Eerlij k is
FAIR TRADE
Eerlijk
S! op Heeft Fair Trade wel zin? Stien (17) trok voor MAK niet dat onderzoek in Oeganda: “De boeren weten zelf de premie ze Fair Trade verkopen, maar als we het over cht.” hebben, zie je een grote glimlach op hun gezi en. Lees het dagboek van Stien en ruik de theeveld
Ik ben een attractie:
kinderen komen aan m’n huid voelen, en als het gerucht rondgaat dat een muzungu (=blanke) meespeelt bij de korfbalmatch lokt ze plots veel toeschouwers. En gisteren hadden we onze vuile schoenen buiten onze slaapkamer laten staan, vanochtend stonden die daar gepoetst. Vreemde ervaring wel…
Fair Trade wérkt: als de koffieprijs in elkaar stuikt, krijgen de boeren toch een eerlijke minimumprijs. Voor elke verkochte kilo wordt er nog een Fair Trade-premie opzijgezet. Een lokaal comité beslist waarvoor ze dat geld gebruiken. ’t Is erg dat bij deze producent slechts 3% van de thee aan Fair Trade-prijzen verhandeld wordt. Dat moet meer worden!
Hans, de Oxfam-man die meereist, heeft een bordje mee waarop “I wish” staat. Iedereen mag daarop schrijven wat hij wil. De boeren dromen van beter materiaal, de kinderen hopen op
een trui, laarzen of simpelweg een bal. Ze hebben hier geen honger, maar het blijft hard om te overleven.
dochter van een
Dinah is 16 en . We leefden 7 dagen samen. Haar Engels is beter dan het mijne. Ze leerde me thee plukken. Haar familie was ontzettend gastvrij en Dinah is een prachtmeid. We hebben een paar nachten in hetzelfde bed geslapen en ontzettend gelachen met haar verhalen. Ik zal er alles aan doen om haar ooit terug te zien.
theeboer
’t Is haast niet te geloven maar een arbeider in de theefabriek verdient hier . Dat vond Dina quite much. Ik zal weer slecht slapen, vrees ik.
iets minder dan 1 euro per dag
8 | Maks!
Oxfam heeft met steun van de Nationale Loterij laten aanrukken. We worden heel formeel ontvangen door de plaatselijke verantwoordelijken. Maar wij willen vooral met de koffieboeren en hun jonge werknemers praten. Het kost wat tijd om aan elkaar te wennen, maar daarna lukt het wel.
zes enorme zwarte watertanks
een mis van 3,5 uur
Ik heb hier overleefd: zingen, dansen, feesten, iedereen overenthousiast. Zelfs de bijbels zien er hier feestelijk uit. En voor de offerande worden hier hele trossen bananen, levende kippen en zakken voedsel naar voor gebracht. Buiten-ge-woon!
Tot voor kort had dit schooltje drie kleine klasjes, . Toen er meer kinderen naar de school kwamen, werd de Fair Trade-premie gebruikt voor een extra gebouw. Nu zijn er 177 leerlingen, de klassen zijn comfortabeler en ze hebben banken en borden. En Oxfam betaalt er nog eens drie leerkrachten bovenop. Dat maakt een ontzettend verschil voor de toekomstkansen in dit dorp.
55 leerlingen en geen banken
Gênant: in het midden van nergens ontdekken dat je
geen maandverband bij hebt. Ik heb dan een plaat-
selijke vrouw gevraagd of zij me niet kon helpen. Die vond dat zo grappig dat ze het aan iedereen in het dorp vertelde. Ze gidste me naar ‘n dokter die me een doos gaf met katoen, watten, naald en draad. Jawel: ik kan nu zelf m’n gerief knutselen.
Raakte vannacht niet in slaap. Ik zat met m’n gedachten bij een ongeval, we zagen een laken over het slachtoffer liggen aan de kant van de weg.
De modderwegen zijn erg glibberig. Als je naast zo ’n ravijn rijdt, slik je wel even.
Maks! | 9
FAIR TRADE Wat willen wij van ons lief? Niet in de eerste plaats dat hij/zij de zachtste billen heeft om in te knijpen. Eerlijkheid, dat is wat de gemiddelde Vlaamse jongere wil. Een liegend lief? Dumpen: beter nu dan na dat huwelijk! Stom dat we niet even streng zijn voor onze boodschappen. Nochtans is eerlijk shoppen perfect haalbaar. Jij kiest wie je geld krijgt: een hele rij tussenhandelaars, een steenrijke multinational, of een lokale producent. Fair Trade, de verzamelnaam voor eerlijke handel, garandeert dat de maker van je fruitsap, je T-shirt of je honing geld voor z’n waar krijgt.
Red de wereld eet chocola! Eerlijke prijzen? Dat doe je niet uit medelijden maar simpelweg uit respect. En is er een leukere goeie daad te bedenken dan op een reep chocola te knabbelen? Feiten over Fair
Geen idee waar je Fair Trade kan kopen? Natuurlijk kan je langs de lokale Wereldwinkel, maar bijna alle supermarkten hebben ook een rek vol eerlijke stuff. Check eens of je school geen eigen handel kan opzetten: elke middag eerlijke chips?
De helft van de eerlijke producten worden verkocht in Wereldwinkels, de andere helft kopen we in de supermarkt. In totaal geven we in België 39,6 miljoen euro uit aan spullen met een Fair Trade-logo.
1,5 miljoen producenten zagen dankzij Fair Trade hun levenskwaliteit verbeteren: met de centen die zij krijgen, kunnen ze hun kinderen naar school sturen of toegang verkrijgen tot gezondheidszorg. Het extra budget dat zo naar de lokale bevolking gaat, wordt wereldwijd op meer dan 100 miljoen dollar per jaar geraamd.
Onze buren scoren een stuk beter: de Duitse vestigingen van Lidl proberen zoveel mogelijk eerlijke producten in hun gamma op te nemen, en het oer-Britse Marks & Spencer heeft de even oer-Britse thee volledig vervangen door Fair Trade-thee.
80% van de eerlijke producten die we kopen zijn voeding en dranken, de overige 20% zijn artisanale producten, textiel en cosmetica. Vooral koffie en bananen scoren goed, maar wist je dat de helft van de rozen die Carrefour verkoopt ook het Fair Trade-label draagt?
Voor jonge Fair Trade-kopers is de betere kwaliteit van de producten de belangrijkste reden voor hun aankoop; solidariteit en steun voor de lokale boeren komt slechts op de tweede en derde plaats.
Is Fair Trade duur? Niet als je de prijs vergelijkt met vergelijkbare merkproducten: dan blijkt de koffie net iets duurder te zijn maar bananen, fruitsap, thee en rozen zijn zelfs goedkoper. Vergeleken met witte producten is het prijsverschil wel groot. Wel leuk: 35% van de eerlijke producten hebben ook een bio-label. Zo eet je ook gezonder!
Trade!
10 | Maks!
!
Geld als breekijzer EXCUUS 1 “Tegen winkels en multinationals kan ik niks beginnen... ”Euh… Natuurlijk hebben wij de macht in hande n: wij hebben de centen op zak en de vrije keuze om te kopen waar we willen. En wat willen die grote merken? Juist: ons geld.
EXCUUS 2 “Maar als alleen ik m’n koopgedrag verander, dan voelen die daar niks van…” Oké, toegegeven, we zijn kleine vissen. Maar het was nooit makkelijker dan nu om ‘n groep te vormen. Niet alleen met de klas en onze school, ook met een groot netwerk van mensen die we misschien nooit ontmoet hebt. Ooit gehoord van internet?
EXCUUS 3 “Maar dat is toch allemaal zever voor naïeve wereldverbeteraars…” Ho maar: als wij de wereld niet willen verbeteren, kunnen we beter nu al naar de maan. En jawel, we hebbe n geweldig veel kracht. Eén simpel voorbeeld van de macht van een portefeuille? Het geweldige verhaal van New Yorker Carrotmob!
Carrotmob: “Omdat onze regering niks wezenlijks doet aan het klimaatprobleem, heb ik zelf initiatief genomen. Ik stelde via internet een netwerk van mensen uit mijn woonbuurt samen. Dan ben ik naar de 23 supermarkten uit ons stadsdeel gegaan. De winkel die het meest wou investeren in ecologische maatregelen (spaarlampen, isolatie, zuinige verwarmingsinstallatie,…) kreeg onze voorkeur en kreeg er in één klap een troep klanten bij. Zo zijn de 23 beginnen bieden tegen elkaar: de eerste winkel wou 10% van z’n inkomsten opnieuw investeren in milieuvriendelijke maatregelen, een andere 15%,… Uiteindelijk hadden we een
supermarkt die zomaar eventjes 22% van de maandomzet beloofde te investeren. De dag dat bekend gemaakt werd welke winkel het sterkste bod bracht, stonden er honderden mensen aan te schuiven. De omzet van die winkel was die dag 4,5x zo hoog als op een normale weekdag. Een ongelooflijk resultaat. Die winkel heeft nu stevig geïnvesteerd en is veel energiezuiniger dan voor onze actie. Bovendien hield hij meer geld over dan ooit. En dat is het leuke: iedereen wint bij zo ’n systeem. Jij als consument (de prijs was niet duurder en het was simpelweg feest in en rond die winkel), de winkelier, en vooral: onze planeet. Simpel en sterk!”
Maks! | 11
GA VOOR EEN EXTREME MAKEOVER
EN WIN 5 x €500! Tijdens de Week van de Fair Trade (van 1 tot 11 oktober) kan je moeilijk je kop in de grond steken. Op o.a. StuBru, JIM, Netlo g en maks.be wordt uitgebreid verte ld waarom het de hoogste tijd is om je leven –en dat van anderen- te verbeteren. Extra leuk: dankzij MAKS! maak je kans op 5 cheques van 500 dikke vette euro om jouw Extreme Makeover te realiseren.
Simpel: bedenk een plan om Fair Trade te introd uceren in jouw klas, school, vriendenbende, familie of breiclub. Zet jullie plannen op max. 1 A4’tje en mail het naar
[email protected] met als onderwerp “Extrem e Makeover”. De vijf leukste ideeën die bij MAKS! geland zijn op 10 oktober 2008 krijgen de dag erna een verloss end telefoontje: zij krijgen zomaar om hun plan uit te voeren. Succes!
500 euro
WA AT T KAN ZO’N EXTREME MA KEOVER ZIJN? KRÉJA TIEVIETEIT ALSJEBLIE MAAR DEZE LEUKE PL F. ANNEN ZOUDEN ZEKE R KUNNEN WINNEN!
{Ach… zonde dat wij die plannen al
Check de laatste info op netlog.com/BeFair
AG EN DA
bedacht hadden. Maar jij kan minstens
er wat eerlijke koffie in, en stuur je strafs te plan op.}
WOENSDAG 1 OKTOBER VRIJ/Z JONGERENPARLEMENT NIGHTAT 10 11 OKTOBER YOU CHANGE - BRUSSEL
Op woensdag 1 oktober gaat het allereerste Fair Trade Jongerenparle ment de wereld veranderen in dé Belgische Senaat. Studio Brussel zendt er live uit.
Volg de Week van de Fair Trad e en het verhaal van Stien in Oeganda van 1 tot 11 oktober op Studio Brussel, Jim, Netlog en mak s.be!
12 | Maks!
zo straf! Steek de koppen samen, giet
EN LEUVEN
Maak zelf het verschil op ‘The Nigh t You Change’ – dé slotevents van de Week van de Fair Trade. • vrijdag 10 oktober in La Bodega (Brussel) met Buscemi (€5) • zaterdag 11 oktober in Het Depo t (Leuven) met o.a. Flip Kowlier en dj Christophe Lambrecht (€7)
