Eigentijd MAGAZINE VOOR DEELNEMERS VAN PENSIOENFONDS ZORG EN WELZIJN OKTOBER 2014
Wanneer kunt u met pensioen? Lees het op pag. 18
Monique:
Nelli Cooman
‘Zorgen voor elkaar
‘JONGE MENSEN BETALEN VOOR OUDEREN. HOE ZIT DAT?’
weegt voor mij zwaarder dan medailles winnen’
SAMEN DELEN
Voorwoord
Inhoud
Zorgen voor elkaar 12
Solidariteit Dat is het sleutelwoord van ons pensioensysteem. Omdat we bij PFZW met elkaar pensioen opbouwen, bereiken we een veel beter resultaat dan wanneer we dat individueel zouden opbrengen. De komende jaren gaat een aantal zaken veranderen in het Nederlandse pensioenstelsel. De belastingwetgeving is veranderd, waardoor de toegestane pensioenopbouw wordt verminderd. Het percentage waarover je fiscaal gunstig pensioen op kan bouwen, is verlaagd. Daarom is het erg belangrijk dat we met alle betrokken partijen, zoals de politiek en deelnemers, in gesprek blijven. We streven ernaar om in de toekomst de belangen evenwichtig te kunnen blijven dienen. Zorg voor elkaar zit in het DNA van PFZW. Over zorgen voor elkaar, en over haar eigen leven, had ik een mooi gesprek met voormalig topatlete Nelli Cooman. Ook zij is enorm betrokken bij anderen. Ze zet zich in voor allerlei goede doelen en is daarnaast mantelzorger voor een ziek familielid. Ontroerend vind ik de verhalen in deze Eigentijd van vier gezinsleden, die met veel liefde voor hun verstandelijk beperkte (klein)zoon en broer zorgen. Ook uit mijn hart gegrepen: deelnemers van drie verschillende generaties die vertellen waarom ons pensioenfonds zo veel voor hen betekent. Lees het op pagina 12. Alle deelnemers, van jong tot oud, zijn ons even lief, niemand wordt bevoordeeld. Dat staat hoog bij ons in het vaandel. Dat is de kracht van ons pensioensysteem.
SAMEN DELEN
2
Eigentijd
In een collectief pensioenstelsel zoals PFZW zorgen deelnemers voor elkaar. Samen delen ze de lusten en de lasten. Maar ziet iedereen dit wel zitten?
DE WERELD VAN MARIJN Als je het middelpunt bent van een gezin
19
Casper Duursema
4
32
Lezen!
Pensioennieuws 15
NELLI COOMAN Directeur Pensioenfonds Zorg en Welzijn
Binnen de kaders van de overheid werkt PFZW aan een nieuwe pensioenregeling voor de sector. Wat er ook komt, we doen het samen. Met elkaar en voor elkaar. Lees meer in deze nieuwe Eigentijd.
4
Ze is als Florence Nightingale, Nelli zorgt voor iedereen die haar steun nodig heeft. PFZW-directeur Peter Borgdorff had een gesprek met Nelli op een voor haar vertrouwde stek: de atletiekbaan
En verder 10
‘Ik lees in de krant dat jonge mensen betalen voor ouderen. Hoe zit dat?’
26
‘Ik ben ontslagen, wat doet PFZW voor mij?’
28 Feiten en cijfers over mantelzorg
met onder andere de 5 meestgestelde vragen over beleggen
29
Nieuws van PFZW
CASH
Ineke Ludikhuize zorgt fulltime voor haar man
30
Fotorubriek: voor wie zorgt u? Eigentijd
3
stond, telde niemand meer’
4
Eigentijd
Nelli Cooman (50) is met vele wereldrecords op haar naam een icoon in de Nederlandse atletiekgeschiedenis. In de topsport draait het vooral om de individuele prestatie. Bij PFZW bereiken we met elkáár een goed resultaat om voordeel voor alle deelnemers te realiseren. Directeur Peter Borgdorff (60) bezocht Nelli op ‘haar’ oude atletiekbaan en sprak over zorgen voor elkaar.
TEKST: JEROEN MEI | FOTOGRAFIE: MARLOES BOSCH
startblokken ‘Als ik in de
Eigentijd
5
Interview
P
eter: ‘Je hebt als voormalig internationaal topatlete veel records gevestigd. Sommige staan vandaag de dag nog overeind. Als topsporter ben je waarschijnlijk erg individualistisch?’ Nelli: ‘Ja, klopt. Als ik in de startblokken stond, telde niemand meer. Dan kon iemand bij wijze van spreken dood naast me neervallen. Het enige wat telde was de finish. Dat is de winnaarsmentaliteit, die ik waarschijnlijk al als baby ontwikkelde. Toen ik werd geboren, was ik ten dode opgeschreven. Mijn bloed was niet goed. Ik ben de eerste baby in Suriname die een bloedtransfusie heeft overleefd. Ik heb vijf maanden in de couveuse gelegen en heb gevochten voor mijn leven. Welbeschouwd ben ik een medaillewinnares die als baby al bloeddoping heeft gekregen.’
6
Dreamnight at the Zoo, krijg ik veel energie en voldoening. Een ziek kind dat naar je lacht, een ongeneeslijk zieke patiënt die opleeft als ik binnenkom: dat is me meer waard dan al mijn medailles bij elkaar. Zorg hebben voor elkaar weegt voor mij zwaarder dan iets winnen.’
Nelli: ‘Peter, waarom is het juist nu belangrijk om een gesprek te voeren over zorgen voor elkaar als het om pensioen gaat?’
Peter: ‘Dat zorgen voor een ander, doe je dat ook in de privésfeer?’ Nelli: ‘Ik zorg nu voor een tante die kanker heeft. Ze wil geen andere mensen om haar heen hebben en wordt daarom thuis verzorgd door mij; ik was haar, breng eten, verschoon haar bed, doe de boodschappen. Voor mij is dat vanzelfsprekend, dat heb ik van huis uit meegekregen, misschien ook omdat we christelijk zijn.’
Peter: ‘Ondanks dat individualisme, ben je volgens mij heel betrokken
Nelli: ‘Maar welke rol speelt verzorgen in jouw leven Peter?’ Peter: ‘Mijn baan laat zich moeilijk combineren met doorlopend aan
bij je medemens?’ Nelli: ‘Jazeker, ik heb twee knoppen in mijn hoofd waartussen ik schakel. Ik houd me bezig met verschillende ambassadeurschappen voor goede doelen, met name voor chronisch zieken en gehandicapten. Ik vind het fijn om na mijn topsportcarrière iets terug te kunnen doen. En van mijn werk voor stichtingen als de Roparun, Beter ter Been of
een ziekbed staan, maar ik heb het in het verleden wel gedaan. Toen mijn moeder een nieuwe heup kreeg ben ik een tijd lang mantelzorger geweest. Ik heb bovendien altijd vrijwilligerswerk gedaan, naast mijn betaalde baan; in de politiek, in de kerk en elders in de samenleving. Ik vind dat ieder mens een bijdrage kan leveren, je leeft niet alleen voor jezelf. Voor mij betekent zorgen voor elkaar ook aandacht hebben
Eigentijd
voor een ander. En die ander zien als een volledig mens; elk mens doet ertoe.’
Peter: ‘Er gaan in het pensioensysteem een aantal zaken veranderen. Zoals inmiddels bij iedereen al bekend is, moeten we langer doorwerken. We worden met z’n allen steeds ouder en krijgen op een latere leeftijd AOW en pensioen. Daarnaast voert de overheid maatregelen door waarmee het fiscale klimaat verandert en mensen minder pensioen kunnen opbouwen. Daardoor kan het gevoel ontstaan “nu moet ik dus voor mezelf zorgen”. Dat is niet zo. Ik denk dat we met het pensioensysteem, zoals we dat in Nederland hebben, voor elkaar kunnen blijven zorgen en dat we dat ook moeten willen. Solidariteit is daarin het sleutelwoord. Als we met elkaar pensioen opbouwen, levert dat voor ieder van ons afzonderlijk een beter resultaat op, dan wanneer we het in ons eentje zouden doen. Op die manier zorgen we met elkaar vóór elkaar.’ Nelli: ‘Hopelijk zorg jij voor het pensioen van die mensen.’ Peter: ‘Mijn werk is ervoor zorgen dat de mensen die nu in zorg
Peter: ‘PFZW wil zorgen voor mensen. Dat is ons DNA, dat hoort bij ons’ en welzijn werken (bijvoorbeeld in de verpleging of in een museum, red.), straks een inkomen hebben als ze stoppen met werken. Onze deelnemers zijn daar vaak niet echt mee bezig, daarom doen wij dat. Ik leef als directeur in de wereld van het “grote geld”. Dat is een heel andere wereld dan onze deelnemers die dagelijks voor mensen zorgen. Daarom vind ik het zo fijn om af en toe even ergens anders te zijn, zoals vandaag op dit sportcomplex. Om dezelfde reden leg ik veel werkbezoeken af; ik zie dan keer op keer voor wie ik werk. Want als PFZW willen wij niet in een gouden kooi leven. Wij willen met beide benen op de grond staan en zorgen voor anderen. Dat is ons DNA, dat hoort bij ons. Zoals onze deelnemers in hun werk zorgen voor anderen.’ Nelli: ‘Toch zijn veel mensen tegenwoordig sceptisch over pensioen.
Eigentijd
7
Jong Duoen & oud bn Samen pensioen opbouwen heeft zo z’n voordelen, zegt PFZW. Je loopt minder risico en hebt lagere kosten dan wanneer je er alleen voor zou staan. Hoe deelnemers van PFZW hierover denken, is te zien op deze pagina*.
25% neutraal
55% eens
Nelli: ‘Ik vind het fijn om na mijn topsportcarrière iets voor anderen terug te doen’ Nelli Cooman-Rosier EMIGREERDE op haar achtste van Suriname naar Rotterdam KWAM in haar tienertijd in aanraking met de atletiek. Ze groeit uit als sprintster van wereldformaat WERD twee keer wereldkampioen, zes keer Europees kampioen en vijftien keer Nederlands kampioen BEËINDIGDE in 1994 haar sportieve carrière WERKT als sportconsultant voor de gemeente Rotterdam en besteedt veel van haar tijd aan goede doelen ZET zich onder andere in voor de Roparun (estafetteloop voor mensen met kanker) en Dreamnight at the Zoo (een initiatief voor zieke kinderen). In Stadskanaal wordt jaarlijks de Nelli Cooman Games gelopen waar atleten, chronisch zieken en gehandicapten samen sporten IS getrouwd en heeft twee dochters WOONT in Nieuwerkerk.
Een veel gehoorde vraag is: krijg ik straks nog wel pensioen? Zijn de jongeren van nu straks de dupe?’ Peter: ‘Het pensioen dat je opbouwt bij PFZW is iets anders dan het staatspensioen: de AOW. De AOW-uitkeringen die nu worden uitbetaald, zijn gefinancierd uit de premies die op dit moment worden ingelegd. Als er te weinig werkenden zijn om in te leggen en te veel ouderen die geld willen ontvangen, ontstaat er een probleem. Je pensioen bij ons werkt anders. Je bouwt een bedrag op dat in de loop van de jaren steeds meer waard wordt.’
Nelli: ‘En de ouderen. In jouw sector zijn dat vaak mensen die hun hele leven voor anderen hebben gezorgd. Krijgen die wel waar ze recht op hebben?’ Peter: ‘Absoluut. Het feit dat er nu minder jongeren zijn die inleggen, betekent niet dat het ten koste gaat van hun pensioen. Dat is hetzelfde verhaal, ook zij hebben hun eigen aanspraak. Solidariteit blijft een belangrijk uitgangspunt in het pensioenstelsel. Dat is ook de kracht van ons pensioensysteem.’
Peter: ‘Tot slot Nelli, oog hebben voor een ander, geef je dat ook mee aan je kinderen?’ Nelli: ‘Ik zal je een paar voorbeelden geven. Mijn (pleeg)dochter Germaine van dertig werkt nu als vrijwilliger met gehandicapten in Zuid-Afrika. Mijn jongste dochter Ronéll van veertien gaat al vanaf haar geboorte mee naar de Roparun of het Sophia Kinderziekenhuis om zieke kinderen te bezoeken. Zij is nu al wijzer dan ik. Toen ze op school werd gepest vanwege haar huidskleur, wist ze precies waarom de pestkop haar moest hebben. Hij werd namelijk zélf gepest en reageerde dat op haar af. Ronéll had medelijden en heeft hem een lief briefje geschreven, waarna ze weer bevriend raakten. Dus Peter, je kan inderdaad zeggen dat zorg hebben voor elkaar, ook bij de familie Cooman-Rosier in het DNA zit.’
Meer Nelli? Nelli was speciaal voor Eigentijd weer even terug op haar oude nest. Op atletiekbaan Nenijto in Rotterdam ontmoette ze Peter Borgdorff. Bekijk de video op pfzw.nl/eigentijd of Facebook.com/pfzwpensioen
21% neutraal
61% eens
20% oneens
<40 jaar
22% neutraal
18% oneens
41-54 jaar
62% eens
55+ jaar
Het is goed dat jong en oud samen de lusten en lasten delen van het pensioen
2013
neutraal
15%
17%
23%
16% oneens
11% 7% 11%
46%
51%
54%
2007
2010 <65 jaar
2012
55%
47%
68%
2007 2010 2012 Gepensioneerden
eens
Zowel jongeren als ouderen zijn het nagenoeg eens over collectief pensioen opbouwen
25-34
55%
20%
35-49
53%
23%
50-59
57%
25%
60+
67%
22%
Samen pensioen opbouwen vs. individueel pensioen regelen (de categorie 'neutraal' is niet weergegeven in de percentages) *Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Intomart GfK in 2012 in opdracht van PFZW. Het onderzoek is gehouden onder 1200 actieve deelnemers en 200 gepensioneerden van Pensioenfonds Zorg en Welzijn
8
Eigentijd
Eigentijd
9
Antwoord #1
Vraag #1 (van Monique)
‘Dat is een actuele en lastige vraag’
‘Ik lees in de krant dat jonge mensen betalen voor ouderen. Hoe zit dat?’
Ronald: ‘Begrijpelijk dat je je dit afvraagt. Het is actueel én lastig, omdat het met veel zaken te maken heeft. Bijvoorbeeld de veranderingen op de arbeidsmarkt. Vroeger werkte vrijwel iedereen z’n hele leven bij één werkgever. Daarmee was hij veertig jaar lang aangesloten bij één collectief pensioenfonds, zoals PFZW. Bij zo’n pensioenfonds betaalt iedereen, jong en oud, dezelfde premie: de doorsneepremie. In verhouding betaal je in het begin te veel premie en aan het einde te weinig. Zolang iedereen in hetzelfde collectieve fonds blijft, is er weinig aan de hand. Problemen ontstaan voor mensen die in een sector gaan werken waar geen pensioenfonds is of zzp'er worden. Deze gaan op termijn “te weinig” betalen voor hun pensioen. Bovendien: het aantal ouderen wordt steeds groter ten opzichte van het aantal jongeren. Dat draagt er aan bij dat jongeren relatief meer aan het pensioen van ouderen betalen. Dit heeft te maken met de wijze waarop we AOW-recht opbouwen. Jongeren ervaren dit als onrechtvaardig en willen het liefst een ander pensioenstelsel.’
Ton: ‘Ons collectieve pensioenfonds kent grote
Ronald de Rijke lid Pensioenraad PFZW namens CNV
Ton Massar manager Pensioenbeleid
Monique van den Heuvel (29)
Werkt als recoveryverpleegkundige in het Amphia Ziekenhuis in Breda. Ze woont in Gilze met haar man en twee kinderen (2 en 4 jaar).
10 Eigentijd
voordelen. We dragen in Nederland met elkaar risico’s die je in je eentje niet kunt dragen, bijvoorbeeld het arbeidsongeschiktheidsrisico. Maar soms is dat delen van risico’s iets minder vanzelfsprekend. Is het bijvoorbeeld eerlijk dat lager opgeleide mensen meebetalen aan het pensioen van hoger opgeleiden? Maar zeker ook of het logisch is dat jongeren net zo veel pensioenpremie betalen als ouderen. Het bestuur vindt dit heel terechte vragen. Deze vragen moeten dan ook worden meegenomen bij de brede maatschappelijke discussie over de toekomst van het pensioenstelsel. In 2015 komt de overheid met voorstellen. Ook PFZW is bij de discussie betrokken. Het uitgangspunt is dat de belangen van álle deelnemers evenwichtig moeten worden gediend.’ Ook een vraag? Stel ’m op
en misschien staat u wel in
de volgende Eigentijd. facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 11
Lusten en lasten De komende jaren gaat een aantal zaken veranderen in het Nederlandse pensioenstelsel. We moeten bijvoorbeeld langer doorwerken. Wat er ook gebeurt; we doen het samen. Met elkaar en voor elkaar. We vroegen drie generaties om een reactie.
Casper Duursema (23) verpleegkundige Martini Ziekenhuis in Groningen
‘Ik maak me weleens zorgen’
12 Eigentijd
‘Eén fonds waar iedereen een deel aan bijdraagt: daar zie ik zeker de voordelen van. Niet alleen voor je oude dag, maar ook als je opeens arbeidsongeschikt zou worden. Dan heb je dankzij het pensioenfonds iets achter de hand. Mijn opa heeft nu een pensioen van PFZW en mijn moeder werkt in de zorg en krijgt straks uit diezelfde pot haar pensioen. Toch maak ik me ook weleens zorgen, als ik aan de verre toekomst denk en de toenemende vergrijzing. Zal er nog genoeg geld zijn als ik uiteindelijk pensioengerechtigd ben? Mijn vriend en ik hebben onlangs samen een huis gekocht. We zien dat als een investering voor later, zodat we dan toch leuke dingen kunnen blijven doen.’
Mijn pensioen
Suzanne van der Louw-Roosendaal (41) heeft een arbeidsongeschiktheidsuitkering ‘Het gaat sinds twee jaar weer bergopwaarts met me. Ik ben vorig jaar getrouwd en verhuisd, ben ruim 40 kilo afgevallen en voel me heel erg goed. Maar de jaren daarvoor waren doffe ellende. Ik had ernstige psychische klachten en een zware depressie. In 2002 werkte ik bij het Leger des Heils als woonbegeleider, maar na een paar maanden ging het helemaal mis met me. Ik werd uiteindelijk volledig arbeidsongeschikt verklaard. Naast een WAO-uitkering kreeg ik ook elke maand een arbeidsongeschiktheidspensioen van PFZW. Dat was een welkome verrassing, want voor die tijd had ik me nooit verdiept in pensioen bij arbeidsongeschiktheid. Ik wist niet wat er geregeld was in de pensioenregeling of waar ik recht op had. Ik ben zeer dankbaar voor wat ik van PFZW ontvang. Het voelt als waardering voor de periode dat ik heb gewerkt. En te midden van alle onzekerheden van het bestaan, geven deze extra inkomsten elke maand een stukje zekerheid. Dat had ik met een individuele pensioenregeling nooit gekregen.’
‘Ik wist niet dat ik recht had op een arbeidsongeschiktheidspensioen’ Eigentijd 13
Mijn pensioen
‘Zorgen voor elkaar en solidair zijn, passen bij mij’
PENSIOENNIEUWS
Pieter Verwoert (62) vanuit Opella V&V gedetacheerd als hoofd Uitvoering bij woningcorporatie Woonstede
14 Eigentijd
TEKST: MONIQUE DE LIGNY | FOTOGRAFIE: JANITA SASSEN | M.M.V. MARTINE VAN DEN ENDEN
‘Ik ben een groot voorstander van een collectief pensioen. Voor elkaar zorgen en solidair zijn, passen bij mij. Ik hoop wel dat het nieuwe pensioenstelsel straks ook rekening houdt met álle partijen en dat jongeren niet de dupe worden. Op 1 januari 2015 ga ik zelf met pensioen. Op die dag word ik 63 jaar. Dan heb ik ruim veertig jaar in de zorg gewerkt en pensioen opgebouwd bij PFZW. Ik heb altijd heel goed bijgehouden hoe ik er financieel voor sta, bijvoorbeeld door regelmatig in te loggen op MijnPFZW. Ook heb ik het nodige gespaard. Zo weet ik dat het voor mij verantwoord is om eerder te stoppen met werken. Straks ontvang ik zeventig procent van mijn huidige inkomen. Daar ben ik heel tevreden mee, en het belangrijkste is dat ik er veel ruimte en vrijheid voor terugkrijg. Om te klussen aan mijn huis of om oude auto’s op te knappen. Dan is het tijd om te gaan genieten.’
Oktober 2014
Het belangrijkste pensioennieuws van dit moment vindt u op deze pagina’s. Inclusief informatie over MijnPFZW en wanneer u met pensioen kunt gaan. Gewoon even lezen!
Eigentijd 15
Duo & bn
PENSIOENNIEUWS BETAALKALENDER 2014 Bent u geheel of gedeeltelijk met pensioen? Dan ontvangt u op de onderstaande data uw pensioen op uw bankrekening. 25 oktober 22 november 20 december
ONTSLAGEN? RAADPLEEG PFZW.NL Bent u ontslagen? Of hangt ontslag boven uw hoofd? Op onze website kunt u terecht voor meer informatie. Klik op de homepage op de button ‘Ontslag’. Er is specifieke informatie te downloaden, zoals ‘Denkhulp bij ontslag’ of ‘Vrijwillige voortzetting van het pensioen’. U kunt ons ook bellen voor meer informatie op (030) 277 55 77.
Maakt u gebruik van internetbankieren? Houd er dan rekening mee dat uw pensioen op de hierboven genoemde dagen pas in de loop van de middag op uw online overzicht te zien is.
5X
MEESTGESTELDE VRAGEN OVER BELEGGEN
Waarom beleggen jullie mijn pensioenpremie? Voor een goed pensioen is alleen uw premie niet genoeg. Tweederde van het pensioen dat u mogelijk later krijgt, is het resultaat van de opbrengst van de beleggingen. Hiervoor belegt de pensioenuitvoeringsorganisatie uw pensioenpremie om een zo goed mogelijk pensioen voor u te realiseren.
Hoe bepaalt PFZW waarin wordt belegd? Voordat er wordt belegd, wegen we rendement en risico zorgvuldig tegen elkaar af. Het PFZW-bestuur bepaalt in samenspraak met de pensioenuitvoeringsorganisatie de hoofdlijnen van het beleid en de meest logische strategie. Meer weten over rendementen en risico’s? Ga naar pfzw.nl/beleggenpensioen
Waarin belegt PFZW? Wij laten graag zien wat we doen. Ieder jaar publiceren wij daarom een overzicht van alle beleggingen en de betrokken vermogensbeheerders. Daarnaast publiceren wij regelmatig de cijfers en resultaten. Het overzicht is te vinden op pfzw.nl/overzichtbeleggingen
Waarin belegt PFZW niet? We zijn verantwoordelijk voor een financieel degelijke uitvoering van uw pensioenregeling. Tegelijkertijd voelt PFZW een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom beleggen we bewust niet in een aantal organisaties, zoals tabaksproducenten en organisaties die betrokken zijn bij het onderhoud van nucleaire wapens. Voor het hele overzicht gaat u naar pfzw.nl/uitsluitingen
UMC’S NIET NAAR PFZW De geplande overstap per 1 januari 2015 van de UMC's van pensioenfonds ABP naar PFZW gaat niet door. Er is door alle betrokken partijen hard gewerkt om deze overgang mogelijk te maken. Steeds is het uitgangspunt geweest dat de pensioenovergang een verantwoord besluit voor alle partijen moest zijn. De betrokken partijen hebben geconcludeerd dat de pensioenoverstap op dit moment niet door kan gaan en dus blijven (oud-)UMC-medewerkers hun pensioen opbouwen bij of ontvangen van ABP. Beide partijen hebben aangegeven te willen blijven onderzoeken of deze overgang op een later moment alsnog mogelijk is.
16 Eigentijd
BEL VOOR MEER INFORMATIE DE KLANTENSERVICE OP (030) 277 55 77 OF CHECK PFZW.NL
Sparen is toch beter dan beleggen? Beleggen gaat gepaard met risico’s, maar beleggen met risico levert naar verwachting meer rendement op. Want wat gebeurt er wanneer het geld op een spaarrekening wordt gezet? Dan zou de pensioenpremie moeten verdubbelen om hetzelfde pensioen aan te kunnen bieden. Een werknemer werkt nu gemiddeld één dag voor zijn pensioen. Als het geld niet belegd wordt, zouden dat er twee worden. Om een goed pensioen aan te bieden tegen een acceptabele premie, bepaalt het bestuur van het pensioenfonds jaarlijks hoeveel risico met beleggingen genomen mag worden en het rendement dat op de beleggingen wordt verwacht.
Eigentijd 17
Zorgen
HIERONDER LEEST U DE
DE WERELD VAN MARIJN
WANNEER KAN IK MET PENSIOEN? U ontvangt uw ouderdomspensioen van PFZW op het moment dat uw AOW ingaat. Eerder met pensioen gaan kan ook, door uw ouderdomspensioen eerder op te nemen. Dat kan op z’n vroegst vijf jaar voordat uw AOW ingaat. Bent u geboren vóór 1965? Dan kunt u uw ouderdomspensioen al vanaf uw 55e laten ingaan. Ik ben al met pensioen, maar ben nog geen 65. Wat gebeurt er in de periode tussen mijn 65e en het moment dat ik AOW ga ontvangen? Dat is afhankelijk van uw situatie:
1
U ontvangt Flexpensioen Uw Flexpensioen stopt op de eerste dag van de maand waarin u 65 wordt. Daarna ontvangt u ouderdomspensioen vanaf het moment dat uw AOW ingaat. Dat sluit dus niet op elkaar aan. U kunt hier iets aan doen door uw ouderdomspensioen iets eerder op te nemen (vervroegen). U ontvangt hierover bericht voordat uw Flexpensioen eindigt.
Meer weten? Bel de klantenservice op (030) 2775577 of kijk op pfzw.nl/metpensioen
FOTOGRAFIE: BRENDA VAN LEEUWEN | TEKST: MONIQUE DE LIGNY
U ontvangt vervroegd ouderdomspensioen en dat is ingegaan in september 2013 of later Uw pensioen loopt vanaf uw 65e gewoon door. Wel wordt het bedrag lager op de dag dat u AOW gaat ontvangen. Uw AOW vormt namelijk samen met uw pensioen van PFZW uw inkomen. Maar u krijgt niet te maken met een tijdelijk lager inkomen. Bij het vaststellen van uw pensioenbedrag hebben we er namelijk al rekening mee gehouden dat uw AOW later dan uw 65e zou ingaan.
3
18 Eigentijd
Als baby heeft Marijn mogelijk een niet-aantoonbare hersenbeschadiging opgelopen door een ‘onbegrepen epilepsie’. Nu is hij een vrolijke 15-jarige, die voortdurend zorg nodig heeft. Vier gezinsleden en een hulpverlener vertellen over zorgen voor Marijn.
ILLUSTRATIES: ROBERT VULKERS
2
U ontvangt vervroegd ouderdomspensioen en dat is ingegaan vóór september 2013 Uw pensioen loopt vanaf uw 65e meestal gewoon door. Wel wordt het bedrag lager op de eerste dag van de maand waarin u 65 wordt. Toen u met pensioen bent gegaan, zijn wij er namelijk vanuit gegaan dat uw AOW, die samen met uw pensioen van PFZW uw inkomen vormt, al op uw 65e zou ingaan. En dat is door de verhoging van de AOW-leeftijd niet meer het geval. Hierdoor heeft u waarschijnlijk tijdelijk een lager of zelfs helemaal geen inkomen. U kunt hier iets aan doen. U ontvangt hierover bericht voordat u 65 wordt.
Facebook Heeft u ook ervaring met mantelzorgen? Deel het met ons op
facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 19
reportage Zorgen Duo & bn
HIJ ZWAAIT NAAR IEDEREEN Noortje (20) en Susan (18) Meesters Zussen van Marijn Voor Noortje en Susan is Marijn ‘gewoon hun broertje’. Met wie je lol hebt, maar soms ook ruzie. Susan: ‘Marijn is nu aan het puberen. Dan kan hij superirritant zijn. Dan gaat -ie maar door met plagen, of wordt boos als hij z’n zin niet krijgt. Maar meestal is hij een lieve knuffelkont.’ Noortje: ‘Sinds kort hebben we een duofiets. Dat vindt -ie geweldig. Dan zwaait hij naar iedereen op straat.’ Voor de zussen is het vanzelfsprekend dat ze regelmatig oppassen. Bijvoorbeeld als Marijn uit school komt, of op zaterdag of zondag. Maar het wordt wel minder. ‘Wij gaan nu in het weekend vaak stappen met vrienden. Dat begrijpen onze ouders. Ze vragen dan een oppas uit de buurt.’ Noortje: ‘Ik heb nu een vriend, die het heel goed kan vinden met Marijn. Dat is voor mij echt een voorwaarde. Anders is het snel afgelopen.’
20 Eigentijd
FIJNE WOONVORM René Meesters (51) Vader van Marijn en toezichthouder Milieu bij Regionale dienst Het is elke zaterdag vaste prik voor Marijn: boodschappen doen met papa. ‘Dat vindt -ie geweldig’, zegt René. ‘Hij mag de streepjescodes scannen en de flessen in de statiegeldautomaat doen.’ Maar René heeft ook doordeweeks z’n vaste momenten met Marijn. ’s Ochtends zorgen dat hij op tijd in de taxi naar school zit, ’s avonds het bad- en bedritueel. Samen met Monique en opa en oma volgde René een cursus gebarentaal, om beter met Marijn te kunnen communiceren. ‘Hij kent een paar woordjes, maar het zijn verder vooral veel klanken. Wij begrijpen inmiddels vrijwel precies wat hij bedoelt.’ René en Monique zijn zich nu wel aan het oriënteren op de toekomst van Marijn. ‘Hij zal zeker niet altijd bij ons blijven wonen. Ik hoop dat we een vertrouwde en fijne woonvorm voor hem vinden, voor als hij een jaar of twintig is.’
Eigentijd 21
Zorgen
HIJ STRAALT Joyce Hendriks (24) Mede-eigenaar Zorgboerderij de Hardel Hoeve in Baarle-Nassau Marijn moest in het begin best een beetje wennen aan deze nieuwe omgeving. Maar nu vindt hij het geweldig op de zorgboerderij. Er is veel te doen voor kinderen: de mini-dieren verzorgen, houtbewerking, knutselen, koken, met de boer mee op de tractor en meehelpen op de boerderijcamping. Elke twee weken gaat Marijn er op woensdagmiddag heen, binnenkort elke week. ‘Hij straalt nu als hij hier rondloopt’, zegt Joyce. ‘Wij hebben op onze boerderij bewust gekozen voor kleinere dieren, zodat de kinderen zich sneller op hun gemak voelen.’ Marijn heeft veel ondersteuning nodig. Een vaste begeleider werkt met hem aan persoonlijke leerdoelen, zodat Marijn spelenderwijs meer zelfstandigheid en zelfredzaamheid aanleert. Bijvoorbeeld door te helpen in de moestuin, dieren te voeren of samen pannenkoeken te bakken. ‘We willen de kinderen een leeromgeving bieden waar ze zichzelf kunnen zijn en waar plezier en geborgenheid vooropstaat. Ouders willen we tegelijkertijd graag ontlasten in de thuissituatie. We vangen samen de zorg op.’
22 Eigentijd
Eigentijd 23
Zorgen
KNUFFELKIND Nell (81) en Rien (85) Meesters Oma en opa van Marijn Voor Marijn horen opa en oma zó bij elkaar, dat hij één woord heeft voor hen beiden: opaoma. Nell: ‘Dan rent hij op me af met een grote glimlach op zijn gezicht, gooit me bijna omver en roept: “Opa-oma!”’ De grootouders van Marijn zijn altijd zeer betrokken geweest bij het gezin. ‘Ook praktisch, hoewel dat nu iets moeilijker wordt door onze leeftijd. Vaste oppasdagen hoeven niet, omdat Monique en René het prima hebben geregeld. Maar als het nodig is springen ze bij en vangen Marijn op. Ze hebben met elkaar het plezier en de blijdschap gedeeld – ‘Marijn is een heerlijk kind, een knuffelkind’ – maar ook het verdriet en de zorgen. ‘Toen Marijn net was geboren, was het heel spannend of hij het zou halen. Twee jaar later waren we getuige van z’n eerste stapjes: tranen met tuiten hebben we gehuild.’
HARTENDIEF Monique Meesters (48) Moeder van Marijn en verpleegkundige bij TweeSteden ziekenhuis in Tilburg. Bouwt pensioen op sinds april 1990 Vanaf Marijns geboorte was het vanzelfsprekend in huize Meesters: wij gaan samen voor hem zorgen. Professionele hulp? Alleen als de rek uit het gezin dreigt te raken. Marijn heeft het denkniveau van een vierjarige. Ook heeft hij dyspraxie, waardoor hij bij alles hulp nodig heeft. Overdag gaat hij naar de Mytylschool, woensdagmiddag naar de zorgboerderij. Monique: ‘De rek is er gelukkig nog steeds. Mede omdat Marijn één keer per maand naar een logeerhuis gaat. Maar vooral omdat we allemaal gek op hem zijn. Hij is het vrolijkste jongetje van de wereld. Een echte hartenveroveraar.’ Het opvangnet wordt echter kleiner. Beide dochters krijgen steeds meer hun eigen leven. Ook opa en oma zijn minder beschikbaar. Monique: ‘Het is soms belastend voor ons.’ Ze werkt zestien uur, zodat ze op haar werk ‘even Monique kan zijn.’ Maar eenmaal thuis is ze er honderd procent voor Marijn.
24 Eigentijd
Eigentijd 25
Antwoord #2
Vraag #2 (van Cees)
‘We kunnen vertellen wat de mogelijkheden rondom uw
Vraag & Antwoord #2
‘Ik ben ontslagen, wat doet PFZW voor mij?’
pensioen zijn’
Karin: ‘Helaas zijn er, net als u, veel medewerkers in onze sector die met ontslagrondes te maken hebben. Onze rol is vooral om u zoveel mogelijk voorlichting en informatie te geven. Op pfzw.nl staat de button “Ontslag”. Ook vindt u er de “Denkhulp bij ontslag”, waarin antwoord wordt gegeven op allerlei vragen, zoals: Hoe krijg ik juridische hulp? en: Hoe vind ik een nieuwe baan? Ook vindt u op onze website uitgebreide informatie over de gevolgen voor uw pensioen. Dat vinden we bij alle levensgebeurtenissen belangrijk, zoals trouwen, overlijden, echtscheiding en dus ook ontslag. Via een aantal vragen over uw situatie kunt u heel gericht informatie downloaden.’
Andrew: ‘Steeds vaker krijgen wij zeer geschrokken
Andrew Weeks medewerker Klantenservice
Karin Bitter manager Pensioenbeleid
Cees Akkerman (64)
Werkt sinds 1998 in het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam als hoofd keuken. Wegens een reorganisatie en bezuinigingen wordt zijn functie boventallig. Per 1 januari 2015 gaat hij genieten van zijn pensioen.
26 Eigentijd
werknemers aan de lijn die hebben gehoord dat ze worden ontslagen. Aan dat ontslag kunnen wij helaas weinig doen. Wel kunnen we hen in negen van de tien gevallen geruststellen over hun pensioen. Als mensen internet niet kunnen of willen gebruiken, dan zijn wij ervoor om mensen aan de telefoon goed uit te leggen wat de mogelijkheden zijn. We nemen samen hun pensioenplanner door. Meestal zijn ze dan aangenaam verrast hoeveel ze al hebben opgebouwd en toch iets hebben om op terug te vallen.’ Ook een vraag? Stel ’m op
en misschien staat u wel in
de volgende Eigentijd. facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 27
Feiten en cijfers
Sectoren
met relatief veel oudere werknemers, zoals de overheid of de zorg, krijgen vaker met mantelzorg te maken dan sectoren waarin meer mannen en/of jongeren werken, zoals reclamebureaus of ICT-bedrijven. BRON: WERK&MANTELZORG
In het nieuws Op deze pagina leest u meer over actuele pensioenonderwerpen.
OUDSTE MANTELZORGER? Het zou zomaar kunnen dat de 99-jarige Gerard van Wijk uit Rockanje de oudste mantelzorger is. Hij moet er niet aan denken dat zijn 97-jarige echtgenote naar een verpleeghuis gaat. Als het aan hem ligt, verzorgt hij haar nog jarenlang. BRON: AD ROTTERDAM
Vrouwen (61%) verrichten vaker dan mannen mantelzorg. BRON: WERK&MANTELZORG
3,5 miljoen 40% Er zijn ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder die voor iemand zorgen (1 op de 4 volwassenen). BRON: MEZZO
80%
van de werkende mantelzorgers zeggen met name geholpen te zijn door het ervaren van begrip bij collega’s, leidinggevenden en een open cultuur waarin het veilig en vertrouwd voelt om over de privésituatie te praten. BRON: WERK&MANTELZORG
28 Eigentijd
van alle mantelzorgers zorgt voor een ouder of schoonouder. Bijna 20% verzorgt een partner. Iets meer dan 10% biedt hulp aan een kind (die ook volwassen kan zijn). 15% zorgt voor een ander familielid en één op de zes geeft hulp aan vrienden, kennissen, collega’s of buren. BRON: WERK&MANTELZORG
U gaat jaarlijks minder pensioen opbouwen De regering gaat vanaf 1 januari 2015 de pensioenopbouw beperken. Jaarlijks kunt u dan minder pensioen opbouwen voor uw oude dag. Voor de PFZW-regeling (met een lagere franchise) gaat het opbouwpercentage van 1,95% naar 1,75%. Daarnaast heeft het bestuur besloten om de franchise iets te verhogen (ongeveer € 300 extra omhoog). Deze verhoging komt naast de aanpassing aan de nieuwe AOW-bedragen per 1 januari. Over alle inkomens boven € 100.000 kan straks in de – verplichte – basisregeling helemaal geen pensioen meer worden opgebouwd (aftopping). Wel kan er straks boven dit bedrag op vrijwillige basis, pensioen vanuit het nettoloon opgebouwd worden. Voor het gemis aan pensioen als gevolg van de aftopping, onderzoekt PFZW of zij een aanvulling kan aanbieden. In eerste instantie wil PFZW graag een oplossing bieden voor de verlaging van het partnerpensioen per 1 januari 2015. Als PFZW een aanvullend product gaat aanbieden dan informeren we u hier persoonlijk over.
Nieuw Financieel Toetsingskader (FTK) Vanaf 2015 is er naar verwachting een nieuw FTK. Deze vernieuwde regels zorgen ervoor dat pensioenfondsen hun afspraken nakomen. Positieve punten: pensioenfondsen worden minder afhankelijk van dagkoersen op de financiële markten. Daardoor wordt de dekkingsgraad en de premie die u betaalt stabieler. En als het economisch tegenzit, mogen pensioenfondsen tegenvallers uitsmeren over een periode van tien jaar. Dat geeft rust en duidelijkheid. Maar pensioenfondsen moeten ook hogere buffers aanleggen dan nu al het geval is. Een reserve opbouwen is verstandig, maar het betekent wel het moeilijker wordt om de pensioenen jaarlijks te verhogen (indexeren). PFZW heeft in de Tweede Kamer gepleit voor versoepeling van de voorgestelde regels, zodat we u een pensioen kunnen blijven bieden dat zijn koopkracht behoudt. Zodra er meer bekend is, laten wij u dat weten. Op pfzw.nl/nieuwpensioen vindt u meer informatie.
Benieuwd naar de gevolgen voor uw pensioen als de nieuwe regels doorgaan? Peter Borgdorff was op 29 september te gast bij Radar. Meer informatie op pfzw.nl/radar
Even voorstellen: Door u gekozen bestuurslid! PFZW heeft per 1 juli een nieuw bestuurslid: Ria Vedder-Wubben (62). Zij heeft brede ervaring in de verzekerings- en pensioenwereld en was lid van de Eerste Kamer. Ria zit namens de pensioengerechtigden in het bestuur.
Gefeliciteerd. Heeft u er zin in? ‘Jazeker. Toen mijn man vorig jaar met pensioen ging, dacht ik: nu ga ik het ook rustiger aan doen. Maar dat beviel me eigenlijk helemaal niet. Deze nieuwe uitdaging bij PFZW komt dus als geroepen. Ik werk al heel lang in de pensioenwereld, de laatste jaren als zelfstandig adviseur in enkele visitatiecommissies. Als bestuurslid zit ik nu aan de andere kant van de tafel. Goed om mijn geest te scherpen en met elkaar discussies aan te gaan.’
Wat wordt uw rol in het bestuur? ‘Ik vertegenwoordig de gepensioneerde deelnemers. Natuurlijk wil ik het contact met mijn achterban goed onderhouden. Maar ik vaar wel mijn eigen koers. Ik wil ook goed kijken naar de belangen van de overige deelnemers, jong én oud. Dat brede draagvlak is juist de kracht van een collectief pensioenfonds. Doordat we met elkaar de risico’s delen, bereiken we betere resultaten. Juist voor mensen in de zorg, die vaak parttime werken en geen hoog salaris hebben, is de zekerheid van een goed pensioen heel belangrijk.’
Kijk voor het laatste nieuws op pfzw.nl
Eigentijd 29
Informatie
Mijn foto
Annette Reyes zorgt voor de hond van haar kinderen omdat hun gezinsomstandigheden hiertoe dwingen.
Mevrouw Meershoek Helpt een zieke oudere dame met boodschappen, maar de gezelligheid die ze brengt, is misschien nog wel het belangrijkst.
Colofon
Op deze pagina vindt u handige informatie over PFZW. Kijk voor meer info op onze website pfzw.nl
EIGENTIJD Vijftiende jaargang, nummer 3 Oktober 2014 Eigentijd is een uitgave van Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het blad verschijnt in de maanden maart, juli en oktober en wordt onder deelnemers verspreid in een oplage van meer dan een miljoen exemplaren.
Arina Hofstra's hond Rikki raakt steeds meer verlamd. Met een rolstoeltje en veel liefde zorgt ze voor hem.
PFZW altijd bereikbaar! PFZW vindt het belangrijk u goed te informeren over alles wat met uw pensioen te maken heeft. Op onze website vindt u daarom uitgebreide informatie over de pensioenregeling. Ook kunt u zich aanmelden voor de informatieve e-nieuwsbrief via pfzw.nl/nieuwsbrief. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen graag schriftelijke informatie ontvangen. Daarvoor is onder meer het magazine Eigentijd. Misschien denkt u dat het maken en versturen van een magazine veel duurder is dan het sturen van een brief. Toch is dat niet zo. De verzending van brieven valt in een hoger btwtarief dan verzending van een tijdschrift. Gezien de grote oplage van de verzending, maakt dit een aanzienlijk verschil.
Bianca Roelofsen zorgt voor haar twee katten.
A.C.E.M. van Kuyck-Hessels zorgt met haar neven en nichten voor haar (licht dementerende) ooms en tantes.
Voor wie zorgt u? 5
Marit Sneijder deelt goede en slechte tijden met haar gezin.
In ons pensioenfonds zorgen we voor elkaar. Niet alleen op financieel gebied, maar ook thuis of op het werk: een boterham smeren voor uw kind, een patiënt bijstaan na een operatie of met uw buurvrouw een kaartje leggen in het buurthuis. De foto-opdracht luidde deze keer: Voor wie zorgt u?
HEEFT U EEN KLACHT? LAAT HET ONS WETEN!
STUUR UW FOTO OP! Wilt u helpen om deze rubriek in de volgende editie van Eigentijd te vullen? Houd dan onze website, e-nieuwsbrief en Facebook-pagina in de gaten voor de volgende foto-opdracht.
Betty Reimer zorgt voor haar moeder van 102 jaar oud.
30 Eigentijd
CONCEPT & REALISATIE ZB Communicatie & Media bv zbcom.nl
OVER EIGENTIJD
Els de Bruijn zorgt voor haar twee kleinkinderen.
Lammy Boer zorgt voor haar moeder van 93. Sinds een aantal maanden kan ze niet meer lezen. Daarom leest ze haar op zaterdag altijd een uurtje voor. Dat vindt ze geweldig.
Het kan zijn dat u niet tevreden bent over PFZW. Geef uw klacht aan ons door. Dat is voor ons belangrijk, omdat het helpt onze dienstverlening verder te verbeteren. U kunt uw klacht op verschillende manieren kenbaar maken: via het klachtenformulier op pfzw.nl/klachten, telefonisch via onze klantenservice of schriftelijk. Alle contactgegevens vindt u onderaan de pagina.
KLANTENSERVICE
Postbus 117, 3700 AC Zeist pfzw.nl/info (030) 277 55 77 bereikbaar op werkdagen tussen 8.00 en 18.00 uur
HOOFDREDACTIE Saskia Oostema
ART DIRECTION ZB/Janita Sassen MET MEDEWERKING VAN Petri Bakker, Marloes Bosch, Martine van den Enden, Patricia Hamilton, Onno Kummer, Brenda van Leeuwen, Monique de Ligny, Jeroen Mei, Cees Rutten, Astrid Timmer, John Voermans, Jacqueline Walet, Zorgboerderij de Hardel Hoeve www.hardelhoeve.nl
E-MAIL Direct op de hoogte over uw pensioen? Geef uw e-mailadres door en ontvang actuele informatie over uw pensioen als eerste in uw mailbox. Ga naar pfzw.nl/mijnpfzwprofiel en vul uw e-mailadres in.
MIJNPFZW Wilt u online inzicht in uw persoonlijke pensioensituatie? Of zien welke gevolgen uw keuzes hebben op uw pensioen? Gebruik dan MijnPFZW, uw persoonlijke pensioenomgeving. Kijk op pfzw.nl/mijnpfzw
FACEBOOK
LITHOGRAFIE Grafimedia, Amsterdam DRUKWERK Roto Smeets, Weert VERSPREIDING Sandd VRAGEN Heeft u vragen over de bezorging van Eigentijd? Bel Sandd (055) 3682 525. REACTIES Pensioenfonds Zorg en Welzijn, Eigentijd, Postbus 117, 3700 AC Zeist INTERNETSITE pfzw.nl/eigentijd
Praat mee over pensioen en bekijk de filmpjes met BN’ers op Facebook. facebook.com/PFZWpensioen
EIGENTIJD IN GESPROKEN VORM Eigentijd is er ook in gesproken vorm (Daisy cd-rom). Hieraan zijn geen kosten verbonden. Aanmelden kan via de klantenservice (030) 277 55 77.
BORGBLOG
ISSN 1567-8253
Peter Borgdorff, directeur van PFZW, schrijft wekelijks een blog over pensioen. Lees mee en reageer op pfzw.nl/blog
YOUTUBE Bekijk filmpjes over de meest gestelde pensioenvragen op youtube.com/ deelnemerspfzw
Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten ontleend worden. Bij de samenstelling van dit nummer is de redactie met de grootst mogelijke zorg te werk gegaan. Echter, cijfers en/of informatie kunnen in voorkomende gevallen reeds tijdens de productieperiode achterhaald zijn.
Eigentijd 31
€ash
Laatstverdiende salaris in de zorg: € 2.511,- netto p/m
Verwacht pensioen van PFZW: € 1.473,- netto p/m
Verwacht pensioen + AOW voor alleenstaanden: € 2.315,- netto p/m
‘Vorig jaar maakte ik een radicale keuze. Ik nam ontslag om voor mijn man Wim (oud-politicus Willem Aantjes (91), red.) te zorgen. Zijn hoofd is goed, maar z’n lijf laat het steeds vaker afweten. Ik had een geweldig leuke baan, maar het voelde niet goed om veel weg te zijn. Wim was erop tegen dat ik ontslag nam, maar dit is het beste voor ons samen. We genieten volop van elkaar. We gaan veel naar buiten, gaan ergens gezellig koffie drinken, praten veel. Wim kan fysiek steeds minder, maar is vanuit zijn stoel reuze actief. Op Twitter heeft hij 6.500 volgers. Ik heb nu meer tijd voor Wim, maar ook om dingen te doen die ik zelf graag wil. Zo heb ik afgelopen jaar een boek geschreven over mantelzorg. We leven van Wims pensioen. Na zijn dood heb ik daar geen recht op, omdat we zijn getrouwd toen hij al 77 was. Ik heb straks dus een enorm pensioengat tot m’n 67e. Toch maak ik me geen zorgen. Als Wim er niet meer is, verkoop ik ons huis en ga ik heel eenvoudig wonen.’
32 32 Eigentijd
TEKST: MONIQUE DE LIGNY|FOTOGRAFIE: PETRI BAKKER
Ineke Ludikhuize (57)
