23
TBI Infra B.V. Landdrostlaan 49 7327 GM Apeldoorn Postbus 20175 7302 HD Apeldoorn Telefoon 055 - 538 22 22 Fax 055 - 538 22 44
Energie en CO2: Voorgangsrapportage TBI Infra 2012 Energie- en emissiereductie
Datum opgesteld
8 oktober 2012 Datum gewijzigd
27 mei 2013 Referentie
1302-1937 Project Auteur(s)
00064 Duurzaamheid
de heer S. Harms de heer R. Riggelink mevrouw Yu
Status
Voorlopig Blad
1 van 23
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
2 van 23
Referentie
1302-1937
Versiebeheer Versie
Datum
Status
Omschrijving
0.5
02-04-2013
Concept
Intern
1.0
27-05-2013
Definitief
Definitief
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
3 van 23
Referentie
1302-1937
Inhoud 1 1.1 1.2 1.3 1.4
Inleiding Over TBI Infra De CO2-Prestatieladder Organisatie grenzen Operationele afbakening
4 4 4 5 5
2 2.1 2.2 2.1
Bedrijfsinformatie Mobilis Voorbij Funderingstechniek Voorbij Prefab Beton
6 6 7 7
3 3.1 3.2 3.3
Ontwikkeling Carbon Footprint CO2 uitstoot 2012 Trendanalyse Voortgang reductiebeleid
8 8 10 11
4 4.1 4.2 4.3
Ontwikkeling energieverbruik Energieverbruik 2012 Trendanalyse Voortgang reductiebeleid
12 12 13 14
5 5.1 5.2
Invloedsfactoren Projecten Klimaat
15 15 15
6 6.1 6.2
Ketenanalyse Uitstoot Voortgang reductiebeleid
16 16 16
7 7.1 7.2 7.3
Voortgang reductiemaatregelen Mobilis Voorbij Funderingstechniek Voorbij Prefab Beton
18 18 20 22
8
Samenvatting
23
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
4 van 23 3
Refferentie
1302-1937
1 Inleiding Voor u ligt de gezam menlijke voortg gangsrapporttage van TBI Infra over haar activiteiten om kklimaat bewu uster te gaan ondernemen . In deze rapp portage staan n de activiteiten en n resultaten over o 2012 bes schreven. Da aarnaast word dt beschreven n welke reductie emaatregelen zijn uitgevoe erd en waardo oor de uitstoo ot in 2012 beïïnvloed is. Tot slot wordt geanalyseerd in hoeverre TBI In nfra geslaagd is in het realiseren van haar red ductiedoelstellingen. 1.1 Ove er TBI Infra TBI Infra a is onderdee el van TBI Ho oldings BV en n bestond in 2012 2 uit de on nderstaande onde ernemingen. Per P 1 januari 2012 zijn Voo orbij Betonsy ystemen en Voorbij Spantecchniek geïntegreerd in Voo orbij Prefab b beton. Deze bedrijven b word den meegenome en in de rappo ortage van Vo oorbij Prefab Beton. • Mobilis B.V. • Voorb bij Fundering gstechniek • Voorb bij Prefab Beton De onde ernemingen binnen b TBI ga aan vanuit hu un maatschap ppelijke betrok kkenheid bewust om met het le eefmilieu en grondstofgeb g bruik. Grondsttoffen en energiebronnen zijn eindig en mo oeten spaarza aam en beda achtzaam geb bruikt worden. TBI Infra ziet duu urzaam bouwe en als het beperken van g gezondheids- en milieuschade in alle fasen va an een bouww werk. Vanaf de d winning va an de grondsttof, via het on ntwerp, productiie van elemen nten, de bouw w van een ob bject en het ge ebruik, tot en met de sloop va an het bouww werk. Duurzaa amheid maakkt deel uit van n Maatschapp pelijk Verantwoorrd Ondernemen (MVO). 1.2 De CO2-Prestattieladder De CO2 2-Prestatielad dder is een ins strument om m bedrijven die deelnemen n aan aanbesttedingen te sttimuleren tot CO2bewust handelen in de d eigen bedrijfsvoering en b bij de uitvoeriing van projecten. Het gaa at daarbij met name om en nergiebesparin ng, het efficië ënt gebruik maken van matterialen en he et gebruik van n duurzame en nergie. In mei 2 2011 heeft TB BI Infra, na ha aar inspanning g om minder energie te ve erbruiken en haar Carbon Foottprint (CO2-vo oetafdruk) te reduceren, ziich gecertifice eerd op niveau vvijf van de CO O2-Prestatiela adder (versie 1.2). Hierdoo or is TBI Infra ten tijde van het opstellen van n dit documen nt in het bezitt van het hoogste CO2-bew wust certificaat.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
5 van 23 3
Refferentie
1302-1937
1.3 Org ganisatie gre enzen De orga anisatorische grens (organ nizational bou undary) is in 2012 2 ongewijz zigd gebleven ten opzichte van n 2011 alsmed de ten opzich hte van het ba asisjaar 2009. De organisatorissche grens va an TBI Infra bestaat b uit de volgende be edrijven. • Mobilis • Voorb bij Fundering gstechniek • Voorb bij Prefab Beton De gege evens in deze e voortgangsrrapportage he ebben betrek kking op TBI Infra. Alle bovensttaande bedrijvven rapporterren ook zelfsttandig via hun n website. 1.4 Ope erationele affbakening Voor de e operationele e afbakening hanteert TBI Infra de indeling van de CO C 2-Prestatie eladder. Hierrin wordt onde erscheid gem maakt tussen drie d scopes: • Scop pe 1 of directe e uitstoot: dit is uitstoot doo or de eigen organisatie, o zo oals uitstoot door eigen gas ge ebruik (bijv. ga as boilers, wa armtekrachtin nstallaties en ovens) en uitsto oot door het eigen e wagenp park. • Scop pe 2 of indireccte uitstoot: dit is uitstoot d die ontstaat do oor de opwek kking van elektriciteit die de organisatie gebruikt, g zoalss uitstoot doo or centrales die d deze elektriciteit leveren n. Stichting SKAO S rekent ““Business airr Travel” en “P Personal Cars for business travel ” tot sc cope 2. • Scop pe 3 of overige e indirecte uittstoot: Dit is u uitstoot als ge evolg van de activiteiten van h het bedrijf (de e organisatie) maar komen n voort uit bro onnen die gee en eigendom van het bedrijf zijn noch beheerd b worde en door het bedrijf. b
Figuur 1: o operationele grenssen volgens de CO O2-Prestatieladdeer.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
6 van 23
Referentie
1302-1937
2 Bedrijfsinformatie 2.1 Mobilis Een dynamisch bedrijf dat met zijn infrastructurele oplossingen verkeer, industrie en water in beweging brengt. Als civiele aannemer biedt Mobilis vanuit een sterke maatschappelijke betrokkenheid oplossingen voor vraagstukken op het gebied van infrastructuur, water en industrie. Hierbij staat centraal het aangaan van een duurzame en transparante relatie met opdrachtgevers en samenwerkende partijen. Onze kernwaarden zijn: constructief, coöperatief, creatief en competitief. Onze missie: in ons vakgebied onderscheidend zijn. Om die missie te volbrengen staat de mens en zijn kennis centraal. Mobilis is een onderdeel van TBI Infra en als zelfstandige onderneming gespecialiseerd in het aannemen en uitvoeren van projecten in de civiele bouw in geheel Nederland. Een bedrijf met een rijke historie, dat midden in de hedendaagse bouwwereld staat. 2.1.1
Nederland in beweging
Goede doorstroming van het verkeer en vervoer is de economische motor van Nederland. Voor Mobilis is het een uitdagende taak om haar kunstwerken zo te ontwerpen en uit te voeren, dat deze doorstroming optimaal gerealiseerd wordt in zowel de uitvoeringsfase als de gebruiksfase. Naast de technische betrouwbaarheid hebben wij de verantwoordelijkheid om de inpasbaarheid in de omgeving en de duurzaamheid van product en proces te waarborgen. Zo leveren wij een meerwaarde in de infrastructuur van wegen, water en rail. 2.1.2
Water in beweging
Water is kostbaar. Zonder schoon water is er op onze aarde geen leven mogelijk. In de zuivering van water heeft Mobilis jarenlange ervaring met haar kennis in de bouw van zuiveringsinstallaties van zowel drinkwater als vuilwater. Naast de zuiveringsinstallaties behoort ook de bouw van gemalen, pompstations en slakkenhuizen tot onze expertise. Voor onze opdrachtgevers, publiek en privaat, ontwikkelen wij samen met onze TBI-techniekbedrijven en aanverwante partners integrale en duurzame oplossingen. Omdat onze projectaanpak multidisciplinair is, kunnen waterschappen, nutsbedrijven en industrieën op ons rekenen als het gaat om het afleveren van een glashelder totaalproduct 2.1.3
Fundament voor industrie
De industrie met haar hoog specialistische processen moet kunnen vertrouwen op een sterk, betrouwbaar en onderhoudsvrij fundament. Onze knowhow zetten wij in bij de bouw van zware betonconstructies als energiecentrales, schakelstations en bijzondere funderingen. Bij deze projecten gaan wij bij voorkeur met complementaire partijen een duurzame samenwerking aan. Met als doel een optimaal resultaat tussen investering, onderhoud en functionaliteit.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
7 van 23
Referentie
1302-1937
2.2 Voorbij Funderingstechniek Voorbij Funderingstechniek is gespecialiseerd in het uitvoeren van alle voorkomende funderingswerkzaamheden. Daarmee is zij toonaangevend als het gaat om het leveren van draagvermogen voor infrastructuur-, woning-, en utiliteitsbouwtoepassingen. Haar in staal uitgevoerde grond- en waterkerende constructies vinden hun toepassingen bij de aanleg van bouwputten, parkeerkelders, kademuren en kofferdamconstructies. Voor de uitvoering vanaf water beschikt ze over eigen drijvend materieel. Voorbij Funderingstechniek heeft tientallen jaren ervaring op het gebied van grondmechanica en de uitvoering van funderingstechnieken. Technisch en economisch wordt in overleg met de opdrachtgever gezocht naar de optimale funderingsoplossing. Vanuit die samenwerking ontstaan creatieve en innovatieve oplossingen. 2.1 Voorbij Prefab Beton Voorbij Prefab Beton neemt al jaren een vooraanstaande positie in, in de productie en montage van prefab betonelementen voor de utiliteitsbouw, woningbouw, infrastructuur, funderingen en industriële sector in binnen- en buitenland. De opgebouwde kennis, gecombineerd met vernieuwingsdrang zorgt ervoor dat een sterke concurrentiepositie wordt behouden. Standaardproducten zorgen voor een stevige basis, terwijl voor speciale projecten interessante alternatieven kunnen worden geboden. De moderne productie-, laboratorium-, controle- en ontwikkelingsfaciliteiten op locatie Amsterdam staan garant voor telkens het allerbeste product, tot stand gekomen volgens de nieuwste technieken.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
8 van 23 3
Refferentie
1302-1937
3 Onttwikkeling Carbon Footprint F TBI Infra a inventarisee ert en rapportteert haar ene ergieverbruik k en carbon fo ootprint halfjaarllijks. Een carb bon footprint is de figuurlijkke voetafdruk k die een bed drijf achterlaat doo or de uitstoot van v CO2 en andere a broeikkasgassen tijd dens bedrijfsp processen. Deze invventarisatie heeft h betrekking op de zog genaamde scope 1 (directe e) en 2 (indirectte) uitstootbro onnen, dit is uitstoot u door a activiteiten die TBI Infra ze elf uitvoert. 3.1 CO2 uitstoot 2012 De totale CO2-uitstoo ot van TBI Inffra over 2012 was 5.916 to on. De bijdrag ge van elk bedrijf iss schematisch h weergegeven in de volg ende figuur. Met name Vo oorbij Funderingsttechniek en Mobilis M hebbe en een belang grijk aandeel in de totale uitstoot.
Figuur 2: C CO2-uitstoot over 2012 2 verdeeld naa ar aandeel bedrijf
De uitsto oot werd voor het grootste e deel veroorzzaakt door prrojecten van Mobilis M en Voorbij Funderingste echniek. Ook transport, zow wel personen n als goederen, is verantwoorrdelijk voor ee en aanzienlijk k aandeel in d de totale CO2-uitstoot. De uitstoot door vesstigingen is bijna b volledig toe t te rekene en aan de bettonfabriek van n Voorbij Prefab B Beton in Amssterdam. De verdeling v is w weergegeven in de volgend de figuur.
Figuur 3: C CO2-uitstoot over 2012 2 naar locatie.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
9 van 23 3
Refferentie
1302-1937
In de on nderstaande figuren f is graffisch weergeg geven hoe en n waar de uits stoot tot stand is gekomen. De meeste uits stoot wordt ve eroorzaakt do oor brandstofv verbruik en het bedrrijfswagenparrk (hier vallen n ook de lease eauto’s onder). Brandstofv verbruik vindt voornamelijk op p de projecten n plaats doorr de diverse fu underingsmac chines van Voorbij Funderingste echniek en de e door Mobiliss ingezette ag ggregaten. Oo ok het aardgassverbruik voor de verwarm ming van de prroductiehallen van Voorbijj Prefab Beton hebben een siignificant aan ndeel in de uittstoot. Door het h inkopen va an groene windene ergie is de CO O2-uitstoot do oor het verbru uik van elektriciteit sterk afgenomen in vergelijkking met voorrgaande jaren n (zie trendan nalyse).
Figuur 4: C CO2-uitstoot over 2012 2 naar bron.
De onde erstaande figu uur geeft een n overzicht va an de absolute e CO2-uitstoo ot naar bron per onde erneming. Zo oals eerder ve ermeld wordt de meeste CO C 2-uitstoot veroorzaakt door Vo oorbij Funderingstechniek (VFT) ( en Mob bilis. Met nam me de uitstoott brandstofverbruikk door VFT va alt hierbij op.
Figuur 5: C CO2-uitstoot over 2012 2 naar onderneming en bron.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
10 van 23 2
Refferentie
1302-1937
3.2 Trendanalyse In de tre endanalyse kiijkt TBI Infra naar n de ontw wikkeling van haar h carbon footprint f over me eerdere jaren. Hierbij geldtt 2009 als bassis- of referen ntiejaar. Met een e uitstoot van 5.91 16 ton CO2 ovver 2012 is err een daling vvan de absolu ute CO2-uitsto oot zichtbaar ten n opzichte van n het basisjaa ar 2009. De ttotale reductie e van de abso olute uitstoot be edraagt circa 23%. Dit is go oed zichtbaarr in de onders staande figuu ur.
Figuur 6: o ontwikkeling totale e CO2-uitstoot sind ds 2009 naar ondeerneming.
De dalin ng is voornam melijk te danke en aan de ovverstap op win ndenergie, ve erduurzaming va an het wagenp park en veran nderende proj ojectomstandigheden. Met name de overstap p naar winden nergie is duid delijk zichtbaa ar in de onderrstaande figuur. Dit betekend a automatisch dat d overige emissiebronne en qua significantie toenem men.
Figuur 7: o ontwikkeling van de d CO2-uitstoot sin nds 2009 naar broon.
Aandachtspunten voor TBI Infra zijn z het verderr reduceren van v het brand dstofverbruik op p projecten en n het verder verduurzamen v n van het wag genpark.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
11 van 23 2
Refferentie
1302-1937
3.3 Voo ortgang redu uctiebeleid De onde ernemingen van v TBI Infra hebben allen n een individu ueel reductied doel bepaald en n zijn individu ueel verantwo oordelijk voor het behalen van de geste elde doelen. Om de C CO2-prestatie e inzichtelijk te e maken worrdt er gerappo orteerd aan de hand van ‘emissie e-indicatoren‘. Hierin wordtt de totale uittstoot gerelate eerd aan andere bedrijfsgeg gevens, bijvoorbeeld omze et en producttie uren. In de e onderstaand de tabel zijn de indivviduele doelen n en behaalde e reductie we eergegeven. Tabel 1: Rerductiedoelstellin ngen.
Bedrijff
Basisjaar
Doeljaar
Doelstelling
Relatief aan a
Behaa ald 2012 H1
Mobiliss
2009
2015
-30%
Bedrijfsom mzet
-43% -
VPB
2009
2012
-40%
Aantal m3 beton b
-50% -
VFT
2009
2013
-9%
Productie uren u
-21% -
In de on nderstaande figuur f is het verloop v van de e doelstelling gen en de beh haalde resultate en grafisch weergegeven. w Te zien is da at in 2012 alle e TBI Infra on ndernemingen de vvooraf vastge estelde reduc ctiedoelstelling gen hebben behaald. b
Figuur 8: o ontwikkeling realitieve CO2-uitstoot (blauwe lijn) ten oopzichte van de do oelstelling (rode lijn).
Op basis van de jaarrrapportage over o 2012 zulllen de huidige e bedrijfsdoelstellingen worden geëvalueerd en worden bijgesteld. b
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
12 van 23 2
Refferentie
1302-1937
4 Onttwikkeling energieve erbruik Van elektriciteit, aard dgas, stadverrwarming en a alle brandstofffen zijn de sp pecifieke calorische waarden bekend, b waarrdoor al het to otale energiev verbruik omgerekend kan worrden tot één totale calorisc che waarde. D Deze waarde gebruikt TBI Infra om ergieverbruikk inzichtelijk te haar ene e maken. In b bijlage A is ee en tabel opge enomen met een ove erzicht van de e gehanteerde e calorische w waarden en dichtheden d va an de gebruikte e energiebronn nen en brands stoffen. 4.1 Ene ergieverbruik k 2012 Het tota ale energieverrbruik van TB BI Infra over 2 2012 was 88.1 130 GJ. Onde erstaande figuur ge eeft inzage in n de totstandk koming van h het totale enerrgieverbruik naar n onderneming..
Figuur 9: e energieverbruik ovver 2012 verdeelt naar aandeel beddrijf.
In de vo olgende figuurr is het energ gieverbruik na aar bron zichttbaar. Er is du uidelijk te zien datt het meeste energieverbru e uik heeft plaa atsgevonden door het verb bruik van brandsto offen en doorr transportmid ddelen.
Figuur 10: energieverbruik over o 2012 verdeeld d naar bron.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
13 van 23 2
Refferentie
1302-1937
4.2 Trendanalyse In de tre endanalyse wordt w gekeken n naar de ontw wikkeling van n het energiev verbruik. Hierbij d dient 2009 alss basis- of refferentiejaar. I n de volgend de figuur is de e ontwikkeling van het energievverbruik weergegeven. Hett totale energ gieverbruik in 2012 was hoger da an in de voorrgaande jaren n. Er is met na ame een stijg ging van het absolute a energievverbruik bij Voorbij V Prefab Beton (VPB)) zichtbaar. Dit D is deels het gevolg van de iintegratie van n Voorbij Beto onsystemen e en Voorbij Sp pantechniek in n VPB en deels va an de toenem mende omzet.
Figuur 11: ontwikkeling van het energieverbru uik sinds 2009 naaar onderneming.
In de on nderstaande figuur f is het energieverbru e uik naar bron weergegeven n. Hier valt op dat in n vergelijking met voorgaa ande jaren he et aandeel ele ektriciteitsverb bruik licht is toegeno omen en het brandstofverb b bruik licht is a afgenomen. De D overige bro onnen zijn qua aan ndeel min of meer m gelijk ge ebleven.
Figuur 12: ontwikkeling van het energieverbru uik sinds 2009 naaar bron.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
14 van 23 2
Refferentie
1302-1937
4.3 Voo ortgang redu uctiebeleid De onde ernemingen van v TBI Infra streven allen n naar het verrminderen van n het relatieve en nergieverbruikk met 2% per jaar en zijn in ndividueel ve erantwoordelijk voor het behalen n van de geste elde doelen. Om de energ gieprestatie in nzichtelijk te maken m wordt err gerapportee erd aan de ha and van ‘enerrgieprestatie’ indicatoren. Hierin H wordt het totalle energieverrbruik gerelate eerd aan and dere bedrijfsgegevens, bijv voorbeeld omzet e en productie uren. u In de on nderstaande ffiguren is de energiepresta e atie van de TBI Infra a ondernemin ngen inzichtelijk gemaakt.
Figuur 13: Grafische weerga ave energie-efficië ëntie (blauwe lijn) ten opzichte van de d doelstelling (ro ode lijn).
In de fig guren is het ve erloop van de e doelstellinge en grafisch weergegeven. w Te zien is dat in 20 012 de onderrnemingen de e vooraf vastg gestelde redu uctiedoelstellin ngen hebben beh haald. Wel is er bij Mobilis een sterke sttijging van he et energieverb bruik zichtbaar. Op p basis van de d jaarrapporttage over 201 12 zullen de huidige h bedrijfsdoelstellingen w worden geëva alueerd en eventueel word den bijgesteld.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
15 van 23 2
Refferentie
1302-1937
5 Invloedsfacto oren In dit ho oofdstuk word den de invloed dsfactoren op p het energiev verbruik en de CO2uitstoot van 2012 besschreven. Hie erbij word ond derscheid gemaakt naar projecten p en het klimaat. 5.1 Pro ojecten Projecte d waarin werkzaamheden uitgevoerd en hebben ee en vaststaand de doorlooptijd worden.. De aard van n de projecten n en de werkzzaamheden variëren v in tijd d wat invloed he eeft op de CO O2-uitstoot. Be elangrijke verranderingen die d invloed he ebben gehad op h het energieve erbruik en de carbon footp print zijn: ers was het voor • Doorr het toeneme ende aantal onderaanneme v de EON niet meer moge elijk om het elektriciteitsve erbruik op de bouw te kopp pelen aan de diverse onde eraannemers. EON neemt daarom het e elektriciteitsve erbruik voor haar h rekening, waar dit in 2009 niet het geval g was. Diit heeft als ge evolg dat het verbruik niet m meer aangem merkt wordt als scope 2 en daarmee vervalt. Hierdoo or is de uitstoott van Mobilis gedaald. g • Op het project Ma arkthal is in 20 012 veel elekktriciteit verbru uikt. De reden n hiervoor is datt het project langzaam in de d afbouwfasse terecht kwa am waardoor er veel verlicchting noodza akelijk is om de d verdieping gen in de park keergarage te e verlichten. Ook sstaan er vier torenkranen opgesteld die e bijdragen aa an het elektriciteitsverbruikk. Eind 2012 iss het project opgeleverd. • Op het project Spo oorzone Delftt werd er in 2 2012 eveneen ns veel elektriciteit verbruikkt. Dit kwam ook o onder meer ook door vveel ondergro ondse werkza aamheden in de tunnelbak. • Voor het kofferdam mproject in Guamaré G (Bra azilië) zijn er vliegkilometer v rs gemaakt. Dit zijn er echter minder m dan in 2011. Hierdo oor is de uitsttoot van Voorrbij Funderingstechniek gedaald. 5.2 Klim maat De winte erse periode in januari/feb bruari was erg g koud. Dit is terug te vinden in het energievverbruik voorr verwarming van kantoren n en keten.
Figuur 14: Temperatuurontw wikkelingen 2012.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
16 van 23
Referentie
1302-1937
6 Ketenanalyse Voor het in kaart brengen van de scope 3 CO2-emissie zijn twee ketenanalyses uitgevoerd door TBI Infra. De eerste analyse bracht in kaart hoeveel CO2 vrijkwam door de productie en aanvoer van grondstoffen voor beton. De tweede analyse bracht in kaart hoeveel CO2 vrijkwam door transport van betonproducten. Voor zowel analyse 1 als analyse 2 wil TBI Infra in de periode tot eind 2015 gaan streven naar een jaarlijkse reductie van 1% ten opzichte van het basisjaar 2009 en gemeten door de emissie indicatoren 1 en 2 (zie hieronder). De totale reductie in 2015 bedraagt hierdoor 6,0%. 6.1 Uitstoot Hieronder zijn de resultaten van 2009 (basisjaar) en 2012 weergegeven. Analyse 1. Grondstoffen productie beton 2. Transport betonproducten TOTALEN:
Emissie 2009
Emissie 2012
26.682 t CO2
35.110 t CO2
1.970 t CO2
1.879 t CO2
28.652 t CO2
36.989 t CO2
Figuur 15: Absolute scope 3 emissie.
Uit beide analyses blijkt dat de absolute uitstoot is gedaald. 6.2 Voortgang reductiebeleid Om de reductie inzichtelijk te maken heeft TBI Infra twee indicatoren opgesteld om de voortgang te meten en rekening te houden met geproduceerde hoeveelheden. Deze twee indicatoren kunnen als volgt berekend worden: • Indicator 1 “Ketenemissie grondstoffen productie beton” [kg CO2/m3] = Totale emissie grondstoffen beton [kg CO2] / Volume productie beton [m3] • Indicator 2 “Ketenemissie transport betonproducten” [kg CO2/t] = Totale emissie transport betonproducten [kg CO2] / Gewicht producten [t] Zie de resultaten hieronder. Waarden ketenemissie.
Jaar
Emissie
Emissie
Volume
Analyse 1 [t]
Analyse 2 [t]
Beton [m ]
Gewicht 3
Producten [t]
2009
26.682
1.970
47.000*
167.916
2010
29.599
1.544
56.512
149.851
54.747
2011
23.758
1.490
2012
35.110
1.879
86.414
2013 2014 2015 * Schatting op basis van de CO2-emissie van de ingekochte grondstoffen uit analyse 1.
121.661 175.399
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
17 van 23 2
Refferentie
1302-1937
De volge ende tabel ge eeft een overzicht van de b berekende waarden w voor de indicatoren, de d doelstelling waar w TBI Infra a naar streeft en de behaa alde resultaten n. Tabel 2: indicatoren ketenem missies.
Jaarr
Indicattor 1
2009 9
567,6 68
567,6 68
Doel 0%
Indicatorr 2 12.50
11,73
Doel D 0%
2010 0
523,7 77
562,0 00
-1%
10,76
12,38
-1%
2011 1
433,9 97
556,3 33
-2%
12,25
12,25
-2%
2012 2
406,3 30
550,6 65
-3%
10,72
12,13
-3%
2013 3
544,9 97
-4%
12,00
-4%
2014 4
539,3 30
-5%
11,88
-5%
2015 5
533,6 62
-6%
11,75
-6%
Op basis van de jaarrrapportage over o 2012 zulllen de huidige e doelstellingen worden geëvalu ueerd en indie en hier aanleiding toe is zu ullen deze wo orden bijgeste eld. In de ondersta aande figuren n is de tabel grafisch g weerrgegeven.
Figuur 16: grafisch verloop emissie e indicatore en.
Uit de grafieken blijktt dat de CO2-emissie doorr de productie e van beton (indicator 1) is gedaa ald t.o.v. 2009 9. De emissie e door transpo ort van beton nproducten (in ndicator 2) is licht g gestegen. Indicator 1 laat een e daling zie en van 11,9% % en indicator 2 laat een lichte stijging zien va an 0,6%. De verlaging v van de uitstoot door winning en e aanvoer van gron ndstoffen kom mt met name,, doordat er in n verhouding tot 2009 minder portlandcem ment is gebruiikt ten opzich hte van hoogo ovencement. Daarnaast is er significant min nder wapenin ng gebruikt. De toen name in emisssie door trans sport van beto onproducten in 2012 komtt door de afstand per heipaal groter g is gewo orden. Om verd dere reductie te kunnen re ealiseren is he et belangrijk om o met de ke etenpartners in g gesprek te bliijven om sam men reductiem mogelijkheden n te bespreken en elkaar te onderrsteunen bij een e CO2-verla aging in de ke eten.
23
Dattum opgesteld
Status
8 oktober o 2012
Voorlopiig
Dattum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
18 van 23 2
Refferentie
1302-1937
7 Voo ortgang re eductiemaa atregelen TBI Infra a werkt aan het h structuree el verlagen va an haar energ gieverbruik en n CO2uitstoot. Om dit te be ereiken hebbe en de onderne emingen redu uctiedoelstellingen bepaald en n worden reductiemaatreg gelen geïmple ementeerd om m deze doelsttellingen te bereiken n. In dit hoofd dstuk wordt gerapporteerd d over de voorrtgang van de e reductiemaatreg gelen. 7.1 Mob bilis Om de d doelstellingen n voor energie ereductie (-2% % per jaar) en CO2 uitstoo ot (-30% in 2015 ge erelateerd aan n de omzet) te t behalen, im mplementeertt Mobilis diverrse maatregelen in n haar organissatie. In 2012 2 betrof het de e maatregelen zoals deze in onderstaande e paragrafen zijn z toegelicht. 7.1.1
En nergie bewustzijn n personeel vergrroten
Mobilis w wil het bewusstzijn van haa ar werknemerrs vergroten. In 2012 is er speciale aandach ht besteed aa an bewust om mgaan met ve erlichting om het h onnodig la aten branden te vvoorkomen. 7.1.2
Du uurzaam leasewa agenpark
Mobilis w wil haar wage enpark verduurzamen. Be ehalve de fina anciële leasen norm worden de w werknemers ook gehoude en aan een CO O2-norm. Hie ermee stapt Mobilis M af van het eerder vastgestelde beleid om alleen n nog maar ene ergielabel categorie A en B auto’ss te leasen. De D opbouw va an het leasew wagenpark van Mobilis ove er de afgeuur. Er is duid lopen ja aren is weerge egeven in de volgende figu delijk een gro oene ontwikkelin ng zichtbaar.
Figuur 17: opbouw leasewag genpark Mobilis.
Per leasseklasse geld dt een maxima aal toelaatba re CO2-uitsto oot uitgedrukt in gram per km. Indien de we erknemer een n auto uitkiestt die 5% mind der uitstoot da an de CO2norm, da an wordt de leasenorm me et 5% verhoo ogd. Kiest de werknemer voor v een auto die e 5% meer uittstoot dan geldt een eigen bijdrage van n 5% van de le easenorm. Hiermee e wordt het le easen van ene ergiezuinige a auto’s door werknemers w nog n verder gestimu uleerd.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
19 van 23
Referentie
1302-1937
7.1.3
Aanpassen sta-rij-regeling
In 2011 heeft Mobilis in navolging van het leasereglement de CO2-norm voorwaarden in haar sta-rij-regeling opgenomen. Door middel van deze regeling kunnen werknemers een privéauto zakelijk rijden. Met ingang van 1 januari 2015 moet iedereen die gebruik maakt van de sta-rij-regeling voldoen aan de dan geldende CO2-norm voor de categorie wat bijdraagt aan continue verdere reductie. 7.1.4
Inkopen groene stroom
In 2011 is Mobilis overgestapt op windenergie van Essent (Windkracht220). Deze duurzaam opgewekte stroom reduceert de CO2-uitstoot per verbruikte kWh van circa 455 gram CO2 (grijze stroom uit 2010) naar 15 gram CO2. Een reductie van 96,7% op CO2-uitstoot door elektriciteitsverbruik. In totaal heeft Mobilis voor 2.000.000 kWh aan groencertificaten ingekocht. Ook in 2012 zijn de effecten hiervan goed zichtbaar. 7.1.5
Duurzame kantoorverlichting
Op veel kantoren en in bouwketen op projecten wordt nog vaak gebruik gemaakt van verouderde verlichting. Met name de vaak toegepaste TL8 verlichting is al lang opgevolgd door de nieuwere TL5 of LED-TL. Mobilis heeft in 2011 een onderzoek opgestart om duurzamere kantoor en keetverlichting verlichting op haar vestigingen en in haar bouwketen op projecten te introduceren. In 2012 is Mobilis met haar kantoor Apeldoorn in zijn geheel overgestapt op duurzame LED verlichting.
Figuur 18: LED-TL kantoor Mobilis in Apeldoorn. Links met de ‘oude’ verlichting en rechts de nieuw LED-TL.
7.1.6
Het bouwstroomloket
In 2011 is binnen TBI het bouwstroomloket opgericht; Mobilis had zitting in de stuurgroep. Doel van het bouwstroomloket is om voordeliger bouwstroom in te kopen, door een inkoopcollectief te vormen en de ingezette bouwstroom te vergroenen middels Wind220 certificaten van Essent. Op veel projecten van Mobilis worden nog aggregaten ingezet. Mobilis wil waar mogelijk meer gebruik gaan maken van netstroom, omdat dit duidelijk minder milieubelasting oplevert dan het inzetten van aggregaten. In 2013 gaat Mobilis in samenwerking met Bredenoord een proef houden met een duurzaam aggregaat. 7.1.7
CO2 Reductie op de bouwplaats
Mobilis heeft zich aangesloten bij het sectorinitiatief ‘CO2 reductie op de bouwplaats’ van JP van Eesteren. Dit initiatief richt zich op het energieverbruik in alle facetten van de bouwplaats en wordt zo breed mogelijk ingevuld. Ook voor Mobilis ligt er de uitdagen om verdere CO2 reductie op de bouwplaats te bewerkstelligen waardoor dit initiatief goed pas. .
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
20 van 23
Referentie
1302-1937
7.1.8
Elektrisch vervoer
Mobilis wil onderzoeken of elektrisch vervoer ingezet kan worden. In 2012 zijn er hierop vooruitlopend alvast laadpalen bij beide vestigingen geplaatst. In 2012 is er tevens voor een medewerker een elektrische scooter aangeschaft als proef. 7.1.9
Stimulatie individuele maatregelen
Mobilis hecht grote waarde aan individuele bijdragen door haar personeel aan energiereductie en wil dit waar mogelijk stimuleren. Daartoe heeft Mobilis een mailbox geopend (
[email protected]) en een Coördinator Duurzaamheid aangesteld. 7.2 Voorbij Funderingstechniek Om de doelstellingen voor energiereductie (-2% per jaar) en CO2-uitstoot (-9% in 2013 gerelateerd aan de omzet) te behalen implementeert Voorbij Funderingstechniek diverse maatregelen in haar organisatie. In 2012 betrof het de maatregelen zoals deze in onderstaande paragrafen zijn toegelicht. 7.2.1
Energiebewustzijn personeel vergroten
Door middel van presentaties, bijeenkomsten, toolboxen, intranet en andere middelen wordt het personeel gestimuleerd om zuiniger met energie om te gaan en om zelf met ideeën en tips voor energiebesparing te komen. Doel hiervan is een cultuur te creëren waarin medewerkers zich bewust zijn van het energieverbruik en zich inzetten om het energieverbruik waar mogelijk te verminderen. Hieronder enkele middelen die Voorbij FT heeft ingezet om de CO2-bewustheid te vergroten: 7.2.2
Sociaal / VGM-jaarverslag: CO2-update over 2011 Posters: CO2-update over 2011 Kwartaalbijeenkomst mei 2012: Met onderwerpen als o Certificering ISO 14001 De Voorloper (personeelsblad) : o Berichtje over certificering ISO 14001 o Berichtje over licht uit campagne op kantoren Intranet: CO2-sectie op het intranet ge-update. Kwaliteit, Arbo en Milieu kwartaaloverzicht : energieverbruik Inkopen groene stroom
Ook Voorbij Funderingstechniek is in 2011 overgestapt op windenergie van Essent (Windkracht220). Deze duurzaam opgewekte stroom reduceert de CO2-uitstoot per verbruikte kWh van circa 455 gram CO2 (grijze stroom uit 2010) naar 15 gram CO2. Een reductie van 96,7% op CO2-uitstoot door elektriciteitsverbruik. 7.2.3
Duurzaam leasewagenparkbeleid invoeren
Steeds meer Nederlandse leasemaatschappijen, verenigd in Cleaner Car Contracts, willen een versnelde introductie van zuinige auto’s. Zij hebben met initiatiefnemer Natuur & Milieu een contract ondertekend om veel meer zuinige auto’s aan te schaffen zodat hun wagenpark zuiniger en schoner wordt. De coalitie pleit bij autofabrikanten en de Europese instituties voor fors efficiëntere auto’s zodat personenauto’s in 2020 gemiddeld niet meer dan 95 gram CO2/km uitstoten. Sinds de introductie van Cleaner Car Contracts in 2010 heeft al ongeveer 60% van de Nederlandse leasemarkt zich aangesloten bij de coalitie, zoals Athlon Car
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
21 van 23
Referentie
1302-1937
Lease Nederland, Alphabet Car Lease Nederland, Arval en Bussinesslease. Sinds mei 2011 nemen Voorbij Funderingstechniek en de afdeling montage van Voorbij Prefab Beton deel aan het Cleaner Car Contracts. Daarin hebben zij zich gecommitteerd aan de doelstelling van hun leasemaatschappij Athlon. De doelstelling is een gemiddelde van 120 gram CO2/km (Gold Fleet). Voorbij Funderingstechniek heeft de maximaal toegestane CO2-uitstoot per kilometer bij de aanschaf van nieuwe leasewagens verlaagd van 150 gram CO2/kilometer naar 135 gram CO2/kilometer 7.2.4
Energiezuinig materieel aanschaffen
Het grootste deel van de totale emissie van Voorbij Funderingstechniek komt door brandstofverbruik door materieel op projecten. Door bij nieuwe investeringen materieel aan te schaffen dat voldoet aan de dan geldende Europese emissienormen kan een reductie behaald worden. In 2011 is de eerste nieuwe kraan toegevoegd aan het machinepark. Het is een Woltman 7528 met een TIER 3 motor. In de tweede helft van 2011 is er nog een kraan bijgekomen die voldoet aan de laagste emissie-eisen. Dit is een Woltman 1000 FR met een C9 motor. 7.2.5
Aandachtspunten Voorbij Funderingstechniek
• Efficiency Technische Dienst (TD): Efficiency verwarming TD onderzoeken en verbeteren (evt. door energieleverancier. De directie kijkt ook naar een eigen gas- en elektriciteitsmeter bij de Technische Dienst om het verbruik exact in beeld te krijgen. • Meer inzicht: Er zullen op het hele terrein een aantal tussenmeters worden geplaatst om het exacte verbruik per bedrijf in kaart te brengen. • Bewustzijn personeel: Het energiebewustzijn is nog steeds iets dat moet groeien en meer moet gaan leven. Door steeds verschillende middelen in te zetten wil VFT dit groeiproces bevorderen. • Bezettingsgraad auto’s: Om de emissie door transport omlaag te brengen zou er gekeken kunnen worden naar een efficiëntere inzet van bouwplaatsmedewerkers door de bezettingsgraad per auto te verhogen. 7.2.6
Stimulatie individuele maatregelen
Voorbij Funderingstechniek hecht grote waarde aan individuele bijdragen door haar personeel aan energiereductie en wil dit waar mogelijk stimuleren. Daartoe heeft Voorbij Funderingstechniek een mailbox geopend (
[email protected]) en een duurzaamheidscoördinator aangesteld.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
22 van 23
Referentie
1302-1937
7.3 Voorbij Prefab Beton Om de doelstellingen voor energiereductie (-2% per jaar) en CO2-uitstoot (-40% in 2012 gerelateerd aan de geproduceerde hoeveelheid beton) te behalen, implementeert Voorbij Prefab Beton diverse maatregelen in haar organisatie. Naast de door Mobilis beschreven maatregelen waar Voorbij Prefab Beton zich aan conformeert, worden er ook voor Voorbij Prefab Beton specifieke maatregelen genomen. In 2012 betrof het de maatregelen zoals deze in onderstaande paragrafen zijn toegelicht. 7.3.1
Inkopen groene stroom
Samen met Voorbij Funderingstechniek is Voorbij Prefab Beton in 2011 overgestapt op windenergie van Essent (Windkracht220). De duurzaam opgewekte stroom reduceert de CO2-uitstoot per verbruikte kWh van circa 455 gram CO2 (grijze stroom uit 2010) naar 15 gram CO2. Een reductie van 96,7% op CO2-uitstoot door elektriciteitsverbruik. 7.3.2
Vervangen verouderde transportmiddelen
In 2011 zijn enkele oude interne transportmiddelen vervangen door nieuwe transportmiddelen. In 2012 is de verouderde dieselheftruck in de palenproductie vervangen voor een nieuwe heftruck op aardgas. De nieuwe transportmiddelen voldoen, in tegenstelling tot de oude, aan de huidige normen. Daarnaast zijn deze energiezuiniger. Ook voor toekomstige vervangende en/of nieuwe interne transportmiddelen wordt rekening gehouden met het energieverbruik en soort brandstof. 7.3.3
Toepassing betongranulaat
Vanuit verschillende kanten wordt Voorbij Prefab Beton benaderd om betonpuingranulaat te gebruiken in beton in plaats van grind. Dit levert een besparing op van de CO2-uitstoot door hergebruik van materialen. In 2011 zijn de eerste proeven met goede resultaten uitgevoerd. In 2012 is betonpuingranulaat als substituut toegepast in de heipalen (20% vervanging) en bouwelementen (10% vervanging) voor het project CO-Green. 7.3.4
Stimulatie individuele maatregelen
Voorbij Prefab Beton hecht grote waarde aan individuele bijdragen door haar personeel aan energiereductie en wil dit waar mogelijk stimuleren. Daartoe heeft Voorbij Prefab Beton een duurzaamheidscoördinator aangesteld. 7.3.5
Energiebewustzijn personeel vergroten
Voorbij Prefab Beton wil het bewustzijn van haar werknemers vergroten. Dit wordt onder meer gedaan door het houden van bijeenkomsten, aandacht aan het onderwerp besteden in de nieuwsbrieven en door het ophangen van posters. 7.3.6
Green Car Contracts
Sinds mei 2011 nemen Voorbij Funderingstechniek en de afdeling montage van Voorbij Prefab Beton deel aan het Cleaner Car Contracts-initiatief van Stichting Natuur & Milieu. Daarin hebben zij zich gecommitteerd aan de doelstelling van hun leasemaatschappij Athlon. De doelstelling is om een wagenpark te creëren met een gemiddelde van 120 gram CO2/km (Gold Fleet). VFT en VPB willen samen met Athlon gaan voor deze doelstelling.
23
Datum opgesteld
Status
8 oktober 2012
Voorlopig
Datum gewijzigd
Blad
27 mei 2013
23 van 23
Referentie
1302-1937
8 Samenvatting Gezien de resultaten zoals beschreven in dit document is TBI Infra goed op koers met de reductie van haar energieverbruik en de resulterende CO2-uitstoot. Met name de overstap op windenergie in 2011, de verduurzaming van het wagenpark en de werkzaamheden op de projecten zijn goeddeels verantwoordelijk voor deze daling. De bewustwording onder het personeel is voelbaar en zal zeker blijven bijdragen aan de gewenste energie- en CO2-reductie. De ondernemingen organiseerden afgelopen jaar diverse bijeenkomsten op haar vestigingen en projecten, die bijdroegen aan de algemene bewustwording en die zeer gewaardeerd werden door de werknemers van Mobilis en aanwezige derden. Met de aanvullende maatregelen die geïmplementeerd zijn en die nog uitgevoerd gaan worden in de toekomst, zal TBI Infra nog voor verdere energie- en uitstootreductie zorgen.
