Een fijne zomer toegewenst! Annemieke Roelfsema

Voorwoord Zout op de agenda Zoutreductie staat in de publieke belangstelling. Zo startte de Nierstichting tijdens de Nefrologiedagen de Grip op Zout campagne en zijn er inmiddels veel Zoutboeken aangevraagd voor veelvuldig gebruik in de praktijk. Politieke aandacht Ook in de politiek stond zoutreductie op de agenda. Op 30 mei vond er een Algemeen Overleg plaats over Preventie. Het onderwerp Zout kreeg veel aandacht van de woordvoerders van de politieke partijen en de minister. Samen met de Consumentenbond en de Hartstichting heeft de Nierstichting zowel richting de woordvoerders als het algemene publiek het belang van zoutreductie bepleit. De Kamerleden stonden zeer open voor al deze informatie en enkele bezochten het speciaal georganiseerde Zoutontbijt. Helaas is er op dit moment geen meerderheid voor wettelijke maatregelen, maar de minister erkende wel dat zoutreductie sneller en beter moet. Toegezegde maatregelen De minister heeft toegezegd een platform in te voeren om concrete normen voor zoutgehalten per productgroep vast te stellen. Ook wil zij de daadwerkelijke zoutreductie per productgroep en producent monitoren en openbaar maken. Zo wordt dus zichtbaar welke fabrikant wel en niet aan zoutreductie doet. De Nierstichting wil erop toezien dat deze maatregelen ook echt doorgevoerd gaan worden en dat de concrete normen die worden geformuleerd ambitieus zijn en gekoppeld aan een concreet tijdspad. Een fijne zomer toegewenst! Annemieke Roelfsema [email protected]

Van de penningmeester IBAN Begin 2014 gaan banken werken met SEPA (Single European Payment Area), waarmee alle eurobetalingen in Europa gestandaardiseerd worden. Er komt een 18-cijferig IBAN (International Bank Account Number); dit nummer gaat het huidige banknummer vervangen. Onze facturen zijn inmiddels voorzien van het nieuwe nummer NL92 INGB 0000 8235 43. Ook de BIC (Bank International Code) staat op de facturen. Deze gegevens heeft je werkgever nodig om de factuur te kunnen betalen. Het declaratieformulier is aangepast; het is noodzakelijk om bij het invullen van het declaratieformulier je IBAN nummer te vermelden in plaats van je rekeningnummer. Je vindt je IBAN op je rekeningafschrift. Aangezien DNN in het zakelijk betalingsverkeer zit zijn deze gegevens op termijn noodzakelijk. Reden voor mij om nu al het formulier aan te passen. Factuur lidmaatschap 2013 Linda Hofman, die nog onze secretariaatswerkzaamheden verricht, is de afgelopen tijd druk bezig geweest om de ledenlijst actueel te maken. Een groot aantal leden heeft gehoor gegeven aan de oproep het NAW-formulier in te vullen en terug te sturen. Op dit moment wordt gewerkt aan de laatste loodjes. Linda, hartelijk dank voor je inspanningen.

Marjan Geerlings, onze webmaster, zal op termijn zorgen dat de actuele ledenlijst beschikbaar komt op de website. Kunnen we elkaar goed vinden om nieuws met elkaar te delen, vragen te stellen, informatie te vragen. Het versturen van de lidmaatschapsfacturen 2013 is daardoor vertraagd. Maar eind deze maand kunnen jullie de factuur verwachten met het verzoek deze te betalen binnen 30 dagen met vermelding van contributie 2013, naam en lidmaatschapsnummer. Het correct invullen van de gegevens maakt het achteraf verwerken van de betalingen een stuk eenvoudiger. Verwacht je vertraging in de betaling door je werkgever? Overweeg dan om eerst zelf de factuur te betalen en deze achteraf te declareren bij je werkgever. Hartelijke groet, Trijntje Kok

Bestuursperikelen Op dit moment denkt 1 van de DNN leden na over een functie binnen het bestuur. Maar schroom niet om je aan te melden en ook actief een steentje bij de dragen. Want ook volgend jaar zullen er weer mensen nodig zijn....

Zoutboek Op NND 2013 is het zoutboek met aanvullende middelen gelanceerd en de campagne “grip op zout” van de Nierstichting van start gegaan. Ieder DNN lid heeft een zoutboek toegestuurd gekregen. Een aantal pakketten zijn bij de Nierstichting terug gekomen omdat ze onbestelbaar waren. Heb je nog geen zoutboek ontvangen dan kun je een mail sturen naar [email protected] . Ook het bestellen van aanvullende middelen kun je via dit mailadres doen. De ontwikkeling van zoutbalk naar zoutboek is een boeiend proces geweest. De samenwerking met zowel de Nierstichting als het ontwerpbureau KVD Reframing was uitstekend. Ook de feedback die ik gekregen heb van de werkgroep Voorlichting is waardevol geweest. Ik heb veel geleerd en ben trots op het resultaat. In de afgelopen maanden heb ik veel positieve reacties op het zoutboek gehad. Hartelijk dank daarvoor. In het kader van de campagne “Grip op zout” heeft de Nierstichting een receptenwedstrijd georganiseerd in samenwerking met Smulweb. De bedoeling was om recepten zonder zout of met minder zout in te sturen. Ik ben gevraagd om in de jury te zitten, samen met een kok en een programmaleider van de Nierstichting. Een hele klus om ruim 200 inzendingen te beoordelen, een top drie samen te stellen en deze te koken en te beoordelen. Terwijl ik dit schrijf worden de beoordelingsformulieren van 7 recepten verzameld (alle juryleden hebben een zelfde recept in de top drie gezet!). Binnenkort worden de prijswinnaars en de recepten bekend gemaakt. Ik kan nu nog niets vertellen over de recepten, maar ik heb twee toprecepten klaar gemaakt! Daar kunnen we onze patiënten vast een plezier mee doen. Hartelijke groet, Trijntje Kok, diëtist UMCG

Nefrologiedagen Met goed beoordeelde sessies, enthousiaste sprekers over diverse onderwerpen en een spetterend feest mag ik concluderen dat we weer terug kunnen kijken op 2 geslaagde nerfologiedagen. Laten we het gebrek aan water op de 2e ochtend maar snel vergeten, een beetje extra deodorant en/of parfum en ook dat probleem was opgelost. Helaas is er wel onduidelijkheid ontstaan betreft de punten voor het kwaliteitsregister. Op de eerste deelnamebewijzen die zijn verzonden stond vermeld dat de punten voor de DNN zouden volgen. Er zijn aan verschillende leden nieuwe deelnamebewijzen verzonden met daarop de punten (per dag 4 niet geaccrediteerde punten). Mocht je deze niet hebben ontvangen, dan is het mogelijk om via [email protected] een nieuw deelnamebewijs op te vragen. Let wel; je dient zelf zorg te dragen voor het bijschrijven van de punten in het KP. En om alvast vooruit te blikken; de Nefrologiedagen van 2014 zullen plaatsvinden op 1 en 2 april 2014. Dus… hebben jullie een bijzonder project op de afdeling lopen of een onderzoek uitgevoerd en willen jullie dit graag delen, geef dit dan door via [email protected]. Ook tips voor sprekers of ronde tafel onderwerpen zijn natuurlijk welkom. Vriendelijke groet, Sylvia Haverkamp

Van de werkgroep automatisering Beste leden, In 2013 hebben wij een frisse start gemaakt met de werkgroep Automatisering. Sinds eind vorig jaar zijn Marlous Oonk (Slingeland Ziekenhuis, Doetinchem) en Marjolein Holla (Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam) Jacquelien Stoffels (Rijnstatie Ziekenhuis, Arnhem) komen versterken. De eerste bijeenkomst hebben we inmiddels gehad en het eerste doel is om de diëtistenmodule voor Diamant op korte termijn te optimaliseren en deze voor de zomer in een aantal centra te kunnen testen, op dit moment vooral gericht op het MDO formulier. Om jullie wensen mbt de diëtistenmodule en MDO formulier goed in kaart te brengen, is er net een enquête geweest, hopelijk hebben veel van jullie deze ingevuld. De wensen en opmerkingen die hieruit komen, zullen wij meenemen in de aanpassingen van de diëtistenmodule. Tevens zullen wij in de beleidsperiode van 2013-2015 nog een aantal doelen proberen te halen, bijvoorbeeld het bekijken van de mogelijkheden om het MDO formulier/diëtistenmodule niet alleen in Diamant, maar mogelijk ook in Finesse ProDB of andere programma’s op te kunnen nemen. Ook zullen wij meekijken met het optimaliseren van de huidige website van de DNN. Wij zullen jullie ook regelmatig op de hoogte houden van de voortgang hiervan. De komende periode t/m oktober zal Jacquelien met verlof zijn. In deze periode is Marjolein de eerste contactpersoon van de werkgroep Automatisering. Mochten jullie vragen en/of opmerkingen hebben, dan horen wij dat natuurlijk graag. Met vriendelijke groet, Jacquelien Stoffels, Marlous Oonk en Marjolein Holla

Website DNN De website van de DNN speelt een belangrijke rol in de uitwisseling van kennis onder onze leden. Graag hoor ik van jullie of er tips/ opmerkingen zijn om de website verder te verbeteren! Jullie reacties kunnen gestuurd worden naar [email protected] Groet, Marjan Geerlings (webmaster DNN)

Eten met plezier In de bijlage vinden jullie een vragenlijst over de nieuwe versie van het dieetboek Eten met plezier. We vinden het fijn als jullie de moeite zouden willen nemen de lijst in te vullen en te retourneren aan [email protected] Jullie input is erg belangrijk voor ons! Anke Spijker en Trudeke Struijk

Voedingsbeleid op de dialyseafdeling Beste collega van de DNN, De Maria ter Welle werkgroep vraagt jullie om een aantal vragen te beantwoorden met als doel te inventariseren wat het voedingsbeleid is op de dialyseafdeling waar je werkt. Wat denk je over de genoemde onderwerpen en wat vind je belangrijk.? Door de Nierstichting is in 2012 de Maria ter Welle prijs toegekend voor het onderwerp “Op weg naar een adequate inname van eiwit en energie op hemodialysedagen”. Uit de pilot in het VUmc blijkt dat hemodialyse patiënten op dialysedagen gemiddeld 15 gram eiwit en 240 kcal tekort komen ook als zij een maaltijd en een tussendoortje tijdens of kort na de dialysebehandeling gebruiken. Als vervolg hierop is in 2012 een 6 weekse interventiestudie gedaan met verschillende eiwitrijke energierijke tussendoortjes (15 gram eiwit en 240 kcal) en groepsvoorlichting over eiwit. Na 6 weken bleek de inname van eiwit en energie significant verbeterd te zijn. Het geld dat is toegekend wordt ingezet om in Nederland bekendheid te geven aan de uitkomsten van de studie en om de materialen die ontwikkeld zijn voor deze pilot (zoals klinische les voor verpleegkundige, patiënten folder, poster met voorlichting over eiwit, voorbeelden eiwitrijke tussendoortjes, stappenplan) op de site van de DNN en de Nierstichting te plaatsen, zodat iedere collega daarvan gebruik kan maken. Het invullen van deze enquête vraagt ongeveer tien minuten. Graag voor 1 augustus terugsturen. Deze koppeling is uitsluitend aan je e-mailadres gekoppeld. Stuur dit bericht niet door naar anderen. Als je de enquête wilt invullen, klikt dan op de onderstaande koppeling: http://www.surveymonkey.com/s/32LPQR9 We rekenen op jullie. Dank voor je antwoord.

Brechje van Adrichem, Thilly Tomassen, Inez Jans (advies), Anke Spijker (advies) en Trudeke Struijk Als je nog vragen hebt, kun je een e-mailbericht sturen naar [email protected]

Van Hannie Piels (Bonstato, mijnnierinzicht.nl) Nieuwe zoutbeperkte recepten beschikbaar op mijnnierinzicht Ook dit jaar zijn er kookworkshops gehouden op World Kidney Day van 14 maart j.l. In Amsterdam en Groningen zijn deze workshops georganiseerd onder begeleiding van docenten en diëtisten. De recepten die met groot succes zijn bereid staan nu op mijnnierinzicht. In totaal betreft het 25 nieuwe recepten die geschikt zijn in een natriumbeperkt dieet. Een overzicht van deze recepten zijn terug te vinden binnen mijnnierinzicht door gebruik te maken van de TABELLEN in de hoofdmenubalk. Kies daarna voor ‘RECEPTEN’ en zoek met zoekterm WKD 2013. Er kan ook gezocht worden zonder zoekterm maar enkel met ‘bron’ World Kidney Day recepten. Alle recepten die tijdens een eerdere World Kidney Day zijn aangeboden komen dan in beeld. Vervolgens zijn de recepten (waarvan per portie de voedingswaarden worden getoond), te sorteren op alfabet maar ook oplopend of aflopen voor wat betreft de voedingswaarden van een voedingscomponent. De recepten zijn aan te passen, waarbij direct het effect op de voedingswaarden zichtbaar wordt. Daarnaast zijn de recepten te mailen en kunnen recepten ook in het voedingsdagboek geplaatst worden. Klik hier voor uitleg over recepten zoals deze op mijnnierinzicht terug te vinden is. Er zijn in totaal 247 recepten die passen binnen een zoutbeperkt dieet. 71 recepten die ook terug te vinden zijn in "Eten met Plezier, 59 recepten die voortkomen uit de Receptenwedstrijd "Lekker zonder Zout" uit 2010 En 117 recepten die voortkomen uit de Kookworkshops die de afgelopen jaren zijn gehouden in het kader van de World Kidney Day.

Info Mediq TEFA mei 2013 Mediq Tefa heeft de Cenaman Energy Bar geïntroduceerd omdat er behoefte was in de markt aan een reep die meer eiwit bevat en een hoger gehalte aan micronutriënten. De reep zou dan geschikter zijn voor patiënten met ondervoeding of een risico op ondervoeding. Hierdoor is ook het gehalte aan fosfaat en natrium verhoogd waardoor de reep minder geschikt is geworden voor patiënten met nierziekten en hartfalen. Helaas kwamen we hier te laat achter. In verband met minimale productie afnamen bij onze oude leverancier hebben we gekozen om de Pro extra reep elders in te kopen, deze is qua samenstelling gelijk aan de Pro vitt reep. Echter hebben we de Pro extra reep beperkt op voorraad en zijn we momenteel onze uiterste best aan het doen om een stabiele voorraad te creëren. Op dit moment hebben we de smaken chocolade en banaan op voorraad. Ook zijn we aan het kijken of de samenstelling van onze huidige Cenaman Energy Bar kunnen aanpassen, hierbij willen we het Natrium en Fosfaat gehalte verlagen. Echter is dit een traject wat nog maanden kan duren, aangezien de receptuur aangepast moet worden, verpakkingen, aanmelden bij diverse instanties etc. Wij willen graag met jullie hierover in gesprek blijven en hiervoor een aantal diëtisten van de DNN benaderen om te bekijken wat de optimale verhouding en samenstelling moet worden voor de toekomst.

Kaliumgehalte in Rooibosthee Bij de DNN kwam de vraag binnen betreft het kaliumgehalte in rooibosthee. Tijdens een scholing over nierziekten bij ouderen zou namelijk zijn aangegeven dat rooibosthee kaliumrijk is. In het artikel dat als bijlage is toegevoegd aan de nieuwsbrief, is te zien dat de hoeveelheid kalium absoluut verwaarloosbaar is.

Productinformatie No Salt Ketjap manis, bbq saus en knoflooksaus. Verkrijgbaar bij de Albert Heijn. In Ketjap is de hoeveelheid kalium nihil. In de bbq saus - 0,07 g/100 g Knoflooksaus - 0,151 g/100g De Conimex Na- Ketjap schijnt niet meer geproduceerd te worden. Kruidenmengsels zonder zout van Jonnie Boer. Alle mengsels zijn zonder zout, met uitzondering van de Caribena Spice en Za´atar. Zie ook: http://www.originalspices.nl/ Verkrijgbaar bij Jumbo. Brinta Vezelbruin met 40% minder zout. Een deel van het zout is vervangen door kaliumchloride. 1 snee Brinta Vezelbruin bevat 130 mg kalium 1 snee Brinta Vezelwit bevat 110 mg kalium