LEER over luizen
®
www.stopdeluizen.be
Inleiding Luizen! U als leerkracht weet er alles over. Ze zijn uitermate vervelend, duiken op uit het niets maar kunnen binnen de kortste keren de werking van uw school of uw lessen grondig op stelten zetten. De school is trouwens hét ideale biotoop voor een luizenplaag. Kinderen wisselen immers graag kledingstukken uit, hun jasjes en sjaals hangen broederlijk naast elkaar aan de kapstok en tijdens het spelen is lichamelijk contact, en dus de overdracht van luizen, onvermijdelijk. Bovendien zijn kinderen met luizen vaak het onderwerp van spot, en dat terwijl het hebben van luizen niet eens wijst op een gebrekkige hygiëne. Iedereen kan ze krijgen. Zelfs u. Hoewel erg klein, vormen luizen dus een groot probleem. In deze brochure proberen we u dan ook zo goed mogelijk te informeren over waar luizen vandaan komen, hoe ze zich voortplanten en - vooral - hoe ze kunnen gedetecteerd en gedood worden. Dat doen we door een aantal prangende vragen in verband met luizen te beantwoorden. Met die vragen en de antwoorden kunt u vervolgens zélf aan de slag in uw les. Zo kunt u uw leerlingen, hun ouders en uw school beter wapenen tegen de volgende luizenplaag. Veel lees- en lesplezier!
2
De geschiedenis van de luis Hoelang bestaan luizen al? Luizen zijn een probleem van alle tijden. Ze zijn reeds gedurende verschillende eeuwen gekend. Sommigen beweren zelfs dat ze al bestonden in de prehistorie. Misschien hadden dus ook de eerste mensen op aarde er al last van. Wat we wel zeker weten, is dat de Egyptenaren te kampen hadden met heuse luizenplagen. Papyrusrollen beschrijven dadelpasta als een remedie tegen luizen.
Luizen? Dadelpasta helpt!
Zijn er altijd luizen geweest? Na de Tweede Wereldoorlog werden heel wat nieuwe, krachtige insecticiden uitgevonden. De luizen hielden zich lange tijd redelijk koest, maar de laatste jaren steken ze weer regelmatig de kop op. In scholen en kinderdagverblijven en op vakantiekampen voelen ze zich jammer genoeg thuis.
3
De luis van kop tot knijptangetje Welke soorten luizen bestaan er?
Hoe overleeft een luis?
Er zijn heel veel soorten luizen, maar slechts drie ervan komen bij de mens voor: de hoofdluis, de kleerluis of lichaamsluis en de schaamluis.
Door bloed te eten van haar gastheer of -vrouw. Met haar zuigsnuit prikt ze door de hoofdhuid en zuigt ze zijn bloed op.
Hoe groot is een hoofdluis?
Hoe lang kan een luis overleven zonder gastheer?
Hoofdluizen zijn enorm klein en vallen dus nauwelijks op. Mannetjesluizen meten 1,5 tot 5 mm, terwijl de vrouwtjes nooit groter worden dan 4 mm.
Hebben luizen vleugels? Neen, luizen zijn kleine insecten zonder vleugels. Ze behoren tot de klasse van de geleedpotigen en zijn dus verwant met duizendpoten, spinnen en kreeften.
Kunnen luizen springen? Luizen kunnen, in tegenstelling tot wat velen denken, niét springen. Ze bewegen zich wel enorm snel voort en kunnen bij ‘haar-haar-contact’ vlot een nieuwe drager vinden.
Hoeveel poten heeft een luis? Een luis heeft drie paar poten die elk voorzien zijn van ‘knijptangetjes’. Daarmee hechten ze zich vast in het haar en kunnen ze zich heel snel voortbewegen.
Hoe leeft een luis het liefst? Luizen leven bij voorkeur in een temperatuur van 28°C tot 33°C en een vochtigheid van 70 tot 90%. Ze houden niet erg van verandering: bij grote schommelingen in de temperatuur of de vochtigheid, zoals bij koorts of zweten, verlaten luizen hun gastheer of –vrouw en gaan ze op zoek naar een ander slachtoffer.
4
Luizen zijn in feite gezelschapsdieren, die houden van hun gezin. Bovendien kunnen ze niet zonder het bloed van hun gastheer. Afhankelijk van de omstandigheden sterft een luis tussen een paar uur en enkele dagen nadat hij van zijn gastheer wordt verwijderd.
Welke kleur heeft een luis? Luizen zijn doorzichtig, maar worden roodbruin na elke maaltijd. Daardoor zijn ze nog moeilijker te vinden.
Eet een luis? Luizen voeden zich met het bloed van hun gastheer. Alleen zo kunnen ze overleven. Daarvoor gebruiken ze hun kleine zuigsnuit, waarmee ze het bloed uit de hoofdhuid van de gastheer zuigen.
Hoe lang leeft een luis? Niet zo lang. De meeste luizen worden nooit ouder dan 40 dagen. Maar dat betekent niet dat ze geen kwaad kunnen aanrichten. Uit 1 koppel luizen kunnen in 3 maanden tijd meer dan 125.000 nieuwe luizen worden voortgebracht!
Zijn luizen gevaarlijk? Meestal zijn ze gewoon vervelend. Ze verspreiden geen ziekten, maar door voortdurend krabben kan de huid worden verwond en kunnen infecties ontstaan.
De netelige neet Legt een luis eitjes? En of. Luizeneitjes worden neten genoemd. Vrouwtjesluizen kunnen tot 10 neten per dag leggen, en dat gedurende 20 tot 30 dagen.
Hoe ziet zo’n neet eruit? Neten zijn witgrijsachtig van kleur en zijn gemiddeld 0,8 mm lang en 0,3 mm breed. Door middel van een soort lijm blijven ze kleven aan het haar. Na 8 tot 10 dagen komen de jonge luisjes uit de neten tevoorschijn. Ze zijn kleiner dan 1 mm en wegen nauwelijks een milligram.
Help! De luis slaat toe! Kan iedereen luizen krijgen?
En waarom jeukt het?
Ja, iedereen, en daar hoort u bij. Luizen hebben geen voorkeur en laten zich niet afschrikken door proper gewassen haar of een goed verzorgde huid.
Door kleine blaasjes, veroorzaakt door bepaalde eiwitten in het speeksel van de luis. Die eiwitten worden door de luis ingespoten als ze prikt in de hoofdhuid.
Hoe krijgt men luizen?
Mag men krabben als het jeukt?
Heel simpel. Door contact. Rechtstreeks van haar op haar, hoe kort dat contact ook is. Of onrechtstreeks, door contact van een besmet voorwerp met het haar. Dat kan een muts zijn, maar ook een vest, een sjaal of een laken. Het is dus heel belangrijk dat de klasgenootjes en gezinsleden van een kind met luizen, net als hun kleding en andere voorwerpen, tegelijkertijd worden behandeld om uitbreiding of herbesmetting te voorkomen.
U doet er niks goeds mee. Integendeel. Krabben helpt niet en kan zelfs infecties veroorzaken.
Hoe weet men dat men luizen heeft? Het jeukt, en nog geen klein beetje. Vooral achter de oren en in de nek kunnen luizen een helse jeuk veroorzaken.
Hoe herkent u luizen en neten? - - - -
Neten zijn witgrijs van kleur en kleven vast aan de haarbasis. Lege eitjes zijn wit en uitgedroogd. Ze liggen verder van de hoofdhuid en kunnen ook niemand meer besmetten. Neten zijn, in tegenstelling tot schilfertjes, heel moeilijk te verwijderen. De luizen zijn heel moeilijk te zien, maar vallen uit het haar bij het kammen.
5
De oplossing: het antiluizenproduct Weten hoe luizen eruitzien en hoe ze een drager kunnen besmetten is één, maar wat doet u eraan. In de volgende serie vragen vindt u de verschillende oplossingen om voorgoed komaf te maken met luizen én neten. Hoe krijg ik die vervelende luizen weg?
Zijn producten als petroleum en azijnzuur ook efficiënt?
Vroeger werd het haar heel kort geknipt. Maar nu bestaan er gelukkig genoeg producten om van luizen af te geraken.
Witte petroleum en kerosine zijn brandbaar en daardoor in onbruik geraakt. Met azijnzuur zal men de luizen ook niet doden, maar het kan wel nuttig zijn om dode luizen en neten uit het haar te verwijderen.
Wat zijn de eigenschappen van een goed antiluizenproduct? Een betrouwbaar antiluizenproduct doodt luizen én neten snel en doeltreffend. Bovendien wordt het goed verdragen, veroorzaakt het geen irritatie en is het milieuvriendelijk.
Welke luizenbestrijdingsmiddelen bestaan er zoal? Op basis van het werkzame bestanddeel kunnen we belangrijke soorten producten onderscheiden. De organochloriden (bv. lindiaan) -vandaag de dag overigens verboden-, de organofosfaten (bv. malathion) en de pyrethrines (bv. permethrine) zijn alle drie insecticiden die het centrale zenuwstelsel van de luizen verlammen, waardoor ze gemakkelijk kunnen uitgekamd worden. Er bestaan ook producten op basis van siliconeoliën (bv. dimethicone). Dit zijn geen insecticiden, maar verstikkingsmiddelen die een fijne film achterlaten op het haar en de huid, zodat de ademhalingsopeningen van de luis en de neet worden afgedekt. Op die manier stikken de luizen en de neten en sterven ze.
6
Kan het volstaan om een luizenkam te gebruiken? Eigenlijk wel, maar dan moet men heel veel geduld hebben. Mits dagelijks zorgvuldig kammen, en dat gedurende drie à vier weken, kunnen de luizen en neten met een luizenkam worden verwijderd.
Kan men door gebruik van een luizenkam besmetting vermijden? Neen. Zolang niet alle neten verwijderd zijn en er nieuwe luisjes kunnen uitkomen, blijft de kans bestaan dat er anderen worden besmet. De luizenkam kan natuurlijk wel gebruikt worden bij het verwijderen van dode neten en luizen na een behandeling of bij een preventieve controle van het haar.
Kunnen luizen resistent worden tegen antiluisproducten? Dat kan. In die gevallen is het beter om over te schakelen op een ander, even efficiënt product.
Wat doet u om een luizenbesmetting te voorkomen? Bij melding van een luizenplaag moet het uitwisselen van mutsen, sjaals, kammen, borstels en andere voorwerpen die kunnen besmet zijn, te allen prijze vermeden worden. Als leerkracht kunt u er nauwgelet op toezien dat de leerlingen dit in acht nemen en kunt u hen er bewust van maken om zelf waakzaam te zijn.
Bestaan er producten die een luizenbesmetting tegengaan? Ja. Sommige stoffen hebben een luizenwerende activiteit en leveren een bijkomende bescherming tegen luizen. Onderzoek toont aan dat stoffen als (N-butyl-N-acetyl)-3ethylaminopropionaat (IR3535) de luizen op een veilige afstand houden en besmetting of herbesmetting voorkomen. Bovendien houdt hun werking lang aan.
Het anti-luizenlijstje
Want voorkomen is beter dan genezen. Houd uw leerlingen goed in de gaten. Krabben ze vaak aan de nek of achter de oren, dan wijst dit waarschijnlijk op een luizenbesmetting. Licht de ouders in en geef hen de volgende raadgevingen mee. - Controleer het haar regelmatig op de aanwezigheid van luizen met een fijne kam of luizenkam, zelfs als de symptomen (zoals bv. jeuk) niet meteen waarneembaar zijn. - Controleer bij een besmetting ook de andere gezinsleden en behandel ze op dezelfde dag om een herbesmetting te voorkomen. - Ook kragen, sjaals, mutsen, beddengoed, knuffels en andere kledij of voorwerpen die in contact zijn geweest met luizen, moeten luizenvrij worden gemaakt. Behandel ze met een antiparasitaire spray of was ze gedurende 15 minuten op een temperatuur boven de 60°C of was ze met een speciaal wasadditief. - Blijf waakzaam. Doe er alles aan om niet weer besmet te raken. Gebruik tijdens een luizenplaag elke morgen een luizenwerende spray.
7
Neem uw voorzorgen met Shampoux ®
Duidelijke informatie en preventie is weliswaar heel belangrijk, maar eens een luizenplaag is uitgebroken, zijn sterke en efficiënte antiluizenproducten geen overbodige luxe. Het Shampoux®-gamma vormt sinds jaren de meest complete behandeling tegen luizen. De aanpak bestaat uit een preventieve en curatieve behandeling met diverse producten.
®
De volledige en efficiënte traditionele aanpak!
ShampouxRepel Houdt de luizen op afstand, preventief of om herbesmetting te voorkomen. ShampouxRepel is een biocide. Gebruik biociden veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.
VERWIJDERT LUIZEN EN NETEN
DOODT LUIZEN EN NETEN Shampoux® Shampoo Luizendodende shampoo, werkt snel en efficiënt.
Shampoux® Vapo Luizendodende spray, te gebruiken op het haar, kledij, knuffels,...
ShampouxBalm Verzorgende balsem. Om het haar te controleren op luizen en neten, om het te behandelen met de natte kam methode of om dode luizen en neten uit het haar te verwijderen.
Shampoux® Film De zachte aanpak zonder insecticiden. Verstikt luizen en neten. Bevat geen insecticiden. Zacht voor huid en haar. Gebruiksvriendelijk. Kleur- en geurloos.
®
Film
60356031
verstikT LUIZEN EN NETEN
Rijksweg 9, B-2880 Bornem - www.qualiphar.com
FOL/PUB/0040/001/2013-08
PREVENTIE
