Persbericht
Amsterdam, 4 augustus 2011
Eerste halfjaar 2011 Delta Lloyd Groep: Succesvol met groei, kostenbesparing en solvabiliteit Commercieel: Toonaangevende positie op Nederlandse pensioenmarkt bevestigd • • • • • • •
Bruto Premie-inkomen Groep1 € 2,9 miljard (+5%) Bruto Premie-inkomen Leven Nederland € 1,6 miljard (+11%) Tien pensioenfondsen met een totale koopsom van € 1 miljard kiezen voor Delta Lloyd, waarvan in totaal € 299 miljoen geboekt in eerste halfjaar Eerste Nederlandse vergunning premiepensioeninstelling: joint venture BeFrank Bruto premie-inkomen Schade stabiel op € 872 miljoen Sterke stijging hypotheekproductie naar € 1,3 miljard ( +78%) Groei tegoed banksparen tot € 933 miljoen (+76%)
Netto operationeel resultaat + 28% • • •
Netto operationeel resultaat groeit 28% tot € 213 miljoen IFRS-resultaat na belasting en belang derden in het eerste halfjaar € -331 miljoen (H1 2010: € 767 miljoen), door de hogere marktwaardering van de verplichtingen COR Schade 102,4% (eind 2010: 98,0%) door hogere claims en minder vrijval van voorzieningen
Interim dividend van € 0,42 per gewoon aandeel (+ 5%) Kosten eerste halfjaar 2011 met 10% gedaald ten opzichte van eerste halfjaar 2010 Solvabiliteit verder verstevigd • • • • • •
Toename wettelijke solvabiliteit Delta Lloyd Groep tot 203% (eind 2010: 199%) Wettelijke solvabiliteit verzekeringsactiviteiten 237% (+ 10 pp) BIS ratio Delta Lloyd Bank stijgt naar 12,5% (eind 2010: 11,8%) Eigen vermogen € 4,0 miljard (eind 2010: € 4,6 miljard) Exposure van op marktwaarde gewaardeerde beleggingen in Zuid-Europa en Ierland verder teruggebracht Life EEV stijgt met 10% ten opzichte van eind 2010 tot € 5.229 miljoen
Aangescherpte strategie werpt vruchten af • • •
Doorvoering vereenvoudigde organisatie op basis van aangescherpte strategie Samenbrengen van de commerciële activiteiten leidt tot betere resultaten Delta Lloyd Groep heeft haar Duitse activiteiten aangemerkt als ´aangehouden voor verkoop´
Bestuursvoorzitter Niek Hoek: “In de eerste zes maanden van 2011 hebben we goede prestaties neergezet, die hebben gezorgd voor een duidelijke stijging van het operationeel resultaat. Dit bevestigt onze stevige positie in de markt en sterkt ons in de overtuiging dat we met onze aangescherpte
1
Exclusief Duitsland
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
1/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
strategie de juiste keuzes hebben gemaakt. We zullen dan ook doorgaan met de vereenvoudiging van onze organisatie, focus op klantbelang, verbetering van processen en producten, en een structurele verlaging van kosten. Wij zien aanzienlijk potentieel in onze markten en de uitstekende positie die Delta Lloyd heeft om daar van te profiteren. Dit blijkt duidelijk uit de tien grote pensioencontracten die wij de afgelopen periode hebben gesloten. Wij komen onze belofte aan aandeelhouders na om op basis van dit goede operationeel resultaat en een gezonde solvabiliteit een geleidelijk stijgend dividend uit te keren.”
Vooruitzichten tweede halfjaar 2011 De situatie van de financiële markten is nog steeds volatiel en broos. De onzekerheid over eventuele herstructureringen van de uitstaande staatsschulden is in het begin van het tweede halfjaar 2011 verder toegenomen. Delta Lloyd Groep heeft haar posities op de Zuid-Europese en Ierse (semi) overheidsschuld actief teruggebracht en blijft hier een terughoudende positie innemen. Delta Lloyd Groep ziet in de huidige ontwikkelingen geen aanleiding de eerdere verwachtingen, van ten minste 3% jaarlijkse groei van het operationeel resultaat en dividend, bij te stellen. De markt voor collectieve pensioenen biedt ruimte voor groei. Delta Lloyd Groep is goed gepositioneerd in die markt en ziet voldoende mogelijkheden om ook in het tweede halfjaar van het groeipotentieel te profiteren. In het tweede halfjaar van 2011 zet Delta Lloyd Groep in op de succesvolle focus op klantbelang. Kostenbeheersing heeft eveneens prioriteit en leidt er toe dat de doelstelling voor 2012 om de operationele kosten terug te brengen tot een niveau van maximaal € 850 miljoen al eerder binnen bereik is. Dankzij de blijvend sterke kapitaalspositie en het professionele risicomanagement mag Delta Lloyd Groep ook in een turbulente markt vertrouwen in de toekomst hebben.
Kerncijfers (in miljoenen euro, tenzij anders aangegeven)
Halfjaar 2011
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden Resultaat (IFRS) voor belastingen Resultaat (IFRS) na belastingen en belang derden Bruto premie-inkomen (exclusief Duitsland) Eigen vermogen (exclusief belang derden)2 Operationele kosten Internal rate of return (IRR) nieuwe levenproductie2 Life European embedded value2 Group European embedded value2 COR
2
213 -473 -331 2.853 4.016 424 10% 5.229 5.196 102,4%
Halfjaar 2010
Mutatie
167 1.069 767 2.712 4.621 469 7% 4.736 4.799 95,9%
Vergelijkende cijfers per ultimo 2010 in plaats van halfjaar 2010
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
2/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
28% n.m. n.m. 5% -13% -10% 3pp 10% 8% 6,5pp
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Kerncijfers per gewoon aandeel Delta Lloyd3 (in euro)
Halfjaar 2011
Slotkoers per 30 juni 2011 Eigen vermogen Resultaat (IFRS) na belastingen en belang derden Operationeel resultaat na belastingen en belang derden Interim dividend Group embedded value
3
16,39 23,94 -1,97 1,27 0,42 30,97
Gebaseerd op het aantal aandelen per 30 juni 2011
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
3/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Stevige performance in turbulente financiële markten Delta Lloyd Groep heeft in het eerste halfjaar goede operationele resultaten laten zien. De Groep bevestigde haar leidende positie op de Nederlandse markt voor collectieve pensioenen met een grote toename aan nieuwe contracten. Het totale premie-inkomen steeg met 5%. Bovendien kreeg BeFrank, de joint venture van Delta Lloyd Groep en Binck Bank, als eerste premiepensioeninstelling (PPI) van Nederland de benodigde vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB). De groei in banksparen zette verder door. Mede dankzij de ingezette kostenbesparingen en de eerder versterkte langleven voorzieningen steeg het operationeel resultaat na belasting en belang derden met 28% tot € 213 miljoen, terwijl de wettelijke solvabiliteit van de Groep verder toenam tot 203% (eind 2010: 199%). Op basis van deze goede resultaten is Delta Lloyd Groep dan ook voornemens het interim-dividend ten opzichte van het interim-dividend 2010 met 5% te laten stijgen: van € 0,40 tot € 0,42 per gewoon aandeel. Bij Schade was de invloed van de conjunctuur zichtbaar in hogere conjunctuurgevoelige claims. Dat resulteerde in een COR over het eerste halfjaar van 102,4%, boven de doelstelling van 98% over de cyclus heen. Inmiddels zijn diverse acties in gang gezet om de COR te verbeteren. Ondanks dat het tweede kwartaal van 2011 een verbetering laat zien zal het ambitieus zijn om het eind van het jaar de doelstelling van 98% te behalen.
Kosten eerste halfjaar 2011 met 10% gedaald ten opzichte van eerste halfjaar 2010 De vereenvoudiging van de organisatie leidde ook tot een structureel lager kostenniveau. Met een 10% kostenreductie ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar is Delta Lloyd Groep goed op weg om de kostendoelstelling voor 2012 van maximaal € 850 miljoen eerder te behalen. De lagere operationele kosten zijn voor een belangrijk deel te danken aan de gestopte verkoop van nieuwe producten in Duitsland en aan de vereenvoudiging van de organisatie, processen en IT-systemen. De operationele kosten voor de eerste zes maanden van 2011 komen dankzij de gerealiseerde besparingen uit op € 424 miljoen (H1 2010: € 469 miljoen).
Delta Lloyd Duitsland ´held for sale´ Nadat begin 2010 is aangekondigd de Duitse activiteiten in run-off te plaatsen, zijn deze ingrijpend gereorganiseerd. Delta Lloyd Groep wil zich nu volledig terugtrekken uit de Duitse markt. Delta Lloyd Groep heeft haar Duitse activiteiten dan ook aangemerkt als ´held for sale´(aangehouden voor verkoop).
Resultaat Het operationeel resultaat na belasting en belang derden steeg met 28% tot € 213 miljoen (H1 2010: € 167 miljoen). De opvallend sterke stijging van het operationeel resultaat wordt veroorzaakt door een hoger technisch resultaat; de genormaliseerde beleggingsopbrengsten daalden licht. Het operationeel resultaat heeft profijt van de ingezette kostenbesparingen en de al vorig jaar versterkte langleven voorzieningen.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
4/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Het volatiele IFRS resultaat na belasting en belang derden is € -331 miljoen (H1 2010: € 767 miljoen). Het negatieve resultaat wordt met name veroorzaakt door de bewegingen in de marktrente. Het effect hiervan is direct zichtbaar in het IFRS-resultaat door de op marktwaarde gewaardeerde balans van Delta Lloyd Groep. Door de bewegingen in de marktrente is de spread tussen de collateralised AAA curve en de ECB AAA curve met 62 basispunten afgenomen in de eerste helft van 2011. Ten opzichte van 31 december 2010 is de verlaging van de collateralised AAA curve per 30 juni 2011 ongeveer 57 basispunten op de 10-jaarsrente. Een lagere curve resulteert in hogere voorzieningen voor levensverzekeringen, dit heeft een negatief effect op het IFRS resultaat voor belastingen. Bovenstaande onderstreept nogmaals de volatiliteit van resultaten op basis van IFRS waarin rente- en waarderingseffecten een grote rol spelen. Delta Lloyd Groep vindt het, zoals eerder aangegeven, relevanter om haar prestaties te beoordelen aan de hand van het operationeel resultaat. Dat is ook de reden om het dividend ondermeer te relateren aan het operationeel resultaat na belastingen en belang derden.
Vermogen en solvabiliteit Het eigen vermogen daalde tot € 4.016 miljoen, ofwel € 23,94 per gewoon aandeel, ten opzichte van € 4.621 miljoen eind 2010. Delta Lloyd Groep is de enige Nederlandse verzekeringsmaatschappij die haar balans, zowel de beleggingen als de verzekeringsverplichtingen grotendeels op basis van marktwaarde waardeert. De daling van de collateralised AAA curve heeft geleid tot hogere verzekeringsverplichtingen en dus tot een lager eigen vermogen. Bovendien heeft de negatieve ontwikkeling van de aandelenportefeuille ook een dalend effect op het eigen vermogen. Toch blijft de kapitaalspositie van Delta Lloyd Groep van hoog niveau met een hoog aandeel ‘hard’ kapitaal (eigen vermogen exclusief o.a. goodwill en acquired value of in-force) van 90%. De sterke kapitaalspositie komt ook tot uiting in de wettelijke (IGD) solvabiliteit die op groepsniveau, ondanks de uitbetaling van het slotdividend in juni 2011 (€ 70 miljoen) en de negatieve ontwikkeling van de aandelenportefeuille, toenam tot 203% (ultimo 2010: 199%). De wettelijke solvabiliteit voor de gezamenlijke verzekeringsactiviteiten nam toe tot 237% (ultimo 2010: 227%). De BIS-ratio van het bankbedrijf is 12,5% (ultimo 2010: 11,8%).
Vermogen en solvabiliteit (in miljoenen euro, tenzij anders aangegeven)
Halfjaar 2011
Ultimo 2010
Mutatie
Totaal aandelenkapitaal en reserves - waarvan ‘hard’ kapitaal (tangible assets)
4.016
4.621
3.596
4.199
-13% -14%
Solvabiliteit (IGD) Solvabiliteit (IGD) verzekeringsactiviteiten BIS ratio Core Tier 1 ratio
203% 237% 12,5% 10,0%
199% 227% 11,8% 9,4%
4pp 10 pp 0,7pp 0,6pp
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
5/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
S&P Ratings Naar aanleiding van de verdere verkoop van aandelen Delta Lloyd door Aviva heeft Standard & Poor’s op 13 april 2011 de rating van de door haar beoordeelde onderdelen van Delta Lloyd Groep aangepast aan de nieuwe stand alone positie van Delta Lloyd Groep4. Rating per 13 april 2011: stable outlook
Delta Lloyd Levensverzekering NV Delta Lloyd Schadeverzekering NV Delta Lloyd NV
S&P rating
A A BBB+
Risk return management De (IFRS-) resultaten van Delta Lloyd Groep worden sterk beïnvloed door de volatiliteit op de financiële markten en de effecten hiervan zijn direct zichtbaar. Delta Lloyd Groep anticipeert hierop met een dynamisch risk return management. In paragraaf 2.7 van het halfjaarverslag is een uitgebreide risicomanagement paragraaf opgenomen.
Belangen in Zuid-Europa en Ierland Delta Lloyd Groep heeft haar obligatiepositie in Ierland en Zuid-Europese (semi-)overheidsschuld in de eerste helft van 2011 teruggebracht naar € 1,0 miljard, ten opzichte van € 1,2 miljard ultimo 2010. In de maand juli is deze exposure verder afgebouwd naar € 0,7 miljard. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de uitstaande obligatieposities voor eigen risico in (semi-)overheidsschuld.
Marktwaarde exposure (semi-)staatsobligaties5 (in miljoenen euro)
31 juli 2011
Portugal Ierland Italië Griekenland Spanje Totaal
0 21 556 54 94 724
Halfjaar 2011
Ultimo 2010
0
20
20 827 52 100 998
35 893 119 88 1.155
Delta Lloyd Groep heeft de helft van het default risico op de bovengenoemde (semi-) overheidsobligaties per 12 juli 2011 afgedekt middels credit default swaps op Spanje en Italië. Gezien de waardering tegen marktwaarde van de IFRS balans van Delta Lloyd Groep zijn zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde resultaten van de totale obligatieportefeuille uiteindelijk opgenomen in het eigen vermogen. Risicomanagement is stevig verankerd in de organisatie van Delta Lloyd Groep, waarbij voortdurend wordt gestreefd naar een optimale balans tussen risico en rendement. 4
Zie ook persbericht Delta Lloyd Groep d.d. 13 april 2011. Niet meegenomen in het overzicht is een bedrag van € 179,5 miljoen (ultimo 2010: € 179,7 miljoen) aan leningen op schuldbekentenis die Delta Lloyd Duitsland in de Spaanse semi-overheden heeft. 5
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
6/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
SEGMENTEN De commerciële activiteiten zijn in Nederland gebundeld in één commerciële divisie. Deze concentratie leidde in het eerste halfjaar tot goede commerciële resultaten. Het bruto premie-inkomen exclusief de in run-off geplaatste Duitse activiteiten is met 5% gestegen tot € 2.853 miljoen (H1 2010: € 2.712 miljoen).
A. Leven Met name de Nederlandse leven activiteiten lieten een gezonde groei in premie-inkomen met 11% zien tot € 1.567 miljoen. Dit is voor een groot deel te verklaren door de heropening van de markt voor grote pensioencontracten en de onzekerheid over de consequenties van het Pensioenakkoord waardoor partijen op zoek gaan naar meer zekerheid. Delta Lloyd Groep is een toonaangevende speler op de markt voor grote pensioencontracten door haar stevige solvabiliteit en erkende risicomanagement kwaliteiten. In totaal kozen tot nu toe in 2011 10 grote(re) pensioencontracten met een totale koopsom van € 1 miljard voor Delta Lloyd. In het eerste halfjaar is van deze contracten voor in totaal € 299 miljoen aan bruto premie-inkomen al meegenomen. De nieuwe joint venture BeFrank die eind juni als eerste Nederlandse PPI een vergunning ontving, mocht ook al de eerste contracten in de boeken schrijven. Het bruto premie-inkomen Leven in België daalde 2% tot € 413 miljoen, omdat hier in tegenstelling tot de eerste helft van 2010 geen groot pensioencontract werd afgesloten. De totale nieuwe business leven (NAPI) komt uit op € 238 miljoen; 17% hoger dan een jaar eerder. Het interne rendement (IRR) profiteert van een verbeterde prijsstelling op producten en een betere productmix en liep in het eerste halfjaar op tot 10%.
Leven (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Totaal bruto premie-inkomen Leven6 - Nederland - België Operationeel resultaat na belastingen en belang derden IFRS resultaat na belastingen en belang derden6
6
Halfjaar 2010
Mutatie
1.980 1.567 413
1.836 1.415 422
8% 11% -2%
192 -298
120 765
60% n.m.
Exclusief Duitsland
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
7/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Nieuwe productie (exclusief Duitsland) (in miljoenen euro, tenzij anders vermeld)
Halfjaar 2011
Halfjaar 2010
Mutatie
34
157
n/a
238
203
17%
Koopsommen - Levensverzekeringen en spaarpremies - Pensioenen en annuïteiten
1.081 75 1.006
976 85 891
11% -12% 13%
Periodieke premies - Levensverzekeringen en spaarpremies
130 20
105 27
24% -26%
- Pensioenen en annuïteiten
109
78
40%
New Business Value NAPI
Embedded value Delta Lloyd Groep rapporteert, in navolging van grootaandeelhouder Aviva, sinds 1 januari 2011 de European Embedded Value (EEV). EEV is in tegenstelling tot Market Consistent Embedded Value (MCEV) gebaseerd op kasstromen die in een reële wereld verwacht zouden worden. Dit sluit beter aan bij het door Delta Lloyd Groep gebruikte business model.
Life EEV/MCEV8 (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011 (EEV)
Embedded Value per 1 januari Revaluation of mortgages
Halfjaar 2010 (MCEV)
4.736 -
Waarde nieuwe productie Waarde uit de bestaande portefeuille Operationele inkomsten (LEOR) Exceptional items Asset outperformance/economic variances Kapitaal (her-)allocatie
34 350
Embedded Value per 30 juni
4.224 167 15 303
384 115 -7
318 -40 451 -6
5.229
5.115
De EEV per halfjaar 2011 is zowel ten opzichte van halfjaar 2010 als ultimo 2010 (€ 4.736 miljoen) gestegen. Dit komt met name door operationele inkomsten en de opwaartse beweging in de swap curve.
7 8
Op basis van MCEV Inclusief Duitsland, MCEV op basis van de collateralised AAA curve
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
8/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
B. Schade De schademarkt blijft sterk in beweging. De nieuwe productie is met € 102 miljoen duidelijk beter dan de eerste helft van vorig jaar (€ 92 miljoen), maar door een hoger verloop bleef het totale bruto premie-inkomen schade met € 872 miljoen in de eerste helft van 2011 vrijwel stabiel (H1 2010: € 875 miljoen). De COR liep op tot 102,4% in de eerste helft van 2011 (H1 2010: 95,9%) wat bij iets lagere kosten en provisie ratio’s is terug te voeren op hogere –meer conjunctuurgevoelige- claims op ondermeer brand- en inkomensverzekeringen en een lagere vrijval van voorzieningen. Ondanks ingezette acties om de claimsratio verder terug te brengen, zal het ambitieus zijn om de COR voor geheel 2011 te laten uitkomen op de doelstelling van 98%.
Schade (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Bruto premie-inkomen Schade - Nederland - België
Halfjaar 2010
Mutatie
872 837 36
875 842 33
-1% 9%
18 9
49 88
-63% -90%
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden IFRS resultaat na belastingen en belang derden
C. Bank Op de spaarmarkt blijft Delta Lloyd Groep goed presteren met haar fiscale bankspaarproducten, die meer en meer een alternatief vormen voor individuele levenproducten. In het eerste halfjaar van 2011 groeide het bankspaartegoed ten opzichte van ultimo 2010 met € 218 miljoen tot een totaal van € 933 miljoen. Ten opzichte van een jaar geleden (€ 529 miljoen) was de stijging 76%. Het totale spaartegoed steeg ten opzichte van de eerste helft van vorig jaar met 7% tot € 6,2 miljard. Op de hypotheekmarkt kon Delta Lloyd Groep haar positie zowel in aantal nieuwe hypotheken als in marktaandeel sterk verbeteren. De nieuwe hypotheekproductie van € 1.253 miljoen in de eerste helft van 2011 betekent een stijging van 78% ten opzichte van een jaar eerder. Iets meer dan driekwart van de productie wordt gerealiseerd in Nederland, het andere kwart in België.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
9/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Bank9 (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Halfjaar 2010
Mutatie
Totale hypotheekportefeuille
15.774
14.893
6%
- Nederland
11.884
10.972
8%
- België
3.890
3.921
-1%
Nieuwe productie hypotheken
1.253
705
78%
- Nederland
963
514
87%
- België
290
190
53%
Spaartegoeden
6.210
5.794
7%
- Nederland
2.453
2.307
6%
- België
3.757
3.487
8%
Saldo banksparen
933
529
76%
Aanwas banksparen
218
232
-6%
14 17
8 -2
89% n.m.
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden IFRS resultaat na belastingen en belang derden
D. Asset management De netto inleg van nieuw geld bij Asset Management was € 242 miljoen10 (H1 2010: € 825 miljoen) door de uitstroom van een groot mandaat in het eerste kwartaal en terughoudendheid van particuliere beleggers.
Asset management (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden IFRS resultaat na belastingen en belang derden
Halfjaar 2010
20 19
9 14
Mutatie
131% 39%
Totaal beheerd vermogen (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Totaal beheerd vermogen Delta Lloyd Groep
71.370
Ultimo 2010
72.042
Mutatie
-1%
9
Exclusief Duitsland Gecorrigeerd voor een asset allocatie wijziging van vastrentende- naar hypotheekbeleggingen van € 348 miljoen van Delta Lloyd Asset Management naar Delta Lloyd Bank.
10
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
10/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
E. Overig Het segment Overige bestaat met name uit holding (overhead) kosten, rentelasten en resultaten uit Amstelhuys, de run-off zorgbedrijven en het commerciële resultaat van de zorgactiviteiten.
Overige (in miljoenen euro)
Halfjaar 2011
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden IFRS resultaat na belastingen en belang derden
-32 -75
Halfjaar 2010
Mutatie
-19 -68
-72% -9%
Medewerkers De daling van het aantal medewerkers zette ook in de eerste helft van 2011 door. Het totaal aantal vaste en tijdelijke medewerkers verminderde tot 6.034 per 30 juni 2011 (eind 2010: 6.327). De belangrijkste oorzaak van de daling ligt in de herstructureringen in Nederland en van de bank in België. Het aantal tijdelijke medewerkers daalde sterk, met 14%. Medewerkers (in FTE)
Halfjaar 2011
Totaal aantal medewerkers Vast Tijdelijk
6.034 5.515 519
Ultimo 2010
6.327 5.722 605
Mutatie
-5% -4% -14%
Duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid Duurzaam ondernemen vormt integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. De vijf speerpunten van het duurzaamheidbeleid van Delta Lloyd Groep zijn: klantbelang, integriteit, goed werkgeverschap, maatschappelijke betrokkenheid en milieu. Op basis van het geformuleerde beleid is in de eerste helft van 2011 een begin gemaakt met het formuleren van prestatie-indicatoren voor duurzaam ondernemen, om het vervolgens ook vast te leggen in het variabel beloningsbeleid van alle directeuren en managers van Delta Lloyd Groep. •
Klantbelang is opgenomen in de functionele doelen van alle directeuren en managers. Klantbelang centraal betekent dat Delta Lloyd Groep haar klanten zekerheid biedt door in te spelen op behoeftes, het bieden van een hoge kwaliteit van service, het nakomen van afspraken en een goede klachtenprocedure. De doelen met betrekking tot klantbelang centraal maken nu 15% van de variabele beloning uit. Alle producten worden opnieuw bekeken op toegevoegde waarde voor de klant. De criteria zijn: kostenefficiënt, nuttig, veilig en begrijpelijk. De nieuwe reclamecampagne van Delta Lloyd die in de eerste helft van 2011 van start is gegaan heeft als thema ‘kritisch op het juiste moment’. De campagne benadrukt het belang om een goede kritische afweging te maken alvorens een financieel product te kopen.
•
In juni 2011 hebben alle medewerkers de nieuwe Gedragscode Integriteit in boekvorm ontvangen. De gedragscode staat tevens op intranet en op de externe website
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
11/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
www.deltalloydgroep.com. De gedragscode sluit naadloos aan op de drie nieuwe kernwaarden van Delta Lloyd Groep: eerlijk, toegankelijk, samenwerken. De Gedragscode Integriteit is een samenvatting van allerlei gedragsregels; e-mail en internetgebruik, maar ook regels over handelen met voorwetenschap en het voorkomen van fraude. •
In het kader van goed werkgeverschap is in de eerste helft van 2011 verder onderzoek gedaan naar de wensen en mogelijkheden op het gebied van Het Nieuwe Werken. Bij vier onderdelen van Delta Lloyd Groep zal een pilot worden gehouden, als basis voor een mogelijke groepsbrede implementatie.
•
De Delta Lloyd Groep Foundation zet zich in om de financiële zelfredzaamheid en het financieel bewustzijn te verbeteren, vooral van kwetsbare groepen. In dat kader heeft de Foundation in de eerste helft van 2011 onder meer het initiatief genomen tot BASTA (Bedrijven Amsterdam Samen Tegen Armoede). Doel is om met grote Amsterdamse bedrijven de armoede in de stad te bestrijden en mensen financieel zelfredzamer te maken.
•
Op het gebied van milieu is in het eerste halfjaar 2011 een milieu informatie systeem geïmplementeerd om specifiek de energie inkoop te registreren. Delta Lloyd Groep heeft gekozen om in de tweede helft van het jaar het milieuzorgsysteem ISO 14001 te implementeren, dit zal in 2012 worden gecertificeerd.
Dividend De Raad van Bestuur heeft onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen besloten dat op basis van het behaalde operationeel resultaat na belasting en belang derden een bedrag van € 0,42 per gewoon aandeel als interim dividend zal worden uitgekeerd, zijnde in totaal € 71,2 miljoen euro. Uit de hoogte van het interim-dividend kan, gezien de onzekerheid op de financiële markten, geen conclusie worden getrokken over het slotdividend. De dividenduitkering kan zowel geheel in contanten als geheel in aandelen plaatsvinden naar gelang de keuze van de aandeelhouder. De waarde van de uitkering in aandelen zal ongeveer overeenkomen met de waarde van het contante dividend en zal worden uitgekeerd ten laste van de agioreserve. Dividend in contanten wordt uitgekeerd ten laste van de reserve ingehouden winst. Voor het bepalen van de omruilverhouding van het stockdividend gebruikt Delta Lloyd Groep een aandelenfractie gebaseerd op de gewogen gemiddelde slotkoers over een periode van vijf aaneengesloten handelsdagen (om rekening te houden met de heersende marktprijs). De aandeelhouders kunnen tot en met 24 augustus 2011 kiezen of zij het dividend in contanten of in aandelen wensen te ontvangen. Indien de aandeelhouder geen keuze bekend maakt, wordt de uitkering in contanten gedaan. Het aantal aandelen dat recht geeft op een nieuw gewoon aandeel (met een nominale waarde van € 0,20), wordt bepaald op 24 augustus 2011 na 17.30 uur, gebaseerd op de gewogen gemiddelde genoteerde slotkoers op NYSE Euronext Amsterdam in de vijf handelsdagen van 18 augustus 2011 tot en met 24 augustus 2011. De betaalbaarstelling van het dividend vindt plaats op 1 september 2011.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
12/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Data interim dividend 2011 • • • • •
Ex-interim dividend: maandag 8 augustus 2011 Registratiedatum: woensdag 10 augustus 2011 Start keuzeperiode: donderdag 11 augustus 2011 Einde keuzeperiode: woensdag 24 augustus 2011 Betaaldatum: donderdag 1 september 2011
Financiële kalender 2011 • • • • • • •
8 augustus 2011 10 augustus 2011 11 augustus 2011 24 augustus 2011 1 september 2011 3 november 2011 23 november 2011
Ex dividend datum interim dividend Registratiedatum interim dividend Start keuzeperiode interim dividend Einde keuzeperiode interim dividend Betaaldatum interim dividend Q3 interim update Investor Day
Dit zijn data onder voorbehoud, het actuele overzicht staat op www.deltalloydgroep.com.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
13/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Wilt u meer weten over dit persbericht? Woordvoering
Investor Relations
David Brilleslijper
Rozan Dekker
Martijn Donders
Hans Duine
+31 (0)20 594 44 88
+31 (0)20 594 96 93
Toelichting op de resultaten van de eerste zes maanden van 2011 Op donderdag 4 augustus 2011 om 11.30 uur geven Niek Hoek (CEO) en Emiel Roozen (CFO) een presentatie voor analisten, deze is ook te zien als webcast via onze site. Analistenpresentatie: 4 augustus 2011, 11.30 uur Locatie: Delta Lloyd Groep, Amstelplein 6, 1096 BC Amsterdam Dit persbericht en het bijgevoegde tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 zijn in het Nederlands en in een Engelse vertaling beschikbaar op www.deltalloydgroep.com. De analistenpresentatie is beschikbaar op www.deltalloydgroep.com.
Meer informatie •
• •
•
Dit persbericht omvat de cijfers over de eerste zes maanden van 2011 van Delta Lloyd NV (Delta Lloyd Groep), inclusief Delta Lloyd Leven, Delta Lloyd Schade, ABN AMRO Verzekeringen, Delta Lloyd Life België, Delta Lloyd Bankengroep, Delta Lloyd Deutschland (‘held for sale’). Voor de cijfers opgenomen in dit persbericht zijn dezelfde waarderingsgrondslagen gehanteerd als in de jaarrekening 2010. De resultaten en omzet van de joint venture ABN AMRO Verzekeringen zijn volledig in de cijfers geconsolideerd. Correctie voor het 49%-belang van ABN AMRO Bank Nederland is opgenomen als ‘aandeel derden’ in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. Op de cijfers in dit persbericht heeft geen accountantscontrole plaatsgevonden. De cijfers zijn gedeeltelijk gebaseerd op het bijgevoegde halfjaarbericht 2011 en gedeeltelijk op interne management rapportages.
Over Delta Lloyd Groep Delta Lloyd Groep is een financiële dienstverlener die producten en diensten aanbiedt op het gebied van levensverzekeringen, schadeverzekeringen en vermogensbeheer, evenals bancaire producten en diensten. De kernmarkten van Delta Lloyd Groep zijn Nederland en België. In Nederland opereert de Groep vooral onder de merknamen Delta Lloyd, OHRA en ABN AMRO Verzekeringen en in België onder de merknaam Delta Lloyd. Delta Lloyd Groep heeft 5.515 medewerkers (FTE) in vaste dienst en is genoteerd aan NYSE Euronext Amsterdam.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
14/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Resultaten Delta Lloyd Groep eerste zes maanden van 2011
Belangrijke juridische informatie • Bepaalde
in dit persbericht opgenomen uitspraken die geen historische feiten zijn, betreffen "toekomstgerichte uitspraken". Deze toekomstgerichte uitspraken zijn gebaseerd op inzichten en veronderstellingen van het bestuur en op informatie zoals die momenteel in zijn bezit is. Deze toekomstgerichte uitspraken zijn onderhevig aan een aantal risico’s en onzekerheden, waarvan een groot aantal buiten de macht van Delta Lloyd Groep valt en die alle zijn gebaseerd op de huidige inzichten en verwachtingen van het bestuur ten aanzien van toekomstige gebeurtenissen.
• Risico’s
en onzekerheden zijn inherent aan toekomstgerichte uitspraken, die derhalve alleen gelden per de datum waarop ze worden gedaan. Delta Lloyd Groep verplicht zich er niet toe om toekomstgerichte uitspraken te actualiseren op grond van nieuwe informatie of toekomstige gebeurtenissen, behoudens voor zover dit krachtens de toepasselijke wetgeving verplicht is. Een aantal belangrijke factoren kan ertoe leiden dat de feitelijke resultaten of uitkomsten substantieel afwijken van die welke zijn opgenomen in de toekomstgerichte uitspraken, als gevolg van risico’s en onzekerheden waaraan Delta Lloyd Groep onderhevig is. Tot dergelijke risico’s en onzekerheden behoren onder meer: (i) wijzigingen op de financiële markten en in de algemene economische situatie, (ii) wijzigingen in de concurrentie van nationale en internationale ondernemingen, nieuwkomers op de markt en het zelf verzekeren en wijzigingen in de concurrentieomgeving waarin Delta Lloyd Groep actief is, (iii) de invoering van nieuwe of de wijziging van bestaande wet- en regelgeving, (iv) rampen en met terrorisme verband houdende gebeurtenissen, (v) het in gebreke blijven van derden bij het nakomen van hun financiële verplichtingen in de vorm van geld, effecten en overige activa, (vi) verliezen op aandelenmarkten, (vii) de volatiliteit van de lange en/of korte rente, (viii) de geringe liquiditeit van bepaalde beleggingsinstrumenten, (ix) onvolkomenheden in aannames ten aanzien van acceptatie, prijsstelling en/of schadereserves, (x) de beëindiging van of wijzigingen in relaties met belangrijke intermediairs of partnerships, (xi) het niet beschikbaar of onbetaalbaar zijn van herverzekering, (xii) tekortkomingen in de acceptatieprocedure, operationele controlemaatregelen of IT systemen van Delta Lloyd Groep of ineffectiviteit van de inspanningen om fraude te voorkomen, (xiii) een (mogelijke) verlaging van de creditrating van Delta Lloyd Groep, (xiv) de uitkomst van lopende, dreigende of toekomstige rechtszaken of onderzoeken en (xv) conflicten tussen Aviva en minderheidsaandeelhouders van Delta Lloyd Groep.
• Als
één of meer van deze risico’s of onzekerheden zich voordoen, of als onderliggende aannames onjuist blijken te zijn, dan kan de feitelijke financiële situatie van Delta Lloyd Groep of kunnen de resultaten uit haar bedrijfsactiviteiten substantieel afwijken van die welke hierin zijn opgenomen als “aangenomen, verondersteld, geschat of verwacht”.
• Wij
verwijzen u naar het jaarverslag over het jaar eindigend per 31 december 2010 voor een beschrijving van bepaalde van belang zijnde factoren, risico’s en onzekerheden die van invloed kunnen zijn op de bedrijfsonderdelen van Delta Lloyd Groep.
Delta Lloyd NV BLAD
[email protected]
Amstelplein 6
15/15
www.deltalloydgroep.com
1096 BC Amsterdam
Halfjaarverslag
2011
Delta Lloyd Groep Toekomst verzekerd
1 Verslag van de Raad van Bestuur
1.1 Ontwikkelingen eerste halfjaar Stevige performance in turbulente financiële markten Delta Lloyd Groep heeft in het eerste halfjaar goede operationele resultaten laten zien. De groep bevestigde haar leidende positie op de Nederlandse markt voor collectieve pensioenen met een grote toename aan nieuwe contracten. Het totale premie-inkomen steeg met 5%. Bovendien kreeg BeFrank, de joint venture van Delta Lloyd Groep en Binck Bank, als eerste premiepensioeninstelling (PPI) van Nederland de benodigde vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB). De groei in banksparen zette verder door. Mede dankzij de ingezette kostenbesparingen en de eerder versterkte langleven voorzieningen steeg het operationeel resultaat met 28% tot € 213 miljoen, terwijl de wettelijke solvabiliteit van de groep verder toenam tot 203% (eind 2010: 199%). Op basis van deze resultaten is Delta Lloyd Groep voornemens het interim-dividend met 5% te laten stijgen: van € 0,40 tot € 0,42 per gewoon aandeel. De volatiliteit van de financiële markten ging ook aan Delta Lloyd Groep niet voorbij. Het IFRS-resultaat werd sterk negatief beïnvloed door veranderingen in de rentecurve. In combinatie met de marked-to-market balans leidde dit tot een IFRS-resultaat na belasting en belang derden in het eerste halfjaar van € -331 miljoen tegen een zeer hoog positief IFRS-resultaat van € 767 miljoen een jaar eerder. In combinatie met de negatieve ontwikkelingen op de aandelenportefeuille daalde het eigen vermogen van de Groep hierdoor van € 4.621 miljoen eind 2010 tot € 4.016 miljoen per 30 juni 2011. Gezien de volatiliteit van het IFRS resultaat heeft Delta Lloyd Groep er al jaren geleden voor gekozen om haar prestaties te beoordelen aan de hand van het meer relevante operationele resultaat. Bij Schade was de invloed van de conjunctuur zichtbaar in hogere conjunctuurgevoelige claims. Dat resulteerde in een Combined Ratio (COR) over het eerste halfjaar van 102,4%, boven de doelstelling van 98% over de cyclus heen. Delta Lloyd Groep volgt de volatiele ontwikkelingen op de financiële markten op de voet met een dynamisch risk-return management beleid. In paragraaf 2.7 van dit halfjaarverslag is een uitgebreide risicomanagement paragraaf opgenomen. Aansluitend op het begin 2010 genomen besluit om de Duitse activiteiten in run-off te plaatsen wil Delta Lloyd Groep zich nu volledig terugtrekken uit de Duitse markt. De Groep heeft haar Duitse activiteiten nu dan ook aangemerkt als aangehouden voor verkoop.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 2
Verslag van de Raad van Bestuur
Aangescherpte strategie succesvol De vorig jaar door Delta Lloyd Groep ingezette aanscherping van haar ‘Toekomst Verzekerd’ strategie heeft in de eerste helft van 2011 duidelijk haar vruchten afgeworpen. De meest kenmerkende relevante trend in de aangescherpte strategie is de noodzaak voor verdere vereenvoudiging. Klanten verlangen van verzekeraars heldere, transparante producten die eenvoudig te begrijpen zijn, tegen lage kosten. Dit is de basis voor de vernieuwde organisatie en voor de manier waarop Delta Lloyd Groep voortaan haar klanten bedient. De commerciële activiteiten in Nederland zijn gebundeld in één commerciële divisie. Deze concentratie leidde in het eerste halfjaar tot goede commerciële resultaten. Zo was Delta Lloyd Groep zeer succesvol op de zich weer openende markt van grote pensioencontracten, terwijl ook de pijplijn goed gevuld is. De Delta Lloyd groep behoort in deze markt tot de toonaangevende spelers. Ook de start van joint venture BeFrank, die als eerste Nederlandse PPI instelling een vergunning heeft ontvangen, toont onze strategische focus op pensioenen. De vereenvoudiging van de organisatie leidde ook tot een structureel lager kostenniveau. Met een 10% kostenreductie ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar is Delta Lloyd Groep goed op weg de kostendoelstelling te overtreffen. Resultaat Het operationeel resultaat steeg met 28% tot € 213 miljoen (H1 2010: € 167 miljoen). De opvallend sterke stijging van het operationeel resultaat wordt veroorzaakt door een hoger technisch resultaat; de genormaliseerde beleggingsopbrengsten daalden licht. Het operationeel resultaat heeft profijt van de ingezette kostenbesparingen en de al vorig jaar versterkte langleven voorzieningen. Het volatiele IFRS resultaat na belasting en belang derden is € -331 miljoen (H1 2010: € 767 miljoen). Het negatieve resultaat wordt met name veroorzaakt door de bewegingen in de marktrente waarvan het effect door de op marktwaarde gewaardeerde balans van Delta Lloyd Groep direct in het IFRS-resultaat zichtbaar is. Door de bewegingen in de marktrente is de 10-jaarsrente spread tussen de collateralised AAA curve en de ECB AAA curve met 62 basispunten afgenomen in de eerste helft van 2011. Zoals op 7 april in het persbericht gemeld, is als gevolg van een lagere kredietwaardigheidbeoordeling gedurende maart 2011 een aantal obligaties niet meer in de collateralised AAA curve opgenomen. Ten opzichte van 31 december 2010 is de verlaging van de curve per 30 juni 2011 ongeveer 57 basispunten op de 10-jaarsrente. Een lagere curve resulteert in hogere voorzieningen voor levensverzekeringen die een negatief effect op het IFRS resultaat voor belastingen hebben. Bovenstaande onderstreept nogmaals de volatiliteit van resultaten op basis van IFRS waarin rente- en waarderingseffecten een grote rol spelen. Delta Lloyd Groep vindt het, zoals eerder aangegeven, relevanter om haar prestaties te beoordelen aan de hand van het operationeel resultaat. Dat is ook de reden om het dividend ondermeer te relateren aan het operationeel resultaat na belastingen en belang derden, met solvabiliteit als randvoorwaarde.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 3
Verslag van de Raad van Bestuur
Vermogen en solvabiliteit Het eigen vermogen daalde tot € 4.016 miljoen ofwel € 23,94 per gewoon aandeel, ten opzichte van € 4.621 miljoen eind 2010. Delta Lloyd Groep is de enige Nederlandse verzekeringsmaatschappij die haar balans, zowel de beleggingen als de verzekeringsverplichtingen, grotendeels op basis van marktwaarde waardeert. De daling van de collateralised AAA curve heeft geleid tot hogere verzekeringsverplichtingen en dus tot een lager eigen vermogen. (De 10-jaars ECB AAA rentecurve lag op 30 juni 2011 5 basispunten hoger dan op 31 december 2010, terwijl de 10-jaars collateralised AAA curve op 30 juni 2011 57 basispunten lager lag dan op 31 december 2010. Tezamen leidde dat tot een 62 basispunten nauwere spread.) Bovendien heeft de negatieve ontwikkeling van de aandelenportefeuille ook een dalend effect op het eigen vermogen. Toch blijft de kapitaalspositie van Delta Lloyd Groep van hoog niveau met een hoog aandeel 'hard' kapitaal (eigen vermogen exclusief o.a. goodwill en acquired value of in-force) van 90%. De sterke kapitaalspositie komt ook tot uiting in de wettelijke (IGD) solvabiliteit die op groepsniveau ondanks de uitbetaling van het slotdividend in juni 2011 (€ 70 miljoen) en de negatieve ontwikkeling van de aandelenportefeuille toenam tot 203% (ultimo 2010: 199%). De wettelijke solvabiliteit voor de gezamenlijke verzekeringsactiviteiten nam toe tot 237% (ultimo 2010: 227%). De BIS-ratio van het bankbedrijf bedraagt 12,5% (ultimo 2010: 11,8%). Commercieel Het eerste halfjaar is in commercieel opzicht voor Delta Lloyd Groep goed verlopen. Het bruto premie-inkomen exclusief de in run-off geplaatste Duitse activiteiten is met 5% gestegen tot € 2.853 miljoen (H1 2010: € 2.712 miljoen). Met name de Nederlandse leven activiteiten lieten een indrukwekkende groei van 11% zien tot € 1.567 miljoen. Dit is voor een groot deel te verklaren door de heropening van de markt voor grote pensioencontracten. Delta Lloyd Groep is op die markt door haar stevige solvabiliteit en erkende risicomanagement kwaliteiten een toonaangevende speler. In totaal gingen tot nu toe in 2011 10 grote(re) pensioencontracten met een totale koopsom van € 1 miljard over naar Delta Lloyd Groep. In het eerste halfjaar is van deze contracten voor in totaal € 299 miljoen aan bruto premie-inkomen al meegenomen. Het bruto premie-inkomen Leven in België daalde 2% tot € 413 miljoen, omdat hier in tegenstelling tot de eerste helft van 2010 geen groot pensioencontract werd afgesloten. Bij een IRR van 10% kwam de totale nieuwe business leven (NAPI) uit op € 238 miljoen; 17% hoger dan een jaar eerder. De schademarkt blijft sterk in beweging. De nieuwe productie is met € 102 miljoen duidelijk beter dan vorig jaar (€ 92 miljoen), maar door een hoger verloop bleef het totale bruto premie-inkomen schade met € 872 miljoen in de eerste helft van 2011 stabiel (H1 2010: € 875 miljoen). De COR liep op tot 102,4% in de eerste helft van 2011 (H1 2010: 95,9%) wat bij iets lagere kosten en provisie ratio’s is terug te voeren op hogere claims op brand-, transport- en inkomensverzekeringen. Ondanks ingezette acties om de claimsratio verder terug te brengen, zal het ambitieus zijn om de COR voor geheel 2011 te
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 4
Verslag van de Raad van Bestuur
laten uitkomen op de doelstelling van 98% over de cycles heen. Op de spaarmarkt blijft Delta Lloyd Groep goed presteren met haar fiscale bankspaarproducten, die meer en meer een alternatief vormen voor individuele levenproducten. In het eerste halfjaar van 2011 groeide het bankspaartegoed ten opzichte van ultimo 2010 met € 218 miljoen tot een totaal van € 933 miljoen. Ten opzichte van een jaar geleden (€ 529 miljoen) was de stijging 76%. Het totale spaartegoed steeg ten opzichte van de eerste helft van vorig jaar met 7% tot € 6,2 miljard. Op de hypotheekmarkt kon Delta Lloyd Groep zijn positie zowel in aantal nieuwe hypotheken als in marktaandeel sterk verbeteren. De nieuwe hypotheekproductie van € 1.253 miljoen in de eerste helft van 2011 betekent een stijging van 78% ten opzichte van een jaar eerder. Iets meer dan driekwart van de productie wordt gerealiseerd in Nederland, het andere kwart in België. De netto inleg van nieuw geld bij Asset Management was € 242 miljoen (H1 2010: € 825 miljoen) door de uitstroom van een groot mandaat in het eerste kwartaal en terughoudendheid van particuliere beleggers. De netto inleg is gecorrigeerd voor een asset-allocatie wijziging van vastrentende- naar hypotheekbeleggingen van € 348 miljoen van Delta Lloyd Asset Management naar Delta Lloyd Bank. Duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid Duurzaam ondernemen vormt integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. De vijf speerpunten van het duurzaamheidsbeleid van Delta Lloyd Groep zijn: klantbelang, integriteit, goed werkgeverschap, maatschappelijke betrokkenheid en milieu. Op basis van het geformuleerde beleid is in de eerste helft van 2011 een begin gemaakt met het formuleren van prestatie-indicatoren voor duurzaam ondernemen, om het vervolgens ook vast te leggen in het variabel beloningsbeleid van alle directeuren en managers van Delta Lloyd Groep.
• Klantbelang is opgenomen in de functionele doelen van alle directeuren en managers. Klantbelang centraal betekent dat Delta Lloyd Groep haar klanten zekerheid biedt door in te spelen op behoeftes, het bieden van een hoge kwaliteit van service, het nakomen van afspraken en een goede klachtenprocedure. De doelen met betrekking tot klantbelang centraal maken nu 15% van de variabele beloning uit. Alle producten worden opnieuw bekeken op toegevoegde waarde voor de klant. De criteria zijn: kostenefficiënt, nuttig, veilig en begrijpelijk. De nieuwe reclamecampagne van Delta Lloyd die in de eerste helft van 2011 van start is gegaan heeft als thema ‘kritisch op het juiste moment’. De campagne benadrukt het belang om een goede kritische afweging te maken alvorens een financieel product te kopen.
•
In juni 2011 hebben alle medewerkers de nieuwe Gedragscode Integriteit in boekvorm ontvangen. De gedragscode staat tevens op intranet en op de externe website www.deltalloydgroep.com. De gedragscode sluit naadloos aan op de drie nieuwe kernwaarden van Delta Lloyd Groep: eerlijk, toegankelijk, samenwerken. De Gedragscode Integriteit is een samenvatting van allerlei gedragsregels; e-mail en internetgebruik, maar ook regels over handelen met voorwetenschap en het voorkomen van fraude.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 5
Verslag van de Raad van Bestuur
•
In het kader van goed werkgeverschap is in de eerste helft van 2011 verder onderzoek gedaan naar de wensen en mogelijkheden op het gebied van Het Nieuwe Werken. Bij vier onderdelen van Delta Lloyd Groep zal een pilot worden gehouden, als basis voor een mogelijke groepsbrede implementatie.
•
De Delta Lloyd Groep Foundation zet zich in om de financiële zelfredzaamheid en het financieel bewustzijn te verbeteren, vooral van kwetsbare groepen. In dat kader heeft de Foundation in de eerste helft van 2011 onder meer het initiatief genomen tot BASTA (Bedrijven Amsterdam Samen Tegen Armoede). Doel is om met grote Amsterdamse bedrijven de armoede in de stad te bestrijden en mensen financieel zelfredzamer te maken.
•
Op het gebied van milieu is in het eerste half jaar 2011 een milieu informatie systeem geïmplementeerd om specifiek de energie inkoop te registreren. Delta Lloyd Groep heeft gekozen om in de tweede helft van het jaar het milieuzorgsysteem ISO 14001 te implementeren, deze zal in 2012 worden gecertificeerd.
Kostenverlaging De vereenvoudiging van de organisatie leidde ook tot een structureel lager kostenniveau. Met een 10% kostenreductie ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar is Delta Lloyd Groep goed op weg om de kostendoelstelling voor 2012 van maximaal € 850 miljoen eerder te behalen. De lagere operationele kosten zijn voor een belangrijk deel te danken aan de gestopte verkoop van nieuwe producten in Duitsland en aan de vereenvoudiging van de organisatie, processen en IT-systemen. De operationele kosten voor de eerste zes maanden van 2011 komen dankzij de gerealiseerde besparingen uit op € 424 miljoen (H1 2010: € 469 miljoen). Samenstelling Raad van Bestuur Zoals eerder aangekondigd heeft Henk Raué per 1 april 2011 de Raad van Bestuur verlaten vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd voor leden van de Raad van Bestuur. Onno Verstegen is inmiddels toegetreden tot de Raad van Bestuur. Medewerkers De daling van het aantal medewerkers zette ook in de eerste helft van 2011 door. Het totaal aantal vaste en tijdelijke medewerkers verminderde tot 6.034 per 30 juni 2011 (eind 2010: 6.327). De belangrijkste oorzaak van de daling zijn de herstructureringen in Nederland en van de bank in België. Vooral het aantal tijdelijke medewerkers daalde sterk, met 14%. Aantal medewerkers (op fulltimebasis) Aantal in FTEs
30 juni 2011
31 december
Mutatie
2010 Vaste medewerkers Tijdelijke medewerkers Totaal
5.515
5.722
-4%
519
605
-14%
6.034
6.327
-5%
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 6
Verslag van de Raad van Bestuur
1.2 Dividend Dividendbeleid Delta Lloyd Groep streeft een dividend pay-out ratio na op de gewone aandelen van circa 40-45% van het netto operationeel jaarresultaat (dat wil zeggen, operationeel resultaat na belastingen en belang derden). Bij de bepaling van het jaarlijkse dividend (binnen de pay-out ratio) houdt Delta Lloyd Groep rekening met de verwachte winstgevendheid over een planperiode van drie jaar. Delta Lloyd Groep streeft het handhaven van het dividendbeleid na, waarbij de wettelijke solvabiliteitsratio minimaal tussen 160% en 175% van de minimale kapitaalsvereisten moet bedragen. Delta Lloyd Groep is voornemens om jaarlijks een interim-dividend en een slotdividend op gewone aandelen uit te keren. Dividenduitkering Op 17 juni 2011 heeft de dividendbetaling in contanten en levering van aandelen plaatsgevonden in het kader van het slotdividend over 2010 ad € 0,60 per aandeel. Circa 29,4% van de aandeelhouders heeft gekozen voor een dividend in aandelen. In verband hiermee zijn 1.860.349 gewone aandelen als stockdividend uitgegeven ten laste van agioreserve. De resterende 70,6% heeft het dividend in contanten ontvangen. De Raad van Bestuur heeft onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen besloten dat op basis van het behaalde operationeel resultaat na belasting en belang derden een bedrag van € 0,42 per gewoon aandeel als interim dividend zal worden uitgekeerd, zijnde in totaal € 71,2 miljoen euro. Uit de hoogte van het interim-dividend kan, gezien de onzekerheid op de financiële markten, geen conclusie worden getrokken over het slotdividend. De dividenduitkering kan zowel geheel in contanten als geheel in aandelen plaatsvinden naar gelang de keuze van de aandeelhouder. De waarde van de uitkering in aandelen zal ongeveer overeenkomen met de waarde van het contante dividend en zal worden uitgekeerd ten laste van de agioreserve. Dividend in contanten wordt uitgekeerd ten laste van de reserve ingehouden winst. Voor het bepalen van de omruilverhouding van het stockdividend gebruikt Delta Lloyd Groep een aandelenfractie gebaseerd op de gewogen gemiddelde slotkoers over een periode van vijf aaneengesloten handelsdagen (om rekening te houden met de heersende marktprijs). De aandeelhouders kunnen tot en met 24 augustus 2011 kiezen of zij het dividend in contanten of in aandelen wensen te ontvangen. Indien de aandeelhouder geen keuze bekend maakt, wordt de uitkering in contanten gedaan. Het aantal aandelen dat recht geeft op een nieuw gewoon aandeel (met een nominale waarde van € 0,20), wordt bepaald op 24 augustus 2011 na 17.30 uur, gebaseerd op de gewogen gemiddelde genoteerde slotkoers op NYSE Euronext Amsterdam in de vijf handelsdagen van 18 augustus 2011 tot en met 24 augustus 2011. De betaalbaarstelling van het dividend vindt plaats op 1 september 2011.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 7
Verslag van de Raad van Bestuur
1.3 Vooruitzichten tweede halfjaar 2011 De situatie van de financiële markten is nog steeds volatiel en broos. De onzekerheid over eventuele herstructureringen van de uitstaande staatsschulden is in het begin van het tweede halfjaar 2011 verder toegenomen. Delta Lloyd Groep heeft haar posities op de Zuid-Europese en Ierse (semi) overheidsschuld actief teruggebracht en blijft hier een terughoudende positie innemen. Delta Lloyd Groep ziet in de huidige ontwikkelingen geen aanleiding de eerdere verwachtingen, van ten minste 3% jaarlijkse groei van het operationeel resultaat en dividend, bij te stellen. De markt voor collectieve pensioenen biedt ruimte voor groei. Delta Lloyd Groep is goed gepositioneerd in die markt en ziet voldoende mogelijkheden om ook in het tweede halfjaar van het groeipotentieel te profiteren. In het tweede halfjaar van 2011 zet Delta Lloyd Groep in op de succesvolle focus op klantbelang. Kostenbeheersing heeft eveneens prioriteit en leidt er toe dat de doelstelling voor 2012 om de operationele kosten terug te brengen tot een niveau van maximaal € 850 miljoen al eerder binnen bereik is. Dankzij de blijvend sterke kapitaalspositie en het professionele risicomanagement mag Delta Lloyd Groep ook in een turbulente markt vertrouwen in de toekomst hebben.
1.4 Verklaring Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van het verkorte geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards, zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en met de Europese Transparantie Richtlijn (2004/109/EC). De Raad van Bestuur verklaart hierbij dat, voor zover haar bekend, het verkorte geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011, opgesteld overeenkomstig IAS 34 Tussentijdse Financiële Verslaggeving, een getrouw beeld geeft van de activa, de verplichtingen, de financiële positie en de winst- en verliesrekening van Delta Lloyd NV en de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen (samen Delta Lloyd Groep), en het verkorte geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 een getrouw overzicht geeft van de informatie vereist krachtens artikel 5:25d leden 8 en 9 van de Wet op het financieel toezicht. De Raad van Bestuur heeft op 3 augustus 2011 het verkorte geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 beoordeeld en goedgekeurd voor publicatie. Amsterdam, 3 augustus 2011 Niek Hoek, voorzitter Paul Medendorp Emiel Roozen
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 8
Verslag van de Raad van Bestuur
Onno Verstegen
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 9
2 Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.1 Geconsolideerde balans Geconsolideerde balans In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
Activa Goodwill
330,4
330,4
AVIF en overige immateriële vaste activa
136,4
140,7
Geactiveerde acquisitiekosten
212,8
220,1
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
161,2
178,9
Vastgoedbeleggingen
1.750,3
2.414,2
Deelnemingen en joint ventures
397,2
375,4
Schuldbewijzen
2.9.1
18.595,0
19.473,7
Aandelen
2.9.1
5.192,5
5.548,9
Derivaten
2.9.1
957,0
1.149,2
Beleggingen voor rekening risico polishouder
2.9.2
11.965,1
12.772,7
Leningen tegen reële waarde met verantwoording van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
2.9.1
5.962,2
6.331,5
Leningen en vorderingen tegen geamortiseerde kostprijs
2.9.1
13.903,2
16.001,6
Vorderingen uit herverzekeringen
606,8
603,4
Fondsbeleggingen
19,6
20,4
Voorraad vastgoedprojecten
54,2
53,0
Vorderingen en overige financiële activa
1.558,6
1.597,3
Belastingvorderingen
271,8
85,8
Geactiveerde rente en vooruitbetalingen
506,8
672,1 1.193,9
Liquide middelen Activa aangehouden voor verkoop Totaal activa
2.5
1.047,4
2.9.7
5.247,6
24,2
68.876,0
69.187,4
Aandelenkapitaal en reserves Aandelenkapitaal
33,9
33,5
Agioreserve
356,6
357,0
Herwaarderingsreserves
521,4
737,8
Herwaarderingsreserves van te verkopen bedrijfsactiviteiten
6,1
-
Overige reserves
39,8
39,8
Aandelenoptieplan
2,1
0,9
Ingehouden winsten
3.056,5
3.452,3
Totaal aandelenkapitaal en reserves
4.016,3
4.621,3
Belang derden
335,4
334,2
Eigen vermogen
4.351,7
4.955,5
2.9.3
32.164,5
35.961,3
3.790,5
3.758,1
Pensioenverplichtingen
2.9.4
1.848,2
1.809,8
Voorzieningen voor overige verplichtingen
2.9.5
148,7
214,7
443,1
471,0
Leningen o.g.
2.9.6
7.383,4
8.294,0
Derivaten
Verplichtingen Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten Verplichtingen uit hoofde van beleggingscontracten
Belastingverplichtingen
2.9.1
1.036,8
1.284,7
Financiële verplichtingen
10.128,6
9.047,9
Overige verplichtingen
2.563,7
3.390,5
2.9.7
5.016,9
-
Totaal verplichtingen
64.524,3
64.231,9
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
68.876,0
69.187,4
Verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 10
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.2 Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde winst- en verliesrekening eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Bruto geboekte premies
2.852,5
2.711,5
Uitgaande herverzekeringspremies
-95,7
-77,8
Geboekte premies eigen rekening
2.756,8
2.633,7
Baten
Mutatie in voorziening niet-verdiende premies
-90,6
-102,7
2.10.1
2.666,2
2.531,0
Beleggingsopbrengsten
659,3
2.608,2
Aandeel in winst / verlies na belastingen van deelnemingen
28,0
-7,1
2.10.2
687,3
2.601,1
Provisiebaten en ontvangen vergoedingen
112,4
112,6
Overige baten
-16,7
11,5
Totaal opbrengst uit beleggingen en overige activiteiten
783,0
2.725,2
Totale baten
3.449,2
5.256,2
Netto uitbetaalde claims en uitkeringen
1.800,8
2.120,0
Mutatie in verzekeringsverplichtingen
1.034,5
852,8
Winstdelingen en kortingen
58,0
45,9
Kosten voor de verwerving van verzekerings- en beleggingscontracten
301,8
295,2
Kosten voor de verwerving van overige contracten
9,0
9,2
Financieringslasten
395,0
362,6
Overige operationele lasten
336,3
513,8
Totale lasten
3.935,3
4.199,7
Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
-486,1
1.056,4
Belastingen
-158,5
256,2
2.10.3
10,8
0,8
-316,8
801,0
Aandeelhouders van Delta Lloyd NV
-331,2
766,7
Belang derden
14,4
34,3
Nettoresultaat
-316,8
801,0
Netto verdiende premies
Opbrengst uit beleggingen
Lasten
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten 1) Nettoresultaat Toe te rekenen aan:
1) Het resultaat voor belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten bedraagt over het eerste halfjaar € 13,1 miljoen (2010: € 11,9 miljoen)
Winst per aandeel eerste halfjaar In euro Winst per gewoon aandeel voortgezette bedrijfsactiviteiten Winst per gewoon aandeel beëindigde bedrijfsactiviteiten
2011
2010
-2,04
4,62
0,06
-
Winst per gewoon aandeel inclusief beëindigde bedrijfsactiviteiten
-1,98
4,62
Verwaterde winst per gewoon aandeel voortgezette bedrijfsactiviteiten
-2,04
4,18
Verwaterde winst per gewoon aandeel beëindigde bedrijfsactiviteiten Verwaterde winst per gewoon aandeel inclusief beëindigde bedrijfsactiviteiten
0,06
-
-1,98
4,18
De vergelijkende cijfers 2010 zijn aangepast in de geconsolideerde winst- en verliesrekening en de winst per aandeel als gevolg van het rubriceren per 30 juni 2011 van de Duitse activiteiten als aangehouden voor verkoop, waardoor alle baten en lasten (inclusief de daarbij behorende belastingen) in de post 'Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten' zijn
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 11
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
verantwoord.
2.3 Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Nettoresultaat
-316,8
801,0
-185,3
56,4
Niet-gerealiseerde resultaten Waardeveranderingen van financiële instrumenten aangehouden voor verkoop Overboeking van reële waardeverandering m.b.t. DPF contracten naar voorzieningen
10,4
-3,3
Bijzondere waardeverminderingen uit eigen vermogen
40,0
48,9
-91,1
-127,1
Realisatie van herwaarderingen van financiële instrumenten aangehouden voor verkoop Reële-waardeveranderingen deelnemingen
-8,8
5,4
Totaal belastingeffect
11,2
-18,9
Totaal niet-gerealiseerde resultaten
-223,6
-38,7
Totaal resultaat
-540,4
762,3
-541,6
744,4
Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van Delta Lloyd NV Belang derden Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
1,2
17,9
-540,4
762,3
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 12
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.4 Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen eerste halfjaar In miljoenen euro
Gewone Preferen Agiores Herwaar Overige Aandele Ingehou aandele te n aandele
Totaal
Belang
Totaal
erve derings- reserves nden aandele reserves optiepla winsten n-kapita
derden
eigen vermoge
n
n
al en
n
reserves
1)
33,1
-
357,4
464,8
39,8
-
2.996,5
3.891,7
320,1
4.211,8
Totaal niet-gerealiseerde resultaten
-
-
-
-22,3
-
-
-
-22,3
-16,4
-38,7
Resultaat over periode
-
-
-
-
-
-
766,7
766,7
34,3
801,0 -67,6
Per 1 januari 2010
Uitkering slotdividend 2009
0,2
-
-0,2
-
-
-
-67,6
-67,6
-
Minderheidsbelang in uitbetaling dividend 2009
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Inkoop eigen aandelen
-
-
-
-
-
-
-9,2
-9,2
-
-9,2
Indirect gehouden eigen aandelen in investmentfunds voor eigen risico
-
-
-
-
-
-
-1,8
-1,8
-
-1,8
Indirect gehouden eigen aandelen in investmentfunds voor rekening en risico van polishouders
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0,3
-
0,3
-
0,3
33,3
-
357,2
442,5
39,8
0,3
3.684,6
4.557,6
338,1
4.895,7
Voorwaardelijk toegekende aandelen Per 30 juni 2010
33,5
-
357,0
737,8
39,8
0,9
3.452,3
4.621,3
334,2
4.955,5
Totaal niet-gerealiseerde resultaten
-
-
-
-210,4
-0,0
-
-
-210,4
-13,2
-223,6
Resultaat over periode
-
-
-
-
-
-
-331,2
-331,2
14,4
-316,7
0,4
-
-0,4
-
-
-
-70,2
-70,2
-
-70,2
Indirect gehouden eigen aandelen in investmentfunds voor eigen risico
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Indirect gehouden eigen aandelen in investmentfunds voor rekening en risico van polishouders
-
-
-
-
-
-
5,6
5,6
-
5,6
-
-
-
-
-
1,1
-
1,1
-
1,1
33,9
-
356,6
527,4
39,8
2,1
3.056,5
4.016,3
335,4
4.351,7
Per 1 januari 2011
Uitkering slotdividend 2010
Voorwaardelijk toegekende aandelen Per 30 juni 2011 1) Toekomend aan aandeelhouders Delta Lloyd NV
Op 17 juni 2011 heeft de betaling en levering van aandelen plaatsgevonden in het kader van het dividend over 2010 ad € 0,60 per aandeel. 29,4% van de aandeelhouders heeft gekozen voor een dividend in aandelen. In verband hiermee zijn 1.860.349 gewone aandelen als stockdividend uitgegeven ten laste van de agioreserve (€ 0,4 miljoen). De resterende 70,6% heeft het dividend in contanten ontvangen (€ 70,2 miljoen). De mutatie voorwaardelijk toegekende aandelen van € 1,1 miljoen in het aandelenoptieplan betreft een waardemutatie van € 0,4 miljoen in bestaande toekenningen en € 0,7 miljoen aan nieuwe toekenningen.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 13
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.5 Verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht Verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht eerste halfjaar In miljoenen euro Netto kasstroom uit operationele activiteiten Netto kasstroom uit operationele activiteiten van te verkopen bedrijfsactiviteiten Totaal
2011
2010
-1.301,7
336,6
-41,7
-300,4
-1.343,3
36,2
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten
-5,2
-3,2
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten van te verkopen bedrijfsactiviteiten
-0,1
-0,2
Totaal
-5,3
-3,4
1.157,6
-121,6
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten van te verkopen bedrijfsactiviteiten Totaal Netto toename/afname in liquide middelen en banksaldi Netto toename/afname in liquide middelen en banksaldi van te verkopen bedrijfsactiviteiten Liquide middelen en banksaldi aan het begin van het jaar Netto toename/afname in liquide middelen en banksaldi Liquide middelen en banksaldi aan het einde van de periode
-
0,6
1.157,6
-121,0
-149,3
211,9
-41,8
-300,1
1.197,7
1.500,8
-149,3
211,9
1.048,4
1.712,7
Liquide middelen en banksaldi van te verkopen bedrijfsactiviteiten aan het begin van het jaar
159,6
397,3
Netto toename/afname in liquide middelen en banksaldi van te verkopen bedrijfsactiviteiten
-41,8
-300,1
Liquide middelen en banksaldi van te verkopen bedrijfsactiviteiten aan het einde van de periode
117,8
97,3
Liquide middelen en banksaldi aan het einde van de periode
1.166,2
1.809,9
Liquide middelen en banksaldi geconsolideerde jaarrekening
1.047,4
1.712,7
Liquide middelen en banksaldi rekening risico polishouder Liquide middelen en banksaldi van te verkopen bedrijfsactiviteiten Liquide middelen en banksaldi aan het einde van de periode
1,0
-
117,8
97,3
1.166,2
1.809,9
2.6 Samenvatting grondslagen voor financiële verslaggeving en consolidatie Delta Lloyd NV is een in Nederland opgerichte en gevestigde naamloze vennootschap. Het adres van de vennootschap is Amstelplein 6, 1096 BC Amsterdam. Samen met haar dochterondernemingen (hierna gezamenlijk te noemen Delta Lloyd Groep) ontplooit Delta Lloyd NV activiteiten op het gebied van levensverzekeringen, pensioenverzekeringen, langlopende spaarproducten, schadeverzekeringen, bancaire activiteiten en vermogensbeheer. De activiteiten worden verricht via dochterondernemingen, deelnemingen en branches in Nederland, België en Duitsland. Aviva plc met hoofdkantoor in Londen, was tot 3 november 2009 indirect de houder van het gehele gewone aandelenkapitaal van Delta Lloyd NV. Op 3 november 2009 is via een beursgang 38,1% bij derden geplaatst. Nadat begeleidende banken gebruik hebben gemaakt van de overtoewijzingsoptie is dat percentage gestegen tot 41,1% van het gewone aandelenkapitaal. Na herplaatsing van 25 miljoen gewone aandelen door Aviva plc op 6 mei 2011 en een aantal kleine verhogingen in het aantal geplaatste gewone aandelen als gevolg van het toekennen van keuzedividend in 2010 en 2011 is het indirecte belang dat Aviva plc in Delta Lloyd NV heeft per 30 juni 2011, 42,2%
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 14
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
van het gewone aandelenkapitaal en 39,5% van de gewone en preferente aandelen. Daarnaast houdt Fonds NutsOHRA alle geplaatste preferente aandelen A en daarmee een stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 7,2%.
2.6.1 Gehanteerde grondslagen Het verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 van Delta Lloyd Groep is opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse Financiële Verslaggeving', uitgegeven door de International Accounting Standards Board (‘IASB') en aanvaard door de Europese Unie. Het verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 bevat niet alle financiële informatie en dient derhalve gelezen te worden in samenhang met de jaarrekening 2010 van Delta Lloyd Groep. Er heeft geen accountantscontrole plaatsgevonden op dit halfjaarverslag, maar wel een beoordeling door de accountant. De gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en de berekeningsmethoden bij het opstellen van het verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 zijn in overeenstemming met de jaarrekening 2010 van Delta Lloyd Groep (zie http://verslag.deltalloydgroep.com/), behalve de in deze paragraaf genoemde nieuwe en amendementen op IFRS standaarden en IFRIC-interpretaties welke vanaf 1 januari 2011 in de Europese Unie verplicht zijn geworden. Toepassing van de nieuwe en amendementen op IFRS standaarden en IFRIC-interpretaties heeft geen effect gehad op de financiële uitkomsten. Alle bedragen luiden in miljoenen euro tenzij anders vermeld. In tabellen opgenomen berekeningen zijn gebaseerd op niet afgeronde bedragen; er kunnen zich derhalve afrondingsverschillen voordoen. Nieuwe en amendementen op IFRS standaarden en IFRIC-interpretaties welke vanaf 1 januari 2011 worden toegepast Aanpassing van IAS 24 Verbonden partijen – toelichting Deze aanpassing betreft een vereenvoudiging van toelichtingsvereisten door overheid gerelateerde entiteiten en verduidelijkt de definitie van een verbonden partij. Deze aanpassing heeft geen invloed gehad op Delta Lloyd Groep. Amendement op IFRIC 14 Interpretatie van IAS 19, Personeelsbeloningen IFRIC 14 is een interpretatie van IAS 19, Personeelsbeloningen. Het amendement heeft alleen gevolgen als de pensioenvoorziening van een entiteit onder de minimum vereiste dekkingsgraad raakt en vervroegde betalingen doet om dit te herstellen. De wijziging staat de entiteit toe om het voordeel van een dergelijke betaling als actief op te nemen. Dit amendement heeft geen invloed gehad op Delta Lloyd Groep.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 15
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
IFRIC 19 Aflossing financiële verplichtingen met eigen-vermogensinstrumenten Deze interpretatie verduidelijkt de vereisten van IFRS wanneer een entiteit met zijn schuldeiser heronderhandelt over de condities van een financiële verplichting en de schuldeiser akkoord gaat met gehele of gedeeltelijke aflossing van de financiële verplichting in aandelen van de onderneming of andere eigen-vermogensinstrumenten. Deze interpretatie heeft geen invloed gehad op Delta Lloyd Groep. Aanpassing van IAS 32 Financiële instrumenten – Presentatie (verplicht voor boekjaren beginnend vanaf 1 februari 2010) De aanpassing gaat in op de administratieve verwerking van uitgegeven rechten (rechten, opties en warrants) die in een andere valuta zijn dan de functionele valuta van de uitgevende entiteit. Voorheen werden dergelijke rechten behandeld als een derivaat, echter met de aanpassing van IAS 32 moeten, indien aan een aantal vereisten wordt voldaan, dergelijke uitgegeven rechten als eigen vermogen worden geclassificeerd. Delta Lloyd Groep geeft alleen rechten uit in haar eigen functionele valuta, waardoor deze aanpassing geen invloed heeft. Op 18 februari 2011 heeft de Europese Unie de Annual improvements 2010 aanvaard. Delta Lloyd Groep past deze aanpassingen toe vanaf 1 januari 2011. Annual improvements 2010 Dit betreffen aanpassingen in IFRS 1 ‘Eerste toepassing IFRS’, IFRS 3 ‘Business Combinations’, IFRS 7 ‘Financiële Instrumenten: toelichtingen’, IAS 1 ‘Presentatie van de jaarrekening’, IAS 27 ‘Geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening’, IAS 34 ‘Tussentijdse financiële verslaglegging’ en IFRIC 13 ‘Loyaliteitsprogramma’s’. Deze aanpassingen hebben geen materiële invloed op het resultaat en vermogen van Delta Lloyd Groep aangezien het hoofdzakelijk toelichtingen betreft. Gedurende het eerste halfjaar van 2011 heeft de IASB de volgende nieuwe en herziene standaarden en amendementen uitgebracht, welke voor Delta Lloyd Groep van toepassing worden op 1 januari 2013, mits niet anders aangegeven, aanvaard door de Europese Unie en niet voor vervroegde toepassing wordt gekozen.
• • • • • • • •
IFRS 10 Geconsolideerde financiële verslagen;
•
Amendement op IAS 12 voor latente belastingen inzake invorderbaarheid van onderliggende vastgoedbeleggingen (verplicht per 1 januari 2012).
IFRS 11 Joint arrangements; IFRS 12 Toelichting op belangen in andere entiteiten; IFRS 13 Reële waardebepaling; IAS 19 Personeelsbeloningen; IAS 27 Enkelvoudige jaarrekening; IAS 28 Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures; Amendementen op IAS 1 inzake presentatie van items in het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten;
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 16
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Delta Lloyd Groep is momenteel bezig met het analyseren van de mogelijke gevolgen van deze nieuwe en herziene standaarden en amendementen.
2.6.2 Gebruik van aannames en schattingen Het opstellen van het verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag brengt met zich mee dat Delta Lloyd Groep aannames, schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de gerapporteerde posten in de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening, en op de voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen per de datum van het halfjaarbericht. Het betreft met name aannames, schattingen en veronderstellingen in het kader van het vaststellen van voorzieningen uit hoofde van verzekeringscontracten (inclusief langleven risico) en voor dubieuze debiteuren, het bepalen van de reële waarde van activa en passiva, het vaststellen van bijzondere waardeverminderingen (onder andere goodwill), personeelsbeloningen en geactiveerde acquisitiekosten. De schattingen en veronderstellingen met betrekking tot actuele feiten, gebeurtenissen en, tot op zekere hoogte, toekomstige gebeurtenissen en handelingen zijn naar het beste weten van het management gemaakt. De feitelijke uitkomsten kunnen uiteindelijk, en mogelijk in belangrijke mate, afwijken van die schattingen. Tussentijdse resultaten zijn niet noodzakelijkerwijs indicatief voor de volledige jaarresultaten.
2.6.3 Bijzondere waardeverminderingen Activa worden getoetst op bijzondere waardevermindering wanneer gebeurtenissen of wijzigingen in omstandigheden erop wijzen dat de boekwaarde mogelijk niet realiseerbaar is. Bijzondere waardeverminderingen op aandelen en goodwill kunnen niet worden teruggedraaid in toekomstige perioden. Griekse staatsobligaties Op 21 juli werd door de Europese Unie een ondersteuningsprogramma voor Griekenland bekend gemaakt. Over de aangereikte alternatieven in dit programma bestaat nog onduidelijkheid. Naar aanleiding van dit programma heeft Delta Lloyd Groep besloten om een bijzondere waardevermindering te verwerken op haar Griekse staatsobligaties die geclassificeerd zijn als beschikbaar voor verkoop en die een aflossingsdatum hebben op of voor 2020, waarbij de cumulatieve ongerealiseerde verliezen worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. Deze obligaties worden alleen bij de Duitse levensverzekeraar aangehouden. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering op de Griekse staatsobligaties is voorzichtigheidshalve geen rekening gehouden met een eventueel compenserend effect uit winstdeling aan polishouders. Dit mede door het feit dat de rechten tot en omvang van winstdeling pas op 31 december wordt vastgesteld.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 17
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.7 Risicomanagement Instabiliteit financiële markten Naar aanleiding van de omslag van de beleidsvoering van de ECB steeg de rente voor korte looptijden gedurende het tweede kwartaal. De stijging van de rente voor middellange looptijden, die te zien was aan het eind van 2010 en de eerste maanden van 2011, werd daarentegen een halt toegeroepen. Redenen hiervoor waren onder andere een forse correctie in prijzen van energie (daling), oplaaiende onrust in Europa en verslechterde economische cijfers. Ook voor de zeer lange looptijden stegen de rentes tot het niveau van de middellange rente. Door deze ontwikkeling vond een vervlakking van de rentecurve plaats. Na een korte periode van ogenschijnlijke rust liepen risicovergoedingen tussen verschillende overheden in Europa met name in mei en juni fors op. In mei kwam overeenstemming over een hulppakket van € 78 miljard voor Portugal. Daarna ontwikkelden zich grote problemen over de financiering van de schuld van Griekenland, die middels een pakket vanuit de EU en IMF gedeeltelijk aangepakt zijn. Er blijft echter onzekerheid bestaan over een eventuele herstructurering van de uitstaande schuld. Het verlengen van looptijden of het terugschroeven van couponrentes behoort tot de mogelijke maatregelen. Hierbij is er druk vanuit de politiek om de private sector te betrekken in het dragen van een deel van het verlies. De kapitaalmarkt zal nog geruime tijd volatiel blijven waarbij landenspreads verder uit elkaar kunnen gaan lopen. Voorts is het goed mogelijk dat er gedurende het jaar nieuwe verlagingen van de kredietwaardigheid (rating) van diverse landen binnen de Eurozone plaatsvinden. In Nederland wordt hard gewerkt aan een nieuw pensioenakkoord, waarbij de beleggings- en langlevenrisico’s anders verdeeld worden tussen de deelnemers van pensioenfondsen. De veranderende pensioenafspraken zouden kunnen leiden tot een verandering van de rente voor lange looptijden, omdat er minder urgentie is voor pensioenfondsen om dit risico af te dekken. Op de aandelenmarkten werd een periode van toenemend optimisme over een wereldwijd herstel (Azië, VS, Noord Europa) gevolgd door dalingen vanwege zorgen over de schuldencrisis in Europa, het haperend economische herstel in de VS, het naderende einde van Quantitative Easing 2 (een opkoopprogramma voor staatsleningen), lagere economische groei in Japan vanwege de nucleaire ramp en de monetaire verkrapping in China. De AEX noteerde sinds de start van het jaar een verlies van 5% en deed het daarmee slechter dan de Europese beurs (de Euro Stoxx 50 steeg bijvoorbeeld 1,5%).
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 18
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Het risicomanagement van Delta Lloyd Groep Renterisico Alle beleggingen en instrumenten brengen een risico met zich mee. Het rendement op de activa kan zich anders ontwikkelen dan de rendementen die worden gehanteerd voor het verdisconteren van de verplichtingen. Delta Lloyd Groep bepaalt haar voorzieningen voor levensverzekeringen op basis van de collateralised AAA curve, terwijl de activa uit verschillende beleggingsinstrumenten bestaan. De collateralised AAA curve wordt opgebouwd uit ongeveer 400 obligaties, die voldoen aan bepaalde criteria. Een relatief groot gedeelte van deze obligaties werd uitgegeven door Spaanse spaarbanken in de vorm van speciale obligaties ('Cedulas'). Door de onzekerheid over de positie van Spanje in het algemeen, maar ook van de Spaanse spaarbanken in bijzonder, is er onrust ontstaan ten aanzien van de kredietwaardigheid van deze obligaties. Dit heeft in 2010 en het eerste kwartaal van 2011 geleid tot een oplopend verschil van de collateralised curve met andere rente curves. Gedurende maart 2011 hebben de Cedulas een lagere kredietwaardigheidbeoordeling gekregen, waardoor een aantal obligaties niet langer voldoet aan de gestelde AAA criteria. Per einde van het eerste kwartaal zijn deze obligaties daarom niet meer in de collateralised AAA curve opgenomen. Dit heeft tot gevolg dat de collateralised AAA curve ten opzichte van 31 december 2010 met 57 basispunten gedaald is op de 10-jaarsrente. De lagere curve resulteert in hogere voorzieningen voor levensverzekeringen en daarmee een lager eigen vermogen. Teneinde het renterisico terug te brengen heeft Delta Lloyd Groep besloten de looptijd van haar vastrentende beleggingen te verhogen en de asset mix te wijzigen ten gunste van vastrentende beleggingen. Kredietrisico Delta Lloyd Groep heeft haar obligatiepositie in Ierland en Zuid-Europese (semi-)overheidsschuld teruggebracht naar € 1,0 miljard, ten opzichte van € 1,2 miljard ultimo 2010. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de uitstaande obligatieposities eigen risico per 30 juni 2011 in (semi)overheidsschuld. Van deze obligaties is € 826,2 miljoen geclassificeerd als ‘financiële beleggingen niet aangehouden voor handelsdoeleinden’, het restant is geclassificeerd als voor verkoop beschikbare financiële activa. Het ongerealiseerde verlies op deze voor verkoop beschikbare staatsobligaties bedraagt € 22,5 miljoen (ultimo 2010: € 29,7 miljoen). De tabel is inclusief de uitstaande posities van de Duitse activiteiten die per 30 juni gerubriceerd zijn als aangehouden voor verkoop voor een bedrag van € 156,0 miljoen (ultimo 2010: € 167,3 miljoen). De portefeuille Griekse staatsobligaties bij Delta Lloyd Groep die wordt geclassificeerd als beschikbaar voor verkoop heeft een reële waarde van € 20,3 miljoen (ultimo 2010: € 41,5 miljoen) en wordt volledig bij Delta Lloyd Duitsland aangehouden. De Griekse staatsobligaties geclassificeerd als niet aangehouden voor handelsdoeleinden met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening heeft een reële waarde van € 31,6 miljoen (ultimo 2010: € 77,3 miljoen). Op basis van recente ontwikkelingen heeft Delta Lloyd Groep geconcludeerd dat er voldoende objectieve bewijslast aanwezig is om op 30 juni 2011 een bijzondere waardevermindering op een deel van de Griekse
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 19
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
staatsobligaties uit te voeren van € 11,4 miljoen. De bijzondere waardevermindering is gelijk aan het ongerealiseerde verlies op de Griekse staatsobligaties met een einddatum op of voor 2020. Als gevolg hiervan zijn deze ongerealiseerde verliezen nu opgenomen in de winst- en verliesrekening in plaats van in de herwaarderingsreserve. Op de Griekse staatsobligaties geclassificeerd als beschikbaar voor verkoop met een einddatum na 2020 en de overige Zuid-Europese landen en Ierland heeft geen bijzondere waardevermindering plaatsgevonden omdat er op dit moment geen reden is om aan te nemen dat de rentebetalingen en aflossingen niet normaal zullen plaatsvinden. Positie in (semi-) overheidsobligaties per 30 juni 2011 In miljoenen euro
Positie per 30 juni
Positie per 31
2011
december 2010
Griekenland
51,9
118,8
Spanje
99,5
88,1
-
20,4
Portugal Ierland
19,7
34,6
Italië
826,8
893,2
Totaal (semi-) overheidsobligaties
997,9
1.155,1
Delta Lloyd Groep heeft een deel van het default risico op de bovengenoemde (semi-)overheidsobligaties afgedekt middels credit default swaps. Per 12 juli bedraagt dit circa de helft van het bovengenoemde default risico. Niet meegenomen in het overzicht is een bedrag van € 179,5 miljoen (ultimo 2010: € 179,7 miljoen), dit zijn leningen op schuldbekentenis die Delta Lloyd Duitsland in de Spaanse semi-overheden heeft. Gezien de waardering tegen marktwaarde van de IFRS balans van Delta Lloyd Groep zijn zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde resultaten van de totale obligatieportefeuille uiteindelijk opgenomen in het eigen vermogen. Risicomanagement is stevig verankerd in de organisatie van Delta Lloyd Groep, waarbij voortdurend wordt gestreefd naar een optimale balans tussen risico en rendement. Diversificatie in meerdere beleggingscategorieën is van groot belang in volatiele markten. Delta Lloyd Groep heeft haar posities in verschillende beleggingscategorieën aangepast, met een verschuiving naar beleggingen in overheidsobligaties en hypotheken.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 20
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Vastgoedrisico De vastgoedportefeuille van Delta Lloyd Groep is gespreid over verschillende categorieën: woningen, parkeergarages, winkelcentra en commercieel vastgoed. Een deel is direct belegd en een deel via fondsen. De bezettingsgraad in de portefeuille commercieel vastgoed is over het afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven en ligt nog steeds boven het gemiddelde in Nederland. Delta Lloyd Groep meent dat er op de huizenmarkt nog steeds sprake is van verhoogde risico's. Het consumentenvertrouwen is relatief laag, er bestaat onzekerheid over het voortbestaan van de hypotheekrente-aftrek en de mogelijkheden voor het verstrekken van nieuwe hypotheken worden beperkt door nieuwe regelgeving. De funding van hypotheken is onder meer moeilijker geworden vanwege de voorgestelde ongunstige behandeling van Mortgage Backed Securities onder het Basel IIIen Solvency II regime. Het percentage wanbetalers op hypothecaire schulden bij Delta Lloyd Groep is echter laag. Delta Lloyd Groep is bijzonder waakzaam over de ontwikkelingen in de vastgoed en huizenmarkt. Kapitaalposities Het eigen vermogen (exclusief belang derden) op basis van IFRS daalde met € 605,0 miljoen met name door de daling van de collateralised AAA curve van 57 basispunten. Hierdoor kwam de IFRS solvabiliteitsratio uit op 293% (ultimo 2010: 313%) en de BIS ratio van de bank op 12,5% (ultimo 2010: 11,8%). De wettelijke solvabiliteit nam met 4% toe tot 203%, rekening houdend met de dividenduitkering in het tweede kwartaal. Voor toezichthoudende doeleinden wordt de solvabiliteit bewaakt op basis van de ECB AAA curve. Deze curve is in de eerste helft van 2011 ongeveer gelijk gebleven, de stijging op de 10-jaarsrente bedroeg gemiddeld 5 basispunten, maar kende een stijging van meer dan 30 basispunten voor de zeer lange termijn. Om inzicht te verschaffen in de gevoeligheid van het IFRS resultaat en eigen vermogen op bewegingen in de kapitaalmarkt worden onderstaand de gevolgen weergegeven van veranderingen in de belangrijkste kapitaalmarktgegevens. Gevoeligheidsanalyse op beleggingen In miljoenen euro
Effect op resultaat
Effect op eigen Effect op resultaat
Effect op eigen
voor belasting 30
vermogen 30 juni
voor belasting 31
vermogen 31
juni 2011
2011
december 2010
december 2010
Kredietrisico +50 bps
-140,5
-152,2
-148,6
-190,3
Kredietrisico -50 bps
147,8
163,4
148,6
190,3
Renterisico +100 bps
-1.825,6
-1.977,7
-1.707,5
-1.846,4
Renterisico -100 bps
2.309,8
2.489,0
2.144,6
2.309,8
Aandelenrisico +10%
61,3
457,5
17,8
421,5
Aandelenrisico -10%
-51,8
-447,5
-10,8
-414,2
Vastgoedrisico +10%
275,2
284,7
279,3
290,8
Vastgoedrisico -10%
-275,2
-284,7
-279,3
-290,8
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 21
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Gevoeligheidsanalyse op verplichtingen In miljoenen euro
Effect op resultaat
Effect op eigen Effect op resultaat
Effect op eigen
voor belasting 30
vermogen 30 juni
voor belasting 31
vermogen 31
juni 2011
2011
december 2010
december 2010
Kredietrisico +50 bps
2,5
4,8
3,2
5,1
Kredietrisico -50 bps
-2,5
-5,5
-3,2
-5,1
Renterisico +100 bps
1.912,8
1.934,0
1.657,8
1.662,6
Renterisico -100 bps
-2.552,5
-2.564,0
-2.161,7
-2.160,8
Aandelenrisico +10%
40,1
38,3
28,6
26,7
Aandelenrisico -10%
-46,1
-44,5
-35,3
-33,7
Vastgoedrisico +10%
-69,8
-69,8
-71,3
-71,3
Vastgoedrisico -10%
67,7
67,7
69,5
69,5
-59,9
-50,5
-73,4
-52,5
Kostenrisico +10% Langleven risico -5%
-168,8
-168,8
-154,7
-154,7
Sterfterisico +5%
148,6
148,5
137,9
137,9
Schaderisico +5%
-19,8
-19,8
-43,2
-43,2
De grootste wijzigingen ten opzichte van december 2010 doen zich voor bij het rente- en aandelenrisico. Doordat de collateralised AAA curve gedaald is ten opzichte van december 2010 neemt het effect van een 100 basispunten gevoeligheid van de rente op zowel de voorzieningen als de beleggingen toe, ondanks een betere afstemming van de duur van de beleggingen met de verplichtingen. Het effect op het resultaat en het eigen vermogen met betrekking tot aandelenrisico is toegenomen. Enerzijds is de totale aandelenportefeuille afgenomen, anderzijds is de impact van de garantievoorzieningen, die ook in deze analyse wordt meegenomen, toegenomen. Voldoen aan wet- en regelgeving In 2010 heeft Delta Lloyd Groep voor al haar merken het “Keurmerk Klantgericht Verzekeren” behaald. Dit is een kwaliteitskeurmerk dat staat voor de kwaliteit van de dienstverlening en de klantgerichtheid van de verzekeraar. Voor 2011 is een programma ingericht dat is gericht op het blijvend voldoen aan alle eisen van dit keurmerk. Branchebreed wordt een sterk toegenomen druk van de toezichthouders ervaren, als direct gevolg van de golf van internationale en nationale wetgeving, in het bijzonder de EU Solvency II Directive. Andere belangrijke voorbeelden zijn (niet limitatief) het branchebrede thema Klant Belang Centraal waaraan de AFM allerlei onderzoeken ophangt, de ophanden zijnde wijzigingen in de provisieregels, wijzigingen in de regels voor hypotheekverstrekking, produkt review en de invoering van de nieuwe regels rondom beheerst beloningsbeleid. Daarbij worden door de diverse toezichthouders meer onderzoeken uitgevoerd en vragen gesteld. De toezichthouders eisen meer en meer dat de effectiviteit van compliance maatregelen moet worden aangetoond. Delta Lloyd Groep conformeert zich aan de veranderende wetgeving en eisen en alloceert daaraan de vereiste middelen. Het proces van het testen en documenteren van de effectiviteit van geselecteerde
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 22
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
controls wordt momenteel bij alle bedrijfsonderdelen uitgerold in het kader van de implementatie van Solvency II. Tevens heeft Delta Lloyd Groep een Toezichthoudersdesk ingericht die de beantwoording van alle vragen en de coördinatie van de onderzoeken door de toezichthouders regelt en als eerste aanspreekpunt functioneert. De nieuwe regelgeving Solvency II voor verzekeringsbedrijven die in de Europese Unie actief zijn, zal vermoedelijk in 2013 of 2014 worden ingevoerd. Onder Solvency I wordt de solvabiliteit berekend op basis van de omvang van de verplichtingen, terwijl dit onder Solvency II bepaald wordt op basis van alle balans- en operationele risico’s. Delta Lloyd Groep bereidt zich hierop voor door het interne risicomanagement en de interne controle op een hoger niveau te brengen, de bestaande processen te testen en verbeteringen door te voeren. Solvency II gaat uit van economische principes voor de waardering van activa en verplichtingen. Het is een risicogebaseerd systeem waarbij risico op consistente wijze wordt gemeten. De kapitaaleisen zijn hier direct van afhankelijk. Solvency II dwingt de markt tot meer uniformiteit en dus meer eenvoud. Dat strookt met de aangescherpte strategie van Delta Lloyd Groep waarin eenvoud centraal staat. Daarnaast zorgt Solvency II voor een betere bescherming van de consument, omdat verzekeraars allemaal aan dezelfde nieuwe regels moeten voldoen. Zo draagt de nieuwe regelgeving ook bij aan het opbouwen en vasthouden van vertrouwen in de sector. Distributievergoedingen Delta Lloyd Groep wordt geconfronteerd met externe ontwikkelingen met betrekking tot de distributievergoedingen van verzekeraars. Dit betreft met name het verbod op provisies voor tussenpersonen dat hoogst waarschijnlijk per 1 januari 2013 ingaat voor complexe financiële producten zoals levensverzekeringen, arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en hypotheken. Er is een ruime Kamermeerderheid die daartoe medio juni heeft besloten. Provisies zijn nu verwerkt in de bruto prijs van deze producten voor de klant. Minister De Jager heeft voorgesteld om met ingang van 2012 winstcommissie en bonussen voor gevolmachtigden te verbieden. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen particuliere- en zakelijke verzekeringen. Delta Lloyd Groep heeft een belangrijk deel van de schadeportefeuille ondergebracht in het volmachtkanaal. De ontwikkelingen leiden bij het intermediairkanaal tot onrust, onzekerheid en snelle aanpassing van het bedrijfsmodel. Het risico voor Delta Lloyd Groep is dat een aantal met haar samenwerkende tussenpersonen mogelijk niet meer levensvatbaar is en dat de algehele productie en portefeuille zal teruglopen. Verder heeft Delta Lloyd Groep een multi-channel strategie ingezet. De oprichting van de Commerciële Divisie moet leiden tot een afgewogen distributiestrategie met voldoende aandacht voor bediening van het intermediairkanaal en borging van verplichtingen en wet- en regelgeving. De voorgestelde wijzigingen kunnen grote veranderingen in de bestaande financiële dienstverlening teweeg brengen door andere marktverhoudingen, verdienmodellen en marktpartijen. De impact van de wet- en regelgeving op de labels is verschillend, maar binnen ieder kanaal zijn kansen onderkend.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 23
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Bij vermogensbeheerders is de huidige praktijk dat zij een distributievergoeding aan banken en online platforms betalen voor het op het schap krijgen van hun producten, de zogenoemde retrocessie vergoeding. Deze distributievergoeding verhalen de vermogensbeheerders op de klant door deze kosten in de beheervergoeding te versleutelen. Fondshuizen zijn in toenemende mate voor hun inkomsten afhankelijk van slechts een paar belangrijke fondsen, terwijl het gros van de fondsen doorgaans een zeer beperkt beheerd vermogen heeft. Minister De Jager van Financiën heeft de intentie aangegeven om de retrocessie vergoeding te gaan verbieden. De afschaffing van deze vergoeding zal veel tijd vergen, omdat er belangrijke juridische componenten aan zitten. Aan de andere kant zullen klanten van vermogensbeheerders hiervan profiteren, door een combinatie van standaardisatie en vereenvoudiging van informatie. Het risico voor Delta Lloyd Groep is dat het wegvallen van de retrocessie niet of niet voldoende snel gecompenseerd kan worden in het verdienmodel.
2.8 Segmentinformatie 2.8.1 Wijzigingen segmentatiebasis De segmentactiviteiten, de segmentbasis en de grondslag voor de waardering en bepaling van het operationeel resultaat zijn ongewijzigd ten opzichte van de jaarrekening 2010.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 24
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.8.2 Resultaten per segment Baten en resultaat in het eerste halfjaar 2011 In miljoenen euro
Leven
Schade
Bank
Asset
Overige
Eliminaties
Totaal
Management Baten Bruto geboekte premies
2.142,7
872,2
-
-
-
-
3.014,9
Netto verdiende premies
2.120,8
705,6
-
-
-
-
2.826,4
8,9
14,4
40,0
71,5
27,7
-47,2
115,3
516,9
33,5
198,9
15,1
251,4
-74,3
941,5
70,0
-
-
-
0,5
-
70,6
238,6
9,2
0,1
-
3,6
-
251,4
-
-
0,8
-
-
-
0,8
Waardemutaties uit beleggingen niet aangehouden voor handelsdoeleinden
-504,3
-3,8
-3,7
-2,2
-134,5
-
-648,6
Gerealiseerde winsten en verliezen op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar
95,2
-4,5
0,4
-
-
-
91,0
-33,4
1,2
-1,1
-
-6,7
-
-40,0
-
-
-
-
-
-
-
Resultaat uit leningen en vorderingen
-2,2
-
-
-
-
-
-2,2
Bijzondere waardevermindering op leningen en vorderingen
-0,9
-
-7,6
-
-1,1
-
-9,6
0,3
-
3,3
-
-
-
3,6
Resultaat uit derivaten
-51,1
4,7
15,7
2,9
110,0
-
82,2
Overige opbrengsten uit beleggingen
-22,5
-
-
-
-0,2
-
-22,6
27,9
-0,2
-
-
0,2
-
28,0
334,6
40,0
206,6
15,9
223,3
-74,3
746,2
-0,2
-
1,3
-
-0,7
-2,5
-2,0
2.464,1
760,1
247,9
87,4
250,3
-124,0
3.685,9
45,3
3,0
42,4
22,7
10,7
124,0
-
2.418,8
757,1
205,5
64,8
239,7
-
3.685,9
Provisiebaten en ontvangen vergoedingen Opbrengst uit beleggingen Rentebaten Netto huuropbrengsten Dividend Waardemutaties uit beleggingen aangehouden voor handelsdoeleinden
Bijzondere waardevermindering op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar
Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen op leningen en vorderingen
Aandeel in winst / verlies na belastingen van deelnemingen Totaal opbrengst uit beleggingen Overige baten Totaal baten Totaal intercompany baten Baten van externe klanten Resultaat na belastingen en belang derden Operationeel resultaat na belastingen en belang derden
-301,2
8,9
17,3
18,7
-74,8
-
-331,2
191,7
18,5
14,3
20,3
-32,2
-
212,7
De totale baten in 2011 en 2010 zijn inclusief de baten van de beëindigde bedrijfsactiviteiten. In de winst- en verliesrekening worden deze gepresenteerd onder ‘resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten’. De bijzondere waardevermindering op de Griekse staatsobligaties van € 11,4 miljoen, zoals toegelicht in paragraaf 2.7, is opgetreden bij de Duitse levensverzekeraar en is daarom verwerkt in het segment Leven. De beëindigde bedrijfsactiviteiten van Duitsland hebben voornamelijk betrekking op het segment
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 25
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Leven en slechts in beperkte mate op het segment Overig. Baten en resultaat in het eerste halfjaar 2010 In miljoenen euro
Leven
Schade
Bank
Asset
Overige
Eliminaties
Totaal
Management Baten Bruto geboekte premies
2.016,6
875,1
-
-
-
-
2.891,7
Netto verdiende premies
1.998,7
710,1
-
-
-
-
2.708,9
9,9
7,6
40,5
69,2
38,4
-44,8
120,9
530,7
38,5
183,9
7,0
216,9
-64,7
912,4
66,3
-
-
-
4,2
-1,1
69,5
246,9
10,7
-
-
0,7
-
258,3
2,9
0,1
6,1
-
-1,9
-
7,2
Waardemutaties uit beleggingen niet aangehouden voor handelsdoeleinden
920,8
1,9
3,3
-
200,5
-
1.126,6
Gerealiseerde winsten en verliezen op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar
73,0
41,2
11,8
-
1,1
-
127,1
-37,9
-2,6
-
-
-8,3
-
-48,9
Provisiebaten en ontvangen vergoedingen Opbrengst uit beleggingen Rentebaten Netto huuropbrengsten Dividend Waardemutaties uit beleggingen aangehouden voor handelsdoeleinden
Bijzondere waardevermindering op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar Resultaat uit leningen en vorderingen
12,2
-
-0,6
-
-0,4
-
11,2
Resultaat uit derivaten
542,6
-2,3
-27,2
-
-218,1
-
295,0
Overige opbrengsten uit beleggingen
-30,7
-
-0,5
-
-3,7
-
-34,8
-4,2
-0,5
1,7
-
830,9
-835,1
-7,1
2.322,7
87,0
178,6
7,0
1.022,0
-900,8
2.716,5
-
27,4
0,3
0,4
-
15,9
-1,0
43,0
4.358,7
805,1
219,6
76,3
1.076,3
-946,7
5.589,3
78,5
0,4
31,3
14,4
822,1
946,7
-
4.280,2
804,7
188,3
61,9
254,2
-
5.589,3
Aandeel in winst / verlies na belastingen van deelnemingen Totaal opbrengst uit beleggingen Overige baten Totaal baten Totaal intercompany baten Baten van externe klanten Resultaat na belastingen en belang derden Operationeel resultaat na belastingen en belang derden
736,3
87,8
-2,4
13,5
766,6
-835,1
766,7
119,7
49,2
7,6
8,8
-18,7
-
166,6
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 26
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.8.3 Balans per segment Balans per segment per 30 juni 2011 In miljoenen euro
Leven
Schade
Bank
Asset
Overige
Eliminaties
Totaal
467,5
Management Activa Immateriële activa Beleggingen in deelnemingen Financiële beleggingen Vorderingen uit herverzekeringen
77,9
35,0
14,2
21,3
319,2
-
394,4
97,1
-0,0
0,2
-92,8
-
398,9
42.831,0
2.303,5
9.555,6
1.179,4
7.671,7
-2.786,6
60.754,6
408,3
200,1
-
-
-
-
608,5
Overige activa
4.955,1
779,6
408,2
418,1
2.563,1
-2.477,6
6.646,6
Totaal activa
48.666,8
3.415,3
9.978,0
1.618,9
10.461,2
-5.264,3
68.876,0
4.288,8
594,9
360,1
51,2
-943,2
-
4.351,7
34.723,2
2.179,2
-
-
-
-
36.902,3
557,6
97,8
1.565,6
162,8
5.685,5
-580,9
7.488,4
Overige verplichtingen
9.097,3
543,4
8.052,3
1.405,0
5.718,9
-4.683,4
20.133,6
Totaal verplichtingen
44.378,1
2.820,4
9.617,9
1.567,8
11.404,4
-5.264,3
64.524,3
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
48.666,8
3.415,3
9.978,0
1.618,9
10.461,2
-5.264,3
68.876,0
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
0,1
-
1,8
0,1
4,3
-
6,3
Immateriële activa
0,9
-
0,1
-
3,1
-
4,1
Totaal investeringen
1,0
-
1,9
0,1
7,3
-
10,4
Leven
Schade
Bank
Asset Management
Overige
Eliminaties
Totaal
471,0
Totaal eigen vermogen Verplichtingen Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten Leningen o.g.
Investeringen
Balans per segment per 31 december 2010 In miljoenen euro Activa Immateriële activa Beleggingen in deelnemingen Financiële beleggingen Vorderingen uit herverzekeringen
80,9
38,5
14,5
22,5
314,6
-
370,8
83,9
2,8
0,2
-82,2
-
375,4
43.596,0
2.257,5
9.627,6
917,9
7.765,9
-2.891,1
61.273,9
400,9
202,5
-
-
-
-
603,4
Overige activa
4.933,3
729,1
328,8
642,3
2.210,0
-2.379,9
6.463,7
Totaal activa
49.381,9
3.311,5
9.973,7
1.582,9
10.208,3
-5.270,9
69.187,4
4.818,9
596,3
334,9
111,2
-905,7
-
4.955,5
33.921,2
2.040,0
-
-
-
-
35.961,3
855,3
100,0
1.350,9
161,9
6.411,6
-585,8
8.294,0
Overige verplichtingen
9.786,5
575,2
8.287,9
1.309,8
4.702,4
-4.685,1
19.976,7
Totaal verplichtingen
44.563,0
2.715,2
9.638,8
1.471,7
11.114,0
-5.270,9
64.231,9
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
49.381,9
3.311,5
9.973,7
1.582,9
10.208,3
-5.270,9
69.187,4
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
3,7
-
3,0
0,3
10,7
-
17,6
Immateriële activa
3,5
-
0,3
25,0
-
-
28,8
Totaal investeringen
7,1
-
3,3
25,3
10,7
-
46,4
Totaal eigen vermogen Verplichtingen Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten Leningen o.g.
Investeringen
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 27
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.8.4 Resultaat aansluiting Het operationeel resultaat na belastingen en belang derden is als volgt met het resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten aangesloten: Resultaat aansluiting eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Operationeel resultaat na belastingen en belang derden
212,7
166,6
Belastingen
70,9
57,0
Belang derden
34,2
34,7
317,8
258,3
Operationeel resultaat voor belastingen en belang derden Lange termijn beleggingopbrengsten Actuele beleggingsopbrengsten na winstdeling Reële waardeveranderingen verplichtingen Niet-operationele posten Operationeel resultaat voor belastingen en belang derden van beëindigde bedrijfsactiviteiten Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
-256,2
-245,5
-48,6
1.101,3
-545,5
9,0
52,3
-55,2
-5,9
-11,5
-486,1
1.056,4
De ontwikkeling op de financiële markten leidde tot een aanzienlijk lagere actuele beleggingsopbrengst in de eerste helft van 2011 dan in de vergelijkbare periode 2010. Door bewegingen in de marktrente en de gevolgen van een lagere kredietwaardigheidbeoordeling van een aantal obligaties, is de collaterised AAA-curve afgenomen in 2011 ten opzichte van 2010. Dit resulteerde in een toename van de voorziening levensverzekeringen. Ten aanzien van de niet-operationele posten valt op te merken dat in 2010 de aanpassing van de disconteringsvoet voor pensioenverplichtingen een beduidend grotere negatieve invloed had op het resultaat dan de aanpassing in 2011. Aansluiting operationele kosten IFRS met management cost base eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Overige operationele lasten
336,3
513,8
Toerekening aan kosten voor de verwerving van verzekerings- en beleggingscontracten
113,3
115,2
Mutatie in overige voorzieningen Niet-operationele lasten Kosten van beëindigde bedrijfsactiviteiten Management cost base
7,2
-50,0
-41,6
-171,4
9,0
61,5
424,2
469,1
De niet-operationele lasten tonen een aanzienlijke mutatie in 2011 ten opzichte van 2010. Dit is onder meer het gevolg van de eerdere gemelde invloed van de disconteringsvoet voor pensioenverplichtingen alsmede de vorming van voorzieningen in 2010 ten laste van het resultaat. In 2010 bedroegen de kosten voor de opname van de reorganisatievoorziening Delta Lloyd Duitsland € 40,0 miljoen. De opname van de coulance regeling in het kader van maximalisatie van
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 28
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
beleggingsverzekeringen in de overige voorzieningen, leidde tot een last van € 21,7 miljoen in 2010.
2.9 Toelichting op balans 2.9.1 Financiële beleggingen Financiële beleggingen eigen risico In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
18.595,0
19.473,9
Aandelen
5.192,5
5.548,8
Derivaten
957,0
1.149,2
Schuldbewijzen
Leningen tegen reële waarde met verantwoording van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
5.962,2
6.331,5
Leningen en vorderingen tegen geamortiseerde kostprijs
13.903,2
16.001,6
Totaal financiële beleggingen
44.610,0
48.504,9
30 juni 2011
31 december 2010
Financiële beleggingen in schuldbewijzen eigen risico In miljoenen euro Beschikbaar voor verkoop Niet aangehouden voor handelsdoeleinden In handelsportefeuille Totaal schuldbewijzen
2.534,0
2.909,6
16.018,2
16.528,0
42,7
36,4
18.595,0
19.473,9
30 juni 2011
31 december 2010
4.527,0
4.967,7
662,4
577,9
Financiële beleggingen in aandelen eigen risico In miljoenen euro Beschikbaar voor verkoop Niet aangehouden voor handelsdoeleinden In handelsportefeuille Totaal aandelen
3,1
3,2
5.192,5
5.548,8
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 29
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Reële waarde van de beleggingen eigen risico naar categorieën per 30 juni 2011 In miljoenen euro
Op de balans
Tegen reële waarde
Tegen reële waarde
Beschikbaar voor
Totaal
gewaardeerd tegen
met verantwoording
met verantwoording
verkoop
2011
geamortiseerde van van kostprijs waarde-veranderingen waarde-veranderingen in resultaat voor
in resultaat niet voor
handels-doeleinden
handels-doeleinden
Schuldbewijzen
-
42,7
16.018,2
2.534,0
18.595,0
Aandelen
-
3,1
662,4
4.527,0
5.192,5
Derivaten
-
-
957,0
-
957,0
Leningen tegen reële waarde met verantwoording van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
-
-
5.962,2
-
5.962,2
Leningen en vorderingen tegen geamortiseerde kostprijs
14.590,4
-
-
-
14.590,4
Totaal
14.590,4
45,8
23.599,9
7.061,0
45.297,1
Beschikbaar voor verkoop
Totaal 2010
Reële waarde van de beleggingen eigen risico naar categorieën per 31 december 2010 In miljoenen euro
Op de balans gewaardeerd tegen
Tegen reële waarde met verantwoording
Tegen reële waarde met verantwoording
geamortiseerde
van
van
kostprijs waarde-veranderingen waarde-veranderingen in resultaat voor
in resultaat niet voor
handels-doeleinden
handels-doeleinden
Schuldbewijzen
-
36,4
16.528,0
2.909,6
19.473,9
Aandelen
-
3,2
577,9
4.967,7
5.548,8
Derivaten
-
-
1.149,2
-
1.149,2
Leningen tegen reële waarde met verantwoording van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
-
-
6.331,5
-
6.331,5
Leningen en vorderingen tegen geamortiseerde kostprijs
16.639,0
-
-
-
16.639,0
Totaal
16.639,0
39,6
24.586,6
7.877,3
49.142,4
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 30
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Derivaten eigen risico In miljoenen euro
Nominale /
Reële
contract-wa
waarde
arde 30 juni 2011
actief 30 juni 2011
Nominale /
Reële
Reële
waarde contract-wa
Reële
waarde
waarde
arde 31 december
actief 31 december
passief 31 december
2010
2010
2010
passief 30 juni 2011
Valutacontracten OTC Termijncontracten Rente- en valutaswaps Totaal valutacontracten
1.266,0
23,3
13,8
2.076,7
22,6
47,6
-
128,2
128,2
-
139,2
139,2
1.266,0
151,5
142,0
2.076,7
161,7
186,7
Rentecontracten OTC Termijncontracten Rente- en valutaswaps aangehouden voor fair value hedge accounting Rente- en valutaswaps niet aangehouden voor fair value hedge accounting Opties
-
-
-
-
-
0,1
2.762,8
93,3
34,7
2.094,2
94,1
62,0
13.670,8
261,4
689,1
12.672,4
444,5
801,2
9.100,0
191,9
2,1
8.350,0
199,0
-
0,6
Beursgenoteerd Futures
459,0
4,5
-
-
-
Opties
550,0
18,1
-
550,0
19,6
-
26.542,6
569,1
725,9
23.666,6
757,2
863,9
1.604,1
196,9
155,2
1.242,1
159,7
209,3
1.462,5
2,0
-
373,4
-0,3
-
182,4
3,6
-
182,8
11,7
-
3.249,0
202,6
155,2
1.798,3
171,1
209,3
Totaal rentecontracten Aandelen- / indexcontracten OTC Opties Beursgenoteerd Futures Opties Totaal aandelen- / indexcontracten Credit default swaps Totaal
752,2
33,8
13,8
780,9
59,2
24,7
31.809,7
957,0
1.036,8
28.322,5
1.149,2
1.284,7
Cumulatieve waardeverminderingen op voor verkoop beschikbare schuldbewijzen In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
Per 1 januari
22,6
33,7
Bijzondere waardeverminderingen in de periode
12,7
1,7
-
-0,8
Verkopen
-1,3
-12,0
Per einde periode
34,0
22,6
30 juni 2011
31 december 2010
1.033,5
1.168,9
Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen in boekjaar
Cumulatieve waardeverminderingen op voor verkoop beschikbare aandelen In miljoenen euro Per 1 januari Bijzondere waardeverminderingen in de periode Verkopen Gereclassificeerd naar activa aangehouden voor verkoop Per einde periode
27,3
117,4
-39,4
-252,9
-8,4
-
1.013,0
1.033,5
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 31
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Cumulatieve waardeverminderingen op leningen en vorderingen tegen geamortiseerde kostprijs In miljoenen euro Per 1 januari Bijzondere waardeverminderingen in de periode Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen in de periode Definitief oninbaar Verkopen Overige Per einde periode
30 juni 2011
31 december 2010
87,9
86,2
9,2
20,6
-3,3
-6,7
-
0,8
-3,4
-12,9
4,1
-
94,5
87,9
2.9.2 Beleggingen voor rekening risico polishouder Boekwaarde van de aan de unit-linked verplichtingen verbonden financiële beleggingen In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
Schuldbewijzen
2.196,6
2.268,5
Aandelen
9.654,6
10.328,8
Derivaten niet aangehouden voor fair value hedge accounting
66,5
133,4
Leningen
46,4
38,2
Liquide middelen Totaal
1,0
3,8
11.965,1
12.772,7
De daarmee verbonden verplichtingen zijn: Unit-linked contracten gerubriceerd als verzekeringscontracten
11.207,6
11.518,7
Unit-linked contracten gerubriceerd als beleggingscontracten
415,7
455,3
Aandeel derden in beleggingsfondsen
688,3
790,4
12.311,6
12.764,4
Totaal
2.9.3 Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten per 30 juni 2011 In miljoenen euro
Leven
Schade
Totaal
Contracten met voorwaardelijke winstdeling
6.835,7
-
6.835,7
Contracten met onvoorwaardelijke winstdeling
4.132,4
0,1
4.132,5
Unit-linked contracten zonder winstdeling
11.497,4
-
11.497,4
Overige contracten zonder winstdeling
12.257,7
-
12.257,7
Schadereserves
-
1.238,6
1.238,6
Voorziening voor schadebehandelingskosten
-
63,0
63,0
IBNR-voorziening
-
368,6
368,6
Voorziening voor niet-verdiende premies
-
500,4
500,4
Voorziening voor lopende risico's
-
3,4
3,4
Overige technische voorzieningen
-
5,2
5,2
Gereclassificeerd naar verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
-4.737,9
-
-4.737,9
Totaal
29.985,3
2.179,2
32.164,4
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 32
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten per 31 december 2010 In miljoenen euro
Leven
Schade
Totaal
Contracten met voorwaardelijke winstdeling
6.739,6
-
6.739,6
Contracten met onvoorwaardelijke winstdeling
4.035,3
0,1
4.035,3
Unit-linked contracten zonder winstdeling
11.518,7
-
11.518,7
Overige contracten zonder winstdeling
11.627,7
-
11.627,7
Schadereserves
-
1.199,4
1.199,4
Voorziening voor schadebehandelingskosten
-
70,6
70,6
IBNR-voorziening
-
369,4
369,4
Voorziening voor niet-verdiende premies
-
391,8
391,8
Voorziening voor lopende risico's
-
3,4
3,4
Overige technische voorzieningen
-
5,4
5,4
33.921,2
2.040,0
35.961,3
Totaal
Mutatieoverzicht voorzieningen voor levensverzekeringsverplichtingen In miljoenen euro Per 1 januari Voorzieningen voor nieuwe productie Verwachte wijziging in voorzieningen voor bestaande contracten Toename langlevenvoorziening Verschil tussen feitelijk en verwacht verloop
30 juni 2011
31 december 2010
33.921,2
33.272,3
1.082,8
1.659,9
-575,5
-676,0
-48,0
615,0
-384,8
-729,8
Effect van wijzigingen in operationele aannames
25,6
-38,1
Effect van wijzigingen in economische aannames
650,0
-135,7
Overige mutaties via het resultaat Mutatie in verplichtingen geboekt als lasten Overige mutaties niet via het resultaat
58,9
0,6
809,0
695,9
-7,1
-46,9
Gereclassificeerd naar verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
-4.737,9
-
Totaal
29.985,3
33.921,2
De 'overige mutaties via het resultaat' bestaan voor € 62,7 miljoen uit een verschuiving van beleggingscontracten naar verzekeringscontracten in België. Het effect van wijzigingen in de collateralised AAA curve (marktrente) en inflatie-curve is opgenomen in de technische voorziening. Per einde eerste kwartaal 2011 is er een downgrade gedaan van de ‘Spaanse Cedula’ obligaties die resulteerde in een daling van de collateralised AAA curve. Deze ontwikkeling in de marktrente heeft een toenemend effect op de niet unit-linked verplichtingen ter grootte van € 650 miljoen. De mutatie van de langleven voorziening 2010 was het gevolg van het versterken van de voorziening op basis van de meest recente overlevingstabel CBS 2010.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 33
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Mutatieoverzicht technische voorziening schadeverzekering In miljoenen euro Per 1 januari
30 juni 2011
31 december 2010
1.648,2
1.647,8
Effect van wijzigingen in aannames
-12,0
-5,0
Schaden en kosten ontstaan in het boekjaar
517,0
1.034,5
Mutatie in verwachte schaden en kosten ontstaan in voorgaande jaren
-0,4
-96,3
504,6
933,2
Uitkeringen op claims ontstaan in boekjaar
-164,8
-496,1
Uitkeringen op claims ontstaan in voorgaande jaren
-323,1
-462,0
Ontstane schaden en kosten
Verhaalde bedragen op uitkeringen Uitkeringen in boekjaar, na aftrek van verhaalde bedragen Unwind of discount - toename voorzieningen agv verstrijken van tijd Overige mutaties in voorzieningen voor claims Mutatie in claimreserve geboekt als lasten Overige bruto mutaties Totaal
6,2
12,0
-481,7
-946,1
7,7
13,0
-
-0,3
30,6
-0,1
-
0,6
1.678,8
1.648,2
Mutatieoverzicht technische voorzieningen schadeverzekering is exclusief voorziening niet-verdiende premies
2.9.4 Pensioenverplichtingen De pensioenverplichtingen stijgen met € 38,4 miljoen ten opzichte van 31 december 2010 tot € 1.848,2 miljoen. Aangezien de disconteringsvoet in het eerste halfjaar van 2011 nauwelijks bewoog, bleef de stijging van de pensioenverplichtingen beperkt. Daarnaast is de pensioenverplichting aangaande de actieve deelnemers van Delta Lloyd Lebensversicherung als beschikbaar voor verkoop gepresenteerd.
2.9.5 Voorzieningen voor overige verplichtingen Voorzieningen voor overige verplichtingen In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
Reorganisatievoorzieningen
38,8
84,3
Personeels aandelenoptieplan
25,4
26,3
Overige voorzieningen
84,5
104,2
148,6
214,7
Totaal
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 34
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Mutatieoverzicht voorzieningen voor overige verplichtingen In miljoenen euro
Reorganisatie-voor
Personeels
Overige
zieningen aandelenoptieplan
voorzieningen
Totaal
Per 1 januari 2010
63,4
28,8
99,9
Wijzigingen in samenstelling Groep
-0,8
-
-0,8
-1,6
Aanvullende voorziening gevormd gedurende het boekjaar
51,0
0,7
53,3
105,0
Ongebruikte vrijgevallen voorzieningen
-2,6
-3,2
-47,8
-53,6
-
-
-
-
-26,7
-
-0,7
-27,4
Disconteringseffect Gedurende het boekjaar opgenomen voorziening Overige mutaties Per 31 december 2010
192,1
-
-
0,3
0,3
84,3
26,3
104,2
214,7 0,5
Wijzigingen in samenstelling Groep
-
-
0,5
Aanvullende voorziening gevormd gedurende het boekjaar
-
1,0
3,9
4,9
-4,7
-1,9
-11,0
-17,6
Ongebruikte vrijgevallen voorzieningen Disconteringseffect Gedurende het boekjaar opgenomen voorziening Overige mutaties Gereclassificeerd naar verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop Per 30 juni 2011
-2,6
-
-
-2,6
-21,2
-
-4,7
-26,0
-
-
-
-
-17,0
-
-8,4
-25,4
38,8
25,4
84,5
148,6
In totaal is gedurende het eerste halfjaar 2011 € 21,2 miljoen van de reorganisatievoorziening opgenomen. Hiervan heeft € 19,8 miljoen betrekking op de reorganisatie bij Duitsland, € 0,1 miljoen bij ABN AMRO Verzekeringen en € 1,3 miljoen bij Delta Lloyd Houdstermaatschappij. In de overige voorzieningen heeft een vrijval plaatsgevonden van € 5,5 miljoen inzake verlieslatende contracten alsmede een vrijval van € 1,8 miljoen inzake sanering/werken gebouw. Daarnaast heeft een vrijval van € 2,3 miljoen betrekking op run-off zorg, deze vrijval is in de winst- en verliesrekening verantwoord onder het resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten.
2.9.6 Leningen o.g. Gedurende het eerst halfjaar is Arena 2003-I op de eerste optionele aflossingsdatum terugbetaald (€ 370,0 miljoen). Deze terugbetaling is volledig door Delta Lloyd Levensverzekeringen gefinancierd. Tevens is Arena 2005-I door Amstelhuys terugbetaald (€ 1,0 miljard). Amstelhuys heeft dit grotendeels gefinancierd middels de verkrijging van een nieuwe RMBS note die is uitgegeven door stichting Towerbridge. Deze financiering (€ 990,8 miljoen) is verantwoord in de post ‘Financiële verplichtingen’. Daarnaast heeft een nieuwe securitisatie plaatsgevonden onder de naam Arena 2011-I door Amstelhuys, welke heeft geresulteerd in een additionele funding van € 644,0 miljoen.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 35
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.9.7 Activa en verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop In miljoenen euro
30 juni 2011
31 december 2010
Activa aangehouden voor verkoop Delta Lloyd Groep met betrekking tot Duitsland Bankgebouw Turnhout Appartementencomplex Duitsland
5.223,4
-
1,3
1,3
22,9
22,9
5.247,6
24,2
Delta Lloyd Groep met betrekking tot Duitsland
5.016,9
-
Totaal
5.016,9
-
Totaal Verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
In de paragraaf ‘Gebeurtenissen na balansdatum’ van de jaarrekening 2009 gaf Delta Lloyd Groep aan dat de Duitse levensverzekeringsactiviteiten niet langer een kernactiviteit zijn. Delta Lloyd Groep is voornemens om de Duitse activiteiten te verkopen. Vanaf 30 juni 2011 voldoen de activiteiten van de Duitse divisie aan de definitie ‘aangehouden voor verkoop’. Aangezien de Duitse activiteiten een afzonderlijk geografisch segment vormen, wordt voldaan aan de definitie van ‘beëindigde bedrijfsactiviteiten’. Vanaf 30 juni 2011 worden de financiële activiteiten van de hierbij betrokken entiteiten conform IFRS 5 als activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten verantwoord. Activa en verplichtingen Delta Lloyd Duitsland per 30 juni In miljoenen euro
2011
Activa AVIF
0,7
Vastgoedbeleggingen
691,1
Schuldbewijzen
895,4
Aandelen
317,9
Leningen
3.015,6
Vorderingen en overige financiële activa Overige activa Vorderingen uit herverzekeringen Liquide middelen Activa aangehouden voor verkoop
161,8 21,4 1,7 117,8 5.223,4
Verplichtingen Verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten Voorzieningen voor overige verplichtingen Financiële verplichtingen Overige verplichtingen Verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
4.758,5 78,3 8,4 171,7 5.016,9
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 36
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
Verkorte winst- en verliesrekening Delta Lloyd Duitsland per eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Totale baten
224,7
305,3
Totale lasten
229,7
333,7
Resultaat voor belastingen
-5,0
-28,4
Belastingen
-2,3
1,5
Nettoresultaat
-2,7
-29,8
Delta Lloyd Duitsland
Herwaarderingsreserves Delta Lloyd Duitsland met betrekking tot activa geclassificeerd als beschikbaar voor verkoop per 30 juni In miljoenen euro
2011
Per 1 januari 2011
-0,9
Netto reële-waardeveranderingen ontstaan in boekjaar
10,2
Totaal belastingeffect
-3,1
Per 30 juni 2011
6,1
2.10 Toelichting op winst- en verliesrekening 2.10.1 Netto verdiende premies Netto verdiende premies eerst halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
1.980,3
1.836,4
Verdiende premies Leven Schade
872,2
875,1
2.852,5
2.711,5
Leven
-19,7
-15,6
Schade
-76,0
-62,3
2.756,8
2.633,7
-108,5
-118,6
Bruto geboekte premies Premies afgedragen aan herverzekeraar
Geboekte premies eigen rekening Bruto mutatie in voorziening niet-verdiende premies Aandeel herverzekeraars in mutatie niet-verdiende premies Netto mutatie in voorziening niet-verdiende premies Netto verdiende premies
18,0
15,9
-90,6
-102,7
2.666,2
2.531,0
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 37
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
2.10.2 Opbrengst uit beleggingen Opbrengsten uit beleggingen eerste halfjaar In miljoenen euro
2011
2010
Rentebaten
861,7
833,6
Netto huuropbrengsten Dividend
51,3
50,8
250,7
257,8
Waardemutaties uit beleggingen aangehouden voor handelsdoeleinden Waardemutaties uit beleggingen niet aangehouden voor handelsdoeleinden Gerealiseerde winsten en verliezen op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar
0,8
7,2
-625,1
1.113,6
62,4
79,5
Teruggenomen bijzondere waardeverminderingen op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar Resultaat uit leningen en vorderingen (inclusief impairments) Resultaat uit derivaten Overige opbrengsten uit beleggingen Aandeel in winst / verlies na belastingen van deelnemingen Totaal opbrengst uit beleggingen
-
-
-9,3
5,2
87,2
295,0
-20,4
-34,7
28,0
-7,1
687,2
2.601,0
2.10.3 Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na belasting is als volgt samengesteld.
In miljoenen euro
30 juni 2011
30 juni 2010
Zorg
13,5
30,6
Duitsland
-2,7
-29,8
Totaal
10,8
0,8
Run-off zorg Op 1 januari 2009 zijn de zorgbedrijven van Delta Lloyd Groep verkocht aan de Onderlinge Waarborgmaatschappij Centrale Zorgverzekeraars Groep. Tot en met 31 december 2008 was Delta Lloyd Groep drager van het verzekeringsrisico op de verkochte zorgactiviteiten. De uitloop van de jaren tot en met 2008 blijft voor rekening en risico van Delta Lloyd Groep. Het positieve run-off resultaat, bruto vóór belasting, over het eerste halfjaar 2011 bedraagt € 18,1 miljoen, bestaand voornamelijk uit nagekomen resultaat run-off 2010 € 14,6 miljoen, mutaties in de voorzieningen en kostenreserveringen ten bedrage van € 2,3 miljoen en toegerekende beleggingsopbrengsten van € 1,1 miljoen er waren geen gerelateerde kosten. Van het run-off resultaat over het eerste halfjaar 2011 wordt € 1,1 miljoen als operationeel resultaat verantwoord. De resterende € 16,9 miljoen betreft een additionele afrekening van de verkooptransactie, welke niet als operationeel resultaat wordt beschouwd. In de vergelijkende periode in 2010 bedroeg het positieve run-off resultaat, bruto vóór belasting,
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 38
Verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011
€ 40,3 miljoen, bestaande uit nagekomen resultaat run-off 2009 € 31,4 miljoen, gerelateerde kosten van € 2,6 miljoen, mutaties in de voorzieningen en kostenreserveringen van € 10,6 miljoen en toegerekende beleggingsopbrengsten van € 0,9 miljoen. Duitsland In de paragraaf ‘gebeurtenissen na balansdatum’ van de jaarrekening 2009 gaf Delta Lloyd Groep aan dat de Duitse levensverzekeringsactiviteiten niet langer een kernactiviteit zijn. Delta Lloyd Groep is voornemens om de Duitse activiteiten te verkopen. Vanaf 30 juni 2011 voldoen de activiteiten van de Duitse divisie aan de definitie ‘aangehouden voor verkoop’. Als gevolg van het voldoen aan de definitie ‘aangehouden voor verkoop’, dient het resultaat van de te verkopen divisies verantwoord te worden onder ‘resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten’. Voor een overzicht van het netto resultaat van € -2,7 miljoen wordt verwezen naar paragraaf 2.9.7 ‘Activa en verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop’.
2.11 Voorwaardelijke verplichtingen In het eerste halfjaar 2011 hebben de voorwaardelijke verplichtingen geen significante veranderingen ondergaan. De voorwaardelijke verplichtingen bedragen € 670,1 miljoen (ultimo 2010: € 718,4 miljoen).
2.12 Transacties met verbonden partijen In het normale verloop van de activiteiten van de Delta Lloyd Groep vinden diverse transacties met verbonden partijen plaats. Een partij wordt geacht verbonden te zijn indien de ene partij zeggenschap heeft over of de mogelijkheid heeft om significante invloed uit te oefenen op de andere partij in het maken van financiële en operationele beslissingen. Transacties met verbonden partijen hebben plaatsgevonden op arm’s length basis. Er hebben zich gedurende het eerste halfjaar geen materiële veranderingen voorgedaan anders dan een afname van de vordering op een Aviva groepsmaatschappij met € 42,3 miljoen van € 103,7 miljoen naar € 61,4 miljoen.
2.13 Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben geen gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 39
3 Beoordelingsverklaring Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur van Delta Lloyd N.V. Opdracht Wij hebben de in dit halfjaarverslag opgenomen verkorte geconsolideerde tussentijdse financiële informatie van Delta Lloyd N.V. te Amsterdam bestaande uit de geconsolideerde balans per 30 juni 2011, de geconsolideerde winst- en verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen, het verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2011 tot en met 30 juni 2011 en de toelichting beoordeeld. Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opstellen en het weergeven van de verkorte tussentijdse financiële informatie in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse Financiële Verslaggeving’ zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Het is onze verantwoordelijkheid een conclusie te formuleren bij de tussentijdse financiële informatie op basis van onze beoordeling. Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling van de tussentijdse financiële informatie verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 2410, ‘Het beoordelen van tussentijdse financiële informatie door de openbaar accountant van de entiteit’. Een beoordeling van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor financiën en verslaggeving, en het uitvoeren van cijferanalyses en andere beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordeling is aanzienlijk geringer dan die van een controle die is uitgevoerd in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden en stelt ons niet in staat zekerheid te verkrijgen dat wij kennis hebben genomen van alle aangelegenheden van materieel belang die bij een controle onderkend zouden worden. Om die reden geven wij geen controleverklaring af. Conclusie Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de geconsolideerde verkorte tussentijdse financiële informatie over de periode 1 januari 2011 tot en met 30 juni 2011 niet, in alle van materieel belang zijnde opzichten, is opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse Financiële Verslaggeving’ zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Amsterdam, 3 augustus 2011 Ernst & Young Accountants LLP w.g. Dr. N.G. de Jager RA
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 40
4 Disclaimer Voorbehoud inzake uitspraken die een verwachting bevatten Bepaalde in dit verkort geconsolideerd tussentijds financieel halfjaarverslag 2011 opgenomen uitspraken die geen historische feiten zijn, betreffen "toekomstgerichte uitspraken". Deze toekomstgerichte uitspraken zijn gebaseerd op inzichten en veronderstellingen van het bestuur en op informatie zoals die momenteel in zijn bezit is. Deze toekomstgerichte uitspraken zijn onderhevig aan een aantal risico's en onzekerheden, waarvan een groot aantal buiten de macht van Delta Lloyd Groep valt en die alle zijn gebaseerd op de huidige inzichten en verwachtingen van het bestuur ten aanzien van toekomstige gebeurtenissen. Risico's en onzekerheden zijn inherent aan toekomstgerichte uitspraken, die derhalve alleen gelden per de datum waarop ze worden gedaan. Delta Lloyd Groep verplicht zich er niet toe om toekomstgerichte uitspraken te actualiseren op grond van nieuwe informatie of toekomstige gebeurtenissen, behoudens voor zover dit krachtens de toepasselijke wetgeving verplicht is. Een aantal belangrijke factoren kan ertoe leiden dat de feitelijke resultaten of uitkomsten substantieel afwijken van die welke zijn opgenomen in de toekomstgerichte uitspraken, als gevolg van risico's en onzekerheden waaraan Delta Lloyd Groep onderhevig is. Tot dergelijke risico's en onzekerheden behoren onder meer: (i) wijzigingen op de financiële markten en in de algemene economische situatie, (ii) wijzigingen in de concurrentie van nationale en internationale ondernemingen, nieuwkomers op de markt en zelfverzekering en wijzigingen in de concurrentieomgeving waarin Delta Lloyd Groep actief is, (iii) deRisico's en onzekerheden zijn inherent aan toekomstgerichte uitspraken, die derhalve alleen gelden per de datum waarop ze worden gedaan. Delta Lloyd Groep verplicht zich er niet toe om toekomstgerichte uitspraken te actualiseren op grond van nieuwe informatie of toekomstige gebeurtenissen, behoudens voor zover dit krachtens de toepasselijke wetgeving verplicht is. Een aantal belangrijke factoren kan ertoe leiden dat de feitelijke resultaten of uitkomsten substantieel afwijken van die welke zijn opgenomen in de toekomstgerichte uitspraken, als gevolg van risico's en onzekerheden waaraan Delta Lloyd Groep onderhevig is. Tot dergelijke risico's en onzekerheden behoren onder meer: (i) wijzigingen op de financiële markten en in de algemene economische situatie, (ii) wijzigingen in de concurrentie van nationale en internationale ondernemingen, nieuwkomers op de markt en zelfverzekering en wijzigingen in de concurrentieomgeving waarin Delta Lloyd Groep actief is, (iii) de invoering van nieuwe of de wijziging van bestaande wet- en regelgeving, (iv) rampen en met terrorisme verband houdende gebeurtenissen, (v) het in gebreke blijven van derden bij het nakomen van hun financiële verplichtingen in de vorm van geld, effecten en overige activa, (vi) verliezen op aandelenmarkten, (vii) de volatiliteit van de lange en/of korte rente, (viii) de geringe liquiditeit van bepaalde beleggingsinstrumenten, (ix) onvolkomenheden in aannames ten aanzien van acceptatie, prijsstelling en/of schadereserves, (x) de beëindiging van of wijzigingen in relaties met belangrijke intermediairs of partnerships, (xi) het niet beschikbaar of onbetaalbaar zijn van herverzekering, (xii) tekortkomingen in de acceptatieprocedure, operationele controlemaatregelen of IT systemen van Delta Lloyd Groep of ineffectiviteit van de inspanningen om fraude te voorkomen, (xiii) een (mogelijke) verlaging van de creditrating van Delta Lloyd Groep, (xiv) de uitkomst van lopende, dreigende of toekomstige rechtszaken of onderzoeken en (xv) conflicten tussen Aviva en minderheidsaandeelhouders van Delta Lloyd Groep. Als één of meer van deze risico's of onzekerheden zich voordoen, of als onderliggende aannames onjuist blijken te zijn, dan kan de feitelijke financiële
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 41
Disclaimer
situatie van Delta Lloyd Groep of de resultaten uit haar bedrijfsactiviteiten substantieel afwijken van die welke hierin zijn opgenomen als "aangenomen, verondersteld, geschat of verwacht". Wij verwijzen u naar het jaarverslag over het jaar eindigend per 31 december 2010 voor een beschrijving van bepaalde van belang zijnde factoren, risico's en onzekerheden die van invloed kunnen zijn op de bedrijfsonderdelen van Delta Lloyd Groep.
Delta Lloyd Groep Halfjaarverslag 2011 42