Spanje in de Europese Crisis – Analyse
Eigen schuld, dikke bult voor Spaanse overheid? Nu de economische crisis volop woedt in Spanje, heeft de Spaanse overheid het niet gemakkelijk. Sommigen stellen echter dat ze dit vooral aan zichzelf te danken heeft. Eigen schuld, dikke bult? Spanje werd in 1982 lid van de Europese Unie, na een jarenlange dictatuur van Franco. De Europese Unie gaf op dat moment heel wat geld aan Spanje, als steun om zich verder te ontwikkelen. Maar de Spaanse overheid had als beginnend Europees lid weinig ervaring om dit geld ook op een gepaste manier te gebruiken. Critici stellen dat de overheid het geld in de eerste plaats uitgaf aan de ontwikkeling van prestigieuze bouwprojecten in de grote steden en niet aan het creëren van jobs en welvaart voor alle inwoners van het land. Ook tijdens de ‘gouden jaren’ na de invoering van de euro keek de Spaanse overheid volgens sommigen te weinig vooruit. De overheidsschuld groeide tijdens deze periode bijvoorbeeld fors aan. Daarbij komt dat de Spaanse economie vooral geconcentreerd is in de sectoren van de bouw, het toerisme en de auto-assemblage. Dat maakte de economie in 2008 erg kwetsbaar toen de financiële crisis vanuit de Verenigde Staten kwam overgewaaid en als eerste de vastgoedsector in elkaar deed vallen. Ook de overheidsfinanciën kwamen hierdoor in een neerwaartse spiraal terecht. De Spaanse overheid haalt nu steeds minder uit belastingsinkomsten, moet meer en meer uitgeven aan uitkeringen en ze heeft zich nog dieper in de schulden gestoken om de Spaanse banken te redden. Om de Spaanse economie uit het slop te halen, heeft de regering ook een aantal onpopulaire maatregelen moeten nemen, zoals een verhoging van de BTW. Kwestie van tijd om te zien of deze maatregelen het verhoopte effect zullen hebben…
Bronnen: o Film ‘Eurocrisis for dummies’, Terzake, 13 januari 2012. o Artikel ‘Spanje bloedt, de Eurozone kreunt’, Knack, 16 april 2012.
Spanje in de Europese Crisis – Analyse
Een verloren generatie jongeren in Spanje? Als Europa niet oplet, dan dreigt het geconfronteerd te worden met een ‘verloren generatie’ van veertien miljoen jongeren tussen 15 en 29 jaar. Dat is bijna 15 procent van alle jongeren. Achter dit gemiddeld cijfer schuilt een erg somber beeld voor enkele Europese landen in het bijzonder. In Spanje bijvoorbeeld heeft maar liefst de helft van de Spaanse jongeren geen baan. Wie toch het geluk heeft om te werken, doet dat in meer dan 40 procent van de gevallen onder zijn opleidingsniveau. In geen enkel land van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling; ofwel een ‘clubje’ van rijke landen) zijn er bovendien meer werklozen met een diploma van de universiteit dan in Spanje. Het zorgt ervoor dat veel hooggeschoolden het land verlaten. En niet enkel zij trekken weg. Ook de vele migranten die in Spanje ooit het beloofde land zagen, trekken massaal terug naar hun land van herkomst. Maar lang niet iedereen vertrekt of blijft bij de pakken zitten. Uit een recente studie van de poetssector blijkt bijvoorbeeld dat het tegenwoordig Spanjaarden en niet de immigranten zijn die de stofvod opnemen. Anderen starten dan maar met een eigen origineel bedrijfje. Een groep klasgenoten stampte bijvoorbeeld een digitale winkel uit de grond met voeding voor mensen met om het even welke allergie. Een aantal werkloze vriendinnen bieden hun diensten aan om kinderhoofdjes luisvrij te houden. Miguel Sánchez Vázquez (24) bouwt al twee jaar aan een minibedrijfje dat T-shirts bedrukt, samen met een vriend. ‘Geen nieuw idee, maar in de winkels die ik kende, moest je altijd meteen meerdere stuks bestellen. We bedrukken bovendien ook oude T-shirts', vertelt hij. Een concept aangepast aan de crisis dus. In de straten van Valencia vind je zelfs affiches om een professionele opleiding tot prostituee te volgen. Deze affiche belooft, in een land met hoge werkloosheid, onmiddellijke tewerkstelling. Iets waar veel Spanjaarden op dit moment enkel van kunnen dromen....
Bronnen: o Artikel ‘Prostitutiecursus in Spanje: werk verzekerd’, DeWereldMorgen, 23 september 2012 o Artikel ‘Werken in ruil voor kost en inwoon’, De Standaard, 22 september 2012
Spanje in de Europese Crisis – Analyse
De crisis in Spanje spaart niemand meer September 2012 was een zwarte maand voor de Spanjaarden. Een pijnlijke crisismaatregel is voortaan een feit: de btw op zowat alle diensten en producten stijgt. Conclusie: Op brood en melk na wordt het leven een pak duurder en wordt elke Spanjaard dus nog wat armer. Consumentenorganisaties berekenden dat een Spaans gezin jaarlijks bijna 600 euro meer zal moeten uitgeven voor dezelfde levensstijl. En dat terwijl de lonen en pensioenen al gedaald zijn en de werkloosheid stijgt. De btw in de cultuursector verdrievoudigt bijna, met een stijging van 8 naar 21 procent. Met andere woorden: een ticketje voor een avondje cinema wordt in één klap meer dan een euro duurder. Ook in de supermarkt, aan het tankstation en in de metro zijn de prijzen opgeslagen. Ook voor universiteitsstudenten wordt het slikken. In Catalonië kost een academiejaar voortaan zo'n 900 euro meer. De universiteiten in Madrid rekenen dan weer 5,8 euro meer per ‘studiepunt', en om te slagen in een jaar moet je 60 studiepunten behalen. Extra motivatie om je best te doen: wie dubbelt moet meer betalen.
Bronnen: o Artikel ‘Crisis in Spanje spaart niemand meer, De Standaard, 1 september 2012.
Spanje in de Europese Crisis – Analyse
Leningen te gemakkelijk bij banken? Velen wijzen met een verwijtende vinger naar de banken als grote schuldige voor de economische crisis die Spanje treft. Wat schuilt hierachter? Een boze inwoner van Barcelona aan het woord: “De banken hebben de mensen jarenlang belazerd, hen te grote leningen gegeven die ze niet gemakkelijk konden afbetalen. Banken maakten de mensen wijs dat ze alles aankonden.” De frustratie over de banken zit duidelijk hoog bij sommigen. Anderzijds, de Spanjaarden hebben de voorbije jaren gretig gebruik gemaakt van deze ‘gemakkelijke leningen’ om bv. een groter huis te bouwen of een tweede auto te kopen. Het leidde tot een nooit geziene bouwwoede, maar het tij keerde toen in 2008 de financiële crisis in de Verenigde Staten uitbrak. Daardoor kwamen ook de Spaanse banken zwaar in de problemen en klopten ze aan bij de overheid voor financiële steun. En net dat wringt bij de ‘Juan in de straat’. De banken waren ook wel slachtoffer, maar van een leningen-systeem dat ze wel zelf gecreëerd hadden. Op de koop toe werden de banken door de overheid uit de problemen gehaald met het geld van de belastingbetaler en zag de staat zich genoodzaakt om strenge besparingsmaatregelen door te voeren die elke burger voelt. Komt er nog bij dat, net nu veel Spanjaarden het door de hoge werkloosheid en stijgende levenskosten niet gemakkelijk hebben, de geldkraan bij de banken ook wordt dichtgedraaid. Een lening krijgen is in Spanje zeer moeilijk geworden. Het maakt de banken er alvast niet populairder op...
Bronnen: o Artikel ‘Spanje bloedt, de Eurozone kreunt’, Knack, 16 april 2012. o Artikel ‘De klok is vijftig jaar teruggezet’, De Standaard, 6 oktober 2012
Spanje in de Europese Crisis – Analyse
500 Spaanse gezinnen geen dak dak boven hoofd Huisuitzettingen zijn dagelijkse kost geworden in de armere wijken in het zuiden van Madrid. Voor een appartement waar de eigenaars vandaag op straat worden gezet, verzamelen actievoerders van de ‘Plataforma de Afectados por la Hipoteca (PAH)’ met fluitjes en spandoeken. Met het hoge ritme van huisuitzettingen in Madrid weten ze niet waar eerst naartoe. ‘Elke week worden door de crisis zo’n 500 gezinnen in Spanje uit hun huis gezet, en het aantal blijft stijgen’, vertelt PAH-woordvoerder Vicente Pérez. De mensen kunnen immers de huur of de afbetaling van de lening niet meer betalen. Zo zou 13% van alle huizen in Spanje leegstaan door de hoge huurprijzen (volgens schattingen van de Spaanse overheid komt dit op 4 à 4,3 miljoen huizen). Ook veel bouwprojecten in Spanje zijn onafgewerkt. Er is namelijk geen geld meer om de projecten te vervolledigen. Er zijn dus veel te veel woningen in Spanje, maar door de crisis zijn ze onbetaalbaar geworden. De vele huisuitzettingen maken ook letterlijk dodelijke slachtoffers. Onlangs pleegden twee mensen, die dreigden uit hun huis gezet te worden, zelfmoord. Naar aanleiding van deze gebeurtenissen beloofden de Spaanse banken om de komende twee jaar bijvoorbeeld geen ouderen of minder validen uit hun huis te zetten als ze hun lening niet meer kunnen betalen. Maakt belofte ook hier schuld?
Bronnen: o Artikel ‘Meer toekomst in Mali dan in Spanje’, De Standaard, 25 september 2012. o Artikel ‘4.3 miljoen leegstaande huizen in Spanje’, Immo Proxio, 17 oktober 2012. o Artikel ‘Latijns-Amerikaanse migranten ontvluchten crisis in Spanje’, 15 februari 2012. o Artikel ‘Alleen werklozen worden nog uit hun huizen gezet’, De Standaard, 13 november 2012
Spanje in de Europese Crisis – Analyse
Vastgoedsector nekt Spaanse economie Het gaat niet goed met de Spaanse economie. Onder meer de problemen in de vastgoedsector spelen een belangrijke rol in de moeilijkheden waarmee het land momenteel kampt. Hoe is het zover kunnen komen? De invoering van de euro in 2002 betekende voor de Spaanse economie een enorme stimulans. Vooral de vastgoedsector kende door de lage rente toen een enorme groei. Er was sprake van een nooit geziene Spaanse bouwwoede. Spanje bouwde elk jaar 700.000 woningen, dit was meer dan Duitsland, Frankrijk en Italië samen. En Spanjaarden en buitenlanders investeerden zo massaal en gretig in onroerend goed dat het land op een gegeven moment dubbel zoveel huizen als huishoudens telde. Hierdoor raakte de Spaanse economie - net zoals de Ierse, de Griekse en de Portugese trouwens – oververhit. Niet alleen de lonen schoten de lucht in, ook de prijzen, van onder meer de huizen, braken alle records. Op zich lijkt dit een positieve zaak: mensen verdienen meer en wie al een huis bezit, wordt slapend rijk. Er is echter ook een minder fraaie kant aan deze medaille. Niet alleen voor wie de aankoop van een eigen huis onbetaalbaar wordt, maar voor de Spaanse economie in het algemeen. Want hoge lonen en stijgende prijzen betekenen een verlies aan competitiviteit ten opzichte van de andere (euro)landen. Spaanse exportproducten (bv. auto’s) werden uit de markt gezet door goedkopere alternatieven en zo viel de economische groei stil. Als klap op de vuurpijl kwam dan nog de financiële crisis uit de Verenigde Staten in 2008 overgewaaid. De banken hadden voordien massaal geld in de vastgoedsector gepompt door goedkoop en snel leningen te geven. Maar in 2008 droogde deze geldstroom plots op en viel de bouwsector stil. Veel gestarte bouwprojecten staan er nu onafgewerkt bij en naar schatting 3,5 miljoen woningen staan te verkommeren.
Bronnen: o Film ‘Eurocrisis for dummies’, Terzake, 13 januari 2012. o Artikel ‘Spanje bloedt, de Eurozone kreunt’, Knack, 16 april 2012.
