EURO BOOKS ONLINE - Digitaal bladeren in juridische uitgaven Uitgave 2013 C.I.P. Koninklijke Bibliotheek Albert I NUR 820 I.S.B.N. © 2013 by Euro Books
Uitgegeven door Euro Trans Lloyd Kaleshoek 8 8340 Damme www.eurobooks.be
Niets uit deze uitgave mag door elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Wettelijk depot: D/2013/5932/3
INHOUDSTAFEL De geneesheer en het slachtoffer
DE GENEESHEER EN HET SLACHTOFFER
I. DE WET OP DE PATIËNTENRECHTEN .................................................................2 1.
Inleiding.............................................................................................................2 1.1 1.2 1.3
2.
Toepassingsgebied ...........................................................................................4 2.1 2.2 2.3
3.
Op wie is de wet van toepassing? ..........................................................4 Wanneer is de wet van toepassing?.......................................................5 Vertegenwoordiging van patiënten .........................................................6
De rechten van de patiënt .................................................................................8 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
4.
Waarom een wet op de patiëntenrechten?.............................................2 Voorbereiding van de wet.......................................................................2 Bedoeling van de wet .............................................................................3
Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening .................................................8 Recht op vrije keuze van de zorgverstrekker..........................................8 Recht op informatie ................................................................................9 Recht op toestemming..........................................................................11 Patiëntendossier...................................................................................13 Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer.......................15 Recht op klachtenbemiddeling .............................................................17
De wettekst .....................................................................................................20
II. KEN JE RECHTEN ALS PATIENT .......................................................................28 VPP-brochure ............................................................................................................28 Woord vooraf .............................................................................................................28 1.
Je hebt recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg ....................................30
2.
Je hebt recht op de vrije keuze van zorgverlener............................................30
3.
Je hebt recht op informatie over jouw gezondheidstoestand ..........................31 3.1 3.2 3.3
De vertrouwenspersoon .......................................................................31 Niet-geïnformeerd willen worden ..........................................................31 Uitzondering: de therapeutische exceptie.............................................32
2
4.
Je hebt recht op jouw toestemming ................................................................33 4.1 4.2 4.3
5.
Je hebt recht op inzage en recht op een kopie van jouw medisch dossier ............................................................................................................36 5.1 5.2
6.
Persoonlijke notities..............................................................................37 Nabestaanden ......................................................................................37
Je hebt recht op de bescherming van jouw persoonlijke levenssfeer .............38 6.1
7.
Welke informatie?.................................................................................34 Welke wijze van toestemming? ............................................................34 Vertegenwoordiging van de patiënt ......................................................35
Uitzondering .........................................................................................38
Je hebt recht op klachtenbemiddeling.............................................................39
III. PATIËNTENRECHTEN - TO THE POINT............................................................42 Inleiding .....................................................................................................................42 1.
Artikelen 1-18 WPR.........................................................................................42 1.1 1.2
2.
Toepassingsgebied ..............................................................................42 Voorschriften ........................................................................................45
Artikel 95 WLVO .............................................................................................49 2.1 2.2
Toepassingsgebied ..............................................................................49 Voorschriften ........................................................................................49
Samenvatting.............................................................................................................55
IV. WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIËNT EN DE EUTHANASIEWET VANUIT HET STANDPUNT VAN DE VERPLEEGKUNDIGE...................................58 Inleiding .....................................................................................................................58 1.
Situering van de wet in een historische benadering ........................................58
2.
Artikelsgewijs bespreking van de patiëntenrechtenwet ...................................62
3.
Verbanden met de wet op de palliatieve zorgen en op euthanasie.................66
3
4.
Meerwaarde van deze wet ..............................................................................66
V. DE WILSVERKLARING BIJ HET LEVENSEINDE...............................................68 Inleiding .....................................................................................................................68 1.
Context............................................................................................................68
2.
Drie wettelijke kaders en een deontologische regel ........................................69
3.
De wettelijke voorwaarden van de wilsuiting...................................................70 3.1 3.2 3.3 3.4
4.
De praktijk .......................................................................................................75 4.1 4.2
5.
Cijfers ...................................................................................................75 Wensen bespreekbaar maken..............................................................75
De praktijk aan de hand van zes voorbeelden ................................................76 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6
6.
Het euthanasieverzoek.........................................................................70 De wilsverklaring ..................................................................................71 De toestemming of weigering ...............................................................72 Vertegenwoordigers van de patiënt ......................................................73
Voorbeeld 1 ..........................................................................................76 Voorbeeld 2 ..........................................................................................76 Voorbeeld 3 ..........................................................................................77 Voorbeeld 4 ..........................................................................................78 Voorbeeld 5 ..........................................................................................78 Voorbeeld 6 ..........................................................................................79
Voorlopig besluit en voorstel ...........................................................................79
Bijlagen
.............................................................................................................81
VI. DOSSIER DUURZAME GEZONDHEIDSZORG ..................................................84 Inleiding .....................................................................................................................84 1.
Gezondheidszorg: een basisrecht...................................................................85 1.1
Duurzame gezondheidszorg in Noord-Zuidperspectief.........................85
4
1.2 2.
Gezondheid tot (w)elke prijs?..........................................................................87 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
3.
Forfaitair betaalde geneeskunde ..........................................................89 Goedkopere medicijnen........................................................................90 Aanvullende verzekeringen ..................................................................92 Gedeelde verantwoordelijkheid ............................................................92 Structurele maatregelen inzake de financiering van de ziekteverzekering...........................................................................................94 Overheveling bevoegdheden inzake gezondheidszorg ........................95 Geen discriminatie in de thuiszorg........................................................96
Geen overmedicalisering ................................................................................98 3.1 3.2 3.3
4.
Relatie armoede en gezondheidszorg in de geïndustrialiseerde wereld...................................................................................................86
Vermijden van onnodige medicatie.......................................................98 Thuisopvang en omstandigheidsverlof voor zieke kinderen .................99 Natuurlijke geneeswijzen......................................................................99
Geestelijke gezondheidszorg: een maatschappelijke verantwoordelijkheid .....................................................................................104 4.1 4.2 4.3 4.4
De stressbalans slaat door .................................................................104 Een vaak voorkomende psychische aandoening: depressie ..............105 Zelfdoding...........................................................................................106 (Over)medicalisering van welzijn? ......................................................109
5.
Legale en illegale drugs ................................................................................111
6.
Thuiszorg: een vrije keuze die ondersteuning verdient .................................112 6.1 6.2 6.3
7.
Demografische ontwikkelingen ...........................................................113 Hoge kostprijs residentiële verzorgingsstaat ......................................113 Wens tot autonomie en zelfredzaamheid ...........................................113
Plaats van de patiënt in de gezondheidszorg................................................117 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5
Patiëntenrechten ................................................................................117 Relatie patiënt - zorgverstrekker.........................................................118 Inspraakorganen.................................................................................118 Rechten van zieke kinderen ...............................................................119 Respect voor de keuze van de patiënt ...............................................120
VII. EEN ZORGLEIDRAAD ROND EUTHANASIE .................................................122 1.
Hoe kan men de zorg rond het levenseinde verbeteren?..............................123
5
2.
Waarom een zorgleidraad rond het levenseinde?.........................................124
3.
Voor wie is de zorgleidraad bedoeld? ...........................................................125
4.
Enkele uitgangspunten van de zorgleidraad .................................................125
5.
Over welke patiënten gaat het in dit zorgprotocol? .......................................129
6.
Hoe is de zorgleidraad opgebouwd?.............................................................130
7.
Hoe de zorgleidraad te gebruiken? ...............................................................132
VIII. FEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIECOMMISSIE EUTHANASIE........134 Inleiding ...................................................................................................................134 1.
Statistisch verslag .........................................................................................135 1.1 1.2
2.
Beschrijving en evaluatie van de toepassing van de wet ..............................148 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12 2.13
3.
Werking van de commissie.................................................................148 Aantal aangiften..................................................................................148 De aandoeningen die aan de basis lagen van euthanasie .................149 De leeftijd van de patiënten ................................................................150 Euthanasie op grond van voorafgaande wilsverklaring ......................150 De plaats waar de euthanasie werd uitgevoerd..................................150 Te verwachten termijn van overlijden .................................................151 De aard van het lijden.........................................................................151 De wijze waarop de euthanasie uitgevoerd werd en de gebruikte middelen.............................................................................................152 De geraadpleegde artsen ...................................................................153 Het advies van de geraadpleegde arts ...............................................153 De procedure gevolgd door de arts ....................................................154 De beslissingen van de commissie.....................................................154
Aanbevelingen van de commissie inzake de uitvoering van de wet..............155 3.1
4.
Tabellen met de informatie verzameld op basis van deel II van de registratiedocumenten die de commissie ontvangen heeft.................135 Algemeen overzicht 2004-2005 ..........................................................144
Aanbevelingen van de commissie ......................................................155
Samenvatting ................................................................................................156
Wet van 28 mei 2002 betreffende euthanasie .........................................................159
6
Het registratiedocument euthanasie ........................................................................168 Besluit......................................................................................................................175
IX. DE MEDISCHE EXPERTISE BIJ PERSONENSCHADE: KNELPUNTEN EN MOGELIJKE OPLOSSINGEN ..........................................................................180 Inleiding ...................................................................................................................180 1.
De interdisciplinaire werkgroep medische deskundigen (I.W.M.D) ...............180
2.
De formulering van de aan de deskundige voor te leggen vragen ................181
3.
De keuze van de persoon van de deskundige ..............................................183
4.
Aan het deskundigenbericht te stellen kwaliteitseisen ..................................184
5.
Procedure voor de totstandkoming van een deskundigenbericht..................187
6.
Besluit ...........................................................................................................188
X. ARBEIDSONGEVALLEN ...................................................................................190 1.
Arbeidsongevallen: definities ........................................................................190 1.1 1.2
2.
Wetgeving ..........................................................................................190 Definities.............................................................................................190
Het arbeidsongeval .......................................................................................191 2.1 2.2
Het arbeidsongeval.............................................................................191 Het ongeval van en naar het werk ......................................................194
3.
Het arbeidsongeval: de aangifteprocedure ...................................................196
4.
De Administratieve Gezondheidsdienst (A.G.D.) ..........................................206 4.1 4.2 4.3
Expertiseopdracht...............................................................................207 Medische zorgen en kosten................................................................210 Reiskosten..........................................................................................212
4.4
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid ten gevolge van een arbeidsongeval...............................................................................................213
7
4.5 4.6
Herziening op grond van een verergering of van een vermindering van het letsel ......................................................................................215 Ambtshalve heronderzoek..................................................................216
XI. SLACHTOFFER VAN EEN ONGEVAL .............................................................218 1.
Hoe worden ongevallen in de privé-sfeer vergoed? ......................................218 1.1 1.2 1.3
2.
Hoe worden arbeidsongevallen vergoed?.....................................................226 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3.
Aangifte ..............................................................................................227 Kosten ................................................................................................227 Uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en bij overlijden ......................228 Sociale aspecten ................................................................................233 Betwistingen .......................................................................................234
Wat als iemand anders aansprakelijk is? ......................................................234 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
4.
Uitkering door het ziekenfonds ...........................................................218 Andere financiële tegemoetkomingen ................................................222 Schadevergoeding van de ongevallenverzekering .............................223
Fout ....................................................................................................235 Schade ...............................................................................................236 Oorzakelijk verband............................................................................242 Wie zal uiteindelijk de toegekende vergoedingen betalen? ................242 Fiscaal aspect ....................................................................................243 Hulp ....................................................................................................244
Een geval apart: de foutloze aansprakelijkheid.............................................244 4.1 4.2
De zwakke weggebruiker ...................................................................245 De bezoeker van een voor het publiek toegankelijk gebouw..............245
XII. DETERMINANTEN VAN DE LETSELERNST BIJ VERKEERSONGEVALLEN ....................................................................................246 1.
Inleiding.........................................................................................................250
2.
Beschrijving van de dataset ..........................................................................252
3.
Modellen .......................................................................................................255 3.1
Multinomiale logistische regressie ......................................................255
8
3.2 4.
Resultaten.....................................................................................................264 4.1 4.2
5.
CHAID-analyse...................................................................................261
Resultaten multinomiale logistische regressie-analyse ......................264 Betrouwbaarheid van de resultaten ....................................................273
Beslissingsboom met CHAID ........................................................................274 5.1 5.2 5.3
Analyse van de resultaten van de automatisch gecreëerde beslissingsboom .................................................................................274 Beoordeling van de resultaten............................................................275 Resultaten van de gemanipuleerde beslissingsbomen.......................277
6.
Conclusies ....................................................................................................285
7.
Beleidsaanbevelingen ...................................................................................287
XIII. CAUSALITEIT BIJ LETSELSCHADE EN MEDISCHE EXPERTISE ..............290 Inleiding ...................................................................................................................290 1.
Verschillende juridische causaliteitscriteria ...................................................290
2.
Predispositie revisited ...................................................................................291
3.
Predispositie buiten de context van civiele aansprakelijkheid .......................295
4.
Communicatie tussen verschillende disciplines: de inschatting van twee hypothetische arbeidslevens ................................................................295
5.
Invloed van een predispositie op het inkomen met ongeval: geen, tenzij schending schadebeperkingsplicht ......................................................297
6.
Invloed van een predispositie op het inkomen zonder ongeval: afhankelijk van het karakter van de predispositie in kwestie ...........................................300
7.
De afweging van goede en kwade kansen met betrekking tot een predispositie: feitelijke aanknopingspunten...................................................303
8.
Bewijslastverdeling en bewijswaardering ......................................................306
9.
De afweging van goede en kwade kansen met betrekking tot een predispositie: het normatieve kader ..............................................................308
10.
Psychische predisposities anders behandelen dan lichamelijke? .................309
9
11.
Predisposities en medische informatie: fact finding of fishing expedition? ....310
12.
Conclusies ....................................................................................................311
XIV. VERKEERSLETSELS BIJ DE ZWAKKE WEGGEBRUIKER.........................312 1.
Inleiding.........................................................................................................315
2.
Verkeersonveiligheid van jonge voetgangers en fietsers in België ...............319 2.1 2.2
3.
Ongevallen en letsels bij jonge voetgangers en fietsers ...............................323 3.1 3.2 3.3
4.
Woon-schoolverkeer...........................................................................335 Alle verplaatsingsmotieven.................................................................336 Expositie tijdens het buiten spelen .....................................................338
Ongevalskenmerken en -omstandigheden....................................................338 5.1 5.2
6.
Voetgangers .......................................................................................323 Fietsers...............................................................................................327 Besluit.................................................................................................332
Expositie van kinderen ..................................................................................333 4.1 4.2 4.3
5.
Situering .............................................................................................319 Mortaliteit en stelsels: analyse ongevalstatistieken ............................319
Voetgangers .......................................................................................338 Fietsers...............................................................................................342
Risicofactoren voor jonge voetgangers en fietsers .......................................349 6.1 6.2 6.3
Algemene risicofactoren .....................................................................349 Specifieke risicofactoren voor jonge voetgangers ..............................382 Specifieke risicofactoren voor jonge fietsers ......................................383
7.
Conclusie ......................................................................................................386
8.
Aandachtspunten voor het beleid..................................................................394
9.
Aanbevelingen voor verder onderzoek..........................................................398
10
