ENERCOMFORT Prestatie Plan (epp) Maatwerk in energieprestatie & woningfunctionaliteit

ENERCOMFORT Prestatie Plan (ePP) Maatwerk in energieprestatie & woningfunctionaliteit

2


WAAROM DIT INITIATIEF? een aangescherpt beleid met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen en de krimpende omvang van nieuwbouwproductie, vormen de aanleiding om de huidige woningvoorraad opnieuw de aandacht te geven. Volgens regelgeving vanuit de europese Unie dienen woningbezitters hun vastgoed te voorzien van een energielabel dat een indicatie geeft voor de mate van het energieverbruik door het betreffende gebouw. Het achterliggende beleid is erop gericht om het ongewijzigd handhaven van energie-onzuinige gebouwen te ontmoedigen c.q. te benadelen. Door afnemende beschikbaarheid van nieuwbouwlocaties en bovendien een momenteel stagnerende nanciële markt als gevolg van de economische recessie, zal vervangende nieuwbouw steeds vaker niet haalbaar blijken en zal dus meer moeten worden gezocht naar mogelijkheden om de bestaande voorraad op te waarderen, te up-graden, naar het gebruikskwaliteitsniveau dat minimaal voldoet aan de eisen zoals die zijn vastgesteld in het Bouwbesluit bestaande bouw, maar dat feitelijk tegemoet komt aan de moderne wooneisen inzake comfort, veiligheid en gezondheid. Beide bovengenoemde speerpunten vragen om een maatregelenpakket dat feitelijk een toename van de exploitatielasten tot gevolg heeft, terwijl eventuele terugverdientijden zijn gerelateerd aan een, in deze gevallen, beperkt resterende economische c.q. fysieke levensduur van het object. Op deze gronden ontstaat dus een sterke behoefte om dit complexe mechanisme van kosten – baten in al haar facetten beheersbaar te maken. Maatwerk is op dit punt vereist om daarmee die ingrepen c.q. investeringen te doen die ‘hun geld waard zijn’.


Maatwerk dat wij hebben ontwikkeld tot het concept ‘ENERCOMFORT Prestatie Plan (ePP)’ . een concept dat niet alleen zinvol anticipeert op de thans opnieuw actueel geworden problematiek rond de energieprestatie van gebouwen, maar daarbij tevens een substantiële bijdrage wil leveren in de kwaliteitsverbetering van de gebouwfunctionaliteit.

ACHTERGRONDEN Woning gebruikskwaliteit Het aanpassen van woningen op het gebied van geriefsverbetering is op zichzelf geen nieuwe ontwikkeling. al sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw worden bestaande woningen met inhaalslagen in de vorm van groot onderhoud en renovatie op het kwaliteitsniveau gebracht zoals dat, gezien de op zeker moment gangbare eisen, als acceptabel mag worden verondersteld. Met de introductie van het Bouwbesluit sinds 2003 is dit niveau wettelijk vastgelegd in minimaal te stellen prestatie-eisen. echter met het voldoen aan deze minimale prestatie-eisen, kan op meerdere punten een behoefte met betrekking tot het gebruikerscomfort blijven bestaan. in dat kader moet worden gedacht aan het niveau van de sanitaire voorzieningen (badkamer, toilet), opstelplaatsen voor witgoedmachines, de keukenruimte, de bruikbaarheid van zolderverdiepingen, geluidwerende voorzieningen, verwarmings- en ventilatiesystemen, buitengebied (balkons) en dergelijke. Energieprestatie in het kader van het Kyoto-protocol moeten de europese lidstaten hun broeikasgasemissies reduceren. Om tot deze reductie van broeikasgasemissies (CO2) te komen en om als europese Unie minder afhankelijk te zijn van energie-import, is in december 2002 de europese richtlijn 2002/91/eG ‘energy Performance of Building Directive’ (ePBD) van het europees parlement en de raad van de europese Unie aangenomen, welke 4 januari 2003 officieel van kracht is geworden. alle lidstaten van de europese Unie, waaronder nederland, zijn verplicht hun nationale wet- en regelgeving zonodig aan de eisen in deze nieuwe richtlijn aan te passen. Doel van de richtlijn is het stimuleren van maatregelen die het energieverbruik in gebouwen terugdringen en daarmee dus de reductie van de uitstoot van CO2. Voor nederland geldt dat zij haar CO2-emissies in de periode 2008 – 2012 met 6% moet verminderen ten opzichte van 1990.

3

4


Vertaling naar de Nederlandse wet- en regelgeving De ePBD heeft in ons land geleid tot de vaststelling van het Besluit energieprestatie Gebouwen (BeG) en de regeling energieprestatie Gebouwen (reG). een van de onderdelen van de ePBD is namelijk de energieprestatiecerticering, de verplichting tot de vaststelling van de energieprestatie van een gebouw. De BeG en de reG regelen onder meer op welke manier een dergelijk energielabel gecerticeerd tot stand dient te komen. Dit energielabel (classicatie a t/m G) geeft aan hoe zuinig, of hoe onzuinig, een gebouw met energie om gaat. Bij transacties met een gebouw, dat wil zeggen verkoop of verhuur, moet de eigenaar dit energielabel (e-label) van maximaal 10 jaar oud kunnen overleggen. Voor de energieprestatie van nieuwe gebouwen zijn in het Bouwbesluit voorschriften opgenomen (ePC). een sluitende ePC-berekening tot maximaal 10 jaar oud wordt gelijkwaardig gesteld aan het energielabel. Sanctiebeleid Het niet kunnen overleggen van een geldig energielabel c.q. sluitende ePCberekening (nieuwbouw) leidt tot sancties. Zo mag voor nieuwbouw in dat geval de bouwvergunning niet worden verleend. Met betrekking tot het energielabel zijn de sancties officieel nog niet vastgesteld, maar wel reeds in vergevorderde voorbereiding. Zo zal het ontbreken van het e-label bij verkooptransacties mogelijk gaan leiden tot een boete c.q. het niet kunnen transporteren van de hypotheekakte en bij huurtransacties tot het niet kunnen sluiten van een huurovereenkomst. een te laag label (bijvoorbeeld slechter dan het D-label) zou in geval van verkoop mogelijk kunnen leiden tot een hoger percentage overdrachtsbelasting dan de huidige 6%. in de huurwet, speciek het huurbeleid, gaat het WWs (Woning Waarderings stelsel) gekoppeld worden aan de hoogte van het energielabel. een slechter label leidt onherroepelijk tot een lager aantal toe te kennen punten volgens het WWs en dus tot een lagere maximale huurprijs. Middels deze sancties zal de nederlandse Overheid het nakomen van de verplichtingen bewerkstelligen en op die manier een actief dwingend c.q. stimulerend beleid voeren inzake de terugdringing van het energieverbruik door de bebouwde omgeving en daarmee dus de reductie van de uitstoot van CO2.


CONFLICTEN IN DE PRAKTIJK Het inzetten op maatregelen die enkel en alleen leiden tot de vaststelling c.q. de mogelijke verbetering van het energielabel voor een woning, kan nadelig uitwerken om de volgende redenen: • Kosten, verbandhoudend met na-isolatiemaatregelen, drukken rechtstreeks op de exploitatie, terwijl daar in veel gevallen geen hogere huuropbrengsten tegenover kunnen worden geplaatst. • Het aanbrengen van na-isolerende constructies in een bewoonde woning is complex in verband met mogelijke overlast voor de bewoner(s). • Van het maatregelenpakket zoals dat door een ePa-adviseur (energie Prestatie advies) wordt voorgesteld, is vaak niet duidelijk welke uitvoeringskosten daar uiteindelijk mee gemoeid zijn, terwijl daardoor ook niet inzichtelijk is hoe die kosten zich verhouden ten opzichte van de effecten van de verschillende maatregelen. • na-isolerende maatregelen kunnen bouwvergunningsplichtig zijn (bijvoorbeeld ingrepen aan de buitenzijde van de gevel of het dak). • Het maatregelenpakket zoals dat door de ePa-adviseur kan worden samengesteld op grond van de beschikbare software en rekenmodellen, is niet gekoppeld aan het totale bouwfysische gedrag van een woning (vocht-/geluidsproblemen naderhand?). • Het maatregelenpakket zoals dat door de ePa-adviseur wordt samengesteld gaat vaak voorbij aan de beperkingen die technisch/bouwkundig door de bestaande situatie worden opgelegd (aansluitdetailleringen, praktische uitvoerbaarheid). advies en uitvoering zijn twee aparte aspecten die kunnen conicteren. • Gevaar voor gemiste kansen, tunnelvisie; door de focus op louter energiebesparende maatregelen is er vaak geen oog voor het feit dat kleine meerinvesteringen c.q. extra ingrepen tegelijkertijd kunnen leiden tot verbetering van het wooncomfort, zowel bouwkundig als installatietechnisch. • niet communicerende vaten; op grond van bovenstaande opsomming zijn in meer of mindere mate een aantal partijen van belang voor het welslagen van de totaalingreep: ePa-adviseur, architect, Bouwfysicus, installatieadviseur, Kostendeskundige, Uitvoerende bedrijven, Bewoners. Het niet juist coördineren c.q. op elkaar afstemmen van deze partijen kan eenvoudig leiden tot stagnaties, extra kosten en teleurstellende eindresultaten.

5

6


ONTWIKKELING TOTAALCONCEPT teneinde de hiervoor geschetste problematiek in de juiste banen te leiden en de oplossingen te optimaliseren, heeft Van lith Bouwbedrijf BV in samenwerking met Vebu Bouwsupport het concept ‘enerCOMFOrt Prestatie Plan (ePP)’ ontwikkeld. Kort samengevat gaat het hierbij om een methodiek waarbij, door bundeling van diverse specialisaties binnen één werkgroep, het doel is te komen tot een optimaal product op het gebied van energetisch herwaarderen en woontechnisch up-graden van bestaande woningen. nader gespeciceerd stoelt het concept op de volgende hoofdpunten: • Uitgangspunt is een toepassing zoveel als mogelijk in bewoonde woningen. Het uitvoeren van werken in bewoonde woningen is de afgelopen jaren geworden tot een van de specialiteiten van Van lith Bouwbedrijf BV. Met de inzet van een bewonerscoördinatrice wordt het werken volgens afspraak voldoende geborgd, hetgeen zich in de praktijk reeds talloze keren heeft bewezen. • Het voorgestelde maatregelenpakket wordt voor elk beslismoment gekoppeld aan een betrouwbare kostenindicatie c.q. calculatie. • ePa kennis is aanwezig binnen het ontwerpteam en tevens zijn de relevante rekenmodellen en softwareprogramma’s beschikbaar. naast bepaling van het huidige energielabelniveau en het uiteindelijke energielabel ná implementatie van het maatregelenpakket, is er een jnafstemming mogelijk tussen deelmaatregelen en het uiteindelijk e-labelniveau (ei-waarde, energie-index). Op die manier kan het effect van een enkelvoudige maatregel in relatie tot de kosten worden beoordeeld en is er sprake van een werkelijk maatwerkadvies. • Het opstellen en leveren van het uiteindelijke gecertificeerde Energielabel (na aanbrengen maatregelenpakket) conform issO 82.1, issO 82.2 en Brl 9500. • Het maatregelenpakket wordt, zodra daar aanleiding toe is, zonodig getoetst op het bouwfysische gedrag van de gehele constructie c.q. woning. Dit kan zowel om thermische- als om geluidsaspecten gaan. Hiertoe worden in dat geval bouwfysische adviseurs bij het ontwerpteam betrokken. • Voor de maatregelen die bouwvergunningsplichtig zijn, zullen de daartoe wettelijk vastgestelde procedures worden doorlopen. Zonodig zal een architect bij het ontwerpteam worden betrokken om de esthetische begeleiding (Welstand) te verzorgen. • in het kader van het maatwerkadvies kan worden onderzocht en geadviseerd welke extra ingrepen, tegen welke meerinvestering, kunnen leiden tot verbetering van het gebruikerscomfort dan wel tot een duurzamer product qua onderhoud en beheer. • in het kader van het maatwerkadvies kan een jnafstemming plaatsvinden op het gebied van geavanceerdere installatiesystemen en duurzame energievormen in nauwe samenwerking met een installatieadviseur.


• Het maatwerkadvies kan verder worden geoptimaliseerd door de ontwikkeling van een visie voor het toekomstig gebruik van de woning, in energetisch, functioneel en installatietechnisch opzicht, om vervolgens de woning hier alvast (gedeeltelijk) op voor te bereiden. • in het kader van het maatwerkadvies kan worden onderzocht en geadviseerd welke maatregelen en ingrepen een substantiële bijdrage leveren met betrekking tot het WWS (Woning Waarderings stelsel) volgens het huurbeleid 2010. • Ontwerpteam en Uitvoerende bedrijven hebben zitting in dezelfde werkgroep waardoor het voorgestelde maatregelenpakket optimaal kan worden afgestemd op de praktische aspecten van de uitvoering/realisatie en kostenbeheersing. • ideaal communicerende vaten; door bundeling van de benodigde vakdisciplines binnen één werkgroep kunnen de consequenties van keuzes tijdig worden doorvertaald naar het totale maatregelenpakket en kunnen zonodig op grond daarvan worden gecorrigeerd, bijgestuurd c.q. kunnen compromissen worden gesloten. Korte lijnen, geen stagnaties, geen onnodige kosten. Met bovendien ontzorging van de opdrachtgever als gevolg.

7

8


CONCREET: PLAN VAN AANPAK Uitgangspunt binnen dit Plan van aanpak is de complete herontwikkeling en realisatie van woningen binnen een complex. Het Plan van aanpak zelf is opgebouwd als een drietraps raket, drie fasen, waarbij elke fase wordt afgesloten met een beslismoment door de opdrachtgever; wel of niet doorgaan met de volgende fase.

FASE A: ORIENTATIE a.1 a.2 a.3

a.4 a.5

a.6 a.7 a.8 a.9

in samenspraak met opdrachtgever vaststelling Programma van Wensen en eisen Vaststelling huidige energielabel voor een aantal representatieve woningtypen Voorstel mogelijke e-maatregelenpakket(ten) ten behoeve van representatieve woningtypen, • bouwkundig energetisch • installatietechnisch energetisch Prognose te realiseren energielabel ná verbeteringen Voorstel mogelijke C-maatregelenpakket(ten) ten behoeve van representatieve woningtypen • bouwkundig functioneel kwalitatief • installatietechnisch functioneel kwalitatief Budgettering Vertaling consequenties WWs op basis van voorgestelde maatregelenpakketten Visualisering (3D-model) maatregelenpakketten ten behoeve van presentaties aan Mt en bewonerscommissie rapportage Fase a


FASE B: ONTWIKKELING B.1 B.2 B.3

B.4 B.5 B.6 B.7 B.8 B.9 B.10 B.11

inventarisatie, opname gehele complex Vaststelling huidig energielabel-niveau per woning Uitwerking geselecteerde maatregelenpakketten inclusief eventuele toetsingen; • Bouwfysisch (indien nodig) • esthetisch (indien nodig) • installatietechnisch (jnafstemming ontwerp) • Bouwkundig (detailleringen) Prognose te realiseren energielabel ná verbeteringen per woning Bepaling nieuwe score volgens WWs per woning Berekening nieuwe standaard energieverbruik per woning rapportage Fase B technische Werkomschrijving Bestek-/werktekeningen Kostencalculaties Opstarten eventuele bouwvergunningprocedures

FASE C: UITVOERING C.1 C.2 C.3

Warme opname woningen Uitvoering, implementeren maatregelenpakketten Opstellen, afmelden gecerticeerd energielabel

een eerste oriëntatie op basis van de punten a.1 t/m a.5 kan de opdrachtgever in veel gevallen kosteloos worden aangeboden. Voor de overige onderdelen uit het plan van aanpak kunnen in overleg, op grond van een uitgekiende teamsamenstelling en -inzet, scherpe budgetten worden vastgesteld.

9

10


Dat dit maatwerkconcept in de praktijk in verschillende gradaties succesvol toepasbaar is laat zich goed demonstreren aan de hand van een tweetal projecten. Deukelven Heemskerk in opdracht van en in samenwerking met sint agnes Woningstichting worden 36 patiowoningen geherstructureerd. Het betreft hier woningen die uit oogpunt van functionaliteit en bouwfysica niet meer voldoen aan de tegenwoordige eisen. De woningen bestaan uit één bouwlaag en zijn opgebouwd uit een ongeïsoleerde betonvloer, na-geïsoleerde spouwmuren met deels nog enkel beglaasde kozijnen en een houten platdakconstructie. De woningen hebben een typisch kruisvormige plattegrond. Deze woningen hebben wij herontwikkeld met gebruikmaking van de bestaande (onderheide) funderingen en begane grondvloeren, welke technisch nog op orde bleken. De opdracht was om uit twee oorspronkelijke woningen, één nieuw woningtype te ontwikkelen welke weer zou voldoen aan nieuwbouweisen. Met als belangrijk uitgangspunt dat in elk geval geen sprake mocht zijn van een belastingtoename op de bestaande fundaties, zijn de woningen uiteindelijk samengesteld uit een geïsoleerd prefab constructief cellenbeton casco (wanden en dakvloer) met een traditioneel gemetseld buitenspouwblad. De bestaande begane grondvloer wordt na-geïsoleerd vanuit de kruipruimte. Het resultaat zijn woningen die qua plattegrond zelfs voldoen aan Woonkeur-eisen, die thermisch optimaal geïsoleerd zijn en qua wooncomfort voorts kunnen proteren van het accumulerende vermogen van het cellenbetoncasco in combinatie met optimale e- en W-installaties.


Flats Wijkerbaan Beverwijk Voor 216 atwoningen gelegen aan de Plesmanweg, Uiverhof en Pelikaanhof hebben wij in opdracht van en samen met woningcoöperatie WOOn op Maat woningaanpassingen ontwikkeld in het kader van wooncomfortverbetering. Van oudsher hebben deze atwoningen een buitengebied dat zich beperkt tot kleine inpandige loggia’s. De woningen worden verwarmd door middel van centrale blokverwarming voor het gehele woongebouw. in de gewijzigde situatie worden de woningen voorzien van een individuele centrale verwarmings-installatie en worden inpandige loggia’s omgevormd tot binnenruimten binnen de thermische schil ten behoeve van cv-ketel plaatsing en witgoedmachineopstellingen. Het privé-buitengebied van deze woningen wordt fors uitgebreid met riante zonbalkons tot wel ruim 8 m² extra vloeroppervlak en wordt voorzien in bruikbare vluchtroutes en de mogelijkheid tot bewassing van de ramen door het aanbrengen van aaneengesloten zeembalkons. De ontwikkeling kwam mede tot stand in nauw overleg met bewonersklankbordgroepen.

11

Jan de Windstraat 1 1945 sX Beverwijk tel. 0251-240904 Fax 0251-243795 [email protected] www.vanlithbeverwijk.nl

Zwanenbalg 1120 1788 Za Julianadorp tel. 0223-690888 Fax 0223-690999 [email protected]

ENERCOMFORT Prestatie Plan (epp) Maatwerk in energieprestatie & woningfunctionaliteit

Recommend Documents