Eindrapportage Praktisch Productgericht Milieuzorgsysteem SCA Hygiene Products Tilburg
Aan dit project is in het kader van het Besluit milieusubsidies, regeling milieugerichte technologie een subsidie verleend uit het programma Stimulering Productgerichte Milieuzorg 2002 dat gefinancierd wordt door het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. SenterNovem beheert dit programma. Projectnummer: 0366-03-05-01-013
i
Verkorte samenvatting SCA Zweden heeft in haar wereldwijde Organisatie visie opgenomen: “SCA will remain at the forefront of sustainable development and will continue to conduct our activities with the highest possible economic and environmental standards.” Deze
lijn
volgend
heeft
SCA
Hygiene
Products
Tilburg
in
haar
milieubeleidsverklaring (zie bijlage 1) opgenomen dat ze rekening houdt met de effecten op het milieu. Om een goede invulling aan de beleidsverklaring te geven miste SCA Hygiene Products Tilburg tot voor kort echter de juiste instrumenten. Eind 2003 heeft SCA Hygiene Products Tilburg een project geïnitieerd getiteld “Praktisch Productgericht Milieuzorgsysteem”. De doelstelling van het project was te komen tot een productgericht milieuzorgsysteem dat voor ISO 14001-2004 certificatie in aanmerking moest kunnen komen en dat zou kunnen worden ingebed in het bestaande managementsysteem. Zoals verwacht bleek een grote hoeveelheid milieugerichte informatie aanwezig te zijn binnen SCA Hygiene Products Tilburg maar deze was nog niet gestructureerd en verschillende interne partijen waren niet op de hoogte van de aanwezige informatie. Binnen het project is de aanwezige informatie in kaart gebracht, gestructureerd en gecommuniceerd. Een spreadsheet is ontwikkeld om een milieuaspectanalyse uit te voeren, de spreadsheet is specifiek aangepast op de bedrijfsvoering van SCA Hygiene Products Tilburg. Bij SCA Hygiene Products Tilburg heeft het hanteren van de spreadsheet geresulteerd in een beleidsplan (zie bijlage 2) met concrete verbeterpunten. Om het milieuzorgsysteem actief te houden zijn tijdens het project 33 procedures geschreven. De formele pre-audit heeft aangetoond dat het ontwikkelde milieuzorgsysteem gereed is voor ISO 14001-2004 certificering.
Summary SCA Sweden states in her worldwide vision: “SCA will remain at the forefront of sustainable development and will continue to conduct our activities with the
ii
highest possible economic and environmental standards.” SCA Hygiene Products Tilburg has in her turn declared in the environmental policy to take account of the effects on the environment. To do so SCA Hygiene Products Tilburg missed the right instruments until recently. At the end of 2003 SCA Hygiene Products Tilburg initiated a project titled “Practical Product stewardship system”. The purpose of the project was to come to a product aimed environmental system ready for ISO 14001-2004 certification and suited for integration in the current management system. As expected a massive amount of environmental information was available within SCA Hygiene Products Tilburg but it wasn’t structured and various groups weren’t clued up. During the project the available information has been structured and communicated. A spreadsheet is developed to perform environmental aspects analysis and is adjusted to the specific industry of SCA Hygiene Products Tilburg. At SCA Hygiene Products Tilburg, using the spreadsheet has resulted in a policy plan with tangible improvement activities. To keep the environmental system operational 33 procedures have been written during the project. The formal preaudit has proved that the developed system is ready for ISO 14001-2004 certification.
Trefwoorden / key words Trefwoorden
iii
Key words
Beleidsplan
Policy
ISO 14001 (2004)
ISO 14001 (2004)
Milieuaspecten
Environmental aspects
Milieubelasting
Environmental impact
iv
Productgerichte Milieuzorg
Product stewardship
Online tool
On-line tool
Papierproductie
Paper production
Praktijkgericht
Practically focused
Samenvatting
SCA Hygiene Products Tilburg heeft in haar milieubeleidsverklaring opgenomen dat ze rekening houdt met de effecten op het milieu. “In onze activiteiten wegen we functionele, economische en milieutechnische eisen tegen elkaar af om zo verzekerd te zijn van klanttevredenheid en rekening te houden met de effecten op het milieu.” Om een goede invulling aan dit beleid te geven miste SCA Hygiene Products Tilburg tot voor kort echter de juiste instrumenten. Eind 2003 heeft SCA Hygiene Products Tilburg een project geïnitieerd getiteld “Praktisch Productgericht Milieuzorgsysteem”. De doelstelling van het project was hierbij gelegen in het komen tot een productgericht milieuzorgsysteem dat voor ISO 14001-2004 certificatie in aanmerking moest kunnen komen en dat zou kunnen worden ingebed in het bestaande managementsysteem. In het project “Praktisch Productgericht Milieuzorgsysteem” is in een vroeg stadium
een
intensief
afstemmingsoverleg
gestart
met
het
beoogde
verificatiebureau, om de kans op onaangename verrassingen in een later stadium te minimaliseren. Zoals verwacht, bleek een grote hoeveelheid milieugerichte informatie aanwezig te zijn binnen SCA Hygiene Products Tilburg echter deze was nog niet gestructureerd en verschillende interne partijen waren niet op de hoogte van de aanwezige informatie. Binnen het project is de aanwezige informatie in kaart gebracht en gestructureerd. Hieruit bleek dat vanuit een financieel oogpunt al heel veel werd gemanaged op zaken als bijvoorbeeld grond- en hulpstof besparing, maar dat het besef dat milieubelang in grote lijnen overeenkomt met deze productiebelangen nog nauwelijks leefde in de onderneming.
v
Om het milieubelang duidelijk te maken zijn de belangrijkste invloedsfactoren van SCA Hygiene Products Tilburg op het milieu in kaart gebracht. Deze invloedsfactoren lopen parallel aan de (productie)processen van SCA Hygiene Products Tilburg (zie pagina 16, figuur 1) zijnde een productieorganisatie met 25.000 ton gereed product per jaar, een energiegebruik meer dan 0,5 PJ door 2 papiermachines
waarachter
het
papier
wordt
verwerkt
op
totaal
14
verwerkingslijnen. Doordat bijna alles wat zich afspeelt in de productie van SCA een invloed heeft op het milieu kan gesteld worden dat Milieu-efficiency binnen SCA Hygiene Products Tilburg hetzelfde is als Produktie-efficiency. Om een gedetailleerd milieuaspectanalyse uit te voeren is een spreadsheet ontwikkeld dat specifiek is aangepast op de bedrijfsvoering van SCA Hygiene Products Tilburg maar dat ook voor een breder kader gebruikt kan worden. De gemaakte spreadsheet gaat onder andere in op energieverbruik, grondstoffen, productie-efficiency, afvalverwerking, waterverbruik, afvalwater en transport zowel intern als extern. Bij SCA Hygiene Products Tilburg heeft het hanteren van de spreadsheet geresulteerd in een beleidsplan met concrete verbeterpunten inclusief vermelding van verantwoordelijken, prestatie-indicatoren, planning etc. De belangrijkste hulpmiddelen/ instrumenten om het milieuzorgsysteem actief te houden
zijn
de
33
procedures
die
geschreven
zijn.
Alle
hulpmiddelen/
instrumenten en procedures zijn vanaf het allereerste begin zo opgezet dat ze goed aansluiten op het bij SCA Hygiene Products Tilburg aanwezige management informatie systeem en ook via intranet op te roepen zijn vanuit dit systeem. De ontwikkelde methodiek draagt binnen SCA Hygiene products Tilburg bij aan de ontwikkeling van een maatschappelijk verantwoordelijk beleid dat naast strategische
en
economische
belangen
ook
op
evenwichtige
wijze
de
milieubelangen meeneemt. De formele pre-audit heeft aangetoond dat het ontwikkelde milieuzorgzysteem gereed is voor ISO 14001 certificering. Door een bedrijfsmatige aanpassing zal in de toekomst op andere wijze kunnen worden gecommuniceerd met belanghebbenden uit de keten of uit het maatschappelijke veld van de organisatie.
vi
Inhoudsopgave
1. Inleiding
8
1.1 Aanleiding project
8
1.2 Opbouw rapport
10
2. Projectopzet
11
2.0 Inleiding
11
2.1 Doelstelling
11
2.2 Projectorganisatie
12
2.3 Activiteiten
12
3. Projectresultaten
16
3.1 Belangrijkste resultaten
16
3.2 Het PMZ-model beschreven en geplaatst in het grotere geheel
20
3.3 Vervolgacties en aanbevelingen voor vervolg en anderen.
22
4. Conclusies en aanbevelingen
23
4.1 Primaire conclusie
23
4.2 Conclusies t.a.v. het PMZ-model
23
4.3 Aanbevelingen t.a.v. PMZ binnen en buiten SCA
24
Bijlagen
7
26
Bijlage 1 Milieubeleid
27
Bijlage 2 Strategisch beleidsplan
28
Bijlage 3 Inhoudsopgave procedures
36
Bijlage 4 Procedure Milieuaspectenanalyse uitgewerkt
37
Bijlage 5 Beoordeling Pre-audit ISO 14001
40
1. Inleiding
1.1 Aanleiding project De
laatste
jaren
milieuvriendelijker
zijn
fabrikanten
te
gaan
steeds
produceren
meer
onder
druk
(procesgericht),
gezet alsook
om om
milieuvriendelijkere producten te gaan leveren (productgericht). Dit laatste geldt ook voor SCA Hygiene Products Tilburg. SCA Hygiene Products Tilburg, is een onderdeel van de Hygiene Products groep van het Zweedse concern SCA (Svenska Cellulosa Aktiebolaget). Bij de fabriek in Tilburg werken circa 170 mensen, waarvan een groot gedeelte in 3- of 5ploegendienst. SCA Hygiene Products Tilburg verwerkt oud papier en cellulose tot tissue producten. Het productieproces is onder te verdelen in de bereiding van pulp uit oud papier en/of cellulose, de productie van tissue en de verwerking van tissue tot eindproducten. De eindproducten zijn poetsdoekrollen, papieren handdoekjes, toiletrollen en keukenrollen. De eindproducten worden naar het distributiecentrum vervoerd van waaruit ze voornamelijk worden afgezet op de AFH-markt (Away From Home) en in geringe mate op de consumentenmarkt. SCA Hygiene Products Tilburg produceert jaarlijks zo’n 25.000 ton eindproduct waarvoor alleen energetisch al 0,5 PJ gevraagd wordt. SCA Hygiene Products Tilburg heeft in de loop der jaren al meerdere initiatieven ontplooid en uitgewerkt om de milieubelasting van haar processen en producten te
reduceren.
Zo
is
er
al
ruim
twintig
jaar
ervaring
met
energiebesparingsprojecten en is het bedrijf nu betrokken bij de Benchmark energie voor bedrijven met een energiegebruik dat groter is dan 0,5 PJ per jaar. Door
een
gedegen
projectmanagement
is
energiebesparing
bij
nieuwbouwprojecten gestructureerd doorgevoerd. Waardoor de stofbereiding
8
voor tissueproducten van SCA Hygiene Products Tilburg als een van de meest complexe en energie-efficiënste bekend staat binnen de papierbranche. En op basis van de objectieve beoordeling binnen de Benchmark is beoordeeld als behorend bij de top 10% van energie efficiënte papierfabrieken. SCA Hygiene Products Tilburg heeft in haar beleidsverklaring opgenomen dat ze rekening houdt met de effecten op het milieu. “In onze activiteiten wegen we functionele, economische en milieutechnische eisen tegen elkaar af om zo verzekerd te zijn van klanttevredenheid en rekening te houden met de effecten op het milieu.” Om een goede invulling aan dit beleid te geven mist SCA Hygiene Products Tilburg de juiste instrumenten. Het is hiervoor van belang dat er verder wordt gekeken dan slechts de eigen onderneming en dat de keten wordt benut om milieuverantwoorde keuzes te kunnen maken op basis van objectieve gegevens. Het voorgaande heeft ertoe geleid dat SCA Hygiene Products Tilburg een project heeft geïnitieerd getiteld “Praktisch Productgericht Milieuzorgsysteem”. De doelstelling van het project was hierbij gelegen in het komen tot een productgericht milieuzorgsysteem dat voor ISO 14001-2004 certificatie in aanmerking moest kunnen komen en dat zou kunnen worden ingebed in het bestaande managementsysteem. Omdat SCA Hygiene Products Tilburg zelf een beperkte invloed heeft op milieuaspecten en naar verwachting betere resultaten kunnen worden gehaald als er wordt samengewerkt met leveranciers en afnemers, is bij het opstellen van het projectplan reeds contact gezocht met de twee van voor haar belangrijkste ketenpartners, te weten:
9
SCA Recycling Nederland
SCA Nederland
SCA Recycling Nederland is verantwoordelijk voor de levering van 50% van het oud papier dat door SCA Hygiene Products Tilburg als grondstof wordt gebruikt voor haar eindproducten. SCA Nederland opereert juist aan de afname zijde van SCA Hygiene Products Tilburg. SCA Nederland treedt hierbij als linking pin tussen de afnemers van de eindproducten en SCA Hygiene Products Tilburg.
1.2 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop het project is opgezet (doelstelling, organisatiestructuur, fasering, etc.). In hoofdstuk 3 worden de resultaten beschreven zoals deze binnen het project zijn behaald. Hierbij wordt onder meer aandacht geschonken aan de ontwikkelde hulpmiddelen, het productgericht milieuzorgsysteem, alsmede de knelpunten zoals deze zich hebben voorgedaan gedurende de uitvoering van het project. Het rapport wordt afgesloten in hoofdstuk 4 met conclusies en aanbevelingen n.a.v. het gehele project.
10
2. Projectopzet 2.0 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de wijze waarop het project is ingevuld, welke activiteiten zijn ontplooid, alsmede hoe de projectorganisatie eruit heeft gezien.
2.1 Doelstelling De hoofddoelstelling van het project is te komen tot een productgericht milieuzorgsysteem dat voor ISO 14001-2004 certificatie in aanmerking komt en kan worden ingebed in het bestaande managementsysteem. Een nevendoelstelling was het versnellen en optimaliseren van het milieugerichte kwaliteitsdenken
binnen
de
eigen
onderneming
en
bij
de
belangrijkste
ketenpartners. De beide doelstellingen vormen eigenlijk één logisch geheel en kunnen niet los van elkaar worden gezien. Het versnellen en optimaliseren van het milieugericht kwaliteitsdenken past perfect bij wat met ISO 14001-2004 wordt beoogd. Indien gekeken wordt naar SCA Hygiene Products Tilburg, kan worden gesteld dat zij al sinds enkele jaren bezig is met het implementeren van ISO 14001. Door verschillende omstandigheden is het tot voor kort niet mogelijk geweest om tot een succesvolle implementatie van een milieumanagementsysteem te komen. Het moederconcern stelt echter als harde eis dat alle vestigingen de norm dienen te halen. Indien opgelegd worden er veelal systemen opgezet die wel het resultaat brengen van een certificaat maar jaarlijks additionele aandacht vragen om het certificaat te behouden. SCA Hygiene Products Tilburg wil dit voorkomen door het milieumanagementsysteem onderdeel van de dagelijkse gang van zaken te maken.
11
2.2 Projectorganisatie Het project is uitgevoerd onder de leiding van de QESH engineer van SCA Hygiene Products Tilburg. Wekelijks en op oproep is ondersteuning geboden aan de QESH engineer vanuit 2 consultants van Ploos van Amstel Milieu Consulting. De twee consultants en de QESH engineer vormden samen de werkgroep tijdens het project. Deze werkgroep heeft het eigenlijke systeem ontwikkeld en heeft afspraken en dergelijke uitgewerkt. De stuurgroep bestond uit leden van het MT en de leden van de werkgroep. Elk kwartaal is de stuurgroep samengekomen waarbij de werkgroep verantwoording heeft afgelegd naar de stuurgroep. Verder zijn de projectleden (veelal de ISO-coördinatoren) op afroep bij het project betrokken om zaken uit te voeren of toelichting te geven op het betreffende project.
2.3 Activiteiten Bij aanvang van het project waren de activiteiten voorzien zoals weergegeven in onderstaande tabel. Bij iedere activiteit staat weergegeven in welke periode deze was voorzien om te worden uitgevoerd en wat het eindresultaat diende te zijn. Start-
en
Activiteiten
resultaat
Okt. ’03 -
Organiseren en coördineren van een
Projectstart
en
Okt. ‘03
workshop voor alle betrokkenen
betrokkenheid
bij
einddatum 1
project 2
3
Nov. ’03 –
In kaart brengen van de verschillende
Inzicht
Jan. ‘04
informatiestromen en de inhoud van
beschikbare
deze informatie.
informatie
Invullen hiaten in de informatiestromen
Ingevuld
Feb. ‘04 – Apr. ‘04
12
schema
in
proces-
4
Mei
’04
–
Sept ‘04
Om tot een gedegen invulling van de
Inzicht in gevolgen
eisen en wensen van ISO 14001 met de
voor het milieu bij
PMZ aanpak te komen zal er van de
wijzigingen
brandpunten uit het processchema een
incidenten
en
milieuaspectanalyse worden gemaakt. 5
6
Sept ’04 –
Om borging van de gerealiseerde en nu
Procedures
Nov ‘04
beschikbare kennis te realiseren worden
hulpmiddelen
procedures en hulpmiddelen ontwikkeld
beschikbaar
Sept ’04 –
In het bestaande managementsysteem
Actueel
Jan ‘05
zullen de procedures worden ingebracht
management-
onder begeleiding en coördinatie van
systeem
PvAMC.
Om
de
kennis
binnen
en
de
organisatie goed te verspreiden zal dit door
SCA
medewerkers
worden
uitgevoerd 7
Okt
’04
Nov ‘04
–
Indien de beschikbare uren en tijd het
Start
toelaten zal het PMZ systeem in overleg
certificering
met SCA worden getoetst op ISO 14001 certificering 8
Nov. ‘04
Presentatie VNP
Presentatie
Afhankelijk van de momenten waarop de dagen
door
de
VNP
worden
georagniseerd zal de presentatie aan het einde van het project worden ingepland. 9
Jan. ’05 –
Opstellen eindrapport
Maart ‘05
13
Tabel 1: Activiteitentabel project.
Eindrapport
ISO
Activiteit 1: Organiseren Workshop Als start van het project was een workshop voorzien. In deze workshop stond het verband tussen Productgerichte Milieuzorg, het bestaande managementsysteem en ISO 14001 centraal. Tijdens
de
workshop
is
tevens
gezocht
naar
medewerkers
binnen
de
projectstructuur die het project ook buiten de projectdeelnemers op een accurate en
enthousiaste
wijze
zouden
kunnen
promoten
waardoor
er
bij
de
daadwerkelijke implementatie een optimaal resultaat zou kunnen worden verwacht. Activiteit 2: In kaart brengen informatie De tweede activiteit betrof het in kaart brengen van informatiebronnen en informatie aangaande zaken die benodigd waren
in het
kader van de
projectdoelstellingen. Het betrof hier veelal informatie omtrent proces en productgerelateerde
zaken
(materiaalstromen,
energiestromen,
bestaande
procedures etc.). De beschikbare informatie zou hierbij zoveel mogelijk in processchema’s worden verwerkt zodat de samenhang voor alle partijen helder zou zijn . Hier worden ook de ketenpartners direct gevraagd hun beschikbare informatie te delen maar ook de aanwezige hiaten te duiden. Activiteit 3: Invullen hiaten De
derde activiteit
voorzag in het invullen van ‘witte
vlekken’
in het
processchema zoals opgesteld gedurende activiteit 2. Activiteit 4: Milieuaspectenanalyse Een zeer belangrijke activiteit binnen het project betrof de milieuaspectenanalyse. Doel van deze analyse was om van alle processen binnen SCA Hygiene Products na te gaan of en zo ja wat voor een impact deze hebben op de milieuprestatie.
14
Activiteit 5: Procedure en hulpmiddelen Samen met de voor ISO aangewezen medewerkers van SCA heeft PvAMC produceres en hulpmiddelen ontwikkeld. Om de taal van de medewerker te gebruiken was de capaciteitsbeschikking voor het schrijven van procedures en ontwikkelen van hulpmiddelen cruciaal. Activiteit 6: Inbedden managementsysteem Een goed kwaliteitssysteem is gebruiksvriendelijk en doeltreffend. Het bestaande systeem bij Mill Tilburg voldoet aan deze kenmerken en is als basis gebruikt voor het PMZ systeem. Activiteit 7: Toetsen ISO 14001 Gezien het beschikbare budget en de beschikbare tijd is het ontwikkelde PMZ systeem getoetst aan de ISO 14001 standaard. Activiteit 8: Opstellen eindrapport Het project wordt na een periode van circa 16 maanden afgesloten met een eindrapportage met daarin opgenomen de belangrijkste bevindingen en de ontwikkelde hulpmiddelen.
15
3. Projectresultaten 3.1 belangrijkste resultaten Hieronder zullen de belangrijkste resultaten van het project aan de hand van de activiteiten uit het oorspronkelijke plan van aanpak puntsgewijs beschreven worden in het licht van de gehanteerde projectdoelstelling namelijk: Te komen tot een productgericht milieuzorgsysteem dat voor ISO 14001 certificatie in aanmerking komt en dat kan worden ingebed in het bestaande managementsysteem.
Workshop
Als start van het project is er in een geselecteerde groep een workshop georganiseerd waarin het plan van aanpak verder is afgestemd op de beoogde doelen. Het belangrijkste resultaat hiervan was dat er in een vroeg stadium een intensief afstemmingsoverleg werd gestart met het beoogde verificatiebureau, om de kans op onaangename verrassingen in een later stadium te minimaliseren.
Verzamelde informatie
Zoals verwacht bleek een grote hoeveelheid informatie aanwezig te zijn binnen SCA Hygiene Products Tilburg maar deze was nog niet gestructureerd en verschillende interne partijen waren niet op de hoogte van de aanwezige informatie. Binnen het project is de aanwezige informatie in kaart gebracht en gestructureerd.
Emissie
gegevens;
meldingen
vergunningen;
overzicht
gevaarlijke stoffen; overzicht afvalstromen; overzicht energiestromen (Gas, elektra en water); overzicht grondstoffen; inzicht in recepturen; overzicht hulpmaterialen; overzicht onderhoud; overzicht processchema’s en een overzicht productie zijn allen in kaart gebracht en opgenomen in het management informatiesysteem. Uit het verzamelen van informatie en de gesprekken daarover bleek daarnaast dat er veel aandacht was voor de economische en strategische belangen maar dat de milieubelangen onvoldoende helder waren.
16
Hiaten ingevuld
Om het geconstateerde hiaat m.b.t. de milieubelangen te vullen zijn de belangrijkste invloedsfactoren van SCA Hygiene Products Tilburg in kaart gebracht. Deze invloedsfactoren lopen parallel aan de (productie)processen van SCA Hygiene Products Tilburg (zie figuur 1) zijnde een productieorganisatie met 25.000 ton gereed product per jaar, een energiegebruik meer dan 0,5 PJ en in totaal 14 verwerkingslijnen achter een tweetal papiermachines voor productie van het eindproduct. Doordat bijna alles wat er zich afspeelt binnen SCA een invloed heeft op het milieu kan gesteld worden dat hier Milieu-efficiency hetzelfde is als Produktie-efficiency. In een presentatie zijn de ISO coördinatoren geïnformeerd over het verloop van de PMZ aanpak en de tussentijdse resultaten. En is actieve deelname gevraagd om SCA Hygiene Products Tilburg op ISO 14001 (versie 2004) te brengen.
Emissie
Water (leiding en oppervlaktew ater
Grondstoffen
Energieconversie
Stofbereiding PM 6
Stofbereiding PM 8
Papiermachine PM 6 Verw erking
Eindproduct
Papiermachine PM 8
Facilitaire processen Energie
Afval
Figuur 1: Processchema met de te beïnvloeden processen van SCA Hygiene Milieuaspectenanalyse Products Tilburg.
17
Voor het in kaart brengen van de milieuaspecten is in eerste instantie gebruik gemaakt van de zogenaamde eco-indicator, maar deze is door een auditor van het betreffende verificatiebureau als niet afdoende afgedaan. Omdat met de ecoindicator milieuaspecten per organisatieproces zijn weergegeven heeft de ecoindicator gefungeerd als checklist bij het opstellen van de procedures. Om de milieuaspectanalyse uit te voeren is daarom uiteindelijk een spreadsheet ontwikkeld dat specifiek is aangepast op de bedrijfsvoering van SCA Hygiene Products Tilburg maar dat ook voor een breder kader gebruikt kan worden. De gemaakte spreadsheet gaat onder andere in op energieverbruik, grondstoffen, productie-efficiency, afvalverwerking, waterverbruik, afvalwater en transport zowel intern als extern. Bij SCA Hygiene Products Tilburg heeft het hanteren van de spreadsheet geresulteerd in een beleidsplan met concrete verbeterpunten inclusief vermelding van verantwoordelijken, prestatie-indicatoren, planning etc. (zie bijlage 2 ). Verder heeft de milieuaspectenanalyse tot een verbeterd structureel inzicht in de belangrijkste milieugerelateerde bedrijfsrisico’s geleid.
Ontwikkelde hulpmiddelen/ instrumenten
De belangrijkste hulpmiddelen/ instrumenten om het milieuzorgsysteem actief te houden zijn de 33 procedures die geschreven zijn door de ISO coördinatoren (zie bijlage 3). De meeste procedures zijn productiespecifiek echter de methodiek voor
milieuaspectanalyse,
beleidsplan,
management
review
en
andere
procedures zijn voor alle organisaties bruikbaar voorzover er geen eigen aanpak beschikbaar is (zie bijlage 4). Andere ontwikkelde hulpmiddelen/ instrumenten zijn de informatiebladen voor bijvoorbeeld de leveranciersselectie (rekening houdend met de milieucomponent) de wet en regelgeving en het overzicht milieugerichte opleidingsbehoefte. Hulpmiddelen om het milieuzorgsysteem meer in te bedden in de menselijke organisatie (zowel het uitvoerend personeel als het top- en middel management) zijn ten slotte de gegeven presentaties omtrent het milieuzorgsysteem en de
18
SCA-productie
poster met de slogan:
Milieu efficiency = Productie
efficiency; Doel is voorkomen van verkwisting van grondstoffen en hulpstoffen.
Hulpmiddelen/ instrumenten ingebed in managementsysteem
Alle hulpmiddelen/ instrumenten en procedures zijn vanaf het allereerste begin zo opgezet dat ze goed aansluiten op het bij SCA Hygiene Products Tilburg aanwezige management informatie systeem en ook via intranet op te roepen zijn vanuit dit systeem. Hierdoor is de inbedding al een gegeven voordat de hulpmiddelen c.q. procedures zijn geaccordeerd.
Toetsing bij verificatiebureau
Het periodiek in gesprekken toetsen van het milieuzorgsysteem bij een verificatiebureau is in een vroeg stadium reeds gestart. Hierdoor heeft zowel de eigen
organisatie
als
het
verificatiebureau
gestaag
de
groei
van
het
milieumanagementsysteem meegemaakt. Dit heeft als voordeel gehad dat het bij
systeem
alle
partijen
gemakkelijk
is
geaccepteerd.
Door
het
milieuzorgsysteem te laten toetsen in een officiële pre-audit op ISO 14001 capaciteit is bovendien vastgesteld dat het ontwikkelde milieuzorgsysteem in aanmerking komt voor certificering (zie bijlage5).
Primair resultaat van het project
Het primaire resultaat van het project is een, specifiek voor, SCA Hygiene Products Tilburg ontwikkelde methodiek voor het verkrijgen en beheren van inzicht
in
de
milieuaspecten
en
de
vertaling
hiervan
naar
concrete
beleidsplannen. Het geheel is een serie van gekoppelde Excel bladen die kunnen worden benaderd vanuit het Management Informatie Systeem en dat voor iedereen in de organisatie benaderbaar is. Bij SCA Hygiene Products Tilburg heeft het
hanteren
van
deze
methodiek
geresulteerd
in
een
beheersbaar
milieuzorgsysteem waaruit continu concrete verbeterpunten zullen rollen.
19
De eerste concrete milieuverdiensten zijn al behaald. Zo zijn er budgetten gedefinieerd, is er een actueel inzicht in de wet- en regelgeving, is het scholingsprogramma aangepast op milieuaspecten en heeft de QESH Engineer een gedelegeerde aanwijzing gekregen waarin hij zelfs de directeur kan aanspreken op milieuzaken. Verder is er ten aanzien van de productverbetering ook het een en ander gebeurd zo is de stofbereiding beter in kaart gebracht en staat in het beleid dat deze nog op verbetering wordt onderzocht, en in 2006 wil SCA een nieuwe stofbereiding hebben. Cruciaal bij het beschreven resultaat is dat de methodiek voldoet aan de doelstelling van het project, want een verificatiebureau heeft gesteld dat het milieuzorgsysteem voor ISO 14001 certificatie in aanmerking komt. Tevens sluit het systeem nauw aan bij het huidige management informatiesysteem en is het zo ver mogelijk ingebed in het betreffende systeem.
3.2 Het PMZ-model beschreven en geplaatst in het grotere geheel
Beschrijving van het model: de ontwikkelde methodiek draagt binnen SCA Hygiene products Tilburg bij aan de ontwikkeling van een maatschappelijk verantwoordelijk beleid dat naast strategische en economische belangen ook de milieubelangen op evenwichtige wijze meeneemt.
Door een bedrijfsmatige aanpassing zal in de toekomst op andere wijze kunnen worden gecommuniceerd met belanghebbenden uit de keten of uit het maatschappelijke veld van de organisatie. Van ‘volgend’ naar ‘leidend’ en zelfs ‘initiërend’ door een vergroot bewustzijn op het gebied van milieuactiviteiten binnen SCA Hygiene products Tilburg.
Door
het
continu
verbeteren
van
het
milieubewustzijn,
het
maatschappelijk verantwoord ondernemen en de milieuprestatie( middels het milieuzorgsysteem) streeft SCA Hygiene products Tilburg naar een optimaal milieubewust product.
Het door SCA Hygiene products Tilburg ontwikkelde productie, - en productgerichte milieuzorgsysteem (PMZ-model) wordt gekenmerkt door
20
de diepgaande verankering ervan in het gehanteerde management systeem en moet op lange termijn zorgen voor een zo (milieu)efficiënt mogelijk geproduceerd product. Op korte termijn moet het systeem zorgen voor bewustwording en verdere inbedding van milieu binnen SCA Hygiene
Products Tilburg
en
daarbuiten
bij de
in dezelfde
keten
opererende partijen.
Ten tijde van het betreffende PMZ-project is het milieuzorgsysteem alleen geïmplementeerd bij SCA Hygiene Products Tilburg. De SCA organisatie uit Zeist, welke optreedt als verkopende partij voor de productieplant SCA Hygiene
Products
gecertificeerd
Tilburg,
(weliswaar
de
en
SCA
Recycling
1996-versie)
en
Nederland
hebben
zijn
daardoor
al als
projectpartner gefungeerd.
Omdat SCA Hygiene Products Tilburg een echte productieorganisatie is zonder verantwoordelijkheid voor ontwerp, ontwikkeling, verkoop en marketing is productie-efficiency ontzettend belangrijk. Qua water en energiegebruik behoort SCA Hygiene Products Tilburg tot een van de grootste van Nederland, veel van de huidige financiële besparingen vloeien daarom al voort uit deze hulpbronnen. Milieubesparingen betekenen binnen SCA Hygiene Products Tilburg bijna altijd automatisch financiële besparingen. De PMZ aanpak heeft binnen SCA Hygiene Products Tilburg een belangrijk economisch aspect hierin ligt ook het succes van het project. Het economisch aspect heeft er namelijk aan bijgedragen dat de succesfactoren, zoals hierna omschreven, aanwezig waren.
Succesfactoren in dit project waren de steun voor het project vanuit de directeur persoonlijk, de korte communicatielijnen en verder de actieve houding van de QESH engineer, ondersteund door Ploos van Amstel Milieu Consulting.
Aanvankelijk is de beschikbare capaciteit om het milieuzorgsysteem te implementeren, een knelpunt geweest echter in het vrijmaken van capaciteit is het management het project ruimschoots tegemoet gekomen.
21
3.3 Vervolgacties en aanbevelingen voor vervolg en anderen
Het ontwikkelde milieuzorgsysteem maakt het mogelijk het milieuaspect binnen SCA Hygiene Products Tilburg goed te managen. Echter een groot deel van het succes van het systeem blijft afhankelijk van de inzet van mensen om het milieuaspect continu te willen verbeteren. Door heel de organisatie zal dus het besef moeten groeien dat voor SCA Hygiene Products Tilburg, Milieu efficiency hetzelfde is als Productie efficiency en dat het doel is verkwisting van grondstoffen en hulpstoffen te voorkomen. Om dit besef te laten groeien zijn vervolgacties nodig waarin deze gedachte breed wordt uitgedragen.
Voor elke organisatie die een PMZ-model wil hanteren/ invoeren is het draagvlak in de organisatie belangrijk, aan anderen is daarom aan te bevelen op zoek te gaan naar het financiële voordeel achter het milieubelang.
In een persbericht binnen de VNP (Vereniging van Nederlandse papier en kartonfabrieken) zal het project met succesfactoren en aanbevelingen beschreven worden, zodat andere organisaties in de branche deze kennis kunnen gebruiken om toe te passen binnen het eigen bedrijf. In principe zijn de methodieken voor milieuaspectanalyse, beleidsplan, management review en andere procedures ook voor organisaties buiten de branche toe te passen voorzover er geen eigen aanpak beschikbaar is. Op aanvraag bij de afdeling Environment & Safety van SCA Hygiene Products Tilburg zijn de methodieken te verkrijgen.
22
4. Conclusies en aanbevelingen Hieronder zullen naar aanleiding van de resultaten uit Hoofdstuk 3 de conclusies en aanbevelingen van het project in drie paragrafen samengevat worden.
4.1 primaire conclusie De formele pre-audit heeft aangetoond dat het ontwikkelde milieuzorgzysteem gereed is voor ISO 14001 certificering. En alle hulpmiddelen/ instrumenten en procedures zijn vanaf het allereerste begin zo opgezet dat ze goed aansluiten op het bij SCA Hygiene Products Tilburg aanwezige management informatie systeem en ook via intranet op te roepen zijn vanuit dit systeem. Met andere woorden SCA Hygiene Products Tilburg voldoet aan de doelstelling van het project doordat ze gekomen is tot een productgericht milieuzorgsysteem dat is geslaagd voor de pre-audit voor ISO 14001 certificatie en dat is ingebed in het bestaande managementsysteem.
4.2 Conclusies t.a.v. het PMZ-model
SCA Hygiene Products Tilburg kent buiten productie-efficiency geen verantwoordelijkheden voor bijvoorbeeld ontwerp, ontwikkeling, verkoop en marketing. SCA Hygiene Products Zeist B.V. bepaalt welk product geproduceerd moet worden en geeft daarvoor standaard productieeisen aan waarbinnen SCA beperkt kan manoeuvreren. Daardoor is de invloed van SCA Hygiene Products Tilburg op het product en diens milieuprestaties beperkt tot gedeeltes van de productie en stofbereiding (=receptuur) van het eindproduct, de afvalverwerking en de inkoop van de grondstoffen. De invloed van SCA Hygiene Products Tilburg op de keten is daardoor ook beperkt. Geconcludeerd kan worden dat de ketenaanpak binnen SCA Hygiene Products Tilburg hoofdzakelijk bestaat uit het beïnvloeden van de leveranciers aan de productieplant in Tilburg.
23
het
geïmplementeerde
milieuzorgsysteem
werkt
middels
de
aspectenanalyse en de koppeling met het beleidsplan aan continue milieuverbeteringen van de productie van SCA Hygiene Products Tilburg en leidt zo op zowel korte als lange termijn tot productverbetering. De eerste concrete milieuverdiensten zijn al behaald, geconcludeerd kan daarom worden dat het milieuzorgsysteem functioneert. Ten aanzien van de productverbetering is bijvoorbeeld de stofbereiding beter in kaart gebracht en staat in het beleid dat deze nog op verbetering wordt onderzocht, en in 2006 wil SCA een nieuwe stofbereiding hebben.
Bij het begin van het project is geconcludeerd dat er veel aandacht was voor
de
economische
milieubelangen
en
onvoldoende
strategische helder
belangen
waren.
Tijdens
maar het
dat
de
project
is
verankering/ inbedding van het milieuzorgsysteem in de organisatie is als belangrijk
component
van
het
project
opgepakt.
Achteraf
kan
geconcludeerd worden dat de verankering bewerkstelligd is door het systeem
aan
te
laten
sluiten
bij
het
huidige
Management
Informatiesysteem en door intern presentaties en posters te verzorgen ter vergroting van het draagvlak.
De ontwikkelde instrumenten zoals de spreadsheet milieuaspectanalyse, het beleidsplan en alle bijbehorende procedures blijken te werken want de eerste concrete verbeteracties zijn al geconstateerd en zijn reeds tot milieuverdiensten gebracht. Zo zijn er budgetten gedefinieerd, is er een actueel inzicht in de wet- en regelgeving, is het scholingsprogramma aangepast
op
milieuaspecten
en
heeft
de
QESH
Engineer
een
gedelegeerde aanwijzing gekregen waarin hij zelfs de directeur kan aanspreken op milieuzaken.
4.3 Aanbevelingen t.a.v. PMZ binnen en buiten SCA
Aanbeveling naar aanleiding van het project binnen SCA Hygiene Products Tilburg is, het plannen van vervolgacties om het besef te laten groeien dat voor SCA Hygiene Products Tilburg, Milieu efficiency hetzelfde is als
24
Productie efficiency en dat het doel is verkwisting van grondstoffen en hulpstoffen te voorkomen. Dit omdat een groot deel van het toekomstige succes van het systeem afhankelijk is van de wil van mensen om het milieuaspect continu te verbeteren.
Voor elke organisatie die een PMZ-model wil hanteren/ invoeren is het draagvlak in de organisatie belangrijk. Omdat een financieel voordeel vaak zorgt voor succesfactoren, zoals steun in tijd en middelen en korte communicatielijnen, is ook aan anderen aan te bevelen op zoek te gaan naar het financiële voordeel achter het milieubelang.
Tenslotte valt aan te bevelen een lobby op te zetten die bijdraagt aan de integratie van de ISO-normen 9000 en 14000. Voor SCA en andere gecertificeerde
bedrijven
betekent
dit
efficiencyslag in implementatie en beheer.
25
een
kostenbesparing
en
Bijlagen
26
Bijlage 1
27
STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V.
Voldoen aan de wettelijke vereisten; geen onnodige milieuemissies
een veilige organisatie
ARBO-Convenant
Implementatie managementsystemen
Certificatie ISO14001:2004
Invoering procedures ISO 14001
Geen ernstige tekortkomingen
Gecertificeerd zijn
Gecertificeerd zijn
status
Middelen/budget
planning
Prestatie-indicatoren
verantwoordelijke afdeling
Strategiën/maatregelen
mate van behalen van doelen
functie/niveau (department)
norm/prestatie
Organisatiedoelstellingen
succesthema's de bedrijfsmiddelen
28
2004
td
Meldingensysteem invoeren Wmb
kmo
Meldingen procedure geimplementeerd
2004
Procedure vastleggen
allen
Uitvoeren maatregelen convenant
p&o
Aantal geplande maatregelen
-2006
Arbo-convenant loopt
allen
Interne audits en inspecties
kmo
2004
Audits inplannen
Periodieke besprekingen van beleidsplan op MT-niveau Periodieke analyse milieuaspecten met MT
mt
2004
Bespreking beleidsplan inplannen
mt
Aantal gerapporteerde audits Aantal vastgestelde verbetermaatregelen Aantal analyses
2004
Bespreking analyse milieuaspecten inplannen
td
Utility Electricity
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Utility Natural gas
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Utility tap water
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Press-air
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Steam
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Fresh water
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Internal transport
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
29
inkoop
Auxilary goods
inkoop
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Stofbereiding PM6
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Stofbereiding PM8
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Papiermachine 6
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Papiermachine 8
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Water purification
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
productie
Converting
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
kmo
Laboratory
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
td
Maintenance
productie
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
kmo
Afval
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure afval herzien
kmo
Gevaarlijke stoffen
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure gevaarlijke stoffen herzien
mt
Management review
mt
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure Management Review herzien
kmo
Interne audit
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure interne audit herzien
kmo
Evaluatie Wet- & regelgeving
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
p&o
Training & Scholing
p&o
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure beheer wetten- en normen herzien Procedure nog te schrijven
kmo
Communicatie
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure overleg en rapportage herzien
kmo
Documentbeheer
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
kmo
Procedure verbetercyclus
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure document- en gegevensbeheer herzien Procedure managementsysteem herzien
kmo
Melding
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure externe meldingen herzien
kmo
Registraties
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure KPI's herzien
kmo
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
kmo
Corrigerende & preventieve maatregelen Monitoring & Meting
kmo
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure KPI's herzien
p&o
Noodsituaties
p&o
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure nog te schrijven
p&o
Milieuaspecten analyse
p&o
Beschikbaarheid procedure
2004
engineering
Duurzame goederen
engineering
Beschikbaarheid procedure
2004
Procedure inventarisatie milieuaspecten herzien Procedure projecten herzien
STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V.
status
Middelen/budget
planning
Prestatie-indicatoren
verantwoordelijke afdeling
Strategiën/maatregelen
mate van behalen van doelen
functie/niveau (department)
norm/prestatie
Organisatiedoelstellingen
succesthema's De continu verbeterende organisatie en preventie van de milieubelasting
2005
Reductie energieverbruik (CO2emissie)
Bij 10% van de wereld top
productie
Benchmark energie >0,5 PJ
engineering
Energie-consumptie, EEIindex
2005
Jaarlijkse actualisatie EEP
Reductie inzet milieubelastende chemicalien Reductie CO2-, NOxemissie
Geen/optimale milieubezwaarlijke stoffen ingezet Bij 10% van de wereld top
productie
Inventarisatie van chemicaliën
kmo
Aantal belastende chemicalien
2005
REACH nog implementeren en procedure nieuwe stoffen herzien
productie
Opstellen monitoringsprotocol
engineering
CO2-emissie, Nox-emissie
2005
Jaarlijkse actualisatie EEP en monitoringsprotocol vastleggen
Beheersing legionella in leidingwater
Opstellen Legionella beheersplan
kmo
Opstellen Legionella beheersplan
engineering
Aantal metingen en aantal incidenten
2005
Monitoringsprotocol opstellen
Optimalisatie afvaltransport
Minimale kosten
inkoop
Offertes en evaluatie afvalverwerkers
inkoop
Kosten per ton afval
2005
Offertes afvaltransport aangevraagd
Reductie afvalstromen (niet productie)
Reductie hoeveelheid afval
allen
Onderzoek afvalstromen
kmo
Kosten per ton afval
2005
Plan van Aanpak opstellen
Informatie en communicatie
Jaarlijks opmaken milieujaarverslag
Voor 1 april en 1 juli
kmo
M-jaarverslag opgesteld
kmo
Jaarverslag goedgekeurd door MT en Or
2005
MJV wordt reeds opgesteld
de processen
Efficiente processen
Geen lekkages van vloeistoffen; zorgvuldig gebruik van chemicalien
allen
Periodieke metingen en analyses
mt
Oa. produktiviteit personeel in kg/manuur
2005
KPI implementeren
30
onze leveranciers
de bedrijfsmiddelen
ons personeel
wettelijke en erkende vereisten
Verhogen performances leveranciers Voldoen aan de wettelijke vereisten; geen onnodige milieuemissies
inkoop
Analyse inkoop vs milieu-issues
inkoop
Aantoonbaar bewijs van verbetering
2005
FSC beoordeling implementeren, verbeteren
Geen ernstige tekortkomingen
td
Analyse Wmb en Wvo beschikking
kmo
Aantal cruciale tekortkomingen
2005
Aanvraag nieuwe vergunning ingediend
Verhogen vakbekwaamheid prodpersoneel
Min. 1 opleiding per jaar
p&o
Inwerkprogramma's invoeren
p&o
Gevolgde training-opleiding
2005
Opleidingsplan nieuw personeel opstellen
Verhogen bewustzijn van het personeel
1 x per jaar voorlichting over KAM-issues
kmo
Voorlichtingsplan opzetten
p&o
Implementatie
2005
Planning opstellen
p&o
Bekwaamheden personeel vaststellen
p&o
% personeelsbestand iom functie-omschrijving
2005
Opleiding nieuwe stralingsdeskundige
Minimalisatie stofbelasting personeel
Voldoen aan MAC-waarde
productie
Stofafzuiging Omroller
engineering
MAC-waarde
2005
Stofafzuiging wordt geinstalleerd
Good Housekeeping
Goede visuele uitstraling bedrijf
allen
Good Housekeeping implementeren
mt
Hoeveelheid signaleringen zwerfafval
2005
Plan van aanpak te actualiseren
Opleidingsplan voor de verschillende functies
Inzicht taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden personeel
p&o
Opstellen matrix taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
p&o
Aantal beschreven taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
2005
Matrix opstellen
Geen ernstige tekortkomingen inzake naleving wettelijke en andere vereisten
Nul tekortkomingen
kmo
Periodieke analyse wettelijke vereisten op naleving
kmo
Aantal gecontroleerde aspecten
2005
Procedure vastleggen
Bewaking nieuwe wetgeving invoeren
kmo
2005
Procedure vastleggen
CPR versie 2004 analyseren
kmo
2005
Nieuwe richtlijn nog niet beschikbaar
Periodieke veiligheidsinspecties
p&o
Aantal relevante gewijzigde wet- en regelgeving Aantal nieuwe/ingevoerde wettelijke vereisten Cpr 2004 beschikbaar en geimplementeerd Aantal inspecties en scores
2005
Evalueren en actualiseren veiligheidsrondes
Tekortkomingen van bevoegde instanties
een veilige organisatie
31
Geen calamiteiten en incidenten met
Nul calamiteiten en incidenten
kmo
nadelige gevolgen voor mens en milieu
ARBO-Convenant Gecertificeerd zijn
STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V.
32
2005
Plan van aanpak milieustraat opstellen
allen
Uitvoeren maatregelen convenant
p&o
-2006
Arbo-convenant loopt
allen
Periodieke beoordeling mms
kmo
2005
Onderdeel van auditplanning maken
Jaarlijkse arbo-metingen
p&o
Aantal geplande maatregelen Aantal positieve beoordelingen Aantal pago's per medewerker
2005
Pago's inplannen
status
Middelen/budget
planning
Prestatie-indicatoren
Strategiën/maatregelen
norm/prestatie
Reductie inzet milieubelastende chemicalien
verantwoordelijke afdeling
2006
Organisatiedoelstellingen
succesthema's De continu verbeterende organisatie en preventie van de milieubelasting
Alle opslag conform Wmb, aantal afwijkingen
mate van behalen van doelen
Certificatie ISO14001:2004
kmo
functie/niveau (department)
Implementatie managementsystemen
Analyse opslag gevaarlijke stoffen en afvalstoffen
kmo
Evaluatie van de leveranciers
inkoop
Aantal goedgekeurde leveranciers
2006
Opstellen beoordelingsmethodiek
Reductie emissies afvalwater
Optimalisatie proces
productie
Masterplan afvalwater
productie
Debiet, czv, stikstof, onopgeloste bestanddelen, v.e., zware metalen
2006
Plan van Aanpak opstellen
Reductie hoeveelheid water per ton papier
IPPC-norm
productie
Onderzoek hergebruik afvalwater
productie
M3 water per ton gereed product
2006
Plan van Aanpak opstellen
Reductie gebruik leidingwater
Leidingwater vervangen door kanaalwater
productie
Reiniging kanaalwater en toepassen gereinigd kanaalwater
productie
M3 water per ton gereed product
2006
Plan van Aanpak opstellen
Optimalisatie afvaltransport
Minimale kosten
inkoop
Onderzoek Klein Chemisch Afval
kmo
Kg kca
2006
Plan van Aanpak KCA
kmo
Metingen uitvoeren mbt kwaliteit grondwater
kmo
Aantal metingen en aantal incidenten
2006
Onderzoeksresultaten beschikbaar, Monitoringsprotocol te ontwikkelen en plan van aanpak opstellen
Uitvoeren maatregelen
kmo
Aantal afwijkingen
2006
Inplannen uit te voeren maatregelen
kmo
Verpakkingsgewicht per ton product
2006
Plan van Aanpak nog te schrijven
Interne communicatiestructuren opzetten Interne rapportages over KAMprestaties invoeren
mt
Beschikbaarheid
2006
Evalueren huidige communicatielijnen
kmo
Beschikbaarheid
2006
Hiaten in kaart brengen
inkoop
Leveranciersbeoordeling
inkoop
Aantal beoordeelde leveranciers
20062008
Beoordelingsmethodiek vast te stellen
Monitoringsplan BSB opstarten
Informatie en communicatie
Plan van aanpak Bodemrisicodocument
Minimale bodemverontreinigende activiteiten
productie
Convenant verpakkingen
Voldoen aan eisen
inkoop
Interne communicatie structuur
Duidelijke informatieoverdracht
mt
onze leveranciers
Verhogen performances leveranciers
de bedrijfsmiddelen
Voldoen aan de wettelijke vereisten; geen onnodige milieuemissies
Geen ernstige tekortkomingen
td
Projectplan oa 3140 en ATEX2005
engineering
Geen onnodige milieu-emissies
2006
Investering nieuwe Stofbereiding aanvragen
een veilige organisatie
Geen calamiteiten en incidenten met nadelige gevolgen voor mens en milieu
Nul calamiteiten en incidenten
allen
Uitvoeren maatregelen convenant
p&o
Normen geimplementeerd Aantal geplande maatregelen
-2006
Arbo-convenant loopt
33
STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V.
status
Middelen/budget
planning
Prestatie-indicatoren
verantwoordelijke afdeling
Strategiën/maatregelen
mate van behalen van doelen
functie/niveau (department)
norm/prestatie
Organisatiedoelstellingen
succesthema's De continu verbeterende organisatie en preventie van de milieubelasting
2007
Reductie afval productie
Max, waste PM en VW
productie
Preventie-onderzoek
productie
Afval per ton gereed product
2007
Plan van Aanpak opstellen
Afvalwater: voldoen aan eisen Wvo
Temperatuur afvalwater < 30º C
engineering
Onderzoek koeling afvalwater en gevolgen temperatuur van het afvalwater
kmo
Aantal afwijkingen
2007
Plan van Aanpak opstellen
Voldoen aan geluidsnorm WVvergunning
Geluidsemissie op rand industrieterrein < 45 dB(A)
engineering
Uitvoeren geluidsmetingen en evt maatregelen toepassen
kmo
Aantal afwijkingen
2007
Geluidsonderzoek nog uitvoeren
Informatie en communicatie
Registratie externe milieuklachten
Geregistreerde klachten
kmo
Klachtenregistratie milieu opstellen (extern)
kmo
Beschikbaarheid
2007
Klachtenregistratie milieuincidenten opstellen
onze leveranciers
Verhogen performances leveranciers
inkoop
Contractmanagement invoeren
inkoop
Recyclegraad afval bij leveranciers
2007
Afhankelijk van evaluatie leveranciers
Leveranciersbeoordeling
inkoop
Aantal beoordeelde leveranciers
20062008
Beoordelingsmethodiek vast te stellen
34
STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V.
Controleren logboek vriesdrogers
de bedrijfsmiddelen
Voldoen aan de wettelijke vereisten; geen onnodige milieuemissies
een veilige organisatie
Geen calamiteiten en incidenten met nadelige gevolgen voor mens en milieu
Jaarlijks
status
Middelen/budget
planning
Prestatie-indicatoren
verantwoordelijke afdeling
Strategiën/maatregelen
mate van behalen van doelen
functie/niveau (department)
norm/prestatie
Organisatiedoelstellingen
succesthema's De continu verbeterende organisatie en preventie van de milieubelasting onze leveranciers
35
2008
td
Controle
engineering
Aantal metingen en aantal incidenten
2008
Onderzoek gebruik koelmiddelen
inkoop
Leveranciersbeoordeling
inkoop
Aantal beoordeelde leveranciers
20062008
Beoordelingsmethodiek vast te stellen
Geen ernstige tekortkomingen
td
Preventief onderhoud van middelen
engineering
Mate van halen van de planning
2008
Periodiek onderhoud herzien
Nul calamiteiten en incidenten
kmo
Implementatie BHV-organisatie
p&o
Implementatie
2008
Herzien van de BHV-organisatie
Oefening BNP-plan RI&E uitvoeren en plan opzetten
p&o p&o
Aantal oefeningen, 2x Aantal geplande maatregelen
2008 2008
Herzien van de BHV-organisatie Actualiseren RI&E (lpg en gasopslag)
Verhogen performances leveranciers
Utility Electricity Utility Natural gas Utility tap water Press-air Steam Fresh water Internal transport Auxiliary goods SB PM6 SB PM8 PM6 PM8 Water purification Converting Laboratory Maintenance Afval Gevaarlijke stoffen Management Review Interne audit Evaluatie Wet & regelgeving Training & scholing Communicatie Documentbeheer Procedure verbetercyclus Melding Registraties Corrigerende & preventieve maatregelen Monitoring & meting Noodsituaties Milieuaspecten analyse Duurzame goederen
36
Categorie TD TD TD TD TD TD TD Inkoop Processen Processen Processen Processen Processen Processen Algemeen TD Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen P&O Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen
Datum gereed week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46 week 46
Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen
week week week week week
46 46 46 46 46
Bijlage 3
Procedures
Bijlage 4
37
38
39
1
Inleiding
De beoordeling van de systeemdocumentatie van SCA Hygiëne Products Tilburg B.V. (Ref.:94974) werd op 22 december 2004 op lokatie te Tilburg uitgevoerd door J.F.M. Strik. Het handboek betreft een geïntegreerd systeem met kwaliteits-, milieu-, veiligheids- en gezondheidsaspecten. Het MMS systeem is volledig beschikbaar op het netwerk. Het bedrijf is reeds 9001 gecertificeerd. Door de PMZ benadering ontvangt het bedrijf een subsidie Novem. Uitsluitingen: Ontwerp en ontwikkeling, leveranciers (opgelegd door de centrale organisatie) en de fysieke logisitek. Deze is volledig uitbesteed (lokatie Tilburg) Doelstelling was het vaststellen of de onderzochte documentatie de beschrijving kan vormen van de borging van de activiteiten, conform de eisen van ISO 14001 editie 2004. Een formele richtlijn van SCCM is nog niet beschikbaar. Zie eindconclusie. Scope ISO 14001-'het produceren van hygiënische tissue-artikelen en het plannen van de distributie'. 'de production of the hygienic tissue and teh planning of the distribution'.
2 ISO 4.1
40
Resultaten van de systeemdocumenten Nr
Omschrijving MMS (managementsysteem). Het betreft een geïntegreerd systeem.
Bijlage 5
BEOORDELING MILIEUSYSTEEMDOCUMENTATIE
ISO
Nr
Omschrijving Via intranet. De invulling is alleen voor de lokale organisatie.
4.2
1
Milieubeleid SCA Tilburg Mill. In het cursieve gedeelte is het beleid van Tilburg toegevoegd. Het beleid maakt geen verschil tussen erkenning en voldoen aan wet- en regelgeving. Het algemene SCA environmental report is te downloaden vanaf de site. Het structureel beschikbaar zijn van het eigen beleid voor het publiek is niet beschreven.
4.3.1
2
Procedure milieuaspectenanalyse en beleidsplan. Driemaal per jaar wordt dit tesamen met de managementreview uitgevoerd. Projecten
worden
gemanaged
internationaal
volgens
PRIME-
methodiek. De verankering van de AI&E in de procedure kan verbeteren. De invenstarisatie is heel abstract. De koppeling met activiteiten, proces en produkten is niet tot niet voldoende gemaakt. Feitelijk zouden de opgesomde uitsluitingen moeten blijken uit de AI&E en de weging. Aspecten dienen wel genoemd te worden ook als na de weging blijkt dat geen invloed mogelijk is. Aan te bevelen om in de AI&E een koppeling te maken met het bestaande zorgsysteem. 4.3.2
Procedure beheer wetten, normen en documenten. Overzicht weten regelgeving. De relevantie is in rood aangegeven. Abonnement op RDMG-CD-rom. De E&S engineer is verantwoordelijk voor het bijhouden hiervan. Tevens zijn in dit overzicht de relevante vergunningen opgemomen.
41
ISO
Nr
Omschrijving WM, WVO, ontrekking kanaalwater, zelfinstallerend. Het gaat om een provinciale vergunning.
4.3.3
3
Beleid opstellen is een onderdeel van de managementreview. Milieubeleid wordt gepresenteerd in het beleidsplan. Nummers in middelen-budget geven aan of er een projectplan aanwezig is of dient opgesteld te worden. Maak
het
onderscheid
tussen
implemetatie,
handhaaf-
en
verbeterdoelstellingen. Het systeem dient immers drie maanden geïmplementeerd te zijn. 4.4.1
Procedure Opleiding en training. De E&S engineer is formeel de directievertegenwoordiger. Hij maakt geen deel uit van het MT. De QRESH-manager waaraan hij rapporteerd maakt deel uit van het MT.
4.4.2
HRM is bezig met een project nieuwe functie-omschrijvingen dat het eerste kwartaal 2005 gerealiseerd dient te zijn. In een excell-matrix (kennis, kwalificaties, opleidinginventarisatie 2004) zijn per functie en per persoon voor 80% de vereiste kennis en kwalificaties in kaart gebracht. Aan de kleur zijn hiaten zichtbaar gemaakt.
Onder
de
kennisgebieden
is
o.m.
milieuaspecten
genoemd. Ook is er een separaat opleidingsplan 2005 opgesteld waarin per opleiding een evaluatie wordt uitgevoerd en geregistreerd. Jaarlijks worden er functioneringsgesprekken gehouden. Milieu
42
ISO
Nr
Omschrijving wordt niet expliciet genoemd wel arbeidsomstandigheden. Naast
de
matrix
loopt
het
PMS
project.
Hierbij
wordt
de
opleidinghistorie van de medewerkers in het systeem gebracht. In de planning staat de jaarlijkse training voor medewerkers waarin veiligheid en milieu structureel aan de orde komt. De training geldt ook voor nieuwe medewerkers. 4.4.3
4
Procedure interne en externe communicatie. Procedure overleg en rapportage. In de agenda van het MT wordt milieu expliciet genoemd. In de overige overleg valt dit inpliciet onder veiligheid. Passief lid van bedrijventerrein.
4.4.4
5
Het MMS systeem. Documentenregisters en informatiesystemen. Benchemarkpartij. Aan
te
bevelen
om
rapportagevormen
uit
te
breiden
met
milieuregistraties, prestatie-indicatoren en milieurapportages. Dit zijn ook de elementen die terug dienen te komen in de management revieuws. 4.4.5 4.4.6
Het beheer van documenten is geregeld middels het MMS-systeem. 6
De relatie tussen AI&E en de elementen van het bestaande zorgsysteem is niet geheel duidelijk.
4.4.7
Het bedrijf heeft een calamiteitenplan. Laatste oefening BVHoefeningen 9 december 2004.
43
ISO
Nr
Omschrijving
4.5.1
7
Monitoring doelstellingen in het MT. Kalibratieprocedure
volgens
ISO-9001.
Attentie
dat
ook
instrumenten worden gekalibreerd die voor milieumetingen worden ingezet. 4.5.2
8
De evaluatie van naleving is nog niet ingevuld. Aantoonbaar maken dat het bedrijf voldoet aan de vergunningsvoorschriften.
4.5.3
9
Meldingsprocedure voor de melding en incidenten waaronder milieu. Attentie: Als er aanwijzingen zijn van het bevoegd gezag neem deze dan ook op in de meldingsprocedure. Borging van acties.
4.5.4
Zie eerder.
4.5.5
Auditprocedure. Procedurele audits.
4.6
Procedure management review drie maal per jaar.
3
Resultaten beoordeling overige documenten
3.1
De aspecteninventarisatie en -evaluatie
Zie boven. 3.2
Milieubeleid, doelstellingen en programma
Zie boven. 3.3
Register wet- en regelgeving en overige onderschreven eisen
Zie boven. 3.4
44
Vergunningen
Te beoordelen tijdens de certificatie-audit. 3.5
Registraties emissies ter vergelijking vergunningsvoorschriften
Te beoordelen tijdens de certificatie-audit. 3.6
Samenvatting correspondentie en informatie bevoegd gezag
Te beoordelen tijdens de certificatie-audit. 3.7
Rapportages van de interne audit en de directiebeoordeling
Interne
audits
en
de directiebeoordeling
is
reeds uitgevoer. Inhoudelijke
beoordeling tijdens de certificatie-audit. 4
Algemene opmerkingen
5.1
Alle opmerkingen zijn op lokatie besproken.
5.2
Indien een opmerking een NCR (non-conformity/tekortkoming) betreft is dit aangegeven d.m.v. een vetgedrukte tekst. Overige opmerkingen betreffen aandachtspunten, punten ter verbetering of sterke punten.
5
Eindconclusies
Behoudens een aantal aandachtspunten zijn er geen formele tekortkomingen opgesteld. De
belangrijkste
zijn
de
AI&E
en
de
toetsing
op
naleving
van
vergunningsvoorschriften. Of de audit tegen de nieuwe norm in februari 2005 doorgang kan vinden is tevens afhankelijk van de certifcatieprocedures intern bij BVQi en SCCM. De exacte data en aantal mandagen is nog niet bekend derhalve is nog geen auditplan opgesteld. Na ontvangst van het contract en het organogram (door het bedrijf op te sturen) zal een planning worden opgesteld.
45