Erfrecht
Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen
BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015
Fikkers notarissen
Lange Parkstraat 1 Bergen op Zoom Tel. 0164 – 242 650
[email protected]
Erfrecht • Bij versterf (gewijzigd in 2003) • Testamentair Nalatenschap = bezittingen en schulden
Erfrecht bij versterf De regels die de wet geeft; geen testament aanwezig
De 4 groepen erfgenamen 1.
De niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot (incl. gereg. partner) van de erflater tezamen met diens kinderen
2.
De ouders van de erflater tezamen met diens broers en zusters
3.
De grootouders van de erflater
4.
De overgrootouders van de erflater
Plaatsvervulling
Erfdeel Algehele gemeenschap van goederen Langstlevende (1/3)
1e Kind (1/3)
2e Kind (1/3)
Erfdeel Huwelijksvoorwaarden Man Vrouw1/3
Kind1/3
Kind1/3
Vrouw
A
Wettelijke verdeling 1 • Alleen bij gehuwde mensen met kinderen • Werkt automatisch • Als er geen testament is
Wettelijke verdeling 2 • Langstlevende: – Alles – Ook tweede echtgeno(o)t(e) – Devies is ”ongestoord doorleven” – Behoefte aan zorg is geen eis meer
Wettelijke verdeling 3 • Kinderen: – Geldvordering – Vordering opeisbaar bij • Faillissement • Overlijden van de langstlevende
Wilsrechten: wat en hoe? • Vordering kinderen verzilveren • Goederen met een affectieve waarde/familiegoederen • Overdracht van goederen • Vruchtgebruik langstlevende
Geldt de wettelijke verdeling altijd? • Ongedaanmaking • Testament
Testamentair erfrecht ’Onterf ze allemaal maar, notaris’
Kan ik mijn vrouw/man onterven?
Onterving echtgeno(o)t(e) • Is mogelijk • Dwingendrechtelijke ’verzorgingsaanspraken’: – vruchtgebruik van woning en inboedel (indien ”passende voorziening”) – vruchtgebruik van andere goederen; met toestemming kantonrechter ook bevoegd tot vervreemden en verteren
Kan ik mijn kind onterven?
Onterving kind • Is mogelijk • Kind kan echter beroep doen op legitieme portie • Beroep op legitieme portie moet binnen 5 jaar na overlijden • Legitieme = aanspraak op geldbedrag ter grootte van de helft van het normale erfdeel • Pas opeisbaar na overlijden langstlevende ouder
De ongehuwde zonder kinderen Marlies overlijdt. Nooit gehuwd geweest, weduwe of gescheiden. Geen (klein)kinderen. Wettelijk erfrecht Ouders, broers en zusters (neven/nichten) Testament • Erfgenamen • Legaat • Uitsluitingsclausule • Executeur
Notaris overbodig? Regelingen bij testament • • • • • • • •
Wie kan een testament maken? Herroeping Afwijkingen wettelijke verdeling Ander erfdeel/onterven Stiefkinderen erbij betrekken Legaten (bijv. aan kleinkinderen) Executeur Uitsluitingsclausule
Bestaande testamenten (gemaakt vóór 2003)
• Worden geëerbiedigd
Codicil • • • • • •
Géén executeursbenoeming Sieraden Kleren Bijzondere meubelen Eigenhandig schrijven + ondertekenen Voor- en nadelen van codicil
Afwikkeling nalatenschap • • • • • • • • • •
CTR Verwerpen/(Beneficiair) Aanvaarden VVE (Verklaring van erfrecht) En/of-rekening Volmacht Successie-aangifte Erfbelasting (successierecht) Verdeling Tijdsduur Toekomstige regeling: desgewenst achteraf nog beneficiair aanvaarden
Successiewet 1 Successiewet: regelt heffing van belasting over erfenissen en schenkingen 1 januari 2010: Successiewet gewijzigd
Successiewet 2 vrijstellingen en tarieven 2015 •
Erfbelasting
Echtgenoot - vrijstelling € 633.014 - over het meerdere, tot € 121.296 - over het meerdere, boven € 121.296
10% 20%
Kinderen vrijstelling € 20.047 over het meerdere, tot € 121.296 over het meerdere, boven € 121.296
10% 20%
Successiewet 3 vrijstellingen en tarieven 2015 • Erfbelasting Kleinkinderen vrijstelling € 20.047 over het meerdere, tot € 121.296 over het meerdere, boven € 121.296
18% 36%
Ouders vrijstelling € 47.477 over het meerdere, tot € 121.296 over het meerdere, boven € 121.296
30% 40%
Successiewet 4 vrijstellingen en tarieven 2015 • Erfbelasting
Overige verkrijgers vrijstelling € 2.111 over het meerdere, tot € 121.296 over het meerdere, boven € 121.296
30% 40%
Successiewet 5 vrijstellingen en tarieven 2015 •
Erfbelasting
Samenwonende partner - als t.t.v. overlijden min. 5 jaar samenwonend OF - als t.t.v. overlijden samenwonend en min. ½ jaar vóór overlijden notarieel samenlevingscontract gemaakt DAN dezelfde vrijstelling en tarief als gehuwde partner Zo niet, dan tarief en vrijstelling van “overige verkrijgers”
Successiewet 6 vrijstellingen en tarieven 2015 • Schenkbelasting
Kinderen - vrijstelling € 5.277 per jaar - eenmalig hogere vrijstelling € 25.322 (kind 18 tot en met 39 jaar), wordt verhoogd tot hogere vrijstelling maximaal € 52.752 (mits bestemd voor verwerving eigen woning of voor dure studie of opleiding) Alle andere verkrijgers vrijstelling € 2.111
Rekenvoorbeelden erfbelasting 2015 I. Man overlijdt, echtgenote vooroverleden, 4 kinderen, nalatenschap € 400.000. Ieder van de kinderen erft € 100.000. Erfbelasting per kind:
€ 7.995
II. Man overlijdt, echtgenote vooroverleden, 4 kinderen, nalatenschap € 80.000. Ieder van de kinderen erft € 20.000. Erfbelasting per kind:
€0
III. Man overlijdt, echtgenote is enig erfgenaam, nalatenschap € 1.000.000. Echtgenote erft € 1.000.000. Erfbelasting: € 50.350 IV. Man overlijdt, echtgenote is enig erfgenaam, nalatenschap € 650.000. Echtgenote erft € 650.000.
Erfbelasting: € 1.698
Erfbelasting betalen als huis nog niet verkocht • Huis in erfenis -> WOZ-waarde (reëel?) • Bij overlijden in 2015: WOZ 2015 of 2016 • Als aanslag < € 50.000 en erfbelasting probleem want huis niet verkocht -> 1 jaar uitstel betaling erfbelasting • Als aanslag > € 50.000 of > 1 jaar uitstel -> hypotheekrecht t.b.v. belastingdienst • Heffingsrente gaat lopen 8 mnd. na overlijden
Programma Tros ‘Radar’ in 2010 Na overlijden van de eerste ouder, moet de langstlevende ouder al erfbelasting betalen over het erfdeel van de kinderen. Dit is met name lastig als er weinig liquide middelen zijn maar het vermogen vooral uit onroerend goed bestaat. Dit kan worden voorkomen dan wel beperkt door een testament met ‘tweetrapsmaking’ op te stellen. De langstlevende wordt dan enig erfgenaam (vrijstelling € 616.880). Na overlijden langstlevende, nalatenschap alsnog naar kinderen.
Afwikkeling nalatenschap • • • • • • • • •
CTR Verwerpen/(Beneficiair) Aanvaarden VVE (Verklaring van erfrecht) En/of-rekening Volmacht Successie-aangifte Erfbelasting (successierecht) Verdeling Tijdsduur
Schenkingen • In contanten • Op papier – notariële akte – rente
• Huis op naam van kinderen • Uitsluitingsclausule
Rekenvoorbeelden schenkbelasting 2015: ( geen rekening houdend met eenmalig hogere vrijstelling)
I. Ouders schenken aan kind € 10.000 Schenkbelasting: € 472
II. Ouders schenken aan kind € 20.000 Schenkbelasting: € 1.472 III. Ouders schenken aan kind € 50.000 Schenkbelasting: € 4.472
Lijfrente aan goed doel
• Notariële akte • Vast jaarlijks bedrag • 5 jaar • Volledig aftrekbaar
Volmacht • Notariële volmacht • Incl. beslissingen nemen over medische behandelingen e.d.
AWBZ • Eigen bijdrage • M.i.v. 2013 wordt ook gekeken naar eigen vermogen in box 3 • Van belang is box 3 –vermogen per 1 januari van 2 kalenderjaren geleden • “Oplossing”: schenkingen doen
Lange Parkstraat 1 Bergen op Zoom Tel. 0164 – 242 650
