Electronische bijlage bij Vaticaans Woordenboekje
IT-LATIJN Vincent Hunink
Medio 2005 heb ik op verzoek van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep een lijst samengesteld met ‘moderne’ Latijnse woorden. Beter gezegd: moderne begrippen omschreven in nogal moeizaam Latijn, zoals dat op het Vaticaan in gebruik is. In het resultaat, het Vaticaans Woordenboekje (Amsterdam 2005), kun je lezen wat flipperkast, gifwolk, treinongeluk en massamedia in het Latijn is, plus nog een kleine tweeduizend andere begrippen. De bron waarmee ik moest werken was het Lexicon recentis Latinitatis (Vaticaanstad 2003). Dat woordenboek is een bundeling van onderdelen die zijn verschenen in de loop van de jaren tachtig en negentig. Een opvallend gebrek van het woordenboek is het ontbreken van hedendaagse IT-terminologie. Jammer genoeg kon ik daarom in het genoemde boekje geen woorden opnemen voor harde schijf, server, downloaden, enzovoort. Op het internet (interrete) zijn er gelukkig al goede initiatieven in deze richting. Daarom heb ik een lijstje met Latijnse computertermen verzameld. Ze zijn in hoofdzaak afkomstig van een respectabele Duitse site (al is het dan niet die van het Vaticaan zelf...): http://www.latein-mv.de/vokabel.html. Voor de goede orde heb ik de ‘Nederlandse’termen aangepast of vertaald. Een aantal termen heb ik nog toegevoegd of aangevuld vanaf een andere, iets uitgebreidere site: http://www.obta.uw.edu.pl/~draco/docs/voccomp.html --Afkortingen abbr. - abbreviatura abstr. - abstractum adj. - adiectivum e.g. - exempli gratia f. - genus femininum indecl. - indeclinabile m. - genus masculinum n. - genus neutrum pl. - numerus pluralis subst. - substantivum v. - vide vt - verbum temporale (bij nomina volgt de genitivus en het geslacht)
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 2
aanwijzer - subst. index,indicis m. adres, e-mail adres - subst. inscriptio (cursualis) electronica adres, geheugenadres - subst. (memoriae) locus,i m. adres, URL - subst. inscriptio (interretialis vel interneti) afsluiten - vt sustinere (processum vel programma) assembleertaal - subst. lingua,ae f. machinalis besturingssysteem - subst. systema,atis n. internum binair - adj. binaris,is,e bit - subst. bitus,i m. (abbr. binaris digitus) booting-up - subst. initiatio,onis f. systematis bug - subst. mendum,i n.; vol bugs - adj. mendosus,a,um bureaublad - subst. fundus,i m. bus - subst. magistrale,is n. byte - subst. octetus,i m. chip - subst. talus (integratus),i m commando - subst. iussum,i n. compilatie - subst. compilatio,onis m. compileerder - subst. compilatrum,i n. compileren - vt compilare computer - 1. subst. computatrum,i n 2. adj. computatralis,is,e constante - subst. (valor) constans,ntis m. coprocessor - subst. coprocessorium,i n. (arithmeticum) CPU (Central Processing Unit) - Processorium Centrale crashen - vt cadere, collabi (systeem is gecrashed - systema cecidit vel systema collapsum est) cyberspace - subst. cyberspatium,i n.; spatium,i n. cyberneticum www.vincenthunink.nl
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 3
data - subst. data,orum n. database - subst. datarum ordinatrum,i n. debuggen - subst. emendatio,onis f. debugger - subst. emendatrum,i n. deleten - vt delere digitaal - adj. digitalis,is,e directory, map - subst. (plicarum) index,indicis m. disk - subst. discus,i m; hard disk - discus durus vel rigidus vel fixus; compact disk discus compactus disk drive - subst. statio,onis f. discorum diskette - subst. disculus,i m downloaden - vt (ex)trahere (aliquid ex reti) draaien - vt operari (e.g. proigramma draait - programma operatur; programma laten draaien - fac programma operetur e-mail - 1. subst. litterae,arum f. electronicae 2. abstr. cursus,us m. publicus electronicus electronisch - adj. electronicus,a,um FAQ – subst. Frequenter Allatae Quaestiones, um f file, bestand - subst. scapus,i m; plica,ae f folder, map - subst. cooperculum,i n, scrinium, i n font, lettertype - subst. typus,i m. format - subst. forma,ae f.; compositio,onis f. formatteren - vt (discum) (con)formare geheugen - subst. memoria,ae f. geluid - subst. sonus,i m., getal - subst. numerus,i m. hardware - subst. armatura,ae (electronica) hexadecimaal - adj. sedecimalis,is,e www.vincenthunink.nl
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 4
homepage - subst. pagina,ae f. domestica hypertext - 1. subst. hypertextus,us m. 2. adj. hypertextualis,is,e ikoontje - subst. icon,onis f. inloggen - vt inire input - subst. initus,us m.; input and output - (datarum) initus exitusque installeren - vt installare, instituere, instruere instructie - subst. iussum,i n. Internet - subst. Internetum,i n; Interrete,is n interrupt - subst. interruptus,us m. invoeren – vt (dat) inducere IRC - subst. Interretialiter Relatum Colloquium, i n joystick - subst. manipulus,i m. kabel, draad - subst. filum,i n. killen (abrupt beëindigen) - vt. occidere kopiëren - vt copiare laden - vt legere (e.g. computer laadt een bestand - plica a computatro legitur) lijst - 1. subst. catena,ae f. 2. list owner - moderator,oris m. gregis 3. v. mailing list link - subst. coniunctio,onis f.; ligamen,inis n. linken - vt consolidare linking - subst. consolidatio,onis f. listing - v. program loop (in programma) – vt.. ambitus, us m magnetisch - adj. magneticus,a,um mail - v. e-mail mailing list - subst. grex,gregis m. (Interneti) modem - subst. transmodulatrum,i n monitor - subst. monitorium,i n www.vincenthunink.nl
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 5
muis - subst. mus,muris m; musculus,i m multitasking - subst. processio,onis f. multiplex net - subst. rete,is n netserver - subst. computatrum moderans; moderatrum,i n node - subst. nodus,i m., an Internet node - nodus Interneti operetur) parallel - adj. parallelus,a,um poort - subst. portus,us m. procedure - subst. procedura,ae f. proces - subst. processus,us m. processor - subst. processorium,i n.; programma - subst. programma,atis n.; program listing - textus,us m. programmatis programmeerbaar - adj. programmabilis,is,e programmeren - vt programmare programmeur - 1. homo programmator,oris m.; programmatrix,icis f. 2. machina programmatrum,i n. RAM - subst. memoria,ae f. volatilis; statisch RAM - memoria statica; dynamisch RAM - memoria dynamica register - subst. regestrum,i n. registeren - vt nomen addere; nomen profiteri ROM - subst. memoria,ae f. fixa routine - subst. v. procedure saven - vt (con)servare, (data in disco) reponere scannen - vt. scandere (e.g. paginam, imaginem etc.) scanner - subst. scansorium, i n. scherm - subst. scrinium,i n; quadrum,i n schermmodus - subst. modus,i m. (imaginem) exhibendi serieel - adj. serialis,is,e www.vincenthunink.nl
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 6
server - subst. v. netserver shift – subst. clavis "shift" shutdown, afsluiten - vt claudere (systeem is afgesloten - systema clausum est) sleutel - subst. clavis,is f socket - subst. nidus,i m. software - subst. v. program spreadsheet - subst. charta,ae f. computativa stack - subst. strues,is f. stream (datastroom) – subst. fluctus,us m string - subst. series,ei f.; character string - litterarum series. subdirectory - subst. v. folder subroutine - subst. subprocedura,ae f.; subprogramma,atis n. systeem - subst. systema,atis n. tape - subst. taenia,ae f. tekstverwerker - subst. (programma) editorium,i n. terminal - subst. terminale,is n. toetsenbord - subst. claviatura,ae f. uitloggen - vt exire uitvoeren - vt v. draaien uploaden - vt mittere (aliquid ad rete) URL (Universal Resource Locator) – subst. Universale Rerum Locatrum n. variabele - subst. (valor) variabilis,is m.; variabile,is n. vector - subst. index,indicis m. venster - subst. fenestra,ae f. verbinden - vt conectere verbinding - subst. conexus,us m. versturen, zenden (van bericht) – vt mittere www.vincenthunink.nl
IT-woorden Nederlands/Latijn, p. 7
waarde - subst. valor,oris m. wachtwoord - subst. signum,i n. weghalen - vt eradere; v. delete wegschrijven - v. save woord - subst. verbum,i n., long word - verbum longum World Wide Web - subst. Tela,ae f. Totius Terrae (TTT)
www.vincenthunink.nl
