Stoffen scheiden Schrijf bij elke proef steeds je waarnemingen in je schrift. Bij het doen van experimenten is het belangrijk dat je goed opschrijft wat je hebt gedaan, zodat andere mensen jouw experiment kunnen herhalen en vergelijken met hun eigen bevindingen. Tijdens grote experimenten houden wetenschappers altijd een logboek of labjournaal bij. Later kan dan nauwkeurig teruggelezen worden wat er tijdens het experiment precies is gebeurd. Principe:
Een stof heeft altijd stofeigenschappen. Door hier gebruik van te maken, kun je stoffen makkelijk scheiden. Vraag 1: Wat is een stofeigenschap? Vraag 2: Van welke stofeigenschappen kun je gebruik maken om stoffen te scheiden? De volgende onderdelen zijn van belang in het onderzoek: 1 Een stof kan voorkomen in verschillende fasen: Vast Vloeibaar Gas
2 Soort mengsel:
Aggregatie toestand Soort mengsel
Naam
Voorbeeld
Vast + vloeibaar
Homogeen
Oplossing (helder)
Suiker in water
Vast + vloeibaar
Heterogeen
Suspensie (troebel)
Krijt in water
Vloeibaar + vloeibaar
Homogeen
Oplossing (helder)
Alcohol en water
Vloeibaar + vloeibaar
Heterogeen
Emulsie
Olie en water
Je gaat in het onderzoek kijken naar hoe je stoffen kunt scheiden.
1: Welke stof lost op in water? Benodigdheden: - suiker, meel. - 5 reageerbuisjes. - Reageerbuis rekje.
- Brander. - Knijper. - Spuitbus met water.
Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: -
Vul twee reageerbuizen met 2 cm water. Voeg aan de ene reageerbuis een schepje zout toe en aan de andere een schepje krijt. Kwispel het mengsel door elkaar.
Vragen: 1. 2. 3. 4. -
Is een mengsel van water en zout homogeen of heterogeen? Is een mengsel van water en zout een suspensie, een emulsie of een oplossing? Is een mengsel van water en meel homogeen of heterogeen? Is een mengsel van water en meel een suspensie, een emulsie of een oplossing? Meet de massa van een lege reageerbuis. Vul één reageerbuis elk voor de helft met water (zet een streepje). Meet de massa van het water. Voeg 2 g suiker aan het water toe. Kwispel het mengsel door elkaar. Meet de massa van het water en de suiker.
Vragen: 1. Is een mengsel van water en suiker homogeen of heterogeen? 2. Is een mengsel van water en suiker een suspensie, een emulsie of een oplossing? 3. Wat valt je op als je naar de reageerbuis kijkt. -
Verwarm de reageerbuis (het water mag niet koken) Kwispel het mengsel door elkaar. Meet de massa van het water en het suiker opnieuw.
Vragen: 4. 5. 6. 7.
Is een mengsel van water en suiker homogeen of heterogeen? Is een mengsel van water en suiker een suspensie, een emulsie of een oplossing? Wat valt je op als je naar de reageerbuis kijkt? Wat kun je vertellen over de dichtheid van het mengsel
2:Suspensie, Oplossing of Emulsie? Benodigdheden: - Wasbenzine, Slaolie, Afwasmiddel. - 5 reageerbuisjes. - Reageerbuis rekje.
- Spuitbus met water.
Je gaat nu verschillende mengsel s maken van bovenstaande stofjes Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: -
-
Schenk enkele ml slaolie en enkele ml water in een reageerbuis en kwispel het mengsel door elkaar. Voeg nu een druppel afwasmiddel toe, kwispel en observeer.
Vragen: 1. Neem je waar? -
-
Schenk enkele ml wasbenzine en enkele ml water in een reageerbuis en kwispel het mengsel door elkaar Schenk er vervolgens 1 a 2 ml slaolie bij en observeer.
Vragen: 2. Neem je waar? 3. Wat is je antwoord op de onderzoeksvraag. 4. Klopte je hypothese?
3: filtreren van een zout oplossing en suspensie Benodigdheden: - zout en meel - 4 reageerbuisjes. - Reageerbuis rekje.
- Filterpapier - Trechter. - Spuitbus met water.
Je gaat nu een zoutoplossing en een suspensie van meel en water proberen te scheiden met behulp van een filter. Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: Wat houd je over bij filtreren? -
Gebruik de twee reageerbuisjes. Een met een water-zout mengsel en een met een meel-water mengsel Zet de trechter met daarin een filterpapiertje in een leeg reageerbuisje. Schenk de zoutoplossing door het filter. Leg het filter apart. Zet de trechter met daarin een filterpapiertje in een leeg reageerbuisje. Schenk nu het krijtmengsel door het filter Leg het filter apart.
Vragen: 1. Wat zie je als je naar het filtraat kijkt? 2. Wat zie je als je naar het residu kijkt? 3. Geef antwoord op de onderzoeksvraag.
Schrijf je waarnemingen op en vorm een concusie. Klopte je hypothese?
4: Lost Jood op in water of in alcohol? Benodigdheden: - jood - 4 reageerbuisjes. - Reageerbuis rekje.
- Trechter. - Spuitbus met alcohol of spiritus - Spuitbus met water.
Je gaat nu bestuderen waarin jood oplost met behulp van twee vloeistoffen. Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: -
Omschrijf eerst nauwkeurig de stoffen waarmee je gaat werken. Schud één korreltje jood in een reageerbuis met 1 cm hoog water. Schrijf je waarnemingen op. Schud in een andere reageerbuis één korreltje jood in 0,5 cm alcohol. Schrijf je waarnemingen op.
Vragen: 1. 2. 3. 4.
Is jood een zuivere stof of een mengsel denk je? Is water een zuivere stof of een mengsel? Is een mengsel van water en jood homogeen of heterogeen? Is een mengsel van water en jood een suspensie, een emulsie of een oplossing? 5. Is een mengsel van alcohol en jood homogeen of heterogeen? 6. Is een mengsel van alcohol en jood een suspensie, een emulsie of een oplossing? 7. Geef antwoord op de onderzoeksvraag.
5: Indampen Benodigdheden: - zout - reageerbuisje. - Reageerbuis rekje.
- Lepel. - brander - Spuitbus met water.
Je gaat nu een zoutoplossing indampen. Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: Wat houd je over bij het indampen van een zoutoplossing? -
Maak een onverzadigde oplossing van zout in water. Gebruik hiervoor een reageerbuis en een spatel. Schenk (een deel) van de zoutoplossing op je lepel. Verwarm de lepel boven een kleurloze vlam. Verwarm voorzichtig tot de vloeistof bijna weg is en haal dan de brander weg. Laat de lepel afkoelen. Voeg een beetje water toe aan de vaste stof op de lepel.
Vragen: 4. Welke veiligheidsmaatregelen heb je genomen? 5. Marcel zegt dat de witte stof op de lepem zout is. Wat is in deze zin de waarneming en wat de conclusie? 6. Hoe zou je kunnen vaststellen of de witte stof daadwerkelijk zout is? 7. Welke twee andere witte vaste stoffen ben je al tegengekomen? 8. Geef antwoord op de onderzoeksvraag.
6: Zuivere stof of mengsel? Benodigdheden: - bekerglas met geheime inhoud. - Driepoot - Gaasje.
- Coach. - brander - Temperatuursensor.
Je gaat een geheime stof verwarmen om te kijken naar het verloop van de temperatuur in de tijd. Onderzoeksvraag: Wat zou een goede onderzoeksvraag zijn? Hypothese: Wat verwacht je uit het onderzoek? Theorie: Welke theorie uit je leerboek heb je hier nodig? Uivoering: Roep voor deze proef hulp in van TOA of leraar! Je meet tijdens het stollen de temperatuur met een temperatuursensor die is aangesloten op de computer. -
Neem eenbekerglas met een vloeibare. Je gaat 10 minuten lang de temperatuur meten. Zet de temperatuursensor in de vloeistof. Zet de vloeistof op het gaasje om te verwarmen. Zet de brander (met kleurloze vlam) onder de driepoot. Start de meting met de computer en roer constant. De temperatuursensor moet in de vloeistof blijven zitten.
Vragen: 1. Leg aan de hand van de grafiek uit of het een mengsel of een zuivere stof is. 2. Kun je uit de grafiek bepalen welke stoffen in het mengsel zitten? 3. Geef antwoord op de onderzoeksvraag.
