Een nieuwe aanpak van de ziekte
Inhoudstafel De 4de periode (16de tot 21ste week) : u bent geen synoniem van uw ziekte • Continue beterschap dankzij de behandeling
P3
Een persoonlijke ervaring • Ik deed mezelf tijd cadeau
P5
Depressie is... • Depressie beter begrijpen
P7
Depressie en medicatie • Praten over de behandeling • Veilige bewaring, op tijd een nieuw voorschrift • SSRI in de kijker : eenvoudig te gebruiken, door één dagelijkse dosis
P8 P9 P9
Praat erover met uw arts : “vragen en antwoorden” • Moet ik mijn medicatie stoppen als ik in psychotherapie ga? • Hoe kan ik meer te weten komen? • Is depressie een uiting van een zwak karakter?
P10 P10 P11
Praktische tips • Hoe zeg ik het? • De vooruitgang vieren : kleine veranderingen, grote resultaten • Enkele evaluatievragen
P12 P13 P14
Leestips
P15
“Post-it van de maand”
P16
Editoriaal Zorg goed voor uzelf en gun uzelf bijvoorbeeld af en toe wat tijd, net zoals Anne op pag. 4. In deze RHYTHMS® magazine zoeken we samen met u naar mogelijkheden om uzelf nu eens op de eerste plaats te zetten, om plannen te maken voor de toekomst zodat u uw leven nu op een stevigere basis kunt heropbouwen. Als u uw geneesmiddelen blijft innemen zoals uw arts dat voorschrijft, hoeft u niet bang te zijn om opnieuw een depressie te krijgen.
• De 4de periode (16de tot 21ste week):
u bent geen synoniem van uw ziekte Continue beterschap dankzij de behandeling Een universiteitsprofessor vertelde zijn studenten onlangs dat hij een depressieve episode had doorgemaakt en dat een behandeling met antidepressiva tot een indrukwekkende en langdurige beterschap had geleid. Hij wou aan zijn studenten tonen dat er een uitweg is uit een depressie, voor het geval zij ooit door het diepe dal van deze ziekte zouden moeten. Vroeger vermeed de professor het om met vreemden over zijn ziekte te spreken, maar nu wilde hij een bijdrage leveren om het taboe rond depressie uit de weg te ruimen. Het was hem opgevallen hoe sommige mensen praten over depressies: alsof een depressie eerder een persoonlijke schande is dan een ziekte. Hij vestigde de aandacht op een enquête uit 1989
waaruit bleek dat 78 respondenten op 100 van mening waren dat ze geen geneesmiddelen tegen depressie zouden innemen, zelfs als ze daartoe de kans kregen. Hij begreep de mentaliteit die aan de basis lag van deze gevoelens, maar vond ze ouderwets en achterhaald. Uit een andere studie bleek dat veel patiënten die aan een depressie lijden, het woord “depressie” niet over de lippen krijgen. Zij noemen de lichamelijke symptomen van de depressie liever “griep” en de mentale symptomen “uitputting” of “verkeerde voeding”. Een reden daarvoor is dat zowel mannen als vrouwen denken dat het nadelig kan zijn voor hun carrière, als hun ziekte bekend zou raken. De professor vertelde zijn studenten dat een depressie op zich doorgaans geen schadelijke gevolgen heeft voor de carrière, maar wel het feit dat de depressie niet behandeld wordt. Hij maakte hen duidelijk dat het hier 3
gaat om een ziekte die behandeld kan worden. Vooral nadat de behandeling gestart is, is er geen reden om aan te nemen dat men de eisen van het beroep niet zou aankunnen. Deze professor was van mening dat het een positieve invloed kon hebben op het inzicht van zijn studenten, als iemand in zijn positie er openlijk over sprak. Hij wou hen aantonen dat er geen reden is om zich te schamen als men aan een depressie lijdt. Zulke openheid is misschien niet altijd aangewezen en mensen in andere situaties moeten vaak zorgvuldiger afwegen hoeveel ze over zichzelf willen prijsgeven en tegenover wie. Zelfs als de meeste depressiepatiënten niet onmiddellijk militanten of voorvechters op het vlak van depressies zullen worden, kan het toch nuttig zijn om mensen die bij een persoon veran-
deringen opmerken die ze misschien niet begrijpen, daarover in een open gesprek meer duidelijkheid te verstrekken. Het is nuttig de sociale vooroordelen te begrijpen waarmee men daarbij wordt geconfronteerd. Het volstaat de wijd verspreide houding tegenover andere chronische ziektes, zoals hoge bloeddruk of diabetes, te vergelijken met de houding tegenover depressie. Het zou toch heel vreemd overkomen als men tegen deze patiënten zou zeggen dat ze gewoon op hun tanden moeten bijten en de geneesmiddelen die hun arts hun voorschreef niet moeten innemen. Hetzelfde begrip zou men ook mogen veronderstellen bij depressies. Niemand mag verwachten dat een depressiepatiënt gewoon van vandaag op morgen en zonder behandeling zijn depressie van zich af kan schudden. Niemand mag een depressie wijten aan een persoonlijke zwakte of denken dat de patiënt door een behandeling met antidepressiva zijn job niet naar behoren meer kan uitvoeren. Depressiepatiënten hebben vaak behoefte aan iemand met wie ze over hun ervaringen kunnen praten. Het is zeker niet aangewezen om er met iedereen over te praten, maar de betrokkenen moeten wel de personen die hen nauw aan het hart liggen op de hoogte brengen. Iedereen moet echter zelf beslissen, of, wanneer en met wie hij erover wil spreken. Er zijn zeker risico’s aan verbonden, maar meestal wegen deze niet op tegen de voordelen. Patiënten
die over hun ziekte spreken moeten niet langer een geheim met zich meeslepen dat ze vaak ervaren als een last en waarvoor ze zich menen te moeten schamen. Onder bepaalde omstandigheden kan het nuttig zijn als de depressiepatiënt het thema zelfs eerst aankaart. Zo merkt hij, hoe anderen erover denken. Door de feiten van de ziekte ter sprake te brengen, kan het taboe dat rond depressie heerst naar de achtergrond verdrongen worden. Het foutieve beeld van een depressie kan een correcte behandeling verhinderen. Nog steeds gaan drie op vier 4
mensen niet in behandeling. Aangezien de ziekte vreselijke gevolgen kan hebben voor patiënten en voor hun familie, zijn de kosten van het niet behandelen zowel uit individueel als uit sociaal oogpunt extreem hoog. Een depressie niet als dusdanig herkennen, is een van de grootste problemen. Dit leidt er vaak toe dat patiënten zichzelf, hun familieleden of vrienden verantwoordelijk stellen voor hun ziekte. De publieke opinie moet ingelicht worden dat depressie meestal met succes behandeld kan worden.
• Een persoonlijke ervaring
Ik deed mezelf tijd cadeau Moeders moeten altijd maar geven. Hun eigen behoeften komen altijd op de laatste plaats. Zo is het toch? Dat dacht ik toch altijd. Eerst mijn vijf kinderen. Eerst mijn man. Eerst mijn moeder en mijn schoonmoeder. Ik vond het zo egoïstisch om aan mezelf en mijn eigen behoeften te denken. Als mijn buren me vroegen om op hun kind te passen terwijl zij iets anders te doen hadden, dan kon ik dat toch niet weigeren? Het deed er niet toe dat mijn eigen kinderen er ook nog waren en me veel werk gaven. Ik dacht zo weinig aan mezelf dat ik het woord "neen" niet over mijn lippen kreeg. Altijd maar meer werk. Nog meer verantwoordelijkheden. Altijd maar doorwerken. Het deed er niet toe dat ik afgevallen was, dat ik maar drie uur per nacht sliep en dat ik niet meer wist hoe het aanvoelde om me te amuseren.
Anne S.
De verandering hing in de lucht, maar het duurde nog een tijdje voor ik voor mezelf durfde opkomen en mijn eigen behoeften kon uitdrukken. En toen hoorde ik mezelf op een dag zeggen: “Nee, vandaag kan ik niet op uw kinderen letten. Ik heb teveel werk.” Ondertussen leerde ik zelfs al om zo’n antwoord te geven wanneer ik het helemaal niet zo druk had en gewoon wat behoefte had aan vrije tijd. Ik leerde ook herkennen wanneer ik te veel deed, bijvoorbeeld wanneer ik snel prikkelbaar was en me opwond over vergeten tussendoortjes, verloren sleutels en andere kleinigheden. Voor ik mijn geneesmiddel begon in te nemen, dacht ik dat die voortdurende prikkelbaarheid en die eeuwige zorgen nu eenmaal bij mijn taak als moeder hoorden. Die nieuwe inzichten maakten me eerst een beetje bang. Ik vroeg me af of ik me zo goed zou blijven voelen, ook als de dagelijkse taken niet afnamen.
Omdat ik helemaal uitgeput was en omdat mijn man erop aandrong, ging ik uiteindelijk dan toch naar de dokter. Toen deze zei dat ik volgens haar aan een depressie leed, huilde ik. Ik wist dat ze gelijk had, ook al was het gevoel zo langzaam ontstaan dat ik pas merkte wat er niet in orde was toen zij er een naam op plakte.
Mijn dokter stelde voor dat ik me zou aansluiten bij een zelfhulpgroep voor moeders, en dat deed ik dan ook. De andere moeders begrepen mijn situatie helemaal, want ze hadden hetzelfde meegemaakt. De opluchting was dan ook groot toen ik besefte dat ik niet alleen was. Ze boden me ook praktische hulp aan. Het volgende advies nam ik me heel erg ter harte: “Doe gewoon iets voor jezelf. Neem wat tijd voor jezelf. Ga eens naar een concert of schrijf je in voor een cursus.” De gedachte dat ik iets voor mezelf kon doen, beviel me steeds meer.
Ik nam mijn geneesmiddel nauwgezet in. Na twee weken had ik opnieuw meer hoop en energie. Toch voelde ik me overdag vaak nog vreselijk uitgeput. Toen het beter met me ging, besefte ik hoeveel hooi ik op m’n vork had genomen. Ik werd minder gevoelig voor de eisen van anderen en liet me niet meer zo snel gebruiken.
5
Nadat ik een tijdje nagedacht had, werd het me duidelijk dat ik heel graag alleen naar buiten in de frisse lucht wilde gaan, om te genieten van het landschap in mijn buurt en om mijn gedachten daarbij ongestoord de vrije loop te laten. En zo besloot ik om elke dag na het avondeten een half uurtje te gaan wandelen terwijl mijn kinderen en mijn man samen de afwas deden. Ik kwam eerst wel in de verleiding om toch thuis te blijven, maar ik overtuigde mezelf uiteindelijk om toch naar buiten te gaan.
nog niet zo lang geleden zo depressief en uitgeput was dat niemand zich goed kon voelen in mijn gezelschap. Nu geniet ik ervan een beetje vrije tijd alleen door te brengen (mijn man en ik hebben elke zaterdagavond een vaste afspraak en een vaste babysitter). Dat helpt me om te genieten van de tijd met mijn gezin. Het is niet altijd gemakkelijk om de tijd te nemen voor mijn wandeling, vooral wanneer een van mijn kinderen verkouden is, als er ruzie is of als een van de kinderen een kostuum nodig heeft voor een toneelstukje op school. Soms vraagt het zo veel organisatie om weg te kunnen, dat ik liever thuis zou blijven, maar toch geef ik het niet op. De beste manier om goed voor mijn gezin te zorgen, is goed voor mezelf zorgen.
Ik voel me veel beter wanneer ik alleen ga wandelen, zonder verantwoordelijkheden en zonder huiswerk. Eenmaal per dag is de wereld gedurende een halfuurtje gemakkelijk en mooi. Op andere momenten laat ik de fasen van mijn genezingsproces de revue passeren. Het is belangrijk te beseffen dat ik
De artikels in “RHYTHMS ®”zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten en op gesprekken met artsen en patiënten. De diverse artikels kunnen niet toegeschreven worden aan één persoon, maar vatten de ervaringen van meerdere personen samen.
6
• Depressie is...
Depressie beter begrijpen Daar waar men er vroeger van uitging dat gemoedsaandoeningen zonder enige uitzondering veroorzaakt werden door emotionele factoren, weet men nu dat zich bij een depressie ook veranderingen in de stofwisseling in de hersenen voordoen. Op basis van deze kennis werd een groot aantal antidepressiva ontwikkeld. Antidepressiva helpen om de stofwisseling in de hersenen opnieuw te normaliseren.
Artsen hebben ondertussen ontdekt dat depressie een van de meest voorkomende ziekten is. De huidige kennis heeft aangetoond dat ongeveer één op zes mensen in de loop van hun leven minstens één keer worden geconfronteerd met een depressieve episode. Vrouwen lijden dubbel zo vaak aan depressies als mannen. Mensen uit alle lagen van de bevolking, van alle nationaliteiten en afkomst en ongeacht hun levenswijze, kunnen een depressie krijgen. De ziekte kan zich op alle leeftijden voordoen. Hoewel een depressie in de meeste gevallen wordt uitgelokt door een combinatie van diverse risicofactoren, bv. familiale voorgeschiedenis of tragische gebeurtenissen, kan de ziekte ook opduiken wanneer alles in het leven naar wens verloopt.
Net zoals een diabeticus insuline nodig heeft om de verhoogde bloedsuikerspiegel opnieuw te normaliseren en een patiënt met een hoge bloeddruk met de gepaste geneesmiddelen behandeld moet worden om de bloeddruk te laten zakken, zorgen antidepressiva voor een normalisering van een lichamelijke stoornis. Veel misverstanden over depressies zijn te wijten aan het feit dat deze ziekte oppervlakkig lijkt op gewone droefheid of neerslachtigheid. Bij een depressie gaat het echter om een ernstige toestand die gekenmerkt wordt door langdurige en ernstige stemmingswisselingen die de levenslust en de persoonlijke relaties negatief beïnvloeden. Lichamelijke symptomen zoals gebrek aan eetlust en slapeloosheid duiken vaak op. Wanneer depressieve symptomen meer dan twee weken duren zonder dat er een verklaring voor wordt gevonden, spreekt men van een depressieve episode. Depressieve episodes kunnen steeds weer opnieuw opduiken over een periode van vele jaren.
7
• Depressie & medicatie
Praten over de behandeling Het gevoel dat er een taboe (stigma) rust op depressie of dat een depressie op de een of andere manier een uiting is van persoonlijke zwakte, kan een reden zijn waarom veel patiënten zich niet laten behandelen. Sommigen maken zich zorgen dat antidepressiva een lapmiddel of een te gemakkelijke uitweg zijn of dat deze geneesmiddelen de centrale persoonlijkheid van een mens veranderen. Vrienden en familieleden schrikken er om vergelijkbare redenen misschien voor terug om depressiepatiënten aan te sporen zich te laten behandelen of geneesmiddelen in te nemen. Deze gevoelens zijn begrijpelijk, maar staan lijnrecht tegenover de huidige wetenschappelijke inzichten dat depressie een ziekte is die met succes behandeld kan worden. Het is de depressie zelf die uw persoonlijkheid verandert, niet de behandeling. En het gaat hier zeker ook niet om een gemakkelijke uitweg. Veel mensen kunnen zich pas volledig concentreren op het oplossen van hun grootste problemen wanneer de last van de depressie van hun schouders is gevallen. Pas dan hebben ze opnieuw voldoende energie en gebruiken ze deze om zich verder te ontplooien in plaats van passief te blijven.
antidepressiva is in de eerste plaats mensen opnieuw op de been te krijgen en hun duistere gevoelens, hun prikkelbaarheid, hun zorgen en hun lichamelijke symptomen te laten verdwijnen. Antidepressiva kunnen de verstoorde stofwisseling in de hersenen corrigeren die gepaard gaat met deze symptomen. Daarna moeten sommige patiënten deze geneesmiddelen nog blijven innemen om te zorgen dat het ook op lange termijn goed met hen gaat. Bij depressieve episodes duurt deze fase soms nog eens vier tot negen maanden. Het einddoel van een behandeling met antidepressiva is een terugval of een hernieuwd optreden van depressie te voorkomen en de patiënt te helpen om de beterschap die hij ervaart te consolideren en hem te helpen nieuwe plannen te maken steunend op optimisme en een aanhoudende positieve stemming. Het is voor patiënten moeilijk om plannen op lange termijn te maken als zij vrezen dat een nieuwe depressieve episode op
Het einddoel Het doel van een behandeling met 8
elk moment kan opduiken. Veel mensen hebben een langdurige behandeling met antidepressiva nodig om te voorkomen dat zij opnieuw een depressieve episode doormaken. Niemand reageert afkeurend op het feit dat sommige mensen jarenlang geneesmiddelen moeten innemen om de bloeddruk te laten zakken. Bij antidepressiva zou dat net hetzelfde moeten zijn. Ideaal gezien zouden familieleden, vrienden en collega's van patiënten die behandeld worden met antidepressiva moeten proberen om inzicht te krijgen in de speciale kenmerken van de ziekte en in de noodzaak van de behandeling. Het is op zich al positief dat de publieke opinie meer begrip opbrengt voor depressie. Op een dag (misschien heel binnenkort al) zullen noch schuldgevoelens, noch de angst voor stigmatisering patiënten er van weerhouden om zich te laten behandelen.
Veilige bewaring, op tijd een nieuw voorschrift Sommige mensen bewaren hun wekelijkse dosis antidepressiva in een speciaal pillendoosje. Zo denken zij eraan om hun dagelijkse dosis in te nemen.
antidepressiva ook buiten het bereik van kinderen bewaren. Antidepressiva zijn toxisch wanneer ze op een verkeerde wijze en in grote hoeveelheden worden ingenomen.
Onafhankelijk van het feit of u zo’n geheugensteuntje gebruikt, moet u uw voorraad geneesmiddelen bewaren op een plaats waar ze beschut zijn tegen hitte, vocht en zonlicht. Zo verouderen de pillen niet vroegtijdig en behouden zij hun volledige werking. Grotere hoeveelheden bewaart u best in de originele verpakking om te vermijden dat u verschillende geneesmiddelen door elkaar haalt. Net als alle geneesmiddelen moet u
Neem tijdig contact op met uw arts wanneer uw voorraad geneesmiddelen bijna op is. Om een voldoende werking te garanderen, moet er steeds een voldoende hoeveelheid van de geneesmiddelen aanwezig zijn in de hersenen. Laat een nieuwe voorraad geneesmiddelen tijdig voorschrijven, voor de oude voorraad opgebruikt is.
SSRI in de kijker: eenvoudig te gebruiken door één dagelijkse dosis Een ziekte doeltreffend behandelen met zo weinig mogelijk bijwerkingen: dat is natuurlijk de belangrijkste eigenschap van een geneesmiddel. Toch veroorzaakt elk efficiënt geneesmiddel helaas ook bijwerkingen. Bij moderne antidepressiva zoals SSRI vallen deze over het algemeen nogal mee en verdwijnen ze na verloop van tijd.
ingepast worden in de dagelijkse routine. Zo kan men problemen vermijden die zich kunnen voordoen wanneer men meermaals per dag geneesmiddelen moet innemen. U hebt immers nog heel veel andere dagelijkse bezigheden: werk, familie, vrije tijd, enz.
Naast deze eigenschappen hebben SSRI ook nog een ander belangrijk voordeel: gebruikscomfort. Artsen schrijven hun patiënten meestal een SSRI voor in de vorm van een pilletje dat eenmaal per dag moet worden ingenomen. Dit innameschema is gemakkelijk te onthouden en kan goed 9
• Praat erover met uw arts: “vragen en antwoorden”
Beste dokter, Moet ik stoppen met mijn geneesmiddelen wanneer ik beslis om in psychotherapie te gaan?
geneesmiddelen, helpt psychotherapie om de factoren te identificeren die mogelijk hebben bijgedragen tot het ontstaan van de ziekte en kan ze u ondersteunen om anders om te gaan met deze factoren.
Beste patiënt, Tijdens elke langdurige behandeling komt men op een bepaald ogenblik onvermijdelijk op een punt waarop men graag wil stoppen met de geneesmiddelen. Dat gebeurt vaak en het is ook heel begrijpelijk. En net daarom is het heel belangrijk, dat u niet zonder uitdrukkelijke toestemming van uw arts stopt met het innemen van de antidepressiva. Om de depressie blijvend onder controle te houden, moet u het antidepressivum innemen gedurende de hele geplande periode. Dat kan een jaar of zelfs langer zijn. Zo zorgt u ervoor dat uw leven niet opnieuw beheerst wordt door de symptomen van de depressie en dat u ten volle uw voordeel kunt doen met de psychotherapie. Bij veel mensen met een zware depressie is een behandeling met antidepressiva doeltreffender dan psychotherapie alleen. Voor veel patiënten is een combinatie van antidepressiva en psychotherapie ideaal. Studies hebben aangetoond dat het nut van psychotherapie rechtstreeks in verband staat met de ernst van de depressieve episode. Hoe ernstiger de episode, hoe minder efficiënt psychotherapie alleen is. Bij veel patiënten met een lichte tot middelzware depressie verbetert de toestand, ongeacht de aard van de gekozen therapie. Vaak volstaat het al om hen nieuwe levensperspectieven te bieden. Wanneer u antidepressiva krijgt voorgeschreven, is het vooral belangrijk dat u niet zomaar stopt met het innemen van uw geneesmiddelen. Ik zal u zeggen hoelang u het geneesmiddel moet blijven innemen. Terwijl u uw geneesmiddelen inneemt, kan psychotherapie u de nodige ondersteuning bieden en u inzicht geven in het verloop van uw genezingsproces. Wanneer de symptomen van de depressie eenmaal onder controle zijn dankzij de
Beste dokter, Hoe kan ik meer te weten komen over depressies en over de diverse behandelingsmogelijkheden? Beste patiënt, Ik ben in dit verband uw belangrijkste aanspreekpunt. Ik kan een antwoord geven op uw specifieke vragen over uw depressie en over de behandeling ervan. Er zijn echter ook nog heel wat andere informatiebronnen, bijvoorbeeld andere patiënten, boeken, tijdschriften, tv-programma’s en het internet. Het RHYTHMS® programma waaraan u deelneemt, is in dit verband een goed begin. Lees zorgvuldig de actuele brochures en neem af en toe ook de oudere brochures nog eens door. Zo zal u veel leren over depressies en over uzelf. Wanneer u nog bijkomende vragen hebt waarop u geen afdoend antwoord vindt in de RHYTHMS® brochures, of als u gewoon meer wilt weten over dit onderwerp, kunt u steeds tijdens het spreekuur bij mij terecht. Daarnaast kunt u ook
10
contact opnemen met een zelfhulpgroep of kunt u in een boekhandel terecht voor heel wat waardevolle informatie over depressies.
verstoorde stofwisseling in de hersenen, net zoals bijvoorbeeld een vergrote schildklier in verband staat met een hormonale stoornis in het lichaam. Er zijn heel wat oorzaken die aan de basis kunnen liggen van het ontstaan van die verstoorde stofwisseling en de patiënt heeft daarop net zo weinig invloed als diabetici op het feit dat zij aan suikerziekte lijden. Depressiepatiënten willen zeker niet verder leven met hun ziekte, maar ze kunnen ze ook niet gewoon van zich afschudden. Veel patiënten geven door de manier waarop ze omgaan met hun ziekte en met de reacties van anderen net blijk van een grote kracht en zeker niet van een zwakke persoonlijkheid. Ze gebruiken alle beschikbare middelen, inclusief geneesmiddelen, om de duisternis van de depressie te doorbreken en weer een vervuld en bevredigend leven te kunnen leiden.
Beste dokter, Ik heb gehoord dat een depressie een uiting is van een zwak karakter. Klopt dat ? Beste patiënt, Helaas heeft de publieke opinie tot nog toe geen duidelijk beeld van wat een depressie echt is. Sommige mensen denken dat patiënten deze aandoening gewoon door hun wilskracht kunnen overwinnen, dat ze lui en nalatig zijn en in geneesmiddelen gewoon een gemakkelijke uitweg zien voor hun problemen. Zoals al eerder aangehaald, weten artsen vandaag de dag dat een depressie een ziekte is die gepaard gaat met een
In “ Praat erover met uw arts” vindt u vragen die patiënten vaak stellen aan hun arts. Deze vragen zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten en op gesprekken met artsen en patiënten.
11
• Praktische tips
Hoe zeg ik het? • Je ziet toch dat die geneesmiddelen me helpen.
Martins ouders en zijn twee zussen maakten zich natuurlijk zorgen over zijn genezing. Ze stonden altijd voor hem klaar toen het slecht met hem ging, en hij had hen verteld dat hij gestart was met een behandeling met antidepressiva.
Ik neem aan dat je toch niet wilt dat dat verandert?
• Probeer me alsjeblieft niet te overtuigen om te stoppen met mijn geneesmiddel. Je ziet toch hoe goed ik me erbij voel.
Nu het beter met hem ging, merkte Martin dat zij zijn depressieve episode zo snel mogelijk wilden vergeten. Zijn vader had nooit echt kunnen wennen aan de gedachte dat Martin aan een depressie leed. Martin had het vermoeden dat een van zijn zussen, die heel indringende vragen stelde, mogelijk zelf depressief was. Zij vroeg of hij zich al niet opnieuw beter voelde. Er waren tenslotte toch al maanden voorbijgegaan. Was hij dan nog niet helemaal genezen?
• Ik zou het niet innemen als het niet nodig was. • Mijn arts en ik zijn het best geplaatst om te beslissen wanneer het tijd is om te stoppen met het geneesmiddel.
Martin besefte dat de bezorgdheid van zijn familieleden om hem heel normaal was. Hij deed wat hij kon om hen te verzekeren dat het goed met hem ging en dat het geneesmiddel werkte. Hierna vindt u enkele antwoorden die Martin gaf aan zijn familieleden en vrienden wanneer ze hem vroegen: “Je bent nu toch weer helemaal in vorm. Waarom neem je die pillen dan nog?”
• Het gaat goed met me omdat ik die geneesmiddelen inneem. Later kan ik misschien zonder, maar nu heb ik ze nog nodig.
• Dit geneesmiddel werkt op lange termijn. Ik neem het zoals het moet. Met een antibioticum zou je toch ook niet na drie dagen stoppen gewoon omdat je je beter voelt?
12
De vooruitgang vieren: kleine veranderingen, grote resultaten • Ik zou graag opnieuw contact opnemen
Waarom zou u nog denken aan uw vroegere neerslachtigheid als het nu toch goed met u gaat? Het kan echter geen kwaad om af en toe even terug te denken aan de tijd dat u aan een depressie leed, gewoon om te zien welke weg u al hebt afgelegd. Toen we u in brochure 2 van RHYTHMS ® vroegen om een lijstje te maken, deden we dat met een bepaalde reden: u moest de dingen opnoemen die uw depressie u afgenomen had en die u graag opnieuw zou opnemen in uw leven. Nu is het tijd om op te schrijven hoeveel vooruitgang u al hebt geboekt of om het oorspronkelijke lijstje door te nemen om te zien hoe ver u ondertussen geraakt bent. Veel patiënten zeggen dat zij eerst aarzelden voor zij het lijstje uit brochure 2 van het RHYTHMS ® programma opstelden. Ze dachten dat ze zich slecht zouden voelen wanneer ze zich voor ogen hielden wat ze allemaal misten. Ze merkten echter al snel dat het lijstje hen hielp om hun problemen zelf in handen te nemen en een paar van deze dingen opnieuw toe te laten in hun leven. Hierna vindt u een aantal dingen die een patiënt tijdens zijn depressie verwaarloosd had en waaraan hij nu opnieuw plezier beleeft.
met mijn beste schoolvriend.
• Ik zou graag een beetje tijd alleen met mijn vrouw doorbrengen.
• Ik zou graag opnieuw interesse hebben voor mijn job. • Ik zou graag opnieuw wat plezier beleven aan mijn tuin wanneer het seizoen om tomaten te planten aanbreekt. Veel artsen spreken graag over het feit dat patiënten die herstellen van een depressie vaak weer aangename activiteiten in hun leven toelaten. “Als men terugkijkt en het leven dat men nu leidt, vergelijkt met dat in de periode dat men aan een depressie leed, krijgt men een beeld van de vooruitgang die men heeft geboekt,” zei een arts.
13
Enkele evaluatievragen De volgende vragen moeten u helpen om de verbetering te beoordelen die u hebt gemerkt sinds het begin van uw herstel van uw depressie. Misschien kunt u deze vooruitgang ook melden aan uw arts.
1. Noem drie activiteiten op die u tijdens uw depressie verwaarloosd hebt en waaraan u nu opnieuw plezier beleeft. 1................................. 2................................. 3 ................................. 2. Is er iets wat u verrast in dit lijstje? Gelieve alle toepasselijke antwoorden aan te kruisen. o o o o
Drie regels volstaan niet, want ik heb veel meer activiteiten opnieuw opgenomen waaraan ik plezier beleef. Ik denk niet graag aan de dingen die ik tijdens mijn depressie verwaarloosd heb. Er zijn heel wat activiteiten die ik nog niet opnieuw heb opgenomen. Ik wil er graag een nieuw lijstje van maken en het nog eens proberen. Ik kan nog niets opschrijven, maar ik werk eraan.
3. Hoe voelt u zich wanneer u uw lijstje bekijkt? Gelieve alle toepasselijke antwoorden aan te kruisen. o o o o
Ik betreur het dat ik me zo slecht voelde toen ik aan een depressie leed, maar nu probeer ik om vooruit te kijken. Ik ben opgelucht dat ik niet meer depressief ben. Ik ben blij dat de dingen die me uit evenwicht brachten me nu niet meer zo pijnlijk lijken. Ik hoop dat ik me goed genoeg voel om een paar dingen die ik was kwijtgeraakt, terug te winnen.
4. In hoeverre heeft het maken van het lijstje u geholpen? Gelieve alle toepasselijke antwoorden aan te kruisen. o o o o
Het heeft me duidelijk gemaakt hoe ver ik al gevorderd ben, want het toont welke dingen ik al verwezenlijkt heb. Aangezien ik een aantal dingen gerealiseerd heb die ik me voorgenomen had, denk ik dat ik in de andere ook wel zal slagen. Het heeft mij duidelijk gemaakt dat niet alles wat ik wou terugwinnen ook echt belangrijk voor me is. Het heeft me eigenlijk niet geholpen.
14
• Leestips Vlinder van verdriet. Inge Janssens, ISBN: 90-209-5140-8 Over postnatale depressie. Een aanrader voor alle jonge moeders, zowel zij die zelf de weg vinden in hun nieuwe leven met baby als diegene die er zonder hulp niet uit geraken. Zodat ze beseffen dat wat “niet hoort” je wel kan overkomen. Zonnen in de regen. Een vrolijk boek over depressie, Gwyneth Lewis, ISBN 90 5712 175 1 Gwyneth Lewis schreef “Zonnen in de regen” in de hoop dat anderen er troost en bemoediging aan ontlenen. Ze schreef het boek dat ze zelf nodig had toen ze een depressie doormaakte, op basis van dagboekfragmenten, flarden uit boeken die ze las, gedichten, verhalen uit de krant, anekdotes, alles waardoor ze zich minder rot ging voelen. Vrolijk stemmend is het resultaat, poëtisch en praktisch een kersenboom die hartje winter bloeit.
Haar obsessie met de dood, die samenhangt met het vroegtijdig overlijden van haar vader drijft haar uiteindelijk naar een serieuze poging om een einde aan haar leven te maken. Gelukkig en zinvol ouder worden. Tony Swinnen ISBN: 90-209-5134-3 Dr. Tony Swinnen schreef een opvolger voor zijn succesboek “Gezond ouder worden is de toekomst” waarbij hij dit keer vooral op psychische aspecten focust: leren omgaan met beperkingen en verminderde psychische mogelijkheden, adviezen voor een kwalitatieve oude dag, een positieve blik op de toekomst… Kopzorgen. Myriam Van Moffaert, Guy Van Gestel ISBN: 90-209-4321-9 Myriam Van Moffaert over psychische problemen van alledag met tal van concrete voorbeelden en praktische tips.
De Glazen Stolp. Sylvia Platt ISBN 90 234 3603 2 Dit boek wordt jammer genoeg aangekondigd als een boek van liefde en lust. Eigenlijk is dit een autobiografisch verhaal van een jonge vrouw, die ondanks haar succes op academisch vlak in de greep van een ernstige depressie raakt. Op heel treffende wijze wordt haar gevecht met dit monster beschreven.
Het RHYTHMS® programma heeft tot doel mensen die aan een depressie lijden, op vaste tijdstippen kwalitatief hoogstaande en nuttige informatie te verstrekken. De inhoud kan de begeleiding door en de raad van een arts echter nooit vervangen.
15
RHYTHMS® is a registered trademark of
