ERGONOMIE BESTAANDE CHAUFFEURSCABINE VRACHTWAGEN Wettelijke grondslag De maatregelen beschrijven op welke wijze werkgevers en werknemers invulling kunnen geven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbowet. Bron: Arbobesluit Artikel 3.2 5.4 Weging maatregelen De opgenomen maatregelen zijn technisch, economisch en organisatorisch haalbaar. Ze worden ingedeeld in drie categorieën,waarbij de arbeidshygiënische strategie wordt gevolgd: Categorie A: Blootstelling aan het arbeidsrisico wordt voorkomen door een bronaanpak Categorie B: Blootstelling aan het arbeidsrisico wordt beperkt door technische en organisatorische maatregelen Categorie C: Blootstelling aan het arbeidsrisico blijft aanwezig, maar de werknemer wordt beschermd tegen de mogelijke gevolgen
Maatregelen 1. Voorlichting, instructie en toezicht Goede arbeidsomstandigheden is een verantwoordelijkheid van zowel de werkgever als werknemer. De werkgever creëert de voorwaarden om veilig en gezond te kunnen werken en de werknemer maakt gebruikt van de mogelijkheden die de werkgever biedt. Om dit laatste uit te voeren dient de werknemer op de hoogte te zijn van het arbeidsrisico, de mogelijke gevolgen en hoe ermee om te gaan in de dagelijkse praktijk. Deze taak van voorlichting en instructie ligt bij de werkgever. De werkgever houdt toezicht op het naleven van de instructies gericht op veilig en gezond werken. Mogelijkheden zijn o.a. het werkoverleg, functioneringsgesprekken en steekproefsgewijze controle op de werkplek. Indien een medewerker zich niet houdt aan de instructies neemt de werkgever maatregelen. De maatregel dient in verhouding te staan tot het mogelijke gevaar voor personen en omgeving door het niet nakomen van de afspraken. De maatregel kan variëren van een waarschuwing (mondeling of schriftelijk) tot een sanctie (schorsing, boete en zelfs in het uiterste geval ontslag). Het doel en de werkwijze rondom het nemen van deze maatregelen zijn vooraf in samenspraak tussen werkgever en werknemer (of diens vertegenwoordiging) vastgesteld. De werknemer is verplicht om in zijn doen en laten tijdens het werk naar vermogen zorg te dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en die van anderen. Naar vermogen wil zeggen in overeenstemming met zijn opleiding en de door de werkgever gegeven werkinstructies. Indien een werknemer tijdens de uitvoering van zijn werk de inschatting maakt dat de veiligheid en gezondheid van hem zelf of anderen in gevaar komt, meldt hij dit direct bij de werkgever en samen wordt gezocht naar een oplossing.
Ergonomie bestaande chauffeurscabine vrachtwagen © Gezond Transport, januari 2011
Pagina 1 van 5
2. Bestaande chauffeurscabine van de vrachtwagen Bij een bestaande bestuurderscabine van een vrachtwagen worden maatregelen genomen zodra tijdens het gebruik onderstaande knelpunten zich voordoen. De maatregelen zijn categorie B maatregelen; het beperken van het risico.
1.
Knelpunt
Maatregel chauffeur
Maatregel werkgever
De chauffeur glijdt uit bij het inen uitstappen, verzwikt zijn enkel, verdraait of overbelast zijn knie
De treden en de cabinevloer vrij te maken van ijzel, sneeuw en modder
Onderhoud treeplaten en indien nodig vervangen
Het stappen in plaats van springen uit de cabine Achterwaarts uit te stappen Slipvast schoeisel 2.
Tijdens het rijden ondervindt de chauffeur hinder van ‘losse’ voorwerpen in de cabine of bij een calamiteit .
Gebruik maken van de opbergruimte in de cabine
3.
De chauffeur - reikt naar de bedieningsmiddelen tijdens het rijden - heeft problemen met de grootte van het stuur - heeft moeite om de voetpedalen te bedienen - onderbreekt het zicht op de weg te vaak of te lang bij het kijken op meters e.d. - heeft te weinig been- en armruimte - heeft te weinig ruimte om zijn stoel naar achter te schuiven
Gebruik maken van de instelmogelijkheden van de stoel en stuur
Aanpassingen individueel gericht en op maat
4.
Het bed is te klein voor de lichaamsafmetingen van de chauffeur.
Er worden geen voorwerpen op of rondom het bed geplaatst die de ruimte voor het slapen verminderen.
Aanpassingen individueel gericht en op maat
5.
De kwaliteit van het matras is onvoldoende.
Orde en netheid in de cabine
Dusdanige bevestiging van voorwerpen in de cabine dat ze niet los kunnen schieten tijdens het rijden of bij aanrijdingen
Het gebruik van een matras waarbij de dikte, stramheid, vochtregulatie en warmte isolatie voldoende is Het op tijd vervangen van het matras (bv binnen de 5 tot 10 jaar)
Ergonomie bestaande chauffeurscabine vrachtwagen © Gezond Transport, januari 2011
Pagina 2 van 5
Het matras bestaat bij voorkeur uit één gedeelte. Het matras is afgestemd op het materiaal van de bedbodem. 6.
Het duurt te lang voordat een extreme temperatuur in de ruimte rondom de chauffeur (10 cm) genormaliseerd is.
Juiste bediening bestaande ventilatie-, airco-, en verwarmingssysteem volgens instructie De optimale temperatuur voor de chauffeur ligt tussen de 18 en 26 graden Celsius (bron NEN 5518). (niveau 4= info en voorbeelden)) Extreme temperaturen zijn bijvoorbeeld temperaturen hoger dan 30 graden en lager dan 10 graden. Bij hoge temperaturen gaat het om de combinatie met de luchtvochtigheid en bij lage temperaturen in combinatie met tocht (windsnelheid).(niveau 4 = info en voorbeelden).
Onderhoud bestaande ventilatie-, airco-, en verwarmingssysteem Optimaliseren isolatie van de cabine Optimaliseren zonwering
Bij structurele extreme hoge temperaturen een aircosysteem of climat control installeren
Bij extreme temperaturen is van belang welke tijd tijdens het rijden nodig is om de temperatuur in de bestuurdersruimte te normaliseren. Deze dient zo kort mogelijk te zijn; bij koude bij voorkeur niet langer dan 15 minuten en bij warmte niet langer dan 30 minuten. (niveau 4 = info en voorbeelden) Normaliseren van de temperatuur houdt bij voorkeur in een bandbreedte van 4 graden ten opzichte van de maximum temperatuur en van 8 graden tov de minimum temperatuur (niveau 4 = info en voorbeelden). 7.
De chauffeur ondervindt hinder van extreme hoge temperaturen in de cabine. Een airco- of climat control systeem of ventilatiesysteem kan
Aanpassen kleding en gedrag (bv drinken, hersteltijd)
Ergonomie bestaande chauffeurscabine vrachtwagen © Gezond Transport, januari 2011
Aanpassen werk- en hersteltijden Optimaliseren isolatie cabine
Pagina 3 van 5
gezien de korte duur van de ritten onvoldoende de temperatuur in de bestuurderscabine normaliseren.
8.
9.
Optimaliseren zonwering Niveau 4 = info over werken in extreem hoge temperaturen
De temperatuur is tijdens het slapen in de cabine (kan ook overdag zijn) extreem hoog of laag.
Aanpassen kleding en dekbed
De chauffeur ondervindt hinder van een bedompte, muffe lucht in de cabine.
Instellen aanzuigstanden
De bandbreedte voor de gewenste temperatuur in de cabine tijdens het slapen is groot; aanpassen van kleding en beddengoed hebben veel invloed. Voorop staat dat gezondheidsklachten door afkoeling en oververhitting voorkomen dienen te worden. Daarnaast kan de temperatuur invloed hebben op de kwaliteit van de slaap. De omgevingstemperatuur dient bij voorkeur te liggen tussen de 10 en 30 graden Celsius.(niveau 4 = info en voorbeelden)
Schoonmaak van de cabine
Bij structurele extreme temperaturen wordt een efficiënt verwarming- of koelingsysteem geplaatst.
Onderhoud ventilatie-, airco, of climat control systeem Het periodiek reinigen of vervangen van de stoffilters Info over frequentie van onderhoud van aircosysteem afhankelijk van aard van het systeem (niveau 4= info)
10.
De chauffeur is in zijn zicht op de weg belemmerd door condensvorming op de ramen.
Gebruik ontwasemingsysteem volgens gebruiksaanwijzing
11.
De chauffeur heeft geen optimaal zicht naar voren, opzij en naar achter.
Er worden geen posters e.d. op de ramen geplakt of voorwerpen voor het raam gehangen
.
Onderhoud en reiniging ontwasemingsysteem
Afstellen van spiegels (voorbeeld) Afstellen van monitoren van camerasystemen (voorbeeld)
Ergonomie bestaande chauffeurscabine vrachtwagen © Gezond Transport, januari 2011
Pagina 4 van 5
12.
De chauffeur ondervindt hinder van invallend zonlicht en dit belemmert het optimale zicht
13.
De chauffeur kan in het donker de bediening- en informatiemiddelen onvoldoende zien, kan de werkinstructies niet lezen en niet veilig in- en uitstappen.
14.
De chauffeur verliest zijn concentratie door hinderlijk geluid.
15.
De chauffeur ondervindt ’s nachts hinder van geluid. De slaap wordt verstoord.
16.
De chauffeur ondervindt hinder van trillingen en schokken veroorzaakt door de vrachtwagen.
Gebruik zonwering
Onderhoud zonwering Aanbrengen zonwerende folie Onderhoud in sterke regelbare verlichting
De ramen dicht houden
Onderhoud motor
Optimaliseren geluidsisolatie
De vering in de stoel afstemmen op het lichaamsgewicht van de chauffeur
Onderhoud stoel
Voorbeeld 17.
De chauffeur zit niet comfortabel; bovenbenen, zitvlak en romp van de chauffeur worden onvoldoende ondersteund door de stoel.
Bandenspanning In- en afstemmen van de stoel op de chauffeur Voorbeeld van instructiefolder Voorbeeld van checklist voor de chauffeur
Periodiek onderhoud en vervanging van de stoel Voorbeeld richtlijnen onderhoud en vervanging = niveau 4 = info Aanpassen stoel op afwijkende lichaamsafmetingen en/of lichamelijke klachten
Ergonomie bestaande chauffeurscabine vrachtwagen © Gezond Transport, januari 2011
Pagina 5 van 5
