1
diamant
Een werkstuk van Jasper van Laarhoven April 2003
1
2
Hoofdstuk indeling 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Voorwoord Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Nawoord
blz.3 blz. 4 blz. 5 blz. 7 blz 10 blz 11
2
3
Waarom dit onderwerp: Ik doe mijn werkstuk over diamanten. Ik heb dit onderwerp gekozen want het onderwerp voor een werkstuk was biologie en ik hoorde laatst dat er een diamanten roof in het Museon was en toen dacht ik: een diamant is ook biologie. En ook omdat het me leuk leek om te weten hoe een diamant ontstaat en hoe een diamant geslepen wordt. Ook zou ik willen weten waar ze ter wereld voor komen en wat een karaat eigenlijk is en hoeveel karaat een diamant gemiddeld is.
Wat weet ik er al over: Ik weet dat een diamant de hardste edelsteen ter wereld is en dat hij in allerlei verschillende vormen geslepen kan worden en dat niet alle diamanten zilverachtig zijn.
3
4
Hoofdstuk 1 Wat is een diamant? Een diamant is een materiaal dat het hardste ter wereld is. Een diamant is een magisch woord. Het roept beelden op van rijkdom en macht, je denkt meteen aan koningen, filmsterren. En dat klopt ook voor een deel. Toch is het verhaal van diamant er ook een van ontdekkers, vakmensen en handelaars.
Hoe ontstaat een diamant? Hoe de diamant ontstaan is, is nog steeds een raadsel, zelfs specialisten op dat gebied weten niet hoe een diamant precies ontstaat. Ze denken dat op de een of andere manier, vele miljoenen jaren geleden, bij een enorme hitte en druk, diep in de aardkorst, diamant gekristalliseerd is. Door vulkaanuitbarstingen kwamen de diamanten aan de oppervlakte.
Koolstof: Diamant is zeer kostbaar. Over heel de wereld worden er fabelachtige bedragen voor neergeteld. Toch bestaat een diamant uit één van de meest voor komende elementen op aarde: koolstof Koolstof is een stof die je terug vindt in alle levende wezens (mensen, dieren, planten) en in veel gesteenten. Het grafiet staafje van een potlood bijvoorbeeld bestaat net als een diamant uit koolstof. Natuurlijk, en dat is misschien een beetje jammer, kun je van een potlood niet zomaar een diamant maken. Een potlood maken van een diamant kan dan weer wel. Maar wie is er zo gek om van een hele dure steen een potlood te maken?
Waarom is de diamant zo duur? Diamanten zijn heel duur. Dat komt ten eerste omdat de diamanten zeldzaam zijn, ten tweede omdat het opgraven en bewerken heel veel geld kost. En ten derde omdat er een grote vraag naar is. Want ondanks de hoge prijzen willen nogal wat mensen zo’n steen in hun bezit hebben.
4
5
Hoe kun je zien dat een diamant een diamant is? Met behulp van ultraviolet licht kun je zien of een diamant een diamant is want als je een diamant onder ultraviolet licht legt dan word een diamant blauw maar als het om iets anders gaat (geslepen glas)dan komt er helemaal geen kleur vanaf
Proefje: Teken een zwarte lijn op een papier. Leg een (waarvan je denkt dat het er een is) diamant op de lijn en kijk er van boven naar en als je de lijn nog ziet dan gaat het om geslepen glas of zo maar als je de lijn niet ziet dan gaat het om een echte diamant.
Hoofdstuk 2 Het winnen van diamant De meeste diamanten vind je in Afrika. Van alle diamant op de wereld komt: q 29,7% uit Kongo q 17,1% uit Z-Afrika q 5,4 % uit Ghana q 5,1 % uit Angola q 4,1 % uit Siera Leone q 4,1 % uit ZW-Afrika q 1,7 % uit Liberia q 1,0 % uit C-Afrika q 0,4 % uit Ivoorkust de rest van de diamanten komt uit: q Rusland q Venezuela q Brazilië q En nog wat overige landen. Dit zijn cijfers uit 1970. Ieder jaar wordt er over de hele wereld ongeveer 125 000 000 karaat diamant geproduceerd. 1 karaat is 1\5e gram. Om 1 karaat te vinden moet er 250 ton aarde en steen worden verplaatst.
5
6
Je kunt op 2 manieren diamant vinden: 1. De primaire afzetting in de uitgedoofde schachten van een vulkaan. Deze kun je ontginnen in open lucht of ondergrondse mijnen. De grootste openlucht mijn is de Big Hole in Kimberley Z-Afrika. Vroeger deden ze het met de hand en nu met dynamiet of grote en zware machines.
De Big Hole is het grootste gat dat ooit door mensenhanden werd gegraven 2.Secundaire afzetting. Dat is als de diamanten door de wind of rivieren worden meegesleurd. Deze worden gevonden door zeven in zand of grind in de hoop dat er nog wat achterblijft. Het is bij deze vorm van afzetting ook mogelijk om diamant per ongeluk te vinden. Zo werd de beroemde diamant ‘’de ster van Afrika’’ gewoon door een herder opgeraapt.
6
7
Hoofdstuk 3 Het bewerken van een diamant Kloven Kloven was de eerste vorm en oudste vorm van diamantbewerking. Tot in de middeleeuwen was dit de enige techniek. De Indiërs, Grieken en Romeinen gebruikten ruwe diamanten voor de kronen en juwelen. Toch wisten zij al wel dat het voornaamste hulpmiddel om diamant te bewerken…diamant was. Bij het kloven krijgt de diamant zijn eerste vorm. Alle misvormingen van het kristal en onzuiverheden worden zoveel mogelijk verwijderd. Soms betekent dit dat een klover de steen in tweeën of in meerdere stukken moet verdelen. Natuurlijk zonder dat er goede steen verloren gaat. Kloven vraagt vakmanschap. De diamant wordt vastgezet op een stok met sneldrogend cement erop. De klover neemt vervolgens een andere scherpe diamant en maakt daarmee een kerf. Tegenwoordig wordt de kerf ook vaak met een laser gemaakt. In de kerf plaatst de klover een stalen kloofmes. Met een korte maar een krachtige hamerslag splijt de klover de diamant in tweeën.
Zagen Het woord zegt al wat er gebeurt. Zagen betekent eigenlijk alleen maar dat de steen door midden wordt gezaagd. Natuurlijk niet blindelings of op goed geluk. De zager bestudeert als eerst de steen en denkt na over de manier waarop hij te werk zal moeten gaan. Anders zaagt hij misschien wel twee helften waar hij niets mee kan. Een beetje te vergelijken met een meubelmaker, die houdt er ook rekening mee als hij een plank zaagt dat het wel op het meubel wat hij aan het maken is lijkt. Bij het zagen van een diamant wordt de steen eerst versteld. Dit is het met een speciale pasta vastzetten op een dop. De zager monteert die dop op een zaagmachine met diamant poeder erop. Tegenwoordig wordt meestal de zaag vervangen door een laser.
Slijpen Dit is de laatste stap bij de bewerking: de diamant krijgt zijn vorm en schittering. Slijpen is het aanbrengen van kleine vlakken op de diamant. Zo een 7
8
vlakje noemen we een facet. Dit gebeurt in twee fases. Eerst worden op het bovenste deel (de kroon) en de onderkant (het paviljoen) telkens 4 facetten geslepen. Wat zo ontstaat, noemen ze het kruiswerk. Daarna wordt er gebriljanteerd. Dit is het heel nauwkeurig slijpen van de andere facetten op de ribben van het kruiswerk. Om de diamant zijn schittering mee te geven, moet elke facet onder de juiste hoek geslepen worden. Hiervoor gebruikt de slijper een horizontale draaischijf, behandeld met olie en diamantpoeder. Dankzij een speciale tang met verstelbare doppen kunnen de diamanten onder steeds weer andere hoeken op de schijf geplaatst worden. Dit zijn de vormen die je van een diamant kunt slijpen:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
markies peer ovaal baguette smaragd hart de prinses
De meest bekende slijpvorm is de briljant. Deze heeft altijd 57 facetten: Behalve de tafel (grote vlak bovenop), 32 facetten op de kroon, en 24 op het paviljoen.
8
9
hoofdstuk 4 beroemde diamanten. Sommige diamanten zijn heel erg beroemd. Een paar daarvan zijn:
de Koh-i-noor: of Berg des lichts.’ De oudste van alle beroemde diamanten. 700 jaar geleden werd hij gevonden langs de oevers van de Ganges in India. Men schatte dat hij net zo veel waard was als het dag inkomen van heel de wereld. Door allerlei oorlogen en veroveringen kwam de koh-i-noor in zowel Pakistaanse, Perzische als Indische schatkisten. Na 500 jaar bloed en oorlog kwam hij in het bezit van de engelse koningin Victoria. Zij liet de steen her slijpen tot een ovaal en in haar kroon plaatsen. Linksboven is zo als hij eerst was En rechtsboven is zo als hij nu is
De Cullinan: De Cullinan is de grootste diamant die ooit ter wereld is gevonden. Hij woog maar liefst 3106 karaat, dus 612 gram! Hij werd in 1905 in Transvaal in ZuidAfrika opgegraven. De regering van Transvaal schonk hem aan Edward de zevende van Engeland, die toen (in1907) 66 jaar werd. In 1908 zond de koning de ruwe diamant naar het diamantbedrijf Ascher in Amsterdam, dat nu nog steeds bestaat. De knapste diamantbewerkers verdeelden het kolossale geval in 9 grote en meer dan 100 kleine stenen. Twee van de grootste stenen behoren tot de Britse kroonjuwelen. De overige diamanten zijn eigendom van het Britse koninkrijk. 9
10
De florentijner: Dit is een citroen gele steen van Indische afkomst,geslepen in een roos met 126 facetten en 9 zijden die een ster vormen. Het was een prachtige steen, alleen kun je hem nergens bekijken of bewonderen. Het ging fout toen Karel de stoute de diamant op een slagveld verloor. Iemand vond hem en verkocht de steen voor 1 florijn aan een priester. Vanaf toen kwam de steen steeds in het bezit van iemand anders. Nu is de steen zoek en weet niemand waar hij is gebleven. Misschien is hij gestolen en opnieuw geslepen in een andere vorm.
10
11
Nawoord Ik heb van dit werkstuk enorm veel geleerd zoals: q welke vormen er bij het slijpen zijn q hoeveel karaat er jaarlijks geproduceerd wordt q en ik heb ook geleerd dat er heel veel diamanten uit een grote diamant kunnen komen q en hoe je een diamant bewerkt
Deze boeken heb ik gebruikt: Diamant een apart verhaal Diamant (informatie ) Diamant mythe, magie en werkelijkheid dit was mijn werkstuk
11
Stefan Boonen J. Naaijkens Elsevier Sequoia
