On the origin of species
En toen kwam Darwin
1. Het ontstaan van het leven z Verklaring
voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. z
Creationisme
z
Intelligent Design
z
Evolutieleer.
z
z
z
2. Getuigen van deevolutietheorie z
2.2 argumenten uit de vgl anatomie
Nemen de bijbel letterlijk Creationisme met een wetenschappelijk sausje Darwin beschreef de mechanismen die nodig zijn voor evolutie
Fossielen z 2.3 z z
Argumenten uit de paleontologie
Fossielen Overgangsvormen
z paleontologen
houden zich bezig met de studie van fossielen z fossiel = is een (versteend) overblijfsel van een organisme of een afdruk ervan.
1
Voorwaarden voor fossilisatie z
z
organisme rot niet weg. z z z
Er bestaan overgangsvormen.
in moerassig gebied (geen zuurstof) te koud bedolven
z organisme z
Wat leren we van fossielen?
versteent
mineralen nemen de plaats in van de verschillende weefsels
De vogels zijn ontstaan uit de vroeger levende reptielen
3. Moderne evolutietheorie z De
z
reptiel z z z
z
klein borstbeen lange staart geen holle beenderen tanden
z
vogel z z z
vleugels pluimen hoornige snavel
3.1Variabiliteit en erfelijkheid z Individuen
lijken op hun ouders maar er kunnen ook nieuwe (combinaties) eigenschappen ontstaan Door mutatie z Door seksuele voortplanting z
theorie van Darwin blijft overeind maar hier en daar zijn vervolledigingen aangebracht.
3.2 Overcapaciteit z
Een individu heeft veel nakomelingen (meer dan er nodig zijn om soort instand te houden z
In theorie kan een koppel olifanten na 700 jaar 19 miljoen nakomelingen hebben……….En dan hebben we het niet eens over muizen.
2
3.3 Constantheid
3.4 Adaptatie en natuurlijke selectie
z Ondanks
die overcapaciteit blijft het aantal dieren van een populatie redelijk constant
z Struggle
for life of het fittest z Natuurlijke selectie en adaptatie z Survival z z
Galapagosvinken Resistentie van bacterien tegen antibiotica
z De
best aangepaste individuen hebben meer overlevingskans
4. Darwin versus Lamarck z Veranderingen
die optreden tijdens het leven door aanpassing aan het milieu (=modificatie) zijn niet erfelijk.
1. Verschillen tussen mens en mensaap z z z z
Plat aangezicht Gebit klein Rechtop lopen Aanpassingen aan het rechtoplopen z z z z
Wervelkolom Bekken Achterhoofdsgat Grote teen
z z z
Snuit Gebit fors met grote hoektanden Lopen op 4 poten
Aap – Mensaap - Mens
Waarin verschillen mens en mensaap? z Anatomische
verschillen te wijten aan verschil in voortbeweging. z Andere anatomische verschillen z Verschillen in gedrag (maken van werktuigen, voeding, cultuur, religie.
3
voortbeweging z
gedrag
Mensaap z z
z
z
z
z
Gebogen wervelkolom Achterste ledematen korter dan de voorste Opponeerbare grote teen Bekken in verlengde wervelkolom Achterhoofdsgat meer naar achter in de schedel
Mens z z
z
z
z
S-vormige wervelkolom Achterste ledematen langer Grote teen niet opponeerbaar Bekken schuin op de wervelkolom Achterhoofdsgat in het midden van de schedelbasis
andere verschillen z
Mensaap z z z z
Lucy
z z
z
z
Mensaap z
z
z
z
Gebruiken soms werktuigen Vooral vegetarisch voedsel Geen gesproken taal Komt alleen voor in Afrika en Azië in specifieke biotopen
z
Mens z z z z z z z z
Maakt werktuigen op maat Vlees belangrijke voedselbron Gesproken taal Gebruik van vuur Jagen Cultuur Religie Komt voor op alle continenten en in alle biotopen
Australopithecus afarensis z
Kleine schedel snuit Achteruithellend voorhoofd Uitgesproken geslachtsdimorfisme
z
Mens z z z z
Groot Geen snuit Hoog voorhoofd Vrouwen maar iets kleiner dan de mannen
1,2 m kiezen wijzen op harder voedsel dan de chimpansees schouderbladen wijzen erop dat ze nog goed in de bomen konden klimmen De handen en tenen waren nog krom. Waarschijnlijk een overblijfsel van het klimmen in bomen.
z Fossiel
van 3 miljoen jaar oud z aapmens z best bekende fossiel is Lucy z schedelinhoud 480 cm³ (1400cm³) z Lange tijd het oudste fossiel geweest. z Men dacht dat dit de rechtstreekse voorouder was van de mens.(achterhaald)
Homo habilis z Gelijktijdig
met de Australopithecinen leefde de Homo habilis z oudste vondst = KNM-ER 1470 z Geleefd: 2,4 - 1,5 miljoen jaar geleden
4
Homo habilis z De
handige mens groter hersenvolume z Herseninhoud: 500 - 800 cm3 z Door deze grotere hersenen is fijne motoriek en taal mogelijk z Maakt werktuigen van beensplinters en maakt vuistbijlen z Heeft
Homo erectus
Levenswijze H. habilis z Kwalitatief
beter voedsel .Er komt vlees op het menu. Er is nog geen jacht maar men eet aas.Op botten van antilopen treft men naast roofdiertanden ook snijsporen aan. z Omdat hersenen niet te veel kunnen groeien voor de geboorte gaat groei verder na de geboorte. Gevolg: kinderen blijven lang afhankelijk van de ouders
Homo erectus verspreidt zich over Azië en Europa
z Rechtop
lopende mens (misleidende naam) z geleefd van 2 miljoen jaar geleden tot -250. 000 jaar z Herseninhoud: 900-1200cm³ z Door grote herseninhoud wordt ontwikkeling van taal mogelijk
z
oudste menselijke resten in Europa z
z z
Homo antecessor gevonden in Gran Dolina 780 000 jaar oud voorouder van de Homo neanderthalensis
H sapiens z Oudste
skeletten in Europa ongeveer 40 .000 jaar oud. z Bekend als Cro-Magnon z jagers met gesofisticeerde speren z Ontstaan in Afrika uit H.erectus z Verdrong de andere Homo-soorten z kunstvoorwerpen sjabloontechniek z religieus
5
