Essay over programmering op de NDSM werf Geschreven voor Self Made Future NDSM Door Anne Marie Hoogland This place it’s you, NDSM! “Alles kan op de NDSM werf!” Het is niet alleen een gevleugelde uitdrukking van Amsterdammers, ook ons team van Stichting NDSM werf ziet dat gebeuren: er kan heel veel! Met de slogan This place, it’s you! drukken we de gastvrijheid uit die de werf uitstraalt en positioneert als een stedelijke ruimte voor initiatief en experiment. This place, it's you! De slogan herbergt ook een waarschuwing: er is geen ruimte voor dominantie. Een overheersende invulling van de werf die anderen overvleugelt, ruimte domineert en de naam NDSM werf verdringt, is ondenkbaar. De NDSM werf is een enorme ruimte, je kan er avontuurlijk verdwalen maar ook jezelf verloren voelen. De werf vraagt om een verhaal; een programmering die de werf centraal stelt en tegelijkertijd aan iedereen ruimte biedt. Self Made Future is onze manier om ideeën op te halen en te delen voor de invulling van de werf. Een koers met kleur en smaak, gegoten in één centraal verhaal. Dit essay is daar een bijdrage aan. Programmering This place, it's you! NDSM Hoe? Self programming! Self programming is bij ons: programma’s ontwerpen met de gemeenschap en events laten ontstaan in open ontwerp. De gemeenschap die de NDSM werf haar tweede leven bezorgde zijn de pioniers, kunstenaars & creatieve ondernemers van de broedplaats. Huidige initiatieven zoals De Nacht van de Doden, verrassingen in de paarse zones, sauna happenings, de Self Made Future container, Klup X, Treehouse en andere pop-‐up en street-‐art ontstaan in een context van spontaniteit. Die spontaniteit krijgt de komende jaren nog meer ruimte. Spontaniteit vereist een snelle en bewegelijke organisatie. In eerste instantie is het natuurlijk aan de initiatiefnemers van mini-‐events en pop-‐up festivals, de stichting NSDM wil hierin faciliteren met een Trust zone op de werf: een zone waar onze NDSM regels gelden. Samen met de gemeenschap van ondernemers, kunstenaars en programmamakers werken we op de ‘speed of trust’. Het succesvolle 24HNoord 2013 was een vorm van 'community programming'. De innovatieve samenwerking tussen werfhoreca en theatermakers resulteerde in een succesvolle theaterbrunch in de monumentale Scheepsbouwloods. Community programming staat garant voor een divers aanbod: zo was er sprake van heuse huwelijken en rituelen van herdenken tot en met workshops over duurzaamheid. Koningsdag “Vrijhaven 2014” ontwikkelen we met behulp van 'open design'. De Stichting NDSM faciliteert diverse partijen met overleg, logistiek, vergunningaanvragen en ziet een essentiële taak in het bij elkaar brengen van nieuwe impulsen. Ook belangrijk: wij dragen zorg voor de online en offline communicatie en marketing. In de toekomst staan reeds gepland: de vrijhaven, het 5D winterfestival, NDSM OPEN en nog te ontdekken gezamenlijke projecten. Alles met behulp van community programming en open design. Naast onze ondersteunende en coördinerende rol, is er aandacht voor programmatische inhoud en vernieuwingen.
Programmering This place, it's you! NDSM Wat? Beeldende kunst, NDSM Herleeft en het Waterplein. We werken aan beeldende kunst op de werf. De komst van het licht kunstwerk -‐A Place Beyond Believe-‐ is hiervan een eerste uiting. We willen met meerdere beeldend kunstenaars vorm en inhoud geven aan beeldende kunst op de NDSM. Te denken valt aan een gast curatorschap; de NDSM vitrine als project voor het buiten tentoonstellen van kunstwerken & het concrete inrichten van de paarse zones rondom de enorme scheepsbouwloods en de hellingen. Juist met kunstenaars en designers op de werf willen we verbindingen aangaan binnen onze opdracht van het kunstenplan NDSM. Zonder geschiedenis geen toekomst. De geschiedenis van de werf is een leidraad in programmering. Het NDSM Herleeft project en de daaruit volgende Stichting NDSM Herleeft was reeds te gast bij Self Made Future. Onze beheertaak behelst niet alleen het dagelijks beheer van de werf, maar ook de zorg voor het industrieel en cultureel erfgoed én het tot leven brengen ervan. De artefacten van de NDSM: gebouwen en hellingen, verhalen van werknemers en hun families, verbonden met de tijd van de scheepsbouwindustrie vormen het fundament waarop al het nieuwe wordt gemaakt, getoond en gebouwd. Dit erfgoed ligt ter verkenning voor iedere NDSM bezoeker door middel van twee gratis app's: Remember the good times en de NDSM Museum App. Zo wordt de geschiedenis van de NDSM zowel analoog als digitaal tot leven gebracht. De ambitie is om een kenniscentrum en ontmoetingsruimte op de werf te realiseren. De hellingen 3 en 4 (de X en Y Helling) lijken naar ons te knipogen. Dat is de gedroomde plaats voor de vestiging van een aantal functies die horen bij de toekomst van de werf. Geschiedenis herhaalt zich ook, water behoudt een centrale rol in ons verhaal. Met het publiceren van de havenatlas NDSM in juni 2013, een beschrijving van de plannen voor het gehele NDSM watergebied, kwam het Nautisch Evenementen Plein in beeld. Dit spannende waterplein biedt de unieke kans om op het water dingen te laten gebeuren. Watersportwedstrijden, botenshows en muziek en waterspektakels of feeërieke licht festivals? Op deze plek fantaseer je meteen een drijvend ponton met de sterrenhemel erboven, waaronder grote talenten spelen, zingen en dansen. Dit is een plek voor sensatie en het grote publiek. Ik stel me voor dat het ook zo was op de werf wanneer er een schip van stapel liep. Sensationeel. De veranderingen op dit deel van de werf nemen vaart. Het is het Nautische Centrum van Nederland in wording. Daarom zien wij ook de mogelijkheid om in deze scheepsbouw-‐ en jachtbranche, van reparatie tot en met scheepsmakelaardij, de innovaties te tonen, te testen en ontwikkelen. Daar komt een stuk geschiedenis van de werf in haar volle glorie terug. Natuurlijk is het dan programmatisch interessant om hieraan ruimte te bieden en vormen bij te ontwikkelen in kunst & manifestatie. Programmering This place, it's you! NDSM Verhaallijn van Verkennen en Verbinden Het hele verhaal van de NDSM betekent dat we ook kijken naar het nog open land, zoals de onbebouwde kavels rondom het number one gebouw. De medewerkers van Hema en VNU media kijken daarop uit. Tijdens een informeel 'benen op tafel' gesprek over de ontwikkelingen van de NDSM rees de vraag: willen wij een beetje meer van Oost op West? Met het plaatsen van GINDS, een luister kunstwerk van Jeroen Bisscheroux, aangeboden ten bate van het Self Made Future project, hebben we de daad bij het woord gevoegd. Zo zien de medewerkers nu al een beetje van Oost op de werf West. Maar we hunkeren naar meer in de context van tijdelijke mogelijkheden.
De Self Made Future container en ontmoetingsplek voor NDSM'ers blijft bestaan. Dit initiatief voor verbinding kan groeien als plaats voor ontmoeting, dialoog en samenwerken. Een goed voorbeeld van die verbinding is de opdracht van projectbureau Noordwaarts voor een workshop betaald parkeren in de Self Made Future container. “Ontwerp een bij de werf passende inrichting van de ‘vloer’ voor de komst van het betaald parkeren”; dat is precies de Self Made Future aanpak! Dat geldt straks ook voor de gerenoveerde hellingen. Onze ontmoetingsplek staat ook open voor dromen met graffiti artists; This place it’s you! Deze verhalen gaan over offline, maar gelden voor ons ook online. Naast de uitbreiding van programmeringsmogelijkheden op water en op onontgonnen land neemt de Stichting NDSM ook initiatief om de programmering tussen ‘buiten’ en ‘binnen’ te verbinden. Met ‘binnen’ bedoel ik de kantoren en kantines van bedrijven op de NDSM werf (denk bijvoorbeeld aan het Atrium van de HEMA, de ontvangst ruimte van MTV), de open ruimten in de Scheepsbouwloods en de lasloods. Daarom is samenwerking gezocht met de initiatiefnemers van “NDSM OPEN”, de open atelier dagen van de Kunststad, Oostvleugel en kunstenaars met hun ateliers in de Hellingbanen van de werf. Programmering This place, it's you! NDSM Ruimt voor vernieuwing Dance: een feestje voor iedereen. Aan de zonnige kant van het IJ dansen op de Y helling. Een must voor iedere Amsterdammer. Dat zijn de lusten van een stad als Amsterdam. Daar zitten ook lasten aan vast. Dance evenementen kennen met rede zware vergunningstrajecten. De grote getale bezoekers die naar de werf trekken voor ‘hun’ NDSM dance event zijn indrukwekkend. De werf kan het hebben, de vloer is hard, geen gedonder met gras, het geluid is bestemmingsplan-‐technisch geregeld, de organisatoren uit de eventbranche, allemaal schuiven ze aan bij ons. Stichting NDSM geeft richting aan de ontwikkelingen in grote en middelgrote evenementen. Wij vragen en selecteren op diversiteit in dance events. Het afwisselen van dance met andere genres en live muziek is een terugkerend onderwerp van gesprek. Wij realiseren de komende twee jaar het verduurzamen van de evenementen, met als termijn de oplevering van de hellingen. Daarna ontstaat er een nieuwe situatie, zo voldoen dan bijvoorbeeld de krachtstroomvoorzieningen en is het transport van generatoren niet meer nodig. Wij willen een push factor zijn in technische-‐ en geluidinnovaties in de branche. Wij zoeken naar oplossingen voor het gebruik van hekken, dan wel het aankleden ervan met gekleurde doeken en teksten. Nieuwe festivals en ondernemers weten de werf te vinden. Techbase, The electric RUN; er zullen ook verschuivingen naar andersoortige grote en middelgrote evenementen gaan komen. Ook hier geldt: This place, it’s you. Fair trade, fair products en fair transport Ons verhaal laten we graag meeschrijven door de ons dierbare bezoekers: De Tres Hombres. Zij vertellen het verhaal van eerlijke handel en transport met een heerlijk product. Op windkracht voer dit prachtige zeilschip oceanen over om ons Grenada chocolade te bezorgen. Een unieke reep: afkomstig van de enige chocoladefabriek ter wereld die in cacao-‐ producerend land staat. Tres Hombres zijn zeer gewaardeerde gasten op de NDSM, we verwelkomen ze met liefde ieder jaar terug. We dromen ervan om samen met Pakhuis de Zwijger en anderen een fair traders en producenten een manifestatie te ontwikkelen. Spannend want de NDSM is het logistieke kruispunt tussen de overslaghaven van Amsterdam en het centrum van de stad. Juist hier moet gemaakt, getoond en getest worden over
producten als eerlijk eten, prima productieprocessen en vriendelijke vervoersmethoden. Programmering This place, it's you! NDSM Voor in je agenda. 2014 wordt het jaar waarin op de hele werf wij programmering willen realiseren. Dat doen we natuurlijk met ons 'huisgezelschap': het theaterfestival Over het IJ. Al jaren verandert de NDSM werf in de Julimaand in een wereld van van mini-‐theatertjes, visuele verrassingen en stoere podiumopstellingen. Over het IJ festival is born and made op de NDSM, voor ons de aangewezen en sterkste partij om de hele werf om te dopen in een andere sfeer, in 2014 ook op het water! Wij hebben Over het IJ uitgenodigd deze uitdaging op te pakken; de eerste plannen worden nu gemaakt. Het zou fantastisch zijn als we het Nautische evenementen plein van Nederland tijdens de opening van het Over het IJ festival op de kaart zetten. Jaarlijks jonge Over het IJ theatermakers op de hele NDSM werf inclusief het water! De NDSM is een ruimte voor verhalen, avontuurlijke wandelingen en om met nieuwe ogen naar de stad en maatschappelijke ontwikkelingen kijken. 2015 staat in het teken van Sail en het IJ. De nautische ontwikkelingen op de NDSM werf zijn terug en naar verwachting met volle kracht vooruit. Onze keus is een NDSM ‘off-‐ broadway’ of 'fringe' SAIL festival. Gedurende de dagen dat het IJ internationaal op de kaart staat vanwege de komst van de grootste windjammers ter wereld, zal de NDSM ook haar eigen verhaal vertellen. De komst van de nautische industrie is een programmatisch cadeautje aan de NDSM. Van scheepsreparatie tot verkoop, ontstaan er al interessante verbindingen. Woodies, een kleinschalig, innovatief en ambachtelijk werfje aan de Van Riemsdijkweg, bouwt oude scheepsmodellen uit 1920 om tot topklasse woonscheepjes voor de binnenstad van Amsterdam. Ze ogen 19eeuws, maar zijn voorzien van de nieuwste technische snufjes met hoogwaardige consumenten elektronica, te bedienen op afstand. Spannend en passend om in de periode rondom Sail nieuwe ontwikkelingen, innovatieve materialen en toepassingen in de scheepsbouw op de NDSM te tonen. Liefst interactief, dat je kan vergelijken en testen. Met partners als Hiswa, Amsterdam Marina en Shipdock is dit te realiseren en ik zie een gezamenlijke programmering in het vooruitschiet. Ook de vrije creatieven en media verwante bedrijven op de werf zullen wij uitnodigen om een aandeel in de programmering te leveren. Kom in deze inspirerende context naar elkaar toe te werken, iedere stakeholder vanuit zijn of haar eigen talent. 2016 stuwt onze verwachting tot ongekende hoogte. In verkennende gesprekken met de Stichting IJ Triënnale en initiatiefnemers van Waterrepublic zijn de eerste slagen gemaakt om van 2016 het Waterjaar aan het IJ te maken. De eerste keer dat het IJ centraal staat in een watermanifestatie van international betekenis. De uitdaging is een theatrale, artistieke verbinding te maken tussen de Noordelijke en Zuidelijk IJ-‐oevers met het water als nieuwe centrum van de stad. Op dit moment gaat de verkenning langs alle culturele instituten en haven en water gerelateerde bedrijvigheid in de stad. Vanwege die verkennende fase is het nog te vroeg om hier concreet over te berichten. De stichting NDSM is een partnership met Stichting IJ triënnale aangegaan om hierin de positionering van de NDSM werf te borgen. This place, it's you! NDSM Ruimte is schaars in de stad. De ruimte van de NDSM is ons kostbaar en dierbaar. Wat betekent het voor de Stichting om 'This place, it's you!' te zijn? De NDSM is een spiegel waarin iedereen z'n eigen beeld ziet. De festivalganger ziet een dance event, de projectontwikkelaar ruimte voor ontwikkeling, de zeiler een haven om binnen te lopen, de
kunstenaar een betaalbare, inspirerende werkplek, het theaterdier een avontuurlijke locatie, de cafégangers een weids uitzicht en vrijplaatssfeer. Wat is programmeren op een plek die zegt: dit ben jij? De Stichting NDSM is degene die de spiegel voorhoudt en tevens de omlijsting van die spiegel. Wij scheppen met onze programmering het kader en het verhaal van de NDSM. Voor u liggen onze gedachten voor dit deel van de ontwikkeling van de NSDM. Het is onze dagelijkse taak om het NDSM verhaal vertellen. Een prachtige opdracht waarover we graag met u van gedachten blijven wisselen in Self Made Future.
