3,2 excl. binnenstad (2008) 3,0 (idem 2009)

huidige score of lager

GIDS systeem politie

geweld (delicten/100 inwoners) 0,6 (1999) 0,6 (2004) 0,9 (2006)

0,8 (2008) 0,8 (2009)

0,5 excl. binnenstad (1999)

0,7 excl. binnenstad (2004)

0,7 excl. binnenstad (2006)

0,7 excl. binnenstad (2008) 0,7 (idem 2009)

gemiddelde score Maastricht

GIDS systeem politie

vandalisme (delicten/100 inwoners) 0,5 (1999) 1,0 (2004) 1,9 (2006)

1,1 (2008) 1,1 (2009)

0,6 excl. binnenstad (1999)

1,1 excl. binnenstad (2004)

1,3 excl. binnenstad (2006)

1,4 excl. binnenstad (2008) 1,2 (2009)

huidige score of lager

GIDS systeem politie



1,4 (2008) 1,1 (2009)

1,6 excl. binnenstad (1999)

1,8 excl. binnenstad (2004)

1,7 excl. binnenstad (2006)

1,5 excl. binnenstad (2008) 1,3 (idem 2009)

huidige score of lager

GIDS systeem politie

verkeersongevallen (incidenten/ 0,5 (1999) 0,9 (2004) 1,1 (2006) 100 inwoners)

47% (2008)

17% (1999)*

36% (2004)

37% (2006)

meldingen drugsoverlast 60 (1999) dit is 86% van alle incidenten buurtoverlast *

40 (2004) dit is 31% niet beschikbaar van alle meldingen buurtoverlast NB samenstelling

41 (2009) vergelijking in % niet zinvol vanwege gewijzigde registratie meldingen drugsoverlast

826 excl. binnenstad (1999) dit is 82% van alle incidenten buurtoverlast *

1626 (2009) vergelijking in % niet zinvol vanwege gewijzigde registratie meldingen drugsoverlast

gemiddelde score Maastricht

GIDS systeem politie

buurtoverlast gewijzigd t.o.v. 1999!

895 excl. binnenstad (2004) dit is 29% van alle meldingen buurtoverlast NB samenstelling buurtoverlast gewijzigd t.o.v. 1999!



verloedering (schaalscore)

4,7 (1999)*

5,9 (2004)

5,3 (2006)

6,1 (2008)

3,5 (1999)*

4,6 (2004)

4,4 (2006)

4,7 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



waardering groen (% (zeer) tevreden)

64% (1999)*

61% (2004)

65% (2006)

63% (2008)

74% (1999)*

58% (2004)

66% (2006)

64% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



waardering woonomgeving

7,1 (1999)*

6,7 (2004)

6,7 (2006)

6,8 (2008)

7,4 (1999)*

7,0 (2004)

7,0 (2006)

7,7 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



inwoneraantal

6.230 (1999)

5.514 (2005)

5.447 (2007)

5.653 (2009)

121.479 (1999)

121.495 (2005)

119.033 (2005)

118.284 (2009)

Maastricht in cijfers



% man - % vrouw

48%-52% (1999)

47%-53% (2005)

47%-53% (2007)

47%-53%(2009)

48%-52% (1999)

48%-52% (2005)

48%-52% (2007)

48%-52% (2009)

Maastricht in cijfers



% allochtonen

28% (1999)

29% (2005)

28% (2007)

29% (2009)

21% (1999)

23% (2005)

23% (2007)

24%(2009)

Maastricht in cijfers



% 55+

31% (1999)

37% (2005)

39% (2007)

39% (2009)

26% (1999)

29% (2005)

30% (2007)

32% (2009)

Maastricht in cijfers



% jeugdigen (10-19 jaar)

9% (1999)

9% (2005)

10% (2007)

11% (2009)

11% (1999)

11% (2005)

11% (2007)

11% (2009)

Maastricht in cijfers



huishoudenssamenstelling



% 1 pers huishoudens

50% (1999)

50% (2005)

50% (2007)

50% (2009)

57% (1999)

58% (2005)

58% (2007)

59% (2009)

Maastricht in cijfers



% 1 oudergezinnen

11% (1999)

12% (2005)

13% (2007)

14% (2009)

7% (1999)

9% (2005)

10% (2007)

10% (2009)

Maastricht in cijfers



% echtparen met kinderen

17% (1999)

16% (2005)

14% (2007)

13% (2009)

18% (1999)

15% (2005)

14% (2007)

13% (2009)

Maastricht in cijfers



% echtparen zonder kinderen

22% (1999)

22% (2005)

23% (2007)

23% (2009)

19% (1999)

17% (2005)

17% (2007)

17% (2009)

Maastricht in cijfers



rapportcijfer buurtvoorzieningen

7,0 (1999)*

6,7 (2004)

6,4 (2006)

7,0 (2008)

6,9 (1999)*

6,6 (2004)

6,4 (2006)

6,7 (2008)

huidige score of hoger

IBP

sociale kwaliteit buurt (schaalscore)

5,6 (1999)*

5,6 (2004)

5,8 (2006)

5,8 (2006)

6,3 (1999)*

5,9 (2004)

5,9 (2006)

5,9 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP

geluidsoverlast (schaalscore)

2,6 (1999)*

4,6 (2004)

4,2 (2006)

4,8 (2008)

2,3 (1999)*

3,7 (2004)

3,8 (2006)

3,9 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



algemene evaluatie buurt (schaalscore)

6,6 (1999)*

7,0 (2004)

7,1 (2006)

7,1 (2008)

7,5 (1999)*

7,7 (2004)

7,6 (2006)

7,6 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



toekomstvisie buurt (% ziet vooruitgang)

niet beschikbaar

31% (2004)

57% (2006)

52% (2008)

niet beschikbaar

14% (2004)*

18% (2006)

17 % (2008)

huidige score of hoger

IBP

bevolkingssamenstelling









Doelstelling Indicator Malberg (Uitgangssituatie)

Malberg Evaluatie 1

Goede (her)huis- verhouding huur : koop vesting van bewoners (excl. aanleunwoningen en intramurale in en buiten Malberg eenheden)

90% huur (2.472 woningen) 10% koop (287 woningen)

verhouding grondgebonden : gestapeld (excl. aanleunwoningen en intramurale eenheden)

57% grondgebonden (1.573 woningen) 43% gestapeld (1.186 woningen 1999)

Tussentijds

(Cijfers 2008-2009)

Maastricht Gemiddeld (Uitgangssituatie)

82% huur (2.266 n.v.t. woningen) 18% koop (493 woningen 2006)

70% huur) (1.874 woningen 30% koop (819 woningen 2010)

64% huur n.v.t. n.v.t. n.v.t. 36% koop (1999)

60% grondgebonden n.v.t. (1.656 woningen) 40% gestapeld (1.103 woningen 2006)

63% grondgebonden niet beschikbaar/ n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. (1.705 woningen) 37% gestapeld (988 woningen 2010)

65% grondgebonden 35% gestapeld

BOP

(Cijfers 2006-2007) (Cijfers 2004-2005)

Malberg Evaluatie 2

Maastricht Evaluatie 1

Tussentijds

(Cijfers 2006-2007) (Cijfers 2004-2005)

Maastricht Evaluatie 2

Malberg 2015 (Ambitie)

Effectmeting Via

ca. 50% huur ca. 50% koop

BOP

(Cijfers 2008-2009)



aantal woningen (excl. aanleunwoningen 2.759 en intramurale eenheden)

2.759 (2006, incl. n.v.t. woningen in aanbouw)

2.693 (2010, incl. woningen in aanbouw)

52.978 (1999)

55.267 (2004)

55.505 (2006)

56.425 (2009)

toename 180 woningen

BOP



rapportcijfer woning

7,3 (2004)

7,6 (2008)

7,6 (1999)

7,6 (2004)

7,6 (2006)

7,7 (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP

7,6 (1999)*

7,4 (2006)

WOZ waarde € 94.000 (2001) € 100.000 (2004) € 129.000 (2007) niet beschikbaar € 126.000 (2001) € 180.000 (2004) € 189.000 (2007) € 207.000 (2009) Extra senioren- aantal voor senioren 783, te weten: 160 872, te weten: 70 intra- n.v.t. 1036, te weten; 120 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 1/3 van de woning huisvesting geschikte woningen intramurale plaatsen murale plaatsen + 188 intramurale plaatsen + 187 voorraad geschikt voor senioren + 102 aanleun- aanleunwoningen + 521 aanleunwoningen + 521 woningen + 521 bestaande woningen patio/ bestaande woningen bestaande woningen gestapeld met lift + 93 patio/gestapeld met lift + patio/ gestapeld met lift nieuwe voor senioren 208 nieuwe voor senioren geschikte woningen geschikte woningen (2010 (2006, incl. in aanbouw) incl. in aanbouw) Sociaal systeem participatie % medeverantwoordelijk voor buurt 80% (1999)* 69% (2004) 70% (2006) 69% (2008) 87% (1999)* 78% (2004) 78% (2006) 76% (2008) gemiddelde score Maastricht

IBP



% actief in buurt

14% (1999)*

19% (2004)

16% (2006)

18% (2008)

23% (1999)*

17% (2004)

17% (2006)

16% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



% gehecht aan buurt

55% (1999)*

63% (2004)

65% (2006)

66% (2008)

74% (1999)*

70% (2004)

70% (2006)

69% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP

gemiddelde score Maastricht

IBP

gemiddelde score Maastricht

IBP

gemiddelde score Maastricht

IBP

gezondheid perceptie algemene gezondheid niet beschikbaar 66% (2004) 68% (2006) 67% (2008) niet beschikbaar 77% (2004) 79% (2006) 76% (2008) % goed tot uitstekend

sportdeelname

niet beschikbaar

35% (2004)

38% (2006)

44% (2008)

niet beschikbaar

49% (2004)

56% (2006)

51% (2008)

educatieve zelfredzaamheid % laag opgeleiden (LAVO, VGLO, LBO, 60% (1999) 65% (2004) 58% (2006) 57% (2008) 35% (1999) 37% 34% (2006) 33% (2008) MAVO/MULO

SE score basisscholen (wordt berekend per 107 en 123 (1999) 93 en 124 (2005) school, incl. leerlingen wonend buiten Malberg)

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ 54 (1999) 48 (2005) niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

gemiddelde score Maastricht

OCWS



% leerlingen basisscholen met leerlingen- 53,6% en 61,4% (1999) 46,3% en 61,4% (2005) gewicht (wordt berekend per school, incl. leerlingen wonend buiten Malberg)

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ 26,9% (1999) 23,9% (2005) niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

niet beschikbaar/ niet vergelijkbaar

gemiddelde score Maastricht

OCWS



% leerlingen naar speciaal onderwijs

11,5% (1999)

niet beschikbaar

niet beschikbaar

13,7% (2010)

7,1% (1999)

niet beschikbaar

niet beschikbaar

niet beschikbaar

gemiddelde score Maastricht

OCWS

Zichtbare werk- gelegenheid in de buurt

aantal werknemers

547 (1999)

599 (2005)

niet beschikbaar

619 (2009)

70.103 (1999)

73.224 (2005)

niet beschikbaar

73.435 (2009)

circa 600

ETIL

aantal bedrijven/ instellingen

60 (1999)

104 (2005)

80 (2007)

159 (2009)

5.092 (1999)

6.019 (2005)

5.525 (2007)

7.717 (2009)

circa 90

ETIL



werkloosheid (% nww in de beroepsbevolking)

23,9% (1999)

23,7% (2005)

19,3% (2007)

15,6% (2009)

13,1% (1999)

13,5% (2005)

11,7% (2007)

9,5% (2009)

gemiddelde score Maastricht

Maastricht in cijfers



werkloosheid > 3 jaar (% nww > 3 jaren in de beroepsbevolking

8,4% (1999)

8,2% (2005)

8,6% (2007)

8,8% (2009)

4,8% (1999)

3,7% (2005)

4,7% (2007)

4,7% (2009)

gemiddelde score Maastricht

Maastricht in cijfers

Gemiddeld inkomen aantal uitkeringsgerechtigden met ABW, sterk omhoog in % van de beroepsbevolking

aantal 626, 24% van beroepsbevolking (1999)

aantal 448, 20% van de beroepsbevolking (2005)

aantal 374, 17% van de beroepsbevolking (2007)

aantal 290 13% van de beroepsbevolking (2009)

aantal 5535, 11% van de beroepsbevolking (1999)

aantal 4416, 8% van de beroepsbevolking (2005)

aantal 4086, 8% van de beroepsbevolking (2007)

aantal 3333, 7% van de beroepsbevolking (2009)

gemiddelde score Maastricht

Maastricht in cijfers

aantal uitkeringsgerechtigden met ABW > 3 jaar, in % van de beroepsbevolking

aantal 306, 12% van de beroepsbevolking (1999)

aantal 255, 11% van de beroepsbevolking (2005)

aantal 226, 10% van de beroepsbevolking (2007)

aantal 197, 9% van de beroepsbevolking (2009)

aantal 2574, 5% van de beroepsbevolking (1999)

2111, 4% van de beroepsbevolking (2005)

aantal 2054, 4% van de beroepsbevolking (2007)

aantal 1976, 4% van de beroepsbevolking (2009)

gemiddelde score Maastricht

Maastricht in cijfers

% huishoudens met laag inkomen

21% (< € 7.200 per jaar, 1998)

18% (<€ 9.249 per niet beschikbaar niet beschikbaar jaar, 2003)

17% (< € 7.200 per jaar, 1998)

11% (< € 9.249 per jaar, 2003)

10% (< € 9.259 per jaar, 2007)

niet beschikbaar

gemiddelde score Maastricht

CBS



gemiddeld besteedbaar inkomen particulier huishouden

€18.695 (1998)

€ 21.400 (2003)

niet beschikbaar

niet beschikbaar

€ 21.963 (1998)

€ 26.500 (2003)

€ 29.300 (2007)

niet beschikbaar

gemiddelde score Maastricht

CBS



subjectieve beleving t.a.v. inkomen: % dat aangeeft laag inkomen te hebben

27% (1999)*

38% (2004)

39% (2006)

33% (2008)

22% (1999)*

27% (2004)

28% (2006)

24% (2008)

gemiddelde score Maastricht

IBP



* door verschil in dataverzameling 1999 slecht vergelijkbaar met jaren vanaf 2004

Bijlage 3

Verslag Klankbordgroep Malberg 18 november 2010 Aanwezig: Willy van Gelooven, Rita Beckers (Buurtplatform), Harry Bulté, Michel Dreuw (Servaassleutel), Guus Wijshoff (Jumbo/ winkeliers), John Vluggen ('t Ruweel), Michel Thuis (Servatius), Boudewijn Claessens (Woonpunt), Karin Gybels, Marcel van Dijk (gemeente), Harry Huntjens (Manjefiek Malberg). Gasten: de heren Bosman, Sampedro en Pepels (namens het Burgerinitiatief Recessenplein). Afgemeld: Alice Wijler, Nico Goubet, (Buurtplatform), Mart Mooren (Trajekt), Yvonne Steegen (OBS Het Palet). 1. Opening en mededelingen Mevrouw Gybels opent de vergadering en geeft aan dat vandaag alleen de Evaluatie BOP Manjefiek Malberg 2007-2010 op de agenda staat. Het stuk is op 11 november akkoord bevonden door Stuurgroep West en geagendeerd voor het College van B&W op 23 november. Het verslag met de bevindingen en het advies van de Klankbordgroep wordt separaat meegegeven aan het college. Na akkoord van het College wordt de evaluatie via de Commissie Stadsontwikkeling (7 december) ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad op 14 december 2010. 2. Bespreking Evaluatie De tekst wordt hoofdstuksgewijs besproken. Naar aanleiding van de evaluatie worden enkele onderwerpen nader toegelicht of bediscussieerd. Kort samengevat komen daarbij onderstaande punten aan de orde. 61

– Par. 1.3: Vervallen algemeen spreekuur Manjefiek Malberg, het spreekuur corporaties blijft behouden en er blijft de mogelijkheid een individuele afspraak te maken met Manjefiek Malberg. – Par. 2.3: Constatering dat overlast jongeren, m.n. in relatie tot het gebruik van softdrugs, in (de directe omgeving van) het Centre Manjefiek Malberg nu goed en gezamenlijk wordt opgepakt door Trajekt jeugdwerk en de wijkagent. Er is echter sprake van enige verplaatsing naar elders in de wijk. – Par. 2.4: Behoefte aan aanpak van (met name de kop van het) bedrijventerrein Alde Caerteruwe. – Par. 2.5/2.8: Planning verkeersmaatregelen Schepelruwe (werk start eind 2010) en praktische afspraken in verband met omleidingsroutes. – Par. 2.5/2.8: Overlast van fietsers en brommers/scooters rondom ingangen Centre Manjefiek Malberg: via een verkeers besluit wordt een rijverbod geregeld (voetgangersgebied). Daarna is handhaving noodzakelijk. Bij afronding van de openbare ruimte van het centrumgebied in 2011 wordt bekeken of er verdere maatregelen mogelijk zijn die bromfiets verkeer ook fysiek kunnen beperken. – Par. 2.8: Bestrating centrumplan in relatie tot beheer en onderhoud. – Par. 4.1: Behoefte aan duidelijke communicatie over planning en verlengen doorlooptijd BOP tot 2018 in aansluiting op de informatiemarkt van 20 maart 2010 en de Dag van de Buurt van 19 september 2010. Betrokken bewoners, bijvoorbeeld van de Busselruwe, zijn via een brief rechtstreeks geïnformeerd door Servatius. Begin 2011 wordt in de wijkinfokrant Manjefiek Nieuws ook aandacht besteed aan de vaststelling van de evaluatie en daaraan gekoppelde planning. – Par. 4.2: Op verzoek van het Buurtplatform wordt een toelichting gegeven op de financiële onderbouwing. Er is sprake van een sluitende meerjarenbegroting voor de periode 2011-2018. De vier partijen sturen op een budgettair neutraal eindresultaat na afronding van het BOP. – Par. 4.3/2e regel: oplevering laatste woningen Sportkwartier Noord vindt plaats in 2012 i.p.v. 2011. Naar aanleiding van paragraaf 4.3 komt de aanpassing van de planuitwerking voor het Recessenpark aan bod. De vertegenwoordigers van het Burgerinitiatief geven een uitgebreide toelichting op hun standpunt dat het huidige Recessenplein niet bebouwd moet worden. Naar hun mening is een tekort van circa 2,4 miljoen (dat in de planbegroting ontstaat bij vervallen van de hier geplande woningbouw) te overzien en bovendien zien zij voldoende mogelijkheden om deze woningbouw

elders alsnog te realiseren waardoor een tekort niet aan de orde is. Zij hebben de indruk dat er niet voldoende serieus naar alternatieven is gezocht. De heer Van Dijk meldt dat naar aanleiding van het Burgerinitiatief alternatieven zijn onderzocht en voorgelegd aan de Stuurgroep. Op basis daarvan is de Stuurgroep (inclusief wethouders Costongs en Van Grootheest) tot de conclusie gekomen dat er geen haalbaar initiatief is en dat de voorgestelde planuitwerking de meest duurzame oplossing biedt voor de toekomst van de wijk. De Stuurgroep vindt de aangepaste planuitwerking 2010 ten opzichte van de planuitwerking van 2006 een aanmerkelijke verbetering (betere ligging park, lagere woningdichtheid en meer openbare ruimte tussen de woonvelden). De heer Van Gelooven geeft aan dat het Buurtplatform het positief vindt dat bewoners vechten voor hun zaak om het Recessenplein onbebouwd te laten. Het Buurtplatform ondersteunt het initiatief van bewoners in het zoeken naar alternatieven voor de plannen die er liggen. Verder merkt hij op het Buurtplatform zich zal schikken in het besluit van de gemeenteraad. Vanuit het nieuwe kader zal het Buurtplatform meewerken aan de verdere ontwikkeling in het belang van de gehele wijk. Andere leden van de Klankbordgroep geven aan dat zij onvoldoende in staat zijn om een inhoudelijke afweging te maken en dat zij daarom over de planuitwerking Recessenpark geen standpunt willen innemen. De heer Dreuw wijst erop dat het algemene belang van de wijk moet prevaleren boven het individuele belang. Hij vindt het niet wenselijk om vastgestelde plannen telkens opnieuw ter discussie te stellen. 62

Ten aanzien van de communicatie merkt de heer Pepels op dat er niet echt met bewoners gecommuniceerd wordt. In het verleden is de inbreng van bewoners slechts gedeeltelijk gehonoreerd. Mevrouw Gybels is van mening dat de inbreng wel serieus genomen wordt doordat die inbreng steeds op een zorgvuldige manier in de afweging wordt betrokken. Na afronding van deze discussie wordt geconcludeerd: – dat de Klankbordgroep instemt met de evaluatie, met complimenten voor het opgestelde stuk dat een realistisch beeld geeft van de ontwikkelingen; – dat de Klankbordgroep de inbreng van het Burgerinitiatief Recessenplein respecteert en begrijpt waarom zij vasthouden

aan hun bezwaren tegen bebouwing van het Recessenplein;

– dat de Klankbordgroep geen standpunt inneemt ten aanzien van besluitvorming over het Recessenplein. 3.

Procedure/vervolgproces

De evaluatie wordt dinsdag 23 november voorgelegd aan het College van B&W. Het verslag van de Klankbordgroep wordt daar bij betrokken. Het College legt de evaluatie voor aan de gemeenteraad. Bij de behandeling in de raadscommissie Stadsontwikkeling van 7 december is het mogelijk de commissie toe te spreken. Besluitvorming in de gemeenteraad staat geagendeerd op 14 december 2010. Indien de raad akkoord gaat met de voorgestelde planuitwerking Recessenpark volgt begin 2011 de aanpassing van het Bestemmingsplan. Dit gebeurt op de gebruikelijke wijze met mogelijkheden tot bezwaar en beroep. Voor de concrete bouwplannen moet een bouwvergunningsprocedure doorlopen met eveneens mogelijkheden tot bezwaar en beroep. De gefaseerde bouw is gepland voor 2012 tot en met 2014. De leden van de Klankbordgroep ontvangen het door B&W geaccordeerde raadsstuk.

Bijlage 4A

63

Bijlage 4B

64

65

Bijlage 5A

Verkenning alternatieven Recessenplein Op verzoek van vijf politieke fracties is een nadere verkenning uitgevoerd naar alternatieven om het Recessenplein onbebouwd te laten. In het onderstaande wordt die verkenning toegelicht aan de hand van tekst en een aantal afbeeldingen. Bij de herstructurering van Malberg is de integrale ontwikkeling van de wijk het leidende principe. De herstructurering van de noordelijke helft van de wijk betreft in essentie het omvormen van twee “oude” kwadranten (Recessenplein en Vendelplein) tot drie groene longen met tussengelegen woonvelden (afbeelding 1 en 2). Dit is afgewogen, uitgewerkt en vastgelegd in het Buurtontwikkelingsplan en Bestemmingsplan Malberg uit 2006 (afbeelding 3). De nieuwe groene long Recessenpark en aangrenzende woonvelden zijn in dat (vigerende) BOP en Bestemmingsplan uitgewerkt volgens het concept “Wonen aan het park” met dichte woonbebouwing op het Recessenplein (afbeelding 4). In de gefaseerde uitvoering van het BOP Malberg wordt in de periode 2011-2014 de uitwerking van het plandeel Recessenpark operationeel. Tegen die achtergrond is de vigerende planuitwerking nader beschouwd in de context van de tweede integrale evaluatie van het BOP Malberg. Deze nadere beschouwing heeft ertoe geleid dat de ligging en het concept van de nieuwe groene long en aangrenzende woonvelden is geoptimaliseerd volgens het concept “Wonen in het park” (afbeelding 5). Ten opzichte van het BOP 2006 ligt het Recessenpark nu meer centraal met aan weerszijde ruimte voor een mix aan nieuwe gezinswoningen in meer variatie en kwaliteit, door een lagere dichtheid van de woonbebouwing en meer openbare ruimte tussen de woonvelden. Dit leidt tot een minder dichte woonbebouwing van het Recessenplein (afbeelding 6). 66

Als eerste variant (variant a) is verkend of, onder handhaving van het nieuwe Recessenpark, de geplande 38 gezinswoningen kunnen worden “geplakt” aan het noordelijk deel van de woonvelden, door de bebouwingsrand aan het Zouwdal “uit te vullen” (zie afbeelding 7). Dit leidt gedeeltelijk tot een oplossing maar overschrijdt tevens voor een deel de uiterste grens die als nieuwe stadsrand verantwoord is. In variant b is die grens gerespecteerd. Onder handhaving van het nieuwe Recessenpark, betekent dit dat de uitvulling een deel compenseert, en dat het grootste deel van het Recessenplein onbebouwd kan blijven (zie afbeelding 8). Omdat een (ander) deel van het Recessenplein in deze variant moet worden bebouwd, is dit geen gewenst alternatief. Met variant c komt een stedebouwkundig aanvaardbare oplossing in zicht waarbij het Recessenplein volledig onbebouwd kan blijven, indien de vorm van het park en de aangrenzende woonvelden verder worden aangepast. In deze variant is het park “recht” getrokken en de woonbebouwing gedeeltelijk verplaatst naar de stadsrand en de andere kant van het park (zie afbeelding 9). De twee aangegeven stippellijnen zijn grenzen (respectievelijk tussen stad en landschap, en tussen nieuwe groene long en omliggende woonvelden) waarbinnen de oplossing is gezocht. Dat leidt tot een aangepast beeld (afbeelding 10). Echter bij variant c krijgt de aansluiting van de stad op het landschap het karakter van een front. Hiermee wordt in onvoldoende mate voldaan aan het uitgangspunt om het Zouwdal open te houden, terwijl ook de oriëntatie vanuit het landschap op het park (door de trechtervorm) minder vanzelfsprekend is (zie afbeelding 11). Als vervolgens rekening wordt gehouden met vereiste beschikbaarheid van de compensatie voor de periode 2011 tot en met 2014, ontstaat een probleem omdat er vooralsnog op korte termijn geen financiële middelen zijn om voetbalvereniging Standaard te verplaatsen naar Sportpark West (zie afbeelding 12). Bovendien is het inzetten van grondopbrengsten van het vrijkomende sportpark voor de herstructurering van Malberg strijdig met het spreidingsbeleid buitensportaccommodaties. Daarin heeft de gemeenteraad vastgesteld dat dergelijke grondopbrengsten ter dekking van het spreidingsplan zullen worden ingezet. Om bovengenoemde redenen is variant c voor het college van B & W geen haalbare optie.

In variant d (voorstel) komt het Recessenpark centraal te liggen met aan weerszijde velden van bestaande en nieuwe gezinswoningen. Vanaf de Malbergsingel wordt het park richting landschap geleidelijk breder. Er is meer openbare ruimte tussen de (bestaande en nieuwe) woonvelden gemaakt terwijl de dichtheid van de woonbebouwing in de nieuwe woonvelden is verminderd (afbeelding 13 en 14). Deze variant biedt het meeste perspectief omdat het de landschappelijke kwaliteit en de ruimtelijke structuur van de wijk als geheel verbetert. Op langere termijn wordt een natuurlijke entree bereikt van het landschap naar de wijk en vice versa, door het terugwijken van de stadsrand in combinatie met het uitlopende Recessenpark. Door het omringende landschap als het ware de wijk in te trekken, wordt optimaal invulling gegeven aan het principe van drie groene longen met daartussen gelegen woonvelden. Ook de speel- en verblijfsmogelijkheden worden erdoor vergroot en versterkt. Ten opzichte van het BOP 2006 wint de structuur van dit deel van de wijk aan kwaliteit door de lagere dichtheid van de nieuwe woonbebouwing en meer openbare ruimte tussen de nieuwe en de bestaande woonvelden, ook ter plekke van het Recessenplein. Door de openbare ruimte tussen de woonvelden te vergroten wordt het park overal beleefbaar (“wonen in het park”). Hoewel het college begrip heeft voor de gevolgen van de ingreep op de directe leefomgeving van de omwonenden van het Recessenplein, concludeert het college dat variant d de meest duurzame oplossing biedt voor de toekomst van de wijk als geheel.

67

Bijlage 5B

Afbeelding 1

Herstructurering Malberg, noordelijk deel: 3 groene longen met tussengelegen woonvelden aan het Zouwdal

68

Afbeelding 2

3 groene longen met tussengelegen woonvelden aan het Zouwdal

Afbeelding 3

Plankaart Malberg BOP 2006

69

Afbeelding 4

Ligging nieuwe groene long Recessenpark en aangrenzende woonvelden in BOP 2006 Wonen aan het park

Afbeelding 5

Optimalisatie ligging Recessenpark

70

Afbeelding 6

Geoptimaliseerde ligging nieuwe groene long Recessenpark en aangrenzende woonvelden in BOP 2010 Wonen in het park

Afbeelding 7

Variant a: Handhaven Recessenplein en Recessenpark, uitvullen stadsrand

71

Afbeelding 8

Variant b: Handhaven Recessenpark, uitvullen stadsrand, deels handhaven Recessenplein

Afbeelding 9

Variant c: Handhaven Recessenplein, uitvullen stadsrand, aanpassen Recessenpark

72

Afbeelding 10

Variant c: Handhaven Recessenplein, uitvullen stadsrand, aanpassen Recessenpark

Afbeelding 11

Variant c: Aansluiting landschap: front Vorm park: trechter

73

Afbeelding 12

Variant c: Beschikbaarheid: ligging Standaardterrein

Afbeelding 13

Variant d: Aansluiting landschap: entree Vorm park: uitlopend

74

Afbeelding 14

Variant d: Geoptimaliseerde ligging nieuwe groene long Recessenpark en aangrenzende woonvelden in BOP 2010

Bijlage 6

Afkortingen AED

Automatische Externe Defibrillator

BOP

Buurtontwikkelingsplan

CMM Centre Manjefiek Malberg EPC

Energie Prestatie Coëfficiënt

GEM

Grondexploitatiemaatschappij

KBG

Klankbordgroep

KIOR Kunst in de openbare ruimte

75

SOK

Samenwerkingsovereenkomst

VV

Voetbalvereniging

ZZP

Zelfstandige zonder personeel

KAARTEN

76

Kaart 1

Plankaart BOP Malberg 2010 Gerealiseerd In voorbereiding Nader uit te werken Bestaand Grens BOP Malberg

Kaart 2

Kaart 2

Planuitwerking Recessenpark 2006 Wonen aan het park

Planuitwerking Recessenpark 2006 Wonen aan het park

Kaart 2 In voorbereiding Nader uit te werken In voorbereiding Bestaand Nader uit te werken Grens Planuitwerking Bestaand Grens Planuitwerking

Planuitwerking Recessenpark 2010 Wonen in het park Recessenpark 2010 Planuitwerking Wonen in het park

In voorbereiding InNader voorbereiding uit te werken Nader uit te werken Bestaand Bestaand Grens Planuitwerking Grens Planuitwerking

C

D

Manjefiek Malberg Telefoon 06-13829041 www.manjefiekmalberg.nl [email protected] Aan de teksten en afbeeldingen in deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Dit is een uitgave van Manjefiek Malberg. Opdrachtgevers: gemeente Maastricht, Servatius, Woonpunt en AM. Vormgeving: Zuiderlicht Fotografie en afbeeldingen: Frans van den Broek, Bert Janssen, Philip Driessen, gemeente Maastricht, Guido Geelen.