EEN ROBOT KAN DE WAS DOEN?
Louis Neven
Dr. Louis Neven Lector Active Ageing Kenmerk:
1 oktober 2014
Een robot kan wel stofzuigen
Kenmerk:
1 oktober 2014
|2
Rosie
Kenmerk:
1 oktober 2014
|3
Verwachtingen over zorgtechnologie • Kunnen we verwachten dat een robot de was zal doen?
• In meer algemene zin: wat kunnen we verwachten van zorgtechnologie de komende jaren?
• Antwoord 1: minder dan je zou mogen verwachten
• Antwoord 2: maar daar valt wel wat aan te doen als we de drie problemen van zorgtechnologie oplossen
Kenmerk:
1 oktober 2014
|4
Opkomst Zorgtechnologie
• Er wordt ook steeds meer zorgtechnologie ontwikkeld, bijvoorbeeld: – Robotica – Telecare – Gezondheids-apps – Technologie voor zorgmanagement • Deze ontwikkeling gaat niet zo snel; vooral het gebruik blijft achter – Ondanks miljardeninvestering • Hoe kan dat? Wat kunnen we we eraan doen? • Exemplarisch: gerontechnologie: (zorg)technologie voor ouderen • Een van de manieren van spreken over ouderen Kenmerk:
1 oktober 2014
|5
Ouderen als probleem In media, wetenschap, politiek & techniek
Kenmerk:
1 oktober 2014
|6
Ouderen en zorgkosten
There are lies, there are damned lies and there are statistics
RIVMKenmerk: (2008) Levensloop en zorgkosten
1 oktober 2014
|7
Ageing & Innovation Discourse Demographic projections show a rapidly aging population, with the worldwide proportion of people aged over 60 expected to double between 2000 and 2050. As a result, the number of people living with chronic health conditions is increasing and placing demand on healthcare services. There is also an increasing shortage of healthcare professionals, including caregivers for the elderly and registered nurses. Robots have been proposed as one form of assistive device that can help bridge the widening gap between the need and supply of healthcare services. (…) The aged population presents a group who may particularly benefit from healthcare robots. (…) The majority of older people in western cultures are living independently in their own homes, and want to stay there as long as possible, thus avoiding the psychologically traumatic and expensive option of moving to a nursing home or hospital away from familiar surroundings, friends and family. Governments and care funders also favour ‘aging in place’ to mitigate the expense of the growing number of aged in care. Broadbent, Stafford, MacDonald (2009) Kenmerk:
1 oktober 2014
|8
Ageing & Innovation Discourse 1. Crisis account of ageing – Zorgkosten, Handen aan het bed, Pensioenen, Sociale voorzieningen 2. Specifiek probleem opgelost met technologie 3. Triple win •
Herkenbaar als goed: met innovatie het grote maatschappelijke probleem van de kwetsbare ouderen oplossen
•
Lijkt aantrekkelijk, verstandig, moreel verantwoord
•
Werkt alleen met heel negatieve kijk op ouderen
•
Jong zijn en jong voelen
Kenmerk:
1 oktober 2014
|9
Voorbij het Ageing & Innovation discourse • Grote mismatch tussen jonge ouderen van nu en gerontechnologie
• Door crisis discourse: te weinig vragen bij miljardeninvestering
• En komen daardoor niet toe aan 3 onderliggende problemen
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 10
1. Aansluiten sociale context
• Ontwerp op basis van “probleem” stereotypen – Voorbeeld zorgrobot – Ontwerpen voor “zielige” ouderen – Leidt tot stigmatiserend ontwerp – “Niet voor mij” reactie, maar soms ook gedwongen gebruik
• Intieme sociale kennis nodig van context oudere en (eventueel) de zorg daaromheen
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 11
Hoe het ook kan: Zora
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 12
Naar positief ontwerpen
• Weg van verlies en gebrek: Naar gezond en actief
• Inspelen op hoe ouderen zichzelf zien – Positieve beeld van jonge ouderen – Kennen van praktijken, betekenisvolle rollen en identiteiten – Verleiden tot gezond gedrag – Hoe aansluiten met techniek?
• Gezondheidsverleiding: promotietraject Judith Weijman
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 13
Verleiden tot gezond gedrag (met technologie)
Voor ouderen nog een black-box
Kenmerk: KJ Vogelius
1 oktober 2014 https://www.flickr.com/photos/kj_/3669721910/in/photostream/
| 14
Verleiden tot gezond gedrag (met technologie)
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 15
2. Houding van zorgprofessional • Zorgtechnologie onbekend en onbemind • Mogelijkheden voor betere zorg gemist • Zorg- (en welzijns)professional niet voorbereid op de toekomst – PC voorbeeld • Techniek niet per definitie beter, maar mogelijkheid niet verkend • Het GET-lab – open, maar nog niet ‘klaar’
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 16
GET-Lab
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 17
3. Begrijpen van disruptie
• Nieuwe techniek leidt (dwingend) tot verschuivingen: – Taken – Verantwoordelijkheden – Normen – Competenties – Identiteiten – Kosten en baten • Ontwerper moet dit vooraf goed kunnen inschatten – Dat is lastig • Veel over bekend, maar verspreid over disciplines – STS, SG, Gerontechnologie, Economie, etc. • De problemen in de samenleving houden zich niet aan de grenzen van onze academische disciplines Kenmerk:
1 oktober 2014
| 18
Wat te doen: Zachte Analyses • Technisch kunnen we genoeg (harde dimensie) – Maar ontwerpen op basis van ‘ouderen als probleem’ leidt tot zorgtechniek die niet gebruikt wordt • Winst te behalen door het begrijpen van de (zachte) sociale dimensie – Wie is de (jonge) oudere van nu en wat willen ze? – Hoe ouderen te verleiden tot gezond gedrag? – Hoe verandert de zorg door techniek? • Met een focus op zorg, leefstijl, preventie en gezondheidsverleiding • Met deze zachte analyses tot techniek komen die wel past
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 19
Vraag het aan Mevrouw de Roos!
Kenmerk:
1 oktober 2014
| 20
