Effectief solliciteren Hoe vind ik vacatures? Op de arbeidsmarkt kun je vacatures op de volgende manieren vinden:
vrienden, kennissen, bekenden;
contact opnemen met werkgevers;
kranten (landelijk en regionaal; elk met hun eigen soort advertenties);
internet (vacaturesites, vacatures op websites van organisaties, VareaVacatures.nl);
Nieuwe media: LinkedIn, Hyves, Facebook
UWV WERKbedrijf (voormalig Arbeidsbureau, CWI), werk.nl;
banenmarkten;
open sollicitaties;
teletekst / kabelkrant;
advertenties in winkels;
intermediairs / arbeidsbemiddelaars;
vakbladen;
vacatureoverzichten (algemene en branchespecifieke);
uitzendbureaus;
werving-, selectie- en detacheringbureaus;
Internet Vacature websites bemiddelen meestal zelf niet maar zijn een bron voor vacatures. Bedrijven en arbeidsbemiddelaars plaatsen op deze websites hun vacatures. Vacaturesites zijn (bijna) altijd gratis voor werkzoekende. De mogelijkheden die internet je biedt om je te helpen bij het solliciteren zijn heel uitgebreid en veelzijdig. Enkele mogelijkheden zijn: o
CV maken
o
CV op het internet zetten voor werkgevers (VareaVacatures.nl)
o
Profiel op bijvoorbeeld www.LinkedIn.nl
o
Aanmelden bij werving & selectiebureau’s / uitzendbureau’s
o
Zoeken naar personeelsadvertenties / vacatures op vacaturesites
o
Online solliciteren / email / sollicitatieformulieren
o
Informatie over werkgevers / bedrijven verzamelen
o
Informatie over vakgebieden / branche verzamelen
o
Loopbaantest / persoonlijkheidstests
o
Informatie over arbeidsvoorwaarden / salarissen
o
Adviezen over solliciteren / brieven / gesprekken
Effectief solliciteren
Varea 2011
1
Uitzendbureau’s Het uitzendbureau helpt werkgevers aan tijdelijk en vast personeel en werkzoekenden aan een tijdelijke of vaste baan. Uitzendbureaus zijn geschikt om je te oriënteren op de arbeidsmarkt. Als uitzendkracht kun je in korte tijd een hoop ervaring opdoen in diverse functies bij verschillende bedrijven. Bovendien werkt een uitzendbaan nog wel eens als aanloop naar een vaste baan. Uitzendkrachten krijgen regelmatig na een poosje een contract aangeboden. Je zou je uitzendbaantje kunnen zien als een proeftijd.
Reageren op (openbare) vacatures Vacatures zijn op veel plaatsen te vinden. In kranten, regionale blaadjes, internet, via kennissen, familie, ed. Je weet dan zeker dat er een vacature is en dat de werkgever er mensen voor zoekt. Het solliciteren gebeurt meestal dit door middel van een CV met sollicitatiebrief / motivatie. Nadeel is wel dat een vacature aan iedereen bekend is en dat er veel mensen tegelijk reageren. Je bent een van de velen. Een werkgever heeft dan weinig tijd om jouw CV en brief uitvoerig te lezen. Hij gaat meestal af op persoonlijke voorkeur en de aantrekkelijkheid van wat hij ziet of leest. Of jouw CV en brief in de smaak valt, blijft een gok. Je moet er dus zien uit te springen als sollicitant. Geen eenvoudige klus. Helemaal niet als je al een achterstand hebt op de arbeidsmarkt.
Open sollicitaties Ook zonder personeelsadvertentie kun je bij een bedrijf solliciteren. Dit wordt een 'open sollicitatie' genoemd. Je kan met het betreffende bedrijf contact opnemen en vragen welke afdeling of persoon de sollicitaties behandelt. Daar kun je dan je bijvoorbeeld een brief aan richten. Voordeel is dat je (bijna) de enigste bent die reageert en dat degene die verantwoordelijk is meer tijd neemt om je brief ook te lezen. De kans dat het bedrijf een vacature heeft die nog niet openbaar is, is daarbij zeker aanwezig. Je hebt dan meer kans om een uitnodiging te krijgen voor een gesprek.
UWV WERKbedrijf (vroeger CWI) Het CWI heeft de taak om werkgevers aan personeel en werkzoekenden aan passend werk te helpen. Zo heeft het CWI een vacaturebank, waarin de banen uit de regio zijn opgenomen. Staat er iets bij wat je leuk vindt, dan krijg je van de adviseur de gegevens van het betreffende bedrijf. Je kan daar dan zelf contact mee opnemen en solliciteren.
Netwerken Vraag familie, vrienden, vrienden van vrienden, kennissen, (ex-)collega's en andere (zakelijke) relaties naar manieren om aan werk te komen. Laat weten dat je werk zoekt en wat voor werk je zoekt. Voordat een werkgever een vacature openbaar maakt en een advertentie zet, loopt diezelfde vacature al weken, zoniet maanden, binnen een bedrijf. Allereerst vraagt een leidinggevende aan het personeel of zij iemand weten die het werk zou kunnen doen. Mocht dat niet lukken, en het een groter bedrijf is, wordt er een interne vacature geplaatst. Pas als daar niemand op reageert, wordt de vacature openbaar. Als je ‘toevallig’ iemand kent die daar werkt, of die weet dat ze mensen zoeken, dan heb je een hele grote kans op een uitnodiging voor een gesprek als je reageert. Op deze manier worden de meeste banen gekregen. Tegenwoordig wordt ook de zogenaamde Nieuwe media veelvuldig gebruikt om te netwerken. Voor de professionals is er LinkedIn, en voor meer persoonlijk contact zijn er Hyves en Facebook. Veel recruiters en uitzendbureau’s kijken veelvuldig op deze sites om kandidaten te vinden.
Effectief solliciteren
Varea 2011
2
Banenmarkten Regelmatig worden op diverse plaatsen in het land zogenaamde banenmarkten georganiseerd. Hier zijn vaak tal van bedrijven vertegenwoordigd waar je kennis mee kunt maken. Een bezoek aan zo'n banenmarkt biedt niet alleen veel informatie, maar vormt tevens een handig opstapje naar het leggen van contacten.
Advertenties in winkels Ben je op zoek naar winkelwerk? Ga dan gewoon de winkels af en kijk of in de etalage een flyer/poster hangt waar wordt gevraagd om personeel. Nog beter is het gewoon te vragen aan een leidinggevende (manager) in de winkel. Sommige bedrijven plakken niet altijd een vacature op het raam of denkt het bedrijf nog na over het aannemen van een extra medewerker.
Combinatie van manieren Het beste resultaat zul je bereiken door een combinatie van deze manieren. Zet niet al je kansen op één manier, maar pas die manieren toe die jou het meeste liggen en waar het meeste succes van te verwachten is. Bedenk daarbij dat de eenvoudigste manier ook meestal de beste is.
Effectief solliciteren Het volgende overzicht laat de praktijk zien op de arbeidsmarkt:
Zoekmanieren werkzoekende
1. Intern: iemand van binnen het bedrijf.
2. Via via: afgaan op advies van vriend of collega. De werkgever neemt iemand aan die wordt aanbevolen door een vriend die weet wat hij presteert. 30% van de vacatures zijn zichtbaar:
Zoekmanieren werkgever
70% van de vacatures zijn onzichtbaar:
3. Gebruik maken van uitzendbureau en werving- en selectiebureau.
4. Een personeelsadvertentie op Internet en in kranten
Opvallend is dat werkzoekenden en werkgevers vaak een precies omgekeerde zoekstrategie gebruiken. Bij de ‘traditionele manier van werk zoeken’ zoeken werkzoekenden en werkgevers dus vaak in tegenovergestelde richtingen in een poging elkaar te vinden. Het is daarom geen wonder dat ze elkaar vaak zo moeilijk weten te vinden. De meeste mensen vinden vacatures via kranten, websites of uitzendbureaus, dit zijn de ‘zichtbare vacatures’. Maar circa 70% van de vacatures worden niet gepubliceerd, dit zijn de ‘onzichtbare vacatures’. Om verschillende redenen kan een bedrijf ervoor kiezen een vacature niet bekend te maken aan de buitenwereld. De werkgever zoekt bijvoorbeeld eerst naar personeel binnen de eigen organisatie, of gaat af op advies van een vriend of collega. Gedachte van de werkgever hierbij is: ‘Ik wil bij voorkeur iemand in dienst nemen die ik ken of goed bekend staat binnen mijn netwerk’. Effectief solliciteren
Varea 2011
3
Actief netwerken is dus erg belangrijk als je op de hoogte wil zijn van de “verborgen” vacatures. Om effectief te solliciteren moet je dus 75% van je aandacht besteden aan netwerken en overige 25% aan zoeken van vacatures via kranten en internet.
Twee verschillende werelden De werkgever holt de ene kant op; u holt de andere kant op. U wilt dat het spel gericht is op selectie, maar de werkgever zien het als een spel dat gericht is op eliminatie – tot aan de allerlaatste fase. U wilt beoordeelt worden op grond van uw capaciteiten; de werkgever ziet uw gedrag als werkzoekende als belangrijkste informatie. Schematisch kunnen we als volgt weergeven hoe verschillend de werkzoekende en de werkgever denken:
De werkzoekende
De werkgever
o
Werkgevers zijn werkgevers
o
Werkgevers zijn heel verschillend
o
Moet reageren na sollicitatie
o
Moet niets, en heeft het vaak druk
o
Solliciteert met CV
o
Zoekt liever binnen het bedrijf
o
CV belangrijk
o
Motivatie is net zo belangrijk
o
Solliciteren is selecteren
o
Sollicitatie is eliminatie-proces
o
Wil dat werkgever initiatief neemt
o
Wil initiatief van werkzoekende
o
Capaciteiten belangrijk
o
Gedrag net zo belangrijk
o
Wacht vaak op (openbare) vacatures
o
Openbare vacatures als laatste middel
o
Inhoud gesprek belangrijk
o
Houding werkzoekende belangrijker
o
Kiezen voor het werk
o
Kiezen voor het bedrijf (belangstelling)
o
Werkgever moet kans geven
o
Werkzoekende moet kansen creëren
o
Zoekt vaak via internet
o
Heeft vaak geen tijd voor internet
o
Wil zichzelf presenteren met CV
o
Wil overtuigd worden van deskundigheid
o
Als ik contact heb opgenomen en mijn CV gestuurd heb, dan neemt de werkgever wel contact op als er een geschikte vacature is
o
CV’s worden niet of nauwelijks bewaard als er geen vacatures zijn.
Dan is het niet zo verwonderlijk dat werkzoekenden vaak teleurgesteld zijn in een werkgever en niet begrijpen waarom zij vaak worden afgewezen. Wie tijdens het sollicitatiegesprek indruk wil maken op de werkgever, moet erop voorbereid zijn om over deze aspecten van zichzelf te praten. Bestudeer wat werkgevers doen, Ga daar heen waar werkgevers zijn en pas uw gedrag aan, aan dat van hen.
Effectief solliciteren
Varea 2011
4
Zelfmarketing Solliciteren is een spel. Hoeveel schriftelijke sollicitaties moet je versturen voordat je een baan hebt ? Er is jarenlang een internationaal onderzoek gedaan naar de vraag hoeveel schriftelijke sollicitaties je moet doen om succes te hebben - hieronder het resultaat:
Je zult zo’n 40 brieven en CV’s versturen voor je 1 uitnodiging krijgt voor een gesprek. Je zult zo’n 8 sollicitatiegesprekken hebben voordat je een baan aangeboden krijgt.
Conclusie: Als je alleen maar 1 of 2 sollicitatiebrieven per week verstuurt, is de kans dus groot dat je over een jaar nog steeds niet aan het werk bent! Het is niet de bedoeling dat je door deze cijfers laat ontmoedigen. Iedere sollicitant behoort de statistieken van het solliciteren te kennen. Als je een baan wilt, dan zul je er dus echt veel voor moeten doen – en volhouden! Dat klinkt misschien logisch, maar uit allerlei onderzoek weten we dat één op de drie werkzoekenden al na de eerste maanden de moed opgeeft. Je zult dus alle zeilen bij moeten zetten om die baan te vinden. Weet wat je wilt Het belangrijkste verschil met de traditionele manier van solliciteren, is dat bij Varea wij ervan uitgaan dat je bovenal moet zoeken naar een baan en een werkgever die goed bij je passen. Als je weet wat je wilt bereiken en waar je wil werken, heeft het veel meer zin om je netwerk in te schakelen. Laat jouw kansen op een goede baan niet teveel afhangen van een werkgever, maar neem zelf meer initiatief die de kansen op een baan sterk kunnen vergroten.
Beleving van gedrag Definitie van reactief en pro-actief gedrag bij solliciteren Reactief gedrag Mensen die reactief gedrag vertonen geven meestal de omgeving de schuld van hun situatie. Daarnaast blijkt de aandacht voornamelijk te liggen op alles wat niet mogelijk is. Eigen verantwoordelijkheid wordt nauwelijks genomen en men voelt zich vaak het slachtoffer van een situatie. Ze richten zich op zaken waar ze geen invloed op hebben en hebben een veelal afwachtende houding. Mensen die reactief gedrag vertonen hopen maar dat er iets gebeurt of dat iemand hen aan de hand neemt om hun situatie te verbeteren. Proactief gedrag Pro-actief gedrag betekent dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Mensen die pro-actief gedrag vertonen wijten niets aan de situatie. Alles is een bewuste keuze en niet iets dat voortvloeit uit omstandigheden. Je bent pro-actief en je hebt meer succes als je er voor kiest om te richten op zaken waar je wél invloed op hebt.
Effectief solliciteren
Varea 2011
5
Reactief en pro-actief gedrag en taalgebruik REACTIEF GEDRAG
PRO-ACTIEF GEDRAG
Anderen zijn verantwoordelijk
Zelf verantwoordelijk
Zien gevaren en problemen
Uitgaan van kansen en mogelijkheden
Defensief
Van fouten kun je leren
Gericht op het verleden
Gericht op heden en toekomst
Pijn en / of confrontatie vermijden
Open voor feedback en/ of confrontatie
Pessimisme / Cynisch
Afwachten
Realistisch over eigen kwaliteiten en beperkingen.
Klagen, ja maar...
Doelen stellen en daar naar handelen
De omgeving laten bepalen
REACTIEF TAALGEBRUIK
PRO-ACTIEF TAALGEBRUIK
Er is niets aan te doen
Ik wil
Zo ben ik nu eenmaal
Ik ga het leren
Daar kan ik gewoon niet tegen
Een uitdaging.
Ik kan het niet
Ik kan kiezen
Ik moet nog...........
Ik geef de voorkeur aan.....
Als ik maar.....dan…
Dat ga ik doen
Je kunt doen wat je wil, het helpt toch niet!
Als het zo niet werkt, doe ik het anders
Ja maar…
Je krijgt altijd gelijk! Mensen met een reactieve instelling vinden vaak bevestiging vanuit hun omgeving voor hun negatieve overtuigingen. Voor veel mensen is het moeilijk te beseffen dat een reactie geen automatisme hoeft te zijn. Als je je overtuiging verandert, verander je het eindresultaat in het geheel. Ons gedrag is afhankelijk van onze overtuigingen en besluiten, niet van onze omstandigheden. Pro-actieve mensen wijten niets aan de situatie. Alles is een bewuste keuze en niet iets dat voortvloeit uit omstandigheden. ‘Nadeel van het nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid is dat je de ander niet langer meer de schuld van alles kan geven!’
Effectief solliciteren
Varea 2011
6
Reageren op vacatures Vacature-analyse Als je als werkzoekende niet precies weet wat een bedrijf zoekt, is het vrijwel onmogelijk om jezelf goed aan te bieden. Personeelsadvertenties (vacatures) moet je daarom kritisch doorlezen. Alles wat je niet weet, wordt als vraag genoteerd. Ga na welke antwoorden je nodig hebt om een goed beeld van de vacature en het aangeboden werk te krijgen. Probeer voor jezelf na te gaan, of voor te stellen, wat het werk precies inhoudt. Wat doe je dan elke dag in die functie? Kijk of je bij een vacature op de volgende vragen een antwoord hebt: •
Hoe groot is het bedrijf
•
Hoeveel medewerkers zijn er
•
Wat maakt / doet het bedrijf
•
Op welke afdeling is de vacature
•
Wat is de standplaats
•
Hoe is de werksfeer / cultuur
•
Wat zijn de concrete taken / verantwoordelijkheden van de functie
•
Hoe ziet de functie er in de praktijk uit.
•
Wat vind jij het belangrijkste in dit werk
•
Waar ben je verantwoordelijk voor
•
Werk je alleen of in een team
•
Aan wie ben je verantwoording schuldig
•
Wat voor ervaring wordt gevraagd
•
Welke opleiding(en) moet je hebben
•
Wat zijn de functie-eisen
•
Aan wat voor eigenschappen moet je voldoen
•
Wat zijn de arbeidsvoorwaarden
•
Wat is het salaris (indicatie)
Noteer alle vragen waar je nog geen antwoord op hebt gevonden op een aparte lijst voordat je informatie gaat inwinnen of het bedrijf gaat bellen.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
7
Telefonisch informatie inwinnen Voorbereiding •
Lees je vragenlijst goed door
•
Neem de tijd voor het gesprek
•
Zoek een rustig plekje
•
De volgende zaken heb je bij de hand o
Pen
o
Papier
o
Agenda
o
De vacature
o
Je CV
•
Bereid de openingsvraag voor en zet deze zonodig op papier. De eerste zin is vaak het lastigste. Als die goed gaat, dan komt de rest eigenlijk vanzelf.
•
Bereid je voor op vragen die de persoon aan jou kan stellen
•
Van welk telefoonnummer bel je?
•
Weet wanneer je bereikbaar bent
De beginzin / vraag Bijvoorbeeld: “Goedemorgen mevrouw / meneer, u spreekt met Marly Beukers, ik zou graag willen spreken met meneer Janssens over de advertentie uit de krant van afgelopen zaterdag, waarin u op zoek bent naar een administratief medewerker”. Als er geen naam in de vacature staat, kun je vragen naar de afdeling personeelszaken of naar degene die gaat over de vacature. Vragen over de vacature en de functie Houdt de lijst met vragen voor je en streep aan welke vragen al beantwoord zijn. Het staat slordig om vragen dubbel te stellen. Slotzin “Ik heb een duidelijk beeld van de functie gekregen. Hartelijk dank voor de informatie….”.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
8
Open solliciteren Ook zonder personeelsadvertentie kun je bij een bedrijf solliciteren. Dit wordt een 'open sollicitatie' genoemd. Daarmee geef je aan geïnteresseerd te zijn in het bedrijf om daar te werken. Je kan met het betreffende bedrijf contact opnemen en vragen welke afdeling of persoon de sollicitaties behandelt. Daar kun je dan je bijvoorbeeld een brief aan richten. Voordeel is dat je (bijna) de enige bent die reageert en dat degene die verantwoordelijk is meer tijd neemt om je brief ook te lezen. De kans dat het bedrijf een vacature heeft die nog niet openbaar is, is daarbij zeker aanwezig. Je hebt dan meer kans om een uitnodiging te krijgen voor een gesprek. Mocht het lukken om tijdens een telefoongesprek meteen een afspraak te maken met een verantwoordelijk iemand, dan zijn je kansen nóg groter. Persoonlijk contact is nog altijd de beste manier van solliciteren. Nog effectiever is het om ‘gewoon’ bij het bedrijf langs te gaan voor een gesprek met iemand die verantwoordelijk is voor het personeel. Dan kun je meteen de mogelijkheden bespreken voor een baan en/of je CV achterlaten. Of je kan alvast een afspraak maken voor een gesprek. Dat komt bij een werkgever heel positief over als er iemand, door eigen initiatief, binnen komt, die echt interesse en belangstelling heeft in zijn bedrijf, enthousiast is en er graag wil werken. Als je dan ook nog over de juiste kwaliteiten beschikt, zal hij je niet gauw vergeten. Zeker niet als er wél een vacature vrijkomt. Het bespaart de werkgever dan een tijdrovende en kostbare sollicitatieprocedure.
Per telefoon Telefonische contacten met werkgevers moet je heel goed voorbereiden. Een goede indruk kun je maar één keer maken. Maak duidelijk waarom je bij dat bedrijf of die werkgever wilt werken. Dat wil een werkgever graag horen. Zorg ook dat je je lijst met kwaliteiten en je CV klaar hebt liggen. Door goede informatie te geven kom je overtuigend over. Verder in de tekst staat een mogelijk telefoonscript. Extra aandachtpunten: •
Waarom kies je juist voor dat bedrijf? Bij een open sollicitatie, ook telefonisch, besteed je extra aandacht aan dat aspect.
•
Vraag nooit naar een baan, maar zeg dat je graag een afspraak wilt maken om over de mogelijkheden te praten om bij die werkgever te werken. Eventueel kun je enkele voorbeeldfuncties noemen die je bij die werkgever zou kúnnen doen.
•
Blijf beleefd en vriendelijk. Heb begrip voor de situatie van de ander.
•
Laat je niet met een kluitje in het riet sturen. Blijf vriendelijk doorvragen totdat je iemand te spreken hebt gekregen of tenminste een afspraak hebt met iemand.
•
Telefonisch informatie inwinnen is bij deze manier van solliciteren ook belangrijk. Zoek uit of ze mensen nodig hebben en in welke functies. Vraag wie je daarover kan spreken of aan wie je je sollicitatie moet richten, hoe je die naam spelt, wat zijn functie is en zijn of haar afdeling. Wellicht dat je meteen kan worden doorverbonden!
•
Refereer aan het telefoongesprek in je eventuele sollicitatiebrief.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
9
Voorbeeld telefoonscript bij open sollicitatie Houdt het volgende bij de hand: •
Informatie over het bedrijf
•
Jouw CV
•
Lijst met kwaliteiten (voor de betreffende functies)
•
Telefoonscript
Vraag de telefoniste naar: de afdeling Personeelszaken / degene die over personeelsaanname gaat. Noteer deze naam en laat je doorverbinden. Stel je kort voor en leg uit waarom je belt: ‘Graag zou ik van u willen weten wat de mogelijkheden zijn binnen dit bedrijf om er te werken. Ik ben opgeleid tot....’ of ‘ik heb een aantal jaren als....gewerkt en ik ben momenteel bezig met een (arbeidsmarkt) oriëntatie in uw branche.? Dan kun je vervolgen met: Mijn verzoek is om eens langs te mogen komen om kennis te maken / daarover van gedachten te wisselen / om het bedrijf beter te leren kennen / omdat ik erg geïnteresseerd ben / om te kijken hoe het bij u werkt. (Bijvoorbeeld: hoe gaat het er bij u aan toe, welke afdelingen, functies, producten, etc.) Dan kan ik meteen mijn CV bij u afgeven. Het kost u maar een kwartiertje van uw tijd!” Vraag nooit naar een specifieke baan! Houdt alle mogelijkheden open. Als degene aangeeft dat ze momenteel geen vacatures hebben: “Dan kan ik mij in deze tijd heel goed voorstellen. De verwachting is gelukkig dat het dit jaar weer beter gaat en dat er wellicht weer vacatures zullen komen. Dan is het heel handig als u mensen kent die daarvoor in aanmerking kunnen komen. Het kan u in ieder geval een (dure) sollicitatieprocedure uitsparen.” Je zou daar achteraan kunnen vragen: “Wellicht kan ik een afspraak maken om langs te komen om mijzelf voor te stellen. Dan kan ik meteen mijn CV meenemen, over de mogelijkheden praten en u toelichten waarom ik mij heel geschikt acht.” Als degene enigszins geïnteresseerd / positief is: “Wanneer heeft u tijd voor een afspraak van ongeveer een half uurtje?” Als degene twijfelt / negatief blijft / blijkbaar weinig tijd heeft / nu even geen zin heeft: “ik kan zelfs enkele dagen of weken zonder kosten of salaris bij u komen werken om u te overtuigen van mijn kwaliteiten.” “Mag ik over een tijdje u nogmaals bellen om te kijken of er dan wel mogelijkheden zijn?” “Kan ik u alvast een open sollicitatie sturen met mijn CV?” “Wilt u mijn gegevens bewaren voor het geval dat er binnenkort wel een vacature is?” Aan het eind (zonder resultaat): “Erg bedankt voor uw tijd. Ik hoop dat er een volgende keer meer mogelijkheden zijn.”
Effectief solliciteren
Varea, 2012
10
Open sollicitatiebrief (per post of email) Het aantal banen waarvoor nooit advertenties wordt geplaatst neemt toe. Deze banen worden intern of via het informele circuit opgevuld. Hierdoor kan het versturen van een open sollicitatie tot verrassend positieve resultaten leiden. Bij een open sollicitatiebrief is het van belang dat je een goede motivatie erin zet waarom je juist bij dat bedrijf solliciteert. Dat wil de werkgever altijd weten. In een open sollicitatiebrief vraag je nooit om een specifieke baan, maar informeer je naar de mogelijkheden om bij dat bedrijf te werken. Wellicht dat er meerdere functies zijn waarvoor je in aanmerking kan komen. Maak de motivatie voor het werk zo breed mogelijk, niet gericht op een specifieke functie. Vermeldt waarom je ‘de administratie’ leuk vindt, of ‘de techniek’, zonder één bepaalde functie te noemen. Belangrijk is dat je na elke open sollicitatiebrief de werkgever gaat bellen om te informeren of de brief is aangekomen, of er wellicht een afspraak kan worden gemaakt, of er misschien andere mogelijkheden zijn om er te werken, wanneer er eventueel een vacature komt en wat er met de brief wordt gedaan.
Extra aandachtpunten: •
Zoek informatie over het bedrijf, bijvoorbeeld op internet, en zet positieve aspecten daarvan in de brief.
•
Telefonisch informatie inwinnen is bij deze manier van solliciteren zo mogelijk nog belangrijker. Zoek uit of ze mensen nodig hebben en in welke functies. Vraag aan wie je je sollicitatie moet richten, hoe je die naam spelt, wat zijn functie is en zijn of zijn/haar afdeling.
•
Refereer in je brief aan een eventueel ‘prettig’ telefoongesprek wat je daarvoor gehad hebt.
•
Waarom kies je juist voor dat bedrijf? Bij een open sollicitatie besteed je extra aandacht aan dat aspect. Laat dit duidelijk blijken in de brief.
•
Als u op aanraden van iemand schrijft, noem dan de naam van die persoon in het begin van de brief: "Ik zou graag mijn ervaring vergroten door voor een snel groeiend bedrijf te werken dat productiegoederen maakt. Van Johan de Bruin vernam ik dat u voor mij de meest aangewezen persoon bent om mee te praten.";
•
Vraag nooit naar een specifieke baan, maar zeg dat je graag een afspraak wilt maken om over de mogelijkheden te praten om bij die werkgever te werken. Eventueel kun je enkele voorbeeldfuncties noemen die bij die werkgever in aanmerking zouden komen.
•
Vermeld hier ook duidelijk waarom je solliciteert naar dit werk. Wat trekt jou aan in dit werk? De werkgever wil graag weten of je dit werk wat langere tijd met plezier zal gaan doen, of dat je na een korte periode weer weg gaat.
•
Zorg ervoor dat u overkomt als de geschikte kandidaat voor het bedrijf, noem je kwaliteiten en vaardigheden (competenties) en stip een paar gebieden aan waar je relevante werkervaring hebt;
•
Oefen vooral geen druk uit. U wilt voor het aangeschreven bedrijf werken, maar u bent zich ervan bewust dat het wel heel toevallig zou zijn als er juist op dit moment een geschikte vacature zou zijn. Het zou heel goed kunnen dat het wel zo is. Spreek de hoop uit dat u in gedachten wordt gehouden;
•
Meld in je sollicitatiebrief dat je na 7 á 10 dagen 'nabelt'. Bedrijven krijgen veel open sollicitaties. Als er geen vacatures is op dat moment, krijgt zo'n brief soms weinig prioriteit. Als je schrijft dat je gaat bellen kan dat de werkgever dwingen wat beter te kijken naar je brief.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
11
Nabellen na een schriftelijke ‘open’ sollicitatiebrief of email Na een open sollicitatiebrief of mail is het heel belangrijk dat je het resultaat niet af laat hangen van de werkgever alleen. Vaak heeft die het erg druk of krijgt hij meerdere sollicitatiebrieven. Door na enige tijd telefonisch contact op te nemen met de werkgever vergroot je de kans op resultaat om de volgende redenen: •
Bel na zo’n 10 dagen om te vragen of je brief is ontvangen. De kans is groot dat men de brief niet ontvangen heeft, dat ie bij de verkeerde persoon is blijven hangen, of dat ie per ongeluk op een verkeerde stapel of bak is beland. Mocht dat het geval zijn, stuur hem dan nogmaals toe, wellicht naar een andere medewerker.
•
Vaak hoor je dat de brief ontvangen is, maar dat er niets mee wordt gedaan omdat de werkgever momenteel geen vacatures heeft. Laat (nogmaals) je enthousiasme blijken voor het werk en voor het bedrijf en informeer dan naar andere functies of werkzaamheden waar wel mensen voor worden gevraagd. Wellicht zou jij die ook kunnen doen. Licht dan nogmaals je kwaliteiten, vaardigheden en sterke punten toe voor dat werk.
•
Vraag of je eens langs mag komen om het bedrijf te leren kennen, om kennis te maken of om samen te kijken welke mogelijkheden er eventueel voor je zijn binnen dat bedrijf. Iemand die op deze manier initiatief toont, heeft altijd een streepje voor.
•
Geef aan dat je best eens een paar dagen of een week zonder kosten wil komen meedraaien in het bedrijf (proefplaatsing) om te ontdekken of het werk past en om de werkgever te overtuigen van jouw kwaliteiten. Vaak heeft een bedrijf wel genoeg werk, maar geen middelen om iemand nu met een contract aan te nemen. Een beter visitekaartje kun je niet achterlaten.
Telefoonscript voor bij het nabellen na een open sollicitatie Houdt het volgende bij de hand:
• • • •
De ‘open’ sollicitatiebrief Jouw CV Lijst met kwaliteiten (voor de betreffende functies) Telefoonscript
Stel je voor en begin met de zin: “Ruim een week geleden heb ik met een open sollicitatie bij u gesolliciteerd naar de mogelijkheden om bij u te werken als bijvoorbeeld medewerker productie, inpakster, sorteerder of andere niet te zware functie”. Dan kun je vervolgen met: “Graag zou ik willen weten of deze brief goed is aangekomen en of er inderdaad mogelijkheden zijn om bij u te werken?” Je zou daar achteraan kunnen zeggen (als je dat ook vindt): “Ik vind het een mooi bedrijf wat goed bekend staat en het werk spreekt mij ook erg aan.” Of zelfs (als het een interessant bedrijf of functie blijkt): “Misschien zou ik eens langs kunnen komen om eens kennis te maken, het bedrijf beter te leren kennen en om over de mogelijkheden te praten?”
Effectief solliciteren
Varea, 2012
12
Als degene aan de lijn je brief niet kent of niet ontvangen heeft: “Zal ik m’n brief nogmaals opsturen? Welke contactpersoon / ter attentie van wie kan ik er dan opzetten? Als degene aangeeft dat hij nu niemand nodig heeft: “Heeft u dan wellicht elders in het bedrijf / op een andere afdeling mensen nodig, waar ik ook waarschijnlijk zou kunnen werken?” en/of: “Ik heb meerdere kwaliteiten en zou ook op een andere plek in het bedrijf goed werk kunnen doen?” “Heeft u misschien over enige tijd wel weer mensen nodig?” Als degene enigszins geïnteresseerd / positief is: “Wanneer heeft u tijd voor een afspraak van ongeveer een half uurtje?” Als degene twijfelt / negatief blijft / blijkbaar weinig tijd heeft / nu even geen zin heeft: “Mijn huidige werkgever kan u gunstige voorwaarden bieden om mij aan ander werk te helpen.” “ik kan zelfs enkele dagen of weken zonder kosten of salaris bij u komen werken om u te overtuigen van mijn kwaliteiten.” “Mag ik over een tijdje u nogmaals bellen om te kijken of er dan wel mogelijkheden zijn?” “Gaat u mijn brief bewaren voor het geval dat er binnenkort wel een plek is?” Aan het eind (zonder resultaat): “Erg bedankt voor uw tijd. Ik hoop dat er een volgende keer meer mogelijkheden zijn.”
Persoonlijk bij de werkgever langs gaan Een geschenk uit de hemel! De snelste manier om een baan te vinden is om onaangekondigd bij werkgevers langs te gaan en hem van jouw kwaliteiten te overtuigen, ongeacht of daar een vacature bekend is of niet. Als een werkgever iemand zoekt dan plaatst hij niet meteen een advertentie. Als je in zo’n gunstige periode contact met hen legt, kom je als een geschenk uit de hemel. Je kan de werkgever een hoop kosten en moeite besparen. Geen enkele werkgever zit te wachten op een slopende selectieprocedure. Weer een paar honderd van die brieven doorspitten! Daarnaast geef je hiermee aan dat je initiatief toont, gemotiveerd bent en je hebt geen last van anderen sollicitanten. Waarom werkgevers je niet meteen wegsturen. Werkgevers steken heel veel tijd, geld en energie in het vinden van hun ideale werknemer. Ze besteden meer aandacht aan het schrijven van een functieomschrijving, ze selecteren zoekkanalen, waarvan ze vermoeden dat de potentiële werknemer deze gebruikt en dragen hun bedrijfscultuur uit via kostbare imago-campagnes om passende werknemers te lokken. Als er nu een mogelijke werknemer geheel op eigen initiatief naar het bedrijf komt die weet wat hij/zij wil, zijn kwaliteiten en vaardigheden kent, zelfverzekerd en gemotiveerd is en met enthousiasme aangeeft graag bij dit bedrijf te willen werken, zal de werkgever zichzelf erg tekort doen om hem weg te sturen. Naar dit soort werknemer zoekt iedere werkgever. Daar steken ze nu al die tijd, geld en energie in. Het is van belang dat sollicitanten leren zichzelf goed te verkopen (presenteren) hierdoor kan men zich op een positieve manier onderscheiden van concurrerende sollicitanten.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
13
Hoe pak je het aan? Schakel je netwerk in of neem het telefoonboek, de Gouden Gids, kijk op internet, fiets door je stad of over een industrieterrein en kies organisaties uit waar je graag wilt werken. Stap er vervolgens met je CV binnen en vraag om een oriënterend gesprek en of ze iemand zoeken met jouw kwaliteiten en vaardigheden. Wanneer je een bedrijf binnenstapt zorg dan dat je iemand spreekt die bevoegd is om je aan te nemen, bijvoorbeeld de directeur of de personeelsmanager. Richt je eerst op kleinere organisaties omdat het daar gemakkelijker is om de directeur te spreken. Vermijd, bij grotere organisaties, de afdeling personeelszaken. Zij sturen de sollicitant vaak weg om de directeur of manager geen last te bezorgen, al zijn er uitzonderingen.
Extra aandachtpunten: •
Waarom kies je juist voor dat bedrijf? Bij een open sollicitatie, ook persoonlijk, besteed je extra aandacht aan dat aspect.
•
Vraag nooit naar een baan, maar zeg dat je graag een afspraak wilt maken om over de mogelijkheden te praten om bij die werkgever te werken. Eventueel kun je enkele voorbeeldfuncties noemen die je bij die werkgever zou kúnnen doen.
•
Zorg ervoor dat u overkomt als de geschikte kandidaat voor het bedrijf, noem je kwaliteiten en vaardigheden (competenties) en stip een paar gebieden aan waar je relevante werkervaring hebt;
•
Blijf beleefd en vriendelijk. Heb begrip voor de situatie van de ander.
•
Laat je niet met een kluitje in het riet sturen. Blijf vriendelijk doorvragen totdat je iemand te spreken hebt gekregen of tenminste een afspraak hebt met iemand.
•
Bereid het eventuele sollicitatiegesprek wel goed voor.
•
Telefonisch informatie inwinnen is ook bij deze manier van solliciteren belangrijk. Zoek discreet uit of ze mensen nodig hebben en in welke functies. Vraag eventueel wie je daarover kan spreken of aan wie je je sollicitatie moet richten, hoe je die naam spelt, wat zijn functie is en zijn of haar afdeling.
Voorbeeldgesprek van werkgeversbezoek: Sollicitant:
‘Goedemorgen, mijn naam is Minou van Smeed, is mevrouw Sol aanwezig, ik wil graag met haar praten om de mogelijkheden te bespreken om hier te komen werken en mijn CV af te geven.
Receptionist:
‘Hebt u een afspraak met Mevrouw Sol, want zij is nu in bespreking?!’.
Sollicitant:
‘Kunt u mij mogelijk zeggen hoe laat de bespreking is afgelopen?’ (open vraag).
Receptionist:
‘Vanmiddag om kwart over vier’.
Sollicitant:
‘Oké, dan kom ik graag om kwart over vier nog even terug’.
Sollicitant:
‘Goedemiddag Mevrouw Sol’. ‘Vanmorgen was ik hier al even maar toen was u in bespreking. Ik wil namelijk graag bij uw bedrijf komen werken. Ik vind het een heel mooi / interessant bedrijf en ik zou er heel goed kunnen werken. Functies die mij goed liggen, zijn onder andere op het gebied van: ………………………. Daarom wil ik graag met u kijken wat de mogelijkheden zijn en mijn CV bespreken. Het neem slechts 15 minuten van uw tijd in beslag’. (Stilte laten vallen!).
Effectief solliciteren
Varea, 2012
14
Mevrouw Sol: ‘Daar heb ik nu geen tijd voor!’ Sollicitant:
‘Geen probleem, ik overval u misschien een beetje, komt het morgen of een andere keer beter uit? Welke tijd schikt het u beter?’
Jouw doel is om een degene te spreken die over het aannemen van personeel gaat of in ieder geval om een afspraak met diegene te maken om hem/haar later te kunnen spreken. Wellicht dat je gevraagd wordt om een (open) sollicitatiebrief te schrijven, maar dan zullen ze je niet zo snel meer vergeten na een prettig gesprekje. Misschien vereist het enige oefening om op deze manier een werkgever te benaderen, maar effectief is het zeker. Probeer het eens!
Vraagtechnieken voor werkgeversbezoek Met doelgerichte vragen heb je de helft al gewonnen. Onderstaande vragentechnieken kunnen je helpen effectiever te zijn bij een bedrijfsbezoek: Open vragen: Een open vraag begint met woorden als ‘Waarom’, ‘Waar’, ‘Wanneer’, ‘Wat’, ‘Hoe’ of een zinsnede als ‘Op welke manier’, ‘In hoeverre’, enzovoort. Open vragen kunnen dus niet met alleen ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord worden. De open vraagt helpt om een uitgebreid antwoord te geven. Voorbeeld van open vraag: ‘Ik zoek een baan als kok, wanneer kan ik het daar met u over hebben?’ Gesloten vraag: Gesloten vragen zijn vragen die alleen met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden. Het nadeel van de gesloten vraag is dat men niet gestimuleerd wordt om een volledig, doordacht antwoord te geven of te krijgen. Voorbeeld van gesloten vraag: ‘Heb je werk?’ Of: ‘Kan ik met iemand mijn CV bespreken?’ Suggestief: Een suggestieve vraag is een geen echte vraag omdat het antwoord besloten ligt in de vraag. Voorbeeld van een suggestieve vraag: ‘U heeft zeker ook geen werk voor een Marokkaanse Kok, 50 plusser, WAO er?’ Doorvragen: Dit soort vragen heeft tot doel meer informatie te krijgen zoals: ‘Wanneer is de bespreking afgelopen?’. Doorvragen is zinvol als je verduidelijking wenst over informatie die al gegeven is. Een goede vraagt lokt een optimale reactie uit. Denk dus goed na voor je een vraag stelt, en vraag jezelf af welke van de besproken vraagvormen de meest effectieve is om de gewenste informatie te krijgen.
Tips:
Het stellen van gerichte vragen. Niet: ‘of’ maar: ‘met wie kan ik mijn CV bespreken?’
Vraag door; ‘degene die daar over gaat is er niet’ – ‘wanneer is hij er wel?’
Niet: ‘kan ik nog eens langskomen’, maar: ‘wanneer schikt het?’
Vraag bij afwijzing naar mogelijke tips, namen van andere bedrijven, of contacten.
Effectief solliciteren
Varea, 2012
15
