EVALUATIE BOP MALBERG. Besluit Gemeenteraad Maastricht d.d

EVALUATIE BOP MALBERG 2003–2006 Besluit Gemeenteraad Maastricht d.d. 19.9.2006



INHOUDSOPGAVE

1

INLEIDING EN ACHTERGRONDEN

1.1 Inleiding 1.2 Organisatie

6 7

1.3 Communicatie

8

1.4 Participatie

9

1.4.1 Participatie beheergebieden

9

1.4.2 Klankbordgroep Malberg

9

1.4.3 Overige participatie-activiteiten

9

1.5 Bestemmingsplan en vergunningen

2 

5

11

VOORTGANG

12

2.1 Doelstellingen BOP

13

2.2 Wijkbrede thema’s

14

2.2.1 Sociale binding/verenigingsleven

14

2.2.2 Zorgcirkels

16

2.2.3 Werkgelegenheid

18

2.2.4 Ruimtelijke hoofdstructuur

19

2.2.5 Openbare ruimte

19

2.2.6 Woningbouw

20

2.2.7 Milieu en duurzaamheid

21

2.3 Ruimtelijke (bouw)projecten

22

2.3.1 Bedrijvencentrum

22

2.3.2 Sportaccommodatie Sportpark West

22

2.3.3 Woonzorgcentrum Scharwyerveld

23

2.3.4 Centrumplan/MFA

23

2.3.5 Sportkwartier Zuid

25

2.3.6 Sportkwartier Noord

25

2.3.7 Schellingruwe

26

2.3.8 Rand Malberg

26

2.3.9 Bedrijfslocaties

26

3 EVALUATIE

27

3.1 Gevarieerde wijk

29

3.2 Huisvesting

30

3.3 Seniorenhuisvesting

32

3.4

33

Sociale infrastructuur

3.5 Werkgelegenheid

35

3.6 Inkomen

36

3.7 Conclusie

37

4

BIJSTELLING EN VERVOLG

38

Stroomlijning zorgcirkels

40



4.1

4.2 Dekkingsplan MFA

42

4.3

44

Westelijke randzone

4.4 Vooruitblik

45



BIJLAGEN

46

1

Raadsbesluit d.d. 19.9.2006

2

Plankaart

3

Integrale monitor BOP Malberg



HOOFDSTUK 1: INLEIDING EN ACHTERGRONDEN

1.1 Inleiding Op 25 maart 2003 is het Buurtontwikkelingsplan (BOP) Manjefiek Malberg door de gemeente­ raad van Maastricht vastgesteld. Daarbij is toen besloten om jaarlijks over de voortgang van het BOP verantwoording af te leggen (voortgangsrapportage) en het BOP na elke drie jaar te evalueren en zonodig bij te stellen (evaluatierapportage). In het voorjaar van 2004 en 2005 zijn de eerste twee voortgangsrapportages uitgebracht, waarin telkens de wijzigingen en aanvullingen op het BOP zijn gedocumenteerd. De onderhavige nota is de eerste evaluatierapportage. De evaluatierapportage is als volgt opgesteld. Hoofdstuk 1 behandelt de werkwijze en kaders m.b.t. het BOP: hoe ziet de organisatie er uit (paragraaf 1.2), op welke wijze vindt communi­ catie plaats (1.3) en hoe worden bewoners bij het uitvoeringsproces betrokken (1.4)? Als laatste komen het bestemmingsplan en de vergunningen aan bod (1.5). In hoofdstuk 2 staat de voortgang centraal. Na het terughalen van de doelstellingen van het BOP (2.1) wordt achtereenvolgens voor de verschillende thema’s (2.2) en projecten (2.3) aan­gegeven welke maatregelen in gang zijn gezet en wat de stand van zaken is na drie jaar. Op basis van het voorafgaande wordt het BOP in hoofdstuk 3 geëvalueerd. Nagegaan wordt wat het effect is van de genomen maatregelen tot nu toe. Hierbij wordt gereflecteerd aan de doelstellingen 

en indicatoren. Hoofdstuk 4 omvat voorstellen voor verdere aanpassing en/of uitwerking van het BOP. Dit betreft de verdere stroomlijning van de zorgcirkels (par. 4.1), een geactualiseerd dekkingsplan voor de multifunctionele accommodatie (par. 4.2) en de verdere uitwerking van de westelijke randzone (par. 4.3). Afgesloten wordt met een beknopte vooruitblik op de komende driejaarsperiode (4.4).

1.2 Organisatie De spelregels voor de samenwerking tussen de vier partijen (gemeente, Woonpunt, Servatius en AM Wonen) zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst (SOK) die op 15 december 2004 is ondertekend. Besluitvorming over de realisatie van het BOP vindt plaats in de Stuur­ groep Malberg, waarin de vier partijen op bestuurlijk niveau zijn vertegenwoordigd. De dage­ lijkse leiding is opgedragen aan de Kerngroep Malberg waarin eveneens de vier partijen participeren. Voor de praktische uitwerking van specifieke onderwerpen (o.a. communicatie, financiën) functioneren werkgroepen. Ter uitvoering van het BOP hebben de vier partijen een grondexploitatiemaatschappij (GEM) Malberg opgericht. Op 8 november 2005 is deze GEM als rechtspersoon (CV/BV) geoperationaliseerd. De Beheermaatschappij Malberg BV is een uitvoeringsorganisatie die belast is met de uitgifte van bouwrijpe kavels en de herinrichting van het openbaar gebied. De Beheer BV is gevestigd in het kantoor van Woonpunt aan de Leidenlaan. Ten behoeve van een adequaat tussentijds beheer en onderhoud van het openbare gebied, stemt de Beheer BV af met het wijkteam. Uitgangspunt is dat tijdens de herstructurering extra aandacht uitgaat naar het schoonhouden van de buurt in combinatie met adequaat 

toezicht. Verder heeft de Beheer BV sluitende afspraken gemaakt met de gemeente over het kwaliteitstoezicht m.b.t. de nieuw te realiseren openbare ruimte. Op grond van deze afspraken wordt het (door de Beheer BV te realiseren) nieuwe openbare gebied op een soepele manier overgedragen aan en in beheer genomen door de gemeente. De ontwikkeling en realisering van de nieuwe woningen in Malberg is de verantwoordelijkheid van Woonpunt, Servatius en AM Wonen. In de opstalontwikkeling werken deze drie partijen samen, waarbij voor een bepaald project steeds één partij de rol vervult van gedelegeerd ontwikkelaar.

1.3 Communicatie In Malberg geven de vier partijen gezamenlijk vorm aan de communicatie en participatie. Daartoe hebben zij o.a. een full-time medewerker communicatie aangesteld. Deze is i.s.m. de gezamenlijke werkgroep communicatie verantwoordelijk voor een breed scala van activiteiten: – Manjefiek Malberg winkel (Malbergplein 19 A). De winkel wordt bemenst door de communicatie-medewerker. De winkel is vier dagen per week geopend (woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag en zaterdag). Ook medewerkers van de corporaties zijn elke week aanwezig in de winkel. – Website, met o.a. inschrijvingsmogelijkheden voor koopwoningen en duurdere huurwoningen. – Huisstijl, met vanaf september 2004 het centrale motto “Straks wil iederéén hier wonen”. Deze huisstijl wordt ingezet voor de gebiedspromotie, de productpromotie en andere communicatie door de verschillende partners (verkoop woningen etc.). – Informatiekrant Manjefiek Nieuws, deze verschijnt gemiddeld 4x per jaar en wordt in Malberg en Oud-Caberg huis aan huis verspreid. De meest recente uitgave is nummer 18, juli 2006. – Algemene brochures voor toekomstige bewoners en gebruikers/ondernemers. – Projectbrochures, voor de meeste projecten is een projectbrochure aanwezig met 

inhoudelijke informatie. – Manjefieke Wandeling: onder de naam “Manjefiek Malberg van A tot Z” is d.m.v. bebording en bijbehorende kaart een wandeling uitgezet langs de diverse projecten in de wijk. Hiervan wordt veel gebruik gemaakt. – Welkomstborden (bij de 3 entrees van de wijk)/bouwborden (bij bouwprojecten). – TV-spotjes (o.a. ter gelegenheid van de start verkoop Sportkwartier zuid, zomer 2005). – Woonwensenonderzoek (2003), uitgevoerd onder de huidige bewoners. De resultaten zijn/worden meegenomen bij de uitvoering van de projecten. – Identiteitsonderzoek (2003-2004), waarin de kernwaarden voor het toekomstige Malberg zijn vastgelegd. De kernwaarden, vertaald in een brandbook (= merkenboek), dienen als inspiratiebron voor zowel de ontwerpen als voor de communicatie. – Projectcommunicatie, omwonenden van een project worden op bepaalde momenten geïnformeerd over de stand van zaken rondom het bouwproject in hun directe omgeving. – Start bouw en oplevering projecten, de werkgroep communicatie ondersteunt bij de uitvoering van evenementen rondom belangrijke momenten in het bouwproces.

1.4 Participatie 1.4.1 Participatie beheergebieden De verbetering van de woonomgeving vindt plaats in ontwikkelgebieden en beheergebieden. In de ontwikkelgebieden wordt de nieuwe openbare ruimte in samenhang met de nieuwe bouwplannen gerealiseerd. In de beheergebieden blijven de woningen staan en wordt de woonomgeving in samenspraak met de direct omwonenden opgeknapt. In het beheergebied Banruwe/Leenhofruwe is ingezet op een tweeledig doel: de bewoners intensief bij de verbetering van hun woonomgeving betrekken en mede daardoor de sociale samenhang in de buurt versterken. Vanaf 2003 heeft een bewonerswerkgroep zich hier met ondersteuning van de opbouwwerker enthousiast voor ingezet. Met het opknappen van de woonomgeving als eerste aanknopingspunt zijn er nieuwe contacten gelegd en diverse sociaal-culturele activiteiten georganiseerd. De communicatie vond onder meer plaats door het buurtkrantje “Tösse de greun wigge”. Voor de verbetering van de openbare ruimte is een breed gedragen plan opgesteld en uitgevoerd in opdracht van de Beheermaatschappij Malberg. Op 8 februari 2006 vond de feestelijke oplevering plaats. Begin 2006 is gestart met participatiebijeenkomsten in het beheergebied rondom het 

Busselplein. De voorkeuren van bewoners worden momenteel vertaald in een ontwerp. De verwachting is dat eind 2006 gestart kan worden met de uitvoering. Het derde beheer­ gebied (Dukaatplein e.o.) wordt te zijner tijd opgepakt, tegelijk met de ontwikkeling van het nieuwe wooncomplex op het Dukaatplein. 1.4.2 Klankbordgroep Malberg De Klankbordgroep (KBG) Malberg bestaat uit sleutelpersonen van organisaties die te maken hebben met de buurt (buurtplatform, huurdersbelangenverenigingen, scholen, Trajekt etc.). Vanaf de vaststelling van het BOP (2003) komt zij gemiddeld ca. 4x per jaar bijeen. In deze vergaderingen komt de voortgang van het BOP in de volle breedte aan de orde. De KBG brengt advies uit aan Kern- en Stuurgroep aangaande buurtbrede producten zoals de periodieke voortgangs- en evaluatierapportages. 1.4.3 Overige participatie-activiteiten Bij de vaststelling van het BOP is in overleg met het Buurtplatform en de Klankbordgroep afgesproken de buurtparticipatie tijdens het proces verder te concretiseren en versterken. Naast de participatie in de beheergebieden en de afstemming met de Klankbordgroep is dit op uiteenlopende manieren gebeurd. Ter illustratie worden enkele activiteiten toegelicht.

Participatie centrumplan Op 24 januari 2005 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden waarin bewoners zich konden uitspreken over het centrumplan. Op 31 januari 2006 is het definitieve plan aan de buurt gepresenteerd, waarbij is aangegeven op welke wijze de eerdere opmerkingen zijn verwerkt. Ook rondom andere projecten vinden dergelijke bijeenkomsten plaats, waarin omwonenden hun reactie kunnen geven op de plannen.

Project Wenswijk In samenwerking met Trajekt, Buurtplatform Malberg, gemeente, het CNME (centrum voor Natuur- en Milieu-Educatie) en de beide Malbergse basisscholen is gewerkt aan “De Wenswijk”. In dit project worden kinderen van groep 1 t/m 8 betrokken bij de inrichting van hun eigen woonomgeving. Aan de hand van het thema “spelen in het groen” hebben de kinderen hun wensen uitgewerkt. Het resultaat is gepresenteerd in een tentoonstelling in ’t Ruweel. De Beheermaatschappij Malberg is vervolgens samen met de betrokken organisaties aan de slag gegaan om een aantal voorkeuren te realiseren bij de inrichting van de groene wig aan de Schildruwe.

Ambassadeurs/kinderraad In 2005 is het ambassadeursproject gestart om de kinderen van de wijk te betrekken bij de ontwikkelingen m.b.t. het BOP. Drie kinderen zijn een jaar lang het gezicht van de wijk en zijn aanwezig bij alle belangrijke momenten (bijv. start/oplevering bouw). De ambassadeurs worden jaarlijks geselecteerd vanuit de kinderraad, een initiatief van Stichting Trajekt. Voor de vorming van de kinderraad worden jaarlijks verkiezingen gehouden op de basisscholen in Malberg.

10

1.5 Bestemmingsplan en vergunningen Ter uitwerking van het BOP en ruimtelijk masterplan is in opdracht van de vier partijen een beeldkwaliteitplan (BKP) opgesteld door supervisor Franz Ziegler. Dit BKP is vervolgens in opdracht van de gemeente vertaald in een bestemmingsplan. Beide plannen zijn gelijktijdig in procedure gebracht waarbij op verschillende momenten inspraak mogelijk was. Op 8 november 2005 zijn het bestemmingsplan en BKP vastgesteld door de gemeenteraad. Het bestemmingsplan is op 20 juni 2006 goedgekeurd door de Gedeputeerde Staten van de provincie Limburg. Vooruitlopend op de formele inwerkingtreding van bestemmingsplan en BKP is voor de eerste bouwprojecten via art. 19 WRO planologische vrijstelling verleend. Dit betreft het woonzorgcentrum Scharwyerveld, Piazza Ponjaard (Sportkwartier Noord), Schellingruwe 1e blok, de koopwoningen op Sportkwartier Zuid (fase 1 en 2) en het eerste centrumcomplex. Het nieuwe bedrijvencentrum en sportgebouw zijn eerder binnen de kaders van het oude bestemmingsplan gerealiseerd. Supervisor Franz Ziegler is (uit meerdere kandidaten) aangesteld ter bewaking van de steden­bouwkundige en architectonische kwaliteit en onderlinge afstemming van de diverse 11

projecten. Franz Ziegler heeft de status van architectuursupervisor in de zin van art. 4.7 van de Verordening op de Welstands-/ Monumentencommissie. In de praktijk betekent dit dat een bouwplan van een architect, alleen met een positief advies van de supervisor door de Welstandscommissie wordt behandeld. Tot dusverre zijn vijf bouwplannen op deze wijze naar tevredenheid door de supervisor en de commissie afgehandeld. Aansluitend is voor deze vijf bouwplannen bouwvergunning en planologische vrijstelling verleend. Tegen deze procedures is door één persoon steeds bezwaar aangetekend. Naast deze “vaste” bezwaarmaker heeft slechts één andere persoon een bezwaar aangetekend tegen een bouwplan. Voor de sloop van woningen en/of andere opstallen en het kappen van bomen, werkzaamheden die veelal aan de nieuwe ontwikkelingen vooraf gaan, is tot dusverre een tiental vergunningen verleend.

12

HOOFDSTUK 2: VOORTGANG

2.1 Doelstellingen BOP Het BOP Manjefiek Malberg heeft tot doel het realiseren van: 1. Een prettige wijk voor verschillende woon- en leefculturen; 2. Een goede (her)huisvesting van bewoners in en (indien gewenst) buiten Malberg; 3. Extra seniorenhuisvesting; 4. Een versterkte sociale infrastructuur (gezondheid, veiligheid, buurtparticipatie, onderwijs en welzijn) tot minimaal het gemiddeld niveau van Maastricht; 5. Interessante en zichtbare werkgelegenheid; 6. Een substantiële stijging van het gemiddeld inkomen. Vanuit deze doelstellingen is een integrale visie op Malberg opgesteld (sociaal, economisch en ruimtelijk/fysiek). Op basis van deze visie zijn concrete maatregelen en activiteiten gedefinieerd. Hoewel in deze evaluatie een opsplitsing is gemaakt in verschillende projecten en activiteiten, zijn al deze onderdelen onlosmakelijk met elkaar verbonden binnen het integrale kader van het BOP. In dit hoofdstuk wordt de stand van zaken van de verschillende maat­ regelen beschreven. In het volgende hoofdstuk wordt geëvalueerd in hoeverre het halen van de doelstellingen op koers ligt. 13

2.2 Wijkbrede thema’s 2.2.1 Sociale binding/verenigingsleven

Opbouwwerk Vanaf de start van de uitvoering van het BOP is een full-time opbouwwerker ingezet in Malberg. Hiertoe is gebruik gemaakt van financiering uit Buurt aan Zet, de reguliere inzet op wijkniveau en de flexibele inzet van de op stadsdeelniveau beschikbare uren in deze wijk. Deze inzet is van groot belang gebleken in de eerste jaren van het BOP Malberg. De opbouwwerker speelt een belangrijke rol in de toenemende participatie van bewoners. Dit betreft zowel de ondersteuning bij diverse projecten (o.a. herinrichting Banruwe/Leenhofruwe, groene wig aan de Schildruwe en Busselplein en omgeving) als bij concrete activiteiten (o.a. Dag van de Buurt Malberg, wenswijkproject). Daarnaast is hij intensief betrokken bij de netwerk-benadering rondom de zorgcirkels en overlastproblematiek (afstemming politie, corporaties etc.). Vooralsnog is het streven gericht op het continueren van de full-time inzet van opbouwwerk in Malberg.

Buurt aan Zet In het kader van het Grote Steden Beleid heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken voor Malberg in 2001 t/m 2004 impulsgelden ter beschikking gesteld om sociale problemen te 14

verminderen en de veiligheid te vergroten via het project “Onze Buurt Aan Zet“. Eind 2004 zijn de resultaten van het project vastgelegd in een eindevaluatie. Ten eerste zijn preventieve en repressieve maatregelen getroffen om de overlast op bepaalde plekken in de wijk tegen te gaan (centrum, sportpark, JOP). Dit betreft onder meer camerabewaking in het centrum, aanpassingen in de openbare ruimte en extra inzet van politie (o.a. operatie “Bromsnor”) en Stadstoezicht. Ten tweede is extra geïnvesteerd in de activering en hulpverlening aan randgroepen, bijvoorbeeld door extra inzet van opbouwwerk, ambulant jongerenwerk en de nieuwe Buurt Onderwijs Sportconsulent. Ook zijn extra activiteiten ontplooid in het reguliere jongeren- en welzijnswerk (pedagogische bijeenkomsten, opknappen JOP door de jongeren zelf). Het derde thema betrof het stimuleren van buurtbetrokkenheid en verbeteren van buurtbemiddeling. Hiertoe zijn verschillende activiteiten ontplooid, variërend van weerbaarheidstrainingen en sociale buurtactiviteiten tot de projecten “buurtbemiddeling” en “welkom heten”. Ook de samenwerking tussen organisaties in het nieuwe Stadsdeelsteunpunt West is een belangrijk onderdeel in het proces waarin de buurt toegroeit naar betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid. De (tijdelijke) inzet vanuit Buurt Aan Zet is als eerste impuls van grote waarde gebleken om de leefbaarheid van de wijk te verbeteren. De samenwerking tussen alle partners in de buurt is verbeterd. In de loop van het project is het gezamenlijke overleg steeds meer verschoven naar het wijkteam onder leiding van de stadsdeelleider. Momenteel vindt hier op een constructieve en integrale wijze afstemming plaats over knelpunten in de wijk. Dit betreft zowel de reguliere maatregelen als acties die te maken hebben met de uitvoering van het BOP Malberg.

Buurtbudget Binnen het Leefbaarheidsfonds hebben corporaties en gemeente een budget vrijgemaakt, waarvoor de buurt zelf voorstellen kan aandragen. In de afgelopen jaren zijn op voorspraak van het Buurtplatform Malberg diverse activiteiten uit dit buurtbudget gefinancierd: ondersteuning van de participatieprojecten, kunst voor kinderen, cursussen, opstarten van de kinderraad en ondersteuning ambassadeursproject, aanschaf materialen voor de activiteiten­ groep, Dag/Weekend van de buurt Malberg, activiteiten voor kinderen, een bijdrage in de herstelwerkzaamheden van de kantine van VV Standaard, wenswijk en defibrillatorproject. Door de inzet van het buurtbudget is de participatie en de saamhorigheid in de buurt versterkt, en kunnen incidentele activiteiten en verenigingen ondersteund worden. Veel activiteiten zijn specifiek gericht op kinderen en jongeren waarbij, in samenwerking met de BOS-consulent, aandacht aan sport wordt besteed (sport-kinderkamp, kerstvakantie-activiteiten).

Buurt-Onderwijs-Sport consulent In augustus 2004 is de Buurt-Onderwijs-Sport (BOS) consulent van start gegaan in Malberg. De inzet wordt gefinancierd uit Buurt aan Zet, BOP Malberg en het gemeentelijk Breedtesport­ budget. Op het gebied van de buurt (o.a. pleinenwerk), onderwijs (o.a. verlengde schooldag) en de sportverenigingen (o.a. samenwerking tussen diverse verenigingen) ontplooit de BOS- 15

consulente diverse ondersteunende en stimulerende activiteiten. Samenwerking tussen partijen (verenigingen, scholen, buurtkader, Trajekt etc.) en een integrale aanpak staan daarbij centraal. In september 2005 heeft de eerste evaluatie van de werkzaamheden plaatsgevonden. Grofweg is daarin een driedeling in de activiteiten aangegeven: – activiteiten met potentie tot jaarlijks terugkerend evenement (pleinensport, straatspeeldag, nationale sportweek, sportief kinderkamp, project sporten in de kerstvakantie); – promotionele activiteiten (PR voor verenigingen en sportactiviteiten in stedelijke en buurt- kranten, promoten TraXs activiteiten, stimuleren van sportactiviteiten in het kinder-/tiener-/ jongerenwerk, stimuleren van scholen in (extra) sport- en bewegingsactiviteiten); – incidentele sportactiviteiten of ondersteuning (advies, begeleiding etc.) die vanuit de vraag van verenigingen, buurtwerkers en/of mensen uit de buurt zijn ontstaan. De verschillende activiteiten zijn over het algemeen succesvol verlopen. In het eerste jaar hebben circa 400 kinderen meegedaan aan 1 of meerdere activiteiten en er zijn ca. 50 kinderen lid geworden van een sportvereniging. Ook de ondersteuning van scholen en verenigingen heeft tot goede resultaten geleid. In het tweede (lopende) jaar is vooral ingezet op het bestendigen van de initiatieven. Daarbij vervult de BOS-consulente een meer coachende en ondersteunende rol richting (professionele en vrijwillige) trekkers in de wijk. Dit is noodzakelijk omdat de werkzaamheden van de BOS-consulente vanaf de zomer van 2006 zich uitbreiden naar andere wijken in Maastricht Noord-West.

2.2.2 Zorgcirkels Het BOP voorziet in gerichte hulp op maat aan mensen met meervoudige sociale problemen via de zorgcirkels. De zorgcirkels zijn toegesneden op de natuurlijke levensfasen (ouderen, volwassenen en jeugd). In maart 2004 is de zorgcirkel ouderen van start gegaan (looptijd 3 jaar), gecombineerd met extra inzet ouderenadvieswerk voor de doelgroep 65–74 jaar (looptijd 2 jaar). Daarnaast is het reguliere ouderenadvieswerk voor de doelgroep 75+ gecontinueerd. In maart 2006 is bij de tussentijdse evaluatie van de zorgcirkel ouderen geconstateerd dat er sprake is van een goed netwerk. De verschillende ketenpartners werken in toenemende mate aan een integrale aanpak. Doordat signalen vroegtijdig worden opgepakt, kan er effectief gereageerd worden op vragen van de cliënten. Er blijkt wel duidelijk behoefte te zijn aan het organiseren van de ketenaanpak, de werkwijze is nog geen automatisme. Het belang van een eenduidige methodiek, een eenduidig begrippenkader en een eenduidig registratiesysteem wordt onderschreven. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de MAPS-methodiek (monitoring area and phase system). Informatie wordt op eenduidige wijze door uitvoerders uit diverse organisaties benoemd en geregistreerd. In één gezamenlijk digitaal dossier is per client de aanpak en voortgang voor alle professionals te volgen. Vanwege de tijdsinvestering wordt de betreffende methodiek niet altijd consequent gebruikt. 16

In 2004 en 2005 is in het kader van de reguliere én de extra inzet ouderenadvieswerk contact gelegd met ruim 600 ouderen in Malberg (65 jaar en ouder). Het grootste deel van de cliënten blijkt te maken te hebben met relatief eenvoudige problemen waar één of meerdere instan­ties bij betrokken zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan het regelen van thuiszorg of aan­­passingen in de woning. In ca. 50 gevallen blijkt er sprake te zijn van complexe, meervoudige problemen. Deze zaken worden in het ketenoverleg (meermaals) besproken en er wordt één gezamenlijk behandelingsplan opgesteld. Een essentieel onderdeel daarbij is de monitoring van de gemaakte afspraken. In de tussentijdse evaluatie over de zorgcirkel ouderen zijn de aandachtspunten voor het komende, laatste jaar bepaald. Naast zaken die de methodiek en organisatie betreffen, is als doel gesteld contact te leggen met ouderen die vanwege de sloop verhuisd zijn (verloop verhuizing, huidige stand van zaken). Naast bovenstaande inzet in de zorgcirkel ouderen en het regulier en extra ouderenadvieswerk hebben de deelnemende ketenpartners verschillende inspanningen gedaan voor de ouderen in Malberg in het kader van het BOP. De Stichting Zorgcentra Maastricht-West heeft 70 bewoners aan de Reinaartsingel bezocht en heeft tijdelijke huisvesting voor enkele bewoners van de Schellingruwe geleverd. Ten behoeve van de herhuisvesting heeft Woonpunt 241 huishoudens met ouderen bezocht. Servatius heeft 68 huisbezoeken bij ouderen uit­ gevoerd in het kader van groot onderhoud. Verder heeft Servatius 40 huishoudens (55+) in de Musketruwe bezocht in het kader van een mogelijke verhuizing naar Piazza Ponjaard. Deze mogelijkheid is bovendien schriftelijk onder de aandacht gebracht van de 55-plussers in de Busselruwe en Schepelruwe én alle 55-plussers die momenteel een gezinswoning in Malberg huren. Dit blijkt een goede stimulans te bieden aan de doorstroming in de wijk: naast een groot aantal bewoners dat afkomstig is uit te slopen woningen, verhuizen er 21 huishoudens (55+) uit een gezinswoning van Servatius of Woonpunt naar Piazza Ponjaard.

De zorgcirkel volwassenen is in januari 2005 van start gegaan. In het eerste jaar is de MAPS-methodiek getraind en het elektronisch clientvolgsysteem geïntroduceerd. Zowel de gestructureerde methodiek als het clientvolgsysteem zijn van belang om over organisatiegrenzen heen met de diverse partners in de keten samen te werken en interventies op elkaar af te stemmen. De samenwerking krijgt in de praktijk vorm door gezamenlijke casuïstiek­ besprekingen die één keer per 6 weken worden georganiseerd. Tijdens deze bespreking zijn alle partners op uitvoerend niveau aanwezig. Nieuwe klanten worden ingebracht en van bekende klanten wordt de voortgang in het begeleidingsplan besproken. Naast de vele consultatie- en adviesvragen die tussen partners gesteld en beantwoord zijn, zijn in het eerste jaar 85 burgers met meervoudige, complexe problematiek geregistreerd bij de zorgcirkel. Hun situatie is besproken in het gezamenlijke overleg, dat in 2005 10 keer heeft plaatsgevonden. Bij 45 klanten met meervoudige problematiek zijn er op dit moment geen acute problemen, waarvoor meervoudige interventies ingezet moeten worden; deze klanten ontvangen wel enkelvoudige interventies van minimaal één van de ketenpartners. De inschatting is dat hun situatie (nog) niet duurzaam stabiel is. Op het moment dat hun situatie verandert, er weer meer problemen (dreigen te) ontstaan, zijn ketenpartners snel in te schakelen en wordt er een gezamenlijk begeleidingsplan gemaakt. 36 Klanten hebben momenteel contact met meerdere partners en van deze klanten is er een gezamenlijk begeleidingsplan gemaakt. Interventies die geboden worden, zijn op elkaar afgestemd. 17

Het begeleidingsplan wordt gecoördineerd door een casemanager. Van deze 36 klanten hebben 18 klanten een casemanager van de sociale dienst, van 17 klanten is de maatschappelijk werker casemanager en 1 klant heeft een casemanager van het servicepunt werk en bemiddeling. Bij 4 van de 85 klanten is het dossier afgesloten omdat ze in een duurzame stabiele situatie verkeren (2) of omdat ze niet meer in Maastricht woonachtig zijn (2). De meest voorkomende (combinatie van) hulpvragen zijn: – Hoofdprobleem: Inkomensproblemen (en/of schulden) in combinatie met psychosociale/ psychiatrische problematiek. – Hoofdprobleem: Psychosociale problematiek (en/of psychiatrische problematiek) in combinatie met huisvestingsproblemen en/of inkomensproblemen/schulden. De samenwerking wordt door de partners positief gewaardeerd. De problematiek van cliënten wordt integraal opgepakt en de lijnen tussen instanties zijn kort, waardoor er sneller en efficiënter gewerkt kan worden. Wel moet er in organisatorisch opzicht nog een aantal knelpunten opgelost worden om het functioneren van de zorgcirkel te optimaliseren. Cliënten geven aan zich goed geholpen te voelen door medewerkers van de zorgcirkel. Ze ervaren verbetering in de ernst en complexiteit van hun problemen. De kwaliteit van de zorgcirkel, waaronder de klanttevredenheid, zal in de tweede helft van 2006 in een kwalitatief onderzoek gemeten worden. De zorgcirkel jeugd is in de evaluatieperiode niet opgestart. Wat betreft de jonge leeftijdsgroepen wordt een deel van de problemen al opgepakt binnen de multidisciplinaire zorgadviesteams op de scholen. Daarbij gaat het om de individuele problemen van de kinderen. Daarnaast is er de zorgcirkel volwassenen, waarin de gezinssituatie centraal staat. Met name voor de jeugd van 16–23 jaar is (bovenop de capaciteit binnen de zorgcirkel volwassenen) extra inzet noodzakelijk.

Persoonsgerichte Aanpak De Zorgcirkelaanpak wordt als succesvol gezien. Zij het dat er vraagtekens zijn bij het feit dat er afzonderlijke cirkels zijn voor ouderen, volwassenen en straks ook voor een deel van de jeugd. Mede vanuit de behoefte om de aanpak ook toe te passen in andere wijken van de stad en aansluiting te vinden bij zorgstructuren rondom de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en justitiële cirkels (rondom veelplegers, Huiselijk Geweld, ed.) wordt er een voorstel voorbereid om te komen tot één gemeentebrede systematiek van samenwerking op maat, de Persoonsgerichte aanpak. Deze doorontwikkeling zal nader worden uitgewerkt met alle relevante samenwerkingspartners en aan het eind van dit jaar ter besluitvorming worden voorgelegd. 2.2.3 Werkgelegenheid In het BOP is een breed scala van maatregelen opgenomen om de sociaal-economische situatie te verbeteren. Dit betreft zowel ondersteuning bij de toeleiding naar een baan of een eigen bedrijf als het realiseren van een bedrijvencentrum (zie paragraaf 2.3.1) en het aanbod van verschillende bedrijfslocaties (zie paragraaf 2.3.9).

Project “Ondernemer in de Buurt” De gemeente Maastricht en de Stichting Starterscentrum Limburg hebben in de periode 18

2000-2005 het project “Ondernemer in de Buurt” uitgevoerd. In Malberg zijn in totaal 105 cliënten begeleid (zowel bestaande als nieuwe ondernemers), er zijn 26 personen gestart met een nieuw bedrijfje. Het project is daarmee succesvol. Inmiddels is besloten om de aanpak uit te breiden naar de wijk Nazareth. Voor de periode vanaf 2007 is stedelijk nieuw startersbeleid in ontwikkeling.

Servicepunten Werk en Bemiddeling In 2003 is o.a. in Malberg gestart met het project Servicepunt Werk en Bemiddeling (SW&B). Bij de evaluatie van het project in 2005 is ervoor gekozen om het project tot medio 2006 te continueren met 2 Servicepunten, in Malberg en Wittevrouwenveld. Inmiddels is op basis van de evaluatie van de periode 2005-2006 op stedelijk niveau besloten tot continuering van het instrument wijkservicepunten. Voor de komende periode zal naast activering ook gestuurd worden op concrete resultaten ten aanzien van participatie. Bij de formulering van de kwalitatieve en kwantitatieve resultaten wordt uitgegaan van het leveren van een bijdrage aan reïntegratie van de wijkbewoners. Verdere beleidsformulering zal in de komende periode plaatsvinden. Het SW&B is met name bedoeld als activeringsinstrument om de arbeidsmarktparticipatie te verhogen. Wijkbewoners met en zonder betaald werk kunnen op een laagdrempelige manier gebruik maken van o.a. coaching, bemiddeling en hulp bij sollicitaties. Veel bewoners weten hun weg te vinden naar het servicepunt voor (kortdurend) advies en/of begeleiding. In Malberg werden er in 2004 ca. 20 burgers per maand bereikt, in 2006 waren dit er gemiddeld 35 per maand. De servicepuntmedewerker is tevens een belangrijke schakel in de ketensamenwerking in de wijk. De verschillende partners op het gebied van sociale zekerheid (o.a. sociale dienst) verwijzen cliënten geregeld door naar het SW&B. Vanaf 2005 is het SW&B Malberg gaan deelnemen aan de Zorgcirkel Volwassenen. Dit draagt er toe bij dat het aspect werk een rol speelt bij het hulpverleningstraject van bewoners met meervoudige problemen.

Daarnaast speelt het SW&B actief in op werkgelegenheidskansen in de wijk. Zo legt men contact met werkgevers in de wijk, o.a. over het invullen van vacatures of werkervaringsplaatsen door bewoners uit de wijk. De medewerker van het SW&B vervult een belangrijke rol in het vinden en doorleiden van geschikte kandidaten uit de wijk voor het project Leerlingbouw­plaatsen.

Leerlingbouwplaatsen Vanuit de integrale aanpak in Malberg is het streven om economische impulsen in en om de buurt te benutten voor de inschakeling van werkzoekenden. Dit wordt onder meer geconcretiseerd in het realiseren van leerlingbouwplaatsen (project “Bouwen aan Vakmanschap”). Bij de eerste bouwprojecten (woonzorgcentrum, sportgebouw, Schellingruwe) zijn 3 van dergelijke leerlingbouwplaatsen gecreëerd, waar zo’n 20 leerlingen hebben gewerkt. Hiervan zijn 5 leerlingen afkomstig uit Malberg. Het streven is om een werkgelegenheidsparagraaf structureel op te nemen in aanbestedingsbestekken. Tevens wordt per project gekeken naar de mogelijkheden voor additionele werkzaamheden op een bouwplaats (bijv. schoonmaak). Voor de komende periode zijn er afspraken gemaakt over de inzet in de grote projecten zoals het eerste centrumgebouw en infrastructurele werkzaamheden. 19

2.2.4 Ruimtelijke hoofdstructuur Bij vaststelling van het BOP is een koers uitgezet voor de ruimtelijke en programmatische vernieuwing van de wijk, vastgelegd in een ruimtelijk masterplan. Dit masterplan is uitgewerkt in een Beeldkwaliteitplan (BKP), dat samen met het Bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad op 8 november 2005. Hoofdpunten van verandering zijn: – het doortrekken van de Schepelruwe naar de Via Regia, waarmee (als derde belangrijke ontsluitingsroute) een T-vormige hoofdstructuur ontstaat; – aanleg van groene wiggen tussen de noordelijke (deels nieuwe) woonvelden, waardoor een verbinding wordt gelegd met het open landschap van het Zouwdal; – volledige uitvoering van de nieuwe rand van Malberg als laagbouw-woonmilieu in een robuuste groene setting; – het maken van twee nieuwe voorzieningencentra (van resp. winkels/multifunctionele accommodatie en werkgelegenheid) van bovenwijkse allure. Van de voornoemde veranderingen is de westelijke hoofdverbindingsroute (in ruwe vorm als bouwweg) inmiddels gerealiseerd. Ook is gestart met (de voorbereiding van) de twee nieuwe voorzieningencentra. 2.2.5 Openbare ruimte Inzet van het BKP is om de groene kwaliteit van Malberg te behouden en te versterken, onder meer door de eerder genoemde groene wiggen. In een bomenplan is aangegeven op welke wijze het bomenbestand (via kap, verplaatsing en nieuwe aanplant) wordt aangepast en versterkt. Wat betreft parkeren wordt wijkbreed gewerkt met een balans volgens gemeentelijke parkeernormen. Voor de openbare ruimte moet een onderscheid worden gemaakt in ontwikkelgebieden en beheergebieden. In de ontwikkelgebieden wordt de nieuwe openbare ruimte in samenhang

met de nieuwe bouwplannen gerealiseerd (zie par. 2.3). Naast groen en parkeren betreft het speel- en recreatievoorzieningen, hondenlosloopgebieden en kunst in de openbare ruimte. Parallel aan de bouwwerkzaamheden in het Sportkwartier (Piazza Ponjaard en gezinswoningen Sport Zuid, zie kaart) is gestart met de herinrichting van de nieuwe openbare ruimte. Naast de realisering van de westelijke verbindingsweg, wordt op Sportkwartier Noord een nieuw park aangelegd, en op Sportkwartier Zuid nieuwe kleinschalige pleintjes (met speelvoorziening). Ook de afwatering naar de vijvers van de Via Regia en de toekomstige kunstroute wordt in dit deel van de wijk gerealiseerd. Rond de nieuwbouw aan de Schellingruwe (1e blok) wordt de openbare ruimte momenteel aangelegd en gelijktijdig met het gebouw opgeleverd. De definitieve plannen voor de nieuwe openbare ruimte rond het centrum (parkeerplein, speelplein en middelste groene wig) zijn eveneens afgerond. In de beheergebieden blijven de woningen staan en wordt de woonomgeving opgeknapt. Over de verschillende aspecten (groen, parkeren, spelen etc.) hebben de betrokken bewoners een belangrijke stem. Als zodanig zijn de beheergebieden Banruwe/Leenhofruwe (zie kaart), omgeving Busselplein en omgeving Dukaatplein als participatieproject aangewezen (zie ook par. 1.4.1). 2.2.6 Woningbouw (incl. herhuisvesting) Om nog beter in te kunnen spelen op het stedelijk beleid (nota woonmilieus), de woning20

markt en de behoefte uit de buurt, is een aantal ruimtelijk-programmatische aanpassingen doorgevoerd ten opzichte van het BOP. Deze zijn vastgelegd in het nieuwe beeldkwaliteitplan en bestemmingsplan, die op 8 november 2005 door de gemeenteraad zijn vastgesteld. Ten opzichte van het BOP is het geactualiseerde nieuwbouwprogramma toegenomen met ca. 50 woningen. Naar de huidige stand van zaken, is voorzien in ca. 270 “sociale” woningen (sociale huur, middeldure huur en sociale koop) en ca. 835 marktwoningen (vrije sector koop). Basis voor de (ver)nieuwbouw is het oorspronkelijke sloopprogramma van 832 galerij- en portieketagewoningen. Per saldo worden daardoor ca. 275 woningen aan de Malbergse voorraad toegevoegd. Deze netto-uitbreiding wordt verklaard door de bebouwing van de oude sportvelden op sportpark West en de ruimtelijke invulling van de nieuwe rand van Malberg. De programma’s voor de verkoop van huurwoningen (ruim 300 woningen) en groot onderhoud (534 woningen) zijn ongewijzigd gebleven. In de evaluatieperiode zijn 176 gestapelde huurwoningen gesloopt. In de loop van 2006 en 2007 worden 176 nieuwe woningen aan de voorraad toegevoegd, waarvan 93 huur en 83 koop. Deze woningen zijn momenteel in aanbouw. Daarnaast zijn in de afgelopen jaren 123 bestaande huurwoningen verkocht (zie ook par. 3.2) Inmiddels hebben 349 huishoudens uit de te slopen huurwoningen van Woonpunt (fase 1) een nieuwe plek gekregen. Zoals afgesproken verzorgt Woonpunt de herhuisvesting op basis van de geïnventariseerde woonwensen van de betrokken huishoudens en het sociaal plan. Dit sociaal plan voorziet in actieve bemiddeling, verhuishulp voor ouderen, een vergoeding voor zelf aangebrachte voorzieningen en een tegemoetkoming in de verhuiskosten. Deze is per 1-1-2006 opgehoogd van € 3.530,00 naar € 5.085,00 per huishouden. Bewoners zijn over het algemeen zeer tevreden over de gang van zaken. De garantie dat er voor iedereen die in Malberg wil blijven wonen een woning beschikbaar is binnen de wijk, heeft Woonpunt tot nu toe volledig waargemaakt. De vrijkomende sloopwoningen worden ter wille van

de leefbaarheid tijdelijk verhuurd aan instanties als Camelot en Ad Hoc voor (studenten-) huisvesting . Na herhuisvesting van de 55 resterende huishoudens is fase 1 door Woonpunt afgerond. Aansluitend vindt de verhuizing plaats van de 44 huishoudens van de verzorgingsflat aan de Drossaardruwe (fase 2). Voor hen zijn onder meer de woningen boven het eerste nieuwe centrumgebouw beschikbaar. Daarna start Servatius met de herhuisvesting van de 384 huishoudens uit de complexen Musket- en Busselruwe (fase 3). Een klein aantal (17) van deze huurders verhuist al in 2006 naar Piazza Ponjaard. 2.2.7 Milieu en duurzaamheid In het BOP is het streven opgenomen om de duurzaamheid van de wijk als geheel te verbeteren en de ecologie te versterken. Hiervoor is onder meer het Centrum voor Natuur en Milieu Educatie (CNME) als adviseur bij de planvorming betrokken. In het BKP zijn verschillende thema’s nader uitgewerkt, waaronder ecologisch groenbeheer en duurzaam waterbeheer. Daartoe is in het bestemmingsplan een waterparagraaf opgenomen, wordt het convenant duurzaam bouwen standaard toegepast en worden energiezuinige woningen gerealiseerd. Via de voortschrijdende projecten worden (door de Beheer BV en/of opstalontwikkelaars) de afspraken geconcretiseerd. Inmiddels heeft dit geresulteerd in o.a. een energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van 0,64 voor het nieuwe woonzorgcentrum Scharwyerveld. Verder is in 21

Piazza Ponjaard een duurzame warmtepomp geïnstalleerd, worden vegetatiedaken aangelegd op beide centrumblokken, en worden de hemelwaterafvoeren van de nieuwe woningen op het Sportkwartier via wadi’s afgekoppeld van de riolering. Met ingang van 1-1-2006 is de wettelijke EPC norm aangescherpt van 1,0 naar 0,8. Conform afspraak hebben partijen hun gezamenlijke ambitie op dit gebied (verder dan de wettelijke norm) aangepast. Afgesproken is de extra inzet verder te concentreren op de gestapelde woningbouw. Door collectieve energievoorzieningen (bijv. warmtepomp) is hier op een efficiënte manier een scherpere EPC te realiseren. Voor grondgebonden woningen wordt voldaan aan de wettelijk verplichte EPC van 0,8.

2.3 Ruimtelijke (bouw)projecten (zie kaart/bijlage 2) 2.3.1 Bedrijvencentrum Architect:

Boosten Rats

Ontwikkelaar: Gemeente Programma: 30 bedrijfsunits voor (door)startende ondernemers

(1600 m2 verhuurbaar oppervlakte)

Oplevering:

Begin 2005

In februari 2005 is het bedrijvencentrum in het voormalige gebouw van de Keuringsdienst van Waren (Florijnruwe/Reinaartsingel), als eerste project van BOP Malberg, geopend. De verhuur loopt volgens planning, per 1 augustus 2006 zijn 22 van de 30 beschikbare units verhuurd aan 17 (door)startende bedrijven. In totaal zijn er circa 22 personen werkzaam in het bedrijvencentrum, waarvan ongeveer de helft afkomstig is uit Malberg of MaastrichtWest. Sinds de start is er één bedrijf succesvol doorgestroomd naar een commercieel pand. Conform de doelstellingen van het BOP wordt hiermee een bijdrage geleverd aan de verbetering van de zichtbare werkgelegenheid in de wijk. Naast het BOP hebben de provincie Limburg en de Europese Unie dit project meegefinancierd. Met de herontwikkeling heeft het gebouw uit de oorspronkelijke bouwperiode van Malberg 22

(eind jaren zestig) een tweede leven gekregen. Daarnaast is de aangrenzende openbare ruimte (groen en parkeerplaatsen) heringericht. Het oorspronkelijke kunstwerk (eveneens van eind jaren zestig) is behouden, en heeft na een opknapbeurt een tijdelijke plek gekregen voor het buurtbeheerbedrijf aan de Arrestruwe. 2.3.2 Sportaccommodatie Sportpark West Architect:

Frencken Scholl Architecten

Ontwikkelaar:

Gemeente

Programma:

Clubgebouw met 3 kantines, 12 kleedlokalen, totaal 1.435 m2

Oplevering:

Mei 2005

Dit bouwproject is gerealiseerd door de gemeente in nauwe samenwerking met de betrokken verenigingen, te weten: de voetbalclub RKVVL/Polaris, de honk- en softbalclub Maastricht (HSCM) en de Maastrichtse rugbyvereniging (MRV). De aansprekende nieuwe accommodatie is in september 2005 in gebruik genomen. Als eigenaar verhuurt de gemeente het gebouw aan de stichting Sportpark West, waarin de genoemde sportverenigingen participeren. De gebruikers zijn zeer tevreden over hun nieuwe accommodatie. Met de verhuizing naar het nieuwe sportgebouw, is de oude accommodatie van RKVVL/ Polaris leeg komen te liggen. Gestreefd wordt om deze oude accommodatie om te vormen tot binnensportaccommodatie voor de jeu de boules-sport. De gemeente werkt hiervoor mee aan een initiatief van Mosa Petanca. Dit binnen kaders zoals vastgelegd in een brief van de wethouder Sport aan Mosa Petanca d.d. 23 februari 2006. Zodra Mosa Petanca de financiële haalbaarheid voldoende heeft aangetoond, zal dit initiatief via een apart uitwerkingsvoorstel tot besluitvorming worden gebracht. Daarna kan de herontwikkeling worden uitgevoerd (planning: 2007).

2.3.3 Woonzorgcentrum Scharwyerveld Architect:

Fred Humblé

Ontwikkelaar:

Woonpunt

Programma:

70 eenkamerappartementen (intramuraal), 144 aanleunwoningen

Oplevering:

December 2005

Woonpunt is eigenaar en ontwikkelaar van het nieuwe woonzorgcentrum en verhuurt dit aan de Stichting Zorgcentra Maastricht-West. In december 2005 is het gebouw opgeleverd, waarna de bewoners er in maart 2006 zijn ingetrokken. De bewoners zijn zeer tevreden over hun nieuwe huisvestiging. Momenteel wordt de inrichting van de (semi-)openbare ruimte rondom het gebouw afgerond. Dit betreft o.a. parkeerplaatsen en een (semi-)openbaar park. Het voormalige zorgcentrum voor ouderen aan de Reinaartsingel zal op korte termijn gaan dienen als tijdelijk onderkomen voor 't Ruweel en Trajekt. Voor de aanleunwoningen is (tijdelijk) studentenhuisvesting voorzien. Op langere termijn is herontwikkeling tot klein­ schalige bedrijfskavels gepland. 2.3.4 Centrumplan/Multifunctionele Accommodatie (MFA) 23

Architect:

Frencken Scholl architecten

Ontwikkelaar:

Woonpunt/Gemeente Maastricht/Beheer BV

Programma:

139 appartementen, ca. 5.500 m2 MFA, ca. 5.000 m2 winkels,



ondergronds parkeren (200 plaatsen), speelplein, openbare ruimte

Oplevering:

2008 eerste multifunctionele centrumgebouw met MFA 2010 tweede



centrumgebouw en eindoplevering

Eén van de belangrijkste projecten uit het BOP Malberg is de herontwikkeling van het centrum. De huidige lange winkelstrip (met daarboven gelegen woningen), de bestaande Jumbo en het huidige gemeenschapshuis (’t Ruweel) en Buurtinformatiecentrum (Trajekt), maken plaats voor de nieuwe MFA, winkels, seniorenwoningen, ondergronds parkeren en twee nieuwe pleinen. De opstalontwikkeling bestaat uit twee gebouwen. Het eerste gebouw geeft onderdak aan de MFA, nieuwe Jumbo en 70 seniorenwoningen. De vernieuwing van het centrum is de katalysator voor een succesvol transformatieproces in sociaal-maatschappelijke zin. Door combinatie van de voorzieningen wordt het centrum het bruisend hart voor alle bewoners van Malberg. Het is dé plek waar de sociale contacten worden gelegd. Na langdurig en intensief overleg is met alle gebruikers overeenstemming bereikt over het definitieve plan voor het eerste centrumgebouw. Met de buurt zijn de plannen besproken op 24 januari 2005 en 31 januari 2006. Zowel de gebruikers als de buurt zijn enthousiast; er is breed draagvlak voor de centrumvernieuwing. In de samenwerkingsovereenkomst Manjefiek Malberg is vastgelegd welke partij voor welk deel van de centrumvernieuwing verantwoordelijk is. Van het eerste centrumgebouw, wordt het MFA-gedeelte gerealiseerd voor rekening en risico van de gemeente, de nieuwe Jumbo voor rekening en risico van de Beheer BV en de 70 woningen voor rekening en risico van Woonpunt. De ondergrondse parkeergarage betreft een gezamenlijke verantwoordelijkheid, die (op grond van een verdeelsleutel) gezamenlijk wordt gefinancierd.

De MFA bestaat uit twee basisscholen, peuterspeelzalen, gemeenschapshuis, kantoor en ruimtes voor welzijnsactiviteiten en een buurtcafé/brasserie. Als verantwoordelijke voor de MFA stelde de raad bij de vaststelling van het BOP in 2003 een (indicatieve) investeringsbijdrage beschikbaar van € 7,55 mio onrendabel. Verder verzocht de raad om, vanwege de grote sociaal-maatschappelijke betekenis van dit onderdeel, om de MFA zo vroeg mogelijk in het planproces te realiseren. Ook werd n.a.v. ervaringen in Heugemerveld en Wyckerpoort afgesproken dat er pas met de bouw van de MFA wordt gestart nadat duidelijkheid bestaat over een gedragen exploitatie. Op basis van deze uitgangspunten ging de gemeente samen met de toekomstige gebruikers van de MFA (basisscholen Markus en Palet, STEPS, gemeenschapshuis ’t Ruweel, Trajekt en toen nog MIK) in oktober 2003 aan de slag. Vanaf de eerste contouren van het BOP was duidelijk dat de MFA een complexe opgave is met een hoog risicoprofiel. De vooraf (in diverse ambtelijke onderleggers en collegestukken) benoemde risico’s hadden betrekking op: commerciële ruimten, dubbelgebruik (schoollokalen met peuterspeelzalen), aanvullende stedenbouwkundige eisen, exploitatie, fiscaliteiten en aanbesteding. In de afgelopen jaren zijn meerdere van die risico’s manifest geworden. Gedachte rendabele (commerciële) ruimten bleken niet haalbaar (MIK haakte af) terwijl 24

onrendabele onderdelen (peuterspeelzalen, binnenstraat, ondergrondse parkeergarage) aan het programma moesten worden toegevoegd. Dit leidde tot een tegenvaller van ca. € 1 mio. Vervolgens viel ook de aanbesteding nog eens fors tegen; ca. € 2,4 mio hoger dan geraamd. In totaal dus een tekort van ca. € 3,4 mio. Dankzij een korte maar intensieve versoberingsslag met de aannemer, kon dit tekort worden teruggebracht naar ca. € 2 mio. Parallel is met succes getracht subsidies te verwerven, waardoor het tekort met nog eens ruim € 1 mio kon worden verminderd. Het restant kan worden gedekt door gebruik te maken binnenplanse vrijval (d.w.z. binnen de door de raad voor het BOP ter beschikking gestelde financiële bijdrage). In totaal is daarmee weer sprake van een haalbaar en uitvoerbaar plan. Het resultaat is vastgelegd in een separaat uitwerkingsvoorstel MFA, dat op 29 augustus 2006 is vastgesteld door Burgemeester en Wethouders. Het college brengt het uitwerkingsvoorstel MFA gelijktijdig met de onderhavige evaluatie BOP onder de aandacht van de (coördinerende) raadscommissie. In het kader van deze evaluatie stellen B&W voor akkoord te gaan met de (verhoogde) investeringsraming voor de MFA en bijbehorend dekkingsplan (zie par. 4.2). Na vaststelling van de evaluatie BOP kan de samenwerkingsovereenkomst met de MFAgebruikers worden geformaliseerd en opdracht worden verleend voor de bouw. In de tweede helft van 2008 kan de MFA (als onderdeel van het eerste centrumgebouw) vervolgens haar deuren openen. Dit sluit aan op de komst van de eerste nieuwe gezinnen naar Malberg (i.r.t. de oplevering van 124 gezinswoningen op Sportkwartier Zuid).

2.3.5 Sportkwartier Zuid Architect:

Boosten Rats/Bedaux de Brouwer

Ontwikkelaar:

AM Wonen

Programma:

124 grondgebonden koopwoningen

Oplevering

Eind 2006 (fase 1 en 2)/eind 2007 (fase 3)

De verkoop van de eerste koopwoningen in Malberg, in Sportkwartier Zuid, is voorspoedig gelopen. Binnen circa 3 maanden na de start verkoop op 10 september 2005 waren de eerste 34 woningen verkocht, waarna in november versneld gestart is met de verkoop van 49 woningen uit fase 2 (die inmiddels ook allemaal zijn verkocht). Vanwege het grote aantal belangstellenden zijn de woningen via loting door een notaris toegewezen. Circa een kwart van de kopers is afkomstig uit Malberg zelf. In maart 2006 is gestart met de bouw van fase 1 en 2. Eind 2006 worden de woningen opgeleverd. In mei 2006 zijn de resterende 41 woningen (fase 3) in verkoop gegaan. 2.3.6 Sportkwartier Noord

25



Blok 1

Blok 2

Blok 3

Blok 4

Architect:

Han Wijnen

Teeken-Beckers

Hermans-Vliegen

Coenegracht

Ontwikkelaar: Servatius

Servatius i.s.m. Vivre AM Wonen

AM Wonen

Programma: 54 huur-

Kleinschalig

12 grond-



appartementen verpleegcentrum



(ca. 50 bedden)

18 appartementen

(w.v. 12 sociale koop) gebonden 8 grondgebonden sociale koop-



woningen (w.v. 7 woningen



sociale koop) 20 koop-

appartementen Oplevering

November 2006 Eerste helft 2008

Eerste helft 2008

Tweede helft 2008

Op de locatie Sportkwartier Noord worden 4 bouwblokken gerealiseerd. Blok 1 (voorheen omschreven als het Atrium en inmiddels omgedoopt in Piazza Ponjaard) bestaat uit 52 sociale huurappartementen en 2 appartementen in de middeldure huur. In juli 2005 is de bouw van start gegaan, de oplevering vindt plaats in november 2006. De toewijzing van de woningen is nagenoeg afgerond. Daarbij is voorrang gegeven aan de te herhuisvesten 55-plussers en overige senioren uit Malberg. Voor blok 2 wordt op initiatief van Servatius/Vivre een kleinschalig verpleegcentrum gerea­ liseerd. In de blokken 3 en 4 komt een mix van grondgebonden woningen en appartementen in de sociale koop en de vrije sector koop. Voor blok 3 is het architectonisch ontwerp afgerond. De verkoop van deze woningen gaat medio oktober 2006 van start. Onder alle blokken komt ondergronds parkeren. Ze worden ingebed in een nieuw park, dat parallel aan de realisatie van de gebouwen wordt aangelegd. Qua regenwaterafvoer worden alle woningen op het sportkwartier (Noord en Zuid) afgekoppeld van de riolering. Afwatering vindt plaats via een wadi in het park met als eindbestemming de vijvers langs de Via Regia.

2.3.7 Schellingruwe

Blok 1

Blok 2

Blok 3

Architect:

Satijn +

Satijn +

Satijn +

Ontwikkelaar: Woonpunt Programma:

39 huurappartementen

38 koopappartementen

38 koopappartementen

Oplevering

Oktober 2006

2010

2011

In september 2005 is gestart met de bouw van het eerste blok aan de Schellingruwe. In dit blok worden 39 appartementen voor senioren gerealiseerd, waarvan 35 in de sociale huursector. De woningen zijn inmiddels toegewezen aan de doelgroep senioren (55+) waarbij voorrang is gegeven aan te herhuisvesten bewoners. Blok 1 wordt in oktober 2006 opgeleverd. Blokken 2 en 3 komen aan bod nadat fase 1 en 2 van de herhuisvesting is afgerond, de 448 flats zijn gesloopt en het nieuwe Recessenpark is aangelegd. 2.3.8 Rand Malberg Ter uitwerking van het BOP werd in april 2004 het voorontwerp-beeldkwaliteitplan (BKP) gepresenteerd. Het BKP schetste enkele mogelijkheden voor de invulling van de nieuwe rand van Malberg i.r.t. de te slopen flats (Toustruwe, Musketruwe), bestaande bedrijfssituaties (bedrijventerrein Alde Caerteruwe, steenfabriek Heylen) en het aangrenzende Zouwdal. 26

De opgave was om samenhang te brengen in deze thema’s en daarmee de kwaliteit van de nieuwe rand te vergroten. In de voortschrijdende discussie en besluitvorming is die samenhang bereikt door voor de gehele rand in te zetten op laagbouw met veel tuinen en groen (i.p.v. een mix met hoog- en laagbouw). Deze visie is vastgelegd in het nieuwe bestemmingspan, dat op 8 december 2005 is vastgesteld door de gemeenteraad. Om deze visie tot uitvoering te kunnen brengen zijn diverse maatregelen noodzakelijk, waaronder grondverwerving, sloop en verplaatsing. Verder dient in het westelijk deel van het plangebied (omgeving Musketruwe/ Kurasruwe) een aanvaardbare milieusituatie te worden bereikt i.r.t. de (geplande) bedrijfsactiviteiten. Via een akkoord tussen de gemeente Maastricht en de Belgische steenbakkerij Heylen/ Leembank is inmiddels aan die randvoorwaarde voldaan (zie par. 4.3). Naar de huidige inzichten kan vanaf 2010 daadwerkelijk met de (gefaseerde) ontwikkeling van de nieuwe rand worden gestart. 2.3.9 Bedrijfslocaties De grootste eigenaar van het bestaande bedrijventerrein in Malberg (Maeyfeld) beziet momenteel de mogelijkheden om gedeelten van het terrein te herontwikkelen. De locatie van het voormalige bejaardencentrum wordt gebruikt als tijdelijke huisvesting voor 't Ruweel, Trajekt en studentenhuisvesting. Op langere termijn is omvorming naar kleinschalige bedrijfskavels voorzien. Als onderdeel van het deelproject Sportkwartier Zuid (zie 2.3.5) wordt Malberg verrijkt met 10 nieuwe woon-werkwoningen. Hiervoor bestaat veel belangstelling. In latere projecten (o.a. herontwikkeling Busselruwe) worden eveneens woon-werkwoningen opgenomen.

27

HOOFDSTUK 3: EVALUATIE

In het BOP is per doelstelling aangegeven met welke indicatoren het effect van de inspanningen gemeten kan worden. Als nulmeting geldt over het algemeen het jaar 1999. In deze paragraaf worden aan de hand van de meting in 2004 (en deels 2005) de eerste resultaten van het BOP besproken. Kanttekening daarbij is dat door een verschil in dataverzameling (monde­ling in 1999 en schriftelijk in 2004) met name de subjectieve cijfers moeilijk vergelijkbaar zijn. Het geactualiseerde overzicht van alle indicatoren is opgenomen in bijlage 3.

28

3.1 Prettige wijk voor verschillende woon- en leefculturen Indicator voor deze doelstelling is het aantal reacties van woningzoekenden op vrijkomende woningen van corporaties. Mede als gevolg van het toendertijd matige imago bleef Malberg in 1999 met gemiddeld 20 reacties op een vrijkomende goedkope huurwoning aanzienlijk achter bij de gemiddelde respons in Maastricht (44 reacties). In 2004 is voor Malberg het aantal reacties 66 en voor Maastricht gemiddeld 81. Naar verhouding is het aantal reacties in Malberg veel sterker gestegen vergeleken met het gemiddelde van Maastricht. Kanttekening bij deze toename is dat het aantal regulier toe te wijzen woningen in Malberg vermindert vanwege de sloop van met name incourante appartementen. Desalniettemin is het als positief te beschouwen dat er in verhouding meer mensen geïnteresseerd zijn in de goedkope huurwoningen die wel in de woonkrant komen. Uit recente ervaringen in de infowinkel blijkt dat ook de interesse voor nieuwe huurwoningen in Malberg aantrekt. Een andere belangrijke graadmeter is de verkoop van nieuwe koopwoningen. Verheugend is dat de 34 eerste nieuwe gezinswoningen in Malberg in 2005 binnen drie maanden tijd voor 100% waren verkocht. Naar herstructureringsmaatstaven is dat zeer snel. De verkoop van fase 2 is ook voorspoedig verlopen. Als eersten besloten deze 83 huishoudens om als particulier te investeren in nieuwbouw, daarmee hun vertrouwen in Manjefiek Malberg bevestigend. 29

Van de ruim 300 te verkopen bestaande woningen is inmiddels ook al 40% in particuliere handen overgegaan. Het totaalbeeld van de objectieve veiligheid in Malberg is ten opzichte van de Maastrichtse situatie verbeterd. Opvallend is de afname van inbraken. Positief is dat 31% van de bewoners verwacht dat de buurt de komende jaren vooruit zal gaan, terwijl dit gemiddeld in Maastricht 14% van de bewoners over hun eigen buurt verwacht. Stedelijk gezien hoort Malberg daarmee bij de 5 best scorende buurten van Maastricht. Ook de scores voor de sociale kwaliteit en de algemene evaluatie van de buurt zijn ten opzichte van het Maastrichtse niveau verbeterd.

3.2 Goede (her)huisvesting van de bewoners in en (indien gewenst) buiten Malberg Het realiseren van goede huisvesting wordt afgemeten naar de verhouding tussen woningen in de categorieën huur/koop (nulmeting: 90/10) en gestapeld/grondgebonden (nulmeting: 43/57). Gezien de looptijd van het BOP zullen de streefpercentages (respectievelijk 50/50 en 35/65) hiervoor rond 2015 volledig gerealiseerd zijn. Inmiddels zijn er 176 gestapelde huurwoningen gesloopt. In de loop van 2006 en 2007 worden 176 nieuwe woningen aan de voorraad toegevoegd, waarvan 93 huur en 83 koop. Deze woningen zijn nu (augustus 2006) in aanbouw. Daarnaast zijn in de afgelopen jaren 123 bestaande huurwoningen verkocht. Rekening houdend met deze veranderingen zijn de actuele verhoudingen: 82/18 (huur/koop) en 40/60 (gestapeld/grondgebonden). Verdere verbetering van de woningvoorraad vindt plaats door groot onderhoud. Van de 534 op te knappen woningen is bij ongeveer 1/3 (170 woningen) groot onderhoud uitgevoerd of in gang gezet. Door uitvoering van al deze maatregelen ligt de gewenste verandering van het woonmilieu (stadsrandmilieu) op koers. Voorwaardescheppend voor de veranderingsoperatie in Malberg is een goede herhuisvesting van de bewoners uit de te slopen flats. Deze herhuisvesting wordt gefaseerd ter hand genomen. Van de in totaal 832 betrokken huishoudens, worden er: 30

– 404 door Woonpunt verhuisd in 2003–2007 (fase 1) – 44 door Woonpunt verhuisd in 2008 (fase 2) – 384 door Servatius verhuisd in 2009–2013 (fase 3) De herhuisvesting van fase 1 verloopt voorspoedig. Onder begeleiding van Woonpunt hebben inmiddels 349 van de 404 huishoudens een nieuwe plek gekregen. Dit tot overwegend grote tevredenheid van de betrokken bewoners. De resterende 55 huishoudens volgen in 2006 en 2007. In 2008 verhuizen de 44 bewoners van de verzorgingsflat aan de Drossaardruwe (fase 2). Daarna gaat Servatius aan de slag gaat met de herhuisvesting van de bewoners van de Musket- en Busselruwe (fase 3). Vooruitlopend daarop verhuizen 17 van deze huishoudens al in 2006 naar Piazza Ponjaard. De herhuisvesting start met de inventarisatie van de persoonlijke woonwensen door de woningcorporaties. Op grond van het BOP wordt daarbij gegarandeerd dat iedereen die dat wenst in Malberg kan blijven wonen. Tot dusverre heeft Woonpunt deze garantie in alle gevallen waargemaakt. Dit heeft ertoe geleid dat circa 1/3 van de betrokken huishoudens in Malberg is blijven wonen. Daarbij hebben 3 huishoudens (vanwege hun voorkeur voor een nieuwbouwwoning in Malberg) gebruik gemaakt van een wisselwoning. Met name vanwege het ruimere aanbod van bestaande gezinswoningen buiten Malberg, is ca. 1/3 van de huishoudens verhuisd naar een omliggende wijk (Malpertuis, (Oud) Caberg of Pottenberg), terwijl de overige huishoudens de voorkeur gaven aan een woning elders in de stad.

31

Tabel 1

Doelstelling BOP

Gerealiseerd/in uitvoering

Sloop

832

176

Nieuwbouw huur

ca. 245

39 Schellingruwe (2006)





54 Piazza Ponjaard (2006)

Nieuwbouw koop

ca. 865

83 Sportkwartier Zuid (fase 1+2, 2007)

Verhouding huur-koop

ca. 50%–50%

82%–18%

Verhouding ggb-gestapeld

65%–35%

60%–40%

Verkoop van huurwoningen

168 Woonpunt

48 Woonpunt



141 Servatius

75 Servatius

Groot onderhoud

166 Woonpunt

58 Woonpunt



368 Servatius

112 Servatius

Herhuisvesting

448 Woonpunt

349 Woonpunt



384 Servatius

17 Servatius

gerealiseerd Doelstelling BOP

832

832

ca. 865

ca. 245

534

309 koop 18%

koop ca. 50%

gestapeld 35%

gestapeld 40%

ggb 65%

ggb 60%

huur 82% huur ca. 50%

366

93

123

170

176 83 koop Herhuisvesting

Sloop

huur

Nieuwbouw in uitvoering

Verkoop van huurwoningen

Verhouding huur/koop

Verhouding grondgebonden woningen/ gestapeld

Groot onderhoud gereal­i­­seerd/ in uitvoering

3.3 Extra seniorenhuisvesting Na oplevering van het woonzorgcomplex Scharwyerveld, konden dit voorjaar 70 nieuwe wooneenheden en 144 aanleunwoningen in gebruik worden genomen. Ook de eerste twee nieuwbouwcomplexen Schellingruwe en Piazza Ponjaard (oplevering vierde kwartaal 2006 ) zijn bestemd voor senioren. Gevoegd bij de geschikte woningen uit de bestaande voorraad (patio’s en appartementen met lift), betekent dit dat in de eerste drie jaar reeds 83% van de beoogde doelstelling is gerealiseerd.

32

Tabel 2

Doelstelling BOP

Gerealiseerd/in uitvoering

Aantal voor senioren

1/3 van de

70 eenheden Scharwyerveld

geschikte woningen

woningvoorraad /

144 aanleunwoningen Scharwyerveld



ca. 1000 woningen

39 Schellingruwe (najaar 2006)





54 Piazza Ponjaard (najaar 2006)





225 bestaande patio’s/appartementen met lift Servatius





296 bestaande patio’s/appartementen met lift Woonpunt





828 totaal

totaal ca. 1.000 woningen

828

Aantal voor senioren geschikte woningen

3.4 Versterken van de sociale infrastructuur In het BOP is een breed scala van sociaal-economische maatregelen voorzien middels programma 1, versterken van het aanbod, en programma 2, de zorgcirkels. In de eerste drie jaar van de uitvoering zijn deze maatregelen voortvarend opgepakt. De belangrijkste voorzieningen zijn inmiddels gerealiseerd (woonzorgcentrum, sportgebouw, bedrijvencentrum) of gaan op korte termijn in uitvoering (multifunctionele accommodatie). Daarmee lopen de voorzieningen in het algemeen vooruit op de realisatie van de nieuwe woningen. Hierop wordt bewust gekoerst om de bewoners van Malberg en omliggende wijken optimaal van het nieuwe aan­bod te kunnen laten profiteren. Tegelijkertijd is het aanbod van diensten uitgebreid en versterkt. De zorgcirkels ouderen en volwassenen zijn van start gegaan. De extra inzet van het opbouwwerk, investeringen vanuit het project Buurt Aan Zet en het Buurtbudget en de start van de Buurt-Onderwijs-Sport consulent hebben bijgedragen aan een versterking van de sociale infrastructuur. Er is een groot aantal maatregelen en activiteiten uitgevoerd, waarbij de betrokkenheid van bewoners zelf een belangrijke rol speelt (zie paragraaf 2.2.1). Het percentage bewoners dat actief is in de buurt, ligt inmiddels met 19% boven het Maastrichtse gemiddelde van 17%. Ook het aandeel bewoners dat aangeeft gehecht te zijn aan de buurt ligt in 2004 dichter bij het Maastrichts gemiddelde dan in 1999 (zie tabel 3). 33

Tabel 3

Malberg

Malberg

Maastricht

Maastricht

Ambitie



1999

2004*

1999

2004*

2015

Percentage bewoners

14%

19 %

23%

17 %

Gemiddelde score









Maastricht

Percentage bewoners

55%

63%

74%

70%

Gemiddelde score

gehecht aan de buurt









Maastricht



* door verschil in dataverzameling 2004 slecht vergelijkbaar met 1999

actief in de buurt

In de overige indicatoren ten aanzien van de sociale infrastructuur zijn de positieve resultaten (nog) niet meetbaar. Deels ligt dit aan de verschillen in dataverzameling tussen 2004 en 1999, waardoor subjectieve items moeilijk vergelijkbaar zijn. Deels zijn er geen nieuwe gegevens beschikbaar (bijvoorbeeld op het thema gezondheid) en zijn de gewenste veranderingen nog niet ver genoeg gevorderd. De werkloosheid is zowel in Malberg als in geheel Maastricht tussen 1999 en 2005 vrijwel ongewijzigd (zie tabel 4). Hetzelfde geldt voor de verhoudingen m.b.t. het aandeel leerlingen op de basisscholen met een leerlinggewicht (2005: 54% in Malberg t.o.v. 24% stedelijk). De objectieve veiligheid in Malberg is ten opzichte van de Maastrichtse situatie verbeterd. Voor de subjectieve veiligheid geldt dit niet. Gezien de sterke impuls op het gebied van sociale voorzieningen en activiteiten mag verwacht worden dat het maatschappelijk (positief) effect bij de volgende evaluatie meetbaar wordt. Bekeken wordt bovendien of de monitor ten aanzien van de sociale maatregelen verder aangevuld kan worden.

34

Tabel 4

Malberg

Malberg

Maastricht

Maastricht

Ambitie



1999

2005

1999

2005

2015

Werkloosheid (in % van

23,9%

23,7%

13,1%

13,5%

Gemiddelde score

de beroepsbevolking)









Maastricht

Werkloosheid > 3 jaar

8,4%

8,2%

4,8%

3,7%

Gemiddelde score

(in % van de









Maastricht





beroepsbevolking)



3.5 Interessante en in de buurt zichtbare werkgelegenheid In het Het gewenste ambitieniveau voor 2015 wat betreft de aanwezigheid van werkgelegenheid in de buurt was gesteld op ca. 600 werknemers en ca. 90 bedrijven. Dit blijkt in 2005 reeds gerealiseerd te zijn: het aantal bedrijven is gestegen van 60 bedrijven met 547 werknemers in 1999 naar 104 bedrijven met 599 werknemers in 2005. In verhouding tot de grote toename van het aantal bedrijven is de stijging van het aantal werknemers beperkt. Naast vertrek of inkrimping van enkele grotere bedrijven is sprake van een positieve ontwikkeling waarbij veel nieuwe kleinschalige bedrijven zijn opgestart. De verwachting is dat deze ontwikkeling zich doorzet in Malberg. Begin 2005 is het bedrijvencentrum gestart, waar inmiddels 17 bedrijven en in totaal circa 22 arbeidsplaatsen zijn gevestigd. Een verdere toename van het aantal kleine bedrijven is te verwachten als vanaf begin 2007 de eerste woon-werkwoningen worden opgeleverd. Vanuit het principe van de koppeling tussen sterk en zwak is het streven om werkzoekenden uit de buurt in te schakelen bij werkzaamheden in de buurt. Dit wordt onder meer geconcretiseerd via het project “Bouwen aan Vakmanschap”, waarbij tot nu toe 3 leerlingbouwplaatsen zijn gecreëerd, met ca. 20 leerlingen waarvan er 5 afkomstig zijn uit Maastricht-West. Verder wordt het Buurtbeheerbedrijf Noord-West ingeschakeld, bijvoorbeeld bij de vele verhuizingen in de buurt (woonzorgcentrum, Ruweel, individuele bewoners). 35

Tabel 5

Malberg 1999

Malberg 2005

Doelstelling BOP

Aantal bedrijven

60 (1999)

104 (2005)

Ca. 90

547 (1999)

599 (2005)

Ca. 600

Aantal werknemers

3.6 Substantiële stijging van het gemiddelde inkomen De daling van het aandeel uitkeringsgerechtigden (met ABW) is voor Malberg tussen 1999 en 2005 iets sterker dan de daling van het Maastrichtse gemiddelde (Zie tabel 6). Ten aanzien van het gemiddeld besteedbaar inkomen zijn er nog onvoldoende actuele gegevens beschikbaar.

Tabel 6

Malberg

Malberg

Maastricht

Maastricht

Ambitie



1999

2005

1999

2005

2015

Aandeel uitkerings-

24%

20%

11%

8%

Gemiddelde

gerechtigden met ABW in %

score

van de beroepsbevolking

Maastricht

Aandeel uitkerings-

12%

11%

5%

4%

Gemiddelde

gerechtigden met ABW > 3 jaar









score

in % van de beroepsbevolking 36

Maastricht

3.7 Conclusie Sinds de vaststelling op 25 maart 2003 is het Buurtontwikkelingsplan Manjefiek Malberg in de volle breedte voortvarend van start gegaan. Uit bovenstaande evaluatie blijkt dat er in sociaal, economisch en fysiek opzicht aansprekende resultaten zijn behaald. De belangrijkste voorzieningen zijn gerealiseerd of gaan op korte termijn in uitvoering. Samen met de bewoners is een breed scala van sociale activiteiten opgepakt die de leefbaarheid en veiligheid ten goede komen. De eerste fase van de herhuisvesting verloopt naar wens. In de loop van 2006 wordt een groot aantal sociale huurwoningen opgeleverd. De verkoop van de eerste koopwoningen in Malberg was succesvol, deze woningen zijn eind 2006 gereed. Op onderdelen is er sprake geweest van nadere uitwerking of bijstellingen, zoals onder meer vastgelegd in het Beeldkwaliteitplan en de voortgangsrapportages van 2004 en 2005. Enkele nadere uitwerkingen komen aan de orde in het volgende hoofdstuk van deze evaluatie. Geconcludeerd kan worden dat de realisering van de doelstellingen uit het BOP op koers ligt. Dit blijkt niet alleen uit de meetbare resultaten maar ook uit de beleving binnen buurt en stad; bewoners en belanghebbenden geven aan vertrouwen te hebben in de toekomst van Malberg. 37

38

HOOFDSTUK 4: BIJSTELLING EN VERVOLG

Bij de vaststelling van het BOP op 25 maart 2003 zijn de financiële meerjarenafspraken tussen de betrokken partijen (Woonpunt, Servatius, AM Wonen, gemeente) vastgelegd. Over de gehele looptijd van het BOP (2003-2015) wordt door de partijen ruim € 200 miljoen in Malberg geïnvesteerd. Om dit mogelijk te maken: – worden alle opbrengsten die de private partijen en de gemeente op hun grondposities genereren (in termen van grondopbrengst koopwoningen en verkoop huurwoningen) weer in Malberg geïnvesteerd; – wordt de onrendabele top afgedekt doordat de corporaties (aanvullend) de verantwoor- delijkheid nemen voor de post sociaal plan, en de gemeente (aanvullend) voor de posten bedrijvencentrum, sportgebouw/ BOS-consulent, zorgcirkels en multifunctionele accommodatie. Ter voldoening aan de laatste afspraak, besloot de gemeenteraad om de totale investering voor de vier “gemeentelijke” voorzieningen te begrenzen op maximaal € 14 miljoen onrendabel en de definitieve keuze voor elk van de vier voorzieningen te doen op basis van separate uitwerkingsvoorstellen. In de evaluatieperiode heeft het college van B&W uitwerkingsvoorstellen geaccordeerd voor de realisatie van het bedrijvencentrum (24 juni 2003), sportgebouw/ BOS-consulent (20 januari 2004) en de zorgcirkels, fase 1 (27 mei 2003 en 4 mei 2004). Aansluitend heeft het college de betrokken raadscommissie(s) daarover geïnformeerd. 39

In het onderstaande volgen voorstellen voor verdere aanpassing en/of uitwerking van het BOP. Dit betreft de verdere stroomlijning van de zorgcirkels (par. 4.1), een geactualiseerd dekkingsplan voor de multifunctionele accommodatie (par. 4.2) en de verdere uitwerking van de westelijke randzone (par. 4.3). Afgesloten wordt met een beknopte vooruitblik op de komende driejaarsperiode (4.4).

4.1 Stroomlijning zorgcirkels (fase 2) Bij de vaststelling van het BOP is extra capaciteit vrijgemaakt voor de zorgcirkels senioren, volwassenen en jeugd (3 fte gedurende 10 jaar). De gedachte daarbij was dat deze nieuwe vorm van zorg (hulp op maat bij meervoudige sociale problemen) op den duur door het reguliere beleid zou worden overgenomen. In de evaluatieperiode zijn de zorgcirkels senioren en volwassenen daadwerkelijk van start gegaan; op basis van separate uitwerkingsvoorstellen gaf het college groen licht voor een periode van respectievelijk 3 en 5 jaar. De zorgcirkel jeugd is in de evaluatieperiode niet opgestart. De zorgcirkel senioren heeft in de praktijk te maken met een kleiner aantal senioren met meervoudige problemen dan verwacht (zie paragraaf 2.2.2). Daarnaast wordt vanuit het reguliere beleid al veel gedaan voor de doelgroep 75+. Binnen het reguliere beleid is ook veel geïnvesteerd in de zorg rondom het kind. Onder meer via zorgadviesteams, schoolmaatschappelijk werk, de jeugdgezondheidszorg en de opvoedpunten. Via deze instrumenten worden de problemen aangepakt die direct te maken hebben met de kinderen zelf. In de praktijk blijkt echter dat de meeste problemen rond de jeugd gezinsproblemen betreffen, die te maken hebben met de volwassenen binnen het gezin. Dergelijke problemen komen feitelijk al aan de orde in de structuur binnen de schoolsituaties en als het gezin opgenomen wordt in de zorgcirkel volwassenen. Een uitzondering hierop 40

vormt de groep jongeren van 16–23 jaar. Een deel van deze jongeren zit niet langer op school en heeft ook geen werk. Zij vallen buiten de zorg rondom scholen en nog niet in de categorie voor de zorgcirkel volwassenen. De zorgcirkel volwassenen blijkt in een aanvullende behoefte te voorzien: zorg op maat aan Malbergse huishoudens met complexe, meervoudige sociale problemen. Ook de beoogde samenwerking en ontkokering tussen instanties komt van de grond (zie par. 2.2.2). Op grond van deze ervaringen wordt geconcludeerd dat: – het reguliere beleid in beginsel over voldoende instrumenten beschikt om sociale problemen m.b.t. senioren (65+) en jeugd (16–) het hoofd te bieden; – de zorgcirkel volwassenen als nieuwe/aanvullende maatregel in de praktijk haar meerwaarde bewijst, waarbij het wenselijk is om het werkgebied met de groep jongeren (16–23) uit te breiden. Inmiddels is er gemeentebreed een nieuw concept in ontwikkeling voor de aanpak van meervoudige en complexe problemen op maat, waarin de huidige zorgcirkels een plaats gaan krijgen (Persoongerichte Aanpak). Doel van dit nieuwe concept is verbreding van de multidisciplinaire aanpak qua doelgroepen en geografische spreiding, waardoor effectiviteitsen efficiencywinst kan worden behaald. Dit wordt nader uitgewerkt met de relevante samenwerkingspartners en in een separaat stuk ter besluitvorming gepresenteerd. Binnen het kader van het BOP Malberg is in de eerste fase (= 3 jaar senioren en 5 jaar volwassenen) € 580.000,00 in de zorgcirkels geïnvesteerd. De daarmee opgedane praktijkervaring is input voor de nieuwe stadsbrede aanpak. Na afronding van de eerste fase wordt voor Malberg ingehaakt op dit doorontwikkelde concept. De kosten voor deze verdere stroom­ lijning in Malberg (= fase 2), worden voor de verdere looptijd van het BOP tot 2015 geraamd

op € 864.000,00. Binnen het BOP is hierin voorzien. Daarnaast treedt, mede dankzij efficiencywinst van de Persoonsgerichte Aanpak, een vrijval op van nominaal € 855.000,00. Voorgesteld wordt om deze binnenplanse vrijval aan te wenden voor de MFA (zie par. 4.2). Rekening houdend met de bouwtijd van de MFA in 2007/2008 komt dit neer op een reële bijdrage van € 781.000,00.

41

4.2 Geactualiseerd dekkingsplan multifunctionele accommodatie (MFA) Zoals beschreven in par. 2.3.4 zijn de voorbereidingen voor de nieuwe MFA (tot en met de openbare aanbesteding) afgerond. Het resultaat is vastgelegd in een separaat uitwerkingsvoorstel MFA dat is vastgesteld door B&W en gelijktijdig met deze evaluatie onder de aandacht is gebracht van de (coördinerende) raadscommissie. Zoals tabel 7 laat zien komt de definitieve investering uit op € 10.516.000,00 waarvan € 9.508.000,- onrendabel. Dit is hoger dan de € 7.550.000,00 onrendabel die de raad bij de vaststelling van het BOP in 2003 ter beschikking stelde. De hogere investering wordt verklaard door een aantal risico’s die zich gaandeweg hebben gemanifesteerd (zie par. 2.3.4 en het uitwerkingsvoorstel MFA). Vanwege het grote belang van de MFA voor het nieuwe Malberg (en omliggende wijken) is een maximale inspanning gedaan om hiervoor een oplossing te vinden.

42

Tabel 7



Investering MFA op basis van versoberde laagste aanbieding





incl. BTW en incl. bijkomende kosten

MFA-onderdeel

Oppervl.

Onrendabel

Rendabel

BTW-comp.

Totaal



(m2)

(euro)

(euro)

(euro)

(euro)

2 scholen



2.090

3.199.000





3.199.000

560

857.000





857.000

1.424

2.017.000



168.000

2.185.000

Café

138



190.000



190.000

Trajekt

429

162.000

650.000



812.000

Peuterspeelzaal

229

351.000





351.000

1.123

1.719.000





1.719.000

Aandeel garage



428.000





428.000

Grondkosten



440.000





440.000

Onvoorzien



335.000





335.000

5.993

9.508.000

840.000

168.000

10.516.000

Gymzaal Ruweel

Alg./binnenstraat

Totaal

Voorgesteld wordt om akkoord te gaan met het geactualiseerd dekkingsplan zoals weerge­ geven in tabel 8. Naast de “moederbijdrage” van € 7.550.000,00 bestaat deze (aanvullend) uit € 906.000,00 binnenplanse vrijval (d.w.z. binnen de door de raad voor het BOP ter beschik­ king gestelde financiële bijdrage, waarvan € 781.000,00 vrijval zorgcirkels en € 125.000,00 vrijval sport die reeds is geaccordeerd bij het uitwerkingsvoorstel sport d.d. 20-1-2004), € 661.770,00 gekapitaliseerde bijdragen van de MFA-gebruikers en € 1.398.230,00 uit subsidies/bijdragen derden/BTW-compensatie. Tabel 8

Geactualiseerd dekkingsplan MFA-Malberg (incl. BTW en incl. bijkomende kosten)



43



Moederbijdrage BOP Malberg (gemeente)

€ 7.550.000,00



Aanvullende bijdrage BOP Malberg (gemeente)

€ 906.000,00



(= binnenplanse vrijval zorgcirkels/sport)



Bijdragen MFA-gebruikers (gekapitaliseerd)

€ 661.770,00



Subsidie Ministerie VROM (impulsregeling

€ 914.230,00



Bijdrage Beheer BV (parkeren/ sedumdak)

€ 256.000,00



Subsidie Provincie Limburg (leefbaarheidsfonds)



BTW-compensatie



Totaal

€ 60.000,00 € 168.000,00 € 10.516.000,00

Naast de investering bestaat duidelijkheid over de beheersstructuur en exploitatie van de MFA (zie uitwerkingsvoorstel MFA). Na accordering van het geactualiseerd dekkingsplan zal hiertoe een samenwerkingsovereenkomst met de MFA-gebruikers worden gesloten. Deze samenwerkingsovereenkomst wordt vervolgens verder in juridische documenten (o.a. huurovereenkomsten) geformaliseerd. Parallel kan de bouw van de MFA aan de aan­ nemer worden opgedragen. Na het treffen van voorbereidende werkzaamheden (o.a. tijdelijke huisvesting ’t Ruweel, Trajekt en Jumbo) en de daadwerkelijke bouw, kan de MFA vervolgens in de tweede helft van 2008 haar deuren openen. Dit sluit aan op de komst van de eerste nieuwe gezinnen naar Malberg. Omdat tijdens de bouwperiode het dagelijks leven moet kunnen doorgaan, is veel aandacht besteed aan de fasering. Als tijdelijke locaties wordt gebruik gemaakt van het voormalige bejaardenhuis aan de Reinaartsingel (voor 't Ruweel en Trajekt) en een nieuwe tijdelijke winkelvoorziening (incl. parkeerplaatsen) aan de zuidkant van de Schildruwewig (voor Jumbo en andere winkels). Ook zijn er tijdelijke voorzieningen voor de jeugd (speelplein, JOP).

4.3 Uitwerking westelijke randzone Voor de westelijke randzone is een grensoverschrijdende oplossingsrichting gevonden die in voldoende mate perspectief biedt aan de (vervangende) woningbouw in Malberg, de steenbakkerij Heylen/Leembank en de landschapecologische waarden van het Zouwdal. Een en ander wordt gerealiseerd d.m.v. (grensoverschrijdende) uitruil, aankoop en herinrichting van percelen in combinatie met het treffen van diverse (milieu)maatregelen. Dit is vastgelegd in een akkoord met de Belgische steenbakkerij Heylen en de Leembank, dat op korte termijn wordt geformaliseerd. Als onderdeel van de oplossingsrichting bereiden B&W voor het gebied tussen steenfabriek Heylen en Malberg een wijziging van het bestemmingsplan voor. In het huidige bestemmings­ plan is voor de strook achter de Kurasruwe reeds een wijzigingsmogelijkheid naar woningbouw opgenomen. Ter voorkoming van grondspeculatie hebben B&W via een voorbesluit op 3 augustus 2006 in dat gebied het voorkeursrecht gevestigd. Op 19 september 2006 wordt de raad voorgesteld om dit voorbesluit te bekrachtigen. Kortheidshalve wordt hier naar dat separate raadsvoorstel (volgno.79) verwezen. De grensoverschrijdende oplossingsrichting is afgestemd in de Stuurgroep Albertknoop, waarin de verschillende betrokken overheden (provincie Belgisch Limburg, provincie Nederlands 44

Limburg, gemeente Lanaken en gemeente Maastricht) samenwerken. Naast het perspectief voor het gebied tussen steenfabriek Heylen en Malberg, bestaat de oplossing uit een ruil van de leemwinning op de (Belgische) kop van het Zouwdal tegen (alternatieve) leemwinning op het (Nederlandse) bedrijventerrein Lanakerveld, fase 2. In het verlengde hiervan hebben de betrokken overheden, de Vlaamse Regering verzocht om het leemwinningsgebied op de kop van het Zouwdal met de nabestemming watergebonden industrie uit het Ruimtelijk Uitvoerings Plan (RUP) te halen. Dit verzoek heeft de Vlaamse commissie ruimtelijke ordening (Vlacoro) meegenomen in haar advies d.d. 23 mei 2006. Op 30 juni 2006 heeft de Vlaamse Regering een principe-besluit genomen over het RUP. In dat principe-besluit wordt het volgende gesteld: “Vlacoro adviseert om randvoorwaarden inzake een voldoende brede strook als buffergebied (met natuurverbindingsfunctie) t.a.v. de stad Maastricht op te nemen bij het verordenend deel van de stedenbouwkundige voorschriften. Het verordenend deel van de stedenbouwkundige voorschriften is aangevuld met een aantal randvoorwaarden inzake gefaseerde ontwikkeling buffering en natuurverbindingsfunctie van de buffer. Omdat het hier de nabestemming betreft is het buffergebied niet op het grafisch plan aangeduid. De exacte invulling en configuratie van het bedrijventerrein is immers mede afhankelijk van de besprekingen, onder meer inzake ontsluiting met Maastricht, de eventuele uitruil van een deel van het ontginningsgebied met gronden op Nederlands grondgebied en van de projectontwikkelaar.” Dit betekent dat er binnen de uitvoering van het RUP voldoende ruimte is voor een bufferzone die strookt met de oplossingsrichting van de Stuurgroep Albertknoop en het akkoord met steenbakkerij Heylen. In overleg met de Vlaamse autoriteiten wordt deze interpretatie op korte termijn gevalideerd, zodat daarover bij de definitieve vaststelling van het RUP volledige zekerheid bestaat.

4.4 Vooruitblik Bij de volgende evaluatie (2009) is het Buurtontwikkelingsplan (BOP) op de helft van zijn (12-jarige) uitvoeringstermijn. Alle nieuwe maatschappelijke voorzieningen (bedrijvencentrum, sportgebouw, multifunctionele accommodatie, woonzorgcentrum en kleinschalig verpleeg­ centrum) zijn dan gerealiseerd en in gebruik genomen. De zorgcirkels hebben (in geïntegreerde vorm) een doorstart gemaakt. Gevoegd bij het continueren van andere maatregelen op het gebied van o.a. verenigingsleven, leefbaarheid en werkgelegenheid, leidt dat tot een substantiële en meetbare verbetering van de sociaal-maatschappelijke situatie. Ook op ruimtelijk en (steden)bouwkundig terrein heeft Malberg in 2009 verder aan kwaliteit gewonnen. De 448 huishoudens uit de voormalige galerij- en portiek-etagewoningen van Woonpunt in het noordoostelijk deel van de wijk, zijn naar tevredenheid geherhuisvest. In 2009 zijn alle leeggekomen 448 woningen gesloopt en is het nieuwe Recessenpark aan­ gelegd. Aan de randen van deze nieuwe kwaliteitsdrager, komen nieuwe woonproducten in de verkoop. Als onderdeel van de vier jaar durende integrale vernieuwing van het centrum (2007 t/m 2010) is het eerste multifunctionele centrumgebouw (incl. MFA) opgeleverd en in gebruik genomen. De zuidwestelijke uitbreiding van Malberg (Sportkwartier noord en zuid) is gerealiseerd en bewoond. Ca. 100 nieuwe gezinnen hebben zich in Malberg gevestigd. 45

Voor de nieuwe rand van Malberg zijn de publiek- en privaatrechtelijke procedures afgerond, en bestaat juridische zekerheid dat het gewenste kwaliteitsbeeld (zoals vastgelegd in het beeldkwaliteitplan) kan worden gerealiseerd.

46

BIJLAGEN

Manjefiek Malberg Winkel Malbergplein 19a 6218 BC Maastricht Telefoon 043-3233547 Fax 043-3212536 www.manjefiekmalberg.nl [email protected] Aan de teksten en afbeeldingen in deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Dit is een uitgave van Manjefiek Malberg. Opdrachtgevers: gemeente Maastricht, Servatius, Woonpunt en AM Wonen Vormgeving: zuiderlicht.nl Illustraties, foto’s: Franz Ziegler, Frans van den Broek

47