Eindverslag Regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak 2012 ‘ontmoeten op het knooppunt van de smaak’
Regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak is mede mogelijk gemaakt door:
Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei, Plus Supermarkt Amersfoort, Regardz groep, Bergparty, Nederlandse Spoorwegen, Lentink de Jonge accountants en belastingadviseurs, Mensenland, StreekmeNU, Food ID, Regionale zaken, Stichting Citymarketing Regio Amersfoort, Veldhuizen Beens Castel Notarissen, Culi Arta Communications, Culinaire Eetalage/Bibliotheken Eemland
Onderwerpen: 1. Voorwoord 2. Achtergrondinformatie Aanleiding Projectorganisatie en werkwijze Doelstellingen 2012 Doelgroepen 3. Communicatie 4. Welke activiteiten hebben we uitgevoerd? 5. Sponsoren en subsidiënten 6. Welke kansen zijn er voor lokaal en duurzaam voedsel? 7. Financieel verslag 8. Slotwoord 9. Bijlage: Persberichten
pagina 3 4 en 5 6 , 7, 8 10 11 12 14 t/m 19 20 22 24 25 26 t/m 29
De ‘aardappel’ stond centraal als themaproduct 2012
1. Voorwoord In 2012 zijn stond de stad en regio Amersfoort in het teken van smakelijk, lokaal, puur en seizoensgebonden voedsel. Wij hebben elkaar opgezocht, ontmoet en genoten van lekker, gezond en eerlijk voedsel. Maar ook tijd genomen om genieten te combineren met discussies over wat lokaal en duurzaam voedsel is en hoe wij de mooie producten uit onze regio bij de consument thuis én bij de horeca, instellingen, kantines etc. op tafel krijgen. Met circa 80 smakelijke activiteiten hebben we getracht om aandacht te vragen voor een bewuste omgang met voedsel, dat begint met vragen als: “waar komt mijn eten vandaan?”, “hoe is het gemaakt en door wie?”, “wat proef ik nu?” en “hoe ben ik door mijn voedsel met anderen en met mijn omgeving verbonden?”. Vragen die leiden tot een ontdekkingstocht naar eerlijk, gezond, smaakvol en streekeigen voedsel. Regio Amersfoort als Hoofdstad van de Smaak heeft aandacht gevraagd voor al die facetten, van culinaire hoogtepunten tot agrarische economie, van een gezonde lifestyle tot een verminderde ‘ecologische foodprint’. Regio Amersfoort ligt op het middelpunt van Nederland en ‘voedsel’ is de rode draad geweest in het programma van ontmoeten op het knooppunt van de smaak. In dit eindverslag legt het projectteam en het bestuur van Stichting Amersfoort Hoofdstad van de Smaak verantwoording af over het gevoerde beleid, activiteiten en bestedingen en wordt een korte doorkijk gegeven naar de mogelijkheden voor lokaal en duurzaam voedsel voor de komende jaren.
‘Piepers poten door brugpiepers’ bij boerderij De Riet (Leusden)
2. Achtergrondinformatie Aanleiding Aandacht voor lokaal en echt eten is niet nieuw voor Amersfoort. Met de projecten Stad zoekt boer in 2007/2008, Echt Eten in de Eemstad in 2011, de start van Smaak van de Streekmarkt in 2011, was de kandidatuur voor de titel Hoofdstad van de Smaak 2012 een logisch gevolg om aandacht voor lokaal voedsel te continueren en tussentijds te bekronen als smaakhoofdstad van Nederland. Amersfoort en de regio (Bunschoten, Leusden, Barneveld, Nijkerk) is een actief en energiek gebied omgeven door gevarieerde agrarische en recreatieve natuur- en cultuurgebieden en productie en verwerking van voedsel. Naast grootschalige agrarische activiteiten is in toenemende mate ook aandacht voor kleinschalige specialistische activiteiten. Enkele voorbeelden: Landwinkels, CSA’s, Voedselkollektief De Koppelpoort, Knoflookkwekerij Eemlook, wijngaard Aan de Breede Beek, Valleibieren, Eemlandhoeve, Smaak van de Streekmarkt, zorgboerderijen, Tuinpark Laakzijde, Eetbare stad, etc. Amersfoort kenmerkt zich als regie gemeente door een actieve ‘bottom up’ participatie bij de ontwikkeling van projecten door betrokken burgers en ondernemers in de stad en regio. De gemeente Amersfoort ondersteunt en faciliteert waar mogelijk deze initiatieven. Dit is ook het geval geweest bij het project Hoofdstad van de Smaak. Enkele actieve burgers en ondernemers hebben in het najaar van 2011 de mogelijkheden onderzocht om de titel Hoofdstad van de Smaak 2012 te verwerven. De doorlooptijd om dit te realiseren was kort en de kansen voor fondsenverwerving waren beperkt in deze economische lastige tijd. Op 2 november 2011 is tijdens een brainstorm bijeenkomst in de historische Mariënhof de kiem gelegd voor de ontwikkeling van Hoofdstad van de Smaak 2012, met het door burgemeester Bolsius van Amersfoort bezegelde Akkoord van de Mariënhof. Uit de reacties van betrokkenen burgers, ondernemers en maatschappelijke partijen bleek voldoende creativiteit en animo te bestaan om een programma voor Hoofdstad van de Smaak 2012 te ondersteunen en te ontwikkelen. Vervolgens is een kernteam van vrijwilligers aan de slag gegaan om in overleg met de stichting Week van de Smaak, de titelgever van Hoofdstad van de Smaak, de nominatie en organisatie hiervoor te organiseren. In december 2011 heeft dit geresulteerd in de toekenning van de titel Hoofdstad van de Smaak en de oprichting van het projectteam regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak met als leden: Bart Pijnenburg, Daphne Bartels, Jos van Winkel, Cor Holtackers en stagiaire Esther Kemna (van 1 januari tot 1 juli 2012). Bij de opstart heeft CEO Pieter Aalbers van Regardz het team ondersteund met fondsenwerving. Ook Loek van Hasselt (gemeente Amersfoort), het team van Citymarketing, ondernemers, instellingen en vele, vele anderen hebben dat met hun energie en inzet mogelijk gemaakt. Daarmee kon dit bijzondere jaar tot een succes uitgroeien.
Projectorganisatie en werkwijze In januari 2012 is de Stichting Amersfoort Hoofdstad van de Smaak opgericht met als doel om een juridische status voor de werkzaamheden en activiteiten van Hoofdstad van de Smaak te realiseren. De leden van het projectteam vervullen ook bestuurlijke functies voor de stichting: Voorzitter: Bart Pijnenbrug Secretaris: Cor Holtackers Interim penningmeester: Cor Holtackers Bestuursleden: Daphne Bartels en Jos van Winkel Accountants Lenting de Jonge uit Amersfoort zijn gevraagd om controle op de financiële administratie uit te voeren en hebben dit als sponsoring ‘in natura’ aangeboden. Taken van het projectteam: Het projectteam was verantwoordelijk voor alle aan de Hoofdstad van de Smaak gerelateerde werkzaamheden, zoals: Communicatie: communicatieplan, externe (pers)contacten, website onderhoud. Activiteitenprogramma: coördinatie programmabeheer, ontwikkeling eigen activiteiten, stimulering activiteiten door derden, platform bieden voor arrangementen. Promotie: promotionele werkzaamheden om Hoofdstad van de Smaak onder de aandacht te brengen. Sponsoring, fondsenwerving en onderhoud van sponsorcontacten c.q. tegenprestaties, samenstellen ambassadeursgroep. Begroting, financiële en projectverslaglegging. Bestuurlijke contacten met deelnemende gemeenten Amersfoort, Bunschoten, Leusden. Het projectteam heeft de maanden januari, februari en een deel van maart gebruikt om de organisatie in te richten, fondsen te werven, een huisstijl te ontwikkelen, opstellen van een communicatieplan en het informeren aan belanghebbenden over de mogelijkheden die het Hoofdstad van de Smaakjaar biedt. In vergelijking met vorige Hoofdsteden van de Smaak was de begroting beperkt tot circa 100.000 euro (andere steden: 250.000 euro tot 400.000). Het team heeft gekozen om zoveel mogelijk werkzaamheden in eigen beheer en tegen gereduceerd uurtarief en deels vrijwillig uit te voeren om kosten te beperken.
Projecteam regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak (foto: met dank aan Regionale Zaken)
Daarnaast is een team van ambassadeurs samengesteld die diverse malen dit jaar bij elkaar zijn gekomen om informeel te worden bijgesproken over de activiteiten van Hoofdstad van de Smaak en het belang van agenderen van lokaal en duurzaam voedsel voor de toekomst. Dit team bestond uit de burgemeesters van Amersfoort, Leusden, Bunschoten en Barneveld, gedeputeerde van Provincie Utrecht en vertegenwoordigers van Amersfoortse bedrijven en diverse stichtingen. Het projectteam is bijzonder blij met de inspanningen en de goede samenwerking met Stichting City Marketing Regio Amersfoort in marketing en communicatie. De activiteiten van Hoofdstad van de Smaak zijn met een eigen url www.hoofdstadvandesmaak.nl ondergebracht bij de website www.tijdvooramersfoort.nl die ontwikkeld is door Stichting Citymarketing Regio Amersfoort. Deze website heeft een groot bereik en is dé portal voor evenementen met muziek, cultuur, theater, horeca, winkelen en kinderactiviteiten in Amersfoort en omgeving. Het projectteam is maandelijks of vaker bij elkaar gekomen om de actuele zaken met betrekking tot Hoofdstad van de Smaak te bespreken. Van alle bijeenkomsten zijn notulen gemaakt.
Overdracht Hoofdstad van de Smaak 2011 (Groningen) aan Regio Amersfoort en ‘kookbattle’ wie maakt de lekkerste aardappelsoep. Burgemeester Annemiek Vermeulen (Leusden) maakt de publiekskeuze bekend.
Doelstellingen De motivatie voor Hoofdstad van de Smaak komt voort uit plezier, betrokkenheid, en de ambitie om enkele doelstellingen dichterbij te brengen: BEWUSTER. Versterkt voedselbewustzijn - in termen van herkomst, kwaliteit en impact van voedselproductie en –consumptie - , beter proeven wat je eet en verbinding met je omgeving; KIEZEN. Meer mensen kiezen er (dagelijks) voor om gezonder en duurzamer te eten en zijn door (her)ontdekte kennis ook beter in staat daarin een voorkeur te ontwikkelen; AMERSFOORT. Profilering van regio Amersfoort met het ‘goede leven’, waarin genieten, kindvriendelijkheid, groen en de ontmoeting tussen stad en ommeland belangrijke elementen zijn. De doelstellingen richten zich op kennis, houding en gedrag van individuen en worden gerealiseerd via zintuiglijke middelen: zien, proeven, voelen, ruiken, ervaren. Kennis is belangrijk, maar voedsel gaat om méér dan cerebrale zaken. Vandaar dat we hebben getracht mensen te betrekken bij een programma van evenementen en belevenissen die meerwaarde krijgt door de juiste informatie en duiding. Het programma van Hoofdstad van de Smaak moest dan ook divers zijn en via diverse kanalen diverse groepen aanspreken. Operationele doelstellingen waren daarom gericht op organisatie, verbinding en promotie van een serie publieksactiviteiten rondom lekker, gezond, duurzaam en regionaal voedsel, die goed worden bezocht en waar mensen elkaar ontmoeten. Wij hebben getracht extra aandacht te besteden aan programma onderdelen voor kinderen en scholieren. De publieksactiviteiten omvatten zowel ‘bestaande’ als nieuwe activiteiten en moesten een bijdrage leveren aan de doelstellingen van Hoofdstad van de Smaak (BEWUSTER/KIEZEN/AMERSFOORT). De aanpak richtte zich vooral op een gecoördineerde inzet van organisatie- en communicatiemiddelen; financiële ondersteuning van activiteiten kon slechts op beperkte schaal plaatsvinden. Daarnaast zou dit eenmalige programma ook moeten bijdragen aan blijvende effecten voor de toekomst en dat heeft onder meer geresulteerd in deelname aan het EU Urbact programma ‘sustainable food for urban communities’ (zie paragraaf 7). Geen doelstellingen maar wel directe of indirecte effecten op langere termijn daarvan kunnen zijn: meer restaurantbezoek en toerisme, een grotere betrokkenheid bij (stads-)landbouw, gezondere lifestyle en minder obesitas, versterkte sociale cohesie, een regionale voedselstrategie van lokale overheden, structureel vergroten aanbod van duurzaam en streekeigen voedsel in winkels, op scholen en in bedrijven, nieuwe samenwerkingsverbanden die kortere voedselketens mogelijk maken, meer bekendheid van de Amersfoortse regio als aantrekkelijke bezoek- en vestigingsplaats voor bewoners en bedrijven, vermindering van de regionale CO2-uitstoot, en meer waardering voor culinaire en agrarische activiteiten en beroepen.
Doelgroepen Uit de evaluatie van de activiteiten blijkt dat de volgende doelgroepen met dit project zijn bereikt:
Bewuste consumenten, bestuurders en duurzame organisaties in de deelnemende gemeenten; Voedselprofessionals (waaronder boeren, restaurateurs, retail, horeca); Kinderen en scholieren; Algemeen toeristisch en culinair publiek; Programmadeelnemers (waaronder verenigingen, instellingen en ondernemers); Sponsors (waaronder bestuurders van bedrijven en overheden); Ambassadeurs van HvdS en andere sympathisanten; Contacten via de landelijke ‘Week van de Smaak’ organisatie;
Het grote algemene publiek is benaderd via het ‘inpluggen’ van Hoofdstad van de Smaak gedachte bij bestaande evenementen, berichtgeving via lokale pers en de eigen activiteiten die het projectteam heeft geïnitieerd. Het effect van deze benadering is moeilijk meetbaar, maar heeft wel bijgedragen in de informatievoorziening aan burgers.
3. Communicatie Hoofdstad van de Smaak heeft grotendeels aangesloten bij de werkwijzen en kanalen van het Stichting Citymarketing Regio Amersfoort, dat naast een groot bereik in de regio heeft ook landelijke impact heeft. Door de communicatie over het programma centraal te coördineren kon steeds hetzelfde verhaal worden verteld waarin de boodschap ‘ontmoeten op het knooppunt van de smaak’ doorklonk. Een aantal onderdelen zijn via de landelijke organisatie van de Week van de Smaak georganiseerd in nauwe samenwerking met het Amersfoortse projectteam Hoofdstad van de Smaak. De voornaamste communicatie uitingen op een rijtje (in volgorde van impact) 1. Website http://www.hoofdstadvandesmaak.nl 2. Actieve vertegenwoordiging van het projectteam bij bestaande en nieuwe activiteiten. 3. Magazine Proef Lokaal 033 en Lokale pers (met name lokale en regionale huis aan huisbladen) met interviews en verslaglegging van activiteiten. 4. Logo van Hoofdstad van de Smaak in alle uitingen onder meer eventvlaggen. 5. Gedurende acht weken hebben twee Connexion bussen op de route door Leusden-Amersfoort – Bunschoten rondgereden logo en tekst hoofdstad van de smaak. 6. Gedurende de hele voorjaars en zomerperiode zijn aan 13 hoofdtoegangswegen naar Amersfoort twee banieren zichtbaar geweest met Logo en tekst Hoofdstad van de Smaak. 7. Periodieke nieuwsbrieven. 8. Lokale radio (Radio Golfbreker) en regionale media (RTV Utrecht). 9. Programmaboekje Amersfoort Zomertijd. 10. Website www.smaakvandestreek.com 11. Social media (twitter en Facebook). 12. BtB bladen waaronder ‘Regionale Zaken’ en het huismagazine van Rabobank Amersfoort e.o. 13. Landelijke pers tijdens de Week van de Smaak. 14. Digitale vermelding via websites van organisaties die activiteiten hebben aangemeld bij Hoofdstad van de Smaak en vakwebsites voor voedsel. 15. Stickers voor horeca en retail. Een selectie van persvermeldingen is weergegeven in de bijlage van dit verslag. Een nadere analyse van bezoekmomenten op de website www.hoofdstadvandesmaak.nl heeft de volgende resultaten opgeleverd, hiermee staat Hoofdstad van de Smaak op een respectabele 10 de plaats van alle pageviews van www.tijdvooramersfoort.nl
Smaak van de streek markt 24 maart 2012
4. Welke activiteiten hebben we uitgevoerd? Hoofdstad van de Smaak is door burgemeester Bolsius van Amersfoort en wethouder Ton Schroor van Groningen -Hoofdstad van de Smaak 2011- op 24 maart geopend met behulp van de frietcowboys en de stadskannoniers tijdens de periodieke streekmarkt aan de Grote Koppel www.smaakvandestreek.com. Met een kookbattle tussen professionele koks Pim Haaksman en Erik van Veluwen werd door het publiek bepaald wie de lekkerste ‘aardappelsoep’ had bereid. De Twirls schilden aardappels voor Voedselfocus en Sofie aan Tafel deelnemers konden aardappels en zuivel op de markt afhalen voor hun diner. De aardappel is gedurende het hele jaar thema product geweest van de Week van de Smaak, met als hoogtepunt de ‘Aardappel’ Held van de Smaak verkiezing op 29 september. De opening was kenmerkend voor de aanpak van de activiteiten van dit jaar: zoveel mogelijk bij bestaande activiteiten in stad en regio het thema lokaal, puur en eerlijk voedsel onder de aandacht brengen met het thema ‘ontmoeten op het knooppunt van de smaak’. Het projectteam heeft gekozen om bedrijven en betrokkenen te stimuleren om activiteiten te organiseren c.q. arrangementen aan te bieden, of het onderwerp Hoofdstad van de Smaak in hun bestaande agenda onder te brengen. Naar nu blijkt is dat een succesvolle aanpak geweest. In beperkte mate heeft het projectteam zelf activiteiten georganiseerd die een relatie hadden met de hoofdactiviteiten. Samenvattend: In totaliteit zijn bijna 80 activiteiten verbonden aan dit thema verdeeld over ruim 108 contactmomenten: 13 activiteiten zijn zelf georganiseerd door het projectteam. 67 activiteiten zijn aangemeld door derden via de www.hoofdstadvandesmaak.nl. Bij 47 activiteiten heeft het projectteam actief hoofdstad van de smaak als onderwerp ingebracht door aanwezig te zijn of een bepaald (sub)onderdeel te organiseren. Onderverdeling activiteiten naar deelnemende gemeenten en regio: Amersfoort : 42 Leusden : 14 Bunschoten :8 Regio : 16
Sofie in het Randerbroekerbos
Smaakvolle streek verkiezing Bunschoten
De belangrijkste hoofdactiviteiten: 24 maart: Opening Hoofdstad van de Smaak 2012 (zie intro hierboven). 16 – 20 mei: Tijdens het jaarlijke culinaire evenement Proef Amersfoort kon volop worden genoten van proefjes, kleine gerechten waarmee deelnemende restaurants hun culinaire proeve van bekwaamheid tonen. Alle deelnemers hadden in het kader van Hoofdstad van de Smaak één proefje gemaakt met verwerking van grondstoffen uit de regio. 29 september: Held van de Smaak verkiezing 2012. Amersfoort was gastheer voor de finale van deze verkiezing waar de aardappel centraal stond. De Helden van de Smaak verkiezing 2012 stond in het teken van ‘de aardappel’. Via provinciale voorrondes zijn uit meer dan 70 kandidaten uiteindelijke 12 finalisten gekozen. De landelijke jury heeft er voor gekozen om de titel ‘Held van de Smaak’ dit jaar uit te reiken aan twee kandidaten gezamenlijk: plantenveredelaar Edit Lammerts van Bueren uit de provincie Utrecht en aardappeltelers Niek en Michiel Vos uit Flevoland. Beide kandidaten hebben zich de afgelopen jaren vanuit hun eigen achtergrond ingezet voor de verduurzaming van de aardappelteelt en de ontwikkeling van resistente én smaakvolle rassen. De publieksprijs is overtuigend gewonnen door Jac Nijskens van de Historische Groentenhof uit Beesel (Limburg). Gehele maand oktober: In de NS traverse van station Amersfoort werden op groot formaat 23 fantastische foto’s geëxposeerd van activiteiten en personen die een relatie hebben met Hoofdstad van de Smaak of het thema voedsel en genieten. 29 september – 7 oktober: Landelijke Week van de Smaak. Met circa 15 activiteiten was regio Amersfoort landelijk dé regio waar smaak en lokaal, duurzaam voedsel kon worden geproefd. 6 oktober: Bionext Aardappel Oogstfeest op de Hof met kookworkshop voor kinderen, proeverijen van aardappels en voorlichting over biologische aardappels aan het publiek. 22 november: lancering van het smaakmagazine Proeflokaal 033 in een oplage van 14.000 exemplaren met profielen van regionale ondernemers die een bijzondere bijdrage leveren aan lokaal voedsel. Verspreiding in Leusden huis aan huis en in Amersfoort en Bunschoten middels afhaalpunten.
Vlaams Friteshuis van Gogh Amersfoort: ‘Beste frites van Nederland volgens het AD’
Tijdelijke moestuin in Vathorst
De Smaak van Amersfoort
Enkele activiteiten kort toegelicht: Regionale voedseltafels: Volgens beproefd recept van het project ‘Echt Eten in de Eemstad’ zijn een drietal bijeenkomsten georganiseerd waarin thema’s rond lokaal en duurzaam voedsel worden geagendeerd, behandeld en bediscussieerd. o Bij DeWar: Logistiek en regionale producten gevolgd door een vervolgbijeenkomst bij Fasade o Bij Friesland Campina: regelgeving en stadslandbouw o Bij Beweging 3.0: de goede maaltijd in de zorg (met lokale producten) gevolgd door een marktje voor bezoekers met aanbod van diverse producenten Ontwikkeling van een open source website Urban Food Factor in opdracht van Fasade waarin activiteiten op lokaal voedsel aangemeld kunnen worden en de mogelijkheid wordt geboden om historie en toekomst van voedsel in de regio Amersfoort te laten zien. Sofie op de Wallen, het onvolprezen biologische vegetarische aanschuifdiner aan marktkramen, georganiseerd door Amersfoortse ondernemers die met lokale grondstoffen in de open lucht koken voor 500 Amersfoorters die elkaar ontmoeten en genieten van eerlijk voedsel met een muzikale omlijsting. Dit jaar in het prachtige Park Randenbroek. Dag van het Nationaal Landschap Arkemheem/Eemland. Met een streekmarkt in Spakenburg en de verkiezing van het smaakvolste streekgerecht, gewonnen door restaurant de Mandemaaker uit Bunschoten. Streekmenu: In het voorjaar en najaar van 2012 hebben circa 15 restaurants in de regio meegedaan met het streekmenu. Smaak van de Streek markt: In 2011 is deze inmiddels succesvolle streekmarkt gestart aan de Grote Koppel in Amersfoort. Tijdens Hoofdstad van de Smaak is extra aandacht besteed aan lokale producenten en is opening en sluiting van de Hoofdstad van de Smaak 2012 gekoppeld aan deze markt. Smaakconferentie op de Eemlandhoeve: circa 100 belangstellenden hebben kennis gemaakt met de mogelijkheden die uitwisseling van vakkennis tussen gepassioneerde boeren en koks in relatie tot lokale producten kan opleveren (met sprekers Peter Klosse, Jan Huijgen, Albert Kooij, Alian Caron en Kars van Wechum). Taartenbakwedstrijd: Circa 30 enthousiaste thuisbakkers hebben hun beste taarten gebakken, rekening houdend met lokale en seizoensprodukten. Op 6 oktober was de verkiezing van de beste taart, die daarna ook nog bij diverse Amersfoortse horecabedrijven op de kaart stond. De smaak van Amersfoort: Smulweb kookcollege heeft een vijf menugangen samengesteld door vijf Amersfoortse koks. Deelnemers konden ervaren wat er in en rondom Amersfoort te vinden is op culinair gebied. Boergondisch feestmaal: Tijdens de Week van de Smaak organiseerde de Eemlandhoeve met het 'Boergondisch feestmaal' een heerlijk diner met rondleiding door de boer. Het Boergondisch feestmaal is een landelijke campagne om mensen op culinaire en educatieve wijze kennis te laten maken met biologisch eten uit eigen ommeland. Bewoners van Hoofdstad van de Smaak Amersfoort, maar natuurlijk ook daarbuiten, konden op 4, 5 en 6 oktober een avond lang genieten van een Boergondisch feestmaal bij biologische veehouderij de Eemlandhoeve in Bunschoten.
Diner Parmentier: Leerhotel het Klooster heeft in samenwerking met het Slow food lid Barbara Hart tijdens de Week van de Smaak een driegangenmenu samengesteld dat volledig in het teken stond van diverse aardappelbereidingen. Leerlingen hebben de gerechten zelf bedacht en uitgevoerd. Tijdens het diner heeft de landelijke Held van de Smaak winnares Edit Lammerts van Bueren een hoorcollege gegeven over het veredelen van biologische aardappelrassen. 18e Oogstdag op Landgoed den Treek in Leusden met een (markt) smulplein van lokale producenten in het kader van Hoofdstad van de Smaak. In opdracht van Ontwikkelings Bedrijf Vathorst heeft onderneemster Daphne Bartels in Vathorst een aantal activiteiten uitgevoerd, zoals twee kinderkookworkshops, lancering van de Scharrelbox in samenwerking met scharrelslager Jochem Diekerhoff en de aanleg van een tijdelijke moestuin. Voor 2013 zijn diverse activiteiten in ontwikkeling c.q. bespreking. Leerlingen van vakscholen actief tijdens de Week van de Smaak: Leerlingen van vier vakopleidingen in Amersfoort hebben, mede dankzij de financiële ondersteuning van de Bergparty en het NME arrangement tijdens de Week van de Smaak diverse activiteiten uitgevoerd waarbij oogsten, voedsel en smaak centraal stonden: o Wellantcollege: In Vathorst ” Bij Daphne in de Kas” vond een ware Potato Proeverij plaats. Leerlingen van het Wellantcollege in Vathorst zijn aan de slag gegaan met het thema: de aardappel. Dit hebben zij op creatieve en smaakvolle wijze onder de aandacht gebracht. Tijdens de Potato Proeverij konden de gasten en leerlingen proefondervindelijk ontdekken dat je met de aardappel ook andere dingen kunt doen, dan als een begeleidend garnituur bij vlees en groenten. De gasten, waaronder wethouder Boeve, konden genieten van de pure smaak van aardappelen in de vorm van een lekkere soep, gezonde frieten en andere bereidingen. o First Class: Bart Pijnenburg heeft aan leerlingen van First Class op 2 oktober een les verzorgd over ‘wat is duurzaam voedsel’. Leerlingen hebben gedurende 3 dagen op het stationsplein enkele honderden zelf bereide streekgerechtjes laten proeven aan NS reizigers. o Vakcollege: Leerlingen hebben diner met streekgerechten diner gereserveerd in de Proeftuin. Hierbij stonden vergeten groenten centraal. Daarnaast zijn huisgemaakte schuimpjes uit de bakkerij geserveerd worden bij de Meridiaan fietstunnel in Amersfoort o De Baandert: Leerlingen hebben heerlijk gekookt voor hun eigen ouders met groenten uit de tuin van de Middeleeuwse Boerderij van Landgoed Schothorst.
5. Sponsoren en subsidiënten Hoofdstad van de Smaak zou niet mogelijk zijn geweest zonder sponsoring, subsidies en bijdragen in natura. Het projectteam heeft vanaf december 2011 actief campagne gevoerd om inkomsten te verwerven. Uiteindelijk heeft dit geleid tot financiële bijdragen in de vorm van subsidies, sponsoring en donaties ter grootte van 99.439 euro totaal. Een aantal bedrijven hebben ‘in natura’ diensten aangeboden voor de Stichting Amersfoort Hoofdstad van de Smaak. Tegenprestaties van sponsoren en subsidiënten zijn door het projectteam geïnventariseerd en gedurende het jaar uitgevoerd. Het betrof in totaliteit 48 tegenprestaties, variërend van naamsvermelding, logovermeldingen in communicatie uitingen tot specifiek benoemde tegenprestaties, die zijn afgehandeld inclusief een beperkt aantal tegenprestaties die in praktijk niet zijn gerealiseerd als gevolg van te weinig belangstelling voor bepaalde activiteiten (Pannenkoeksafari Bunschoten) en delen van het OBV project Vathorst. Dit is met de betreffende sponsoren gecommuniceerd. Stichting Amersfoort Hoofdstad van de Smaak en het projectteam wil bij deze alle sponsoren en subsidiënten bedanken voor hun bijdrage: Sponsoren en subsidiënten Provincie Utrecht Gemeente Amersfoort Gemeente Leusden Gemeente Bunschoten Rabobank Amersfoort en omgeving Royal Friesland Campina Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei Ontwikkelingsbedrijf Vathorst Koninklijke Nederlandsche Heidemij Plus Supermarkt Amersfoort Regardz groep Bergparty Stichting Ondernemersfonds Amersfoortse Binnenstad Nederlandse Spoorwegen Culinaire Eetalage/Bibliotheken Eemland Bergparty NME arrangement (CNME)
Bijdragen ‘in natura’ Stichting Citymarketing Regio Amersfoort Lentink de Jonge accountants en belastingadviseurs Mensenland StreekmeNU Food ID Regionale zaken Veldhuizen Beens Castel Notarissen Loek van Hasselt, gemeente Amersfoort Culi Arta Communications Restaurant Liefferinks Leusden Esther Kemna (stagiaire Hoofdstad van de Smaak) Vrijwilligers
Verkiezing “Held van de Smaak 2012” tijdens de opening van de Week van de Smaak (boven) en BioNext Oogstfeest (beneden)
6. Welke kansen zijn er voor lokaal en duurzaam voedsel? De aandacht voor lokaal voedselaanbod mag zich in toenemende mate verheugen in een bredere belangstelling van consumenten en bedrijven. Aanvankelijk begonnen als hype, uitgegroeid tot trend en volgens recent onderzoek van foodmonitor is lokaal voedsel zelfs een belangrijke aankoopcriterium geworden voor consumenten naast de criteria biologisch en fair trade. Dit is een internationale ontwikkeling getuige de vele initiatieven die wereldwijd worden opgestart, zoals stadslandbouw, streekproducten, aandacht voor eigen culinaire en culturele voedseltradities, crowdfunding initiatieven van kleinschalige producten. Regio Amersfoort haakt aan bij deze ontwikkeling en heeft de afgelopen jaren aandacht besteed aan lokaal en duurzaam voedsel. Aanvankelijk door de ‘early adopters’, maar in toenemende mate door een bredere doelgroep. Hoewel het percentage gebruikers en het regionale assortiment beperkt is in relatie tot het voedselaanbod en aantal inwoners van de regio, slagen initiatiefnemers de afgelopen jaren steeds meer in het promoten van lokaal, seizoensgebonden en duurzame voedselproductie. Met een jaar lang regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak is wederom een bijdrage geleverd aan het agenderen en informeren van het thema lokaal, eerlijk en puur voedsel. Dat zal ook voor de komende jaren worden voortgezet. Amersfoort is een van de Europese gemeenten die is gekozen om te participeren in het Europees URBACT programma sustainable food for urban communities. Gedurende twee jaar zullen door onderlinge uitwisselingen met andere EU steden, themabijeenkomsten en leer/onderzoekstrajecten worden gestart met als doel kennis en ervaring te verkrijgen om de mogelijkheden voor regionale voedselproductie, distributie en consumptie te stimuleren. Het thema beperking van CO²-uitstoot in de voedselketen is het leitmotiv van dit URBACT project. Leden van het projectteam Amersfoort Hoofdstad van de Smaak zijn actief betrokken bij dit programma. In navolging van andere steden in de wereld zoals Bristol en Toronto heeft Amersfoort de ambitie uitgesproken om een regionale voedselstrategie te ontwikkelen waarbij partijen vanuit diverse disciplines uit de samenleving actief deelnemen om deze strategie te ontwikkelen. Inmiddels heeft dit geresulteerd in de oprichting van een lokaal netwerk van betrokkenen, EEM (Echt Eten Metwerk), die de komende jaren circa acht maal bijeen komen om het thema kennis en ervaring uit te wisselen rondom het thema ‘korte ketens in de voedselproductie’. De ervaring van afgelopen jaren heeft geleerd dat beschikbaarheid, herkenbaarheid en distributie van regionale producten in de regio Amersfoort een cruciaal verbeterpunt is om lokaal voedsel als percentage van het totale aanbod te laten groeien. De voortgang van EEM is te volgen op de website http://smaakvandestreek.com/eem/
Ans Stelt wint de prijs voor beste korte keten idee tijdens afsluiting Hoofdstad van de Smaak op 15 december: ‘Groentetuintjes bij de keukendeur’
'Fakkeloverdracht door burgemeester Lucas Bolsius aan burgemeester Wilma Delissen van de gemeente Peel en Maas en vertegenwoordiger van Regio Venlo Hoofdstad van de Smaak 2013’
7. Financieel verslag In deze paragraaf wordt de financiële verantwoording in relatie tot de begroting toegelicht op hoofdpunten. Voor een gedetailleerd overzicht verwijzen wij graag naar de jaarrekening over 2012, opgesteld door Accountants Lentink de Jonge uit Amersfoort. De jaarrekening 2012 zal voor het einde van het eerste kwartaal 2013 definitief beschikbaar zijn.
Inkomsten: Begin 2012 was de verwachting op basis van gesprekken met sponsoren en subsidiënten dat een werkbudget van rond de 100.000 euro haalbaar zou zijn. Uiteindelijk is dit ook gerealiseerd is. Totale inkomsten: € 101.421,46 afkomstig van 16 sponsoren, subsidiënten en donateurs.
Uitgaven: Begroot € 41.000
Werkelijk € 48.894,40
Programmamanagement Promotiekosten
€ 32. 900 € 10.000
€ 33.064 € 9.837
Diversen (leges, vergunningen, representatiekosten, advieskosten, overige kosten) Reserve
€ 16.600
€ 6.186,58
Totaal
€ 100.500
Activiteiten Hoofdstad van de Smaak en ondersteuning activiteiten van derden.
€ 3.439,48
Toelichting
Zelf georganiseerde activiteiten: € 19.085,65 Bijdragen aan activiteiten derden: € 29.808,75 In totaliteit zijn 20 activiteiten financieel ondersteund. Er is circa 4000 euro gereserveerd voor ondersteuning van activiteiten en ideeën die een relatie met lokaal en duurzaam voedsel hebben in 2013/14 en voortvloeien uit Hoofdstad van de Smaak via het lokaal voedselnetwerk EEM zoals beschreven in hoofdstuk 6 van deze eindrapportage. 980 uren besteed vanaf 13/1/2012*) Busreclame, vlaggen stadstoegang en event vlaggen, stickers etc. In dit bedrag is ook 2.000 euro gereserveerd voor onderhoud en kosten van de opvolging website Hoofdstad van de Smaak om lokaal en duurzaam voedsel en activiteiten in 2013/14 een platform te geven.
Na verrekening van alle kosten waarvan een deel in 2013 nog verrekend moeten worden zal het batig saldo besteed aan ondersteuning van activiteiten
€ 101.421,46
*) Het betreft de uren van drie projectteamleden exclusief de bestede uren van projectteamlid Jos van Winkel (Gemeente Amersfoort) en stagiaire Esther Kemna (6 maanden 2,5 dagen per week). De bestede uren voor 13 januari 2012 in de voorbereiding van Hoofdstad van de Smaak die door de projectteamleden zijn besteed, zijn niet meegerekend in de bestede uren en dienen als eigen bijdrage te worden beschouwd.
8. Slotwoord Op 2 november 2011 sloten ondernemende mensen het Akkoord van de Mariënhof en burgemeester Bolsius bezegelde dat akkoord met het Amersfoorts lakzegel. Zo veel positieve energie; we konden die titel Hoofdstad van de Smaak toch niet meer ontlopen? Ons bidbook lag al bij de organisatie van de Week van de Smaak. Regio Amersfoort was al snel favoriet in de race om de titel, maar de dekking was nog verre verwijderd van een minimale begroting. Met vereende inzet is het toch gelukt om half januari 2012 met een sterk afgeslankte begroting, maar voldoende creativiteit en zelfwerkzaamheid van start te gaan. Wij kijken als projectteam terug op een intensief en enerverend jaar, en we zouden het direct nog een keer doen. Het was erg leuk om te zien hoeveel initiatieven en ondernemende mensen naar ons toekwamen met fantastische ideeën. Niet alles is uitgevoerd maar de 80 activiteiten die wél zijn uitgevoerd onder de vlag van Regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak 2012 voldeden aan onze criteria en we hebben een bijdrage kunnen leveren aan beleving en promotie van lokaal en duurzaam eten en drinken. Het projectteam wil hierbij alle ondernemende mensen die iets organiseerden, onze ambassadeurs, sponsoren en alle partners die iets mogelijk hebben gemaakt in het kader van de Hoofdstad van de Smaak 2012 hartelijk danken. Voeg daarbij de blijvende aandacht voor lokaal en duurzaam voedsel die als gevolg van deelname aan het URBACT project voor 2013 / 2014 wordt gegenereerd, dan mogen wij besluiten met de conclusie dat een jaar lang Hoofdstad van de Smaak in voldoende mate succesvol is geweest. Projectteam Regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak 2012 Bart Pijnenburg, Jos van Winkel, Daphne Bartels, Cor Holtackers
Foto’s zijn beschikbaar gesteld door: Patrick Siemons Frans van Hal Regionale Zaken Ruud van der Graaf Shody Careman/Arn Zuyderduin Logo Regio Amersfoort Hoofdstad van de Smaak is ontwikkeld door Raymond van den Hoek (www.brayn.nl) Dank voor jullie bijdragen!
Bijlage: Persberichten (selectie)
