EEN ONDERZOEK VAN REGIO
NOORDVELUWE EN DE PROVINCIE GELDERLAND
Enquête uitkomst project ‘Time-Out’ Respijtzorg voor mantelzorgers
Met medewerking van 101 mantelzorgers uit de regio Noord-Veluwe
Niets uit deze rapportage mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door middel van fotokopieën, opnamen, of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van Regio Noord-Veluwe.
Voorwoord Voor u/jou ligt het overzicht met daarin de enquête uitkomst van het project Respijtzorg voor mantelzorgers. Een onderzoek dat zich richt op de vraag naar en het aanbod van respijtzorg. Ik heb dit mooie onderzoek mogen uitvoeren in het kader van mijn afstudeerstage bij Regio NoordVeluwe (RNV). Het samenwerkingsverband van de gemeente Putten, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Elburg en Oldebroek. Begeleiding vanuit RNV heb ik mogen ontvangen van Hettie Schoonhoven, Regionaal coördinator Steunpunten Mantelzorg, en Alma Knol, senior adviseur Sociaal Maatschappelijke Ondersteuning. Het onderzoek heeft plaatsgevonden van november 2012 tot en met juni 2013. De resultaten zijn inmiddels gedeeld met onder andere beleidsambtenaren, Wmo-Raden, mantelzorgconsulenten, Zorgbelang Gelderland en de belangengroepen mantelzorgers. Met het door mij opgestelde adviesrapport, waarin knelpunten en aanbevelingen zijn benoemd, gaan zij hier verder invulling aan geven. Uiteraard wil ik alle mantelzorgers die aan dit onderzoek hebben meegewerkt van harte bedanken. De gegeven antwoorden en genoemde suggesties zijn ontzettend waardevol gebleken. Ik ben u hier dan ook bijzonder dankbaar voor. Ik heb met veel toewijding en interesse aan dit onderzoek mogen werken en hoop dat de uitkomsten u allen ten goede mogen komen.
Hartelijke groet, Wendy Schuit Afstudeerder project ‘Time-Out’ Respijtzorg voor Mantelzorgers Regio Noord-Veluwe
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 1
Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................................................................. 1 1. De werkwijze ....................................................................................................................................... 3 2. De uitkomst ......................................................................................................................................... 4 2.1 De deelnemers .......................................................................................................................... 5 2.2 De zorgvrager ............................................................................................................................ 6 2.3 De mantelzorgtaken .................................................................................................................. 7 2.4 De mantelzorgcategorie en de mate van overbelasting ........................................................... 8 2.5 Overname van de zorg en het gebruik van respijtzorg ........................................................... 12 2.6 Bekendheid met respijtzorg .................................................................................................... 16 2.7 Behoefte aan een vrije dag of dagdeel.................................................................................... 17 2.8 Behoefte aan een aantal vrije dagen....................................................................................... 18 2.9 Het gebruik van en de behoefte aan respijtarrangementen................................................... 20 2.10 De financiën ........................................................................................................................... 24 2.11 Steunpunt/Servicepunt Mantelzorg ...................................................................................... 26 2.12 Beoordeling van de gemeente .............................................................................................. 27 2.13 Genoemde knelpunten op het gebied van mantelzorg en ondersteuning ........................... 28 2.14 Genoemde wensen op het gebied van mantelzorg en ondersteuning ................................. 29 2.15 Genoemde overige punten ................................................................................................... 30 3. Tot slot ............................................................................................................................................... 31 Een samenvattend overzicht van de belangrijkste punten. .......................................................... 31
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 2
1. De werkwijze Het onderzoek is gehouden onder mantelzorgers wonende in de regio Noord-Veluwe. Er is besloten de vragenlijst digitaal te maken en zo per mail te versturen. Mantelzorgers hoefden enkel de link die ze ontvingen aan te klikken om zo de lijst in te vullen. Dit betekent voor mantelzorgers geen gedoe met het terugsturen van de enquête, los papierwerk etc. In het kader van de privacy van mantelzorgers, hebben de mantelzorgconsulenten de mail verstuurd vanuit het Steunpunt/Servicepunt mantelzorg. Om de respons te verhogen is men via de website van Regio Noord-Veluwe, via persberichten in diverse kranten en via social media, opgeroepen mee te doen aan dit onderzoek. Wanneer met liever een persoonlijk gesprek wilde, was dit ook mogelijk. Mantelzorgers hebben geen persoonlijke informatie hoeven te verstrekken. Het onderzoek is hiermee volledig anoniem gebleven. Om de enquête voor iedereen toegankelijk te maken, zijn de vragen duidelijk en begrijpelijk voorgelegd. Ook de mantelzorgconsulenten hebben hieraan meegeholpen. Zij hebben meegedacht over de vragen en aanvullingen gegeven waar nodig. Er zijn hiervoor diverse soorten vraagtypes gebruikt. Zo is er gebruik maakt van open vragen, dichotome vragen (ja/nee), multiple choice vragen (meerkeuze) en schaalvragen. Om de structuur te waarborgen, is de enquête opgedeeld in verschillende onderwerpen. Bijvoorbeeld respijtzorg, financiën en ondersteuning vanuit de gemeente. Elk onderdeel van de lijst werd eerst duidelijk uitgelegd voordat men verder kon gaan met de lijst. Belangrijk was dat mantelzorgers de lijst zouden begrijpen en dat ze zich zouden herkennen in de vragen. Mantelzorgers hebben de enquête kunnen invullen vanaf 12-02-2013 t/m 29-03-2013. Om de representativiteit van het onderzoek te waarborgen was de responsdoelstelling het terugkrijgen van 90 tot 100 enquêtes. Een responspercentage kan in dit onderzoek niet gegeven worden. De mantelzorgconsulenten hebben namelijk vele links verstuurd, maar mantelzorgers zijn ook door middel van social media en persberichten opgeroepen mee te doen aan het onderzoek. Tot slot is er gekozen voor een regionale aanpak van het onderzoek. De uitkomsten zijn ook niet gesplitst per gemeente. Enerzijds omdat niet elk Steunpunt/Servicepunt meer dan 10 mailadressen van mantelzorgers in het bestand had staan. De uitkomsten van een aantal gemeentes zouden dan niet representatief worden. En anderzijds omdat we werken aan een regionaal product, met een regionale aanpak en een lokale invulling.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 3
2. De uitkomst In dit hoofdstuk komen de resultaten van het onderzoek aan bod. Achtereenvolgens zijn de volgende onderwerpen te vinden: De deelnemers. De zorgvragers. De mantelzorgtaken. De mantelzorgcategorie en de mate van overbelasting. Overname van de zorg en het gebruik van respijtzorg. Bekendheid met respijtzorg. Behoefte aan een vrije dag of dagdeel. Behoefte aan een aantal vrije dagen. Het gebruik van en de behoefte aan respijtarrangementen. De financiën. Steunpunt/Servicepunt Mantelzorg. Beoordeling van de gemeente. Genoemde knelpunten op het gebied van mantelzorg en ondersteuning. Genoemde wensen op het gebied van mantelzorg en ondersteuning. Genoemde overige punten.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 4
2.1 De deelnemers Er hebben 101 mantelzorgers aan het onderzoek deelgenomen. 80% hiervan is vrouw. Jongeren onder de 20 jaar en jongvolwassenen tussen de 20 en 35 jaar, zijn beide met 1% vertegenwoordigd. Beide een zeer laag percentage. Daarom is besloten deze doelgroepen vanwege de representativiteit niet mee te nemen in het verdere onderzoek. In de aanbevelingen worden deze groepen echter wel meegenomen. De overige doelgroepen liggen met 31%, 32% en 35% dicht bij elkaar. De doelgroep 51-65 is in het onderzoek het grootst vertegenwoordigd. Bijna alle mantelzorgers uit het onderzoek zijn langer dan 4 maanden mantelzorger. Slechts 2% is tussen de 1 en 3 maanden mantelzorger en 0% korter dan 1 maand. Tot slot blijkt dat 18% van de mantelzorgers niet allen overdag, maar ook ’s nachts zorg verleent.
Geslacht
Man 20%
Jonger dan 20 jaar Ouder 1% dan 65 jaar 31%
Leeftijd 20-35
Vrouw 80%
Mantelzorg termijn
jaar 1%
36-50 jaar 32%
51-65 jaar 35%
Korter dan 1 maand 0%
1-3 maanden 2%
4 maanden of meer 98%
's Nachts zorg verlenen? Ja 18%
Nee 82%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 5
2.2 De zorgvrager We hebben de mantelzorger gevraagd naar informatie over de zorgvrager. Uit de vraag: “de zorgvrager is mijn…..?” blijkt dat het grootste gedeelte, namelijk 35% van de mantelzorgers, voor zijn/haar echtgenoot/echtgenote zorgt. Daarna komen vader/moeder met 31% en de zoon/dochter met 25%. Van de deelnemende mantelzorgers zorgt 62% voor een zorgvrager die bij hem/haar in huis woont. 38% zorgt voor iemand die ergens anders woont. Uit de vraag naar de aandoening van de zorgvrager blijkt vervolgens dat 31% zorgt voor iemand met een psychische aandoening en 40% voor iemand met een fysieke aandoening. Van de zorgvrager met een psychische aandoening betreft dit in 31% van de gevallen dementie. Daarnaast zijn er ook nog mantelzorgers die voor zorgen voor een zorgvrager met zowel een psychische al fysieke aandoening. Dit betreft 29%. Zorgvrager inwonend?
Relatie met de zorgvrager 35%
31%
25% 1%
0%
1%
3%
2%
Nee 38% Ja 62%
Aandoening van de zorgvrager Zowel psychisch al fysiek 29%
Betreft de psychische aandoening dementie?
Psychische aandoening 31%
Fysieke aandoening 40%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Ja 31%
Nee 69%
Pagina | 6
2.3 De mantelzorgtaken We hebben mantelzorgers gevraagd naar welke taken zij vooral uitvoerde. Hieruit blijkt dat huishoudelijke en praktische taken en begeleidende taken het meest worden uitgevoerd. 75% van de mantelzorgers voert regelmatig of vaak huishoudelijke en praktische taken uit. 91% voert regelmatig of vaak begeleidende taken uit. 51% voert regelmatig tot vaak verzorgende taken uit. Verder blijkt dat 11% van de mantelzorger naast zijn/haar taken een fulltime baan heeft en 34% een parttime baan. De overige 55% heeft geen betaalde baan. Tot slot is mantelzorgers ook gevraagd of men, naast de taken van mantelzorger, nog vrijwilligersactiviteiten uitvoert. 42% voert 1-2 activiteiten uit. 9% 3 of meer en de overige 49% voert geen vrijwilligerstaken uit. Hieruit blijkt dat 51% van de mantelzorgers wel vrijwilligerswerk doet en 49% van de mantelzorgers niet.
ja, een Combinatie met betaalde baan? fulltime baan 11%
Combinatie met vrijwilligersactiviteiten? ja, 3 of meer andere activiteiten 9%
nee 49%
ja, een parttime baan 34%
ja, 1-2 andere activiteiten 42%
nee 55%
Mantelzorg taken 47%
43%
44%
50%
32% 25%
24%
26%
9%
Huishoudelijk en praktisch
Begeleidende taken
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Verzorgende taken
Pagina | 7
2.4 De mantelzorgcategorie en de mate van overbelasting Aan de hand van de mantelzorgcategorie en de Caregiver Strain Index, hebben we de overbelasting van de mantelzorger kunnen meten. De mantelzorgcategorie groepeert mantelzorgers in een groene (lichtbelast), oranje (middelmatig belast) en rode (zwaarbelast) categorie. Deze meet dus geen overbelasting. De Caregiver Strain Index doet dat wel. Deze geeft aan de hand van een aantal vragen aan of een mantelzorger wel of niet overbelast is. (De Caregiver Strain Index (CSI) is één van de meest gebruikte internationale meetinstrumenten om belasting door mantelzorg te meten. Dit instrument is ook vertaald in het Nederlands. Het zijn dertien vragen die met ja of nee kunnen worden beantwoord. Er is een afkappunt, dat wil zeggen een score van zeven of hoger betekent overbelasting. Uit: www.expertisecentrummantelzorg.nl) Uit het onderzoek blijkt dat 38% van de mantelzorgers zwaarbelast is, 30% middelmatig belast en 32% lichtbelast. Uit de Caregiver Strain Index blijkt dat 57% van de mantelzorgers overbelast is. Mantelzorgcategorie Groen; lichtbelast
Is er sprake van overbelasting? (Caregiver Strain Index)
Oranje; middelmatig belast
Rood; zwaarbelast Nee 43%
32% 38%
Ja 57%
30%
Om het verschil tussen mannen en vrouwen qua belasting te meten, hebben we dit in verband gebracht met elkaar. Hieruit komt naar voren dat er meer mannen dan vrouwen zwaarbelast zijn. Het betreft 42% bij de mannen tegenover 38% van de vrouwen. Er zijn echter wel meer vrouwen middelmatig belast. 35% van de vrouwen geeft deze belasting aan, tegenover 5% van de mannen. Tot slot zijn er meer mannen dan vrouwen lichtbelast. 53% tegenover 27%.
Vrouwen; mantelzorgcategorie
Rood 38%
Groen 27%
Mannen; mantelzorgcategorie
Rood 42% Groen 53%
Oranje 35%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Oranje 5%
Pagina | 8
Kijkende naar de uitslag volgens de Caregiver Strain Index, blijkt dat er minder mannen zijn die te maken hebben met overbelasting. Het betreft hier 42% van de mannen met overbelasting en 60% van de vrouwen. Mannen; overbelasting?
Vrouwen; overbelasting?
Ja 42% Nee 58%
Nee 40%
Ja 60%
Naast mannen en vrouwen, is er qua mantelzorgcategorie en overbelasting ook een verband gelegd met de aandoening van de zorgvrager, het hebben van wel of geen betaalde baan en tot slot de leeftijdscategorie. Uit het onderzoek blijkt dat mantelzorgers die zorgen iemand met een psychische aandoening, het hoogst scoren op de categorie rood en oranje (zwaarbelast en overbelast). Dit betreft respectievelijk 47% en 37%. Qua lichte belasting scoort deze doelgroep met 17% het laagst. Mantelzorgers die zorgen voor iemand met een fysieke beperking, scoren hier gemiddeld gezien het laagst. Uit de mate van overbelasting blijkt dat mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische beperking, met 73% in hogere mate overbelast zijn dan de andere categorieën. Ook hier scoort de categorie fysieke beperking het laagst.
Mantelzorgcategorie per aandoening zorgvrager Groen 37%
47%
17%
Psychische aandoening
Oranje
Rood
41% 23%36% 37% 30% 33%
Fysieke aandoening
Zowel psychisch als fysiek
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Overbelasting per aandoening zorgvrager Ja 73% 27%
44%
Nee 56%
Psychische Fysieke aandoening aandoening
57%
43%
Zowel psychisch als fysiek
Pagina | 9
Wanneer we kijken naar de mantelzorgcategorie en de mate van overbelasting bij het wel of niet hebben van een betaalde baan, blijkt het volgende. Mantelzorgers met een fulltime baan scoren het hoogst op de rode categorie. 55% van deze mantelzorgers is zwaarbelast. 18% is middelmatig belast en 27% lichtbelast. Bij de mantelzorgers met een parttime baan is 27% zwaarbelast. Dit staat gelijk aan het percentage lichte belasting in deze groep. Op middelmatige belasting scoort deze groep met 46% het hoogst. Tot slot de mantelzorgers zonder betaalde baan. De meeste mantelzorgers uit deze groep zijn, met 44%, zwaarbelast. 21% is middelmatig belast en 27% lichtbelast. Hieruit valt te concluderen dat de grootste groep qua zware belasting de mantelzorgers met een fulltime baan zijn. De mantelzorgers zonder betaalde baan scoren echter ook erg hoog in deze categorie. Dit terwijl zij geen betaalde baan naast hun mantelzorgtaken hebben. Op het gebied van overbelasting is te zien dat 64% van de mensen met een fulltime baan overbelast is. Bij de mantelzorgers met een parttime baan betreft dit 55% en bij de mantelzorgers zonder betaalde baan 56%. Bij elke doelgroep is meer dan de helft overbelast. De doelgroep mantelzorgers met een fulltime baan is de grootste uitschieter.
Mantelzorgcategorie; betaalde baan Groen
Oranje
Overbelasting; betaalde baan
Rood 64%
55% 27%18%
46% 27% 27%
37%
Fulltime baan
Parttime baan
Geen betaalde baan
42% 21%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
36%
Fulltime baan
Ja
Nee
55%
45%
Parttime baan
56%
44%
Geen betaalde baan
Pagina | 10
Tot slot de leeftijdscategorie van de mantelzorgers. Hieruit blijkt dat mantelzorgers in de leeftijdscategorie 36-50 jaar het hoogst scoren op zware belasting (52%). Mantelzorgers ouder dan 65 jaar scoren met 50% het hoogst qua lichte belasting. De mantelzorgers in de categorie 51-65 jaar zijn erg verdeeld. Zij scoren op elke mantelzorgcategorie 33%. Wanneer we kijken naar of er wel of geen sprake is van overbelasting, blijkt dat het merendeel, namelijk 71%, van de mantelzorgers tussen de 36 en 50 overbelast is. Voor mantelzorgers tussen de 51 en 65 is dit 48% en bij de mantelzorgers van 65 jaar en ouder 53%.
Leeftijdscategorie; overbelasting?
mantelzorgcategorie per leeftijdscategorie 52%
50% 33%
32%
33%
33%
33%
51-65 jaar
71% 29%
Rood
Groen
Rood
Oranje
Groen
Rood
Oranje
Groen
36-50 jaar
Oranje
17%
16%
Ouder dan 65 jaar
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Ja
Nee
36-50 jaar
48%
52%
53%
47%
Ja
Nee
Ja
Nee
51-65 jaar
65 jaar en ouder
Pagina | 11
2.5 Overname van de zorg en het gebruik van respijtzorg Op basis van bovenstaande gegevens hebben we mantelzorgers ook gevraagd of zij de zorg delen met anderen. Hieronder vallen mensen binnen het eigen netwerk als familieleden, vrienden, kennissen etc. Het blijkt dat 69% van de mantelzorgers de zorg deelt. 31% doet dit regelmatig en 38% soms. De overige 31% deelt de zorg niet anderen binnen het eigen netwerk.
Zorg delen met anderen? ja, regelmatig 31%
nee 31%
ja, soms 38%
Daarnaast vroegen we mantelzorgers of zij gebruikt maken van respijtzorg. Hieronder vallen onder andere kortdurend verblijf, dagopvang, dagbehandeling, logeeropvang, thuishulp etc. Het blijkt dat slechts een kleine 10% van de ondevraagden gebruik maakt van respijtzorg.
Wordt er gebruik gemaakt van respijtzorg? Ja 10%
Nee 90%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 12
Wanneer we een verband plaatsen tussen de aandoening van de zorgvrager en het delen van de zorg binnen het eigen netwerk, blijkt dat mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische aandoening, de zorg meer delen dan mantelzorgers die zorgen voor iemand met een fysieke aandoening of zowel een psychische als fysieke aandoening. Dit betreft 77% tegenover 64% en 67%. Op de vraag of men gebruik maakt van respijtzorg, blijkt dat ook hier de hoogste scores zijn behaald door mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische aandoening of zowel een psychische als fysieke. Hier betreft het 13% en 15% tegenover 5%.
Aandoening zorgvrager; zorg delen binnen eigen netwerk? Ja 77%
Nee
64% 23%
Psychische aandoening
Aandoening zorgvrager; gebruik respijtzorg? Ja
67%
36%
85%
33% 13%
Fysieke aandoening
Nee 95%
87%
Zowel psychisch al fysiek
Psychische aandoening
15%
5% Fysieke aandoening
Zowel psychisch al fysiek
Naast de aandoening van de zorgvrager is er ook een verband gelegd tussen de leeftijdscategorie en het delen van de zorg binnen het eigen netwerk en het gebruik van respijtzorg. Qua delen van de zorg binnen het eigen netwerk zien we weinig verschil. De leeftijdscategorie 36-50 jaar deelt met 71% de zorg iets meer binnen het eigen netwerk, dan de overige leeftijdscategorien met 66% en 67%. Op het gebied van respijtzorg zijn de verschillen iets groter. Ook hier steekt de leeftijdscategorie 3650 jaar er boven uit met 16% tegenover 9% en 7%.
Leeftijdscategorie; zorg delen binnen eigen netwerk? Ja
Leeftijdscategorie; gebruik respijtzorg? Ja
Nee
29%
36-50
66% 34%
51-65
67%
33%
65 jaar en ouder
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
93%
91%
84% 71%
Nee
16%
9%
36-50
51-65
7% 65 jaar en ouder
Pagina | 13
We hebben ook bekeken of overbelaste mantelzorger nu juist meer of minder gebruik maken van respijtzorg. Het blijkt dat overbelaste mantelzorgers in verhouding meer gebruik maken van resijtzorg dan de mantelzorgers zonder overbelasting. Dit betreft 15% tegenover 5%.
Overbelasting; gebruik van respijtzorg? Ja
Nee 95%
85% 15%
5%
Overbelasting
Geen overbelasting
Aan de mantelzorgers die wel gebruik maken van respijtzorg, hebben we gevraagd van welke vormen ze nu juist gebruik maken. Hierbij waren meerdere antwoordmogelijkheden mogelijk. Uit de antwoorden blijkt dat het merendeel van de respijtgebruikers gebruik maakt van kortdurend verblijf en formele zorg aan huis. Onder kortdurend verblijven vallen bijvoorbeeld de logeervoorzieningen, tijdelijke opvang in een hospice etc. Onder formele zorg aan huis vallen professionals die thuis overname aanbieden. Bijvoorbeeld extra hulp van thuisorganisaties. Het betreft hier geen hulp bij het huishouden, verplegen en verzorgen, maar echte overname van de zorg. Ook de ZZP’ers vallen hieronder.
Van welke vormen respijtzorg maakt men gebruik? 7
Kortdurend verblijf 3
Dagvoorzieningen Informele zorg aan huis
2
Formele zorg aan huis
7
Veel gehoorde redenen om wel gebruik te maken van respijtzorg zijn als volgt: - Even loskomen van de zorgtaken. Ontspanning. - Even wat tijd voor jezelf. - Om wat meer aandacht aan de andere kinderen te kunnen geven. - Nieuwe energie opdoen. - Zo heb ik tijd om te werken. - Om op vakantie te gaan. - Zelfbescherming
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 14
Aan de mantelzorgers die juist geen gebruik maken van respijtzorg, hebben we ook de reden hiervoor gevraagd. Het merendeel van de ondervraagden geeft hierbij aan dat ze het niet nodig hebben. Ze redden zich op dit moment nog prima. Andere veel gekozen antwoorden zijn: men weet niet hoe het geregeld moet worden, het aanbod aan respijtzorg is niet bekend is en de zorgvrager wil niet door iemand anders verzorgd wil worden.
Redenen om geen gebruik te maken van respijtzorg Ik kan het niet bekostigen
9 14
Ik weet niet hoe ik het moet regelen Ik ben de enige die mijn zorgvrager…
9 20
het aanbod aan respijtzorg is mij niet…
16
Mijn zorgvrager wil niet door iemand… Ik wil de zorg niet uit handen geven Ik heb het niet nodig
13 38
Veel gehoorde andere redenen om geen gebruik te maken van respijtzorg zijn als volgt: - Ik vind het een beetje laf van mezelf om daar gebruik van te maken! - Ik heb hier nog helemaal niet aan gedacht… - Ik wil dit mijn man niet aan doen. - Mijn zoon voelt zich betutteld wanneer iemand op hen komt passen. - Mijn partner vertrouwt alleen mij. - Ik kan niet overzien wat voor gevolgen dit voor de zorgvrager heeft.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 15
2.6 Bekendheid met respijtzorg Veel mensen geven bovenstaand aan dat het aanbod aan respijtzorg hen niet bekend is. Om te onderzoeken of de term respijtzorg uberhaupt wel ingeburgerd is, hebben we hen naar de bekendheid ervan gevraagd. Het blijkt dat 60% van de ondervraagden niet bekend is met de term respijtzorg. Van de 40% ondervraagden die de term wel kent, blijkt dat het merendeel (46%) hiermee bekend is geworden door het Steunpunt/Servicepunt Mantelzorg. Ook de informatiefolders scoren hoog. Gevolgd door thuiszorginstellingen en informatieve organisaties als Mezzo. De gemeentelijke website scoort daarentegen met 3% erg laag.
Bekend met de term respijtzorg?
Bekendheid respijtzorg via: 46%
Ja 40%
23% 3%
13% 15%
Nee 60%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 16
2.7 Behoefte aan een vrije dag of dagdeel We hebben mantelzorgers ook gevraagd of ze wel de behoefte hebben aan af en toe een vrije dag of dagdeel. Zijn ze tevreden met wat ze nu hebben? De helft van de ondervraagden heeft minder dan een week geleden nog een vrije dag of dagdeel gehad. Bij 19% is dit tussen de 1 en 2 weken geleden. Bij 18% is het echter meer dan 5 maanden geleden. Het merendeel van de mantelzorgers is tevreden met deze vrije tijd. 68% tevredenheid tegenover 32% ontevredenheid. Dat deze vrije dag of dagdeel te maken heeft met wel of geen overbelasting blijkt uit de diagrammen eronder. Bij de ondervraagden die aangeven minder dan een week geleden een vrije dag of dagdeel te hebben gehad, is 34% overbelast. Bij de ondervraagden die aangeven dat het langer dan 5 maanden geleden is dat ze een vrije dag of dagdeel hebben gehad, is maar liefst 73% overbelast.
Laatste vrije dag (of dagdeel)
Voldoende vrije tijd?
50% 19%
Minder dan een week geleden
1-2 weken geleden
10% 3-5 weken geleden
Nee 32%
18% 1%
2%% Ja 68%
6-8 3-4 Meer dan weken maanden 5 geleden geleden maanden geleden
Vrije dag; minder dag een week geleden Overbelasting 34%
Geen overbelasting 65%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Vrije dag; meer dan 5 maanden geleden Geen overbelasting 27%
Overbelasting 73%
Pagina | 17
2.8 Behoefte aan een aantal vrije dagen Omdat een respijtarrangement (welke in de volgende paragraaf wordt behandeld) een onderdeel is van respijtzorg, hebben we ook gevraagd wanneer de mantelzorger voor het laatst een aantal dagen achter elkaar vrij heeft gehad. Bijvoorbeeld een weekend. Het blijkt dat 36% van de ondervraagden minder dan een maand geleden nog een aantal dagen voor zichzelf heeft gehad. Bij de andere hoogste categorie, meer dan een jaar geleden, zijn dit 31% van de mensen. Twee hoge uitschieters. Men is hier met 57% over het algemeen nog wel tevreden mee, maar er is ook een groot gedeelte (43%) dat graag wat meer vrije dagen achter elkaar zou willen.
Laatste keer aantal dagen vrij 36%
Voldoende vrije dagen? 31%
6%
9%
11%
Nee 43%
7%
Ja 57%
Minder 1-2 3-4 6-8 9-11 Meer dan dan een maanden maanden maanden maanden een jaar maand geleden geleden geleden geleden geleden geleden
Tot slot hangt ook het aantal vrije dagen achter elkaar weer samen met wel of geen overbelasting. Bij mantelzorgers die minder dan een maand geleden nog een aantal dagen vrij zijn geweest, is 34% overbelast. Bij mantelzorgers waarbij een aantal dagen vrij langer dan een jaar geleden is, is 75% overbelast.
Aantal vrije dagen; minder dan een maand geleden Overbelasting 34%
Geen overbelasting 66%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Aantal vrije dagen; meer dan een jaar geleden Geen overbelasting 25%
Overbelasting 75%
Pagina | 18
Enkele veel genoemde opmerkingen over vrije tijd zijn als volgt: - Ik voel me nog steeds overbelast. - Ik ben nu veel meer aan huis gebonden als vroeger, toen kon ik gaan en staan wanneer en waar ik maar wilde. - Ik zou meer weg willen met een vriendin of naar mijn dochter in het buitenland. - Ik wordt belemmerd in mijn vrijheid. - Het kan niet anders. - Het kost meer inspanning om de verzorging door anderen te regelen. - Ook al ben je vrij, je bent nog aan het denken. Je draagt het met je mee. - Het komt er gewoon niet van. - Het kan niet anders. - Even niet rekening te hoeven houden met de zorgvrager is wel iets goeds voor mij. - Ik zou graag even tot rust komen. - Het lijkt me heerlijk om even niets te hoeven doen. Vooral de regeldruk is erg hoog. - Ik ben belangrijk, wanneer ik niet goed functioneer, fysiek of mentaal, kan ik niet goed zorgen. - Alles draait om de kinderen. Als echtpaar heb je weinig tijd voor elkaar. -
We hebben het binnen ons gezin goed geregeld. Ik heb mogelijkheden om een vrije dag te nemen. Als ik echt iets wil, dan kan ik dat wel regelen. Ik heb dit voor mijn vrouw over. Mijn ZZP’er is erg flexibel, dus die tijd heb ik! De familie is altijd inzetbaar.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 19
2.9 Het gebruik van en de behoefte aan respijtarrangementen Om erachter te komen of mantelzorgers behoefte hebben aan respijtarrangementen en hier ook gebruik van maken, hebben we tijdens het onderzoek een aantal vragen hierop gericht. Uit de antwoorden op deze vragen blijkt dat slechts 25% van de mantelzorgers behoefte heeft aan een respijtarrangement. Van deze 25% maakt 21% ook daadwerkelijk gebruik ervan. Redenen om er toch geen gebruik van te maken is dat het te duur is, het niet samenvalt met logeerweekenden voor de kinderen en dat men niet weet welk aanbod er is.
Behoefte aan een respijtarrangement?
Wordt hier ook gebruik van gemaakt? Ja 21%
Ja 25% Nee 75%
Nee 79%
Wanneer men had aangegeven gebruik te maken van respijtarrangementen, kon men ook invullen van welke arrangementen er dan nu gebruik werd gemaakt. Er waren meerdere antwoorden mogelijk. Het merendeel van de ondervraagden maakt gebruik van een leuke activiteit voor een dagdeel zonder de zorgvrager. Vlak daarna volgt een dagje weg zonder de zorgvrager. Er wordt het minst gebruik gemaakt van activiteiten gezamenlijk met de zorgvrager.
Van welke respijtarrangementen maakt men gebruik? 1
Een leuke activiteit voor een dagdeel met de zorgvrager
4
Een leuke activiteit voor een dagdeel zonder de…
1
Een dagje weg met de zorgvrager
3
Een dagje weg zonder de zorgvrager Een paar dagen weg met de zorgvrager
0
Een paar dagen weg zonder de zorgvrager
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
2
Pagina | 20
Aan de mantelzorgers die geen gebruik maken van respijtzorg hebben we gevraagd wat de reden hiervoor is. Het merendeel van de mensen geeft, net als bij het gebruik van respijtzorg, aan dat ze het niet nodig hebben. Vlak daarna volgt het feit dat men de zorgvrager niet alleen achter wil laten.
Redenen om geen gebruik te maken van respijtarrangementen 7
Ik vind het allemaal te veel rompslomp met zich meebrengen Ik kan het niet bekostigen Ik weet niet hoe ik het allemaal moet regelen Het aanbod aan respijtarrangementen is me niet bekend Mijn zorgvrager wil het niet Ik wil de zorgvrager niet alleen achterlaten met anderen
5 5 8 9 19 36
Ik heb het niet nodig
Andere veelgehoorde argumenten om geen gebruik te maken van respijtzorg zijn als volgt: - Als ik weg wil dan regel ik het zelf wel. - Ik vul graag zelf mijn vrije tijd in. - Besteed mijn vrije tijd liever aan het gezin
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 21
De diagrammen op deze pagina geven nogmaals weer aan welke respijtarrangementen men behoefte heeft. In de tweede diagram is de totaaluitslag te zien. In de eerste diagram is dit onderverdeeld op basis van voldoende en onvoldoende. Over het algemeen beoordelen de mantelzorgers de arrangementen goed. Vooral een dagje weg zonder de zorgvrager wordt door 82% goed beoordeeld. Wanneer we de onvoldoendes en voldoendes met elkaar vergelijken, blijkt dat men het liefst kiest voor een dagje weg zonder de zorgvrager. Daarna volgt een paar dagen weg zonder de zorgvrager. Vervolgens komt een dagje weg zowel met als zonder de zorgvrager. Men heeft het minst behoefte aan een paar dagen weg met de zorgvrager en aan een leuke activiteit voor een dagdeel met de zorgvrager.
Beoordeling respijtarrangementen Voldoende
Onvoldoende
82%
74%
68%
60% 40%
32%
26%
Een paar dagen weg zonder de zorgvrager
68%
59% 41%
32%
18%
Een paar dagen weg met de zorgvrager
Een dagje weg zonder de zorgvrager
Een dagje weg met de zorgvrager
Een leuke activiteit voor een dagdeel zonder de zorgvrager
Een leuke activiteit voor een dagdeel met de zorgvrager
Beoordeling respijtarrangementen 1) Uitstekend 42%
2) Goed
4) Slecht
46%
41% 40%
39%
3) Matig
14% 12%
Een paar dagen weg zonder de zorgvrager
20%
18%
22%
21% 6%
Een paar dagen weg met de zorgvrager
38%
37% 30%
31% 12%
Een dagje weg zonder de zorgvrager
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
19% 13%
Een dagje weg met de zorgvrager
17%
15%
20%
17%
24%
Een leuke Een leuke activiteit voor activiteit voor een dagdeel een dagdeel zonder de met de zorgvrager zorgvrager
Pagina | 22
Overige opmerkingen over respijtarrangementen zijn als volgt: - Mijn kinderen vinden niet leuk wat ik leuk vind. - Met de zorgvrager erbij voel ik me nog niet uit. - Als het goed geregeld is bij het thuisfront, lijk mij weg gaan zonder de zorgvrager de meest ontspannende manier. - Dit hoeft allemaal niet geregeld te worden. Wanneer de opvang en zorg voor thuis geregeld is, kunnen we het gemakkelijk zelf regelen. -
De communicatie met mijn zoon laat weleens te wensen over. Ik zie dit als een uitgelezen kans om dit te verbeteren. Als we zelf kunnen bepalen waar we heen gaan, is het positief.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 23
2.10 De financiën Uit het onderzoek blijkt dat 33% van de mantelzorgers de kosten van respijtzorg als een belemmering ziet. 67% voorziet hierin geen problemen. Veel gehoorde reacties zijn als volgt: - Financieel zijn we niet in staat extra kosten te dragen. - Als ik hier een budget voor uittrek gaat het ten koste van iets anders. - Er is al zoveel wat we zelf moeten betalen. Als respijtzorg ook nog kosten met zich meeneemt, geef ik dat liever uit aan de rechtstreekse zorgkosten. - Ik zie belemmeringen in de toekomst. - Het PGB budget heeft een grens. Je moet zelf op zoek naar goedkopere oplossingen. -
Ik krijg het vanuit het PGB vergoed. Wanneer dit wegvalt heb ik wel een probleem Ik krijg alles vergoed vanuit de indicatie AWBZ. PGB gebruik is niet, is veel werk.
Veel mantelzorgers geven aan dat zij in de toekomst problemen verwachten. Ze leven in onzekerheid door de veranderingen in de zorg. Daarnaast geeft men vaak aan dat ze het geld voor respijtzorg liever gebruiken voor de zorgkosten van de zorgvrager. Veel zorgverzekeraars vergoeden tegenwoordig een deel van de kosten van respijtzorg. Uit het onderzoek blijkt dat slechts 20% van de ondervraagden hiervan op de hoogte is. Zijn de kosten van respijtzorg We hebben hiervoor ook naar de zorgverzekering van de mantelzorgers gevraagd. De grootste verzekeraars zijn uiteindelijk weergeven. Het blijkt dat het merendeel van de mantelzorgers is verzekerd bij Zilveren Kruis. Daarna volgen Univé en Agis. Welk type verzekering men hier heeft is heel wisselend. Aangezien veel mantelzorgers bij deze vraag “basis + aanvullend” hebben ingevuld, zijn de uitkomsten qua type zorgverzekering niet volledig representatief.
Nee 80%
Ja 33%
Nee 67%
Meest gebruikte zorgverzekeraar
Bekendheid vergoeding respijtzorg door zorgverzekeraars Ja 20%
een belemmering?
IZA IZZ CZ VGZ Menzis Zilveren Kruis Univé Agis
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
5 6 7 5 7 25 8 8
Pagina | 24
Wat krijgt men nu vergoedt vanuit deze 3 verzekeringen? Bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis ontvangt de mantelzorger een vergoeding vanaf de Beter Af Plus Polis 3 sterren. Men ontvangt dan een 100% vergoeding voor maximaal 21 dagen. Wanneer men het Fit Pakket afsluit, is er al een vergoeding te ontvangen bij het Beter Af Plus Pakket 1 ster. De vergoedingen variëren per maximum bedrag en per maximum aantal dagen. Univé geeft een vergoeding vanaf de Extra Zorg Polis Goed. Daarnaast krijgen het Gezin Pakket, het Fit Vrij Pakket en het Vitaal Pakket ook een vergoeding. De vergoedingen variëren per maximum bedrag en per maximum aantal dagen. Agis geeft tot slot een vergoeding bij de volgende types zorgverzekering: Comfortpolis, ComfortPluspolis, Gezinnenpolis, 50+ Actief Polis, Optimaal Basis, Optimaal Plus en Optimaal. Al deze verzekeringen vergoeden 100% van de kosten voor maximaal 21 dagen per jaar.
Een compleet overzicht van de vergoedingen per zorgverzekeraar is te vinden via www.mezzo.nl. Tot slot geven mantelzorgers hier de volgende reacties op: - Je moet erg hoog verzekerd zijn. - Je moet goed aanvullend verzekerd zijn en daarnaast moet je vaak veel zelf betalen. Vaak moet je naar organisaties waar de verzekeraar contracten mee heeft. - De verzekering vergoedt lang niet alles - Zelf regelen blijft goedkoper.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 25
2.11 Steunpunt/Servicepunt Mantelzorg Het Steunpunt/Servicepunt Mantelzorg geeft ondersteuning aan mantelzorgers binnen de gemeente. Het merendeel van de ondervraagde mantelzorgers (90%) is bekend met het Steunpunt/Servicepunt in de gemeente. Op de vraag hoe vaak men hier komt, geeft 36% aan er nog nooit geweest te zijn, 26% komt er ongeveer één keer per twee jaar, 21% is er ooit één keer geweest en 17% komt er zo’n één keer per jaar. Men komt voornamelijk bij het steunpunt voor algemene informatie (49%). Daarnaast komt 22% er voor advies en begeleiding en 17% voor emotionele ondersteuning. Men gaat het minst naar het Steunpunt/Servicepunt voor financiële informatie. Voor informatie over respijtzorg gaat 7% van de mantelzorgers hier heen. Overige organisaties waar men heen gaat voor informatie zijn het Wmo-loket, MEE Veluwe en het Centrum voor Jeugd en Gezin.
Bekendheid Steunpunt/Servicepunt mantelzorg Nee 10%
Hoe vaak komt men bij het Steunpunt/Servicepunt 36% 17%
Ja 90%
Vaak (1 keer per jaar)
26%
21%
Soms (1 Eenmalig keer per 2 jaar)
Nooit
Voor welke zaken gaat men naar het Steunpunt/Servicepunt? Informatie over respijtzorg 7%
Emotionele ondersteuning 17%
Advies en begeleiding 22%
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Algemene informatie 49%
Financiële informatie 5%
Pagina | 26
2.12 Beoordeling van de gemeente De gemeentelijke ondersteuning wordt door 40% van de mantelzorgers als goed beoordeeld. 20% geeft een voldoende, 10% geeft het oordeel matig en 7% geeft een onvoldoende. De overige 23% heeft geen mening hierover, vooral omdat men nog nooit met de ondersteuning vanuit de gemeente te maken heeft gehad.
Beoordeling ondersteuning in de gemeente Goed
Voldoende
Matig
Onvoldoende
Geen mening
23% 40% 7% 10%
20%
Hoewel het grootste gedeelte van de mantelzorgers tevreden is met de ondersteuning, geven ze toch nog een lijst met verbeterpunten voor de gemeenten. Deze zijn als volgt: Je moet van jongs af aan al beginnen met informatie over mantelzorg en respijtzorg. Nu moet je nog zoveel zelf uitvinden. Voor niet geregistreerde mantelzorgers is er geen luisterend oor. Zij ontvangen ook niets om iets te weten te komen. Wanneer ik zelf niet weet dat ik mantelzorger ben, kom ik het ook nooit te weten. Je moet mensen wegwijs maken wanneer ze de respijtzorg eigenlijk nog niet helemaal nodig hebben, anders ben je straks te laat. Het eigen initiatief van mensen moet ook worden gewaardeerd en ondersteund. De verandering van AWBZ naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) neemt veel zorgen met zich mee voor de toekomst. Ik weet niet waar de gemeente op dit moment mee bezig is. Er mag wat meer belangstelling en waardering vanuit de gemeente komen. Materialistische zaken zijn niet altijd belangrijk. Soms doet een bezoekje of schouderklopje net wat meer. Ik heb behoefte aan waardering, aan iemand die ziet wat ik doe. Jammer dat het speerpunt voor mantelzorg niet in elke gemeente even hoog ligt. Het zou fijn zijn als de gemeenten meer gelijkdenkend zijn. Ik hoop dat de gemeente bedrijfsmatiger gaat werken. Dat men mantelzorgers als medewerkers gaat zien die tevreden gehouden moeten worden. Soms moet je daarvoor iets minder vasthouden aan regels en richtlijnen. Ik zou graag zien dat de politiek en de gemeente eens inzien hoe zwaar mantelzorg is.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 27
2.13 Genoemde knelpunten op het gebied van mantelzorg en ondersteuning We hebben mantelzorgers gevraagd naar wat in hun ogen de knelpunten zijn op het gebied van mantelzorg en ondersteuning. Men geeft het volgende aan: Er moet algemeen gezien veel meer aandacht voor zowel respijtzorg als mantelzorg komen. Er moet meer aandacht komen voor de jonge mantelzorger. Ik ken de term respijtzorg, maar ik weet niet waar ik moet beginnen met zoeken. Ik zou ook graag eens wat meer aandacht willen voor ouders van een kind met een beperking/aandoening. Respijtzorg wordt altijd zo in verband gebracht met ouderen. Ik vind respijtzorg voor oudere mensen die de zorg niet meer aankunnen. Mijn man wil met zijn fysieke beperking echt niet naar een dagopvang. Daar zitten vaak alleen maar ouderen. Het geld voor respijtzorg besteed ik liever aan de zorg. Wanneer vrijwilligers respijtzorg uitvoeren biedt dit vaak geen continuïteit. Ze zeggen redelijk gemakkelijk af.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 28
2.14 Genoemde wensen op het gebied van mantelzorg en ondersteuning Tot slot hebben we mantelzorgers gevraagd welke wensen zij nog hebben op het gebied van mantelzorg en ondersteuning. De belangrijkste en meest voorkomende reacties zijn als volgt: Ik zou het fijn vinden als iemand alles voor me zou kunnen uitzoeken of dat ik in één oogopslag zie wat er voor mij is. Ik zou graag een lange vakantie willen. Ik zou graag eens met mijn man en dochter naar een zorghotel willen. Ik zou wensen dat de financiën niet altijd zo’n grote rol speelden. Alles kost al zoveel geld. Ik zou graag eens alleen weg gaan, wanneer ik met mijn zorgvrager ben voel ik me nog niet uit. Men moet alleen dingen gaan organiseren waar behoefte aan is. Anders is het zonde van het geld. Ik zou graag een goede band willen met de ‘respijtzorger’. Ik zou graag iemand mee willen naar het ziekenhuis voor begeleiding. Ik hoop dat er folders komen met een duidelijk aanbod die ook verspreid en gecommuniceerd worden. Ik weet na deze enquête meer dan ik ooit heb geweten. Ze zouden mantelzorgers die daar behoefte aan hebben moeten matchen. Dan kun je eens samen een dag weg. Als ik alleen ga met mijn zoon, kost dat namelijk erg veel energie. Hulp bij het huishouden is de hulp die echt ontlast. Die tijd die je daaraan besteedt kun je dan voor andere dingen gebruiken. Ik zou graag zien dat men niet slap of zielig wordt gevonden als men gebruik maakt van respijtzorg. Vragen om hulp is erg lastig. Ik zou heel graag zien dat er speciale voorzieningen komen voor gezinnen met kinderen.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 29
2.15 Genoemde overige punten Overige punten die mantelzorgers nog aangeven zijn als volgt: - Goede zaak dat dit eindelijk eens wordt opgepakt! - Ik zou graag een overzicht krijgen van de mogelijkheden en kosten. - Ik zou graag de resultaten van dit onderzoek weten en spoedig nieuwe informatie krijgen. - Ik zie de ontwikkelingen in de politiek met zorg tegemoet. Het moet echt veel meer gewaardeerd worden. Ze hebben niet door hoe zwaar het is.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 30
3. Tot slot 3.1 Een samenvattend overzicht van de belangrijkste punten. De mantelzorger en de mantelzorgtaken Van de leeftijdscategorieën 20-35 jaar en onder de 20 jaar, heeft slechts 1% gereageerd. 51% van de mantelzorgers voert, naast de mantelzorgtaken, ook vrijwilligersactiviteiten uit. 45% van de mantelzorgers combineert de mantelzorgtaken met een betaalde baan. Begeleidende taken en huishoudelijke/praktische taken worden het meest uitgevoerd. Verzorgende taken het minst. De mantelzorgcategorie en de mate van overbelasting 38% van de mantelzorgers is zwaarbelast. 57% van de mantelzorgers is overbelast. Er zijn meer mannen die onder de categorie zwaarbelast vallen dan vrouwen. Er zijn meer vrouwen die aangeven overbelast te zijn dan mannen. Mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische beperking zijn het hoogst zwaarbelast en overbelast. Mantelzorgers met een fulltime baan scoren het hoogst op zware belasting en overbelasting. Mantelzorgers in de leeftijdscategorie 36-50 jaar, scoren het hoogst op zware belasting en overbelasting. Bekendheid respijtzorg, gebruik respijtzorg en het delen van de zorg binnen het eigen netwerk 69% van de mensen deelt de zorgen met mensen binnen het eigen netwerk. Slechts 10% maakt gebruikt van respijtzorg. Mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische aandoening of psychische en fysieke aandoening delen de zorg meer en maken meer gebruik van respijtzorg in verhouding met mantelzorgers die zorgen voor iemand met enkel een fysieke aandoening. Mantelzorgers in de leeftijdscategorie 36-50 jaar delen de zorg meer en maken meer gebruik van respijtzorg dan mantelzorgers in de oudere leeftijdscategorieën. Mantelzorgers die overbelast zijn, maken iets meer gebruik van respijtzorg dan mantelzorgers die niet overbelast zijn. Mantelzorgers die gebruik maken van respijtzorg maken vooral gebruik van kortdurend verblijf en formele zorg aan huis. Het merendeel van de mantelzorgers maakt geen gebruik van respijtzorg, omdat ze het niet nodig hebben, het aanbod hen niet bekend is of omdat de zorgvrager het niet wil. 60% van de ondervraagde mantelzorgers is niet bekend met de term respijtzorg. Mantelzorgers die het wel kennen, weten dit voornamelijk via het Steunpunt / Servicepunt Mantelzorg of via informatiefoldertjes. Men heeft het meest behoefte aan een dagje weg zonder de zorgvrager. Daarna volgt een paar dagen weg zonder de zorgvrager. Vervolgens komt een dagje weg, zowel met als zonder de zorgvrager. Men heeft het minst behoefte aan een paar dagen weg met de zorgvrager en aan een leuke activiteit voor een dagdeel met de zorgvrager.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 31
Vrije dag/dagdeel en aantal vrije dagen Van mantelzorgers die aangeven minder dan een week geleden een vrije dag of dagdeel te hebben gehad, is 34% overbelast. Bij de ondervraagden die aangaven dat het langer dan vijf maanden geleden is dat ze een vrije dag of dagdeel hebben gehad, is maar liefst 73% overbelast. Bij mantelzorgers die minder dan een maand geleden nog een aantal dagen vrij zijn geweest, is 34% overbelast. Bij mantelzorgers waarbij een aantal dagen vrij langer dan een jaar geleden is, is 75% overbelast. Gebruik van en behoefte aan respijtarrangementen 25% van de ondervraagde mantelzorgers heeft behoefte aan een respijtarrangement. 21% hiervan maakt er ook daadwerkelijk gebruik van. Het merendeel van de ondervraagden maakt gebruik van een leuke activiteit voor een dagdeel zonder de zorgvrager. Vlak daarna volgt een dagje weg zonder de zorgvrager. Er wordt het minst gebruik gemaakt van activiteiten gezamenlijk met de zorgvrager. Men heeft het meest behoefte aan een dagje weg zonder de zorgvrager. Daarna volgt een paar dagen weg zonder de zorgvrager. Vervolgens komt een dagje weg zowel met als zonder de zorgvrager. Men heeft het minst behoefte aan een paar dagen weg met de zorgvrager en aan een leuke activiteit voor een dagdeel met de zorgvrager. De financiën 67% van de ondervraagde mantelzorgers voorziet geen problemen qua financiën. 33% echter wel. Slechts 20% is op de hoogte van de vergoedingen van zorgverzekeraars voor respijtzorg. Zilveren Kruis is de meest gebruikte zorgverzekeraar. Daarna komen Univé en Agis. Het Steunpunt / Servicepunt Mantelzorg 90% is bekend met het Steunpunt / Servicepunt. Men komt hier vooral voor algemene informatie, advies en begeleiding. De beoordeling van de gemeente 40% van de ondervraagden beoordeelt de ondersteuning in de gemeente als goed, 20% als voldoende, 10% als matig en 7% als onvoldoende.
Enquête uitkomst Respijtzorg voor Mantelzorgers
Pagina | 32