Literatuur
Abbott, A. (1988). The system of Professions. An Essay on the Division of Expert Labor. Chicago/ Londen: The University of Chicago Press. Aquina, H.J., Bekke, A.J.G.M. & Bekkers, V.J.J.M. (red.) (1988). Zorg en sturing: heroriëntatie van particulier initiatief en overheid in Nederland. Zeist: Kerckebosch. Aken, J.E. van (1994). Strategievorming en Organisatiestructurering. Organisatiekunde vanuit ontwerp-perspectief. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Almanak voor de Stichting en de Vereniging. Juridische handleiding voor bestuurders, commissarissen en adviseurs (1996). Deventer: Kluwer. Argyris, Chr. (1996). Mens en organisatie in het bedrijf. Utrecht: Het Spectrum (Marka-Boeken). Bendix, R. (1963). Work and authority in industry. Ideologies of management in the course of industrialization. New York: Harper and Row. Bogt, H.J. ter (1999). Verzelfstandiging van overheidsorganisaties. Theorie en praktijk. Bestuurskunde 1. Boorsma, P.B. (1994). Privatisering en politiek-economische afwegingen. In: P.A. Verheyen (red.), Non-profit in bedrijf. Zeventien bijdragen aan de non-profit economie. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Broek, H. van den (1998). Hybride organisaties: een reële optie? Openbaar bestuur 12: 19 e.v. Bryson, J.M. (1988). Strategic planning for public and nonprofit organizations. A guide to strengthening and sustaining organizational achievement. San Francisco/London: Jossey-Bass Publishers. Burger, Y.D. (1993). Succes- en faalfactoren bij decentralisatie en autonomisering: de uitkomsten van een empirisch onderzoek. In: Y.D. Burger e.a. (red.), Effectief organiseren in de publieke en private sector. Tussen centrale beheersing en autonomie. Utrecht: Lemma. Burger, Y.D. (1996). Hoe stuur je professionals? Gids voor Personeelsmanagement 75 (2). Burns, T. & Stalker, G.M. (1961). Mechanistic and Organic systems of management. In: The management of innovation. London: Tavistock Publications Ltd. Bijsterveld, M. van (1998). Paradoxen bij organisatieverandering. In: H. Doorewaard & W. de Nijs: Organisatieontwikkeling en human resource management. Utrecht: Lemma. Cauwenbergh, A. van & Robaeys, N. van (1986). Strategisch gedrag: structuren en ideeën in beweging. Deventer/Antwerpen: Kluwer. Cohen, M.J. e.a. (1997). Eindrapport Werkgroep Markt en Overheid. Den Haag. Commissie Kwalificatiestructuur (1996). Gekwalificeerd voor de toekomst. Kwalificatiestructuur en eindtermen voor Verpleging en Verzorging. Zoetermeer: Ministerie van OCW. Crozier, M. (1964). The bureaucratic phenomenon. Chicago: University of Chicago Press. Dayal, I. & Thomas, J.M. (1968). Operation KPE: Developing a New Organization. The Journal of Applied Behavioral Science 4 (4). Delden, P.J. van (1991). Professionals: kwaliteit van het beroep. Amsterdam: L.J. Veen. B. Kapteyn, Organisatietheorie voor non-profit, DOI 10.1007/978-90-313-9297-1, © 2001 B. Kapteyn, Molenhoek
319
Delden, P.J. van (1993). Professionalisering als organisatiestrategie. M&O 47 (3). Delden, P.J. van (2000a). Hybride organisaties: ondernemen tussen overheid en markt. Openbaar bestuur 2000-4: 13 e.v. Delden, P.J. van (2000b). Hybride organisaties. Huwelijk tussen taak en markt. M&O 54 (mei/juni): 53 e.v. Derksen, J. & Eiff, V. (1999). Meting van doelmatigheid bij verzelfstandigde overheidsorganisaties. Openbaar bestuur 1999-9: 17 e.v. Doorn, J.A.A. van (1956). Sociologie van de organisatie. Beschouwingen over organiseren in het bijzonder gebaseerd op een onderzoek van het militaire systeem. Leiden: Stenfert Kroese. Doorn, J.A.A. van (1988). Rede en Macht. Een inleiding tot beleidswetenschappelijk inzicht. ’s-Gravenhage: Vuga. Elias, N. (1982). Het civilisatieproces. Sociogenetische en psychogenetische onderzoekingen. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum. Flynn, R. (1999). Managerialism, professionalism and quasi-markets. In: M. Exworthy & S. Halford (Ed.), Professionals and the new managerialism in the public sector. Buckingham, Pa: Open University Press. Godfroij, A.J.A. (1992). De strategische component. In: H. Doorewaard (red.), Integraal management. Leiden/Antwerpen: Stenfert Kroese. Goudriaan, R. e.a. (1998). Economische effecten van concurrentievervalsing door organisaties met exclusieve marktrechten. Den Haag: Ministerie van Economische Zaken. Gouldner, A.W. (1959). Reciprocity and autonomy in functional theory. In: L.Z. Gross (Ed.), Symposium on social theory. Evanston, Ill.: Row, Peterson. Groot, T.L.C.M. & Helden, G.J. van (1999). Financieel management van non-profitorganisaties (3e dr). Groningen: Wolters-Noordhoff. Grijpdonck, A. (1983). ‘Not-for-profit’ – Voor wat dan wel? De relevantie van een onderscheid. Bedrijfskunde 1983-3. Hage, J. (1980). Theories of organizations. Form, process and transformation. New York: Wiley & Sons. Heide, A. van der & Spaans, E. (1993). Van Missie naar Management. Strategisch instrumentarium voor de overheidsmanager. Den Haag: Sdu Uitgeverij. Heilbroner, R.L. (1995). De filosofen van het dagelijks brood. Amsterdam: H.J. Paris. Helden, G.J. van (1994). Financieel management van non-profitorganisaties. In: G.J. van Helden e.a. (red.), Financiële aspecten van non-profit management. Alphen aan den Rijn/Zaventem: Samsom Bedrijfsinformatie bv. Helden, G.J. van (1996). Zeven stellingen over bbi. Bank en Gemeente 23 (4): 24-29. Hendrix, H. & Konings, J. (2000). De kracht van het verschil. Samen werken aan gezondheid en welzijn. Molenhoek: Interakt.
320
Hersey, P. (1987). Situationeel leiding geven. Utrecht/Antwerpen: L.J. Veen. Hoek, H. (1996). Concerns in de gezondheidszorg. ZM Magazine 1 (jan). Hoek, H. (1998). Besturen op afstand bestaat niet! Het verschil tussen besturen en toezicht houden. ZM Magazine 9 (sept). Hoogland, J., Polder, J.J., Strijbos, S. & Jochemsen, H. (1995). Professioneel beheerst. Professionele autonomie van de arts in relatie tot instrumenten voor beheersing van kosten en kwaliteit van de gezondheidszorg (rapport no. 12). Ede: Prof.dr. G.A. Lindeboom Instituut. Hupe, P.L. & Meijs, L.C.P.M. (2000). Hybrid Governance. The impact of de nonprofit sector in the Netherlands. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau. In ’t Veld, R.J. (1988). Analyse van organisatieproblemen. Een toepassing van denken in systemen en processen (5e dr). Leiden/Antwerpen: Stenfert Kroese. In ’t Veld, R.J. (1998). Samenballen of scheiden: een bestuurlijk dilemma. Openbare uitgaven 1998-4: 212 e.v. Iterson, A. van (1992). Vader, raadgever en beschermer: Petrus Regout en zijn arbeiders 1834-1870. Maastricht: Universitaire Pers. Jansen, P.G.M. & Kerkstra, A. (1997). Effecten van functiedifferentiatie in de thuiszorg. Utrecht: LCVV / NIVEL / De Tijdstroom. Kanters, H.W., Griffioen, R.N. & Grunveld, F.E. (1992). Functiedifferentiatie en werkorganisatie. In: J.K. van Dijk e.a. (red.), Personeelsmanagement in de gezondheidszorg. Theorie en praktijk. Houten/Zaventhem: Bohn Stafleu Van Loghum. Kapteyn, B. (1996). Probleemoplossing in organisaties. Theorie en praktijk (3e herz. dr). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Kapteyn, B. (1998). Zelfsturing of misleiding. Over de toepasbaarheid van autonome taakgroepen in welzijns- en gezondheidszorg. Afscheidscollege. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Kapteyn, L.J. (1980). Helpen een vak vol tegenstrijdigheden. In: C.J.P. Steijger (red.), Over helpen gesproken ... de ontwikkeling van de maatschappelijke dienstverlening als onderdeel van het welzijnswerk. Alphen aan den Rijn/Brussel: Samsom. Kastelein, J. (1985). Modulair organiseren (2e dr). Groningen: Wolters-Noordhoff. Keuning, D. & Eppink, D.J. (1996). Management en organisatie: theorie en toepassing (6e dr). Leiden/Antwerpen: Stenfert Kroese. Kickert, W.J.M. e.a. (1998). Aansturing van verzelfstandigde overheidsdiensten: over publiek management van hybride organisaties. Alphen aan den Rijn: Samsom. Kluytmans, F. & Laanen, Ch. van (1993). Verbeteren van kwaliteit van arbeid en organisatie. In: F. Kluytmans & C. Hancké, Leerboek personeelsmanagement. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen / Heerlen: Open Universiteit. Knip, J.L. (1981). Organisatiestudies in het onderwijs. Organisatorische differentiatie en integratie in een hogere beroepsopleiding. Proefschrift. Utrecht: Rijksuniversiteit.
321
Kok, W. (1980). Politiek en beleid in welzijnswerk. In: C.J.P. Steijger (red.), Over helpen gesproken ... de ontwikkeling van de maatschappelijke dienstverlening als onderdeel van het welzijnswerk. Alphen aan den Rijn/Brussel: Samsom. Koningsveld, H. & Mertens, J. (1986). Communicatief en strategisch handelen. Inleiding tot de handelingstheorie van Habermas. Muiderberg: Coutinho. Koopman, P. (1996). Aansturings- en beheersingsmechanismen in groepen. Gedrag en organisatie 9 (6). Korthals, M. (1983). Filosofie en intersubjectiviteit, een kritische inleiding in de systematische filosofie. Alphen aan den Rijn/Brussel: Samsom. Krogt, Th. van der (1981). Professionalisering en collectieve macht. Een conceptueel kader. ’s-Gravenhage: Vuga. Krogt, W.P.M. van der & Vroom, C.W. (1988). Organisatie is beweging. Culemborg: Lemma. Kuypers, G. (1973). Grondbegrippen van politiek. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum. Lammers, C.J. (1993). Organiseren van bovenaf en van onderop. Een beknopte inleiding in de organisatiesociologie. Utrecht: Het Spectrum. Lammers, C.J., Mijs, A.A. & Noort, W.J. van (2000). Organisaties vergelijkenderwijs. Ontwikkeling en relevantie van het sociologisch denken over organisaties (8e bijgew. dr). Utrecht: Het Spectrum. Lane, J.E. (2000). The public sector. Concepts, models and approaches (3e ed). London: Sage Publications. Lawrence, P.R. & Lorsch, J.W. (1977). Organisaties en hun omgeving. Alphen aan den Rijn/Brussel: Samsom. (Vert. van: Organization and environment. Managing differentiation and integration. Boston: Harvard University. 1967.) Leenhouts, I. (1995). Gefaseerd samenwerken in de managementstichting. Het ZiekenHuis 9 (4) (mei). Leeuw, A.C.J. de (1990). Organisaties: management, analyse, ontwerp en verandering. Een systeemvisie (4e dr). Assen/Maastricht: Van Gorcum. Leeuw, A.C.J. de (1994). Besturen van veranderingsprocessen: fundamenteel en praktijkgericht management van organisatie-veranderingen. Assen: Van Gorcum. Likert, R. (1961). New Patterns of Management. New York: McGraw Hill. McGregor, D. (1960). The Human Side of Enterprise. New York: McGraw Hill. Luijk, H. (1992). De kunst van het organiseren (herz. van Taakverdeling en functievorming, 1973). Alphen aan den Rijn: Samsom Bedrijfsinformatie. Mannheim, K. (1940). Man and society in an age of reconstruction. Studies in modern social structure. London: Routledge and Kegan Paul. Mastenbroek, W.F.G. (1997). Verandermanagement. Heemstede: Holland Business Publications.
322
Marx, E.C.H. (1968). De taakopvatting van besturen van instellingen. Volksopvoeding 1968: 199 e.v. Mattern, R. (1985). De middle-manager als ‘probleemoplosser’ in Riagg’s. M&O 1985-5. McGregor, D. (1960). The Human Side of Enterprise. New York: McGraw Hill. Merton, R.K. (1957). Social theory and social structure (2e ed). Glencoe, Ill.: Free Press. Meurs, P.L. (1997). Nobele Wilden; over verantwoordelijkheden van directeuren van instellingen in de gezondheidszorg. Oratie 5 juni 1997. Driebergen: A.O. Adviseurs voor organisatiewerk. Michels, R. (1969). Democratie en organisatie. Een klassieke theorie, ingeleid door J.A.A. van Doorn. Rotterdam: Universitaire Pers. Mintzberg, H. (1983). Power In and Around Organizations. Englewood Cliffs: Prentice-Hall. Mintzberg, H. (1988). Opening up the definition of strategy. In: Quinn, Mintzberg & James, The strategy process, concepts, contexts and cases. Englewood Cliffs: Prentice-Hall. Mintzberg, H. (1991). Mintzberg over management: de wereld van onze organisaties. Amsterdam/Antwerpen: L.J. Veen. Mintzberg, H. (1992). Organisatiestructuren. Schoonhoven: Academic Service Economie en Bedrijfskunde. (Vert. van: Structure in fives. Designing effective organizations. Englewood Cliffs: Prentice-Hall, 1983.) Mintzberg, H. (1996a). Managing government, governing management. Harvard business review may-june: 76 e.v. Mintzberg, H. (1996b). Managementmijmeringen. PEMselect 12 (4). Mintzberg, H., Ahlstrand, B. & Lampel, J. (1999). Op strategie-safari. Een rondleiding door de wildernis van strategisch management. Schiedam: Scriptum. Mok, A.L. (1973). Beroepen in actie. Bijdrage tot een beroepensociologie. Meppel: Boom. Moret, Ernst & Young (1997). Tien jaar kwaliteitsverbetering bij gemeenten. Den Haag. Morgan, G. (1992). Beelden van organisatie. Schiedam: Scriptum Books. (Vert. van: Images of organization. Beverly Hills: Sage Publications Inc., 1986.) Mulder, M. (1976). Het spel om macht. Over verkleining en vergroting van machtongelijkheid (4e dr). Meppel: Boom. Mulder, M. (1977). Theorie over macht. In: A.W.J.E. van de Bunt, K.T.A. Halbertsma & M. Mulder, Macht in en rond organisaties. Alphen aan den Rijn: Samsom. Mulder, M. (1984). Omgaan met macht. Ons gedrag met en tegen elkaar (4e dr). Amsterdam/ Brussel: Elsevier. Noordegraaf, M. (1995). Managers en management. ‘Folklore en feiten’. M&O 49 (4). Noordegraaf, M. (1998a). Moderne model managers? Folklore en feiten. Bestuurswetenschappen 1998-3: 179 e.v. Noordegraaf, M. (1998b). Mintzberg over managers. The nature of managerial work. In: Bestuurskunde 7 (6).
323
Noordegraaf, M. (1999). Wat zit er in het koffertje? Het verschil tussen onzekerheid en ambiguïteit. M&O 1999-3: 45 e.v. Noordegraaf, M. (2000). Attention! Work and Behavior of Public Managers amidst Ambiguity. Proefschrift. Delft: Eburon. Otto, M.M. (2000). Strategisch veranderen in politiek bestuurde organisaties. Assen: Van Gorcum. Perrow, Ch. (1970). Organizational analysis: a sociological view. Belmont, Cal.: Wadsworth. Perrow, Ch. (1974). Organisaties in kritisch perspectief. Alphen aan den Rijn/Brussel: Samsom. (Vert. van: Complex organizations, a critical essay. Illinois/London, 1972.) Peters, Th. & Waterman, R. (1984). Excellente ondernemingen. Utrecht/Antwerpen: L.J. Veen. (Vert. van: In search of excellence. New York: Harper & Row, 1982.) Pfeffer, J. (1978). Organizational design. Arlington Heights, Ill.: AHM Publishing Corp. Plug, P. (1997). Over de levensvatbaarheid van hybride organisaties. Openbaar bestuur 1997-11: 9 e.v. Poel, J.H.R. van de (1981). Over de identiteit van non profit organisaties. In: A. Bosman (red.), Planning en beleid bij profit en non profit organisaties. Leiden/Antwerpen: Stenfert Kroese. Popper, K.R. (1978). De armoede van het historicisme (3e dr). Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum. Quinn, E.R., Faerman, S.R., Thompson, M.P. & McGrath, M.R. (1997). Handboek managementvaardigheden (2e ed). Schoonhoven: Academic Service. Ramondt, J. (1975). Bedrijfsdemocratisering zonder arbeiders. Een evaluatie van ervaringen met werkoverleg en werkstructurering (2e dr). Alphen aan den Rijn: Samsom. Ritsema van Eck-van Peet, H.P., Gruisen, M.J.J. & Broekhuis, M. (1991). Spanningsvelden bij kwaliteitszorg in de professionele dienstverlening. Bedrijfskunde 63 (3). Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (rvz) (2000). Professionals in de gezondheidszorg. Advies aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zoetermeer. Schnabel, P. (1988). De gezondheidszorg: van immuniteit tot publiek domein. In: A.M.J. Kreukels & J.B.D. Simonis (red.), Publiek domein. De veranderende balans tussen staat en samenleving. Meppel/Amsterdam: Boom. Sociaal-Economische Raad (ser) (1999). Advies Markt en Overheid. Den Haag. Simon, H.A. & March, J.G. (1969). Organisaties. Amsterdam: J.H. de Bussy. (Vert. van: Organizations. New York: Wiley and Sons, 1958.) Simon, M. (1990). De strategische functie typologie. Functioneel denkraam voor management. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Soeters, J. (1985). Excellente ondernemingen als sociale bewegingen. M&O 1985-2. Sopers, J.M.M. (1999). De bakens verzet. Publieke taakorganisaties in verandering. Assen: Van Gorcum & Comp. Thiel, S. van (2000). Quangocratization: trends, causes and consequences. Proefschrift. Utrecht: uu / ics.
324
Vange, P.J. van der (1995). Zicht op bestuur. Modernisering bestuurs- en managementstructuur verzorgingshuizen. WoonZorg Federatie (wzf) en Vereniging van Directies van Bejaardentehuizen (vdb). Velpen, P. van der (1994). Oog voor strategie van gesubsidieerde en gepremieerde organisaties. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Verbon, H.A.A. & Bussel, J. van (1994). Het ‘Tilburgse model’. In: P.A. Verheyen (red.), Non-profit in bedrijf. Zeventien bijdragen aan de non-profit economie. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Visser, G.R. (1996). Ziekenhuizen en de interne organisatiestructuur. In: G.R. Visser, W.P. Rijksen (red.), Ondernemend besturen: ziekenhuismanagement van overmorgen. Assen: Van Gorcum. Waal, S.P.M. de (2000). Nieuwe strategieën voor het publieke domein. Maatschappelijk ondernemen in de praktijk. Alphen aan den Rijn: Samsom. Weggeman, M. (1992). Leidinggeven aan professionals. Het verzilveren van creativiteit. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Welschen, P.T.M. (1997). Onderzoek planning en control bij middelgrote en kleine gemeenten; een rapportage op hoofdlijnen. Utrecht: kpmg. Wersch, P.J.M. van (1979). Democratisering van het bestuur van non-profit-instellingen. Alphen aan den Rijn: Samsom. Wilderom, C.P.M. & Joldersma, F. (1994). Succesvolle non-profit dienstverlening in de 21ste eeuw. In: P.A. Verheyen (red.), Non-profit in bedrijf. Zeventien bijdragen aan de non-profit economie. Deventer: Kluwer Bedrijfswetenschappen. Wissema, J.G. (1989). De kunst van het strategisch management. Deventer: Kluwer. Wissema, J.G. (1994). Unit management II. Ondernemerschap en samenhang in de gedecentraliseerde onderneming. Assen: Van Gorcum. Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr) (2000). Het borgen van publiek belang. Den Haag, Sdu. Zwaan, A.H. van der (1995). Organiseren van arbeid. Balanceren tussen hiërarchie en markt. Assen: Van Gorcum.
325
Register
A
B
aanbesteding
211
balkanisering
149, 284
aansprakelijkheid, externe
110
bbi, zie Beleids- en Beheers-
–, interne
110
instrumentarium
accreditering
298
bedrijfscultuur
190
actiebenadering
277
beheer
103
actietheorie
94
beheersmatige afhankelijkheid
290
actor
89
belangengroepen in organisatie
141
actorbenadering
89, 91, 93
adaptatie
307
adhocratie
189, 299
adjunct-directeur
45
beleid
43
–, operationeel
300
–, organisatorisch
122
–, professioneel
107, 293
administration
103
–, strategisch
afhankelijkheid
134
–, voorwaardenscheppend
–, eenzijdige
151
–, gemeenschappelijke
151
–, gepoolde
153, 154
–, wederzijdse
151
agentschappen
227, 231
16, 300
Beleids- en Beheersinstrumentarium (bbi)
242, 244, 245, 251
beleidscyclus
122
beleidsorgaan
207
beleidsvorming
Algemene Rekenkamer
232
benchmarking
ambacht
282
beroepsvorming
ambachtelijke organisatie
194
beslissingen, operationele
ambiguïteit
27, 243, 249, 250, 251
arbeid, professionele arbeidsverdeling, maatschappelijke –, technische arbeidsvoorziening arbitrage
293
43 227, 244, 249 271 44
–, organisatorische
44
25
–, strategische
43
271
besturingsfilosofie
271
bestuur
161, 189, 213 298
85 102
–, algemeen (ab)
107
–, beleidsvormend
106
aspectspecificatie
154
–, dagelijks (db)
107
audit
120
–, executief, uitvoerend
106
–, toeziend
107
autonome taakgroep
297, 151, 176, 178
autonomie
138, 152, 154
bestuursbeleid, constituerend
107
autorisatie autoriteit
138
bestuursmodellen
107
125
bevoegdheden budgetfinanciering
200
budgetsector
17, 200
budgettering
16, 209, 210
B. Kapteyn, Organisatietheorie voor non-profit, DOI 10.1007/978-90-313-9297-1, © 2001 B. Kapteyn, Molenhoek
327
31
bureaucratie
159, 160, 162
–, dubbele
140
–, professionele
186
D decentralisatie
39, 67, 137, 162, 182
–, functionele
228
–, horizontale
137
–, selectieve
C centrale sturing
129
–, verticale
centralisatie
137
decentralisering
certificering
298
138, 141, 144 137 78
decharge
107, 110
civiele diensten
68
definitie van organisatie
cliëntgerichtheid
81
delegatie
14 46, 159
college van bestuur
108
–, horizontale
47
collegiale afhankelijkheid
291
–, bij overheid
47
company of equals complexiteit concerns concurrentie concurrentievervalsing configuratie
290, 291 27 110 219, 227, 236 260, 264
delegeren
45
democratie
311
democratisering
deskundigheidsmacht
conglomeraten
302
diagnostiek
contingentietheorie
169
diensten
231, 241, 244, 258, 298
controle
74
222
deskundigheidsbevordering
181
contractmanagement
138, 142
deregulering
82, 295 126 25 200
–, civiele
68
–, facilitaire
68
dienstenstructuur
148
coöperatie van instellingen
110
coöperatieve vereniging
112
direct toezicht
13, 38, 74, 301
disciplinering
175
disculpatie
110
coördinatie coördinatiemechanismen coördinator corporate culture
75, 76 78 160, 173, 192
dienstverlening
67
controlerende staf
–, professionele
28 77
diversificatie
188
divisies
248
corporate identity
84
divisiestructuur
cultuur
173
divisievorming
cultuurverandering
233
dochterstichtingen
cultuurverschil
219
doelmatigheid
109, 183, 241, 243 67 110 14, 16
doelrationaliteit
162, 308, 313, 314
doelstrategieën
125
doeltreffendheid
328
24, 206
14
doelverschuiving
161
functiekenmerken, essentiële
34
duale ladderstructuur
40
functiewaardering
32
duale managementstructuur
40, 283
functiewaarderingssystemen
30
duale structuur
74, 284
functionalisatie
13
dualistisch bestuursmodel dynamiek
108
functionalistisch theorema
307
27, 171
functionele bevoegdheden
68
fusie
122
E effectiviteit 14, 16, 171, 181, 195, 205, 219 effectiviteitsparadox
181
G geledingen in organisatie
147
gezag
125
efficiëntie
14, 195, 219
eliminatie
308
G-indeling
146
goederen, collectieve
elite emergent strategy
118, 125
empowerment
178
ententestructuur
46, 52
equity
59 202
–, individuele
202
–, bemoei-
202
groeperen van taken
31
231
evaluatie
74
externe afstemming externe effecten
41 202, 204
externe machtsrelaties
183
F facilitair systeem
293
facilitaire diensten feedback
68, 148 75
finalisatie
13, 88, 94, 171
finaliteit
89
H handelen, communicatief –, instrumenteel
315 315
harmoniemodel
308
heffingsinstrumenten
212
hiërarchie
38, 140
holding
110, 187
hometeam
291
hoofdprocessen
68
horizontale taakspecialisatie
38
hulp
135
F-indeling
58, 59, 61
–, in lijn
59
human resource
–, naar tijd
59
human resources management
–, op order
59
humanisering van arbeid
169
121
human-relationsbeweging
166
fit flexibiliteit
26, 40, 62, 75, 182, 221
formalisering
79, 162
functiebeschrijving
30
functiedifferentiatie
33
329
hulpfuncties
hybride organisatie
68 168 173
214, 259, 257, 258, 263, 264, 280, 303
I imitatie
235, 308
indeling, F-
58
klantgerichtheid
231
klinische autonomie
275
korpsgeest
192
–, functionele
58, 61, 63
kritisch rationalisme
310
–, outputgerichte
58, 62, 64
kruissubsidiëring
indoctrinatie
192
informele communicatie
84
informele organisatie
167, 169
298
Kwaliteitswet Zorginstellingen
276
292
kwaliteitszorg
initiële kosten
203
kwaliteitszorgsysteem
innovatievermogen input
189, 289, 299
80, 206 294, 295
kwijting
110
173 76
inputfinanciering
34, 168
kwaliteitsborging
inhoudelijke afhankelijkheid
innovatieve organisatie
259, 265, 266
kwaliteit van arbeid
209, 211
L leefwereld
312, 313, 314
inputgerichte ordening
57
leiding
84
inputs
14
leidinggeven, situatief
49
inputverwerkend systeem
14
–, taakgericht
49
instellingen, private
15
leidinggevende top
148
instructiemodel
107
lerende organisatie
173, 177
instrumentele rationaliteit
163
liaisonfuncties
integraal management integratie interdependentie interne afstemming interne contracten
78, 154, 242
150
lijn
38
74, 170
lijnfuncties
68
176
linking pin
169
loafing
167
41 296
lokale concentratie
interventiestaat
221
lopende band
intrapreneur
173
lopendebandarbeid
invloed
135
I-profs
292
isomorfisme
226
137 23, 164 24
M maatschap
42, 290, 297
maatschappelijk ondernemerschap
174,
209, 212
J joint venture
111, 122
K kanteling kennismanagement
330
59, 67, 241 82
machinebureaucratie
166, 185, 289
machineorganisatie
248
macht
134
–, spreiding van machtsafstand
154 146
machtsstrijd
141, 150, 192
N
management by objectives
81, 94
nachtwakersstaat
managementfunctie
41, 47
managementstichting managementvaardigheden mandaat
neo-institutionalisme
225
110
neo-institutionele economie
223
49
netwerken
301
46, 47
mandatering
220, 221
new public management 240, 246, 248,
275
maraps
47, 241
marketfailures
203
marketing
44
marktorganisatie marktsector marktwerking
249, 251 niet-routinematige problemen non-profitinstellingen non-profitorganisatie(s)
174, 208 15, 17, 121, 171,
15
189, 198, 199, 204, 205, 207, 210, 219,
200
245
15, 67, 162, 195, 206,
non-profitsector
81, 110, 160, 162, 195,
209, 218, 222, 227, 228, 235 massaproductie matrixorganisatie matrixstructuur
103
199, 201, 209
23
normfuncties
30
172
not-for-profit
199
65, 300
mechanisch organisatietype mechanisch regime
128
O
128, 129
oligarchie
146
182
omgeving
89
mechanische structuren medezeggenschap 142
omgevingsrelaties
170
onafhankelijkheid
152
middenkader 44, 49, 126, 148, 283, 284
onderlinge afhankelijk
79
middenmanagement
177
onderlinge afstemming
76
middle-management
126
ondernemerschap
meritocratie
189, 300
M-indeling
59
missie
14, 117, 82, 296
mission statement
82, 123, 192, 296
172
ondernemingen, excellente
172, 191
ondernemingsorganisatie
185
ondernemingsraden
142
missionaire organisatie
190
ondersteunende diensten
150
modulair organiseren
189
ondersteunende staf
148
110
ontspecialisering
moederstichting monitoring
224, 235
monopoliepositie multidisciplinaire samenwerking multiplicatie
15 189 59
onzekerheid
62 16, 27, 51, 219, 299
onzekerheidsreductie open communicatie openeinde-regelingen
multiprofessionele teams
299
operationeel management
mythen
247
operationele sturing
331
249 312 210 127, 128 104
ordening, inputgerichte
57
ordeningsprincipe(s)
57, 60
politieke organisatie
192
politieke spelletjes
193
organigram
69
portfolio
213
organisatie
14
praxis
313
–, professionele –, winstbeogende organisatiecultuur
74, 82
prestatienormen
81, 95
14
prestatieparadox
236
82, 118, 191, 196, 233, 259
prijs/kwaliteitverhouding
204, 206
organisatie-ideologie
190
prijsuitsluiting
organisatieontwikkeling
169
primaire processen
202 68
organisatieschema
69
principal-agent-theorie
organisatorisch beleid
122
privatisering
organisch regime
129
organische structuren
182
organiseren
12
output(s)
14, 76
outputfinanciering
224
218, 222, 224, 227, 228, 232, 233
product/marktcombinatie
187
professie professional(s)
270, 271, 273 248, 270, 271, 272, 283,
200, 211
outputgerichte indeling output-normen
58, 62, 64 176
outputsturing
284 professionalisering
149, 272
professionaliseringsprocessen
271, 272,
241, 245
overheid overheidsbeleid
15
prijssignaal
246, 247, 248
professioneel beleid
297
professioneel management
278
264, 295
professioneel statuut
277
15
professionele arbeid
25
208, 220, 221, 228,
overheidsdiensten overheidsmanagement
273, 282
252
professionele autonomie
40, 274, 275
professionele dienstverlening professionele groep
P para-commercialisme
212
291
professionele organisatie(s) 82, 74, 248,
paradigma
250
particulier initiatief
208
professionele standaarden
particuliere instellingen
209
profit
personeelsbeleid
169
profitorganisatie
persoonlijke prominentie
147
programmering
persoonsgebonden budget
212
projectteams
pigeonholing
288
protocollen
piramidestructuur planning
332
28
280, 288, 289, 290 275 199 198, 199 75 299 78, 80, 84, 275
39
public choice-theorie
224
165, 206
publieke organisaties
253
publieke sector
rolanalysetechniek
34
pulled
248, 251 229
routine
25
pushed
229
R-profs
292
234
scenario’s
quantumsprongen
129
schaalvoordelen
28
quartaire sector
200
scharrelruimte
153
scientific management
164
secundaire processen
68
Q
S
quango
R
120
raad van bestuur
108
segmentatie van doelgroepen
205
raad-van-beheermodel
108
semi-professie
272
raad-van-commissarissenmodel
108
situatiedefinitie
97
raad-van-toezichtmodel
108, 109
situatiefactoren
182
rantsoenering
208, 210
sleutelfactoren
243
sleutelpersonen
125
–, van diensten
257
rationale finalisatie
13
rationaliteit
88, 97, 312
sociaal handelen
312
sociale controle
176, 177
–, communicatieve
313
sociale technologie
310
–, functionele
311
sociotechniek
169
–, praktische
314
sociotechnisch systeem
168
–, strategische
313
sorteerbak
123
–, substantiële
311
span of control
–, wetenschappelijke
313
stabilisatiemotief
rechtsvormen van organisaties
104
staffuncties
regelcapaciteit
103
stakeholders
regelen
103
standaarden
regimes, mechanische
85
57, 77, 301 204 45, 68 16, 89, 92, 121, 260, 261
standaardisering
78 23, 84
–, organische
85
–, van kennis en vaardigheden
81
relatiegerichtheid
50
–, van normen
82
Research en Development
302
resultaatverantwoordelijke eenheden
–, van resultaten –, van werkprocessen
81, 155, 156, 187, 260
steady state
69, 94 78 103
resultaatverantwoordelijke groepen 297
stelselwijziging gezondheidszorg
retributies
212
stichting
106
revisionisme
168
stichtingenregister
110
strategieformulering
127
richtlijnen
333
78
15
strategisch beleid
88, 116, 207, 283
strategisch traject
120, 123, 125
taylorisme
164
teamoverleg
296
strategische allianties
122
technische staf
149
strategische keuze
120
tendersysteem
211
strategische sturing
104
terugkoppeling
structuren, mechanische
182
theorie X
168
–, Y
168
–, organische
182
structurering
41
structuur, organieke –, personele
39, 56 39
sturen
103
sturing
102, 176
–, centrale 129
throughput tijdstudies Tilburgse model
75
76 164 240, 249
topleiding
148
topmanagement
126
transactiekosten
236, 261
–, extrinsieke
102
–, intrinsieke
102
–, mechanische
128
–, operationele
104
uitbesteding
–, strategische
104
uitvoerende kern
148, 149
stuurcapaciteit
103
unitmanagement
67, 173, 189
swot-analyse
120
systeem theorie
94
systeembenadering
89, 92, 277
T taakanalyse
164
taakgerichtheid
50
taakorganisatie(s)
18, 200, 207, 209, 211, 212, 213, 257, 259
transparantie
153
U 218, 222, 228
V vakgroepen
63
veranderingsmanagement
233
verband van professionals
290
verdelingsmotief
204
vereniging
106
verenigingenregister
110
verschoningsrecht
274
–, horizontale
22
verticale taakspecialisatie
taakspecialisatie
23
verzelfstandiging
–, horizontale
38
–, externe
227
–, verticale
38
–, interne
227
taakverdeling
13
taakverrijking
29
taakverruiming tactiek
29, 169 116
taken, groeperen van
334
31
verzorgingsstaat
38 230, 231, 233
174, 221
W waarderationaliteit waardevrijheid
163, 309 162
waardering interne effecten
203
welzijnssector
280
werkoverleg
143
Wet Beroepen Individuele Gezondheidszorg (Wet big)
276, 277
Wet Markt en Overheid
265, 266
Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (wgbo)
275
Wet op de Ondernemingsraden
142
wet van Beaumol
222
wet van Pareto
203
winst
199
winstuitkering
105
Z zbo’s, zie Zelfstandige Bestuursorganen zelfbeheer
231
zelfbestuur
232
zelfdiscipline
130, 176
zelforganisatie
176
Zelfstandige Bestuursorganen (zbo’s) 228, 230, 235 zelfsturende teams
151, 169, 176
zelfsturing
102, 128, 129
zendingsorganisatie
190
zeven-s-model
173
ziekenhuizen
335
60, 67
Over de auteur
Drs. L.J. Kapteyn was verbonden aan vdo, Opleidings- en adviescentrum te Nijmegen, onderdeel van de faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Hij was onder meer stafdocent van de Voortgezette Opleiding Organisatie en Management voor de non-profitsector en coördinator van de managementleergang klf. In 1998 hield hij zijn afscheidscollege Zelfsturing of misleiding. Over de toepasbaarheid van autonome taakgroepen in welzijns- en gezondheidszorg. Van zijn hand verschenen ook Probleemoplossing in organisaties (3e geheel herzien druk, 1996), teksten voor de Open Universiteit en artikelen in diverse readers en tijdschriften over management en organisatie.
B. Kapteyn, Organisatietheorie voor non-profit, DOI 10.1007/978-90-313-9297-1, © 2001 B. Kapteyn, Molenhoek
337
