ESB-congres 2007 Duurzame marktwerking in de pensioensector Fieke van der Lecq EUR & NMa* * Disclaimer / persoonlijke titel etc.
De pensioensector als markt • • • • • • •
Pensioenproductie: verschillende schakels in de keten Mate / manier van regulering verschilt Marktstructuren, mate van concurrentie Marktfalen? Mededingingsrisico’s? Hoezo marktwerking? Naar duurzame marktwerking
Marktfalen? • • • • •
Asymmetrische informatie Consumentenfalen Insluiting (doorsneesysteem) Schaaleffecten Ontbrekende herverzekeringsproducten
NB Marktfalen is onvoldoende reden voor overheidsingrijpen.
Mededingingsrisico’s? • Het pensioenfonds als – – – –
Sociale instelling (uitgesteld loon) Financiële instelling (oudedagsvermogen) Onderneming (verschilt per wet) Dienst van algemeen economisch belang (DAEB)
• Mededinging: in Wet Bpf2000 en Mw • Beperkte concurrentie – Verplichte deelneming en verplichtstelling – Taakafbakening: domein- en productafbakening – Referentiekader Staatsen & PFGovernance
• Consolidatie (o.a. PUB’s, PF-en)
Hoezo marktwerking? • Achter de schermen: sociale partners – Pensioen: uitgesteld loon of ‘pot geld’?
• Voor de schermen: toezichtsregime – Resterende concurrentieruimte?
• Europa: IORP – Concurrentie op NLse en EU-markten
• Samenwerken of / en concurreren? – Wat is het meest efficiënt? Wie profiteert? – Wat leidt tot de beste / meeste innovaties?
Concurrentie en innovatie • •
Verband: bergparabool? Relatie innovatie ↔ tariefstelling (bv. uitvoeringskosten) – – – –
• •
Innovatie → schaalvergroting → kostenverlaging → tarief omlaag Innovatie → niche-markten → minder toetreders → tarief hoog Tariefverhoging biedt marge voor r&d-uitgaven Ergo: hoge tarieven kan gerechtvaardigd zijn
Collusie verkleint onzekerheid; innovatie vergroot onzekerheid Innovatieve partij wint (autonome groei) – PF: klanten kunnen niet overstappen Ergo: grootste PF is niet altijd meest innovatief – PUB / API / verzekeraar: concurrentie om klanten Ergo: grootste partij kannibaliseert deel eigen omzet bij innovatie
• •
Standaarden homogeniseren de markt → meer schaal, minder innovatie Concurrentie en innovatie in de pensioensector?
Weinig concurrentie… • Beperkte concurrentie, o.a. vanwege – Verplichte winkelnering – Marktfalens – Sectorcultuur (veel overleg, diverse ‘kluppies’)
• Waar zit de prikkel voor innovatie? – Niet: Z-score, aandeelhouder / beurskoers – Wel: tevreden opdrachtgever, reputatie in sector, arbeidsmarktpositie, … ?
… toch innovatie? Bijvoorbeeld: • Vermogensbeheer – ALM-studies, FGR/pools, fiduciair management, nieuwe producten (bv. longevity bonds, life settlements)
• Rechtenbeheer – Maatwerk in de tweede pijler (default, pensioen a la carte) – LDI, ALM
• Communicatie – UPO, Nationaal pensioenregister, indexatielabel
• Aansturing, zeggenschap, verantwoording – Intern toezicht, deskundigheidsbevordering
• Extern toezicht – FTK – Transparantie, begrijpelijkheid, zorgplicht
Meer marktwerking? • Concurrentie binnen sectoren – Mededingingstoezicht (concurrentietoezicht en concentratiecontrole)
• Concurrentie tussen sectoren – Integrale dienstverlening – API (tussen pensioenfondsen en verzekeraars) • Implicaties verplichtstelling? • Implicaties taakafbakening (domein en product)?
– Verplichte deelname aan regeling ipv fonds?
• Nederland pensioenland – Wat gaat Holland Financial Centre toevoegen?
Duurzame marktwerking • Marktwerking → innovatie → tijdbestendigheid → duurzaamheid • Maatschappelijk verantwoord beleggen → door naar MVOndernemen • Pensioenen in de samenleving – Beleggingsbeleid – Invloed op arbeidsmarkt – Demografie en micro-keuzegedrag
• Standaardproducten versus maatwerk • Gaat marktwerking ten koste van zekerheid?
Welke zekerheid is duurzaam? • • • • • • • • •
Drie pijlers (capuccino-model) Verplichte deelname Verplichtstelling Doorsneesysteem (d. premie + d. opbouw) Eenzijdige solidariteit / ex ante herverdeling Tweezijdige solidariteit / risicodeling Indexatie-ambities Bedrijfseconomisch toezicht Zeggenschap (governance)
Slimme marktwerking • Meer maatwerk in de collectiviteit – Kijk over de pijlers heen – Accommodeer toenemende diversiteit – Zorg voor actieve pensioenconsument
• Meer functiegericht dan sectorgericht – Heroverweeg huidige vorm verplichtstelling – Weersta verleiding tot (C)DC-regelingen
• Meer typen pensioenorganisaties – Snel invoeren van de API + vooruit kijken
• Meer grensoverschrijdend denken en doen – HFC zorgt voor handel: export en import
En verder… • Het pensioenfonds en de Mededingingswet in: Monitor Financiële Sector 2006: Nieuwe markten, nieuwe risico’s, NMa, Den Haag • www.nmanet.nl (diverse themadossiers) •
[email protected] •
[email protected]
VRAGEN? DISCUSSIE?
