Veiligheid en ICT Een pedagogische benadering Dinsdag 19 april 2005 in het Sint-Niklaasinstituut Kortrijk Dirk Rommens ICT-coördinator/didactiek OLVGroeninge Medewerker portaalsite KlasCement.net Leraar Nederlands-Engels (+30 jaar) Ouder van twee (ondertussen al volwassen ‘kinderen’)
Doelstellingen van deze info-avond 9Europese Resolutie : scholen gevoelig maken voor de beveiliging als onderdeel van computeronderwijs 9Leerkrachten en ouders bewust maken van de mogelijke gevaren van ICT-gebruik 9Informatie, tips en richtlijnen aanreiken voor veilig ICT-gebruik thuis en op school.
Inhoud 91 Vooraf: het belang van ICT en de gevolgen voor het onderwijs/thuis 92 De schaduwzijde van het Internet 93 Hoe je wapenen tegen dit geweld? 94 Veilig, stijlvol en efficiënt communiceren
Inhoud 95 Veiligheid bij het bouwen aan websites 96 Gezond gebruik van ICT thuis en op school 97 Lastige indringers en vervelende pottenkijkers: presentatie ¾ door Peter Holvoet
Vooraf: het belang van ICT 1. Groei van de kennis en (over)aanbod aan informatie 2. Meer inzicht in de werking van de hersenen 3. Leren in de Bedrijfswereld 4. Levenslang leren 5. Welzijn van de leerlingen 6. Onomkeerbaarheid van informatie- en communicatietechnologieën
Groei van de kennis en overaanbod aan informatie Het goed leren gebruiken van het aanbod
Conclusies voor het onderwijs
Zelf gebruik maken van de aangeboden kanalen Diverse werkvormen gebruiken: e-mail, digitale oefeningen
Variatie in verwerkingsniveau
Emoties: iets graag doen…
Werking van de hersenen: meerdere hersenfuncties
Klassikaal als aanzet
Conclusies voor het onderwijs
Actieve verwerking
Variatie in aanbod
Variatie in verwerkingsniveau
Emoties: iets graag doen…
Leren in de Bedrijfswereld Levenslang leren
Model staan… nieuwe dingen ontdekken en uitproberen
Conclusies voor het onderwijs
Uitwisselen van ervaringen
Er is geen weg terug: wie blijft staan, gaat achteruit
Welzijn van de leerlingen
Leerlingen hebben de techologie als een tweede natuur
Conclusies voor het onderwijs
Leerlingen weten ook wat ‘ouderwets’ lesgeven is
We vormen goeie leerlingen… die blijkbaar niet gelukkig zijn…
Onomkeerbaarheid van informatieen communicatietechnologieën
Conclusies voor het onderwijs
Nieuw soort analfabetisme is in de maak: scholen kunnen dit proberen te vermijden! De ontwikkeling van nieuwe technologieën is in een stroomversnelling: scholen zouden moeten voortrekkers zijn
ICT is overal: dus ook in alle lessen?
De schaduwzijde van het Internet 9POSITIEF: 9 op de 10 scholen hebben internet: rijke leeromgeving: ¾Immense bibliotheek, mediatheek, videotheek… ¾Veel communicatiemogelijkheden
9NEGATIEF: de schaduwzijde ¾Porno, racisme, geweld, rassenhaat, drugs, sekten, gokken: je moet deze ‘info’ niet zoeken, ze zoeken je zelf! ¾Geldgewin = belangrijkste ontsporing!
Hoe zich wapenen tegen dit geweld? 9Makkelijkste oplossing: verban internetten! ¾Het kind met het badwater weggooien is nooit een kindvriendelijke opvoedende oplossing! ¾Verbieden roept bij de jeugd ‘gevaar’ op: dus is dit een uitdaging… ¾Dan moeten ook tv, radio, kranten en tijdschriften, bioscopen, video’s… op de brandstapel! ¾Dan is de rol van de opvoeder negatief, ook ten opzichte van de positieve aspecten van Internet ¾ Impact van porno en geweld in de media?
De educatieve aanpak als tegengewicht 9 Controle ¾ Een sociaal evenement Ù extreem individuele aangelegenheid ¾ Thuis als verlengstuk van sociale controle in klas: Ö Leerkracht begeleidt de kinderen bij hun zoektocht Ö Inrichting van computerlokaal: leerkracht heeft zicht op schermen Ö Leerkracht: geen politieman, geen struisvogelpolitiek voeren
9 Participatie Ö Een sfeer van participatie en openheid Ö Kritische houding promoten t.a.v. internet (alle media!)
9 Overleg Ö Samen surfen en durven praten
De technologische aanpak 9Monitoring ¾ “Het internet is een openbare plaats. Zoals je je kinderen niet in hun eentje door een grote stad laat dolen, zo controleer je ook hun internetgebruik,” (Studie van National Research Council) ¾ Gebruik maken van de mogelijkheden van besturingssysteem/netwerk Ö Map Geschiedenis in Explorer Ö Persoonlijke login
De technologische aanpak
Gebruik van filters 9 Elektronische babysit 9 Zandbakken in cyberspace 9Afgeschermde leeromgeving
9
Een geïntegreerde aanpak: technologie en opvoedkunde 9 Surfgedrag in het oog houden: ¾ Wat is de beste plaats voor de computer voor je kind? (leeftijd, ‘volwassenheid’, vrienden…) ¾ Zelf (mee)surfen? = sporen in je eigen surfgedrag bespreekbaar maken?
9 Verantwoordelijkheid geven: ¾ ze leren zoeken zonder groot risico op ongeoorloofd materiaal ¾ Een ‘huisprotocol’ afsluiten
9 Wijzen op voorbeelden van gebrek aan objectiviteit/betrouwbaarheid 9 Technische richtlijnen: zie later
Veilig, stijlvol en efficiënt communiceren 9Mailen, chatten en sms’en: jongerencultuur 9Communicatietechnologieën: ¾ een hoop plezier ¾ aanknopingspunt voor verbetering van taalvaardigheid en mediacompetentie
9Misbruiken: ¾ onvoorzichtig omspringen (chatboxen en pedofielen) ¾ Huiswerk omzeilen, spieken, pesten
E-mailen 9 Schoolpolitiek: van verbod tot aanmoediging ¾ Mogelijkheden voorzien op school voor kinderen zonder internetaansluiting thuis ¾ Open of gesloten circuits ¾ Open leeromgeving
9 Thuisgebruik: ¾ E-mail lezen is inbreuk op privacy Ù vertrouwen ¾ Verschil meegeven tussen e-mail onder vrienden en e-mail naar bvb leerkrachten
Chatten 9 Beste manier om op het internet mensen te ‘ontmoeten’ in chatruimte 9 Virtuele geflirt Ùgeflirt aan de schoolpoort 9 ‘Hawking’: pedofielen als roofvogels (haviken) 9 Waakzaamheid geboden 9 Ouders en kinderen moeten zich bewust zijn van het gevaar 9 Bij verdachte chatpartner: contact met instanties
Cyberpesten 9Nieuwe extra-vorm van pesten (gsm, haatmail) ¾ via ‘pestsites’: anoniem mailen ¾ zwaardere impact wegens anonimiteit ¾ pester weet niet wat de impact is ¾ pester is onzichtbaar: verweg tot in de ‘veilige’ huiskamer
9 Echt pesten houdt in: ¾ regelmatig, pijnlijk treffen, vermijden van gebruik van gsm of internet
Cyberpesten: hoe oplossen? 9 Preventief werken: ¾ bespreekbaar maken: de grenzen tussen pesten en plagen? ¾ duidelijk maken: dit soort pesten = ‘gewone’ pesten ¾ besef bijbrengen: gsm-nummer en emailadres behoren tot privé-sfeer
Cyberpesten: hoe oplossen? 9Bemiddeling voorzien ¾ in contact op school bij klassenleraar / vertrouwenspersoon, CLB ¾ Steunpunt Grensoverschrijdend Gedrag op School: het aanspreekpunt bij uitstek ¾ vzw Limits: behandelt pestklachten in het onderwijs
Cyberpesten: hoe oplossen? 9Sanctioneren
¾ duidelijk maken dat pestgedrag gestraft wordt ¾ telefoons: ‘gesloten gebruikersgroep’ instellen ¾ blokkeren van e-mailadressen
Huiswerkplagiaat 9Hou er rekening mee dat huiswerksites bestaan en maak duidelijk dat je dat weet! 9 Weet dat leerkrachten dit ook weten en een ander soort huistaken geven dan vroeger 9 Leer de kinderen eerlijke attitudes aan: bronvermelding, geen knippen en plakken, leer ze de gevolgen van hun ‘daden’ 9Indien het gebeurt, geef ze nieuwe kansen 9Steun de leerkracht die de leerling eerlijk wil punten geven voor eigen werk.
Netiquette: regels voor verzorgde en efficiënte communicatie 9 Initiatie in de regels van de netiquette: de
eerste stap naar een efficiënte en stijlvolle elektronische communicatie. 9Gedragscode die bedoeld is om de communicatie op het internet efficiënt en fatsoenlijk te houden 9Vaak gehoorde verzuchting onder leraren taalkunde: jongeren vervallen in fonetisch gebrabbel wanneer ze zich in een virtuele ruimte bewegen
Ethische netiquette: 9 Geef advies: ¾Doe niet mee aan kettingbrieven of rampberichten ¾Neem enige reserves in acht bij doorsturen e-mails
Gezond gebruik van ICT thuis 9Groeistoornissen, overgewicht, grensoverschrijdend of asociaal gedrag: er is altijd wel een verband met de nieuwe technologieën te leggen: roddels of realiteit? 9Voorzorgen: vermijden dat de ontwikkeling van kinderen geremd wordt 9Preventief werken: aangepast materiaal, gedoseerd en correct computergebruik
Overmatig gebruik? 9 Niet meteen het probleem op school? 9 Wel thuis: ‘gamers’, spelletjesverslaafden, freaks, fanaten… (8 % 10-11-12-jarigen) 9Gezondheidsproblemen bij 20 % van de gamers 9Te vroeg om psychosociale effecten te meten: maar beter voorkomen dan genezen!
R.S.I. (Repetitive Strain Injury)(Letsel door herhaalde belasting) 925% van 15-24-jarigen hebben er mee te maken (Nederlands onderzoek) 9Jonge kinderen zijn gevoeliger dan volwassenen: spieren en pezen in ontwikkeling 9Symptomen komen pas later tot uiting 9Oplossing: investeren in preventie: ¾Sensibiliseren van ouders, leerlingen, leerkrachten ¾ Gebruik van ergonomisch en kindvriendelijk meubilair/hardware
Rode ogen: Computervisiesyndroom (CVS)
9 Effect van computer op het visueel vermogen van kinderen: lichte impact 9Symptomen: geprikkelde ogen, oogmoeheid, een wazig gezichtsveld en hoofdpijn.
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik 9Algemeen: ¾Preventief: Ö overdreven lang computeren vermijden Ö regelmatig oogonderzoek
¾‘Goede’ verlichting ¾ Goed opgesteld computerscherm ¾Zich bewust zijn van het probleem ¾Voldoende pauzes
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik
9L 1: Lokaal: ¾Scherm: ÖLoodrecht op breedte van lichaam ÖZijdelings kijken verhoogt kans op RSI ÖMidden van scherm net onder ooghoogte ÖGeen flikkerende schermen ÖGeen weerspiegeling van licht of vensters
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik 9L1 Lokaal: ¾Stoel: ÖVerstelbare bureaustoel ÖEv. met voetsteun ÖMet ruggensteun (krukjes zijn uit den boze!)
¾Tafel: ÖOp ‘de maat van het kind’ ÖRonde randen voor de polsen ÖPolsen moeten kunnen rusten ÖDiep genoeg voor scherm, toetsenbord, armen
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik 9L 2: Lichaamshouding ¾
Voorarmen:op gelijke hoogte met toetsenbord. Voor- en bovenarmen vormen winkelhaak ¾ Knieën: op dezelfde hoogte als heupen of net iets lager ¾ Niet voortdurend met hoofd naar voren leunen ¾ Rug zo gestrekt mogelijk en ondersteund door de leuning van de stoel ¾ Contrast en helderheid van het scherm aanpassen ¾ Je kunt met handpalm op muis steunen en intussen met één vinger klikken. Dat is beter voor je pols en je nek ¾ Bij eerste tekenen van pijn of irritatie: stop werken aan PC
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik
9L 3: Lange uren: ÖLange uren onderbreken: RSI-specialisten raden elk uur tien minuten pauze aan. (om de vijf minuten micropauzes van enkele tientallen seconden inlassen). Ö Even ophouden met tikken of klikken om de armen te strekken, doet het risico op RSI ook verminderen. Ö Ook voor de ogen bevelen experts een pauze aan. Even wegkijken van je scherm, reduceert het risico op oogirritatie en focusproblemen. Je kan de 20/20/20-regel toepassen: neem elke 20 minuten 20 seconden pauze om 20 voet (6 meter) ver te kijken.
De vijf ‘L’s voor gezond computergebruik
9L 4: Licht: Ö Lichtsterkte van de computer is de helft van het
licht dat aanwezig is in het lokaal Ö Geen reflectie van ramen en lampen
9L 5: Langetermijn-denken Ö: Afspraken
nakomen!
maken en die ook laten
Recht op Privacy 9Publicatie op website van de school: ¾School moet toelating vragen aan maker van foto + afgebeelde persoon ¾Geen voornaam en naam onder foto ¾Geen namen en voornamen van leerlingen zonder toelating van ouders en leerling ¾Ook leerlingen moeten het auteursrecht respecteren!
Recht op Privacy 9Auteursrechten: ¾Principe: altijd toelating hebben van de auteur/maker… ¾Wet is van toepassing op: Î teksten van elke aard (romans, novellen, gedichten, wetenschappelijke of technische teksten), ongeacht de lengte Î foto’s, ongeacht het genre (portret, landschap, stilleven) of de sfeer (openbaar of privé) Î grafische beelden van elke aard (tekeningen, letterwoorden, iconen, logo’s, landkaarten, enz.) Î muziek, video of een combinatie van beide Î computerprogramma’s
Besluit 9 ICT en Internet blijven meer dan de moeite waard! 9 Zich bewust zijn van de problemen 9 Geen paniekreacties 9 Preventief denken 9 Zelf proberen de kloof tussen ‘oud’ en ‘nieuw’ te dichten 9 Zich blijven informeren 9 Zélf thuis de technische mogelijkheden gebruiken (zie de presentatie door Peter Holvoet)
Einde = Start 9Brochure ‘Klikvast’ als ‘verplichte’ lectuur voor het gezin 9Op de site van de Scholengemeenschap: ¾ info-bladzijde met directe links (brochure) ¾ deze presentatie
9 In oudercomité en met leerkrachten/directies pertinente vragen aan de orde (durven) brengen 9 Medeouders bewust maken van de problemen
