MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013
Milieubarometer:
Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Definitie Het totale energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen opgenomen in de energieboekhouding, nl. het administratief centrum, de gemeentelijke werkplaats, de sporthal, de gemeentelijke basisschool “De Schans” in Veerle, de gemeentelijke basisschool in Eindhout, het Dagcentrum Vogelzang en het Sociaal Huis (O.C.M.W.). Meeteenheid kWh per jaar
Situering Beleidsdomein Leefmilieu/energie Bekommernis Vandaag de dag zijn we sterk afhankelijk van fossiele en nucleaire brandstoffen terwijl deze niet oneindig beschikbaar zijn. Bovendien groeit de wereldbevolking aan en blijft de energiebehoefte per persoon maar stijgen. Los van de eindigheid van de reserves van deze brandstoffen worden we ook geconfronteerd met de milieuvervuiling die gepaard gaat met energieproductie en –verbruik. De verbranding van fossiele brandstoffen verhoogt de concentratie aan broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) in de atmosfeer. Deze verhoogde concentratie versterkt het broeikaseffect en leidt tot een globale klimaatverandering. Een ingrijpende klimaatverandering zal een belangrijke en veelal onomkeerbare impact hebben op ecosystemen en bijgevolg op de voedselvoorziening, waterbevoorrading en op de volksgezondheid.
Relatie tot de SO
In tegenstelling tot wat de publieke opinie vaak denkt, is het niet de industrie maar de verwarming van gebouwen die het grootste aandeel van de totale uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt. Een gemeente heeft hierbij als openbare instelling een voorbeeldfunctie te vervullen om enerzijds het eigen energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen te verminderen en anderzijds gebruik te maken van duurzame en hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast heeft zij als taak haar burgers te informeren en sensibiliseren over rationeel energiegebruik en nieuwe duurzame technologieën inzake hernieuwbare energie. Op die manier worden de uitstoot van schadelijke broeikasgassen en de vorming van kernafval tegengegaan. Thema Energie
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
1
Gemeentelijke beleidsdoelstelling
Centraal in het gemeentelijk energiebeleid staan de drie peilers van de Trias Energetica (Fig. 1): 1. De energievraag beperken (vb. voldoende isoleren, rationeel energiegebruik) 2. Maximaal gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen (vb. zonne- en windenergie)
Fig. 1: Trias Energetica (bron: lne)
3. Indien hernieuwbare energie niet volstaat, zo efficiënt en zuinig mogelijk gebruik maken van fossiele brandstoffen voor de resterende energiebehoefte
Om te komen tot een duurzaam eigen energiebeleid is het belangrijk dat de gemeente een duidelijk en accuraat beeld krijgt van het eigen energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen. Via de energieboekhouding wordt het maandelijkse water-, elektriciteit-, gas- en stookolieverbruik geïnventariseerd. Vervolgens worden de gegevens geanalyseerd en gerapporteerd, zodat abnormale verbruiken relatief snel opgemerkt en aangepakt kunnen worden. Daarnaast heeft de gemeente zichzelf tot doel gesteld om de bestaande gemeentelijke gebouwen energetisch te optimaliseren, elke vorm van elektrische verwarming te verbannen en jaarlijks een energienota op te stellen. Ten slotte neemt de gemeente zich voor om bij nieuwbouw of verbouwingen de principes van energiezuinig bouwen toe te passen en te streven naar een optimale energieprestatie van de gebouwen (Actie EN. 2,3,5,7,8, B). Naast het nemen van energiebesparende maatregelen wenst de gemeente ook binnen de mate van het mogelijke een voortrekkersrol op te nemen op het vlak van hernieuwbare energie in de gemeente en de introductie ervan in de gemeente te ondersteunen (Actie EN.13-14, I).
Relatie tot het gewestelijke beleid Met betrekking tot het thema energie zijn volgende doelstellingen opgenomen in het milieubeleidsplan MINA-plan 3+ en het ontwerp-milieubeleidsplan 2011-2015 (MINA-plan 4): de CO2-emissies van de overheidsgebouwen van de Vlaamse overheid met 10% verminderen t.o.v. 2007
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
2
Data
Elektriciteit
Fig. 2: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van de gemeentelijke gebouwen
Fig. 3: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van de gemeentelijke werkplaats
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
3
Fig. 4: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van de gemeentelijke basisschool in Eindhout
Fig. 5: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van de gemeentelijke basisschool in Veerle
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
4
Fig. 6: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van de sporthal
Fig. 7: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van het Dagcentrum Vogelzang
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
5
Fig.8: Evolutie van het elektriciteitsverbruik van het Sociaal Huis (O.C.M.W.)
Stookolie Aangezien het brandstofverbruik voor verwarming sterk afhankelijk is van de buitentemperatuur, wordt hieronder niet de werkelijke verbruiken weergegeven maar het gecorrigeerd brandstofverbruik o.b.v. de graaddagen. Zodoende kan er een correcte vergelijking gemaakt worden tussen de verschillende jaren en kunnen besparingen of overschrijdingen aangetoond worden.
Fig. 9: Evolutie van het gecorrigeerd stookolieverbruik van de gemeentelijke werkplaats
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
6
Gas Ook hier wordt enkel het gecorrigeerd gasverbruik (o.b.v. het aantal graaddagen) weergegeven.
Fig. 10: Evolutie van het gecorrigeerd gasverbruik van de volgende gemeentelijke gebouwen: gemeentelijke basisschool in Eindhout en Veerle, het Dagcentrum Vogelzang en het Sociaal Huis (O.C.M.W.)
Fig. 11: Evolutie van het gecorrigeerd gasverbruik van de gemeentelijke basisschool in Eindhout
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
7
Fig. 12: Evolutie van het gecorrigeerd gasverbruik van de gemeentelijke basisschool in Veerle
Fig. 13: Evolutie van het gecorrigeerd gasverbruik van het Dagcentrum Vogelzang
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
8
Fig. 14: Evolutie van het gecorrigeerd gasverbruik van het Sociaal Huis (O.C.M.W.)
Hernieuwbare energie De gemeente Laakdal liet de afgelopen jaren ook een aantal fotovoltaïsche en thermische zonne-installaties plaatsen. Zo zorgt de zonneboiler op het dak van de sporthal (grotendeels) voor het warm water in de nieuwe sporthal. In het najaar van 2010 werden fotovoltaïsche zonne-installaties van respectievelijk 38 en 35 kWp, geplaatst op de daken van de gemeentelijke basisschool in Veerle en in Eindhout. Daarnaast werd in het najaar van 2010 een zonneboiler geplaatst op het dak van het Dagcentrum Vogelzang. Deze zorgt voornamelijk voor het sanitair warm water. Ten slotte koopt de gemeente Laakdal sinds enkele jaren 30% groene stroom aan. Midden 2010 werd dit zelfs opgetrokken tot 100% groene stroom.
Interpretatie van de gegevens Het totale elektriciteitsverbruik van de gemeentelijke gebouwen is de afgelopen tien jaar sterk toegenomen. Dit is voornamelijk te wijten aan de toename van het verbruik in de gemeentelijke werkplaats, de sporthal en dagcentrum Vogelzang. In het Administratief Centrum en in de gemeentelijke basisschool van Eindhout en van Veerle nam het elektriciteitverbruik wel af. Op het vlak van brandstof zien we een daling van 10,6% in het totale verbruik van de gemeentelijke gebouwen. Deze wordt voornamelijk veroorzaakt door de structurele energiebesparende maatregelen die er reeds genomen werden. Zo werd de gemeentelijke basisschool van Veerle in 2007 voorzien van hoogrendementsglas en werd de regeling van de verwarmingsinstallatie geoptimaliseerd. Op het vlak van hernieuwbare en groene energie nam de gemeente duidelijk een voortrekkersrol op door de installatie van maar liefst 4 zonne-installaties en door over te schakelen op de aankoop van 100% groene stroom. Deze leveren samen met de genomen energiebesparende maatregelen alvast een belangrijke bijdrage tot de energiebesparing en de reductie van de CO2-uitstoot van de gemeentelijke gebouwen. Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
9
Op het vlak van energiebeheer van de gemeentelijke gebouwen is er zeker nog ruimte voor verbetering. Enerzijds vertoonde een aantal gemeentelijke gebouwen een opmerkelijke daling in het energieverbruik, maar anderzijds zijn er ook een aantal gebouwen waarvan het energieverbruik nog verder toenam. Onder andere het Administratief Centrum blijft een energetisch zeer slecht gebouw : grote raampartijen met enkele beglazing, vele kieren en spleten waardoor er in de winter continu warmte verloren gaat,… Het gebouw kan dus op energetisch vlak nog zeer sterk verbeterd worden, maar de vraag blijft of dergelijke investeringen nog zinvol zijn, gezien de geplande bouw van een nieuw administratief centrum. Op basis van de nieuwe bestemming van het gebouw kan beslist worden welke energiebesparende maatregelen nog dienen genomen te worden. Wat de bouw van het nieuwe administratief centrum betreft, is het - gezien de voorbeeldfunctie van de gemeente - uiterst belangrijk dat de principes van energiezuinig bouwen nauwgezet toegepast worden. In dat opzicht is het aan te raden om te kiezen voor een passief kantoorgebouw, aangezien deze optie op lange termijn economisch en energetisch de meest rendabele keuze blijkt te zijn. Via sensibiliserende acties zoals WerKlimaat en Dikke Truiendag wordt het personeel ook betrokken bij het energieverhaal. In de winter van 2010-2011 werd er via de actie WerKlimaat een energiebesparing van respectievelijk 1%, 7% en 8% gerealiseerd in het Administratief Centrum, de gemeentelijke garage en sporthal. Administratief Naam
Evelyn Celis (duurzaamheidsambtenaar)
Contactgegevens
Evelyn Celis, duurzaamheidsambtenaar Administratief Centrum, Kerkstraat 21, 2430 Laakdal 013/35 90 18, www.laakdal.be,
[email protected]
Datum
15 september 2011
Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011
1 0