Een dynamische kijk op de ontwikkeling van clinical leadership Marc Verschueren Lead facilitator Clinical Leadership Project Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap K.U.Leuven KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN
Overzicht
1.
Terugblik: historiek
2.
Impact van investering in Clinical Leadership
3.
Vooruitblik: toekomstplannen
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
1. Historiek
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
“Clinical Leadership Development Project: advancing excellence in clinical leadership”: G. Cunningham, Royal College of Nursing, UK
•
Doelstelling: de leiderschapskwaliteiten van hoofdverpleegkundigen verbeteren met het oog op patiëntgerichte zorg
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
Eind 1999 samenwerking KUL-UCL en RCN (met de steun van de FOD) 2 facilitatoren en projectmedewerker opgeleid in London Pilootstudie in 2 Belgische ziekenhuizen (1999-2002): St. Luc (Woluwe), UZ Leuven (Leuven) Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
De pilootstudie toont aan dat het CLP zinvol en effectief kan geïmplementeerd worden in de Belgische context mits aanpassingen en een aantal specifieke voorwaarden.
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
2003: eerste nationale ‘diffusie’ in 24 Belgische Ziekenhuizen (met de steun van de FOD) opleiding van middenkaders tot facilitator leiderschapsontwikkeling implementatie van het CLP voor hoofdverpleegkundigen in hun eigen ziekenhuis
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
2005: tweede diffusie in 9 Vlaamse organisaties (alg. ziekenhuizen, psych. ziekenhuis en Wit-Gele Kruis)
•
Het project wordt in de organisaties verder uitgerold
•
Andere disciplines worden betrokken, spin-offs worden uitgewerkt
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
Bijkomende initiatieven: - lezingen, congressen, workshops,… - Programma MH (UCL)(Management des relations humaines) voor middenkaders en directeurs
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
•
Research: - case-study/artikel (KUL) - thesissen (KUL/UCL) - ontwikkeling nieuwe tool 360° FB
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
(UCL)
Marc Verschueren
2. Impact
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Belang
De nood aan sterk leiderschap in de verpleegkunde, wordt in literatuur aanhoudend onderstreept
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
belang van faciliterende context voor verpleegkundige zorg belang van transformationeel leiderschap: leren en ontwikkelen Er is permanente vraag van organisaties voor deelname, naar follow-up, naar info, …. Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
CONTEXT VOOR LEREN en VERNIEUWEN Geeft betrokkenheid, initiatief, samenwerken, leren, vitaliteit
AMBITIE
X
BEPERKING
STEUN
VERTROUWEN
X
CONTRACT
CONTROLE
DISCIPLINE
X
X
GEHOORZAAMHEID
AFBREKENDE, PATHOLOGISCHE CONTEXT
X
Geeft risicovermijden, aversie, passiviteit, atrofie, sclerose Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Effecten Toename van persoonlijk meesterschap van de hoofdverpleegkundigen, versterken van hun rol/positie/invloed, verbeteren van samenwerking met artsen + hogere leiding en verwerven van leiderschapsvaardigheden zijn de duidelijkst vaststelbare effecten Groei van hoofdverpleegkundigen Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Effecten op vlak van team en patiëntenzorg zijn eerder indirect: - actieplannen m.b.t. kwaliteit van zorg - meer patiëntgerichte communicatie - meer initiatief naar interdisciplinair samenwerken - ander soort teamoverleg - meer delegeren - …….
Indicaties voor effect op team en zorg Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Feedback van directies Directies rapporteren: -
Betekenis van ontwikkeling van facilitator voor de organisatie
-
Toegenomen mondigheid en positieve, constructieve ingesteldheid van hoofdverpleegkundigen
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
-
Gebruik van methoden en tools in beleid
-
Effect op hoofdverpleegkundigenvergaderingen, overlegstructuren, cultuur verpleegkundig departement
-
Belang van ‘netwerking’ van hoofdverpleegkundigen “CLP zet dingen in beweging”
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Ambivalentie
Tevredenheid, interesse “Uitgesproken” aandacht voor CLP Respect voor hoofdverpleegkundigen Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Permanente vraag naar ‘outcomes’ op vlak van medewerkers en patiënten Beperkt draagvlak voor CLP; ontwikkeling geen prioriteit Onuitgesproken twijfel over CLP
Marc Verschueren
•
Vraag van algemeen directeurs naar return on investment, outcomes begrijpbaar
•
Maar: - outcome-meting immens complex - waarom bij dit programma deze vraag zo sterk ? - profitaspect van non-profit-organisatie aantonen ?
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
‘Action learning’… 1. Investering in hoofdverpleegkundigen blijven promoten: kernspelers in de organisatie, onmiddellijke invloed op zorgverlening
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
473 hoofdverpleegkundigen (uit 33 organisaties) hebben het CLP gevolgd Tevredenheidsscore gemiddeld 8.73, mediaan 9 CLP deelname belangrijke retentiefactor voor hoofdverpleegkundigen Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
2. Transformationeel leadership richt zich op alle medewerkers: * anno 2006 nood aan alertheid in alsmaar ‘urgenter’ organisatieklimaat (observaties) * nood aan herwaardering van communicatie, zorgzaamheid, echt luisteren naar patiënten in tijden van vergrijzing, opkomst beschavingsziekten,… (interviews) Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
3. Zoeken naar middelen om CLP beter te integreren: zoeken naar middelen om leergroepen minder te isoleren, tools ‘inbedden’, middenkaders en directies beter betrekken, gedemystifieerde communicatie over en vanuit het project (vb. naar artsen) Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
4. Verder werken aan instrumenten, methoden om effecten te begrijpen en in kaart te brengen 5. Politiek leiderschap: praten over effecten, visualiseren van actieplannen, valse bescheidenheid afleren….
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
3. Toekomst
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Opleiding facilitatoren Verdere inspanningen voor basisprogramma
(opleiding facilitatoren CLP voor hoofdverpleegkundigen) mits permanente evaluatie en bijsturing; tweede diffusie in Wallonië (UCL) start eind 2006 (traject 2 jaar, meer inbreng middenkaders en directie) Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Effect onderhouden Goede follow-up van afgelopen trajecten: Oprichting Netwerk Clinical Leadership KUL - terugkomdagen voor lokale facilitatoren - seminars voor directies - begeleidingen ter plaatse - nieuwsbrief/literatuurselectie - opvolgen en ondersteunen spin-offs officiële start herfst 2006 Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Middenkaders KUL werkt pilootprogramma voor middenkaders uit (herfst 2006/in UZL): leadershipontwikkeling hoofdverpleegkundigen heeft impact op rol van de middenkaders: ‘coach de coach’
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Directies Leadershiptraject voor Verpleegkundig Directeurs (KUL): januari 2007 Verderzetten MH (UCL): interdisciplinair Mini-symposium (KUL) voor directies ziekenhuizen, thuisverpleging, rusthuizen, scholen: oktober 2006 Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Research •
Tools/methodieken: verder optimaliseren
•
Effect-impact-issue: samenwerking CZV met faculteit pedagogie en universiteit Basel
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
Vision, conviction and courage make the difference: for all of us (Lindsay Levin)
Clinical Leadership Project Belgium K.U.L. / U.C.L.
Marc Verschueren
