Een overzicht van de verschillende ondersteuningsvormen voor allochtone mantelzorgers

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 1

korte berichten Mededelingen over medewerkers 8

Aanbod HAD Advies & Coaching Palet heeft in de afgelopen zes jaar in het stimuleringsproject HAD! ervaring en deskundigheid opgebouwd in de trajectbegeleiding van Marokkaanse en Turkse werkzoekenden. Deze expertise vertaalt Palet nu in haar aanbod HAD Advies & Coaching. Dit aanbod bestaat uit verschillende ondersteuningsmogelijkheden in de trajectbegeleiding van allochtone cliënten: A. Coaching en begeleiding gericht op actieve deelname B. Aanvullende diagnose en profiel C. Opvang bij uitval uit voorzieningen D. Coaching en begeleiding bij uitvoer van trajectplannen E. Aanvullende inzet van mentoren en intermediairs. Het team van HAD Advies & Coaching bestaat uit professionals met verschillende etnische achtergronden. Ze zijn allen ervaren casemanagers, bekend en vertrouwd met de doelgroepen en de HAD!-aanpak. Meer informatie bij Anissa Azoul, projectleider HAD Advies & Coaching en adviseur van Palet, tel. (076) 522 30 50, e-mail: [email protected]

Genderkalender Palet Op 15 juni jl. heeft Palet, samen met BOZ, PSW en Prisma-Brabant, emancipatietaken overgenomen van het opgeheven Bureau voor Emancipatiezaken. Zowel intern als extern probeert Palet vorm te geven aan deze nieuwe opdracht. De jaarlijkse feesten gedenkdagenkalender van Palet staat dit keer dan ook in het teken van gender: het biologische verschil tussen mannen en vrouwen dat doorwerkt in ons hele leven. Binnen de diversiteit van de samenleving kun je niet om genderaspecten heen. Het laat verschillen in posities zien, maar biedt ook perspectief op veranderingen. Daarom werkt Palet met gender, als belangrijk aanknopingspunt bij multiculturele ontwikkeling. Alle relaties van Palet krijgen medio december gratis een exemplaar van deze kalender toegestuurd. Overige belangstellenden kunnen een exemplaar opvragen bij het secretariaat van Palet in Eindhoven. Voor grotere nabestellingen brengen we de kostprijs in rekening: de kalender kost dan € 2,- per stuk.

agenda

Vrijdag 1 april 2005 Symposium Brabant Bekent Kleur Thema: ‘Succes en diversiteit’ In verschillende workshops komen succesvolle aanpakken en methodieken aan bod: homoseksualiteit, ouderenparticipatie, sport, omgaan met allochtone jongeren, promotieteams, onverdraagzaamheid in de klas, aanpak ADB’s, participatie nieuwkomers Plaats: Universiteit van Tilburg, gebouw Y Warandelaan 2, Tilburg Tijd: 13.00 – 17.00 uur Informatie: Edwin Mermans, 06-12436304 en op www.brabantbekentkleur.nl

De activiteiten en producten van Palet worden gefinancierd door de provincie Noord-Brabant. Redactie Ingrid van Rooij Willie Vissers Basisontwerp Lauría Grafisch Ontwerp BNO, Utrecht Layout en drukwerk Drukkerij Gianotten, Tilburg Oplage 2.000 exemplaren e-mail: [email protected] internet: www.palet.nl

Kijk voor een actueel overzicht op onze internetsite www.palet.nl.

publicaties

hoofdkantoor Willemstraat 59

“Met mij gaat het goed, met ons minder” - Onderzoek naar de integratie van de Somalische gemeenschap in Eindhoven Op verzoek van de gemeente Eindhoven heeft Palet in het voorjaar van 2004 33 Somalische Eindhovenaren en 36 instellingen geïnterviewd. Twee vragen stonden centraal: de mate van integratie van Somaliërs en de toegankelijkheid van instellingen voor deze doelgroep. Palet geeft in dit rapport concrete aanbevelingen aan de gemeente om gesignaleerde knelpunten en witte vlekken op te lossen. Tekst: Silverio Romanillos Inhoudelijke adviezen: Fatma Ali, Jan Veneman en de Stichting Somalische Gemeenschap Eindhoven. Uitgave: Palet, oktober 2004. Het rapport is aan te vragen bij het voorlichtingscentrum van Palet in Eindhoven (040) 235 99 99, of gratis te downloaden op www.palet.nl

In het kader van het project ‘Dementie en cultuurspecifieke zorg’ zijn verschenen: Wat is anno 2003 bekend over dementie in vijf allochtone culturen? Een literatuurstudie Cultuurspecifieke mantelzorgondersteuning Een overzicht van de verschillende ondersteuningsvormen voor allochtone mantelzorgers De computer boven onthoudt het niet meer -Beleving van dementie onder vijf allochtone culturen in BrabantNaar een cultuurspecifiek dementie-aanbod Eindrapportage met aanbevelingen voor huidig en toekomstig beleid Uitgave: BOZ en Palet, december 2004 Kosten: € 8,- per publicatie Te bestellen bij BOZ, afd. documentatie, (013) 535 26 25, [email protected]

en adress

Vrijdag 17 december 2004 Waar sta jij? Ontmoetingsdag voor actieve jongeren over keuzes maken. Met interactief theater door pH neutraal Organisatie: Palet i.s.m. project Kleurrijk Brabant Werkt! Plaats: Zaal 16, Carré 16 in Tilburg Tijd: 17.30 – 22.00 uur Informatie: Carola Eijsenring of Yoni Paridaans (040) 235 99 99

n colofo

P a l e t s t re k e n 4 d e c e m b e r 2 0 0 4

Paletadviseur Juan Jonas is m.i.v. oktober 2004 benoemd als dagelijks bestuurder in de deelgemeente IJsselmonde. Hij is verantwoordelijk voor de portefeuille: Veiligheid, Algemeen Juridische Zaken, Wijkgericht werken, Communicatie en Burgerzaken. Vanwege de omvang en zwaarte van deze functie stopt Juan tijdelijk met zijn taken voor Palet, zodat hij zich volledig kan wijden aan zijn nieuwe werkzaamheden.

Paletstreken is de periodiek van Palet, steunpunt voor multiculturele ontwikkeling in Noord-Brabant. Het wordt verspreid onder haar relaties en overige belangstellenden. Paletstreken informeert over activiteiten en projecten van Palet. Het verschijnt vier maal per jaar. Voor reacties en informatie kunt u contact opnemen met het hoofdkantoor van Palet te Eindhoven, (040) 235 99 99. Overname van artikelen is toegestaan, mits Paletstreken als bron wordt vermeld.

5611 HC Eindhoven tel: (040) 235 99 99 fax: (040) 244 57 12 regiokantoren • Noordoost-Brabant Nieuwstraat 75c 5211 NL Den Bosch tel: (073) 615 47 37 fax: (073) 615 47 38 • Zuidoost-Brabant Willemstraat 59 5611 HC Eindhoven tel: (040) 235 99 99 fax: (040) 244 57 12 • Midden-Brabant Noordstraat 80 5038 EK Tilburg tel: (013) 532 14 36 fax: (013) 544 03 60 • West-Brabant Nieuwe Ginnekenstraat 38c 4811 NS Breda tel: (076) 522 30 50 fax: (076) 530 91 39

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 2

foto: Ingrid van Rooij

inhoud

1Discriminatiemeldpunt Den Bosch 3Dialoog sleutelbegrip na moord op van Gogh

4Inburgering oudkomers Tilburg 5Diversiteit in algemeen beleid Oss 6Multiculturaliteit bij Novadic 7Necla Koçak 8Korte berichten, publicaties en agenda PERIODIEK VAN

Team Basta!

PALET,

Basta! op eigen benen

STEUNPUNT VOOR MULTICULTURELE ONTWIKKELING IN

Per 1 januari 2005 wordt het discriminatiemeldpunt Basta! in ‘s-Hertogenbosch officieel overgedragen van Palet aan het nieuwe bestuur. In december 1998 startte dit meldpunt als een project, aangehaakt bij Palet. Nu het meldpunt is uitgegroeid tot een volwaardige, professionele organisatie, is de tijd rijp om zelfstandig verder te gaan.

Leemans, administratief medewerker en Ton Jenniskens, vrijwilliger. Soumaya Tajja is dit jaar als stagiaire van de Hogeschool Juridische Dienstverlening actief bij Basta!; zij houdt zich bezig met klachtbehandeling

Toename meldingen en klachten

nr.

7e JAARGANG

Basta! heeft drie kerntaken: klachtbehandeling en registratie, preventie (voorlichting en onderwijsprojecten), signalering en beleidsadvies (aan gemeente en politie). Momenteel werkt het discriminatiemeldpunt in vier gemeenten in Noordoost-Brabant: ‘s-Hertogenbosch, waar het kantoor is gevestigd, Schijndel, Boxtel en Oss. Deze vier steden maken gebruik van de diensten van Basta!. Inwoners kunnen klachten over discriminatie melden bij Basta!, telefonisch of via het klachtenformulier op de site. Voor de klachtbehandeling gaan medewerkers van het meldpunt meestal naar de betreffende plaats, of de melder komt naar het kantoor in Den Bosch voor een gesprek. Uit het jaarverslag 2003 is te lezen dat het aantal klachten en meldingen de laatste jaren is gestegen:

NOORD-BRABANT

De projectmedewerkster Wieke Wijnen werkte het eerste jaar vanuit het regiokantoor van Palet in Den Bosch. Vanaf de start was duidelijk dat Basta! na afloop van de projectperiode een onafhankelijk discriminatiemeldpunt zou worden. In dat kader verhuisde het meldpunt na een jaar naar een andere locatie: samen met het COS betrok Basta! het kantoorpand aan de Luijbenstraat. Later kwamen Amnesty International, Lokale Agenda 21 en Stichting Focsani hier nog bij. Vanaf dat moment heeft Wieke actieve vrijwilligers geworven en ingezet voor de vele en ook vooral uiteenlopende taken die er bij het ‘runnen’ van een discriminatiemeldpunt komen kijken. In de loop der jaren breidde het werkgebied van Basta! uit naar gemeenten in de regio. Deze gemeenten kopen de diensten van Basta! in. Hierdoor konden de vrijwillige medewerkers van Basta! geleidelijk aan parttime betaald worden. Op dit moment bestaat het team van Basta! uit: Wieke Wijnen, coördinator, Maya Vogelzang, klachtbehandelaar, Lineke Pijnappels, medewerker communicatie en voorlichting, Farzad Rafii, medewerker beleid en klachtbehandeling, René

4

04 de ce m be r 20

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 3


Inbedding in gemeenten Basta! vindt het belangrijk dat zij ingebed raakt in de plaatselijke netwerken. “In Schijndel participeren we in de lokale Werkgroep Tolerantie, in Oss in het Platform Anti Discriminatie. In ‘s-Hertogenbosch zitten we in verschillende overleggen en netwerken, zoals de Stuurgroep Buurtbemiddeling en andere werkgroepen op wijkniveau.” Basta! heeft goede contacten met de politie en het Openbaar Ministerie in de regio Noordoost-Brabant. “Deze samenwerking is onontbeerlijk om ons werk goed te kunnen doen,” aldus Wieke Wijnen. “Monitoring en registratie van klachten en meldingen pakken we voor een deel al samen met de politie op, waardoor trends in de samenleving duidelijker worden. Op deze manier kunnen preventieve maatregelen in een vroeg stadium worden genomen.” Momenteel maken niet alle gemeenten in de regio gebruik van de ondersteuningsmogelijkheden van Basta! “En dat is jammer,” aldus Wieke, “want hierdoor is geen afstemming mogelijk tussen de strafrechtelijke kant van discriminatie, die ligt bij politie en OM, en de preventiekant, waar gemeenten een wezenlijke rol in kunnen spelen.” Met de gemeenten Uden, Veghel en Land van Cuijk is Basta! daarom in gesprek over mogelijke betrokkenheid bij het regionale netwerk dat Basta! heeft opgezet. “We zien dat onze inzet en de foto: bTZ

2

van 189 in 2002 naar 248 in 2003. Veel meldingen hebben te maken met racistische graffiti in buurten en wijken. Het gaat hier om leuzen als “vol=vol”, hakenkruizen en leuzen gericht tegen moslims. Overige klachten hebben te maken met discriminatie op de arbeidsmarkt, in de horeca, bij huisvesting, in het onderwijs, bij de politie en in de politieke of publieke opinie. Basta! probeert bij klachten altijd eerst te bemiddelen. Meestal leidt dit tot een oplossing. Soms is bemiddeling niet mogelijk, of leidt het niet tot een voor beide partijen bevredigende oplossing. Dan kan Basta! aangifte doen bij de politie of de klacht voorleggen aan de Commissie Gelijke Behandeling.

activiteiten die we met een plaatselijke tolerantie- of antidiscriminatiewerkgroep uitvoeren daadwerkelijk kunnen bijdragen aan een vermindering van discriminerende uitingen. Een mooi voorbeeld is Schijndel; daar stikte het een paar jaar geleden van de rechts-extreme graffiti. Door hier consequent tegen op te treden is deze beledigende en discriminerende graffiti geleidelijk aan verdwenen uit het straatbeeld. Dus we zien wel degelijk effecten op de langere termijn.”

Onlangs is de betekenis en de meerwaarde van dit provinciale samenwerkingsverband in kaart gebracht in een kleurrijke brochure.

Zelfstandige doorstart

Na zes jaar pionieren, netwerken, doorzetten en onvermoeibare inzet is het zover: Basta! gaat verder als zelfstandige organisatie: Basta! meldpunt discriminatie Brabant Noord. “We hebben een bestuur gevormd van deskundige en betrokken professionals, allen afkomstig uit de regio,” vertelt Wieke. “Heleen Simons is Naar de mensen toe de voorzitter van het nieuwe bestuur, met Sterk punt in de aanpak van Basta! is dat John van den Dungen als secretaris en Jan de medewerkers niet vanuit kantoor hun Willems als penningmeester. De andere werk uitvoeren, maar zoveel mogelijk bestuursleden zijn Jan Kral en Gerrit Kruijs. naar de doelgroepen toe gaan. “We We zijn nog steeds op zoek naar een bezoeken de moskee, de seniorenraad, allochtoon bestuurslid. Veel allochtonen de Marokkaanse jongerensoos, de Turkse die we op het oog hadden, hebben het al vrouwenvereniging, het gehandicaptenveel te druk met werk, vrijwilligerswerk, of andere functies. We zijn dus blij met namen van potentiële allochtone bestuursleden!”. Op 6 oktober jl. zijn de statuten van de Stichting Basta! getekend. Vanaf 1 januari gaat Basta! verder op eigen benen. “We maken ons nu los van Palet, maar Palet blijft een belangrijke samenwerkingspartner”, benadrukt Wieke. “Basta! kan signalen uit de samenleving doorgeven aan Palet en gezamenlijk projecten starten. En levert een Informatie- en voorlichtingsmateriaal discriminatiebestrijding Palet belangrijke bijdrage aan de dialoog tussen de verschillende bevolkingsgroepen.” platform,” licht Wieke toe. “Om te laten zien wat we kunnen betekenen voor deze Kijk voor informatie over het werk en de groepen en om signalen op te vangen projecten van Basta! op http://memwat er leeft onder deze groepen. Dit verbers.home.nl/basta talen we dan naar de gemeente.” Zowel Voor klachten of meldingen van discrimilandelijk als regionaal pakt Basta! vraagnatie kunt u bellen naar (073) 691 97 73, stukken zoveel mogelijk samen met voor algemene vragen: (073) 691 97 78. andere organisaties op. In Brabant uit zich dat in het samenwerkingsverband van Anti Discriminatie Bureaus. Met de ADB’s in Eindhoven, Tilburg en Breda is regelmatig overleg om elkaar te informeren en te inspireren. De vier ADB’s ondersteunen elkaar bij de uitwisseling van deskundigheid en projecten. Er is een protocol gemaakt voor de klachtbehandeling. In de toekomst zullen ze waarschijnlijk ook vaker gezamenlijk naar buiten treden.

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 4

De moord op Theo van Gogh was een aanval op de democratie, die vanzelfsprekend afgewezen moet worden. De overheid moet extremisme en criminaliteit keihard aanpakken. We kunnen stellen dat het overgrote deel van de samenleving daar achter staat, zowel allochtoon als autochtoon. Desondanks werden we opgeschrikt door bedreigingen en aanslagen op moskeeën, kerken en scholen in heel Nederland. Het aantal incidenten in Brabant was opvallend groot. Wat kunnen we hier zelf tegen doen?

Amerikanen deden 300 jaar over integratie van groepen nieuwkomers. Wij zijn pas 30 jaar bezig, maar we kunnen leren van anderen. We zouden in Nederland ook meer moeten spreken over Nederlanders van Marokkaanse, Turkse, Antilliaanse, Somalische etc. afkomst. Beter kan benadrukt worden dat alle burgers met elkaar de samenleving vormen en ervoor verantwoordelijk zijn, want echt: ‘De maatschappij, dat zijn wij!’. Zo moet iedereen zich aanpassen aan die samenleving: bur-

Dialoog is het sleutelwoord.

gers en organisaties, allochtoon en autochtoon. Het gaat om contact, dialoog en vooral samen doen: het aanpakken van gemeenschappelijke dingen. Denk bijvoorbeeld aan een project als ‘Bewoners aan het woord’, waarin Palet bewoners uit Tilburg-Noord met elkaar in contact bracht. Dit doorbreekt het langs elkaar heen leven en leert dat we met dezelfde dingen bezig zijn. Veel hoger opgeleide allochtonen zetten zich in hun vrije tijd in om jongere tieners te helpen te slagen in de samenleving. Bijeenkomsten die ik met hen meemaak zijn uitermate inspirerend. Schrijnend is het feit dat door een vaak eng negatief beeld over Marokkanen veel van deze krachtpatsers zelf niet op de arbeidsmarkt aan de bak komen. Als we ellende in de toekomst willen voorkomen, moeten we deze vicieuze cirkel doorbreken.

Dialoog Meer dan ooit zouden overheden, beleidsmakers en verantwoordelijke uitvoerders moeten uitgaan van de dialoog met allochtone groepen. De laatste jaren zien we inderdaad dat de overheid allochtone jongeren steeds meer aanspreekt op hun eigen verantwoordelijkheid, maar dat kan niet zonder hen echt serieus te nemen.

En zou het ook geen goed streven zijn om bij het debatteren de ander niet te kwetsen? Vrijheid van meningsuiting hoeft toch niet asociaal te zijn? We hebben de neiging vooral te kijken naar de dingen die slecht gaan. Veel productiever is het om juist de positieve ontwikkelingen te benutten als kans. Het is dan ook goed dat burgemeesters allochtonen én autochtone burgers onder de noemer WIJ uitnodigen voor een dialoog. En het is goed dat de provincie zich krachtig inspant voor de dialoog, voor het wijgevoel in Brabant. Het belangrijkste zijn al die Nederlanders van verschillende komaf die bij elkaar komen, bijvoorbeeld in wijken, om samen te praten en samen te werken aan gemeenschappelijke belangen. Hoewel we ons in Nederland vaak beperken tot contacten met gelijkgestemden en we weinig open zijn naar anderen, verandert dit wel langzaam maar zeker. Vooral steeds meer jongeren gaan om met leeftijdgenoten uit andere etnische groepen; zij nemen de goede en leuke dingen van elkaars cultuur over. Ik zie dat als de nieuwe norm van Brabantse gemoedelijkheid! Han Rijgersberg, directeur Palet

3 P a l e t s t re k e n 4 d e c e m b e r 2 0 0 4

Samen doen


Brabant maakt de laatste decennia een stormachtige ontwikkeling door. Voor sommige bevolkingsgroepen is die ontwikkeling niet bij te houden. Zij zien hun omgeving veranderen, terwijl ze niet mee veranderen. Dit veroorzaakt angst, bezorgdheid en een gevoel van onveiligheid. Het ‘wij versus zij’ gevoel lijkt hierop voor hen een antwoord. Zo constateerde burgemeester Vreeman van Tilburg onlangs nog dat “de mensen in Brabant meer langs elkaar zijn gaan leven”. Buitenstaanders ervaren ook dat ze niet gemakkelijk binnenkomen in ‘de Brabantse netwerken’, circuits van mensen die elkaar goed kennen. Allochtone burgers merken dat hun etnische en religieuze achtergrond sterk bepalen hoe naar hen gekeken wordt. Ook zij kennen de gevoelens van angst en onveiligheid. Dit wordt versterkt door een agressieve benadering in de media en populisme in de landelijke politiek. Met name jongeren met Marokkaanse ouders zijn het meer dan zat om, hoe ze ook hun best doen, bij voorbaat al te worden veroordeeld. Ze voelen zich dan ook steeds minder behoren tot de ‘wij’-groep. Illustrerend hiervoor zijn uitspraken die Palet optekende tijdens bijeenkomsten in verschillende Brabantse steden naar aanleiding van de moord op van Gogh: “In Frankrijk was ik Fransman, maar in Nederland ben ik weer Marokkaan geworden”. “Waarom moet de Marokkaans-islamitische gemeenschap afstand nemen van de moord op Theo van Gogh, terwijl zij er part noch deel aan heeft? Bij de moord op Pim Fortuyn heeft niemand de milieubeweging gevraagd om openlijk afstand te nemen van de daden van een ontspoorde enkeling.”

opinie

Wullie en Zullie

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 5

Belangrijk dat je gezien wordt Inburgeringsprogramma voor oudkomers in de wijk Veel allochtonen verblijven al lange tijd in Nederland, maar dit staat niet garant voor daadwerkelijk deelnemen aan die samenleving. Vooral vrouwen verkeren nog al te vaak in een geïsoleerde positie, waar zij zelf moeilijk uit kunnen komen. Een op maat gesneden inburgeringprogramma kan hen een duw in de goede richting geven.

4 P a l e t s t re k e n 4 d e c e m b e r 2 0 0 4 foto: Willie Vissers

De gemeente Tilburg hecht grote waarde aan volwaardige participatie van al haar inwoners. Met verschillende organisaties uit het veld heeft de gemeente gesproken over thema’s als werk en scholing, sociale activering en opvoeding. Daarna is hen de mogelijkheid geboden projecten in te dienen voor inburgering van oudkomers

delen taal en een dagdeel sociale activering. Voor het verzorgen van het taalprogramma schakelde Palet Rachid Zerrouk in van taaleducatie-aanbieder MANEDI (Marokkaans-Nederlandse dialoog). Deze organisatie had ervaring met taalonderwijs, toegesneden op individuele wensen en behoeften. In het taalonder-

ding, vrijwilligerswerk, scholing en werk, zowel in de wijk als daarbuiten. Voor veel vrouwen was dit een eye-opener en stimulans om actief te worden, zoals Emsel, die zegt: “Ik heb negen jaar thuis gezeten en wist niets van de instellingen. Door deze cursus heb ik de vrijwilligersorganisatie Contour leren kennen en daardoor heb ik nu werk als vrijwilligster bij bureau Halt.”

Nog maar het begin

in Tilburg, volgens de normen voor toetsing, registratie en duaal traject, die landelijk zijn vastgesteld. Oudkomers zijn allochtonen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn. Een groot deel van hen beheerst het Nederlands onvoldoende om zelfstandig deel te nemen aan de maatschappij.

Laagdrempelig aanbod Palet pakte de uitdaging van de gemeente Tilburg op en ontwierp een plan voor een taal- en activeringsprogramma op wijkniveau voor allochtone vrouwen. Wij wilden de activiteiten aanbieden dicht bij huis en afgestemd op de individuele wensen en omstandigheden van de deelnemers. Hiervoor ging Palet samenwerken met het wijkcentrum Wijk3West, dat de wijken ’t Sant, de Reit en Wandelbos omvat. De twaalf deelneemsters, Turkse en Somalische vrouwen, werden met behulp van een intermediair geworven binnen de wijkcontacten. Het programma bestond uit een cursus van 26 weken, met wekelijks twee dag-

De cursus werd eind september afgerond met een officiële certificaatuitreiking in het gemeentehuis van Tilburg, door wethouder Gon Mevis. Mevis sprak daar zijn enthousiasme uit over de resultaten van de inburgeringstrajecten. Een groot deel van de vrouwen heeft door de cursus meer zicht gekregen op hun mogelijkheden. Lang gekoesterde Begeleidsters en deelneemsters dromen zijn binnen bereik Wijk3West met hun certificaat gekomen. Sommigen zijn actief geworden als vrijwilligster in bijvoorbeeld de kinderopwijs stond de zelfredzaamheid van de vang, anderen gaan een opleiding volgen vrouwen centraal en niet zozeer het verof serieus zoeken naar betaald werk. Een groten van de woordenschat. De deelenkeling gaat verder met taal. Voor alle neemsters spraken al enigszins Nedervrouwen was de cursus een enorm lands, de meeste hadden tot een à twee belangrijke stap, die hen een levensdoel jaar middelbare school onderwijs in en plezier heeft (terug)gebracht. Nederland gevolgd. Door het jarenlang “Eindelijk worden we gezien, ik doe nu thuiszitten en zich richten op hun rol als iets nuttigs, ik ben wat waard”, zoals een huisvrouw en moeder waren zij echter van de vrouwen het uitdrukt. Toch is dit veel van de taal kwijtgeraakt. Nu hun kinnog maar het begin; hun voorzichtig verderen groter worden en zij te maken krijworven zelfvertrouwen is nog kwetsbaar. gen met school en andere activiteiten, Daarom is het belangrijk dat de vrouwen ontdekken de vrouwen hoe geïsoleerd zij niet losgelaten worden, maar verder gaan leven en missen zij het zelfvertrouwen om in hun ontwikkeling, zodat ze niet terugzich actief op te stellen in de samenleving. vallen in oude patronen. Zij willen hun kinderen beter kunnen volOok het wijkcentrum vindt het belangrijk gen en steunen in hun ontwikkeling. In door te gaan met de vrouwen. Met tien de taallessen is het belang van taal benawekelijkse bijeenkomsten wordt een verdrukt en hoe de vrouwen die kunnen volg gegeven aan het versterken van hun gebruiken in allerlei situaties die zij tegenzelfredzaamheid, zodat de vrouwen hun komen. Naast het taalprogramma zijn ambities waar kunnen maken. sociale activeringsbijeenkomsten verzorgd door het wijkcentrum en Palet. Meer informatie over het project ‘OudTijdens deze bijeenkomsten is kennisgekomers in de wijk’ bij Canan Yenice (013) maakt met allerlei instellingen en activi532 14 36. teiten op het gebied van vrije tijdsbeste-

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 6

Diversiteit binnen algemeen beleid De gemeente Oss heeft enkele jaren geleden een bewuste keuze gemaakt: geen minderhedenbeleid meer, er is alleen een beleid voor alle Ossenaren. Maar hoe kunnen gemeente en instellingen toch inspelen op de zeer uiteenlopende behoeften van de verschillende groepen Ossenaren? Palet is gevraagd om zowel ambtenaren als instellingen vertrouwd te maken met diversiteit in beleid en aanbod.


De samenstelling van de doelgroep Ossenaren is de afgelopen decennia sterk veranderd en blijft veranderen. De gemeente verlangt van de instellingen dat ze zich aan die veranderde samenstelling aanpassen. Ze hanteert hiervoor het begrip ‘beleidsrelevante subdoelgroepen’. Dit zijn groepen in de Osse samenleving die nog niet, of minder, door instellingen bereikt worden en waarvan de gemeente vindt dat deze wel bereikt moeten gaan worden. In de praktijk zullen sommige groepen allochtonen vaak tot de beleidsrelevante subdoelgroepen behoren, maar het is ook denkbaar dat bepaalde autochtone groepen hiertoe gaan behoren, zoals verstandelijk gehandicapten en ex-psychiatrische patiënten.

Partnerschap

Kant-en-klare recepten? In totaal hebben 23 Osse beleidsmakers en beroepskrachten deelgenomen aan de cursus: ambtenaren uit verschillende beleidsafdelingen en vertegenwoordigers

is deskundigheid genoeg in Oss. Maar iedereen is bezig met zijn eigen terrein. Dat hebben we voor een deel kunnen doorbreken in de cursus.” Er klonken ook wat kritische geluiden tijdens de evaluatie van de cursus. Sommige deelnemers vonden de vraag ‘hoe doe je het nu?’ onvoldoende beantwoord. Frans Theunisse: “Voor een deel klopt die kritiek wel. De cursisten kregen niet een kant-en-klaar receptenboek mee naar huis. Maar tijdens de cursus zijn wel veel voorbeelden van ‘good practices’ in andere steden aangereikt, bij voorbeeld uit Breda. Toch komt het er op neer dat elke Osse werker in de eigen situatie, via de eigen contacten, moet bekijken hoe het aanbod van zijn instelling aansluit bij de behoeften van de allochtone groepen. Je kunt daarbij veel opsteken van hoe anderen het aangepakt hebben.” Positief resultaat was dat instellingen tijdens de cursus adviezen van Palet al toepasten en concrete samenwerkingsafspraken maakten.

Hand in eigen boezem Vanaf januari moeten alle Osse instellingen in hun financieringsrelatie met de gemeente aangeDe samenleving verkleurt. ven hoe ze het bereik van allochtonen gaan meten en hoe ze met van educatieve, culturele, sociaal-culturedeze groepen zullen communiceren. le en zorginstellingen. Terugkijkend op de Maar wat doet de gemeente zelf om cursus is Frans Theunisse tevreden over allochtonen meer te betrekken bij de ontwat het heeft opgeleverd: “We hebben wikkeling van beleid? Frans Theunisse: de instellingen multiculturele bagage “We gaan op korte termijn een commugegeven. We hebben ze kennis laten nicatiestructuur met allochtonen opzetmaken met succesvolle aanpakken en ten. Jaarlijks willen we viermaal een mogelijke oplossingen laten zien. Steeds gesprek hebben met allochtonen over hebben we cursisten gevraagd om de een thema: onderwijs, werkgelegenheid, aangeboden informatie te koppelen aan cultuur, etc. Dat zullen gesprekken zijn de eigen praktijksituatie. Belangrijk was tussen de ambtenaar die op dat terrein ook dat ‘losse’ instellingen door de cursus actief is en vertegenwoordigers van de kennis met elkaar hebben gemaakt. verschillende groepen allochtonen.” Organisaties met weinig allochtone klanLangzaam maar zeker wordt diversiteit de ten weten nu de weg naar Diagonaal en gewoonste zaak van de wereld in Oss. het Internationaal Vrouwencentrum te vinden; daar hebben ze al jarenlang ervaMeer informatie bij Wim Kop, programring en contacten met allochtone groemacoördinator Palet, (040) 235 99 99 en pen. Daar kunnen algemene instellingen Frans Theunisse, ambtenaar gemeente terecht voor advies en ondersteuning. Er Oss, (0412) 629 352.


“Uitgangspunt van de gemeente in de relatie met gesubsidieerde instellingen is partnerschap”, aldus Frans Theunisse, beleidsambtenaar van de gemeente Oss met een adviesfunctie minderheden. “Wij, de gemeente, zorgen voor geld. Jullie, de instellingen, zorgen voor deskundigheid. Sinds twee jaar hanteert de gemeente dit systeem van budgetfinanciering. Bij ieder overleg met een instelling is het multiculturele aspect een aandachtspunt. Dikwijls bleek dat een instelling hier niets mee gedaan had. Steeds kwam weer de vraag op tafel: ‘Ja, maar hoe doen we dat dan: allochtone groepen bereiken en betrekken in ons werk?’ Palet heeft dit signaal opgepakt en kwam met een cursusaanbod ‘diversiteit in algemeen beleid’. Dit programma is gericht op het vinden van uitdagingen, strategieën en oplossingen om het bereik van beleidsrelevante subdoelgroepen te verbeteren. De cursus bestaat uit vier workshopbijeenkomsten, in totaal vijf dagdelen. Bewust is gekozen voor een gezamenlijke cursus voor zowel gemeenteambtenaren als managers van instellingen. “Nu zitten de verschillende partijen naast elkaar aan tafel, en niet tegenover elkaar,” aldus

Wim Kop, adviseur van Palet en medeontwikkelaar van de cursus. “De ambtenaren en managers van de instellingen in Oss hebben immers een zelfde doel voor ogen.”

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 7

Multiculturaliteit bij Novadic op de agenda gezet 6

Focusgroep



In 2002 is Novadic, netwerk voor verslavingszorg in Oost-Brabant, gestart met een project multiculturaliteit. Hiermee wil zij de diversiteit binnen de instelling bevorderen en zorg-en preventieactiviteiten ontwikkelen voor allochtonen. Palet is gevraagd dit project te ondersteunen. Wat heeft dat tot nu toe opgeleverd?

Medewerkers Novadic tijdens presentatie nulmeting (jan.‘03).

De Raad van Bestuur constateerde dat een groot aantal allochtonen voortijdig afhaakt of niet eens binnenkomt bij Novadic. Cijfers ontbreken echter goeddeels. Op de werkvloer is behoefte aan specifieke kennis en vaardigheden voor de omgang met allochtone klanten. Het bestuur stelde daarom een plan op en zocht samenwerking met Palet voor de uitvoering van een project Multiculturalisering Novadic. Ter advisering is een klankbordgroep ingesteld, waarin naast de projectleider en de Raad van Bestuur verschillende afdelingen van Novadic zijn vertegenwoordigd.

Enthousiasme Opdracht aan Palet was draagvlak te creëren voor het multiculturaliseren van de instelling. Tevens kregen we de taak activiteiten te stimuleren, initiëren en implementeren, beleidsontwikkeling te ondersteunen en diversiteit in het personeel te bevorderen. Om de actuele situatie bij aanvang van het project in beeld te brengen voerden we allereerst een nulmeting uit. Hiervoor hield de projectmedewerkster Assia Tsouli gesprekken met mensen op de werkvloer, het middenkader en het management. Daarnaast zijn vragenformulieren uitgezet. Uit deze peiling bleek dat binnen de werkcultuur van Novadic nog weinig oog is voor diversiteit, maar dat er wel behoefte is aan informatie en vooral bij het management veel enthousiasme om multiculturaliteit binnen Novadic vorm te geven. Voor de nulmeting zijn ook veel instellingen en organisaties benaderd die met allochtone verslaafden te maken hebben. Deze

meting maakte duidelijk dat Novadic niet bij alle, vooral allochtone, instellingen en groepen bekend is en dat men na doorverwijzing van cliënten naar Novadic terugkoppeling mist.

Aan de slag Op basis van de nulmeting heeft Palet een activiteitenplan opgesteld voor de jaren 2003 en 2004. Multiculturaliseren van een instelling is een moeilijk proces waarbij een cultuuromslag moet plaatsvinden. Om daar voldoende draagvlak voor te vinden zijn gedurende het project vele gesprekken gevoerd op alle niveau´s en met veel afdelingen en teams. In het activiteitenplan zijn voor alle stappen van het werkproces van de ambulante zorg activiteiten opgenomen, die aansluiten bij hun dagelijkse werkzaamheden. Gedurende de projectperiode kon zo ervaring worden opgedaan met een interculturele aanpak en instrumenten worden opgebouwd en uitgevoerd. Bij succes kan de werkwijze geïmplementeerd worden in andere afdelingen en regio’s. Voor alle onderdelen van de zorg, van preventie tot management, werkte Palet, in overleg met Novadic, een op de functie toegesneden aanbod uit voor ondersteuning, intervisie en training. We startten met een workshop interculturaliteit voor managers. Daarna zijn tweedaagse trainingen gehouden voor teamleiders, gericht op procesbegeleiding. Tenslotte zijn de teams getraind in verbetering van de toegang, indicatiestelling en hulpverlening.

Om te adviseren over de behoeften van allochtone klantgroepen en gewenste verbeteringen in procedures, protocollen en zorgaanbod, stelde Palet voor om een focusgroep in te stellen. Deze is niet bedoeld als vervanging of overlap van de cliëntenraad die binnen Novadic functioneert, maar als aanvulling. Begin 2004 is de focusgroep geïnstalleerd, bestaande uit zes personen die geïnteresseerd zijn in verslavingszorg of geestelijke gezondheidszorg. Zij hebben een Antilliaanse, Turkse, Marokkaanse of Molukse achtergrond. Ook is voorgesteld waar nodig gebruik te maken van paravrijwilligers of -professionals als mentoren en intermediairs. Hiervoor is wel belangstelling, vooral bij de afdelingen preventie en instroom, maar hierover is binnen Novadic nog niet besloten.

Conclusie Multiculturaliteit is op de agenda gezet bij Novadic. Het draagvlak hiervoor is vergroot. Binnen de teams wordt gesproken over wat er leeft, wat knelpunten zijn en wat ze van elkaar kunnen leren. De afdeling personeel en opleiding heeft een diversiteitbeleid ontwikkeld, dat klaar is om ingevoerd te worden. Jac Reijnders, staffunctionaris bij Novadic, heeft toch gemengde gevoelens over de resultaten: “Aan de ene kant staat er al veel op de rails: de cursussen multicultureel werken komen standaard in het opleidingsplan, de focusgroep blijft, er zijn afspraken over monitoring en een nieuw personeelsbeleid. Maar aan de andere kant blijkt het heel moeilijk om de aandacht voor multiculturaliteit voldoende hoog op de prioriteitenlijst te houden. Allerlei ontwikkelingen, zoals de fusie met Kentron, doen daar een aanslag op.” Er is een belangrijke aanzet gedaan en verschillende instrumenten zijn ontwikkeld. Nu is het zaak dat het management zorgt dat het proces door blijft gaan. Meer informatie: Wim Kop, Palet (040) 235 99 99 of Jac Reijnders, Novadic (0413) 485 858.

255129_Palet4 06-12-2004 14:53 Pagina 8

in

Naast een baan bij Loket W en haar gezin met vier dochters vindt Necla Koçak nog tijd om activiteiten te organiseren voor vrouwen in Eindhoven. Samen met andere Turkse vrouwen heeft zij de stichting Fatiha vrouwengroep opgericht, om te laten zien dat ook moslimvrouwen zich betrokken voelen bij de maatschappij.

Ambitie

Brugfunctie Met haar carrière ging het voorspoedig, nu wilde ze ook graag iets betekenen voor de maatschappij. Tweeënhalf jaar

al doen, maar bijvoorbeeld voorlichting en discussiebijeenkomsten. Zo hebben we een workshop gehouden voor deskundigen over de ideeën van Turkse vrouwen over het onderwijs en de opvoeding van hun kinderen. Daarna hebben we dezelfde presentatie ook voor de moeders gehouden en verteld wat de reacties van de deskundigen waren. We hebben dus een soort brugfunctie.”

Goed voorbeeld

In 2003 en 2004 is naast excursies en feesten vooral aandacht besteed aan onderwijs en opvoeding, dit krijgt een vervolg met schoolkeuze en de betekenis van de cito-uitslagen. Binnenkort is er ook een voorlichting over suikerziekte. Met de Ramadan is een feest gehouden voor meisjes en vrouwen. “Meestal organiseren wij activiteiten apart voor vrouwen, dat maakt dat zij makkelijker praten. Maar als het onderwerp zich er voor leent, kan het ook samen met de mannen.” Komend jaar willen ze vooral aandacht geven aan jongeren. Waar Necla Koçak: lopen zij tegenaan, welke behoeften “Het goede voorbeeld geven hebben meisjes. “We willen de meisis erg belangrijk.” jes helpen met allerlei levensvragen, die kunnen gaan over schooluitval, jong geleden bezocht ze een bijeenkomst van zijn in twee culturen, relaties. Waar liggen Turkse vrouwen bij Palet. Ze zag het de grenzen volgens de Islam en waarom is enthousiasme van de vrouwen, die iets dat?” Necla: “Ik zie een enorme vooruitwilden doen voor zichzelf en andere gang onder de vrouwen, in het contact vrouwen. “We vroegen ons af: wat misleggen met anderen, vergaderen, het sen we als Turkse vrouw en moeder?” De organiseren van activiteiten. Sommigen meeste vrouwen bezochten wel activiteizijn ook ander vrijwilligerswerk gaan doen ten in de buurthuizen, volgden fietslessen of volgen nu taallessen. Onderling stimue.d., maar vonden dat niet voldoende. Ze leren we elkaar sterk en proberen we een vormden een bestuur, verdeelden taken goed voorbeeld te zijn.” en stelden werkgroepen in voor sociale Sinds kort is de groep officieel geworden: activiteiten, opvoeding en onderwijs, relistichting Fatiha vrouwengroep, die zich gieuze activiteiten en excursies. “Er zijn verantwoordelijk voelt op alle gebieden drieëntwintig vrouwen actief, waarvan van de samenleving, als burgers van zeventien in het bestuur zitten. We orgaEindhoven. niseren activiteiten voor alle vrouwen in Eindhoven, maar in de praktijk komen vooral Turkse vrouwen. Op verzoek gaan we ook naar Nederlandse organisaties zoals een bejaardenhuis of basisschool. We organiseren geen dingen die anderen


Na het behalen van het diploma LKC en tweeënhalf jaar werken op de speelzaal begon het weer te kriebelen. “Ik wilde graag met mensen werken, hen helpen zich te ontwikkelen. Ik kreeg de mogelijkheid over te stappen naar volwassenenwerk bij buurtwerk Eindhoven. Daar hielp ik met activiteiten organiseren voor zowel allochtone als autochtone vrouwen en hen met elkaar in contact brengen.” Helaas was dit nog steeds een WIW-baan en Necla wilde graag een reguliere baan. Bij haar werkgever waren dit allemaal hbo-functies, waarvoor haar de opleiding ontbrak. Dat betekende dus verder studeren, nu personeel en arbeid. Ze begon met het mbo en stroomde daarna door naar het hbo. In juni 2004 haalde ze haar diploma. Inmiddels heeft ze een reguliere baan

als medewerkster personeelszaken bij Loket W.

foto: Willie Vissers

Toen zij in 1973 op achtjarige leeftijd naar Nederland kwam met haar familie, had Necla geen idee hoe haar leven zou veranderen. Na groep 7 verliet zij de basisschool om te gaan werken in een wasserij. Zoals veel allochtonen in die tijd, wilden haar ouders geld verdienen om een huis of grond te kunnen kopen in hun land en dan terug te keren. Necla kreeg zelfs ontheffing van de leerplicht. Het zware werk bij de wasserij bleef zij doen tot aan haar huwelijk zeven jaar later. Maar Necla wilde vooruit. Ondanks de zorg voor haar gezin en eerste zwangerschap begon zij met typ- en computerles. Daarna kreeg ze pas echt de smaak te pakken en startte met een opleiding tot leidster kindercentra. “Ik had het geluk via een WIWregeling als peuterleidster aan de slag te kunnen, waardoor ik de opleiding kon doen”, zegt Necla.

beeld

Necla Koçak, verantwoordelijk burger van Eindhoven

Een overzicht van de verschillende ondersteuningsvormen voor allochtone mantelzorgers

Recommend Documents