Europees kwalificatiekader
Het europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK)
Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie Gratis nummer (*):
00 800 6 7 8 9 10 11
(*) Als u mobiel belt, hebt u misschien geen toegang tot gratis nummers of kunnen kosten worden aangerekend.
Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op internet via de Europaserver (http://europa.eu). Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen, 2009 ISBN 978-92-79-08485-0 doi 10.2766/24865 © Europese Gemeenschappen, 2009 Overneming met bronvermelding toegestaan. Printed in Belgium G edrukt
op chloorvrij gebleekt papier
Het europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK)
EUROPESE COMMISSIE Onderwijs en cultuur Een leven lang leren: beleids¬maatregelen inzake onderwijs en opleiding Coördinatie van beleidsmaatregelen voor een leven lang leren
Het Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK) Het EKK is een gemeenschappelijk Europees referentiekader
leren omvat het EKK alle niveaus van kwalificaties die in
dat kwalificatiesystemen van landen aan elkaar koppelt
het algemeen vormend onderwijs, het beroepsonderwijs
en als vertaalinstrument werkt om kwalificaties van
en de beroepsopleiding en in het hoger onderwijs worden
verschillende landen en systemen in Europa “leesbaarder”
verworven. Bovendien heeft het kader betrekking op
en inzichtelijker te maken. Het heeft twee belangrijke
zowel initiële als permanente educatie en opleiding.
doelstellingen: het bevorderen van de mobiliteit van burgers tussen landen en het vergemakkelijken van hun
De acht referentieniveaus zijn in termen van leerresultaten
deelname aan een leven lang leren.
beschreven. Het EKK erkent dat de onderwijs- en opleidingssystemen van Europa zo divers zijn dat de focus
De aanbeveling werd officieel van kracht in april 2008.
op leerresultaten moet worden gelegd om vergelijkingen
In dit document wordt 2010 aanbevolen als streefdatum
en samenwerking tussen landen en instellingen mogelijk
waartegen landen hun nationale kwalificatiesystemen
te maken.
aan het EKK moeten hebben gekoppeld, en 2012 als die waartegen landen de nodige maatregelen moeten
In het EKK wordt een leerresultaat gedefinieerd als
hebben genomen om ervoor te zorgen dat alle nieuwe
een beschrijving van wat een lerende kent, begrijpt
kwalificatiecertificaten een verwijzing naar het
en kan doen na de voltooiing van een leerproces. Het
bijpassende niveau van het EKK bevatten.
EKK legt de nadruk op de resultaten van leren in plaats van te focussen op input, zoals de studieduur. De
Het EKK zal nationale kwalificatiesystemen en -kaders
leerresultaten zijn in drie categorieën ingedeeld, te weten
van verschillende landen aan een gemeenschappelijke
kennis, vaardigheden en competentie. Deze indeling
Europese referentie koppelen: de acht referentieniveaus
maakt duidelijk dat kwalificaties − in verschillende
van het kader. De niveaus bestrijken het gehele scala
combinaties − een breed spectrum van leerresultaten
aan kwalificaties, van basisniveaus (zoals niveau 1,
bestrijken, waaronder theoretische kennis, praktische en
bijvoorbeeld voor schooldiploma’s) tot gevorderde niveaus
technische vaardigheden en sociale competenties waarbij
(zoals niveau 8, bijvoorbeeld voor de graad van doctor).
samenwerkingsvermogen cruciaal is.
Als instrument voor de bevordering van een leven lang
Achtergrond van de ontwikkeling van het EKK: hoe is het EKK ontstaan? De ontwikkeling van het Europees kwalificatiekader
Uit de reacties op de raadpleging bleek dat er van
is begonnen in 2004. Aanleiding waren verzoeken
Europese belanghebbenden brede steun kwam voor het
van de lidstaten, de sociale partners en andere
voorstel van de Commissie. Ook kwam naar voren dat de
belanghebbenden om een gemeenschappelijk
tekst op een aantal punten moest worden verduidelijkt
referentiepunt te creëren waarmee de transparantie van
en vereenvoudigd. Op basis van de feedback van experts
kwalificaties kan vergroot worden.
uit alle 32 landen en de Europese sociale partners bracht de Commissie vervolgens wijzigingen aan in het voorstel.
Met de steun van een groep experts stelde de Commissie
De herziene tekst werd daarna op 6 september 2006 door
een blauwdruk op waarin een kader met acht niveaus
de Commissie als voorstel aangenomen. In 2007 werd
werd voorgesteld dat op leerresultaten was gebaseerd
door het Europees Parlement en de Raad met succes
en tot doel had de transparantie en overdraagbaarheid
onderhandeld over het voorstel, wat resulteerde in de
van kwalificaties te bevorderen en een leven lang leren
formele goedkeuring van het EKK in februari 2008.
te ondersteunen. In de tweede helft van 2005 bracht de Commissie deze tekst ter raadpleging uit in heel Europa.
3
Welke voordelen heeft het EKK voor Europa? De aanbeveling omvat een gemeenschappelijk Europees
• Individuele personen zullen voordeel halen uit het
referentiekader dat de mogelijkheid biedt verschillende
EKK, omdat het de toegang tot en deelname aan een
nationale kwalificatiesystemen aan elkaar te koppelen
leven lang leren bevordert. Het gemeenschappelijk
en zo de onderlinge communicatie helpt bevorderen. Op
referentiepunt,het EKK, laat zien hoe leerresultaten
deze manier ontstaat een netwerk van onafhankelijke
van verschillende contexten (bijvoorbeeld formele
maar aan elkaar gekoppelde en voor iedereen inzichtelijke
studie- of werkcontexten) en verschillende landen
kwalificatiesystemen.
met elkaar kunnen worden gecombineerd en hoe ze derhalve kunnen bijdragen tot het wegwerken van
Doordat het kader leerresultaten gebruikt als
obstakels tussen onderwijs- en opleidingsaanbieders,
gemeenschappelijk referentiepunt, zal het EKK het
die mogelijk geïsoleerd van elkaar werken. Denk
gemakkelijker maken om de kwalificaties van landen,
bijvoorbeeld aan obstakels tussen hoger onderwijs en
systemen en instellingen met elkaar te vergelijken en over
beroepsonderwijs. Dit zal de doorstroming bevorderen,
te dragen en zal het relevant zijn voor een brede waaier aan
doordat lerenden bijvoorbeeld geen leerprocessen
gebruikers, zowel op Europees als op nationaal niveau.
hoeven te herhalen. • Het EKK kan individuele personen ondersteunen die
De meeste Europese landen hebben in antwoord op het
over een uitgebreide werkervaring beschikken of
EKK besloten nationale kwalificatiekaders te ontwikkelen
over ervaring die ze bij andere activiteiten hebben
die zich spiegelen aan het EKK. Deze ontwikkelingen
opgedaan, doordat het kader de erkenning van
zijn belangrijk, omdat ze ervoor zorgen dat het
verworven competenties vergemakkelijkt. De focus
samenwerkingsproces op Europees niveau stevig is
op leerresultaten zal het gemakkelijker maken om
verankerd op nationaal niveau. Het snelle tempo waarmee
te oordelen of leerresultaten die door non-formeel
nationale kwalificatiekaders sinds 2004 zijn ontwikkeld
of informeel leren zijn verworven, op het gebied van
toont aan dat er behoefte is aan meer transparantie en
inhoud en relevantie gelijkwaardig zijn aan formele
mogelijkheiden om kwalificaties van alle niveaus met elkaar te vergelijken. Bovendien blijkt hieruit dat de
kwalificaties. • Door de transparantie te verhogen van kwalificaties
basisbeginselen die aan het EEK ten grondslag liggen,
die buiten de nationale systemen worden uitgereikt,
breed worden gedeeld.
bijvoorbeeld door sectoren en multinationale ondernemingen, ondersteunt het EKK zowel
De duidelijkere relatie tussen de kwalificatiesystemen van
afzonderlijke gebruikers als aanbieders van
landen zal een groot aantal voordelen met zich meebrengen:
onderwijs en opleiding. Dankzij gemeenschappelijk
• Het EKK zal de mobiliteit van lerenden en werkenden
referentiekader op basis van leerresultaten zullen
vergroten. Dankzij het EKK zullen lerenden hun
traditionele kwalificaties die door nationale overheden
veelomvattende bekwaamheidsniveau gemakkelijker
worden uitgereikt, gemakkelijker kunnen worden
kunnen beschrijven aan wervingsinstanties in
vergeleken met en (mogelijk) worden gerelateerd aan
andere landen. Het zal werkgevers helpen om de
kwalificaties die door andere belanghebbenden worden
kwalificaties van sollicitanten te interpreteren en
uitgereikt. Het EKK helpt op deze manier sectoren en
derhalve de mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt
individuele personen te profiteren van deze toenemende
ondersteunen. Vanuit een praktisch oogpunt dienen
internationalisering van kwalificaties.
alle nieuwe kwalificaties vanaf 2012 een verwijzing
4
naar het bijpassende niveau van het EKK te bevatten.
Het EKK is een ambitieus en verreikend instrument dat
Het EKK zal op deze manier bestaande Europese
implicaties heeft voor onderwijs- en opleidingssystemen,
mobiliteitsinstrumenten, zoals Europass, Erasmus en
de arbeidsmarkt, de industrie, de handel en burgers.
het Europees studiepuntenoverdrachtsysteem (ECTS),
Meer informatie vindt u op: http://ec.europa.eu/dgs/
aanvullen en versterken.
education_culture/index_nl.html
AANBEVELING 2008/C 111/01/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 23 april 2008
tot vaststelling van een Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (Voor de EER relevante tekst)
HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 149, lid 4, en artikel 150, lid 4, Gezien het voorstel van de Commissie, Gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité1, Gezien het advies van het Comité van de Regio’s2, Handelend volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag 3,
1 PB C 175 van 27.7.2007, blz. 74. 2 PB C 146 van 30.6.2007, blz. 77. 3 Advies van het Europees Parlement van 24 oktober 2007 (nog niet bekendgemaakt in het Publicatieblad) en besluit van de Raad van 14 februari 2008.
5
Overwegende hetgeen volgt: (1) Voor de individuele ontwikkeling, het
van de regeringen van de lidstaten in het kader
concurrentievermogen, de werkgelegenheid en
van de Raad van 15 november 2004 bijeen; in hun
de sociale cohesie in de Gemeenschap is het
conclusies over de toekomstige prioriteiten voor
van essentieel belang dat burgers meer kennis,
een intensievere Europese samenwerking inzake
vaardigheden en competenties verwerven en
beroepsonderwijs en -opleiding wordt voorrang
dat deze worden erkend. Dit zou de grens
gegeven aan de ontwikkeling van een open en
overschrijdende mobiliteit van werknemers en
flexibel Europees kader voor kwalificaties, gebaseerd
lerenden vergemakkelijken en zou helpen te voldoen
op transparantie en wederzijds vertrouwen, dat zal
aan de eisen van vraag en aanbod op de Europese
dienen als gemeenschappelijk referentiepunt voor
arbeidsmarkt. De toegang tot en de deelname
zowel onderwijs als opleiding.
aan een leven lang leren voor iedereen, ook voor mensen uit benadeelde groepen, en het gebruik
(6) De validatie van niet-formele en informele
van kwalificaties moeten daarom op nationaal en
leerresultaten dient te worden bevorderd
Gemeenschapsniveau worden bevorderd.
overeenkomstig de gemeenschappelijke Europese beginselen die in de conclusies van de Raad van
(2) De Europese Raad van Lissabon van 2000 concludeerde dat meer transparantie op het gebied
28 mei 2004 voor de identificatie en validatie van niet-formeel en informeel leren zijn vastgesteld.
van kwalificaties een van de belangrijke pijlers is om de Europese onderwijs- en opleidingsstelsels aan de
(7) De Europese Raden van Brussel van maart 2005 en
behoeften van de kennismaatschappij aan te passen.
maart 2006 onderstreepten dat het belangrijk is dat
De Europese Raad van Barcelona van 2002 drong
een Europees kwalificatiekader wordt goedgekeurd.
voorts zowel aan op nauwere samenwerking in de universiteitssector als op grotere transparantie en
(8) In deze aanbeveling is rekening gehouden met
betere erkenningsmethoden in beroepsonderwijs en
Beschikking nr. 2241/2004/EG van het Europees
beroepsopleiding.
Parlement en de Raad van 15 december 2004 betreffende een enkel communautair kader voor
(3) In de resolutie van de Raad van 27 juni 2002 inzake
transparantie op het gebied van kwalificaties en
levenslang leren werd de Commissie verzocht in
competenties (Europass)5 en met Aanbeveling
nauwe samenwerking met de Raad en de lidstaten
2006/962/EG van het Europees Parlement en de Raad
op basis van de resultaten van het Bolognaproces
van 18 december 2006 inzake sleutelcompetenties
een kader te ontwikkelen voor de erkenning van
voor een leven lang leren6.
4
kwalificaties voor onderwijs en opleiding, en op het gebied van beroepsopleiding soortgelijke maatregelen te ontwikkelen.
(9) Deze aanbeveling is compatibel met het kader voor de Europese ruimte voor hoger onderwijs en de cyclusdescriptoren die de ministers van
(4) In de gezamenlijke verslagen van de Raad
hoger onderwijs van 45 Europese landen op 19 en
en de Commissie over de uitvoering van het
20 mei 2005 in Bergen hebben goedgekeurd in het
werkprogramma “Onderwijs en opleiding 2010” van
kader van het proces van Bologna.
2004 en 2006 wordt benadrukt dat er een Europees kwalificatiekader moet komen.
(10) De conclusies van de Raad over kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding van 23 en 24
(5) In het kader van het Kopenhagenproces waren de Raad van de Europese Unie en de vertegenwoordigers
4 PB C 163 van 9.7.2002, blz. 1.
6
mei 2004, Aanbeveling 2006/143/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 februari 2006 5 PB L 390 van 31.12.2004, blz. 6. 6 PB L 394 van 30.12.2006, blz. 10.
over verdere Europese samenwerking op het gebied
en de sociale integratie van werkenden en lerenden.
van de kwaliteitsborging in het hoger onderwijs en
Transparante kwaliteitsborgingsbeginselen en
de normen en richtsnoeren voor kwaliteitsborging
uitwisseling van informatie zullen bijdragen tot de
in de Europese ruimte voor hoger onderwijs die door
uitvoering van deze aanbeveling door te helpen bij
de ministers van Hoger Onderwijs in Bergen zijn
het opbouwen van wederzijds vertrouwen.
7
overeengekomen, bevatten gemeenschappelijke beginselen inzake kwaliteitsborging, die ten
(13) Deze aanbeveling dient bij te dragen tot de
grondslag dienen te liggen aan de uitvoering van het
modernisering van de onderwijs- en opleidings
Europees kwalificatiekader.
stelsels, de aansluiting tussen onderwijs, opleiding en arbeidsmarkt en het slaan van bruggen tussen
(11) Deze aanbeveling laat Richtlijn 2005/36/EG
formele, niet-formele en informele leervormen, zodat
van het Europees Parlement en de Raad van
ook leerresultaten die zijn verworven door ervaring
7 september 2005 betreffende de erkenning van
erkenning krijgen.
beroepskwalificaties , die zowel de bevoegde 8
nationale autoriteit als de migrant rechten toekent en
(14) Deze aanbeveling vervangt of definieert geen
plichten oplegt, onverlet. Waar beroepskwalificaties
nationale kwalificatiesystemen en/of kwali
overeenkomstig Richtlijn 2005/36/EG zijn erkend,
ficaties. Het Europees kwalificatiekader beschrijft
mag verwijzing naar de kwalificatieniveaus van het
geen specifieke kwalificaties, noch individuele
Europees kwalificatiekader geen invloed hebben op
competenties; een specifieke kwalificatie moet via de
de toegang tot de arbeidsmarkt.
toepasselijke nationale kwalificatiesystemen worden gerelateerd aan het juiste niveau van het Europees
(12) Deze aanbeveling heeft tot doel een
kwalificatiekader.
gemeenschappelijk referentiekader te scheppen dat als convertor werkt voor de verschillende
(15) Deze aanbeveling is door het niet-bindende
kwalificatiesystemen en kwalificatieniveaus, zowel
karakter ervan in overeenstemming met het
voor het algemeen vormend en hoger onderwijs als
subsidiariteitsbeginsel in zoverre zij de activiteiten
voor het beroepsonderwijs en de beroepsopleiding.
van de lidstaten ondersteunt en aanvult door
Dat gemeenschappelijk referentiekader zal
nauwere samenwerking tussen hen mogelijk te
de transparantie, de vergelijkbaarheid en de
maken ter verbetering van de transparantie en ter
overdraagbaarheid van de kwalificaties van de
stimulering van mobiliteit en een leven lang leren.
burgers die zijn uitgereikt overeenkomstig de
Zij dient overeenkomstige de nationale wetgeving en
praktijk in de verschillende lidstaten verbeteren. Elk
praktijk te worden uitgevoerd.
kwalificatieniveau dient in beginsel via een veelheid van onderwijs- en loopbaantrajecten bereikbaar te
(16) Aangezien de doelstelling van deze aanbeveling,
zijn. Dankzij het Europees kwalificatiekader moet
te weten het scheppen van een gemeen
het voor internationale sectorale organisaties
schappelijk referentiekader dat als convertor werkt
mogelijk worden hun kwalificatiesysteem aan een
voor de verschillende kwalificatiesystemen en
gemeenschappelijk Europees referentiepunt te
kwalificatieniveaus, niet voldoende door de lidstaten
relateren, zodat duidelijk is hoe de internationale
kan worden verwezenlijkt en derhalve vanwege de
sectorale kwalificaties zich verhouden tot nationale
omvang of de gevolgen van de overwogen actie beter
kwalificatiesystemen Deze aanbeveling draagt
door de Gemeenschap kan worden verwezenlijkt, kan
dan ook bij tot de ruimere doelstellingen, namelijk
de Gemeenschap, overeenkomstig het in artikel 5
bevordering van levenslang leren en vergroting van
van het Verdrag neergelegde subsidiariteitsbeginsel,
de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt, de mobiliteit
maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat
7 PB L 64 van 4.3.2006, blz. 60. 8 PB L 255 van 30.9.2005, blz. 22. Richtlijn gewijzigd bij Richtlijn 2006/100/EG van de Raad (PB L 363 van 20.12.2006, blz. 141).
deze aanbeveling niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken,
7
BEVELEN DE LIDSTATEN AAN: 1.
Het Europees kwalificatiekader als een
6.
Ter ondersteuning en in samenwerking met andere
referentiehulpmiddel te gebruiken om de
relevante nationale autoriteiten, ter oriëntering van
kwalificatieniveaus van de verschillende
de verbanden tussen nationale kwalificatiesystemen
kwalificatiesystemen te vergelijken en zowel
en het Europees kwalificatiekader nationale
een leven lang leren en gelijke kansen in de
coördinatiepunten, per geval afgestemd op de
kennismaatschappij als verdere integratie van
structuren en behoeften van de lidstaten, aan te
de Europese arbeidsmarkt te bevorderen, met
wijzen ten einde de kwaliteit en de transparantie van
inachtneming van de rijke verscheidenheid aan
deze verbanden te bevorderen.
nationale onderwijsstelsels; 2.
Deze nationale coördinatiepunten hebben onder meer
Hun nationale kwalificatiesystemen tegen 2010
de volgende taken:
aan het Europees kwalificatiekader te koppelen, in
a)
kwalificatieniveaus in de nationale
het bijzonder door hun kwalificatieniveaus op een
kwalificatiesystemen relateren aan de in
transparante manier te relateren aan de niveaus in
bijlage II beschreven niveaus van het Europees
bijlage II, en door, indien dit nodig wordt geacht, overeenkomstig de nationale wetgeving en praktijk
kwalificatiekader; b)
nationale kwalificatiekaders te ontwikkelen;
ervoor zorgen dat een transparante methode wordt gebruikt om de nationale kwalifi catieniveaus aan het Europees kwalificatiekader
3.
Waar nodig maatregelen te nemen opdat alle nieuwe
te relateren om vergelijkingen daartussen
certificaten, diploma’s en “Europass”-documenten
makkelijker te maken en ervoor te zorgen dat
die door de bevoegde autoriteiten worden afgegeven,
de daaruit resulterende beslissingen worden
tegen 2012 - via de nationale kwalificatiesystemen -
bekendgemaakt;
een duidelijke verwijzing naar het passende niveau
c)
van het Europees kwalificatiekader bevatten;
belanghebbenden de toegang waarborgen tot informatie over hoe nationale kwalificaties via de nationale kwalificatiesystemen verband
4.
Zich bij het definiëren en beschrijven van kwalificaties op leerresultaten te baseren, en de validatie van
medewerking van alle relevante belanghebbenden, waaronder, overeenkomstig
overeenkomstig de gemeenschappelijke Europese
de nationale wetgeving en praktijk, instellingen
beginselen die in de conclusies van de Raad van
voor hoger onderwijs, beroepsonderwijs en
28 mei 2004 zijn vastgesteld, en daarbij bijzondere
-opleiding, sociale partners, sectoren en
aandacht te besteden aan burgers die het grootste
deskundigen inzake de vergelijking en het
risico lopen op werkloosheid of bestaanonzekerheid
gebruik van kwalificaties op Europees niveau,
en die door een dergelijke aanpak geholpen zouden
bevorderen.
te treden tot de arbeidsmarkt; De in bijlage III vastgelegde beginselen inzake kwaliteitsborging in onderwijs en opleiding te bevorderen en toe te passen bij het koppelen van kwalificaties die binnen nationale kwalificatiesystemen in hoger onderwijs, beroepsopleiding en opleiding worden verworven, aan het Europees kwalificatiekader;
8
d)
niet-formeel en informeel leren te bevorderen
worden om deel te nemen aan levenslang leren en toe
5.
houden met het Europees kwalificatiekader;
ONDERSCHRIJVEN HET VOORNEMEN VAN DE COMMISSIE OM: 1.
de lidstaten te helpen bij de uitvoering van
3.
de maatregelen die ingevolge deze aanbeveling zijn
bovenstaande taken, en de internationale sectorale
genomen in samenwerking met de lidstaten en na
organisaties bij het gebruik van de referentieniveaus
raadpleging van de betrokken belanghebbenden te
en beginselen van het Europees kwalificatiekader
beoordelen en te evalueren, met inbegrip van de taken
zoals vastgesteld in deze aanbeveling, in het
en levensduur van de adviesgroep, en uiterlijk op
bijzonder door samenwerking, de uitwisseling
23 april 2013 verslag uit te brengen aan het Europees
van goede praktijken en de uitvoering van tests
Parlement en de Raad over de opgedane ervaring en
te faciliteren (ook door middel van vrijwillige
de gevolgen voor de toekomst, en indien nodig een
wederzijdse beoordelingen en proefprojecten
toetsing en herziening van deze aanbeveling voor te
in het kader van communautaire programma’s),
stellen;
voorlichting- en adviesacties met comités voor sociale dialoog te lanceren en ondersteunend en begeleidingsmateriaal te ontwikkelen;
4.
nauwere banden tussen het Europees kwalificatiekader en bestaande of toekomstige Europese systemen voor de overdracht en
2.
uiterlijk op 23 april 2009 een adviesgroep voor
accumulatie van punten in het hoger onderwijs
het Europees kwalificatiekader (samengesteld
en het beroepsonderwijs en de beroepsopleiding
uit vertegenwoordigers van de lidstaten met
te bevorderen om de mobiliteit van de burgers te
in voorkomend geval deelneming van de
verbeteren en de erkenning van leerprestaties te
Europese sociale partners) in te stellen, die
vergemakkelijken.
ermee belast is de algehele samenhang te waarborgen en de transparantie van het proces waarbij kwalificatiesystemen aan het Europees kwalificatiekader worden gekoppeld, te bevorderen;
Gedaan te Straatsburg, 23 april 2008 Voor het Europees Parlement Voor de Raad De voorzitter
De voorzitter
HANS-GERT PÖTTERING
JANEZ LENARČIČ
9
10
BIJLAGE I Definities
e)
een vereniging van nationale organisaties, zoals
Voor de doeleinden van deze aanbeveling gelden de
bijvoorbeeld een werkgevers- of beroepsorganisatie,
volgende definities: a)
die de belangen van nationale sectoren vertegenwoordigt;
een “kwalificatie” is een formeel resultaat van een beoordelings- en validatieproces, dat wordt verworven wanneer een bevoegde instantie bepaalt
f)
leerproces; zij worden gedefinieerd in termen van
aan bepaalde eisen beantwoorden; een “nationaal kwalificatiesysteem” omvat alle aspecten van de activiteiten van een lidstaat die
kennis, vaardigheden en competentie; g)
beginselen, theorieën en manieren van werken dat
alsook andere mechanismen die onderwijs en
verband houdt met een werk- of studiegebied. In
opleiding aan de arbeidsmarkt en de samenleving
het kader van het Europees kwalificatiekader wordt
relateren. Het gaat daarbij onder meer om de
kennis als theoretische kennis en/of feitenkennis
ontwikkeling en toepassing van institutionele
beschreven;
regelingen en processen voor kwaliteitsborging, nationaal kwalificatiesysteem kan uit verschillende
h)
uit te voeren en problemen op te lossen. In het
kwalificatiekader omvatten;
kader van het Europees kwalificatiekader worden vaardigheden als cognitief (logisch, intuïtief en
een “nationaal kwalificatiekader” is een instrument
creatief denken) en praktisch (handigheid en de
voor de classificatie van kwalificaties volgens een
toepassing van methodes, materialen, hulpmiddelen
set van criteria voor bepaalde bereikte leerniveaus.
en instrumenten) beschreven;
Het heeft tot doel nationale kwalificatiesubstructuren te integreren en te coördineren en de transparantie, toegang, voortgang en kwaliteit van de kwalificaties in verband met de arbeidsmarkt en de samenleving te verbeteren; d)
een “sector” is een groep professionele activiteiten, ingedeeld naar belangrijkste economische functie, product, dienst of technologie;
“vaardigheden” zijn vermogens om kennis toe te passen en knowhow te gebruiken om taken
substructuren bestaan en kan een nationaal
c)
“kennis” is het resultaat van de assimilatie van informatie door leren. Kennis is het geheel van feiten,
verband houden met de erkenning van leren,
beoordeling en de toekenning van kwalificaties. Een
“leerresultaten” bepalen wat een lerende kent, begrijpt en kan doen na de voltooiing van een
dat de leerprestaties die een individu heeft bereikt,
b)
een “internationale sectorale organisatie” is
i)
“competentie” is het bewezen vermogen om kennis, vaardigheden en persoonlijke, sociale, interculturele en/of methodologische capaciteiten te gebruiken bij werk of studie en voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. In het kader van het Europees kwalificatiekader wordt competentie in termen van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid beschreven.
11
BIJLAGE II Descriptoren van de niveaus in het Europees kwalificatiekader (EKK) Elk van de 8 niveaus wordt gedefinieerd door een set descriptoren die de leerresultaten aangeven die in alle kwalificatiesystemen relevant zijn voor kwalificaties op dat niveau.
Kennis In de context van EKK wordt kennis als theoretische kennis en/of feitenkennis beschreven.
Niveau 1
De voor niveau 1 relevante leerresultaten
• Algemene basiskennis
Niveau 2
De voor niveau 2 relevante leerresultaten
• Basiskennis van feiten van een werk- of studiegebied
Niveau 3
De voor niveau 3 relevante leerresultaten
• Kennis van feiten, beginselen, processen en algemene begrippen van een werk- of studiegebied
Niveau 4
De voor niveau 4 relevante leerresultaten
• Feitenkennis en theoretische kennis in brede contexten van een werkof studiegebied
Niveau 5*
De voor niveau 5 relevante leerresultaten
• Ruime, gespecialiseerde feiten- en theoretische kennis binnen een werk- of studiegebied en bewustzijn van de grenzen van die kennis
Niveau 6**
De voor niveau 6 relevante leerresultaten
• Gevorderde kennis van een werk- of studiegebied, die een kritisch inzicht in theorieën en beginselen impliceert
Niveau 7***
De voor niveau 7 relevante leerresultaten
• Bijzonder gespecialiseerde kennis, die ten dele zeer geavanceerd is op een werk- of studiegebied, als basis voor originele ideeën en/of onderzoek • Kritisch bewustzijn van kennisproblemen op een vakgebied en op het
Niveau 8****
De voor niveau 8 relevante leerresultaten
raakvlak tussen verschillende vakgebieden • De meest geavanceerde kennis op een werk- of studiegebied en op het raakvlak tussen verschillende vakgebieden
12
Vaardigheden
Competentie
In de context van EKK worden vaardigheden als cognitief (betreffende
In de context van EKK wordt competentie in termen van verant
logisch, intuïtief en creatief denken) en praktisch (betreffende
woordelijkheid en zelfstandigheid beschreven.
handigheid en toepassing van methodes, materialen, hulpmiddelen en instrumenten) beschreven. • Vereiste basisvaardigheden om eenvoudige taken uit te voeren
• Werken of studeren onder rechtstreeks toezicht in een gestructureerde
• Vereiste cognitieve en praktische basisvaardigheden om relevante
context • Werken of studeren onder toezicht met enige zelfstandigheid
informatie te gebruiken om taken uit te voeren en routineproblemen met behulp van eenvoudige regels en hulpmiddelen op te lossen • Een waaier van vereiste cognitieve en praktische vaardigheden om taken uit te voeren en problemen op te lossen door de keuze en toepassing van basismethodes, hulpmiddelen, materialen en informatie • Een waaier van vereiste cognitieve en praktische vaardigheden om in een werk- of studiegebied specifieke problemen op te lossen
• Verantwoordelijkheid op zich nemen door de voltooiing van taken op werk- of studiegebied • Bij de oplossing van problemen het eigen gedrag aanpassen aan de omstandigheden • Zichzelf managen binnen de richtsnoeren van werk- of studiecontexten die gewoonlijk voorspelbaar zijn, maar kunnen veranderen • Toezicht uitoefenen op routinewerk van anderen en een zekere mate van verantwoordelijkheid op zich nemen voor de evaluatie en
• Een brede waaier van vereiste cognitieve en praktische vaardigheden om creatieve oplossingen voor abstracte problemen uit te werken • Gevorderde vaardigheden, waarbij blijk wordt gegeven van absoluut vakmanschap en innovatief vermogen om complexe en onvoorspelbare problemen in een gespecialiseerd werk- of studiegebied op te lossen
verbetering van werk of studieactiviteiten • Management en toezicht uitoefenen in contexten van werk- of studieactiviteiten waarin zich onvoorspelbare veranderingen voordoen • Prestaties van zichzelf en anderen kritisch bekijken en verbeteren • Managen van complexe technische of beroepsactiviteiten of -projecten; de verantwoordelijkheid op zich nemen om in onvoorspelbare werk- of studiecontexten beslissingen te nemen • De verantwoordelijkheid op zich nemen om de professionele
• Gespecialiseerde vaardigheden in probleemoplossing, die op het gebied van onderzoek en/of innovatie vereist om nieuwe kennis en procedures te ontwikkelen en kennis uit verschillende vakgebieden te integreren • De meest geavanceerde en gespecialiseerde vaardigheden en
ontwikkeling van personen en groepen te managen • Managen en transformeren van complexe en onvoorspelbare werk- of studiecontexten die nieuwe strategische benaderingen vereisen • De verantwoordelijkheid op zich nemen om bij te dragen tot professionele kennis en manieren van werken en/of om strategische prestaties van teams kritisch te bekijken • Blijk geven van een grote mate van autoriteit, innovatie, autonomie,
technieken, met inbegrip van synthese- en evaluatievaardigheden/-
wetenschappelijke en professionele integriteit en aanhoudende
technieken, vereist om kritische problemen in onderzoek en/of
betrokkenheid bij de ontwikkeling van baanbrekende ideeën of
innovatie op te lossen en bestaande kennis of professionele manieren
processen voor werk- of studiecontexten, met inbegrip van onderzoek
van werken uit te breiden en opnieuw te definiëren
13
Compatibiliteit met het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs Het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs voorziet in cyclusdescriptoren. Elke cyclusdescriptor geeft een algemene beschrijving van typische verwachtingen omtrent resultaten en vermogens aan het einde van die cyclus. *
De descriptor voor het hoger onderwijs korte cyclus (binnen of gekoppeld aan de eerste cyclus), door het “Joint Quality Initiative” ontwikkeld als onderdeel van het Bolognaproces, stemt overeen met de leerresultaten voor EKK niveau 5.
**
De descriptor voor de eerste cyclus in het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs, zoals overeengekomen door de ministers bevoegd voor hoger onderwijs tijdens hun vergadering in Bergen in mei 2005 in het kader van het Bolognaproces, stemt overeen met de leerresultaten voor EKK niveau 6.
*** De descriptor voor de tweede cyclus in het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs, zoals overeengekomen door de ministers bevoegd voor hoger onderwijs tijdens hun vergadering in Bergen in mei 2005 in het kader van het Bolognaproces, stemt overeen met de leerresultaten voor EKK niveau 7. **** De descriptor voor de derde cyclus van het kwalificatiekader van de Europese ruimte voor hoger onderwijs, zoals overeengekomen door de ministers bevoegd voor hoger onderwijs tijdens hun vergadering in Bergen in mei 2005 in het kader van het Bolognaproces, stemt overeen met de leerresultaten voor EKK niveau 8.
14
BIJLAGE III Gemeenschappelijke beginselen voor kwaliteitsborging in het hoger onderwijs, het beroepsonderwijs en de beroepsopleiding in het kader van het Europees kwalificatiekader Bij de toepassing van het Europees kwalificatiekader dient de kwaliteitsborging, die noodzakelijk is om de verantwoordingsplicht voor en de verbetering van hoger onderwijs en beroepsopleiding en vorming te verzekeren, volgens onderstaande beginselen te worden ingevuld: –
Alle niveaus van het Europees kwalificatiekader moeten onderbouwd zijn met beleidsmaatregelen en procedures met betrekking tot kwaliteitsborging.
–
Kwaliteitsborging moet een integraal onderdeel van het interne beheer van onderwijs- en opleidingsinstellingen zijn.
–
Kwaliteitsborging moet een regelmatige evaluatie van instellingen, hun programma’s of hun kwaliteitsborgingssystemen door externe controle-instanties of -agentschappen omvatten.
–
De externe controle-instanties of -agentschappen voor kwaliteitsborging moeten regelmatig worden gecontroleerd.
–
Kwaliteitsborging moet de dimensies context, input, proces en output omvatten en tegelijk de nadruk leggen op output en leerresultaten.
–
–
Kwaliteitsborgingsystemen moeten de volgende elementen omvatten: –
duidelijke en meetbare doelstellingen en standaarden;
–
richtlijnen voor de concrete uitvoering, met inbegrip van de betrokkenheid van de belanghebbenden;
–
geschikte middelen;
–
consequente evaluatiemethoden, die zowel zelfbeoordeling als externe beoordeling omvatten;
–
feedbackmechanismen en procedures voor verbeteringen;
–
evaluatieresultaten die toegankelijk zijn voor een ruim publiek.
Kwaliteitsborgingsinitiatieven op internationaal, nationaal en regionaal niveau moeten worden gecoördineerd met het oog op overzichtelijkheid, samenhang, synergie-effecten en analyse van het hele systeem.
–
Kwaliteitsborging moet een niveau- en systeemoverschrijdend samenwerkingsproces zijn waarbij alle belanghebbenden betrokken worden, zowel binnen de lidstaten als in de gehele Gemeenschap.
–
Kwaliteitsborgingsrichtsnoeren op het niveau van de Gemeenschap kunnen als referentie dienen voor evaluaties en peer learning.
15
Europese Commissie Het europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK) Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen 2009 — 15 blz. — 21 X 29,7 cm ISBN 978-92-79-08485-0 doi 10.2766/24865
Waar kunt u EU-publicaties krijgen? Betaalde publicaties: • bij de EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu); • bij uw boekhandel onder vermelding van titel, uitgever en/of ISBN-nummer; • rechtstreeks bij een van onze verkoopagenten. U vindt de contactgegevens op http://bookshop. europa.eu of u kunt ze per fax aanvragen op +352 2929-42758. Gratis publicaties: • bij de EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu); • bij de vertegenwoordigingen en delegaties van de Europese Commissie. U vindt de contactgegevens op http://ec.europa.eu of u kunt ze per fax aanvragen op +352 2929-42758.
NC-30-08-268-NL-C
