Een andere kijk op Leven. Jaarverslag

Een andere kijk op Leven

Jaarverslag 2010

Inhoudsopgave

Bestuur, functionarissen en externe adviseurs

3

Kerncijfers

4

Bericht van de Raad van Commissarissen

5

Verslag van de Directie

6

Embedded Value

15

Financieel Jaarverslag

Geconsolideerde balans per 31 december

16

Geconsolideerde winsten verliesrekening

17

Geconsolideerd overzicht verwerkte baten en lasten

18

Geconsolideerd overzicht mutaties in het eigen vermogen

19

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

20

Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening

21

Toelichting bij de geconsolideerde balans

32

Enkelvoudige balans per 31 december (na winstbestemming)

55

Enkelvoudige winsten verliesrekening

56

Mutaties in het eigen vermogen

57

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening

58

Overige gegevens

Statutaire bepalingen over de winstverdeling 60

Besluit over de winstverdeling 60

Controleverklaring 61

Actuariële verklaring 63

2

Bestuur, functionarissen en externe adviseurs Raad van Commissarissen T.J. Breedon M.A. (Oxon) M.Sc. Prof. dr. R.G.C. van den Brink G.J. Hoskin Directie Drs. A.T. Dolders, algemeen directeur Drs. F.R.M. Rieter AAG, directeur M.I.F. van Dam MM, commercieel directeur Managers Drs. D.H. de Leeuw J. Revet M.Sc. per 1 mei 2010 F.R. Vanoni R. van der Zande Medisch adviseur Dr. J. Bronsema Wiskundig adviseur Towers Watson Insurance Consulting B.V. Externe accountants PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

<< Terug naar inhoudsopgave 3

Kerncijfers (in duizenden euro’s) (herzien)*

2010

2009

2008

2007

Resultaat Resultaat voor belastingen Belastingen

32.127 7.229

56.987 14.564

12.839 3.274

418 32

( 15.769 ) ( 6.504 )

Resultaat na belastingen

24.898

42.423

9.565

386

( 9.265 )

Productie Premieposten Koopsommen**

6.874 145.400

8.600 156.770

15.780 199.122

15.391 228.407

18.046 248.740

Totaal

152.274

165.370

214.902

243.798

266.786

Omzet Verdiende premies Opbrengsten uit beleggingen

252.795 80.649

289.418 79.668

338.649 74.715

367.381 71.638

382.309 60.480

Totaal

333.444

369.086

413.364

439.019

442.789

Bedrijfskosten Provisie aan tussenpersonen Overige bedrijfskosten Mutatie acquisitiekosten

13.029 26.500 8.233

18.280 20.754 7.100

25.211 19.929 252

25.970 21.974 189

29.732 17.568 ( ) 2.020

Totaal

47.762

46.134

45.392

48.133

45.280

78.284 245.069

76.696 201.322

74.243 167.266

66.512 218.041

56.068 151.457

Balansgegevens Technische voorzieningen Beleggingen Eigen vermogen

2.136.701 2.334.560 184.891

2.062.195 2.219.241 170.568

1.886.276 1.647.430 130.893

2.048.983 1.847.971 145.376

1.883.240 1.842.355 141.680

Balanstotaal

2.392.011

2.295.867

2.077.037

2.259.784

2.102.538

181 Aantal medewerkers 170 155 (herrekend op fulltime basis en inclusief tijdelijke inhuurkrachten)

166

148

Solvabiliteit Benodigd Aanwezig

2006

* Kerncijfers 2007 aangepast i.v.m. stelselwijziging voorziening uit hoofde van lijfrenteverplichtingen. ** Vanaf 2010 inclusief de productie direct ingaande lijfrenten uit eigen opbouwproducten (2010: Euro 19.8 miljoen).


Bericht van de Raad van Commissarissen Aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders Hierbij bieden wij u de jaarrekening over 2010 aan, zoals die werd opgesteld door de directie van Legal & General Nederland Levensverzekeringmaatschappij N.V. In het verslag is de goedkeurende controleverklaring van PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. opgenomen. De Raad van Commissarissen heeft een Audit Commissie ingesteld. Deze commissie wordt voor gezeten door prof. dr. R.G.C. van den Brink. De Audit Commissie vergaderde in het boekjaar 2010 driemaal. Naast de financiële rapportages zijn met name de risicobeheerssystemen besproken en de resultaten van de jaarlijkse audit. Deze betrof in het boekjaar de afdelingen Finance & Control. De Audit Commssie volgt voorts de implementatie van Solvency II. Wij stellen u voor uw goedkeuring aan de jaarrekening te verlenen. Deze goedkeuring strekt tot decharge van de directie voor het gevoerde beheer en eveneens tot decharge van de Raad van Commissarissen voor het in 2010 gehouden toezicht. Wij stellen u bovendien voor om een dividend ter beschikking te stellen van 10 miljoen euro. Dit dividend werd reeds uitgekeerd als interim dividend. Tot slot spreken wij graag onze waardering uit aan de directie, alsmede aan alle medewerkers van Legal & General Nederland Levensverzekeringmaatschappij N.V. voor de uitstekende resultaten die in 2010 zijn behaald. 26 mei 2011

T.J. Breedon M.A. (Oxon) M.Sc. Voorzitter


Verslag van de Directie Economie leeft op in 2010 Het herstel van de mondiale economie in 2010 is sterker dan verwacht. Met Oost en Zuid-Oost Azië als grote groeimotor. Voor Europa vervult Duitsland deze functie. De Nederlandse groei is vooral te danken aan de groei in de export. De blijdschap over het herstel van de economische groei in Europa wordt overschaduwd door de zorgen met betrekking tot de euro. Griekenland en Ierland moeten beroep doen op een met de nodige politieke moeite ingericht noodfonds. En de rentes, die Portugal, Spanje, maar ook Italië moeten betalen voor de obligaties die ze uitgeven, zijn fors hoger dan de rentes op Duitse staatsleningen. De problemen van de euro en de bezuinigingsoperaties van de Europese overheden, waarvan de burger voor het eerst in 2011 de effecten gaat voelen, maken dat de duurzaamheid van het herstel nog lang niet zeker is. Voor komend jaar wordt dan ook opnieuw een bescheiden groei voorzien. Herstel voor de markt van individuele levensverzekeringen is nog ver te zoeken. Ook in 2010 krimpt deze markt met 15%. In alle product segmenten loopt de omzet terug en het is opnieuw de markt voor beleggingsverzekeringen, die de zwaarste klappen krijgt. De markt voor beleggingsverzekeringen noteert een omzetdaling van 30%. Het gezegde, dat vertrouwen te voet komt en te paard gaat, is zeker van toepassing op de sector. De schandalen van de afgelopen jaren galmen als het ware nog na. Bovendien kiest de klant in deze onzekere tijden voor zekerheid. En deze zekerheid van sparen tegen een relatief hoge, vaste rente wordt aangeboden door banken, die dit kapitaal hard nodig hebben om hun balans te versterken mede met het oog op de strengere kapitaaleisen, die eraan komen. Positionering Legal & General Nederland Tegen deze achtergrond is alleen door het maken van keuzes en het houden van focus op die keuzes een winstgevende groei van marktaandeel mogelijk. Dat geldt voor 2010 en in nog sterkere mate voor de komende jaren. Legal & General Nederland heeft als financiële instelling deze keuzes gemaakt en plukt ook in 2010 hiervan de vruchten. Legal & General Nederland is uitsluitend actief op de markten voor afdekking van overlijdensrisico en vermogensvorming. In deze markt richt de maatschappij zich met name op de hogere inkomens. Voor deze doelgroep ontwerpt de maatschappij producten en biedt zij een service die is toegesneden op de behoeften van deze doelgroep. Door deze keuze trekt Legal & General een specifieke groep professionele adviseurs aan die bij deze doelgroep en haar wensen past. De maatschappij levert het met haar samenwerkende intermediair een continu hoog kwaliteitsniveau in haar service en is ook aanspreekbaar op de kwaliteitscriteria die met de adviseur worden overeengekomen. De keuze voor een duidelijke doelgroep en daarop afgestemde producten, gecombineerd met een lean and mean maar kwalitatief hoogstaand service apparaat, maakt het mogelijk om good value for money te bieden aan de consument. Kortom, Legal & General kiest voor up market, operational excellence en good value for money.

<< Terug naar inhoudsopgave

>> 6

Verslag van de Directie Legal & General Groep Legal & General Groep is een van de grootste partijen op het gebied van protectie producten, spaar- en beleggingsproducten en beleggingsbeheer in het Verenigd Koninkrijk, waar het 174 jaar geleden is opgericht en waar zich nog steeds het hoofdkantoor bevindt. Vandaag de dag is Legal & General Groep, met circa 7 miljoen klanten, een belangrijke speler in de door haar gekozen zakelijke markt en is het de grootste pensioeninvesteerder in het Verenigd Koninkrijk, met een vermogen van 411 miljard euro in beheer. In 2010 bedroeg de omzet wereldwijd op basis van jaarpremieequivalenten 2,07 miljard euro en de exploitatiewinst voor belasting volgens IFRS 1.164 miljard euro. De onderneming is niet alleen actief in het Verenigd Koninkrijk, maar heeft ook internationale dochterondernemingen in de VS, Frankrijk en Nederland en is daarnaast via joint ventures in bank-verzekeraars ook actief in opkomende markten, met name India. Legal & General Groep ziet nog steeds groeimogelijkheden op zijn markten in het Verenigd Koninkrijk en door middel van welgekozen uitbreidingen van zijn internationale onderdelen. Opnieuw een mooi resultaat Legal & General Nederland Het jaar 2010 laat opnieuw zien, dat Legal & General in de loop der jaren een gezonde portefeuille heeft opgebouwd met tevreden klanten en dus weinig verval. Het fraaie resultaat van 32,1 miljoen euro voor belasting is voor een groot deel aan deze portefeuille te danken.Voor een klein deel is dit resultaat een gevolg van schommelingen in de rentestand. Onder IFRS is de winsten verlies rekening veel sterker dan voorheen afhankelijk van renteschommelingen, omdat de waardering van de obligatieportefeuille volledig op marktwaarde en de technische verplichtingen gedeeltelijk op marktwaarde zijn gewaardeerd. Voor een ander deel is dit resultaat te danken aan de prudente beleggingsfilosofie van de onderneming. Circa tweederde van de balans van Legal & General is gekoppeld aan een beleggingsverzekering. En dat betreft met name verzekeringen voor rekening en risico van de polishouder met externe beleggingsfondsen. De overblijvende eenderde bestaat uit traditionele verzekeringen, zoals bijvoorbeeld koopsom garantieproducten en uit beleggings verzekeringen met een vorm van garantie. Van het geld dat de maatschappij ontvangt voor deze producten wordt het merendeel in staatsobligaties belegd en een deel in bedrijfsobligaties. Voor zover er garanties zijn afgegeven, wordt er gestreefd naar een gelijksoortige dekking en mijdt de maatschappij risicovolle beleggingen. Legal & General heeft geen vastrentende waarden, die gerelateerd zijn aan hypotheken of afhankelijk zijn van hun waardering van de status van obligatieverzekeraars. Een onverminderd sterke solvabiliteit Hetzelfde beleggingsbeleid zorgt in het jaar 2009 al voor een solide solvabiliteit van 262%. In 2010 is de solvabiliteit toegenomen tot 313%. De maatschappij voldoet dus ruim drie maal aan haar kapitaalvereiste. Omdat de obligatieportefeuille op marktwaarde gewaardeerd staat, neemt Legal & General de overwaarde ten opzichte van de kostprijs en het overschot van de technische reserves mee in de vaststelling van de aanwezige solvabiliteit. Dit betekent dat een rentewijziging invloed heeft op het solvabiliteitspercentage. De overige aanpassingen van balans en winsten verliesrekening en de toelichtingen met betrekking tot doelstelling en beleid met betrekking tot financiële instrumenten zijn opgenomen in de desbetreffende passages in de jaarrekening waarnaar wordt verwezen.


>> 7

Verslag van de Directie Sterke groei marktaandeel De duidelijke positionering van Legal & General heeft ook in 2010 geleid tot een sterke groei van het marktaandeel in beleggingsverzekeringen. Bedroeg het aandeel in 2009 nog 21,8%, in 2010 is dit gegroeid tot 24,1% een toename van ruim 10%. Daar staat tegenover dat de totale markt voor beleggingsverzekeringen in 2010 opnieuw sterk is teruggelopen en dit zorgt bij een premieomzet van 252,8 miljoen euro voor een daling van circa 12,5% ten opzichte van 2009. De opbrengsten uit beleggingen zijn licht gestegen van 79,7 miljoen euro naar 80,6 miljoen euro. De opkomst van bancaire producten als alternatief voor vermogensvorming, zeker daar waar geen dekking tegen overlijden is vereist, is voor Legal & General reden om deze producten vanaf 2010 via het intermediaire kanaal aan de consument aan te bieden. Good value for money De waarde van de voor rekening en risico van de polishouder aangehouden fondsen is in 2010 opnieuw gestegen en wel met 7,2% van 688 miljoen euro naar 737 miljoen euro. En dit na een stijging van ruim 23% in 2009. De klant waar voor zijn geld bieden is wereldwijd voor Legal & General een leidend principe in zijn strategie. Deze waarde wordt in elk onderdeel van de keten van product tot uitkering nagestreefd. Legal & General Nederland onderschrijft de Gedragscode van het Verbond van Verzekeraars. Verzekeringsmaatschappijen vervullen een belangrijke maatschappelijke rol. De moderne samenleving zou niet kunnen functioneren als zij bepaalde risico’s niet zouden overnemen. Omdat verzekeraars op korte en lange termijn zekerheid moeten bieden, zijn continuïteit en vertrouwen voor hen cruciaal. Alleen ondernemingen die zekerheid bieden, die de hen toe vertrouwde gelden zorgvuldig beheren, die hun verplichtingen zorgvuldig nakomen en die op maatschappelijk verantwoorde wijze opereren, verdienen dit vertrouwen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent voor Legal & General dan ook dat de maatschappij basis waarden als betrouwbaarheid, professionaliteit, solidariteit, maatschappelijke verantwoordelijkheid en transparantie vertaalt in haar handelen en betrekt bij haar beslissingen. Deze vijf basiswaarden worden elk jaar getoetst middels een uitgebreid self assessment gecoördineerd door het Verbond van Verzekeraars. Overlijdensrisicoverzekeringen Legal & General heeft als één van de eerste maatschappijen midden jaren tachtig het onderscheid tussen roken en niet roken geïntroduceerd en daarmee klanten, die bewust kiezen voor een gezondere levensstijl, beloond met een goedkoper tarief. In 2001 heeft de maatschappij dit onderscheid doorgetrokken door de tarieven voor inkomens vanaf 50.000 euro te verlagen, de Legal Lifestyle verzekering. Statistisch gezien blijkt dat mensen met een hoger inkomen een gezondere levensstijl hebben en derhalve langer leven. In 2007 is hieraan een speciaal laag tarief toegevoegd voor extra gezonde mensen genoemd Preferred Life. Alle mensen die op een beperkt aantal medische kenmerken, zoals cholesterol en bloeddruk, binnen bepaalde bandbreedtes scoren komen voor dit tarief in aanmerking. Ook in 2010 heeft Legal & General opnieuw belangrijke tariefsverlagingen doorgevoerd dankzij verbeterde processen en betere herverzekeringstarieven.


>> 8

Verslag van de Directie Producten voor vermogensvorming Legal & General biedt reeds sinds de negentiger jaren beleggingsverzekeringen. Een beleggingsverzekering is een levensverzekering waarbij de premies - na aftrek van kosten en risicopremies - worden belegd. Alle kosten zijn transparant en de fondsen, waaruit de klant afhankelijk van zijn risicoprofiel kan kiezen, zijn externe fondsen. In 2010 heeft Legal & General de geschiktheid van haar beleggingsverzekeringen voor elk mogelijk risicoprofiel onderzocht. Uitkomst van dit onderzoek is dat de gevoerde producten bij elk profiel kunnen passen, juist door de grote verscheidenheid aan fondsen van derde partijen. Bij zeer defensieve profielen is het raadzaam om te onderzoeken of andere meer op sparen gerichte alternatieven voor de klant geen betere oplossing bieden. Dit is in de offerteteksten waar van toepassing dan ook aangegeven. In 2010 introduceert Legal & General een drietal bancaire producten. Met deze producten kan de klant in box 1 en box 3 vermogen opbouwen afhankelijk van zijn situatie. Deze producten onderscheiden zich opnieuw door de geboden transparantie. Niet alleen wordt uitsluitend gebruik gemaakt van gerenommeerde fondsen van derde partijen, ook zijn alle kosten duidelijk vermeld. De kosten zijn zelfs nominaal vermeld daar waar het gaat om producten met een vooraf bepaalde looptijd. Dit in tegenstelling tot de meeste, gangbare bancaire producten, die ofwel een percentage aan kosten vermelden of niets over kosten vermelden. En dit omdat voor bancaire producten hiertoe geen verplichting geldt. De klant wordt in alle producten ondersteund door on line waardeoverzichten, die hij zeven dagen per week 24 uur per dag kan raadplegen. Via intranet kan hij ook in een beveiligde omgeving fondsswitches doorvoeren. Ook heeft hij on line inzicht in alle kosten van zijn beleggingsrekening of -verzekering en kan hij de kosten van alle aangeboden fondsen opzoeken. Alle brochures zijn in 2010 verbeterd door het taalgebruik te herzien en op B1 niveau te brengen. Ook de website is hernieuwd, de navigatie is verbeterd en de teksten zijn herzien en verhelderd voor de klant. Samen met de bancaire producten heeft Legal & General het Vermogensadvies Programma ontwikkeld voor het intermediair. Dit programma is gebaseerd op twee pijlers. In de eerste plaats zal kennisondersteuning worden geboden, bijvoorbeeld in de vorm van vakopleidingen en vaardigheidstrainingen. In de tweede plaats krijgt het intermediair marketingondersteuning met onder meer analyse-tools die behulpzaam zijn bij de advisering van klanten. Alleen de ‘Geselecteerde Vermogensadviseurs’ komen in aanmerking voor dit programma. Het Vermogensadvies Programma is met veel enthousiasme door het intermediair ontvangen. Inmiddels hebben meer dan 200 financieel dienstverleners zich voor dit programma ingeschreven. Klachtenregeling In het streven naar het leveren van good value for money aan de klant is een klacht een kans om de dienstverlening (alsnog) waar te maken. Legal & General pakt zowel telefonische als schriftelijke uitingen van de klant op als een mogelijkheid om de tevredenheid te vergroten. Een klacht wordt binnen 5 werkdagen beantwoord of als de beantwoording meer tijd vraagt, wordt een klacht telefonisch of schriftelijk bevestigd. In de bevestiging wordt de termijn aangegeven waarbinnen zal worden gereageerd. De aard van de in 2010 ontvangen klachten loopt sterk uiteen. Belangrijkste categorieën betreffen algemene aansprakelijkheidsstellingen om verjaring van mogelijke aanspraken van een beleggingsverzekering te voorkomen, gehanteerd beleid of procedure, communicatie tussen klant en de maatschappij, de kostenstructuur van een verzekering en de afhandelingstijd van verzoeken, bijvoorbeeld over het tijdstip waarop de expiratie van een verzekering is afgehandeld. De klant wordt vanaf het begin van de procedure geattendeerd op de mogelijkheid om zijn klacht bij het KIFID te deponeren als zijn klacht niet naar tevredenheid door Legal & General is behandeld. De procedure wordt ook vermeld op onze website. Van de in 2009 door KIFID ontvangen klachten zijn er 6 in 2010 behandeld. In 2 gevallen is een coulance oplossing geboden door Legal & General, in 3 gevallen is Legal & General in het gelijk gesteld en in << Terug naar inhoudsopgave

>> 9

Verslag van de Directie 1 geval is de klacht door de Ombudsman als onbemiddelbaar beoordeeld. In 2010 zijn in totaal 11 nieuwe klachten door KIFID ontvangen, waarvan er 2 vooraankondigingen betreffen. Bij de in 2010 afgehandelde klachten is Legal & General in 3 gevallen in het gelijk gesteld. In 2 gevallen is de maatschappij zelf met de klant tot een passende oplossing gekomen en in 2 gevallen is een klacht niet ontvankelijk verklaard door de Ombudsman. Het is de ervaring van Legal & General, dat een goede afhandeling van een klacht de band met de klant kan versterken. Legal & General betracht altijd optimale transparantie in de door haar aangeboden verzekeringen en bancaire producten. Naar aanleiding van de maatschappelijke onrust over beleggings verzekeringen heeft de maatschappij de gehele portefeuille onderzocht. Hierbij is gebleken dat in de negentiger jaren een gering aantal verzekeringen is verkocht dat niet voldoet aan de normen zoals Legal & General die ten aanzien van transparantie van kosten voert. De betreffende polishouders zijn hierover in 2010 geïnformeerd, waarbij is aangegeven in hoeverre er sprake is van een overschrijding van de in de aanbeveling van de Ombudsman gebruikte kostennormen. Conform de uitgewerkte regelingen zoals die met meerdere aanbieders zijn overeengekomen zal Legal & General in de betreffende gevallen waar deze normen inderdaad worden overschreden op einddatum een aanvullend bedrag in de polis storten. Ondersteuning van het intermediair Legal & General werkt uitsluitend samen met onafhankelijk en deskundig intermediair. De maatschappij streeft ernaar aan het met haar samenwerkend intermediair uitstekende dienst verlening aan te bieden. Tussen 2001 en 2009 heeft het intermediair dit streven beloond door Legal & General acht van de negen keer uit te roepen tot Beste Levensverzekeraar. De maatschappij vult dit in door het intermediair een eenzijdig service level agreement aan te bieden met een aantal kwaliteitsnormen, die de maatschappij in acht neemt. Voorbeelden hiervan zijn: offertes worden binnen 24 uur verzonden; binnen 24 uur na binnenkomst van de aanvraag krijgt de adviseur een e-mail met het polisnummer van de klant; nieuwe polissen en mutaties van individuele levensverzekeringen worden binnen 7 werkdagen aan de adviseur toegestuurd. De afgelopen jaren is regelgeving voor het intermediair geïntroduceerd met als doel de klant een betere bescherming te geven tegen malafide of ondeskundige adviseurs. Mede door de druk van de media heeft de aandacht van de politiek en daarmee ook van de toezichthouder zich geconcentreerd op de beloning van de financieel adviseur en veel minder op zijn deskundigheid. In de Wet Financieel Toezicht (WFT) is een deskundigheidsbouwwerk opgenomen, maar aan de implementatie daarvan is tot op heden veel te weinig aandacht besteed. Legal & General gelooft in de deskundigheid van de adviseur mede als remedie tegen malafide advies. Een adviseur met kennis van zaken en liefde voor zijn vak zal de klant centraal stellen. Uiteraard zijn er ook kundige adviseurs die meer aan de eigen portemonnee dan aan die van de klant denken, zoals dat in elke branche voorkomt, maar door voldoende eisen aan de deskundigheid te stellen en deze af te dwingen zou de drempel voor ondeskundige en onbetrouwbare adviseurs in ieder geval een stuk hoger worden. Legal & General heeft in samenwerking met gerenommeerde opleidingsinstituten een aantal financiële opleidingen en de permanente educatie daarvan opgezet voor de financiële adviseur, zoals de opleiding voor financieel planner, voor erkend hypotheekadviseur en voor de levenmodule van de WFT. Voor het adviseren van haar bancaire producten stelt de maatschappij de DSI module financieel adviseur en de module integriteit zelfs verplicht. Trainingen voor de examens hiervan worden als onderdeel van het Vermogensadvies Programma door Legal & General gefaciliteerd. Dit programma biedt het intermediair een uiteenlopende reeks hulpmiddelen om vermogensadvies op professionele wijze te beoefenen. Ook in actualiteiten workshops helpt Legal & General de financiële adviseur middels voorlichting te voldoen aan de nieuwe eisen, die de toezichthouder stelt.


>> 10

Verslag van de Directie Verbetering van weten regelgeving Sinds de aankondiging van de Wet op de Financiële Dienstverlening, de voorloper van de WFT, heeft Legal & General zich ingezet voor een goede introductie van de nieuwe weten regelgeving in de branche. Daar waar nodig heeft de maatschappij kanttekeningen geplaatst bij lacunes in de wetgeving of “bijwerkingen van de regelgeving”. Zo ook in 2010. De Commissie Deskundigheid Financiële Dienstverlening stelt in een consultatiedocument deskundigheidseisen van een bij wet in te stellen nieuwe product-dienstencombinatie tweede pijler pensioenproducten voor. Legal & General is verheugd dat er een aparte module voor pensioenen komt, waarvoor zij reeds bij de invoering van de WFT heeft gepleit. Kritisch is de maatschappij ten aanzien van de voorgestelde verlaging van de normen zoals die nu gelden voor de module WFT Leven. Een uitruil door de eisen van de module WFT Leven te verlichten en anderzijds een zware module WFT Pensioen te introduceren is geen goede zaak. De WFT module Leven bevat op dit moment slechts marginale kennis op het gebied van pensioenen. Deze kennis is voor elke financieel dienstverlener vereist die met individuele consumenten in gesprek is over oudedagsvoorzieningen. Legal & General is verheugd, dat in de definitieve deskundigheidseisen de eindtermen voor WFT leven niet zijn aangepast. De beloning van de adviseur is ook in 2010 een belangrijk onderwerp van gesprek. In de loop van het jaar vinden de brancheorganisaties van verzekeraars en adviseurs elkaar in een voorstel voor een provisieverbod op alle vermogensopbouwproducten, levensverzekeringen en AOV. De minister ondersteunt dit voorstel en belooft de Tweede Kamer op korte termijn met wetsvoorstellen te komen. Over de kern van de boodschap, die de minister uitdraagt kan geen verschil van mening bestaan. De beloning van het intermediair is een afspraak tussen klant en intermediair en deze afspraak is transparant. Alleen zo zal geleidelijk het besef doordringen bij de consument, dat de onafhankelijke adviseur geen wederverkoper van de aanbieder is, maar daadwerkelijk een adviseur, die aan de kant van de klant staat. En dat een professioneel en deskundig advies geld kost, maar dit geld ook waard is gezien alles wat de adviseur voor de klant doet. Van cruciaal belang is echter, dat de mogelijkheid blijft bestaan om de afspraak tussen klant en intermediair gespreid te betalen. Elk onderzoek, zowel in Nederland als in Engeland, geeft aan dat consumenten een sterke voorkeur hebben om de kosten van dienstverlening gespreid te betalen over de looptijd van het product. De adviseur daarentegen maakt op het moment van het advies de meeste kosten. Deze kosten moeten op dat moment ook worden afgerekend. Het huidige systeem van gespreide inning via de premie en directe betaling aan de adviseur sluit hierop prima aan. Het alternatief, dat de klant direct het volledige bedrag betaalt, heeft verstrekkende gevolgen. Niet alleen mensen die het minder breed hebben, zullen afzien van financieel advies. Ook welgestelde consumenten zullen sterk worden afgeremd in het zoeken van ondersteuning voor de opbouw van hun oudedagsvoorziening. Zeker in een tijd waarbij de zekerheden van pensioen en AOW ter discussie staan, is het maatschappelijk gewenst dat de burger zelf zijn verantwoording neemt om de oudedagsvoorziening in te richten. Tot op heden gebeurt dit in 85% van de gevallen via een adviseur. Hiervoor onnodige drempels opwerpen, zal leiden tot het achterwege blijven van de noodzakelijke opbouw met alle maatschappelijke gevolgen van dien op termijn.


>> 11

Verslag van de Directie Alle verbetering begint bij jezelf Good value for money en operational excellence zijn het resultaat van de gezamenlijke inspanning van alle medewerkers van Legal & General. Als werkgever bevordert de maatschappij deze onderwerpen door gerichte trainingen en opleidingen van de medewerkers. Studie van medewerkers wordt gefaciliteerd en gefinancierd. In 2010 hebben alle afdelingen meegedaan aan workshops werkdruk naar aanleiding van de uitkomsten uit het in 2009 gehouden medewerkers tevredenheidonderzoek. Werkgroepen bestaande uit management en medewerkers hebben verbetervoorstellen geformuleerd op het gebied van communicatie en cultuur, die in 2011 zullen worden doorgevoerd. Zorgplicht is in 2009 opgenomen als onderdeel van de functiebeschrijvingen en in 2010 voor het eerst meegenomen in de individuele doelstellingen en in de jaarlijkse beoordelingsgesprekken. Het arbo beleid is ongewijzigd voortgezet en met opnieuw een uitstekend resultaat voor zover dit kan worden afgemeten aan het ziekteverzuim. Dit was in 2010 2,8% (2009: 3,2%). Legal & General is een van de grotere werkgevers van Hilversum van de 152 medewerkers wonen er circa 24% in de directe omgeving. Het gemiddelde dienstverband is 6,7 jaar en is daarmee licht gestegen (2009: 6%). De gemiddelde leeftijd is eveneens licht gestegen naar 40,1 jaar (2009: 39,5). Het percentage mannen en vrouwen is ongeveer gelijk gebleven respectievelijk 57% en 43%. En het percentage parttime medewerkers is opnieuw licht gestegen naar 35,8% (2009: 35%). Als financiële instelling zijn de verbeterpunten van Legal & General op het gebied van milieu met name gelegen in papieren energieverbruik. Reeds enige jaren geleden heeft de maatschappij de paperless office geïntroduceerd door alle inkomende post te scannen, waardoor het gehele proces van offerte tot aan de polis intern via het computerscherm verloopt. Ook in 2010 zijn weer processen verbeterd en nieuwe producten in gebruik genomen om papieren tonerverbruik verder terug te dringen. Drukwerk, zoals offertes, waardeoverzichten en andere communicatie met onze intermediairs en consumenten, worden geprint op FSC® gecertificeerd papier. Dit geldt ook voor het gebruik van onze enveloppen. Het FSC (Forest Stewardship Council) is een internationale organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. Met TNT heeft Legal & General een contract voor CO2 neutrale postbezorging. En afval wordt gescheiden ingezameld. De maatschappij betrekt groene stroom en heeft in 2010 een geavanceerde regelunit voor de luchtcirculatie en verwarming in gebruik genomen om het energieverbruik te optimaliseren. Voor 2011 zal worden gestreefd naar een verdere reductie van het energieverbruik door de inzet van nieuwe, zuinige servers. Ook zullen afspraken worden gemaakt over terugname en hergebruik van pallets en verpakkingen met de leveranciers.


>> 12

Verslag van de Directie Vooruitblik 2011 De klant centraal stellen is het thema van 2011. Legal & General zal ook komend jaar hieraan een bijdrage leven. Het productontwikkelingsproces zal worden verrijkt door aanvullende toetsen vanuit klantperspectief. Het vermogensadviesconcept zal verder worden ingevuld met hulp middelen die de adviseur ondersteunen om de klant een goed onderbouwd advies te geven op grond waarvan de klant tot een weloverwogen besluit kan komen. De maatschappij zal een nieuw collectief pensioenproduct introduceren voor beschikbare premieregelingen met een heldere scheiding van de kosten voor de werkgever en de inleg voor de werknemer. Deze inleg kan naar gelang het risicoprofiel van de werknemer worden ingezet in life cycle fondsen of vrij belegd worden in een uitgelezen aanbod van indextrackers. De blijvende kracht van het intermediair Een groot deel van het intermediair zal het ook in 2011 niet makkelijk hebben. Veel vervelende zaken komen voor het intermediair ongeveer op hetzelfde moment. De kredietcrisis is overgegaan in een economische crisis. Consumenten houden hun hand op de knip. En ook bedrijven zijn voorzichtig met nieuwe investeringen. In dit moeilijke klimaat blijft de branche daarbij onderwerp van maatschappelijke kritiek. En of dat allemaal nog niet voldoende is lijkt er een wedloop aan regelgeving aan de gang. Waarbij de ene regel nog niet is ingevoerd, of de nieuwe regel wordt al weer aangekondigd. Het intermediair wordt daarbij geconfronteerd met de cumulatie van een balansregel, bonusverbod, transparantie van beloning en een verbod op bovenmatige provisies. Regelingen die ieder voor zich op enig moment misschien te verdedigen zijn. Maar die door de opeenhoping zelfs de sterkste intermediairbedrijven in onzekerheid brengen. Daar staat echter tegenover, dat de klant heel tevreden is over de dienstverlening van het intermediair. Dat blijkt uit meerdere onderzoeken. Hij scoort hoger dan medewerkers van banken en direct writers. Consumenten zijn niet op zoek naar grote financiële instellingen. Consumenten willen in normaal Nederlands een helder advies hebben van iemand uit hun buurt. Een adviseur waarbij ze even zonder afspraak langs kunnen gaan indien iets toch niet duidelijk is. En daar ligt ook de blijvende kracht van het intermediair. In de nieuwe wereld eist de samenleving hoogwaardige advisering op het gebied van financiële producten. Zeker de meer vermogende consument zal een integraal advies verwachten. Een advies dat gegeven wordt door een onafhankelijke adviseur. Iemand die zich niet hoeft te laten leiden door ‘verplichte’ fondsadvisering. Met een pro-actieve instelling heeft het intermediair als zelfstandig financieel raadgever de beste papieren in handen om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien.


>> 13

Verslag van de Directie De noodzaak van een redelijke beloning Belangrijkste conclusie van de discussie over het provisieverbod is, dat de wetgever eventuele incasso door de aanbieder van de beloning van het intermediair nog wel wil gedogen, maar dat voorfinanciering uit den boze is. Het beeld is, dat aanbieders via geldstromen de adviezen van het intermediair sturen. Met het gevaar dat niet altijd in het advies de belangen van de klant centraal staan. Dus komt het slechtst denkbare scenario in zicht, waarbij iedereen het erover eens is, dat de klant advies nodig heeft, dat de klant voor dat advies ook dient te betalen, maar dat diezelfde klant dat ofwel niet kan ofwel daar geen trek in heeft. Legal & General heeft een suggestie gedaan voor een meer structurele oplossing die recht doet aan alle wensen en behoeftes. En dat is de oprichting van een Neutraal Financieringsinstituut voor Financiële Dienstverleners kortweg het NFI. Aanbieders kunnen op marktconforme condities zorgen voor funding van het NFI. Het Instituut kan voor de adviseurs, die voldoen aan eisen van deskundigheid en integriteit, de incasso van de tussen klant en adviseur afgesproken vergoeding verzorgen en de voorfinanciering richting het intermediair. Door bundeling kan dit tegen de laagst denkbare kosten. De voordelen zijn duidelijk. De aanbieder kan het advies van de adviseur via de beloning of incasso van de beloning niet meer sturen, de klant kan gespreid betalen, de adviseur ontvangt de kosten in de periode dat hij deze kosten maakt en voorkomen wordt dat er factoringmaatschappijen met een eigen commercieel belang gaan opstaan. De klant centraal stellen De klant centraal stellen. Dat kan ook door gezamenlijk de handen in elkaar te slaan en tegen de laagst mogelijke kosten een voor alle partijen, inclusief de consument, goed alternatief te bedenken voor de ouderwetse provisie. Door het NFI mogelijk te maken laten aanbieders ook zien dat zij niet alleen in woord, maar ook in daden overtuigd zijn van het bestaansrecht van het onafhankelijke en professionele intermediair. Uiteraard is dit een branchebrede zaak en is het aan de brancheorganisaties om deze handschoen op te pakken. Legal & General gaat samen met dit intermediair van 2011 opnieuw een succes maken. Door samen met het intermediair vermogensadvies op de kaart te zetten als een adviestraject, dat bij uitstek past bij het onafhankelijk intermediair. Door een nieuw, transparant pensioenconcept voor werknemer en werkgever samen met deskundig intermediair te introduceren. En vooral door trouw te blijven aan onze positionering en in service en product good value for money te leveren.

26 mei 2011

drs. A.T. Dolders Algemeen directeur


Embedded Value Sinds 1996 wordt in het jaarverslag tevens informatie over de financiële positie van Legal & General gepubliceerd volgens de Embedded Value Methode. Hiermee wordt bedoeld: de totale waarde van de maatschappij, gebaseerd op bepaalde vooronderstellingen, maar exclusief de groeicapaciteit, ofwel de goodwill. Het eigen vermogen plus de geraamde waarde van de toekomstige resultaten uit de bestaande verzekerings- en beleggingsportefeuille bedroeg eind 2010, na aftrek van dividend, kosten vermogensbeslag en belastingen, 385 miljoen euro. Ten opzichte van de waarde ultimo 2009 van 350 miljoen euro leverde dit, vóór aftrek van dividend, een stijging op van 10%. De waardering heeft plaatsgevonden conform de European Embedded Value (EEV) Principles die zijn overeengekomen door een aantal grote Europese verzekeraars. De gehanteerde veronder stellingen zijn gerelateerd aan de individuele producten en productgroepen voor zowel nieuwe productie als voor de bestaande portefeuille. De in 2010 verkochte productie heeft een waarde van iets meer dan 2 miljoen euro toegevoegd. De belangrijkste aannames zoals gehanteerd bij de berekening zijn: - Een herbeleggingsrendement van 3,2% per jaar, gebaseerd op de lange termijn staatsleningen (2009: 3,6%). Voor producten waarvan de verplichtingen een kortere duration kennen, is met een bijbehorend herbeleggingsrendement gerekend. Voor de bestaande portefeuille is per deelportefeuille het rendement gebaseerd op het effectieve rendement per ultimo 2010. - Het aangenomen percentage voor inflatie bedraagt 2,0% per jaar (2009: 2,0%). - De gehanteerde disconteringsrente bedraagt 6,4% netto per jaar na aftrek van belastingen (2009: 7,1%). - Met sterfte en verval in de verzekeringsportefeuille en met fluctuaties als gevolg van variabele premiebetalingen is rekening gehouden op basis van recente ervaringspercentages. - De kosten waar rekening mee is gehouden voor 2010 zijn gebaseerd op de werkelijke kosten. Het kostenniveau voor de toekomstige jaren is gebaseerd op de personele bezetting ultimo 2010. - Als belastingpercentage is voor het jaar 2010 25,5% gehanteerd conform het actuele vennootschapsbelastingpercentage ultimo 2010 (2009: 25,5%). Dit percentage is ook voor toekomstige jaren gehanteerd. - In de berekening is rekening gehouden met de kosten van de vorming van de solvabiliteitsmarge op basis van 100% van de EU-normen, met uitzondering van producten die opties en garanties kennen. Hierbij wordt een solvabiliteitsmarge aangehouden gebaseerd op het economisch kapitaal.

26 mei 2011

drs F.R.M. Rieter AAG Directeur


Financieel jaarverslag

Geconsolideerde balans per 31 december (in duizenden euro’s) ACTIVA Toelichting 2010 2009 Materiële vaste activa 4 6.614 7.468 Vastgoedbeleggingen 6 1.615 1.690 Geactiveerde acquisitiekosten 7 27.183 35.414 Financiële Activa Aandelen - Voor verkoop beschikbaar 9 475 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V rekening 9 737.608 688.158 Vastrentende waarden - Tot einde looptijd gehouden beleggingen 9 32.355 30.190 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V rekening 9 1.513.903 1.454.913 Leningen en vorderingen 9 40.563 44.949 Derivaten 9a 9.656 1.031 Vennootschapsbelasting 1.181 Herverzekeringscontracten 8 4.823 5.212 Liquide middelen 10 17.216 25.661 Totale activa 2.392.011 2.295.867 Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal 11 19.059 19.059 Herwaarderingsreserves 12 1.361 1.704 Winstreserves 164.471 149.805 Totaal Eigen Vermogen 184.891 170.568 Verplichtingen Verzekeringscontracten 13 2.136.119 2.061.562 Beleggingscontracten 582 633 Handels- en overige crediteuren 15 43.065 44.526 Derivaten 9 7.034 1.055 Latente belastingen 14 17.750 16.700 Pensioenverplichtingen 16 823 Vennootschapsbelasting 2.570 Totale verplichtingen

2.207.120

2.125.299

Eigen vermogen en verplichtingen

2.392.011

2.295.867

De toelichting op pagina 21 t/m 54 vormt een integraal onderdeel van de jaarrekening.



Geconsolideerde winsten verliesrekening over het jaar eindigend op 31 december (in duizenden euro’s)

Toelichting 2010 2009 Verdiende premies eigen rekening Bruto premies 17 265.788 302.154 Uitgaande herverzekeringspremies 17 (12.933 ) (12.736) 252.795 289.418 Resultaat investeringen Opbrengsten uit beleggingen 18 80.649 79.668 Gerealiseerde resultaten van vastrentende waarden tegen reële waarde met verwerking in de winsten verlies rekening. 4.023 (1.177 ) Herwaarderingen op vastrentende waarden tegen reële waarde met verwerking in de winsten verliesrekening 956 21.854 Gerealiseerde resultaten op aandelen tegen reële waarde met verwerking in de winsten verliesrekening 965 1.187 Herwaarderingen op aandelen tegen reële waarde met verwerking in de winsten verliesrekening 54.134 120.094 Netto-inkomsten 393.522 511.044 Uitkeringen en voorzieningen Bruto uitkeringen 19 242.719 236.981 Aandeel herverzekeraars 19 (7.252 ) (6.663 ) Bruto mutatie voorziening voor levensverzekering 74.504 175.918 Aandeel herverzekeraars 390 464 Totale uitkeringen en voorzieningen 310.361 406.700 Kosten Acquisitiekosten voor verzekeringscontracten 20 28.583 31.764 Operationele kosten 21 19.179 14.370 Beleggingslasten 3.272 1.223 Totale kosten 51.034 47.357 Resultaat vóór belastingen 32.127 56.987 Belastingen op resultaat 23 7.229 14.564 Resultaat na belastingen 24.898 42.423




Geconsolideerd overzicht verwerkte baten en lasten (in duizenden euro’s) Toelichting 2010 2009 Herwaardering gebouwen en terreinen na belastingen 12 (361 ) 226 Herwaardering voor verkoop beschikbare aandelen na belasting 12 18 2.805 Actuariële winsten en verliezen op pensioenverplichtingen na belastingen (232 ) (779 ) Totaal mutaties t.l.v. het eigen vermogen (575 ) 2.252 Resultaat boekjaar 24.898 42.423 Totaal resultaat

24.323

44.675

* Deze mutaties vormen tezamen de rechtstreekse vermogensmutaties over boekjaar 2010 en komen als zodanig terug in het (geconsolideerde) verloopoverzicht eigen vermogen op pagina 19.




Geconsolideerd overzicht mutaties in het eigen vermogen (in duizenden euro’s) 2009

Gestort en opgevraagd kapitaal

Herwaar- derings- reserves

Winst- reserves

Totaal

Balanswaarde 1 januari 19.059 (1.327 ) 113.161 130.893 Herwaarderingen gebouwen en terreinen, na belasting 226 226 Herwaardering voor verkoop beschikbare aandelen, na belasting 2.805 2.805 Actuariële winsten en verliezen op pensioenverplichtingen, na belasting (779 ) (779 ) Totaal mutaties t.l.v. het eigen vermogen 3.031 (779 ) 2.252 Resultaat boekjaar 42.423 42.423 Totaal resultaat voor 2009 3.031 41.644 44.675 Dividenden (5.000 ) (5.000 ) Balanswaarde 31 december

19.059

1.704

149.805

170.568

2010 Balanswaarde 1 januari 19.059 1.704 149.805 170.568 Herwaarderingen gebouwen en terreinen, na belasting (361 ) (361 ) Herwaardering voor verkoop beschikbare aandelen, na belasting 18 18 Actuariële winsten en verliezen op pensioenverplichtingen, na belasting (232 ) (232 ) Totaal mutaties t.l.v. het eigen vermogen (343 ) (232 ) (575 ) Resultaat boekjaar 24.898 24.898 Totaal resultaat voor 2010 (343 ) 24.666 44.675 Dividenden (10.000 ) (10.000 ) Balanswaarde 31 december

19.059

1.361

164.471

184.891



Geconsolideerd kasstroomoverzicht (in duizenden euro’s) 2010 2009 Kasstroom uit operationele activiteiten Premieontvangsten 256.393 296.552 Betaalde herverzekeringspremie (12.677 ) (12.698 ) Ontvangen winstdeling van herverzekeraars (89 ) (5 ) Betaalde uitkeringen en claims (234.928 ) (234.818 ) Acquisitiekosten (28.583 ) (31.764 ) Bedrijfskosten (10.948 ) (10.022 ) Ontvangen rente 66.320 54.925 Betaalde rente (3.070 ) (1.289 ) Ontvangen dividenden 13.106 14.953 Betaalde belastingen (809 ) (12.091 ) Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 44.715 63.743 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Vaste activa (447 ) (333 ) Investeringen (959.832 ) (2.880.601 ) Desinvesteringen, aflossingen en verkopen 917.119 2.484.152 Overig Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten (43.160 ) (396.782 ) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Betaalde dividenden (10.000 ) (5.000 ) Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten (10.000 ) (5.000 ) Netto toe/(afname) liquide middelen (8.445 ) (338.039 ) Liquide middelen aanvang boekjaar 25.661 363.700 Liquide middelen einde boekjaar 17.216 25.661

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.



Financieel jaarverslag Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening 1. Algemeen Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V., gevestigd Laapersveld 68, 1213 VB te Hilversum (hierna te noemen Legal & General of Legal & General Nederland), is opgericht op 1 maart 1984 en is een 100%-dochter van Legal & General Overseas Holdings Ltd. te Londen, een onderdeel van de Engelse Legal & General Group plc. Legal & General Nederland houdt zich bezig met pensioenen levensverzekeringsproducten voor de Nederlandse markt. Met betrekking tot de vennootschappelijke jaarrekening is artikel 402 van Titel 9 BW2 toegepast.

2. Waarderingsgrondslagen De waarderingsgrondslagen toegepast bij het opstellen van deze jaarrekening worden hierna behandeld. Deze grondslagen zijn, tenzij anders vermeld, gedurende de gehele verslagperiode van toepassing geweest. De opstelling van de balans is gebaseerd op volgorde van liquiditeit. De jaarrekening is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op 26 mei 2011.

2.1 Grondbeginselen Deze jaarrekening is opgesteld op grond van de IFRS zoals goedgekeurd door de Europese Unie en zoals deze standaarden van toepassing zijn op boekjaren beginnend op 1 januari 2010. Hoewel zij geen beursgenoteerde onderneming is, past Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. IFRS vrijwillig toe op haar geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld uitgaande van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. De jaarrekening is gebaseerd op historische kostprijs. Uitzonderingen hierop vormen de op marktwaarde gebaseerde verwerking van herwaardering van, gebouwen en terreinen, onroerend goed ten behoeve van verhuur (vastgoedbeleggingen), voor verkoop beschikbare financiële activa, financiële activa tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winsten verliesrekening, derivaten, beleggingscontracten alsmede een gedeelte van de technische voorzieningen. De jaarrekening luidt in euro. De euro is zowel de functionele als de presentatievaluta van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. Bij het opstellen van deze jaarrekening heeft de directie in bepaalde gevallen gebruik gemaakt van aannames. Daarnaast wordt van de directie een algemene beoordeling vereist over de toepassing van de grondslagen van administratieve verantwoording en verslaglegging. Alle bedragen zijn in duizenden euro’s vermeld met toepassing van de gebruikelijke afrondingsregels, tenzij anders aangegeven.


>> 21

Financieel jaarverslag Legal & General Nederland heeft geen standaarden vervroegd toegepast. Legal & General heeft de volgende nieuwe en/of amendementen op IFRS standaarden en IFRIC interpretaties vanaf 1 januari 2010 toegepast. Toepassing hiervan heeft geen effect gehad op de financiële uitkomsten: - Herziene IFRS 1 ‘Eerste toepassing’ inclusief amendementen voor aanvullende vrijstellingen - Aanpassingen van IFRS 3 ‘Bedrijfscombinaties’ - Aanpassingen van IAS 27 ‘De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening’ - ‘Jaarlijkse verbeteringen aan IFRS’ 2009 - Amendementen op IAS 39 ‘Financiële instrumenten: opname en waardering met toevoeging van bepalingen betreffende de gebruikmaking van de mogelijkheid van waardering tegen reële waarde’ ten aanzien van ‘Toegestane hedge instrumenten’ - Amendementen op IFRS 2 ‘Op aandelen gebaseerde betalingen – in geldmiddelen afgewikkelde, op aandelen gebaseerde betalingsinstructies’ - IFRIC 12 ‘Dienstverleningen uit hoofde van concessieovereenkomsten’ - IFRIC 15 ‘Contracten voor de bouw van vastgoed’ - IFRIC 16 ‘Afdekking van een netto investering’ - IFRIC 17 ‘Uitkeringen van activa in natura aan eigenaars’

2.3 Gebruik van schattingen Opstelling van de jaarrekening brengt met zich mee dat Legal & General schattingen en veronder stellingen maakt die van invloed zijn op de gerapporteerde posten in de (geconsolideerde) balans en winsten verliesrekening en op de voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen per de datum van de jaarrekening. Met name de verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten zijn onderhevig aan schattingen en veronderstellingen. Hoewel deze schattingen en veronder stellingen met betrekking tot actuele feiten en gebeurtenissen alsmede, tot op zekere hoogte, toekomstige gebeurtenissen en handelingen naar beste weten van het management zijn gemaakt, kunnen de feitelijke uitkomsten uiteindelijk, en mogelijk in belangrijke mate, afwijken van die schattingen.

2.4 Consolidatie In de consolidatie worden de financiële gegevens opgenomen van Legal & General Nederland alsmede haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin Legal & General Nederland direct of indirect overheersende zeggenschap kan uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de financiële en operationele activiteiten kan beheersen. Hierbij wordt tevens rekening gehouden met potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend op balansdatum. De groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, worden voor 100% in de consolidatie betrokken. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld.


>> 22

Financieel jaarverslag 2.5 Vreemde valuta De functionele valuta is de euro. Transacties en de daaruit voortvloeiende baten en lasten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum. Monetaire activa en verplichtingen luidend in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Valutakoersverschillen ontstaan bij de omrekening van monetaire activa en verplichtingen worden in de winsten verliesrekening verantwoord.

2.6 Vergelijkende cijfers De vergelijkende cijfers zijn op een aantal onderdelen ter verduidelijking en consistentie aangepast. Deze aanpassingen hebben geen effect op resultaat en vermogen.

2.7 Materiële vaste activa De terreinen en gebouwen voor eigen gebruik worden gewaardeerd op actuele waarde zoals jaarlijks door externe onafhankelijke taxateurs bepaald. Winsten en verliezen ten gevolge van herwaardering worden toegevoegd respectievelijk onttrokken aan de via het eigen vermogen gevormde herwaarderingsreserve. Indien de actuele waarde onder de oorspronkelijke boekwaarde op basis van historische kostprijs uitkomt, wordt het meerdere ten laste van de winsten verliesrekening afgewaardeerd. De opstallen worden lineair afgeschreven over de gebruiksduur die jaarlijks wordt getoetst. Voor 2010 is deze 30 jaar. Op de grond wordt niet afgeschreven. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de geschatte gebruiksduur en de eventuele restwaarde van de desbetreffende activa. De geschatte gebruiksduur van de materiële vaste activa bedraagt voor: • kantoorinventaris 5 jaar • informatieverwerkende apparatuur 5 jaar • vervoermiddelen 5 jaar • overige 5 jaar Winsten en verliezen als gevolg van verkoop van materiële vaste activa worden verwerkt in de winsten verliesrekening.

2.8 Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen zijn niet in gebruik bij de groep en worden aangehouden om lange termijn huurrendement te realiseren. Voltooide vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd op door marktgegevens ondersteunde reële waarde zoals bepaald door gekwalificeerde externe taxateurs. Reële waarde veranderingen worden opgenomen in de winsten verliesrekening en verantwoord onder opbrengst uit beleggingen.

2.9 Geactiveerde acquisitiekosten Overlopende acquisitiekosten betreft geactiveerde operationele kosten verminderd met de afschrijvingen. Afsluitprovisie en overige direct toewijsbare variabele kosten gerelateerd aan nieuw afgesloten premiebetalende verzekeringscontracten worden geactiveerd en over een periode van 5 jaar lineair afgeschreven ten laste van het resultaat. Jaarlijkse vindt een toets op << Terug naar inhoudsopgave

>> 23

Financieel jaarverslag mogelijk duurzame afwaardering plaats door een vergelijk te maken met de beschikbare kostenopslag in de (toekomstige) premies voor betreffende lopende premiebetalende verzekeringscontracten. 2.10 Financiële activa De maatschappij classificeert haar beleggingen in de volgende categorieën: voor verkoop beschikbare financiële activa, tot einde looptijd aangehouden beleggingen, financieel actief tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winst-en-verliesrekening en leningen en vorderingen. Voor verkoop beschikbare financiële activa Hieronder worden opgenomen die beleggingen die als zodanig worden aangemerkt of die niet expliciet tot een van de andere categorieën behoren. Deze bestaat uit een portefeuille van beleggingsfondsen welke voor eigen rekening wordt gehouden. Aangezien de portefeuille niet wordt gehouden met het doel actief te handelen gericht op realisatie van korte termijn beleggingswinsten en ook niet met het doel ter voorkoming van een accounting mismatch in de categorie tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winsten verliesrekening behoeft te worden opgenomen, zijn deze beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar. Tot einde looptijd aangehouden beleggingen Hieronder worden opgenomen die beleggingen met vaste of bepaalbare betalingen en een vaste looptijd waarvan de maatschappij stellig voornemens is en in staat is deze aan te houden tot het einde van de looptijd. De portefeuille bestaat uitsluitend uit langjarige deposito’s. Per de balans datum worden deze gewaardeerd door de verwachtte cashflow tegen de marktrentevoet op investeringsdatum te disconteren. Deze waardering wordt nader vermeld bij de toelichting. Financieel actief tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winsten verliesrekening Hieronder worden opgenomen die beleggingen die bij eerste opname door de maatschappij worden aangemerkt als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeverandering in de winsten verliesrekening. Deze bestaan voornamelijk uit beursgenoteerde obligatieleningen, aandelen en beleggingsfondsen welke dienen ter afdekking van op marktwaarde gewaardeerde verzekeringsverplichtingen. Hiermee wordt een zogenoemde accounting mismatch voorkomen, aangezien de mutaties op de verzekeringsverplichtingen via het resultaat worden verwerkt. Leningen en vorderingen Hieronder worden opgenomen niet-afgeleide financiële activa met vaste of bepaalbare betalingen, die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Aan- en verkopen van beleggingen worden verwerkt per de transactiedatum. Aankopen worden opgenomen tegen de reële waarde, vermeerderd, met, indien van toepassing, transactiekosten. Financieel actief tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winsten verliesrekening en voor verkoop beschikbare financiële activa worden gewaardeerd tegen reële waarde. Leningen en vorderingen en tot einde looptijd aangehouden beleggingen worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs.


>> 24

Financieel jaarverslag 2.10a Derivaten Hieronder vallen diverse rentederivaten, die hun waarde onder andere ontlenen aan de onderliggende rentepercentages. De eerste verwerking van derivaten op de balans geschiedt tegen de reële waarde, die doorgaans gelijk is aan de verkrijgingprijs. Zij worden daarna gewaardeerd tegen reële waarde. De waardemutaties worden in de winsten verliesrekening verantwoord onder opbrengsten uit beleggingen. Gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten Gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten als gevolg van reële waardeveranderingen worden bij financiële activa tegen reële waarde met verwerking van de waardeverandering in de winsten verliesrekening, verwerkt in de winsten verliesrekening in de periode waarin deze plaatsvinden. Gerealiseerde resultaten worden hierbij bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde en de oorspronkelijke kostprijs. Ongerealiseerde resultaten als gevolg van reële waardeveranderingen van voor verkoop beschikbare financiële activa worden verwerkt in de herwaarderingsreserves onder het eigen vermogen, tenzij sprake is van een bijzondere waardevermindering. Indien sprake is van een bijzondere waardevermindering, worden de reële waardeveranderingen verwerkt in de winsten verliesrekening. Gerealiseerde herwaarderingen (bijvoorbeeld als gevolg van verkoop) worden vanuit het eigen vermogen verwerkt in de winsten verliesrekening. De reële waarderingen van beleggingen zijn gebaseerd op biedkoersen.

2.11 Waardeveranderingen van activa Financiële activa tegen geamortiseerde kostprijs. De maatschappij verantwoordt haar financiële activa op balansdatum tegen kostprijs, verminderd met aflossingen op de hoofdsom, vermeerderd of verminderd met de via de effectieve rentemethode bepaalde geaccumuleerde afschrijving van het verschil tussen de kostprijs en het aflossingsbedrag, en verminderd met eventuele afboekingen (direct dan wel door het vormen van een voorziening) wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid. Financiële activa worden geacht een bijzondere waardevermindering te hebben ondergaan, als er objectieve aanwijzingen zijn dat de waarde is verminderd als gevolg van gebeurtenissen die zich na de eerste verwerking in de balans hebben voorgedaan en als deze gebeurtenis invloed heeft op de geschatte toekomstige kasstromen. Voor alle financiële activa wordt afzonderlijk beoordeeld of er objectieve aanwijzingen zijn voor significante bijzondere waardeverminderingen. Indien in een latere periode het bedrag van de bijzondere waardevermindering afneemt en de afname in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die zich na opname van de bijzondere waardevermindering in de balans heeft voorgedaan, wordt de voorheen opgenomen bijzondere waardevermindering teruggenomen ten gunste van de winsten verliesrekening.

2.12 Saldering van financiële instrumenten Financiële activa en verplichtingen worden uitsluitend gesaldeerd in de balans opgenomen, indien er een wettelijk afdwingbare mogelijkheid bestaat om dit uit te voeren en de maatschappij voornemens is om af te rekenen op een netto basis.


>> 25

Financieel jaarverslag 2.13 Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen rekening-courantsaldi aangehouden bij de diverse bankinstellingen alsmede de korte termijn deposito’s.

2.14 Eigen vermogen Herwaarderingsreserve Hierin zijn begrepen de ongerealiseerde resultaten ten gevolge van herwaardering op voor verkoop beschikbare financiële activa alsmede op terreinen en gebouwen. Ze zijn bestemd om duurzaam voor de bedrijfsuitoefening te worden gebruikt, rekeninghoudend met latente vennootschapsbelasting.

2.15 Verzekeringscontracten De technische voorzieningen worden gewaardeerd op voor de bedrijfstak aanvaardbare grondslagen. De bepaling van de technische voorzieningen voor levensverzekering en van die voor periodiek te betalen uitkeringen geschiedt door de maatschappij. Voor de bepaling van de toereikendheid van de technische voorzieningen wordt door de maatschappij jaarlijks een onderzoek uitgevoerd. De certificerend actuaris gaat na of deze toets op adequate wijze is uitgevoerd. De technische voorziening verzekeringsverplichtingen, voor zover zij niet betrekking heeft op verzekeringen waarbij polishouders het risico dragen, is in principe gebaseerd op de actuariële en economische grondslagen die van toepassing waren op het moment van afsluiten van de polis. Hierdoor heeft een verandering in marktrente in principe geen invloed op de hoogte van deze voorzieningen, tenzij de uitkomsten van de toereikendheidstoets een wijziging van de grondslagen noodzakelijk zou maken. Uitzondering hierop vormt de voorziening Direct Ingaande Lijfrenten (DIL), die wel afhankelijk is van de marktrente. De technische voorziening verzekeringsverplichtingen eigen risico wordt voorzover zij niet betrekking heeft op verzekeringen waarbij polishouders het risico dragen, bepaald volgens de netto methode ofwel 3% gezillmerd. De technische voorziening verzekeringsverplichtingen waarbij polishouders het risico dragen is bij inleg in de externe beleggingsfondsen gelijk aan de marktwaarde van de beleggingsfondsen waarin de polishouder belegt. Naast de externe beleggingsfondsen biedt de maatschappij enkele interne beleggingsfondsen aan, waarbij het rendement voor de polishouder gebaseerd is op een externe index. Nog af te schrijven rentestandkortingen worden in mindering gebracht op de technische voorzieningen. De cumulatief geactiveerde rentestandkortingen worden gewaardeerd op de nominale waarde van de verleende kortingen verminderd met de afschrijvingen. De in een jaar verleende kortingen worden in tien jaar afgeschreven. De niet-verdiende premie is gesteld op 90% van het evenredige deel van de bruto termijnpremies en is post voor post bepaald. De voorziening voor te betalen uitkeringen wordt bepaald door middel van taxatie van de ultimo boekjaar bekende nog te verrichten uitkeringen. De maatschappij kent geen discretionaire winstdeling systematieken.


>> 26

Financieel jaarverslag 2.16 Beleggingscontracten De beleggingscontracten worden gewaardeerd tegen reële waarde op balansdatum.

2.17 Belastingen op het resultaat Over het boekjaar verschuldigde of terug te vorderen belastingen zijn gebaseerd op het belastbare resultaat over het boekjaar, na eventuele correcties voor voorgaande jaren. Belasting wordt berekend over het resultaat voor belastingen en bedragen die ten laste of ten gunste van de reserves zijn gebracht. Latente belastingverplichtingen en latente belastingvorderingen zijn opgenomen ten aanzien van alle tijdelijke verschillen tussen de fiscale waarde van activa en verplichtingen en de boekwaarde daarvan in de geconsolideerde jaarrekening. De belangrijkste tijdelijke verschillen vloeien voort uit de herwaardering van bepaalde financiële activa en verplichtingen waaronder verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten. Bij het berekenen van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen wordt gebruik gemaakt van de belastingtarieven die zijn vastgesteld op balansdatum dan wel waartoe in principe reeds op balansdatum is besloten. Latente belastingvorderingen worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn waartegen de tijdelijke verschillen kunnen worden afgezet. Latente belastingen met betrekking tot de herwaardering naar reële waarde van voor verkoop beschikbare beleggingen en overige bedragen die direct in het eigen vermogen worden verantwoord, worden in de balans opgenomen als een latente belastingvordering of -verplichting.

2.18 Verantwoording inkomsten en opbrengsten Verdiende premies eigen rekening Premies voor levensverzekeringscontracten worden als inkomsten opgenomen zodra ze opeisbaar zijn, behoudens premies met betrekking tot contracten gekoppeld aan beleggingseenheden: deze worden verantwoord als de desbetreffende verplichtingen worden opgenomen. Voor koopsom polissen is dit de ingangsdatum van de polis. Voor polissen met periodieke premiebetaling worden de premies opgenomen per de datum waarop deze verschuldigd zijn. Premies worden gepresenteerd vóór aftrek van provisies en vóór assurantiebelastingen of heffingen. Indien polissen vervallen omdat betaling van premies achterwege blijft, worden alle vanaf de datum waarop de polissen verondersteld worden te zijn vervallen verschuldigde premies ten laste gebracht van de verdiende premies eigen rekening. Uitkeringen en voorzieningen Claims uit hoofde van levensverzekeringscontracten betreffen de kosten van alle gedurende het jaar ontstane uitkeringsverplichtingen, inclusief behandelingskosten, alsmede opgebouwde, nog niet vastgestelde winstaandelen. Schadebehandelingskosten omvatten gemaakte interne en externe kosten in verband met de onderhandeling over en afwikkeling van schadeclaims. Onder de interne kosten vallen alle directe kosten van de schadeafdeling en het deel van de algemene beheerskosten dat direct aan dit onderdeel kan worden toegerekend.


>> 27

Financieel jaarverslag Overig Herverzekering- en andere provisies worden als inkomsten verantwoord op de transactiedatum. Overige provisielasten en betaalde vergoedingen betreffen niet-uitgestelde provisielasten betaald aan agenten, adviseurs, makelaars en handelaren (bijvoorbeeld prolongatieprovisie).

2.19 Resultaat uit investeringen Opbrengsten uit beleggingen bestaan uit dividend, rente en huren voor het boekjaar alsmede verkoopresultaten van beleggingen. Dividend op aandelen wordt als baten verantwoord op de ex dividenddatum. Rentebaten worden opgenomen in de periode waarop deze betrekking hebben, waarbij rekening wordt gehouden met het effectieve rendement op de belegging. De huurinkomsten worden toegerekend op basis van de verstreken huurperiode. Het gerealiseerde boekresultaat op de verkoop van een belegging is het verschil tussen de ontvangen opbrengsten, na aftrek van transactiekosten, en de oorspronkelijke (geamortiseerde) kostprijs. Herwaarderingen op beleggingen tegen reële waarde met verantwoording van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening betreffen het verschil tussen enerzijds de boekwaarde aan het einde van het jaar en anderzijds de boekwaarde aan het einde van het voorgaande jaar dan wel de verkrijgingprijs gedurende het jaar, verminderd met de terugneming van voorheen opgenomen indirecte resultaten met betrekking tot verkopen gedurende het jaar.

2.20 Personeelsbeloningen De aanspraken van medewerkers op jaarlijks verlof worden opgenomen in de periode waarin deze rechten ontstaan. Een voorziening wordt getroffen voor de geschatte verplichtingen ten aanzien van jaarlijks verlof uit hoofde van door medewerkers tot de balansdatum verleende diensten. Er zijn geen materiële verplichtingen ten aanzien van jubileumgratificaties. Pensioenverplichtingen De maatschappij heeft een toegezegd pensioenregeling. De pensioenregeling is een geïndexeerde middelloonregeling waarbij een pensioen wordt toegezegd van 70% van het middelloon. Hierbij wordt rekening gehouden met de AOW franchise en overige specifieke voorwaarden. De pensioen verplichtingen en uitvoering van de pensioenen zijn ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds Legal & General Nederland. Een deel van de pensioenregeling bestaat uit een toegezegde premie regeling. De maatschappij betaalt een bijdrage aan de Stichting Pensioenfonds Legal & General en heeft vervolgens geen financiële verplichtingen meer met betrekking tot dit deel van de pensioenregeling. Deze bijdrage wordt verantwoord als kosten op het moment dat zij betaalbaar zijn. De lasten van de toegezegd pensioenregeling worden berekend volgens de ‘projected unit credit’ methode. Dit houdt in dat de kosten van pensioenvoorzieningen ten laste van de winsten verlies rekening worden gebracht gedurende de actieve dienstjaren van medewerkers, overeenkomstig actuariële berekeningen. De verplichtingen worden berekend als het verschil tussen de contante waarde van de pensioenverplichtingen onder aftrek van de reële waarde van de aanwezige pensioenactiva. De contante waarde van de pensioenverplichtingen is bepaald door discontering van de verwachte toekomstige pensioenuitkeringen tegen de rendementsvoet van hoogwaardige bedrijfsobligaties in euro’s die een vergelijkbare resterende duur tot afloop kennen als de pensioen uitkeringen. Het bepaalde tekort wordt opgenomen als een verplichting in de geconsolideerde << Terug naar inhoudsopgave

>> 28

Financieel jaarverslag balans, een surplus als een vordering. Een vordering wordt echter alleen dan in aanmerking genomen wanneer de onderneming het gemoeide voordeel rechtens kan afdwingen in de vorm van terugstortingen dan wel lagere toekomstige premies. Actuariële winsten en verliezen die voortvloeien uit afwijkingen ten opzichte van de verwachte ontwikkelingen en wijzigingen in de verwachte ontwikkelingen worden direct in het eigen vermogen verwerkt via het overzicht van verwerkte baten en lasten (de zogenaamde ‘sorie’ benadering). Beloning in aandelen De beloningscommissie van Legal & General Group Plc kent onder het Share Bonus Plan aan de daarvoor geselecteerde werknemers van Legal & General Nederland voorwaardelijke rechten op aandelen Legal & General Group Plc toe. Dit voorwaardelijke recht op aandelen wordt onvoorwaardelijk en volledig afgewikkeld in aandelen indien de medewerker vanaf het moment van toekenning 3 jaar onafgebroken in dienst blijft van Legal & General Nederland. Legal & General Group Plc belast de tijdsevenredig gedurende de voorwaardelijke periode van de rechten kosten voor de beloning van werknemers van Legal & General Nederland door. Deze kosten zijn bepaald op basis van reële waarde van de rechten op de toekenningsdatum zoals van toepassing onder IFRS 2. Legal & General Nederland brengt de doorbelaste kosten ten laste van het resultaat onder de personeelskosten.

2.21 Leasing Leaseovereenkomsten waarbij de risico’s en voordelen met betrekking tot het eigendomsrecht voor een aanzienlijk deel door de lessor worden behouden, worden gerubriceerd als operationele lease. Leasebetalingen die in de hoedanigheid van lessee worden verricht inzake operationele leases, worden ten laste van het resultaat gebracht gedurende de leaseperiode, onder aftrek van eventueel van de lessor ontvangen premies. De maatschappij is noch als lessor noch als lessee significante financiële leaseovereenkomsten aangegaan.

3. Risico- en kapitaalmanagement De maatschappij verkoopt producten waarbij het verzekerings- en/of financieel risico wordt overgenomen. De maatschappij streeft naar een gezonde balans tussen rendement en risico.

3.1 Verzekeringsrisico Verzekeringsrisico betreft het risico dat de daadwerkelijke uitkeringen op een hoger niveau liggen dan aangenomen toen het tarief werd vastgesteld. De portefeuille van de maatschappij bestaat voor een groot deel uit verzekeringen met positief overlijdensrisico. Voor een positief overlijdensrisico is de toename van de levensverwachting gunstig, omdat het verwachte uitkeringsmoment later in de tijd komt te liggen en het aantal overlijdensgevallen bij verzekeringen bij overlijden lager is dan verwacht. De maatschappij differentieert onder andere naar sociaal economische klasse, medische criteria en rookgedrag, waardoor de maatschappij gunstige risico’s aantrekt en de gehanteerde premie stelling beter aansluit bij de daadwerkelijke risico’s. De maatschappij kent strikte medische acceptatie. Trends in bevolking- en verzekerdensterfte worden gevolgd en de waargenomen sterfte in de portefeuille wordt gemonitord. Op basis van deze gegevens wordt de verwachte sterfte up-to-date << Terug naar inhoudsopgave

>> 29

Financieel jaarverslag gehouden, zodat de prijsstelling voor nieuwe risicoverzekeringen op de meest recente inzichten gebaseerd kan worden. Voor bestaande risicoverzekeringen zijn de grondslagen gegarandeerd. Lijfrenten kennen een negatief overlijdensrisico. Lijfrenten die gevoerd worden zonder winstdeling en tegen koopsom zouden bij toename van de gemiddelde levensverwachting een risico kunnen vormen. Dergelijke lijfrenten vormen een relatief beperkt deel van de portefeuille en hebben over het algemeen een korte looptijd. Binnen de portefeuille van de maatschappij is de omvang van het arbeidsongeschiktheidsrisico zeer beperkt. Om het sterfterisico van de overlijdensrisicoverzekeringen en het arbeidsongeschiktheidsrisico te beheersen is de maatschappij herverzekeringscontracten aangegaan. Belangrijk punt bij de selectie van herverzekeraars is de rating. De hoogte van de retentie wordt periodiek geëvalueerd. Indien de portefeuille het toelaat, wordt de retentie aangepast voor nieuwe productie. Binnen de portefeuille van de maatschappij is het verval relatief gering. Wettelijke wijzigingen, concurrentie en wijzigingen in het vertrouwen van consumenten in verzekeraars kunnen het verval beïnvloeden. Afkoop van een verzekering draagt in het jaar van afkoop over het algemeen licht positief bij aan het resultaat van de maatschappij, aangezien de afkoopwaarde niet groter is dan de aangehouden voorziening. De maatschappij loopt het risico dat de huidige voorzieningen niet voldoende zijn om toekomstige kosten te kunnen dekken. Hogere kosten of meer kosteninflatie dan verwacht zouden ertoe kunnen leiden dat een hogere voorziening noodzakelijk is. Verwachte kasuitstroom overzicht verzekeringscontracten (niet gedisconteerd): 2010 Euro verzekeringen

0-5 jaar

6-10 jaar 11-15 jaar 16-20 jaar

>20 jaar

299.021 220.516 144.931 78.846 69.079

Unit-Linked verzekeringen 744.352 622.810 438.750 279.775 233.946 Totaal

2009 Euro verzekeringen

1.043.373 843.326 583.681 358.621 303.025

0-5 jaar

6-10 jaar 11-15 jaar 16-20 jaar

>20 jaar

291.416 221.704 152.621 87.441 77.416

Unit-Linked verzekeringen 707.383 629.376 440.330 285.919 265.829 Totaal

998.799 851.080 592.951 373.360 343.245

Voor al deze contracten geldt dat deze binnen de gestelde voorwaarden kunnen worden afgekocht. De afkoopwaarde is altijd lager dan de boekwaarde omdat er voor het afkopen kosten in rekening worden gebracht.

3.2 Financieel risico De maatschappij loopt met name een financieel risico over de aangehouden financiële activa inclusief derivaten en de verplichtingen uit verzekeringscontracten onder aftrek van de herverzekeringscontracten. Het belangrijkste financiële risico dat door de maatschappij wordt gelopen is dat de opbrengsten van de financiële activa onvoldoende zijn om aan de verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten te kunnen voldoen. De belangrijkste componenten van dit


Financieel jaarverslag financiële risico zijn: marktrisico (renterisico), kredietrisico, liquiditeitsrisico en valutarisico. Deze risico’s ontstaan door het innemen van posities in zowel vastrentende als zakelijke waarden. De waarden van deze posities zijn onderhevig aan algemene en specifieke marktschommelingen. 3.2.1 Marktrisico De maatschappij stuurt haar posities voornamelijk door middel van een asset en liability model (ALM) dat ontwikkeld is om de marge tussen de te behalen rendementen uit bovengenoemde posities tegenover de verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten positief te laten zijn. De basistechniek die hierbij gehanteerd wordt is koppeling op basis van duur. Van specifieke groepen verplichtingen uit hoofd van verzekeringscontracten, niet zijnde lijfrenten of rente garantiepolissen, wordt de duur bepaald (‘duration buckets’). De totale vastrentende portefeuille wordt vervolgens verdeeld naar en aangestuurd op basis van de in deze ‘buckets’ berekende duration. Tenslotte wordt ook de gemiddelde duur van de totale verplichtingen inclusief eigen vermogen vergeleken met de duur van de totale vastrentende portefeuille. Voor de lijfrenten geldt dat deze gekoppeld worden op basis van kasstromen en voor rente garantiepolissen dat deze afgedekt zijn door middel van lange termijn deposito’s. Het marktrisico op Unit-Linked beleggingen is vrijwel nihil. De volgende tabel toont de aansluiting van de balans met de categorieën uit het ALM raamwerk.



Toelichting bij de geconsolideerde balans (in duizenden euro’s)

Activa en passiva rekening en risico maatschappij

Activa en Activa en passiva passiva rekening rekening en en risico risico aanpolishouder deelhouder

Overige activa en passiva*

Aandelen Voor verkoop beschikbaar Beursgenoteerd 475 Reële waarde in de winsten verliesrekening Beursgenoteerd Niet beursgenoteerd Vastrentende waarden Tot einde looptijd aangehouden Niet beursgenoteerd

685.572 52.036

32.355

Reële waarde in de winsten verliesrekening Beursgenoteerd 434.201 Niet beursgenoteerd 8.219

902.486

168.997

Leningen en vorderingen 3.623 2.990 2.017 Te ontvangen rente 13.541 18.382 10 Derivaten 9.656 Herverzekeringscontracten 998 3.825 Liquide middelen 1.142 16.074 Overige activa* Totaal activa

190.923

35.412

Verzekeringsverplichtingen tegen vaste en gegarandeerde voorwaarden 506.894 Verzekeringsverplichtingen voor rekening en risico polishouder 1.629.807 Derivaten 7.034 Overige passiva*

64.676

Totaal passiva

492.414

506.894

1.673.262

35.412

1.636.841

0

64.676

* Overige activa en passiva zijn niet in het ALM raamwerk specifiek toegewezen vorderingen en schulden.


>> 32

Financieel jaarverslag 3.2.2 Kredietrisico De maatschappij loopt kredietrisico, zijnde het risico dat een tegenpartij niet in staat is om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. De maatschappij loopt dit risico ten aanzien van: – het herverzekeringsgedeelte van de verzekeringsverplichtingen – de te ontvangen bedragen van herverzekeraars inzake reeds betaalde claims – de te ontvangen bedragen van het intermediair – de te ontvangen bedragen uit hoofde van beleggingen (coupons en dergelijke) De maatschappij stuurt het kredietrisico door het stellen van limieten aan posities met individuele tegenpartijen, groepen van tegenpartijen, geografische verdeling en industriële sectoren. Deze risicolimieten alsmede de indeling naar categorieën worden jaarlijks beoordeeld en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Herverzekering wordt gebruikt om het verzekeringsrisico te beperken. Dit ontlast de maatschappij echter niet van haar verplichtingen als primaire verzekeraar. Indien een herverzekeraar een claim niet honoreert, blijft de maatschappij verantwoordelijk voor de betaling aan de polishouder. De kredietwaardigheid van de herverzekeraars wordt gebaseerd op de rating informatie. Onderstaande tabel toont uitgaande van classificatie naar rating het maximale kredietrisico. 31 december 2010 Geen AAA AA A BBB BB Totaal rating Aandelen 475 475 Vastrentende waarden 1.082.133 171.377 157.098 113.091 0 22.559 1.546.258 Leningen en vorderingen 40.081 40.081 Intermediairs 482 482 Derivaten 9.656 9.656 Herverzekeringscontracten 4.823 4.823 Liquide middelen 10.583 6.403 230 17.216

1.082.133 196.439 163.501 113.091

0 63.352 1.618.516

31 december 2009 Geen AAA AA A BBB BB Totaal rating Aandelen 0 0 Vastrentende waarden 1.119.957 162.779 112.484 52.678 1.015 36.190 1.485.103 Leningen en vorderingen 44.502 44.502 Intermediairs 447 447 Derivaten 1.031 1.031 Herverzekeringscontracten 5.212 5.212 Liquide middelen 14.147 11.248 266 25.661

1.119.957 183.169 123.732 52.678 1.015 81.405 1.561.956

3.2.3 Liquiditeitsrisico De maatschappij loopt liquiditeitsrisico voornamelijk als gevolg van onzekerheid over de hoogte en het tijdstip van de uit te betalen bedragen als gevolg van claims en afkopen. Liquiditeitsrisico is het risico dat liquide middelen niet tijdig beschikbaar zijn tegen een redelijke prijs om te kunnen voldoen aan de verzekeringsverplichtingen. << Terug naar inhoudsopgave

>> 33

Financieel jaarverslag 3.2.4 Valutarisico De bedrijfsactiviteiten vinden uitsluitend plaats in Nederland. De groep loopt valutarisico over de beleggingen en de beleggingsopbrengsten en de verplichtingen uit verzekeringscontracten. Dit valutarisico volgt met name uit koersbewegingen van GBP en USD ten opzichte van de EUR. 31 december 2010 in euro

GBP

USD

Totaal

Aandelen - voor verkoop beschikbaar - tegen reële waarde met verwerking in de W&V 38.777 27.873

66.650

Totaal activa 38.777 27.873 66.650 Verzekeringscontracten 37.731 27.823 65.554 Totaal verplichtingen

37.731

27.823

65.554

GBP

USD

Totaal

Aandelen - voor verkoop beschikbaar - tegen reële waarde met verwerking in de W&V 34.827 22.159

56.986

31 december 2009 in euro

Totaal activa 34.827 22.159 56.986 Verzekeringscontracten 34.829 22.190 57.019 Totaal verplichtingen

34.829

22.190

57.019

3.3 Solvabiliteit

2010

2009

Benodigde solvabiliteit Aanwezige solvabiliteit (1)

78.284 245.069 313%

76.696 201.322 262%

184.891

170.568

47.018 13.160

17.594 13.160

245.069

201.322

De aanwezige solvabiliteit bestaat uit: • Eigen vermogen • Overwaarde uit toereikendheidstoets na aftrek van (aanvullend) prudentieel filter • Obligo Legal & General Group plc. (1)

Legal & General streeft ernaar om de minimale solvabiliteit te houden op tenminste 150% van de benodigde solvabiliteit volgens de EU norm. Legal & General voldoet zowel ultimo 2010 als 2009 aan de gestelde kapitaalsvereisten. << Terug naar inhoudsopgave

>> 34


Legal & General beschikt over een door de moedermaatschappij afgegeven garantie tot bijstorting aandelenkapitaal met een oneindige looptijd en zonder aanvullende beperkingen. DNB heeft toestemming verleend deze garantstelling voor 50% als obligo bij de solvabiliteit te mogen tellen.

4. Materiële vaste activa Gebouwen Informatie- Vervoers- en terreinen verwerkende middelen 2010 apparatuur

Overige

Totaal

Aanschaf / actuele waarde 6.168 2.908 780 2.069 11.925 Cumulatieve afschrijving (448 ) (2.045 ) (374 ) (1.590 ) (4.457 ) Boekwaarde 1 januari 5.720 863 406 479 7.468 Investeringen 273 218 18 509 Desinvesteringen (215 ) (215 ) Herwaarderingen (383 ) (383 ) Afschrijvingen (152 ) (373 ) (155 ) (238 ) (918 ) Terugneming van afschrijvingen 153 153 Aanschafwaarde of waardering 5.785 3.181 783 2.087 11.836 Cumulatieve afschrijving (600 ) (2.418 ) (376 ) (1.828 ) (5.222 ) Boekwaarde 31 december 5.185 763 407 259 6.614

Gebouwen Informatie- Vervoers- en terreinen verwerkende middelen 2009 apparatuur

Overige

Totaal

Aanschaf / actuele waarde 5.866 3.356 1.013 2.179 12.414 Cumulatieve afschrijving (296 ) (2.438 ) (417 ) (1.461 ) (4.612 ) Boekwaarde 1 januari 5.570 918 596 718 7.802 Investeringen 402 108 20 530 Desinvesteringen (850 ) (341 ) (130 ) (1.321 ) Herwaarderingen 302 302 Afschrijvingen (152 ) (373 ) (183 ) (261 ) (969 ) Terugneming van afschrijvingen 766 226 132 1.124 Aanschafwaarde of waardering 6.168 2.908 780 2.069 11.925 Cumulatieve afschrijving (448 ) (2.045 ) (374 ) (1.590 ) (4.457 ) Boekwaarde 31 december 5.720 863 406 479 7.468


>> 35


5. Gebouwen en terreinen De gebouwen en terreinen zijn ultimo 2010 en 2009 gewaardeerd door een onafhankelijke taxateur c.q. beëdigd makelaar. De waardering is gebaseerd op de reële waarde. De waardeverandering ten gevolge van herwaardering van gebouwen en terreinen voor eigen gebruik is onder aftrek van de latent verschuldigde vennootschapsbelasting verantwoord onder de herwaarderingsreserve als onderdeel van het eigen vermogen. De afschrijving is verwerkt in de winsten verliesrekening. De op basis van historische kostprijzen herrekende boekwaarde luidt ultimo boekjaar als volgt:

2010

2009

Aanschafwaarde 5.355 5.355 Cumulatieve afschrijving (1.027 ) (875 ) Boekwaarde 31 december 4.328 4.480

6. Vastgoedbeleggingen De vastgoedbeleggingen zijn ultimo 2010 en 2009 gewaardeerd door een onafhankelijke taxateur c.q. beëdigd makelaar. De waardering is gebaseerd op de reële waarde. De waardeverandering ten gevolge van herwaardering van vastgoedbeleggingen alsmede de afschrijvingen zijn verantwoord in de winsten verliesrekening. De vastgoedbeleggingen bevinden zich in Nederland.

2010

2009

Boekwaarde 1 januari 1.690 1.740 Netto mutatie (herwaardering minus afschrijving) (75 ) (50 ) Boekwaarde 31 december 1.615 1.690

De huuropbrengsten uit de vastgoedbeleggingen bedragen EUR 129.000 (2009: EUR 127.000) en zijn verantwoord onder opbrengsten uit beleggingen. Aan de vastgoedbeleggingen direct toe te rekenen operationele lasten (reparatie en onderhoud) bedragen EUR 5.000 (2009: EUR 3.000).


>> 36

Financieel jaarverslag 7. Geactiveerde acquisitiekosten

2010

2009

80.956 (45.542 )

89.016 (46.502 )

35.414

42.514

Toevoegingen Afschrijvingen

11.093 (19.324 ) (8.231 )

16.157 (23.257 ) (7.100 )

Desinvestering geactiveerde acquisitiekosten Terugneming afschrijvingen

(26.551 ) 26.551 (0 )

(24.217 ) 24.217 (0 )

Geactiveerde acquisitiekosten Cumulatieve afschrijvingen

92.046 (64.865 )

80.956 (45.542 )

Boekwaarde 31 december

27.183

35.414

Geactiveerde acquisitiekosten Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 1 januari

Jaarlijks wordt als onderdeel van de toereikendheidstoets (zie paragraaf 13.2) beoordeeld of de geactiveerde eerste kosten kunnen worden terugverdiend uit de aanwezige tariefopslagen in de portefeuille. Indien blijkt dat deze terugverdiencapaciteit onvoldoende is, dan wordt het tekort direct ten laste van de winsten verliesrekening verwerkt. De boekwaarde geactiveerde acquisitiekosten per 31 december wordt ten behoeve van de toereikendheidstoets in mindering gebracht op de netto verzekeringsverplichtingen.

8. Herverzekeringscontracten

2010

2009

Herverzekeraargedeelte van verzekeringsverplichtingen

4.823

5.212

4.823

5.212

Totaal

Bedragen vorderbaar van herverzekeraars uit hoofde van reeds door de maatschappij uitbetaalde claims zijn opgenomen onder leningen en vorderingen. Deze vorderingen zijn direct opeisbaar. De reële waarde van de herverzekeringscontracten is nagenoeg gelijk aan de boekwaarde.


>> 37

Financieel jaarverslag 9. Financiële activa De financiële activa van de maatschappij gerangschikt naar waarderingscategorie zijn: 2010 2009 Voor verkoop beschikbaar - Aandelen, genoteerd 475 Tegen reële waarde met verwerking in de W&V rekening - Aandelen, genoteerd 685.572 688.158 - Aandelen, niet genoteerd 52.036 - Vastrentende waarden, genoteerd, tegen vaste rente 1.505.684 1.446.436 - Vastrentende waarden, niet genoteerd, tegen vaste rente 8.219 8.477 Totaal tegen reële waarde met verwerking in de W&V 2.251.511 2.143.071 Tot einde looptijd gehouden beleggingen - Vastrentende waarden, niet genoteerd, tegen vaste rente 32.355 30.190 Leningen en vorderingen, inclusief herverzekering - Te ontvangen rente 31.933 33.901 - Vorderingen op verzekeringsnemers 3.465 4.275 - Vorderingen op intermediairs 482 447 - Voorziening voor oninbaarheid vorderingen op intermediairs (162 ) (163 ) - Te ontvangen uit verkoop van beleggingen 2.242 2.073 - Overig 2.603 4.416

40.563

44.949

Totaal financiële vaste activa 2.324.904

2.218.210

De genoteerde financiële activa zijn genoteerd in een actieve markt en de reële waarden zijn op basis van officiële notering bepaald (“Niveau 1” van de “Reële waarde hiërarchie”). De niet genoteerde financiële activa zijn gewaardeerd op basis van een waarderingstechniek, waarbij marktconforme veronderstellingen worden gehanteerd (“Niveau 2”). In de tabellen op de volgende pagina zijn dan ook voornamelijk enkele niet beursgenoteerde fondsen (onder aandelen) alsmede onderhandse leningen (onder vastrentende waarden) als “Niveau 2” geclassificeerd. Tevens zijn hier posities in het zogenaamde illiquide gedeelte van het Finles Collectief Beheer Fonds opgenomen ad EUR 5.442.817 bruto. Dit betreft een belegging voor rekening en risico polishouders, waarop gezien de bijzondere omstandigheden en gemoeide risico’s echter besloten is een voor ziening ad EUR 2.436.468 te treffen ten laste van de maatschappij. De voorziening behelst het risico dat Legal & General Nederland bij expirerende polissen de beleggingen op eigen boek moet nemen. Er zijn geen financiële activa die zijn gewaardeerd op basis van een methode zonder gebruik van (significante) waarneembare marktvariabelen (“Niveau 3”).


>> 38

Financieel jaarverslag Boekwaarde van financiële activa naar waarderingsmethode per 31 december 2010 Waarderings- Waarderings- Waarderings- (Geamor- Totaal methode op basis methode met methode zonder tiseerde) 2010 van gepubliceerde waarneembare waarneembare kostprijs prijzen marktvariabelen marktvariabelen Aandelen - Voor verkoop beschikbaar 475 475 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V 685.572 52.036 737.608 Vastrentende waarden - Tot einde looptijd gehouden beleggingen 32.355 32.355 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V 1.505.684 8.219 1.513.903 Leningen en vorderingen 40.563 40.563 Totale financiële activa 2.191.731 60.255 0 72.918 2.324.904

Boekwaarde van financiële activa naar waarderingsmethode per 31 december 2009 Waarderings- Waarderings- Waarderings- (Geamor- Totaal methode op basis methode met methode zonder tiseerde) 2009 van gepubliceerde waarneembare waarneembare kostprijs prijzen marktvariabelen marktvariabelen Aandelen - Voor verkoop beschikbaar - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V 628.029 60.129 688.158 Vastrentende waarden - Tot einde looptijd gehouden beleggingen 30.190 30.190 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V 1.446.436 8.477 1.454.913 Leningen en vorderingen 44.949 44.949 Totale financiële activa 2.074.465 68.606 0 75.139 2.218.210

Voor de tot einde looptijd gehouden beleggingen zijn ultimo 2010 en 2009 geen bijzondere waardeverminderingen en/of voorzieningen noodzakelijk geacht.


>> 39


Voor de leningen en vorderingen zijn er, met uitzondering van de vorderingen op intermediairs, evenmin bijzondere waardeverminderingen en/of voorzieningen noodzakelijk geacht. Het verloop overzicht van de voorziening voor oninbaarheid op vorderingen van intermediairs kan als volgt worden weergegeven

2010

2009

Boekwaarde begin boekjaar 163 Dotatie Afboekingen (1 )

206 54 (97 )

Boekwaarde eind boekjaar

163

162

De reële waarde van de leningen en vorderingen ligt in lijn met de boekwaarde.


>> 40

Financieel jaarverslag Verloopstaat financiële beleggingen Voor verkoop Tegen reële Tot einde beschikbaar waarde met looptijd verwerking gehouden in de W&V beleggingen

Totaal

Saldo 31 december 2008 36.462 1.544.990 28.045 1.609.497 Aankopen 33 1.152.370 320 1.152.723 Verkopen/aflossingen (36.495) (695.399) (62) (731.956) Renteaangroei 1.887 1.887 Waardemutaties 141.110 141.110 Saldo 31 december 2009 0 2.143.071 30.190 2.173.261 Aankopen 675 959.050 298 959.823 Verkopen/aflossingen (223) (917.004) (115) (917.199) Renteaangroei 1.982 1.982 Waardemutaties 23 66.394 66.394 Saldo 31 december 2010 475 2.251.511 32.355 2.284.341 De tot einde looptijd gehouden beleggingen worden niet tegen reële waarde gewaardeerd op de balans, maar tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde van de tot einde looptijd gehouden beleggingen bedraagt EUR 34,2 miljoen (2009: EUR 32,1 miljoen). Deze reële waarde is bepaald door de verwachte cashflow tegen de marktrentevoet van vergelijkbare genoteerde stukken te disconteren. 9a Derivaten De maatschappij maakt gebruik van verschillende rentederivaten om een deel van het risico op waardemutaties in haar verplichtingen uit hoofde van verzekeringscontracten af te dekken. Het betreft hier met name verplichtingen gebaseerd op variabele indices en met rendementsgaranties. De positieve reële waarde van de derivaten is EUR 9.656.000, de negatieve reële waarde van de swaps is EUR 7.034.000. De derivaten kunnen verder als volgt worden gespecificeerd: 2010

2009

Nominale Reële Reële Gem. Nominale Reële Reële Gem. bedrag waarde waarde looptijd bedrag waarde waarde looptijd actief passief actief passief Renteswaps 926.000 5.005 1.393) CMS 506.269 (5.641) Floor 372.000 4.651

6 jr 20½ jr. 5½ jr.

Totaal 1.804.270 9.656 (7.034)


65.000

1.031

(1.055)

< 1 jr.

65.000 1.031 (1.055)

>> 41


De waardering van bovengenoemde derivaten wordt gemodelleerd met behulp van in de markt waarneembare variabelen. Zij behoren op basis van de onder paragraaf 9 aangehaalde “Reële waarde hiërarchie” derhalve tot “Niveau 2”. De kostprijs van de floor bedraagt EUR 4.100.000. De renteswaps en CMS hebben geen kostprijs. Ten aanzien van de constant maturity swaps heeft Legal & General ultimo 2010 EUR 3.650.000 collateral gestort. Op de constant maturity swap (CMS) heeft de tegenpartij EUR 7.282.000 collateral in depot gestort. Voor de floor wordt geen collateral gestort of ter beschikking gehouden. Het collateral wordt voldaan of aangehouden in de vorm van AAA staatsobligaties.

10. Liquide middelen 2010 2009 Rekening-courantsaldi bij banken 17.216 25.661 Totaal 17.216 25.661

11. Aandelenkapitaal Het maatschappelijk en geplaatst kapitaal bedraagt EUR 45 miljoen, verdeeld in 100.000 gewone aandelen van EUR 454 nominaal waarvan opgevraagd en gestort EUR 19 miljoen.

12. Herwaarderingsreserves Gebouwen en terreinen voor eigen gebruik

2010

2009

Saldo 1 januari 1.704 1.479 Bruto herwaardering (535 ) 150 Belasting op herwaardering 59 (38 ) Bruto mutatie door afschrijvingen 152 152 Belasting op afschrijvingen (37 ) (39 ) Saldo einde boekjaar 1.343 1.704

Voor verkoop beschikbare financiële activa

2010

2009

Saldo 1 januari 0 (2.806 ) Bruto herwaardering 24 3.765 Belasting op herwaardering (6 ) (959 ) Saldo 31 december 18 0 Totaal herwaarderingsreserves 1.361 1.704 << Terug naar inhoudsopgave

>> 42

Financieel jaarverslag 13. Voorziening voor verzekeringsverplichtingen en vorderingen op herverzekeraars

2010

2009

Bruto Verzekeringscontracten tegen - arbeidsongeschiktheidsrisico en premievrijstelling 4.098 4.203 - nog te betalen claims 238 110 - vaste en gegarandeerde voorwaarden 502.557 487.999 - voor verzekeringen waarbij de polishouder het beleggingsrisico draagt 1.629.226 1.569.250 Totaal bruto verzekeringsverplichtingen 2.136.119 2.061.562 Vorderingen op herverzekeraars Herverzekeraardeel arbeidsongeschiktheidsrisico en premievrijstelling 2.598 2.710 Herverzekeraardeel vaste en gegarandeerde voorwaarden 625 962 Vooruitbetaalde premies 1.600 1.540 Totaal vorderingen op herverzekeraars 4.823 5.212 Netto Verzekeringscontracten tegen - arbeidsongeschiktheidsrisico en premievrijstelling 1.500 1.493 - nog te betalen claims 238 110 - vooruitbetaalde premies (1.600 ) (1.540 ) - vaste en gegarandeerde voorwaarden 501.932 487.037 - voor verzekeringen waarbij de polishouder het beleggingsrisico draagt 1.629.226 1.569.250 Totaal netto verzekeringsverplichtingen 2.131.296 2.056.350 Opeisbaar < 1 jaar 177.297 146.649 Opeisbaar > 1 jaar 1.953.999 1.909.701 Totaal netto verzekeringsverplichtingen 2.131.296 2.056.350


>> 43

Financieel jaarverslag 13.1 Aannames in verzekeringsverplichtingen, veranderingen en gevoeligheidsanalyse De maatschappij heeft in het kader van IFRS een Liability Adequacy Test uitgevoerd, die verder als toereikendheidstoets is aangeduid. Jaarlijks voert de maatschappij een toereikendheidstoets uit om te bepalen of de voorziening toereikend is. De maatschappij heeft voor wat betreft de IFRS toereikendheidstoets aansluiting gezocht bij de Wft toereikendheidstoets, die vanaf boekjaar 2007 uitgevoerd wordt. De Wft toereikendheidstoets ultimo 2010 laat een overwaarde zien. Deze is, aangezien naar de situatie ultimo 2010 een (aanvullend) prudentieel filter niet langer van toepassing is, in zijn geheel meegenomen bij de bepaling van de aanwezige solvabiliteit.

13.2 Toereikendheidstoets Onderstaand worden de bij de toereikendheidstoets gehanteerde aannames beschreven. De interest aannames zijn afgeleid van de door DNB voorgeschreven rentetermijn structuur per ultimo 2010. Uitzondering vormt de kleine groep rentegarantiepolissen, waarvoor het gematchte rendement op de beleggingsportefeuille van 8,24% voor koopsommen en 7,95% voor premieposten is gehanteerd. Als discontovoet is de door DNB voorgeschreven rentetermijn structuur per ultimo 2010 gehanteerd. De kosten worden toegerekend op basis van een Activity Based Costing allocatie methodiek. De verwachte sterfte varieert per product en is gebaseerd op de eigen ervaring van de maatschappij tezamen met markten herverzekeringsdata. De verwachte arbeidsongeschiktheid is gebaseerd op de eigen ervaring van de maatschappij. Het verwachte onnatuurlijke verval is gebaseerd op de eigen ervaring van de maatschappij. Jaarlijks wordt geëvalueerd of de gehanteerde aannames aanpassing behoeven. Het specifieke risicoprofiel van L&GN komt beter tot uiting door de op Solvency II gebaseerde QIS5 kapitalen dan door de Solvency I kapitalen. Tot en met vorig jaar was de risicomarge vanwege de onzekerheid ten aanzien van de Solvency II standaard parameters echter gebaseerd op 150% van het Solvency I kapitaal. Deze onzekerheid is in 2010 in voldoende mate verdwenen. Deels door de huidige externe status van de set standaard Solvency II parameters binnen Europa alsmede de interne ervaringen. Als gevolg hiervan is aannemelijk te maken dat de QIS5 uitkomsten voldoende betrouwbare grondslag bieden om de risicomarge op te baseren. Bij de bepaling van de toetswaarde is aanvullend rekening gehouden met de impact van de tijdswaarde van Financial Options and Guarantees. De toetswaarde ultimo 2010 is per product groep minimaal gelijk aan de afkoopwaarde per diezelfde datum. De toetswaarde is gecorrigeerd met bij verval terug te vorderen provisie (‘claw back’).

13.3 Gevoeligheidsanalyse De volgende tabel laat zien hoe gevoelig het resultaat en het eigen vermogen voor belasting zijn voor wijzigingen in aannames. De gevoeligheid van de voorziening voor verzekeringsverplichtingen en van de daartegenover staande activa voor wijzigingen in aannames wordt hieronder toegelicht. Voor elke gevoeligheidsfactor zijn alle overige aannames ongewijzigd gelaten. In de praktijk zal dit waarschijnlijk niet het geval zijn. De verschillende gevoeligheden kunnen als volgt worden beschreven. Aandelen Een fluctuatie van 15% van de FTSE World Europe index. << Terug naar inhoudsopgave

>> 44

Financieel jaarverslag Derivaten Het effect van een verlaging van het rentepercentage met 1%. Valuta Een verandering van 10% in de Euro/Gbp koers. Rentepercentage Het effect van een verlaging in het rentepercentage met 1%, bijvoorbeeld herziening naar 3,4% indien het huidige percentage 4,4% is. Sterfte/ziektecijfers Het effect van een verlaging van de verwachte sterfte en ziektekansen met 5%. Kosten Het effect van een verlaging van de doorlopende kosten met 10%. De bovenstaande gevoeligheidsfactoren hebben de volgende effecten op de jaarrekening: Gevoeligheidsfactor Wijziging Effect op Effect op Effect op Effect op (in miljoenen euro’s) technisch Eigen technisch Eigen res. voor vermogen res. voor vermogen belasting voor belasting voor belasting belasting 2010 2010 2009 2009 Aandelen 15% 0 0 0 0 Valuta 10% 0 0 0 0 Derivaten +1% 0 36.1 0 0 Rentepercentage -1% (7.7 ) 33.0 (7.7 ) 41.4 Rentepercentage +1% 7.1 (25.3 ) 7.3 (41.4 ) Sterfte/ziektecijfers -5% 0.3 0 0.3 0 Kosten -10% 0.9 0 0.9 0 Bij bovenstaande effecten gaat het om de impact op het resultaat in 2010 gebaseerd op de verzekeringsportefeuille ultimo 2009. Beperkingen van gevoeligheidsanalyse Bovenstaande tabel laat het effect zien van een wijziging in één van de hoofdaannames bij overigens ongewijzigde aannames. In werkelijkheid is het vanwege de correlatie tussen factoren zeer onwaarschijnlijk dat dit zich zal voordoen. Een voorbeeld van correlatie voor traditionele verzekeringen vormt het verband tussen afkooppercentage en sterftekans. Verzekerden met een slechte gezondheid zullen hun dekking vermoedelijk niet zo snel opzeggen. Verder dient men zich te realiseren dat deze gevoeligheden niet-lineair zijn. Grotere en kleinere effecten kunnen niet gemakkelijk aan deze uitkomsten worden afgelezen. Bij de gevoeligheid met betrekking tot het rentepercentage is aangenomen dat alle rentepercentages zich over de gehele linie in dezelfde richting bewegen. Bovenstaande gevoeligheidsanalyse houdt geen rekening met het feit dat activa en passiva actief beheerd worden en kunnen variëren op het moment dat een bepaalde marktontwikkeling zoals een rentestijging of daling zich voordoet. Bij de gevoeligheidsanalyse is ervan uitgegaan dat bij de beschreven gevoeligheden geen aanpassing noodzakelijk is van de grondslagen van de voorzieningen. << Terug naar inhoudsopgave

>> 45

Financieel jaarverslag 13.4 Nog te betalen claims Bruto Herverzekerd Netto 2010 Beginstand invaliditeitsreserve 4.203 (2.710 ) 1.493 Beginstand nog te betalen claims 110 110 Saldo 1 januari 4.313 (2.710 ) 1.603 Afgehandelde claims in de loop van het boekjaar (613 ) 413 (200 ) Toename van de reserve 638 (301 ) 337 Saldo 31 december 4.338 (2.598 ) 1.740 Eindstand in de invaliditeitsreserve 4.098 (2.598 ) 1.500 Eindstand in de nog te betalen claims 238 238 Saldo 31 december 4.336 (2.598 ) 1.738 2009 Beginstand invaliditeitsreserve 4.590 (3.146 ) 1.444 Beginstand nog te betalen claims 209 209 Saldo 1 januari 4.799 (3.146 ) 1.653 Afgehandelde claims in de loop van het boekjaar (799 ) 584 (215 ) Toename van de reserve 313 (148 ) 165 Saldo 31 december 4.313 (2.710 ) 1.603 Eindstand in de invaliditeitsreserve 4.203 (2.710 ) 1.493 Eindstand in de nog te betalen claims 110 110 Saldo 31 december 4.313 (2.710 ) 1.603

13.5 Verzekeringsverplichtingen tegen vaste en gegarandeerde voorwaarden 2010 2009 Saldo 1 januari 487.999 471.214 Ontvangen premies minus kosten 91.266 98.712 Vrijval voorziening inzake uitkeringen aan polishouders (118.120 ) (74.235 ) Waarderingsmutaties 17.271 27.262 Overige mutaties 24.141 (34.954 ) Saldo 31 december 502.557 487.999


>> 46

Financieel jaarverslag 13.6 Verzekeringsverplichtingen voor verzekeringen waarbij de polishouder het risico draagt Saldo 1 januari

2010 1.569.250

2009 1.414.298

Ontvangen premies minus kosten 141.245 170.871 Onttrokken verzekeringspremies (9.022 ) (9.528 ) Vrijval voorziening inzake uitkeringen aan polishouders (155.407 ) (157.852 ) Waarderingsmutaties 87.023 151.621 Overige mutaties (3.863 ) (160 ) Saldo 31 december 1.629.226 1.569.250

14. Latente belastingen 2010 2009 Latente vorderingen Saldo begin boekjaar 15.024 14.888 Mutatie via V&W (628 ) 860 Mutatie via reserves (210 ) (724 ) Saldo 31 december 14.186 15.024 Latente verplichtingen Saldo 1 januari (31.724 ) (23.581 ) Mutatie via V&W 313 (6.448 ) Mutatie via reserves (101 ) (1.695 ) Saldo 31 december (31.936 ) (31.724 ) Totaal latente belastingen (17.750 ) (16.700 )


>> 47

Financieel jaarverslag 2010 Saldo Saldo 1 januari Toevoegingen Realisatie 31 december Latente vorderingen Geactiveerde acquisitiekosten 14.788 (602) 14.168 Pensioenverplichtingen 236 (236) 15.024 0 (838) 14.186 Latente verplichtingen Niet gerealiseerde koersverschillen (11.110) (1.570) (12.680) Fiscale waarderingsverschillen van de voorziening verzekeringsverplichtingen (17.729) 963 (16.766) Overig (2.885) 395 (2.490) Saldo 31 december (31.724) (1.570) 1.358 (31.936) Saldo latente belastingen (16.700) (1.570) 520 (17.750)

2009 Saldo Saldo 1 januari Toevoegingen Realisatie 31 december Latente vorderingen Geactiveerde acquisitiekosten 13.928 860 14.788 Pensioenverplichtingen 236 236 Overig 960 (960) 14.888 1.096 (960) 15.024 Latente verplichtingen Niet gerealiseerde koersverschillen (5.537) (5.573) (11.110) Fiscale waarderingsverschillen van de voorziening verzekeringsverplichtingen (17.365) (364) (17.729) Overig (679) (2.206) (2.885) Saldo 31 december (23.581) (8.143) 0 (31.724) Saldo latente belastingen (8.693) (7.047) (960) (16.700)


>> 48

Financieel jaarverslag 15. Handels- en overige crediteuren

2010

2009

Intermediairs 1.364 2.161 Loonheffing/sociale lasten 3.929 2.373 Handelscrediteuren 1.753 1.066 Te betalen beleggingen 285 5.033 Polishouders 16.972 13.453 Te betalen personeelskosten 1.627 745 Te betalen overige kosten 754 1.152 Premiedepot 767 909 Nog niet toegerekende premies 9.198 13.622 Te betalen claims 4.719 2.496 Te betalen aan herverzekeraars 650 1.158 Overige 1.047 358 Totaal handels- en overige crediteuren 43.065 44.526 Alle verplichtingen zijn gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs en zijn binnen 1 jaar opeisbaar. De reële waarde van de verplichtingen is nagenoeg gelijk aan de boekwaarde. 16. Pensioenverplichtingen

2010

2009

Toegezegde pensioenverplichtingen 18.296 16.922 Reële waarde activa (20.187 ) (16.099 ) Effect ‘asset ceiling test’ 1.891 Voorziening pensioenverplichtingen 0 823 De mutatie in de voorziening pensioenverplichtingen is exclusief ‘asset ceiling’ effecten per saldo als volgt samengesteld: 2010 2009 • geboekt ten laste van het resultaat 829 757 • geboekt via het eigen vermogen (totaal resultaat) 467 1.545 • werkgeversbijdrage (1.757 ) (973 ) • herrubricering rekening-courant* (362 ) Mutatie voorziening pensioenverplichtingen (823 ) 1.329 De vordering die ultimo 2010 is ontstaan als gevolg van het positieve verschil tussen de reële waarde van de pensioenactiva en -verplichtingen ad EUR 1.891.000 is niet als zodanig in de jaarrekening verantwoord. Deze vordering is als onderdeel van de actuariële winsten en verliezen ten laste van het eigen vermogen afgewaardeerd. De onderneming beschikt namelijk niet over formele juridische mogelijkheden tot realisatie van deze vordering in de vorm van een restitutie ineens dan wel in de vorm van (toekomstige) lagere bijdragen (zogenaamde ‘asset ceiling test’). De totale direct via het eigen vermogen verwerkte actuariële winsten en verliezen zijn als volgt: Resultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat

2010

2009

Actuariële winsten en verliezen, voor belasting 1.424 (1.545 ) Asset Ceiling, voor belasting (1.891 ) 506 Belasting op pensioenverplichtingen 235 260 Totaal resultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat (232 ) (779 ) << Terug naar inhoudsopgave

>> 49


De mutatie van de pensioenverplichting gedurende het jaar is als volgt:

2010

2009

Stand per 1 januari 16.922 14.775 Current service cost pensioenrechten 616 602 Rentelasten pensioenverplichtingen 939 863 Werknemersbijdrage 302 265 Actuariële winsten en verliezen (177 ) 747 Betaalde uitkeringen (306 ) (330 ) Toegezegde pensioenverplichtingen per 31 december 18.296 16.922 De mutatie van de pensioenactiva gedurende het jaar is als volgt:

2010

2009

Stand per 1 januari 16.461 * 15.281 Betaalde uitkeringen (303 ) (330 ) Werkgeversbijdrage 2.059 973 Werknemersbijdrage 265 Verwachte rendement op de activa 726 708 Actuariële verschillen 1.247 (798 ) Activa per 31 december 20.187 16.099 * In de beginstand per 1 januari 2010 is een eenmalige correctie verwerkt, waarbij de rekening-courant tussen Legal & General Nederland en het Pensioenfonds ad EUR 362.000 niet langer als pensioenactief in aanmerking wordt genomen. De rekeningcourant is reeds onder leningen en vorderingen verwerkt.

De pensioenlasten gedurende het jaar bedragen:

2010

Current service cost pensioenrechten 616 Rentelasten 939 Verwacht rendement op de activa (726 ) Totaal ten laste van de winsten verliesrekening 829 Deze kosten zijn opgenomen in de post operationele kosten onder personeelskosten. De belangrijkste actuariële veronderstellingen zijn:

2010

2009 602 863 (708 ) 757

2009

Disconteringsvoet 5.90% 5.60% Verwacht rendement op activa 4.80% 4.40% Algemene salarisverhogingen 2.00% 2.00% Uitgestelde pensioenverhogingen 2.00% 2.00% De disconteringsvoet is gebaseerd op het gemiddelde van AA EUR ondernemingsobligaties met een vergelijkbare looptijd als de uitstaande pensioenverplichtingen. Het verwachte rendement op activa is een gewogen gemiddelde van de lange termijn inschatting inzake de activa categorieën. Sterfte tafel Voor de berekeningen wordt gebruik gemaakt van de prognosetafel 2005-2050, gecorrigeerd met het verschil in overlevingskansen tussen de werkende en de totale bevolking << Terug naar inhoudsopgave

>> 50

Financieel jaarverslag Verdeling pensioenactiva

2010

2009

Aandelen 3.441 2.551 Obligaties 16.682 13.944 Overigen 64 (396 ) Totaal activa 20.187 16.099 Voor 2010 wordt een werkgeversbijdrage ad EUR 1.038.000 verwacht (2009: EUR 1.757.000). 2010 2009 2008 2007 2006 Toegezegde pensioenverplichtingen 18.296 16.922 14.775 14.356 15.608 Reële waarde activa (20.187) (16.099) (15.281) (13.057) (12.792) Voorziening pensioenverplichtingen (1.891) 823 (506) 1.299 2.816 Werkelijk rendement op de activa Verwacht rendement op de activa

17. Verdiende premies eigen rekening Koopsommen Premiebetalende posten Uitgaande herverzekeringspremies Netto premie-inkomsten

18. Opbrengsten uit beleggingen

(1.247) 726

(798) 708

500 665

(1.115) 573

(406) 503

2010

2009

145.400 156.770 120.388 145.384 (12.993) (12.736) 252.795

289.418

2010 2009

Tegen reële waarde met verwerking in de V&W - Dividenden 12.791 15.164 - Rente-inkomsten 61.345 55.450 Tot einde looptijd gehouden beleggingen - Rente-inkomsten 2.014 1.923 Liquide middelen - Rente-inkomsten (786) 2.542 Ontvangen commissies (2.315) 2.086 Overigen 2.970 2.503 Totaal opbrengst uit beleggingen 80.649 79.668 De post “Overige” omvat onder andere niet aan de andere categorieën toe te rekenen rente.


>> 51

Financieel jaarverslag 19. Uitkeringen aan polishouders

2010 2009

Verzekeringscontracten tegen vaste en gegarandeerde voorwaarden - Expiraties, afkopen en claims 92.076 84.697 - Waarvan herverzekerd (6.349 ) (6.532 ) Voor verzekeringen waarbij de polishouder het beleggingsrisico draagt - Expiraties, afkopen en claims 150.643 152.284 - Waarvan herverzekerd (903 ) (131 ) Netto uitkeringen aan polishouders 235.467 230.318

20. Acquisitiekosten voor verzekeringscontracten 2010 2009 Amortisatie overlopende acquisitiekosten 19.324 16.465 Uitgestelde acquisitiekosten (11.091 ) (9.365 ) Netto-acquisitiekosten 8.233 7.100 Provisies 13.029 18.280 Allocatie uit operationele kosten 7.321 6.384 Totaal acquisitiekosten voor verzekeringscontracten 28.583 31.764

21. Operationele kosten naar soort De operationele kosten kunnen als volgt naar soort worden gespecificeerd: 2010 2009 Afschrijvingen 918 969 Personeelskosten 13.032 12.718 Verkoop- & marketingkosten 926 946 Medische kosten 729 979 Advieskosten 7.490 1.809 Voorziening voor oninbaarheid 54 Overige kosten 3.405 3.279 Allocatie naar acquisitiekosten (7.321 ) (6.384 ) Totaal operationele kosten 19.179 14.370 Vermelding van het honorarium van de accountant ex artikel 382a BW2 is achterwege gebleven daar deze is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Legal & General Group Plc.


>> 52

Financieel jaarverslag 22. Personeelskosten

2010

2009

Salarissen 9.115 8.866 Sociale lasten 1.143 1.126 Pensioenkosten 829 757 Beloning in aandelen 93 136 Overige personeelskosten 1.852 1.833 Totaal personeelskosten 13.032 12.718 Het aantal bij de onderneming werkzame medewerkers (in fte) per einde verslagjaar bedroeg:

2010

2009

Vaste medewerkers 152 150 Tijdelijke medewerkers 29 5 Totaal 181 155

De in het boekjaar ten laste van de onderneming gekomen bedragen ter bezoldiging van key management zijn: 2010 2009 Salarissen 1.011 783 Sociale lasten 43 46 Pensioenkosten 210 166 Beloning in aandelen 93 136 Totaal bezoldiging key management 1.357 1.131 De commissarrisen hebben over boekjaar 2010 circa EUR 45.000 bezoldiging ontvangen. Share Bonus Plan De beloningscommissie van Legal & General Group Plc kent onder het “equity settled” Share Bonus Plan aan de daarvoor in aanmerking komende werknemers voorwaardelijke rechten op aandelen Legal & General Group Plc toe. De voorwaardelijke toekenning wordt 3 jaar na datum onvoorwaardelijk. De aandelen zijn wel stemgerechtigd, maar geven geen recht op dividend. Bij uitdiensttreding binnen 3 jaar worden de rechten in principe teniet gedaan. De reële waarde van de toegekende rechten is gelijk aan de marktwaarde van de aandelen op toekenningdatum. Legal & General Group Plc belast Legal & General Nederland hiervoor door. In 2010 zijn geen aandelen toegekend (2009: 140.135). De maatschappij heeft EUR 93.000 (2009: EUR 136.000) ten laste van het resultaat geboekt.


>> 53


De volgende tabel toont een samenvatting van het Share Bonus Plan op 31 december 2010 en 2009 en van de mutaties voor de jaren eindigend op deze data:

2010 2009 Uitstaand op 1 januari 309.641 309.000 Toegekend 140.135 Onvoorwaardelijk geworden (113.632 ) (139.494 ) Uitstaand op 31 december 202.094 309.641 Reële waarde per toekenning Gbp 0.97 Gbp 1.13

23. Belastingen op het resultaat De belasting over het resultaat wordt berekend naar het voor het betreffende boekjaar geldende nominale tarief, rekeninghoudend met fiscale faciliteiten.

2010 2009

Vennootschapsbelasting 6.285 8.960 Latente belasting 944 5.603 Totaal belastingen 7.229 14.564 Tarief vennootschapsbelasting Tarief latente vennootschapsbelasting

25,5% 25,0%

25,5% 25,5%

De effectieve belastingdruk bedraagt circa 22,5% en wijkt als gevolg van de volgende posten af van de nominale druk ad 25,5%. Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belasting berekend op basis van het geldende tarief voor vennootschapsbelasting

2010 2009 32.127

8.192 14.531

Aanpassingen als gevolg van: • Aanpassing belastingen als gevolg van tariefswijziging (355) • Vrijval acute belastingschuld voorgaande jaren (582) • Aanpassingen fiscaal niet aftrekbaar resultaat Legal & General Nederland Beleggingen B.V. • Overig (26) Belastingen op resultaat

56.987

7.229

33 14.564


Financieel jaarverslag Enkelvoudige balans per 31 december (na winstbestemming) (in duizenden euro’s) Toelichting 2010 2009 Beleggingen Vastgoedbeleggingen 6 1.615 1.690 Deelnemingen 25 5.789 6.157 Overige financiële beleggingen - Voor verkoop beschikbaar 9 475 - Tegen reële waarde met verwerking in de W&V 9 2.251.511 2.143.071 - Tot einde looptijd gehouden beleggingen 9 32.355 30.190 Derivaten 9a 9.656 1.031 Vorderingen Herverzekeringscontracten 8 4.823 Leningen en vorderingen 9 40.275 Vennootschapsbelasting

5.212 44.807 1.181

Materiële vaste activa Overige vaste activa 4 1.430 Liquide middelen 25 16.833

1.748 25.240

Overlopende activa Geactiveerde acquisitiekosten 7 27.181 Totaal activa 2.391.993 Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal 11 19.059 Herwaarderingsreserve 1.846 Overige reserves 163.986 184.891 Technische voorzieningen Verzekeringscontracten 13 2.136.119 Beleggingscontracten 582 Voorzieningen Pensioenverplichtingen 16 Latente belastingen 14 17.750

35.414 2.295.741

19.059 2.113 149.396 170.568 2.061.562 633 823 16.700

Schulden Handels- en overige crediteuren 15 Derivaten 9a Vennootschapsbelasting

43.049 7.034 2.570

44.400 1.055

2.207.102

2.125.173

Totaal passiva

2.391.993

2.295.741


Financieel jaarverslag Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over het jaar eindigend op 31 december (in duizenden euro’s) Toelichting 2010 Resultaat levensverzekering 24.974 Resultaat deelnemingen na belastingen 25 (76) Totaal resultaat na belastingen

24.898

2009 42.383 40 42.423


Financieel jaarverslag Mutaties in het eigen vermogen (in duizenden euro’s) Gestort en Herwaar- Winst- Totaal opgevraagd derings- reserves kapitaal reserves 2009 Balanswaarde i januari 19.059 (880) 112.714 130.893 Herwaarderingen gebouwen en terreinen, na belasting 188 38 226 Herwaardering voor verkoop beschikbare aandelen, na belasting 2.805 2.805 Resultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat (netto) (779) (779) Totaal mutaties t.l.v. het eigen vermogen 19.059 2.993 (741) 2.252 Resultaat boekjaar 42.423 42.423 Totaal resultaat 19.059 2.993 41.682 44.675 Dividenden (5.000) (5.000) Balanswaarde 31 december 19.059 2.113 149.396 170.568

2010 Balanswaarde 1 januari 19.059 2.113 149.396 170.568 Herwaarderingen gebouwen en terreinen, na belasting (285) (76) (361) Herwaardering voor verkoop beschikbare aandelen, na belasting 18 18 Resultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat (netto) (232) (232) Totaal mutaties t.l.v. het eigen vermogen 19.059 1.846 Resultaat boekjaar

149.088 24.898

169.993 24.898

Totaal resultaat 19.059 1.846 173.986 194.891 Dividenden (10.000) (10.000) Balanswaarde 31 december 19.059 1.846 163.986 184.891

2010 2009

Resultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat Actuariële winsten en (verliezen), voor belasting 1.424 (1.545) Effecten ‘asset ceiling test’, voor belasting (1.891) 260 Belasting op pensioenverplichtingen 235 506 Totaalresultaat boekjaar niet verwerkt in het resultaat (232) (779)


Financieel jaarverslag Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening (in duizenden euro’s) Algemeen De enkelvoudige jaarrekening van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 BW2. Aangezien de winsten verliesrekening over 2010 van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. is verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening, is volstaan met weergave van de beknopte enkelvoudige winsten verliesrekening in overeenstemming met artikel 2:402 BW. Er is gebruik gemaakt van de mogelijkheid om zoals beschreven in artikel 2:362 BW in de enkel voudige jaarrekening dezelfde grondslagen toe te passen als in de geconsolideerde jaarrekening. Derhalve zijn de grondslagen in de enkelvoudige jaarrekening dezelfde als de grondslagen voor de geconsolideerde jaarrekening zoals vermeld op pagina’s 21 tot en met 29. Voor de toelichtingen op posten van de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening wordt zoveel mogelijk verwezen naar de toelichtingen op de geconsolideerde jaarrekening.

Deelnemingen Deelnemingen worden gewaardeerd op de netto vermogenswaarde volgens het zichtbare eigen vermogen. Het resultaat deelnemingen betreft het aan de maatschappij toe te rekenen resultaat.


Financieel jaarverslag 24. Liquide middelen 2010 2009 Rekening-courantsaldi banken 16.883 25.240 Totaal 16.883 25.240 De liquide middelen staan ter vrije beschikking van Legal & General Nederland.

25. Deelnemingen De 100% deelnemingen in Legal & General Nederland Exploitatie Maatschappij B.V. te Hilversum, Legal & General Nederland Vastgoed Maatschappij B.V. te Hilversum en de in 2009 opgerichte Legal & General Nederland Beleggingen B.V. te Hilversum zijn gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Deze waarde is verhoogd met het per ultimo boekjaar uitstaande saldo op de rekening couranten ad in totaal EUR 1.024.000 (2009: EUR 1.158.000). 2010 2009 Balanswaarde 1 januari 6.157 5.598 Resultaat boekjaar (76 ) 40 Kapitaalstorting Legal & General Beleggingen B.V. 225 358 Mutatie rekening-courant saldi (134 ) (141 ) Herwaardering materiële vaste activa (383 ) 302 Balanswaarde 31 december 5.789 6.157

Het resultaat boekjaar kan per deelneming als volgt worden gespecificeerd: 2010 2009 Legal & General Beleggingen B.V. (250 ) (112 ) Legal & General Exploitatiemaatschappij B.V. 173 151 Legal & General Vastgoedmaatschappij B.V. 1 1 Totaal resultaat deelnemingen (76 ) 40


Financieel jaarverslag Overige gegevens Statutaire bepalingen over de winstverdeling In artikel 31 wordt over de winstverdeling het volgende bepaald: 1. De winst staat ter beschikking van de algemene vergadering. 2. Winstuitkeringen kunnen slechts plaats hebben tot ten hoogste het bedrag van de uitkeerbare reserves. 3. Uitkering van de winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. In artikel 1 sub c worden de uitkeerbare reserves als volgt gedefinieerd: “Uitkeerbare reserves zijn dat deel van het eigen vermogen, dat het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden, te boven gaat.” Besluit over de winstverdeling Vooruitlopend op de beslissing van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de directie voor de winst aan de reserves toe te voegen. Het voorstel is verwerkt in de jaarrekening. Controleverklaring en actuariële verklaring inzake de voorzieningen De controleverklaring alsmede de actuariële verklaring inzake de voorzieningen zijn op de volgende pagina’s opgenomen.


Financieel jaarverslag Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 16 tot en met 59 opgenomen jaarrekening 2010 van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. te Hilversum gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2010, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, mutatieoverzicht eigen vermogen en kasstroomoverzicht over 2010 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het directie verslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandig heden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.


>> 61

Financieel jaarverslag Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. per 31 december 2010 en van het resultaat en de kasstromen over 2010 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam, 26 mei 2011 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door A.H. Zoon RA


Financieel jaarverslag ACTUARIËLE VERKLARING INZAKE DE VOORZIENINGEN Opdracht Door Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. te Hilversum is aan Towers Watson Risk Consulting B.V. de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring als bedoeld in de Wet op het financieel toezicht over het boekjaar 2010. Gegevens De gegevens, waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van de verzekeraar. In overeenstemming met de richtlijn “Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van verantwoordingen van verzekeringsinstellingen” heeft de accountant van de verzekeraar mij geïnformeerd over zijn bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn. Werkzaamheden Ter uitvoering van de opdracht heb ik conform artikel 3:73 van de Wet op het financieel toezicht onderzocht of de in het Actuarieel Verslag genoemde voorzieningen adequaat zijn vastgesteld. De door de verzekeraar verstrekte administratieve basisgegevens zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt van de door mij beoordeelde berekeningen heb aanvaard. Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht heb ik onder meer de uitgangspunten, grondslagen en methoden, die zijn toegepast bij de vaststelling van de voorzieningen en bij de door de verzekeraar uitgevoerde toetsen van de toereikendheid van de voorzieningen beoordeeld. In mijn onderzoek heb ik tevens het prudentiële filter op basis van artikel 98 lid 3 van het Besluit prudentiële regels Wft betrokken. Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de voorzieningen en de toereikendheidstoets geen onjuistheden van materieel belang bevatten. De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel Genootschap geldende normen en gebruiken, en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel. Oordeel Voorzieningen Met inachtneming van het voorafgaande heb ik mij ervan overtuigd dat de in het Actuarieel Verslag genoemde voorzieningen, als geheel bezien, op de balansdatum adequaat zijn vastgesteld. Amstelveen, 26 mei 2011

G.C. Pater AAG verbonden aan Towers Watson Risk Consulting B.V.


>> 63

Legal & General Nederland Levensverzekering Maatschappij N.V. Laapersveld 68, 1213 VB Hilversum Postbus 4, 1200 AA Hilversum Telefoon 035-6252525 / Fax 035-6252500 Handelsregister Hilversum nr. 32037902 Lid van Legal & General Group Plc. www.LandG.nl

Een andere kijk op Leven. Jaarverslag

Recommend Documents