Eindevaluatie pilot verlengde openingstijden in de centra van Sittard-Geleen
1 Inleiding Op 15 december 2010 heeft de gemeenteraad van de gemeente Sittard-Geleen de Integrale Horecanota “Voor en door een bruisend Sittard-Geleen!” vastgesteld. Sittard-Geleen wil een aantrekkelijk en goed functionerend horeca-aanbod voor inwoners en bezoekers van de stad. Doelstellingen van het beleid zijn: • Stimulering van een kwalitatieve versterking van de horecastructuur binnen de gemeente: kwaliteit en kwantiteit van het horeca-aanbod, afgestemd op de verschillende doelgroepen; • Tegengaan van (ongewenste) ontwikkelingen die leiden tot achteruitgang van het woonen leefklimaat, openbare orde en veiligheid; • Realiseren van afstemming op het terrein van horecagerelateerde beleidsontwikkeling. In de kadernota Integrale Veiligheid 2011-2014 voor Sittard-Geleen is de aanpak van geweld als prioriteit benoemd. In het Uitvoeringsplan Integrale Veiligheid is als doelstelling vastgesteld om het uitgaansgeweld in de centra van Sittard en Geleen te verminderen. In het uitvoeringsprogramma “Integrale horecanota Sittard-Geleen 2011-2015” van 11 oktober 2011 is de integrale horecanota nader uitgewerkt. Eén uit de nota voortvloeiende beleidsmatige actie is om te komen tot de pilot vrije sluitingstijden horeca of tot een proef met verruimde openingstijden. Op basis hiervan is in een projectgroep bestaande uit Koninklijke Horeca Nederland, horecaondernemers uit de centra van Sittard en Geleen, centrummanagement (namens ondernemers), stadsdeelmanagement (namens bewoners), politie en gemeente een pilot verlengde openingstijden uitgewerkt.
1
2 De Pilot verlengde openingstijden Gedurende de pilot wordt voor de centra van Sittard en van Geleen de toegestane openingstijd op de uitgaansavonden donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond, voor de duur van een jaar verlengd tot 4 uur in plaats van 3 uur. De looptijd van de pilot is van 1 december 2012 tot 1 december 2013. De deelnemers zijn zowel de “natte” als de “droge” horeca in afgebakende gebieden in beide centra.
2.1 Doelstelling pilot Het doel van de pilot is: “Het binden van mensen aan de stad tegen de achtergrond van de gemeentelijke ambitie om een bruisende stad te worden door het vergroten van de aantrekkingskracht van de horeca tijdens uitgaansavonden in de centra van Sittard en Geleen.” Subdoelstellingen zijn: 1. Toename van het aantal bezoekers aan de horeca in de centra van Sittard en Geleen. 2. Bedrijfseconomische voordelen voor de locale horecaondernemers in de centra van Sittard en Geleen. 3. Door geleidelijke uitstroom van bezoekers minder overlast voor bewoners van de centra.
2.2 Randvoorwaarden Er zijn een aantal randvoorwaarden gesteld voor de pilot, namelijk: 1. Geen toename van onveiligheid en overlast. 2. De looptijd van een jaar kan tussentijds worden beëindigd bij een buitenproportionele vergroting van onveiligheid. Individuele deelnemers kunnen uitgesloten worden van deelname, wanneer niet of onvoldoende wordt voldaan aan de voorwaarden. 3. Ervaringen met en effecten van de pilot worden voortdurend gemonitord. Halverwege en aan het eind van de pilot wordt in samenwerking met de projectgroep een evaluatie opgesteld, waarin op basis van de monitoringsgegevens wordt bekeken in hoeverre de doelstellingen zijn/worden bereikt.
2
3 Maatregelen veilig uitgaan De pilot verlengde openingstijden beoogt in haar derde subdoelstelling een uitgaansleven dat minder overlast veroorzaakt door een geleidelijkere uitstroom van bezoekers. Om het geweld en de overlast in de uitgaansgebieden te verminderen, zijn nog andere maatregelen genomen, die van invloed zijn op de evaluatie van de derde subdoelstelling van de pilot.
3.1 Convenant veilig uitgaan De horecaondernemers vertegenwoordigd door de Koninklijke Horeca Nederland afdeling Sittard-Geleen, politie, Openbaar Ministerie en de gemeente Sittard-Geleen hebben gezamenlijk afspraken gemaakt in het kader van veilig uitgaan. Deze afspraken zijn in een nieuw convenant vastgelegd. De afspraken gaan over structurele overlegstructuren, een veilige inrichting en onderhoud van het uitgaanscentrum, (de handhaving van) sluitingstijden, het toezicht (in en buiten) de horecagelegenheden, hinderlijk alcoholgebruik en strafrechtelijke handhaving. Dit nieuwe convenant is in november 2012 ondertekend door betrokken partijen.
3.2 Collectieve horecaontzegging Eén van de afspraken uit het convenant betreft het hanteren van een collectief civielrechtelijk lokaalverbod om notoire herrieschoppers de toegang tot horeca-inrichtingen te ontzeggen. De horeca is in augustus 2012 gestart met het actief en preventief toekennen van horecaverboden, zowel individuele als ook collectieve horecaontzeggingen. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van een gezamenlijk registratiesysteem, waarin gegevens over de ontzeggingen vastgelegd worden die voor alle deelnemende horecaondernemers toegankelijk zijn. In 2014 wordt bezien of en hoe dit systeem kan worden overgedragen van gemeente naar horecaondernemers.
3.3 Projectgroep veilig uitgaan Gedurende de pilotperiode is een projectgroep veilig uitgaan frequent bijeen gekomen om alle zaken met betrekking tot veilig uitgaan te bespreken. De projectgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de horeca, politie, centrummanagement en verschillende disciplines van de gemeente. Inmiddels hebben ook vertegenwoordigers van het jongerenwerk van Partners in Welzijn aangesloten. Daarnaast is er een vertegenwoordiging van het bewonersplatform Sittard-centrum en van het nieuw te realiseren poppodium Volt toegevoegd aan dit overleg. In het overleg zijn onderwerpen besproken als de pilot verlengde openingstijden zelf, convenantafspraken, procedurele zaken omtrent horecaontzeggingen, communicatie met betrekking tot klachten/overlastzaken, communicatie met de bewoners van de centra over de maatregelen, campagnes voor veilig uitgaan, cameratoezicht en verdere samenwerkingsafspraken. De tot nog toe geringe deelname van vertegenwoordiging van Geleen is een aandachtspunt bij de overleggen van de projectgroep veilig uitgaan gebleken. Inmiddels is vanuit de horeca verzocht om het overleg wat onderwerpen betreft breder op te zetten. Men wil onderwerpen uit het algehele horecabeleid (de horecanota) in dit overleg bespreken. Verder wordt verzocht om onderwerpen als vergunningenbeleid, (nieuwe) Drank en horecawet (DHW) en toezicht en handhaving structureel aan de agenda toe te voegen. Men wenst daarbij tevens op structurele deelname van de ambtenaren die voor de genoemde onderwerpen verantwoordelijk zijn. Vanuit de horeca is uitdrukkelijk aangegeven dat zij een 3
aparte overlegstructuur wensen voor de horeca (bijv. deze overlegstructuur maar dan uitgebreid met de genoemde onderwerpen), los van de reeds bestaande overleggen met de ondernemers die georganiseerd worden vanuit het centrummanagement.
3.4 Publiekscampagnes Bij de instelling van de pilot verlengde openingstijden is de afspraak gemaakt om gedurende de pilot een zestal publiekscampagnes uit te voeren in het kader van de veilig uitgaan. Tijdens de pilotperiode is een drietal campagnes uitgevoerd: tegen wildplassen; tegen glas op straat en inzake de collectieve horecaontzegging. Tijdens het overleg van de projectgroep in oktober jl. is besloten om de drie overige geplande publiekscampagnes tegen vandalisme, drugsgebruik en geluidsoverlast niet in de pilotperiode opgepakt worden, omdat het animo bij de horeca daarvoor te laag is. Daarnaast is over het instrument “pilot verruimde openingstijden” actief gecommuniceerd, waarbij de horecaondernemers zelf de communicatie naar hun bezoekers voor hun rekening hebben genomen.
3.5 Cameratoezicht Tijdens de pilotperiode is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor cameratoezicht in de beide centra. De projectgroep veilig uitgaan heeft geparticipeerd in dat project als klankbord voor de meest geschikte locaties voor de plaatsing van de camera’s. Inmiddels ligt er een besluit in het kader van cameratoezicht en is de aanbesteding afgerond. Naar verwachting worden de camera’s in de eerste helft van 2014 operationeel.
3.6 Wijzigingen inzet politie vrijdag- en zaterdagavond Patrouilles van politie worden nu op de vrijdag- en zaterdagavond op een andere wijze ingezet in het geografische gebied van de gemeente Sittard-Geleen, Stein, Beek en Schinnen. Er is een effectievere samenwerking gekomen en er zijn een drietal gelabelde patrouilles welke zich in het gebied bezig houden met de openbare orde. Er vindt een centraal aangestuurde briefing plaats op vrijdag en zaterdag voor alle patrouilles van het gebied. In het centrum van Sittard wordt op vrijdag, zaterdag en tijdens evenementen meer gebruik gemaakt van bike politie patrouilles. Door de verschillen in de sluitingstijden tussen de centra en het buitengebied kunnen patrouilles van de politie effectiever, op tijden waar nodig (rond sluitingstijden), aanwezig zijn. De aanpak op de donderdagavonden is minder intensief. Bij diverse controles door de politie is gebleken, dat de horecaondernemingen in beide centra op de donderdagen vaak al vóór 03:00 uur gesloten zijn. Bovendien blijkt uit het meldingenpatroon op de donderdagen dat er dan weinig tot geen sprake is van openbare orde problemen.
4
4 De evaluatie 4.1 Onderzoeksvragen De hoofddoelstelling van de pilot:“Het binden van mensen aan de stad tegen de achtergrond van de gemeentelijke ambitie om een bruisende stad te worden door het vergroten van de aantrekkingskracht van de horeca tijdens uitgaansavonden in de centra van Sittard en Geleen.”, is lastig meetbaar. Om de hoofddoelstelling te kunnen evalueren, is deze hoofddoelstelling in een aantal “meetbare” subdoelstellingen of onderzoeksvragen gesplitst, namelijk: 1. Toename van het aantal bezoekers aan de horeca in de centra van Sittard en Geleen. 2. Bedrijfseconomische voordelen voor de locale horecaondernemers in de centra van Sittard en Geleen. 3. Door geleidelijke uitstroom van bezoekers minder overlast voor bewoners van de centra. In de volgende paragrafen is getracht een antwoord te geven op de afzonderlijke onderzoeksvragen. De onderzoeksperiode voor deze evaluatie betreft de volledige looptijd van de pilot, te weten de periode van 1 december 2012 tot 1 december 2013. Voor de gegevensverzameling voor deze evaluatie zijn echter 2 peildata gehanteerd: halverwege de pilotperiode en aan het einde van de pilotperiode. De onderzoeksresultaten van deze afzonderlijke data biedt daarmee vergelijkingsmateriaal over het verloop van de pilot.
4.2 Methodiek van onderzoek De informatievergaring rond de bevindingen van de evaluatie halverwege en de eindevaluatie heeft plaatsgevonden via verschillende methodieken en gericht op verschillende doelgroepen. Interviews van horecaondernemers door studenten van HS Zuyd Studenten van de HS Zuyd hebben in de eerste helft van de pilotperiode een steekproef (10) genomen van de horecaondernemers verdeeld over beide centra en hen gevraagd een mening te geven over de vragen en ervaringen rond de pilot verlengde openingstijden. Gemeentelijke vragenlijst Eindevaluatie Pilot verlengde openingstijden en beantwoording subdoelstellingen en achterliggende onderzoeksvragen Vanuit de gemeente is in het kader van de eindevaluatie een vragenlijst opgesteld om de bovenstaande subdoelstellingen en achterliggende onderzoeksvragen specifiek te adresseren bij de horecaondernemers. Deze vragenlijst is verstuurd aan alle horecaondernemers (dit betreft ongeveer 65 horecaondernemers) in het pilotgebied (de twee centra van Sittard-Geleen). Hierop hebben 19 respondenten (29% van alle toegezonden vragenlijsten) gereageerd. Van deze 19 respondenten geven 11 ondernemers (58% van de respondenten) aan daadwerkelijk gebruik gemaakt (primair voor de vrijdag- en zaterdagnacht) te hebben van de verlengde openingstijden. Het is daarmee een zeer beperkte groep van de respondenten die daadwerkelijk gebruik hebben gemaakt van de pilot. Zeker als men ziet dat toch 84% van de respondenten een sterke voorkeur heeft voor de voortzetting van de verlengde openingstijden. Gezien de beperkte respons en beperkte beantwoording van de verschillende vragen is beperkt valide een oordeel te geven over de ervaringen rond deze pilot. Duidelijk is wel dat een overgroot deel van de respondenten graag zien dat de pilot voortgezet wordt. Dit lijkt, gelet op de genoemde aantallen daadwerkelijk gebruik hebben gemaakt van de verlenging van de 5
openingstijden bijzonder te noemen. De beantwoording van deze vraag lijkt dan ook meer op ideologie gestoeld te zijn dan op daadwerkelijk gebruik en profijt. Politiecijfers m.b.t. de pilot verlengde openingstijden in de centra van Sittard-Geleen De politie heeft voor de gehele projectperiode kwantitatieve gegevens aangeleverd van het: - aantal aangiften van geweld en vernielingen; - aantal meldingen van geweldsdelicten bij de meldkamer van de politie, uitgesplitst naar tijdstip dat de meldingen binnenkwamen. Deze aantallen betreffen de aantallen tijdens de pilotperiode afgezet tegen de aantallen in dezelfde periode een jaar eerder. Daarnaast heeft de politie de wekelijkse verslagen van de politiepatrouilles over de uitgaansnachten samengevat voor de evaluatie. Hierin staan bevindingen (subjectief) vermeld als ook objectieve gegevens. Naast de politiegegevens zijn de meldingen over overlast aan de gemeente onderzocht. Tenslotte zijn meningen van horecaondernemers, wijkplatforms en bezoekers 2 maal gepeild (halverwege de pilotperiode en aan het einde van de pilotperiode) met betrekking tot de vraag of er een wijziging wordt ervaren in de overlast en onveiligheid. Onderstaand worden de drie subdoelstellingen nader uitgewerkt en de beantwoording, waar mogelijk, nader toegelicht .
Subdoelstelling 1: Toename van aantal bezoekers aan de horeca in beide centra Met betrekking tot de eerste subdoelstelling, een toename van het aantal bezoekers, zijn geen objectieve gegevens beschikbaar. Het in het projectplan voorgestelde gebruik van een webcam om objectief bezoekersaantallen van de markt Sittard te registreren, is niet mogelijk gebleken. Onderzoek van de studenten van de HS Zuyd Het onderzoek naar deze doelstelling is opgenomen in het onderzoek van de studenten van HS Zuyd. Zij hebben de ondernemers de vraag gesteld of bezoekersaantallen gewijzigd zijn. Het merendeel van de ondervraagde ondernemers constateerde (nog) geen wijziging in de bezoekersaantallen. Slechts enkelen zien een toename in het aantal bezoekers. Het gaat dan met name om de horecagelegenheden aan de Markt te Sittard die zich richten op een jong publiek. Daar wordt gesproken van nieuwe klanten die nu de voorkeur geven aan Sittard boven andere plaatsen als Heerlen, Maastricht of Beek (Mundial). De veranderde sluitingstijden zou door de klanten van die gelegenheden ook genoemd worden als een argument om naar Sittard te gaan. Door de ondervraagde ondernemers in het gebied buiten de markt van Sittard en in het centrum van Geleen worden geen effecten gemeld met betrekking tot bezoekersaantallen. Door hen wordt ook niet of weinig gebruik gemaakt van de verlengde openingstijden. In Geleen zijn de meeste horecagelegenheden al eerder gesloten. Er wordt aangegeven dat het uitgaansleven daar uitermate rustig is. Er komt weinig publiek en het publiek dat komt is ouder. Volgens de ondernemers heeft de maatregel van de verlengde openingstijd geen aantrekkingskracht op dat oudere publiek. De gemeentelijke vragenlijst voor eindevaluatie van de pilot Van de respondenten melden 4 horecaondernemers dat zij meer bezoekers hebben gehad. Gemiddeld 18 procent meer bezoekers, waarbij onduidelijk is of de bezoekers langer blijven, 6
meer besteden of waar zij voorheen uitgingen. De groei in bezoekers van deze proporties en bij deze zeer beperkte groep van respondenten kan lastig toegeschreven worden aan de pilot. Aan de andere kant: er wordt ook gemeld dat het een lastig jaar qua omzet is geweest en dat daarbij het als een succes gezien moet worden om toch een vergelijkbare omzet te kunnen draaien met voorgaande jaren.
Subdoelstelling 2: Bedrijfseconomische voordelen voor de horecaondernemers in beide centra De vraagstelling of de verlengde openingstijden tot bedrijfseconomische voordelen leidt, kan niet met objectieve gegevens beantwoord worden. Bij de start (als 0-meting) en gedurende de pilot zijn geen of zeer beperkt objectieve bedrijfseconomische gegevens verzameld. Voor het onderzoek naar deze doelstelling is naar de mening gevraagd van de horecaondernemers die deelnemen aan de projectgroep. Onderzoek van de studenten van de HS Zuyd De studenten hebben op basis van de steekproef horecaondernemers, verdeeld over beide centra, geïnterviewd en hen gevraagd een mening te geven over de vraag of er veranderingen zijn in inkomsten. Het merendeel van de ondervraagde ondernemers merkt geen verandering in inkomsten. Dezelfde gelegenheden die een toename in bezoekers constateren, geven aan bedrijfseconomische voordelen te zien. De tijd dat mensen die horecagelegenheid bezoeken zou langer zijn, bezoekers komen niet later nu de gelegenheid langer open is. Als argument wordt aangedragen dat mensen graag komen nu het drukker is. Meer drukte betekent meer omzet en een langer verblijf in de horeca redelijkerwijs ook (tenzij de personen in een lager tempo gaan consumeren). Eén van de ondernemers van de droge horecagelegenheden aan de Markt te Sittard heeft aangegeven zelfs graag nog langer open te blijven, zodat de uitstroom van 4:00 uur uit de cafés nog zijn gelegenheid kunnen bezoeken. Dit signaal is echter exemplarisch en is (voor zover onze informatie reikt) niet geldig voor de andere droge horecaondernemers. Door de uitgaansgelegenheden buiten de markt Sittard en in het centrum van Geleen is geen bedrijfseconomisch voordeel aangegeven. De gemeentelijke vragenlijst voor eindevaluatie van de pilot De opgenomen vragen in de vragenlijst inzake bedrijfseconomische voordeel bij de pilot bleken lastig te beantwoorden. 14 horecaondernemers reageren op de vraag inzake het bedrijfseconomisch voordeel. Hiervan geeft de helft aan bedrijfseconomisch voordeel te hebben van de verlengde openingstijden. Procentuele omzetstijging kan door 5 ondernemers aangegeven worden. Van de 19 respondenten maken slechts 6 respondenten (32%) melding van groei van omzet. Groei in het aantal bezoekers wordt gemeld door 4 horecaondernemers.
Subdoelstelling 3: door geleidelijke uitstroom van bezoekers minder overlast voor bewoners van de centra Voor de evaluatie van de derde subdoelstelling, vermindering van overlast door geleidelijke uitstroom, zijn zowel objectieve gegevens als ook subjectieve gegevens voorhanden. Van belang in de evaluatie hiervan is ook om de randvoorwaarde mee te nemen, dat er geen toename van onveiligheid en overlast mag ontstaan door de pilot verlengde openingstijden. Onderzoek van de studenten van de HS Zuyd 7
In het onderzoek van de studenten is de uitstroom onvoldoende meegenomen om daar geldige uitspraken over te doen. De gemeentelijke vragenlijst voor eindevaluatie van de pilot Bij de beantwoording van de vragenlijst is door 71% (10 van 14) van de respondenten aangegeven dat de (beoogde) geleidelijke uitstroom van bezoekers ook daadwerkelijk voor minder overlast heeft gezorgd.
4.3 Aantal aangiften van geweld en vernielingen – gegevens politie Om na te gaan of er een toe- of afname in overlast en onveiligheid is waar te nemen, heeft de politie onderstaande cijfers aangeleverd van opgenomen aangiften in de uitgaansgebieden met betrekking tot geweldsdelicten en vernielingen. Er is een vergelijking gemaakt van de aangiften in de eerste helft van de pilot, de periode van 1 december 2012 tot 1 juni 2013 (in de tabel aangeduid met (1)) met de aangiften in een controleperiode een jaar eerder, de periode 1 december 2011 tot 1 juni 2012 (in de tabel aangeduid met (c)). In de tabel zijn gegevens van beide centra opgenomen. Vanuit de gegevens van de centra is nader ingezoomd op de markt in beide gebieden. Tenslotte zijn nog het totaal aantal aangiften opgenomen van de gehele gemeente Sittard-Geleen om een indruk te krijgen van het aandeel aan aangiften in het uitgaansgebied op het totaal aantal incidenten binnen de gemeente. Tabel 1 opgenomen aangiften eerste helft pilotperiode (1) en controleperiode(c): 1.4.2. Moord/ Doodsl ag Sittard Centrum (c) Sittard-Centrum (1) Stijging/daling
2 2 ►◄
1.4.3. Openlijke geweld tegen personen 13 2 ▼
1.4.4. Bedreig ing
1.4.5. Mishande Totaal ling
E11 Vechtpart ij zonder gevolgen
E16 Ruzie / twist
2.2.1. Vernielin g
20 17 ▼
34 25 ▼
69 46 ▼
14 2 ▼
53 48 ▼
59 52 ▼
Markt Sittard (c) Markt Sittard (1) Stijging/daling
0 0 ►◄
4 2 ▼
0 3 ▲
9 9 ►◄
13 14 ▲
9 1 ▼
4 5 ▲
6 4 ▼
Geleen Centrum (c) Geleen Centrum (1) Stijging/daling
4 1 ▼
3 0 ▼
12 12 ►◄
12 20 ▲
31 33 ▲
3 2 ▼
46 32 ▼
28 23 ▼
Markt Geleen (c) Markt Geleen (1) Stijging/daling
0 0 ►◄
0 0 ►◄
2 1 ▼
1 0 ▼
3 1 ▼
1 1 ►◄
7 3 ▼
3 4 ▲
Sittard-Geleen totaal (c) Sittard-Geleen totaal (1) Stijging/daling
16
26
178
166
386
31
470
523
12
8
147
169
336
11
443
437
▼
▼
▼
▲
▼
▼
▼
▼
Aangifte opgenomen BVH: moord/doodslag (1.4.2.), openlijke geweldpleging (1.4.3.), bedreiging (1.4.4.), mishandeling (1.4.5.). Incidenten BVH: Vechtpartij zonder gevolgen (E11), ruzie twistE11/E16. Extra: 2.2.1. Vernieling (aangifte opgenomen).
8
Vergelijking periodes: Periode 1 - Vanaf 1 december 2012 tot en met 31 mei 2013 met de controleperiode - Vanaf 1 december 2011 tot en met 31 mei 2012.
Conclusies die uit de gegevens van deze tabel getrokken kunnen worden: • In Sittard-centrum is sprake van een sterke daling op alle meetwaarden. • Markt Sittard toont lichte stijging in bedreiging, ruzie/twist, sterke daling in vechtpartijen en lichte daling in vernieling, openlijk geweld. De overige delicten zijn stabiel. • Geleen-centrum toont sterke stijging in mishandeling. Andere aangiften dalen of gelijk. • Markt Geleen toont stabiel beeld en lichte daling bij enkele incidenten, m.u.v. vernieling. • Gehele gemeente toont redelijk forse daling van aangiften van geweldsdelicten en vernielingen, m.u.v. mishandeling die lichtjes gestegen is. • Aangiften van moord, openlijk geweld, mishandeling, vechtpartij en ruzies zijn sterker gedaald in de centra dan in gehele gemeente. De aangiften van bedreiging en vernielingen zijn in de gehele gemeente sterker gedaald dan in beide centra tezamen. Tabel 2 opgenomen aangiften looptijd pilotperiode tot 30 september 2013 (2) en controleperiode(c): 1.4.2. Moord/ Doodsl ag Sittard Centrum (c) Sittard-Centrum (2) Stijging/daling
6 2 ▼
1.4.3. Openlijke geweld tegen personen 15 6 ▼
1.4.4. Bedreig ing
1.4.5. Mishan deling
Totaal
E11 Vechtpart ij zonder gevolgen
E16 Ruzie / twist
2.2.1. Vernielin g
38 27 ▼
53 46 ▼
112 81 ▼
17 4 ▼
73 86 ▲
91 71 ▼
Markt Sittard (c) Markt Sittard (2) Stijging/daling
0 0 ►◄
5 6 ▲
0 4 ▲
17 23 ▲
22 33 ▲
9 2 ▼
7 14 ▲
7 4 ▼
Geleen Centrum (c) Geleen Centrum (2) Stijging/daling
8 6 ▼
8 0 ▼
19 22 ▲
29 31 ▲
64 59 ▼
7 5 ▼
61 52 ▼
51 37 ▼
Markt Geleen (c) Markt Geleen (2) Stijging/daling
0
0
2
2
4
1
8
5
0 ►◄
0 ►◄
3 ▲
0 ▼
3 ▼
1 ►◄
8 ►◄
7 ▲
Sittard-Geleen totaal (c) Sittard-Geleen totaal (2) Stijging/daling
26
38
310
272
646
49
754
825
24
19
272
288
603
20
786
716
▼
▼
▼
▲
▼
▼
▲
▼
Meetwaarden: Meting 10 oktober 2013. Aangifte opgenomen BVH: moord/doodslag (1.4.2.), openlijke geweldpleging (1.4.3.), bedreiging (1.4.4.), mishandeling (1.4.5.). Incidenten BVH: Vechtpartij zonder gevolgen (E11), ruzie twistE11/E16. Extra: 2.2.1. Vernieling (aangifte opgenomen).
Conclusies die uit de gegevens van deze tabel getrokken kunnen worden: Centrum Sittard: In het algemeen is in het centrum van Sittard een sterke daling op alle meetwaarden te constateren, behalve ruzie/twist. Inzake de (sterke) stijging voor ruzie/twist wordt door de politie aangegeven dat zij nu meer op de Markt tijdens de sluitingsuren aanwezig zijn, waarbij zij ook meer constateren. De politie geeft aan dat zij ingeval zij een vechtpartij kunnen voorkomen ,zij dit dan wel registreren als ruzie/twist. Dalingen van deze cijfers zijn te constateren buiten het
9
gebied Markt Sittard. Op de Markt zijn - behoudens vechtpartij en vernieling – beperkte stijgingen te constateren. Centrum Geleen: In het algemeen lichte daling op het totaal van de opgenomen aangiften in het centrum van Geleen. Lichte stijgingen ten aanzien van bedreiging en mishandeling voor dat gebied. Op de Markt te Geleen laat het overzicht een stabiele /lichte daling zien.
4.3.1 Meldkamergegevens geweldsdelicten, uitgesplitst naar tijdstip binnenkomst Uit de gegevens van aangiften in bovenstaande tabellen 1 en 2 valt niet te bepalen of deze incidenten ook in de nachtelijke uitgaansuren hebben plaatsgevonden. Om die reden zijn ook de gegevens van de meldkamer erbij gehaald. Deze zijn wel uit te splitsen naar het tijdstip waarop ze zijn binnengekomen. Het gaat om meldingen van geweldsdelicten als mishandeling, straatroof, overval, bedreiging. De vernielingen, vechtpartijen en ruzies zijn hierin niet opgenomen. In tabel 3 is het totaal aan meldingen van geweldsdelicten over een half jaar opgeteld en over alle weekdagen tezamen uitgesplitst naar het uur waarop het is binnengekomen. Tabel 3: meldingen meldkamer geweldsdelicten Geleen-centrum en Sittard-centrum alle weekdagen opgeteld Tijdstip
0:00 tot 1:00 uur 1:00 tot 2:00 uur 2:00 tot 3:00 uur 3:00 tot 4:00 uur 4:00 tot 5:00 uur 5:00 tot 6:00 uur 6:00 tot 7:00 uur 7:00 tot 8:00 uur 8:00 tot 9:00 uur 9:00 tot 10:00 uur 10:00 tot 11:00 uur 11:00 tot 12:00 uur 12:00 tot 13:00 uur 13:00 tot 14:00 uur 14:00 tot 15:00 uur 15:00 tot 16:00 uur 16:00 tot 17:00 uur 17:00 tot 18:00 uur 18:00 tot 19:00 uur 19:00 tot 20:00 uur 20:00 tot 21:00 uur 21:00 tot 22:00 uur 22:00 tot 23:00 uur 23:00 tot 0:00 uur
Geleencentrum dec 2012 sept 2013
Sittardcentrum dec 2012 sept 2013 4 4 3 5 6 2 1 2 4 4 3 6 5 7 2 4 5 4 7 3 5 3 4 4
8 9 6 5 7 1 1 1 1 1 3 4 4 2 3 7 5 3 3 8 9 6 1 2
Geleencentrum dec 2012 sept 2013 uitgaansdagen/uren
Sittardcentrum dec 2012 sept 2013 uitgaansdagen/uren 4 1 4 5
8 5 5 1
4 1 2 1
2 2 1 1
In tabel 3 zijn de meldingen voor alle dagen geaccumuleerd opgenomen. Daarnaast is dit zelfde gedaan specifiek voor de uitgaansuren van de reguliere uitgaansavonden en –nachten opgenomen. Voor die laatste 2 kolommen geldt dat indien er geen cijfer opgenomen is, dan 10
heeft er voor de gehele meetperiode geen melding op dat tijdstip tijdens de uitgaansavonden plaatsgevonden. Uit de gegevens van tabel 3 kan geconcludeerd worden: • Meldingen in de vroege uitgaansuren zijn verdeeld over de twee centra vergelijkbaar. Hoogste piek in uitgaansuren in centrum Sittard tussen 01:00 en 02:00 uur. In het centrum van Geleen tussen 4:00 en 5:00 uur.
4.3.2 Gegevens politiepatrouilles Door de politie zijn wekelijks mutatierapporten openbare orde bijgehouden met betrekking tot de uitgaansavonden en -nachten op vrijdag en zaterdag. De donderdag is niet meegenomen in de cijfers omdat bij diverse controles van de politie gebleken is dat horeca ondernemingen in de centra van Geleen en Sittard vaak al voor 03:00 uur gesloten waren en dat er op de donderdagen weinig tot geen sprake is van Openbare Orde problemen. Uit de mutatierapporten komen onderstaande gegevens naar voren: Tabel 4 Aanhoudingen openbare orde gerelateerd: (aanhoudingen i.v.m. mishandeling, baldadigheid, vernieling, verstoring openbare orde) december januari februari maart april mei juni juli augustus september Totaal
5 4 7 6 4 6 2 6 9 3 52
Tabel 5: Proces-verbalen: parkeerfeiten december januari februari maart april mei juni juli augustus september Totaal
5 12 6 16 19 13 13 6 27 15 132
urineren
Andere feiten* 6 2 15 4 13 3 2 3 2 3 53
2 7 4 8 3 2 7 3 11 2 49
*openbare orde gerelateerd/ bv. baldadigheid, openbare dronkenschap etc.
Er zijn tevens een 7-tal proces-verbalen uitgeschreven ter zake de overtreding van sluitingstijd geconstateerd in zowel het centrum als de buitengebieden van de gemeente Sittard-Geleen. Tabel 6 Horecaverboden uitgeschreven tot juni 2013: individueel 11 collectief 48
Bovenstaande gegevens hebben betrekking op de uitgaansavonden- en nachten in het centrum van Sittard. In Geleen was het zeer rustig en zijn geen uitgaansgerelateerde aanhoudingen
11
geweest, proces verbalen uitgeschreven of horeca-ontzeggingen uitgereikt tijdens de uitgaansuren.
4.4 Meldingen aan de gemeente en overige bevindingen met betrekking tot overlast Voor de evaluatie van de pilot zijn ook de meldingen (let wel: het betreft hier een daling van de pilotperiode t.o.v. het voorgaande controle jaar). naar de gemeente inzake “overlast” onderzocht. Uit het registratiesysteem van de gemeente blijkt het lastig aan te geven of die meldingen een directe link met het uitgaansgebeuren te maken hebben. Daarnaast worden tijdstippen niet geregistreerd, noch is terug te relateren of een bepaalde storing, vernieling of diefstal te wijten is aan uitgaanspubliek. Vanuit het oogpunt van een zuivere beoordeling van deze evaluatie zijn deze gegevens buiten beschouwing gelaten.
4.5 Bewoners Het wijkplatform van Sittard-centrum heeft een aantal bewoners ondervraagd. Zij kregen de reactie dat lawaaioverlast van uitgaanspubliek dat naar huis gaat, in de Paardestraat en omgeving verschoven is van 3:00 naar 4:00 uur. Dit levert voor deze bewoners voor dat tijdvak wel meer overlast op. Bewoners uit de Gruizenstraat geven aan dat zij een geleidelijke afname van de overlast hebben ervaren. Andere bewoners hadden geen verschil in overlast ervaren door de verlenging van de openingstijden. Het wijkplatform van Geleen-centrum spreekt van overlast in de centra, maar dan op vroegere tijdstippen. Dit betreft geen uitgaansgerelateerde overlast maar overlast van jongeren die op straat hangen of zich met scooters door het centrum begeven. Over de lage cijfers van overlastmeldingen bij politie en gemeente is door het bewonersplatform aangegeven dat er sprake is van een meldingsmoeheid bij burgers. Men neemt niet meer de moeite een melding te doen, omdat men verwacht dat deze toch niet opgepakt wordt. Tijdens de pilot is gebleken dat het van belang is om bewoners bewust te maken van het belang van melden en hen te informeren over alle maatregelen die in het belang van een veiligere omgeving genomen worden. Dit is een continue proces. In mei is door het wijkplatform Sittard-centrum in samenwerking met stichting horeca markt Sittard een bijeenkomst over dit onderwerp georganiseerd voor de bewoners van het centrum van Sittard. De bijeenkomst is zeer druk bezocht. Hier is opgeroepen om meer te melden. Daarnaast is in de wijkkrant aandacht besteed aan de wijze van melden. Over het algemeen zijn er vanuit de bewoners positieve reacties op te tekenen. Enkel de bewoners uit de Paardestraat melden meer overlast voor het verlengde sluitingsuur. De verwachting is dat met het operationeel worden van het cameratoezicht in april 2014, waarbij nadrukkelijk de Paardestraat word meegenomen, deze overlast zal verminderen. Dit zal als onderdeel meegenomen worden met de jaarlijkse evaluatie.
12
5 Conclusies Aan het eind van de looptijd van de pilot van de verlengde openingstijden kan het volgende geconcludeerd worden: De verlengde openingstijden worden met name op de Markt in Sittard toegepast en wel op de vrijdag- en zaterdagnacht. Buiten de Markt in Sittard en in het gehele pilotgebied in Geleen wordt de verlengde openingstijd niet of nauwelijks door ondernemers toegepast. Directe (positieve) effecten kunnen dan ook alleen op de Markt in Sittard geconstateerd worden.
5.1 Toename bezoekers en bedrijfseconomische voordelen Een toename van bezoekersaantallen en bedrijfseconomische voordelen worden door enkele horecaondernemers van de Markt Sittard ervaren. Het betreft de natte horecagelegenheden met de jongere bezoekers. De droge horeca is beperkt in de onderzoeken meegenomen. Maar een van de ondernemers aan de Markt Sittard heeft aangegeven liefst nog langer open te blijven. Daarbij is tijdens de pilot een verschuiving in sluitingstijd van de droge horeca aan de Markt Sittard waargenomen. Gelet op de reactie van verschillende horecaondernemers blijkt het lastig aanwijsbaar of het om een verschuiving van bezoekers naar een later tijdstip gaat of om toename van het aantal bezoekers.
5.2 Veiligheid en overlast Met betrekking tot de vraag of de overlast vermindert door de geleidelijke uitstroom of dat deze toeneemt door het langer verblijf in de stad is het volgende vermeldenswaardig. De overlast is gedurende de pilotperiode niet toegenomen in de beide centra. Dit blijkt uit de objectieve cijfers maar ook uit de subjectieve beleving van alle partijen. De pilot voldoet in die zin dan ook aan de gestelde randvoorwaarde dat er geen toename in overlast en er lijkt daarmee geen reden om de bepalingen in de pilotbeschrijving aan te passen of in te trekken. Uit de politiegegevens (aangiften en meldingen van geweldsdelicten/vernielingen) blijkt zelfs een beperkte daling van geweld en vernielingen. De meldingen over geweld en overlast die door politie en gemeente worden ontvangen zijn over het algemeen laag. De daling van overlast wordt door politie en ondernemers voornamelijk toegeschreven aan de horecaontzeggingen en in mindere mate aan de geleidelijke uitstroom. De enige negatieve ontwikkeling die via de genoemde bronnen te melden is de overlast die toegenomen is bij het wijkplatform van Sittard-centrum. Zij geven aan dat, in tegenstelling tot de andere partijen, er geen sprake is van een overlastdaling, maar van een verschuiving in tijdstip op specifieke plaatsen.
5.3 Aanbeveling pilot Verlengde openingstijden in de centra van Sittard-Geleen Gelet op de conclusies is er geen aanleiding om de verlenging van de openingstijden zoals in de pilot is ingevoerd te wijzigen dan wel in te trekken. Het verdient juist de aanbeveling om de pilot op dezelfde wijze voort te zetten als in het oorspronkelijk besluit is vastgesteld.
13
