2
De eeuwige leerling Volgens Van Dale eeu·wig bn 1 zonder begin of einde; altijddurend: het ~e leven 2 (tot vervelens toe) voortdurend; onophoudelijk leer·ling de; m,v -en; -etje, leer·lin·ge de; v -n, -s 1 iem die onderwijs volgt 2 aanhanger, volgeling: een ~ van Rembrandt 39
2. De eeuwige leerling
Het 3D-inzicht van George “Het 3D-leiderschap is een constant leerproces. Terwijl ik er vroeger van overtuigd was dat mijn diploma me levenslang succes zou bezorgen, ben ik er ondertussen achter gekomen dat dit verhaal al jaren niet meer klopt. Collega’s en klanten worden mondiger en hebben vaak veel kennis. Vroeger zag ik dit als een bedreiging. Vandaag ervaar ik het als een rijkdom. Als 3D-leider probeer ik wijsheid te combineren met kennis en creëer ik een werkomgeving waar leren wordt aangemoedigd. Bovenal heb ik er plezier in om steeds bij te leren.“
40
2. De eeuwige leerling
Er was een tijd waar het behalen van een diploma genoeg was om een leider een succesvolle carrière te bezorgen. Na een periode van studeren en oefenen kon de leider zichzelf eindelijk geslaagd noemen. Hij plaatste zijn diploma in een mooie kader en hing het aan de muur boven zijn bureau. Het maakte indruk; iedereen die op kantoor of in de zaak kwam, keek ernaar. Die leider wist waar hij mee bezig was, want er was een document dat het bewees. Met de komst van het internet is het voor de klant en medewerkers veel makkelijker geworden om zelf informatie te vinden. Plots krijgt de leider meer kritische vragen dan ooit tevoren: • “Dokter, ik heb even opgezocht waar die pijn in mijn knie vandaan zou kunnen komen. Ik las dat het de meniscus kan zijn en dat opereren af te raden is …” • “Zou het kunnen dat het piepende geluid in mijn koelkast veroorzaakt wordt door slechte ventilatie? Las ik niet juist dat jullie problemen hebben met dit model van koelkasten?” • “Kunnen we geen ‘open space’ team event organiseren? Ik ben juist naar zo’n event geweest en het was geweldig” 41
2. De eeuwige leerling
Meester in je vak De 3D-leider heeft meer precieze en grondige antwoorden nodig dan vroeger. Hiervoor zijn de twee noodzakelijke trainingen per jaar niet langer voldoende. De 3D-leider leert voortdurend bij en houdt er rekening mee dat hij een eeuwige leerling is. Leren is niet langer een luxe of iets dat je erbij doet uit interesse, maar is een noodzaak geworden. Toch horen we soms dat er minder goede ‘vakmensen’ zijn omdat het heel veel tijd en energie vergt om echt heel goed in je vak te blijven. Het perfect onder de knie krijgen van specifieke kennis en werkmethoden wordt hoe langer hoe belangrijker. Dit vraagt veel inspanningen van de 3D-leider. Hij weet wat de concurrerende producten op de markt zijn, wat de laatste wetgeving is, wat de recentste verkooptechnieken zijn ... Hij kent zijn business door en door, zelfs in een omgeving die steeds verandert.
De 3D-leider verdient zijn diploma, elke dag!
42
2. De eeuwige leerling
Een 3D-leider weet perfect hoe hij op de hoogte blijft van alle recente evoluties in zijn vakgebied. Hij praat regelmatig met collega’s uit dezelfde sector, kijkt bewust rond en observeert hoe andere bedrijven dingen aanpakken, hij leest de juiste publicaties en gaat naar lezingen en cursussen die direct van toepassing zijn op zijn beroep. Hij wordt een meester in het beheersen van kennis die belangrijk is voor zijn bedrijf en waar hij naartoe wil.1 Het gaat echter ook over met een ruimere blik naar de wereld kijken en leren uit ervaringen die op het eerste gezicht misschien weinig met zijn vakgebied te maken hebben. De overleden CEO van Apple, Steve Jobs, vertelde in een van zijn toespraken hoe belangrijk hij het vond om open te staan voor nieuwe ervaringen en wat die je kunnen bijbrengen. Toen hij zijn officiële studies stopgezet had, maakte hij er een punt van om lessen binnen te stappen die hem interesseerden. Zo belandde hij op een keer toevallig in een cursus kalligrafie omdat hij dat ontzettend boeiend vond.
1 Lynda Gratton’s begrip van ‘serial mastery’ 43
2. De eeuwige leerling
Jaren later inspireerde deze ervaring hem om verschillende lettertypes te introduceren bij de eerste Macintosh computer. De Mac werd zo de eerste computer met mooie lettertypes. De kritische leerling In een tijdperk waar er constant bijgeleerd wordt en waar ‘leerstof’ uit verschillende hoeken komt, wordt het ook steeds belangrijker om heel kritisch om te gaan met informatie. Hoe betrouwbaar zijn de bronnen van de 3D-leider? Een doordenkertje: Wikipedia met zijn miljoenen amateurredacteuren en soms onbetrouwbare inhoud staat 17e op de lijst van de meest bezochte internetsites. Britannica.com met zijn 100 Nobelprijswinnaars en 4.000 deskundige experts staat op plaats 5.128.2 Scholen die bewust bezig zijn met de leider van de toekomst, proberen hun leerlingen al vanop de schoolbanken kritisch te leren werken. Ze leren de kinderen om een onderscheid te maken tussen informatie die uit eerste, tweede of derde hand komt.
2 zoals vermeld in het boek van Andrew Keen, de @-cultuur, hoe internet onze beschaving ondermijnt, Meulenhoff, 2007. 44
2. De eeuwige leerling
Heeft iemand zelf iets gezien of gehoord (eerste hand) en rapporteert hij daarover? Heeft iemand het van horen zeggen (tweede of derde hand)? Of heeft de persoon iets gelezen maar weet hij niet meer goed waar? Kritisch omgaan met informatie wordt aanzien als een belangrijke competentie. Een 3D-leider gaat dus ook kritisch om met de informatie die op hem afkomt. Hij zorgt ervoor dat hij echt geïnformeerd is. Bv. als een medewerker hem vertelt dat de omzet van een concurrerende zaak verdubbeld is tijdens de laatste 6 maanden, dan vraagt hij zich af waar die informatie vandaan komt. Creëer een werkomgeving waar permanent leren wordt aangemoedigd De succesvolle bedrijven van de toekomst zullen een werkomgeving creëren waarin permanente bijscholing deel uitmaakt van het DNA van het bedrijf. Hier kan de 3D-leider een belangrijke rol vervullen. Het goede voorbeeld geven spreekt vanzelf. Nog meer dan dat laat de 3D-leider ook merken aan zijn medewerkers dat hij het apprecieert als ze iets bijleren. Hij creëert
45
2. De eeuwige leerling
een werkomgeving waar ideeën uitgewisseld mogen worden, ook al is dat soms een uitdaging voor hemzelf. Als de realiteit voortdurend verandert, zal er ook meer geëxperimenteerd worden met nieuwe methodes van werken en dingen uitzoeken. De 3D-leider voelt zich oké als hij daarbij fouten maakt. Hij brengt ook genoeg geduld op om met de fouten van anderen om te gaan als er nieuwe dingen worden uitgeprobeerd. De wijze leider De 3D-leider heeft een grondige kennis van zijn vakgebied, steekt zijn antennes ver uit om nieuwe ideeën op te doen, gaat kritisch om met informatie en creëert een werkomgeving waar permanent leren wordt aangemoedigd. Het is een hele brok en toch is het nog niet genoeg. De leiders die we echt nodig hebben in de toekomst zijn leiders die hun kennis aanvullen met wijsheid. We leven in een wereld waar kwantitatieve, technische vooruitgang veel verder staat dan kwalitatieve wijsheid. John Whitmore 46
2. De eeuwige leerling
Kennis
Wijsheid
voorkeur voor antwoorden
voorkeur voor belangrijke vragen
1 waarheid
verschillende waarheden
1 methode om de realiteit te bekijken
bekijkt de realiteit vanuit verschillende hoeken
1 bron: rede
integratie van verbeelding, esthetiek, spiritualiteit, intuïtie
leeft in ambitie
leeft in dankbaarheid
creëert afzonderlijke silo’s
integreert
‘gaat over’ iets
‘is’ iets
houdt zich niet bezig met betekenis
betekenis is essentieel
altijd meer en meer
zo goed mogelijk 3
3 3 Julio Olalla, ICF coaching conference Madrid juni 2011 47
2. De eeuwige leerling
Kennis is belangrijk en dient dus aangevuld te worden met wijsheid. Wijze leiders zijn niet enkel gefocust op de jongleerballen, maar werken ook met de vloeiende beweging ertussenin. Een 3D-leider is een leider bij wie ‘het brein’ en ‘het zijn’ vloeiend samenwerken.
48
3D-doordenkers • Wat heb je recentelijk bijgeleerd? Van wie? • Hoe creëer je een werkomgeving waarin er permanent geleerd wordt? • Hoeveel geduld kan je opbrengen voor het leerproces van anderen? • In hoeverre strookt het diploma aan je muur nog met wat je vandaag weet over je vakgebied? • Als je het kadertje bekijkt, ben jij dan ook een wijze leider?
