Erno Mijland
De beste leraar is hij, die het meest van zijn leerlingen opsteekt. JEAN DE BOISSON
#smiho 100 direct toepasbare tips
Inhoud Leeswijzer
7
Voorwoord
9
Inleiding
13
Wat zijn sociale media?
17
Zeven redenen om aan de slag te gaan met sociale media in het onderwijs 1 De jeugd van tegenwoordig
29
2 Sociale media en mediawijsheid
43
3 Een onzekere toekomst
53
4 De leer-kracht van sociale media
65
5 Slimmer werken met sociale media
79
6 Sociale media als bron voor deskundigheidsbevordering
85
7 PR en communicatie met sociale media
89
De rol van de leraar
99
Omgaan met incidenten
107
Aan de slag
111
Alles kan altijd beter
123
De Universiteit van Middelbeers
125
Tien tweets over sociale media in het onderwijs
127
17 wat zijn sociale media?
Wat zijn sociale media? Wie sociale media zegt, noemt vaak in dezelfde adem het viertal Facebook, Hyves, Twitter en LinkedIn. Begrijpelijk, want het zijn populaire toepassingen met enorme hoeveelheden gebruikers. Maar de wereld van sociale media is groter. Veel groter.
Er zijn veel verschillende definities in omloop van wat sociale media zijn. Ik zie sociale media als: ‘een online gereedschapskist met digitale middelen die het mogelijk maken om tijd- en plaatsonafhankelijk samen te werken, te communiceren en te leren.’ Onder deze wat speelse definitie vallen dus meer toepassingen dan alleen de bovengenoemde grote vier. Zo is WordPress een populaire toepassing, waarmee je je eigen online logboek kunt onderhouden. En ook een eenvoudige toepassing als Titanpad, waarmee gebruikers via de browser gezamenlijk een tekst kunnen schrijven (niets meer en niets minder), is een vorm van sociale media. In het kader van dit boek, waarin we vooral kijken naar wat je met en rond sociale media kunt doen in het kader van onderwijs is een hele strakke afbakening van het begrip niet zo relevant. Om toch nog wat meer houvast te krijgen kunnen we het brede domein van de sociale media beschrijven aan de hand van een aantal kenmerken. Ook kunnen we ze bekijken door de bril van de functionaliteiten die ze vertegenwoordigen.
Kenmerken
Enkele belangrijke kenmerken van sociale media zijn: ·
Gebruik van sociale media gaat meestal op basis van een account. Hiermee maakt de gebruiker zich bekend voor andere gebruikers van het medium. Naast een account (gebruikersnaam en wachtwoord), kan de gebruiker meestal een profiel aanmaken, waarmee de betrokkene zich presenteert aan andere gebruikers met een foto, trefwoorden enzovoort. Er zijn echter ook sociale media die direct bruikbaar zijn, zonder eerst een account aan te hoeven maken.
36 smihopedia
Maak ze bewust
Zicht hebben op, begrijpen van en aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen geeft je een ingang om ze meer bewust te maken van hun gedrag. Mbo-docente Iris van Bossum heeft een goed contact met haar studenten als het gaat om sociale media. Bij de opleiding Media Management en Evenementenorganisatie worden leerlingen opgeleid om als professional straks mensen een plezierige ervaring te bieden. Tijdens een van de lessen hield Van Bossum haar studenten de spiegel voor van hun online publiek zichtbare gedrag, waarin opmerkingen met de woorden ‘verveling’ en ‘saai’ regelmatig de revue passeerden. Een evenementenorganisator die klaagt, maar zelf niets doet om tot oplossingen te komen... denk je dat een werkgever daar op te wachten zit?
Google jezelf! Dat is de opdracht in een les die bedoeld is om meer bewust te worden van je online identiteit. De opdracht is uit te breiden door een aantal mensen uit je directe omgeving te vragen jou te googlen en jou vervolgens feedback te geven: wat vind je over mij en klopt dat bij wie ik ben? Een vorm van 360-graden feedback, maar dan op basis van wat er over jou te vinden is. #tip
008
Download de gratis publicatie ‘Sociale media op de basisschool’, een uitgave van Mijn Kind Online. Hierin vind je veel tips en adviezen voor het werken met sociale media met jongere kinderen. Het boek is ook te koop als hardcopy. #tip
009
Andere leeftijd,
Bij het begeleiden van jongeren in het gebruik van sociale media
andere aanpak
speelt leeftijd een belangrijke rol. Zoals je kinderen leert fietsen in de veilige omgeving van een park, met zijwieltjes en de hand van papa of mama op de schouder, zo laat je jongeren zelfstandig fietsen voor de stad, waarbij je alleen nog af en toe bezorgd waarschuwt voor de gevaren van het verkeer. Dezelfde lijn kun je hanteren bij het begeleiden van jongeren bij het gebruik van sociale media. Jonge kinderen bied je een veilige omgeving, hulpmiddelen en intensieve begeleiding. Een voorbeeld van een veilige omgeving is het Nederlandse Kwekker, waarin kinderen van de basisschool per klas met elkaar kunnen ‘twitteren’, zonder dat de rest van de wereld zich ermee kan bemoeien. Op de middelbare school zul je je leerlingen nog niet alle eindproducten van opdrachten publiek online willen laten zetten. Voor studenten die bijzondere producten hebben gemaakt in het kader van hun
105 de rol van de leraar
# Als je een achterstand hebt
# Neem sociale media op
op het gebied van sociale
als aandachtsgebied in het
media zijn er volop mogelijk-
personeelsbeleid. Denk
heden een inhaalslag te
aan werving en selectie,
maken.
competentieprofielen, deskundigheidsbevordering en
# De inzet van sociale media
de gesprekkencyclus.
in het onderwijs verandert de rol van de leraar van
# Faciliteer en stimuleer je
overdrager van kennis
medewerkers om achter-
naar coach en facilitator.
standen in de kennis van sociale media in te halen.
# In het omgaan met leerlingen verandert er niets
# Neem sociale media
wezenlijks: de leraar blijft de
mee in de ontwikkeling
professional en de autoriteit
naar eigentijds, toe-
met een publieke functie.
komstgericht onderwijs.
# Goede afspraken maken
# Zoek een balans tussen
over het gebruik van
het maken van schoolbrede
sociale media bevordert
afspraken enerzijds en het
de communicatie en de
bieden van ruimte voor eigen
samenwerking tussen leraar en invulling van medewerkers, leerlingen.
bijvoorbeeld als het gaat om bereikbaarheid.
