Er is vermogen tot herstel… Krachtgericht werken met dakloze mensen
Herstelwerk | Critical Time Intervention Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Judith Wolf 1 november 2013
Als je alles bent kwijt geraakt kan ‘t je niets meer schelen, ‘t is een lange weg geweest om eruit te komen.
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Breuken in levens ……. uitburgering •
In handelingsvermogen: • •
•
Vertraagd leren, afname motivatie Aantasting vermogen tot kritische zelfreflectie
In relaties en binding:
• Inburgering in uitsluitingsculturen • Verlies van loyaliteit aan gemeenschap Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
•
In zelfbeeld en identiteit: • •
Omslagen in biografie: ‘de ander’ Lage zelfwaardering
Dakloze mensen: beperkte draagkracht | omvangrijke draaglast Lichamelijke klachten: 87%
Cohortstudie G4 Volwassenen (n=410)
man (gem. 40 jaar)
80%
allochtoon
60 %
nooit gehuwd
65%
kinderen
55%
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
uitkering
90%
schulden
88%
Zwaar gebruik 20%
43% Psychische klachten: bovengemiddeld
(mediaan € 8500)
(zeer) laag opgeleid
70% IVO + Omz, 2012
‘Ik weet wel wat er allemaal mis is gegaan. Ik heb ook al vaak genoeg gehoord dat het aan mij ligt. Het is belangrijk dat hulpverleners de positieve, gezonde kant van cliënten laten zien.’
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Herstelwerk in een notendop
Ontmoeting
Hulpmiddelen
Herstel
• Begrip & respect
• Krachteninventarisatie
• Bestaanszekerheid
• Hoop
• Actieplan
• Verbinding
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg
“gedreven door kennis, bewogen door mensen” • Wederkerigheid • Teamkrachtbespreking
• Competenties & zelfwaardering
• Toegang tot instituties
Missie
Het ondersteunen van kwetsbare mensen in hun proces van herstel tot een volwaardig burger van de samenleving en in het verkrijgen van een door henzelf gewenste kwaliteit van leven. Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Krachteninventarisatie Mindset: focus op kwaliteiten, talenten, vaardigheden, bronnen en aspiraties van mensen (en hun omgeving) in heden, toekomst en verleden • • • •
Persoonlijke kwaliteiten Talenten en vaardigheden Omgevingskrachten Interesses en aspiraties
( ik ben) ( ik kan) ( ik heb) ( ik wil )
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Opbrengst: ‘levend document’ in de woorden van de cliënt en een getekende overeenkomst met prioriteiten
Leidt tot: bepalen lange en korte termijn doelen (Actieplan)
Het actieplan
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Ik had een negatief zelfbeeld. Op den duur ga je geloven wat ze allemaal over je zeggen. Nu is dat anders … Ik heb ontdekt dat ik goed voor mezelf kan opkomen en heel sociaal ben ingesteld. Ik weet nu dat ik zelf keuzes kan maken en dingen kan bereiken.
Ik stel zelf vragen over wat ik met mijn toekomst wil en hoe ik daarvoor kan zorgen. Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Etiquette voor werkers: Relatie
Er zijn als het nodig is Luisteren , serieus nemen, aandacht Positief en hoopgevend Eerlijk en respectvol zijn, echt & oprecht, authentiek – lichaamstaal Eigen stijl en gezicht: persoon van werker is herkenbaar
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Kwetsbaar durven
zijn als werker – je durven laten raken
“gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Inlevingsvermogen – aansluiting bij wat cliënt bezig houdt Gepaste afstand: - professionele opstelling: Taal, kleding, aanspreekvorm, etc.
Critical Time Intervention | window of opportunity Doelen: 1) Het ondersteunen van cliënten in een transitieperiode in hun leven door emotionele en praktische steun. 2) Het versterken en ontwikkelen van verbindingen van de cliënt met zijn sociaal en professioneel steunsysteem.
Effectief gebleken op: - stabiliteit van huisvesting | minder dagen dakloosheid maatschappelijke zorg - Onderzoekscentrum vermindering alcoholen/of druggebruik & “gedreven door kennis, bewogen door mensen” psychische symptomen - verbetering cliënttevredenheid/kwaliteit van leven
In tijd beperkt en gestructureerd: vanaf begin afscheid nemen…..
Drie fasen: • Structureren • Testen Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
• Overdragen
Fase 1: Structureren Kern: • • • • • •
Opstellen van doelen en een CTI-actieplan Contact verdiepen en werkrelatie opbouwen Aanbrengen van veiligheid en structuur in de situatie van de cliënt Taxatie van risicofactoren en beschermende factoren m.b.v. Tax-Su Bieden van emotionele en praktische steun Verbindingen versterken en ontwikkelen met persoonlijk en professioneel Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg systeem “gedreven door kennis, bewogen door mensen” • Krachteninventarisatie
Fase 2: Testen Kern: • Testen en aanpassen van sociaal en professioneel systeem • CTI-actieplan fase 2 opstellen en eventueel bijstellen • Verder ontwikkelen en/of aanleren van vaardigheden • Opstellen van een signaleringsplan, dat als hulpmiddel dient in onverhoopte crisissituaties. De testfase heeft als doel om in de praktijk vast te stellen hoe de cliënt Onderzoekscentrum maatschappelijke functioneert; om de sterktes vanzorg de cliënt ten volle te benutten en te anticiperen “gedreven door kennis, bewogen door mensen” op eventuele beperkingen.
CTI-werker als bemiddelaar
Fase 3: Overdragen Kern: CTI-actieplan fase 3 opstellen en eventueel bijstellen Overdracht van zorg Verifiëren of alles loopt Doelen en afspraken op schrift Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Afscheid nemen
CTI-werker als consulent
CTI na detentie: ervaren baat na 6 maanden (Al Shamma e.a., 2013) •
Positievere beoordeling voor kwaliteit van leven in het algemeen, en voor leefgebieden familie, financiën, en relatie met eigen kinderen
•
Lichamelijke en psychische gezondheid stabiel; minder clienten die zich (heel) erg eenzaam voelen (van 31% naar 15%)
•
Minder cliënten zonder dagbesteding (van 57% naar 14%) en meer cliënten met een betaalde baan (van 0% naar 21%)
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg
door kennis, bewogen doormaandinkomen mensen” •“gedreven Vooruitgang in totaal (van 500 naar 800 euro) en besteedbaar maandinkomen (van 100 naar 200 euro)
•
Mogelijk minder clienten die strafbare feiten hebben gepleegd (van 79% naar 50%)
CTI na detentie: beoordeling en aandachtspunten (Al Shamma e.a., 2013)
Cliënten erg positief: rapportcijfer van 8,6 voor CTI-traject CTI sluit grotendeels aan bij verwachtingen en hulpbehoeften van cliënten Benodigde aanpassingen:
verlengde trajectduur meer aandacht voor opbouwen sociaal netwerk ondersteuning bij gebruik en integratie van werkbladen uit CTI-dossier
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Aandachtspunten voor implementatie:
situatie en hulpverleningsachtergrond van client bij start traject financiering en aanmeldprocedures draagvlak binnen PI, bij betrokken partijen en in lokale zorgketen
Dit was inderdaad wat ik ervan hoopte. Ik moet er eerlijk ook bij zeggen ik had het niet verwacht, maar het was wel wat ik hoopte en ja, voor mij is het perfect uitgepakt. […] dat bij mekaar heeft er eigenlijk voor gezorgd dat ik het laatste half jaar eigenlijk de beste hulpverlening heb gehad die ik me kon denken. […] Als ik er haar een cijfer moet geven: een tien+!
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Die mensen steunen jou al een paar weken voordat je al vrij komt. Als je al vrij komt, hebben die mensen voor jou al dingen geregeld waar je zelf niet achteraan hoeft te gaan. Daar komt minder diefstal van. Meer krijgen dan ook zelfvertrouwen. [...] Ik heb eerder in mijn leven vaker vast gezeten, maar de begeleiding dit ik nu heb gekregen, die had ik echt nog nooit in mijn leven gehad. Misschien als ik dat eerder gehad had, was het misschien anders met mij gelopen. Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Dank voor uw aandacht
[email protected]
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Invoering en borging
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Trainingen en materialen Trainingen
Materialen
• Basistraining
• Methodiekboek
• Training teamondersteuning
• Werkboek
• Training ondersteunend personeel
• Handleiding
• Training management
• Hulpmiddelenwaaier
• Training coaching
• Folder
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
Materialen Krachtgerichte basismethodiek
Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
“In de visie van de cliëntenraad is Herstelwerk een goed stuk. Met name omdat werkers met enige zelfreflectie naar het proces van hulpverlening (moeten) kijken en dat het actieplan op zich SMART is. Daarnaast is het goed dat een werker deel van het proces van zijn/haar cliënt is zonder probleemeigenaar te zijn. Ook het punt van nazorg Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg
oogst waardering van de CR.
“gedreven door kennis, bewogen door mensen”
De CR zou graag zien dat deze methodiek wordt geïmplementeerd.”
© 2013 Radboudumc Nijmegen, Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Uitsluitend met bronvermelding kan gebruik worden gemaakt van de inhoud van deze presentatie. Als volgt:
Judith Wolf. Er is vermogen tot herstel: krachtgericht werken met dakloze mensen. Presentatie tijdens conferentie ‘Vakmanschap van de reclasseringswerker’ op 1 november 2013 in Amersfoort. Voor meer informatie mail:
[email protected] Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Of zie www.werkplaatsoxo.nl “gedreven door kennis, bewogen door mensen”
