EDUCATIEF PAKKET
DE SPELERIJ 2014-2015
1
Inhoudstafel I.
De Spelerij a. De Spelerij ? b. Wie is wie ?
II.
Tennessee Williams a. Zijn leven b. Zijn werk
III.
Kat op een heet zinken dak a. b. c. d.
IV. V.
Korte inhoud Waarom Kat op een heet zinken dak? Kat op een heet zinken dak voor een jong publiek Tekst / Fragment
Suggesties voor de klas Beeldmateriaal a. Foto’s en trailers
2
I.
De Spelerij
a. De Spelerij ? De Spelerij is een initiatief van Vlaams Theatermaker Paula Bangels. Tot eind 2008 maakte zij deel uit van het artistiek kernteam van het Nederlandse Theatergezelschap De Paardenkathedraal. In 2009 keerde zij terug naar eigen land en richtte zij De Spelerij op. Hiervoor verzamelde Paula een kern van gerenommeerde en professionele acteurs en actrices rond zich: Mathias Sercu Erik Goossens Eva Van Der Gucht David Cantens Tine Laureyns De Spelerij maakt bruisend en herkenbaar theater met een kwalitatief hoogwaardige en prikkelende signatuur, toegankelijk voor een breed publiek. De Spelerij wil bovendien ook een ontmoetingsplaats zijn voor makers, spelers, educatoren, jong en oud. De Spelerij brengt grote stukken uit de theater- en filmliteratuur voor gewone mensen. De Spelerij maakt voorstellingen om haar publiek te beroeren. Geen oppervlakkig en ook geen cynisch theater. In de keuze van haar stukken en de werkwijze streeft De Spelerij naar de herkenbaarheid van het menselijk drama. Het aankaarten van sterk maatschappelijke thema’s vloeit daar vaak uit voort. Ook de keuze voor Kat op een heet zinken dak sluit daar zeker bij aan. Na succesvolle voorstellingen als Othello, Frederik, Vrijdag en recent Hunkerig neemt De Spelerij nu Kat op een heet zinken dak onder handen. Daarvoor wordt er samengewerkt met: Christophe Coppens : voor decor- en kostuumontwerp An De Mol-Ntgent: voor kostuumuitvoering Luc Peumans- Painting with light: voor het lichtontwerp Luc Goedertier- Ntgent: voor decoruitvoering PRG EML Productions
b. Wie is wie? Paula Bangels studeerde in 1992 af als actrice aan het Conservatorium van Brussel, onder leiding van Senne Rouffaer. Ze werd vrijwel meteen door Dirk Tanghe gecast in Virginia Woolf (met Peter De Graef en Marie Louise Stheins). In 1997 ging ze mee naar Utrecht waar Tanghe artistiek leider werd. Ze speelde in tal van zijn regies (o.a. De Burgermansbruiloft , Tartuffe en Frêule Julie) en was ook te zien op de Vlaamse podia. Vervolgens zag Tanghe haar bezig in workshops met jongeren en zei: “Gij moet gaan regisseren”. En zo geschiedde. Toen ze gevraagd werd om deel uit te maken van het artistieke kernteam van De Paardenkathedraal werd haar visie op theater helder en scherp. “Theater moet ontroeren. Het is een ervaring voor de mensen in de zaal. Lachen, huilen, stil zijn, …alles is goed als er maar IETS gebeurt met het publiek.” In 2009 nam ze afscheid van de Paardenkathedraal. Wat ooit begon als “drie maanden spelen in Holland” werd een boeiende reis die twaalf jaar duurde. Nu is ze terug in eigen land en neemt na de succesvolle voorstellingen Othello, Frederik, Vrijdag en Hunkerig nu ook de regie van Kat op een heet zinken dak in handen. 3
“Ik verwacht van mijn acteurs spelplezier, maar vooral geloofwaardigheid. Ik hou niet van analyseren en declameren op een podium. De heiligheid van theater mag er voor mijn part gerust uit. Ik wil er plezier aan beleven, zoals kinderen die voor een poppenkast zitten.”
Ook de acteurs zullen jullie misschien herkennen: Mathias Sercu
MATHIAS SERCU was jarenlang verbonden aan het NTG waar hij speelde in De Meeuw, Bloedbruiloft, Tramlijn die verlangen heet, Kat op een heet zinken dak, Macbeth, Torch song trilogie en The Rocky horror show. Ondertussen schreef of regisseerde hij ook eigen werk. Bij Het Gevolg speelde hij in Koken met Elvis en bij De Paardenkathedraal in Nachtwake. Mathias speelde op televisie in Buiten de zone, De Rodenburgs, Danni Lowinski, Crème de la Crème, Aspe, Oekanda, Flikken, Witse, Halleluja, Recht op recht, Sedes en Belli,.. Hij was te zien in films als Ad Fundum, Team Spirit en Zot van A. Hij won in 2009 ‘Steracteur Sterartiest’ waarbij zijn goede doel ‘Het Anker’ was. In 2014 maakte hij voor EEN zijn eigen reeks Marsman waar hij zowel de regie als één van de hoofdrollen voor zijn rekening nam. Sinds 2010 maakt hij deel uit van De Spelerij.
Eva Van Der Gucht
EVA VAN DER GUCHT speelde bij De theatercompagnie in De Koopman van Venetië en bij het RO theater in o.a. Platonov en Soul. Bij De Paardenkathedraal speelde ze in Nachtwake en bij MuzTheater in De kale zangeres. Ook was ze te zien bij Orkater in De meisjes van Mussolini. 4
Sinds 2005 werkt ze mee aan het improvisatieprogramma ‘De vloer op’. In 2007 nam ze deel aan ‘Wie is de mol?’. Eva werd bij het grote publiek bekend door haar hoofdrol in de film ‘Iedereen beroemd’. Ze speelde daarna nog op televisie in o.a. Connie & Clyde, Dokter Tinus, Vermist, Oud België, De vloer op, Jiskefet, Baantjer, Witse, Wie is de mol?, S1nlge en Walhalla. Op het witte doek was ze te zien in Tot Altijd, Bobby en de geestenjagers, Ware liefde , Dik Trom (nominatie beste actrice), Hannah Hannah, Noordzee Texas en Achtste groepers huilen niet. Sinds 2010 maakt ze deel uit van De Spelerij. Lotte Pinoy
LOTTE PINOY begint haar loopbaan als actrice bij diverse theatergezelschappen waaronder Arca, Theater Zuidpool, Speeltheater Gent, Raamtheater ,.. Daarna speelde ze bij Larf! in o.a. Ikke en Dido, Zo groot, zo klein, Muzungu, Noach en Klein verhaal over liefde. Ze speelde ook bij De Kopergietery in de voorstelling Calypso en bij de KVS in De Kersentuin. Op televisie speelde Lotte o.a. in Binnenstebuiten, Sara, De Smaak Van de Keyser, Los Zand, Wolven, Flikken, Aspe, De wet volgens Milo, Witse en Rang1. Ook in de films Tot Altijd en Wolf was ze te zien.
Joren Seldeslachts
Na zijn opleiding Marketing, studeert JOREN SELDESLACHTS af aan de drama- opleiding van het Lemmensinstituut in 2011. Voordien heeft hij echter al een uitgebreid en succesvol parcours als acteur afgelegd. Zo speelde hij de hoofdrol van Blinker in de beide gelijknamige langspeelfilms (1999 en 2000 - Filip Van Neyghem). Eerder nam hij als tienjarige de stem op van Andy in de Vlaamse versie van de animatiefilm Toy Story. Het Vlaamse televisiepubliek zal Joren vooral herinneren als Maarten Nuyens, de hoofdrol die hij speelt in Dubbelleven. Internationaal breekt hij door aan de zijde van Halina Reijn met Blind . Op 5
tientallen filmfestivals wordt zijn talent toegejuicht. Ondertussen zet hij enkele opmerkelijke vertolkingen neer in series als Vermist, Code-37 en in Little Black Spiders (2012, Patrice Toye). Tweesprong, de studentenfilm van Wouter Bouvijn, waarin Johan de hoofdrol speelt, wordt bekroond als winnaar van “Student Academy Awards - 2013”. Bert Verbeke
BERT VERBEKE is acteur, zanger en muzikant. Hij studeerde in 2009 af aan het conservatorium van Brussel. Na zijn studies begon hij onder meer te spelen bij het Vernieuwd Gents Volkstoneel, stond hij vervolgens alleen op de planken in de Zwarte Komedie in Antwerpen en speelde samen met Debbie Crommelinck in de theaterdialoog ‘Iets om van te huilen’, van Jibbe Willems. Hij werkte samen met Frank van Laecke in de musicals ‘Fiddler on the Roof’, ‘Ben X’ en ’14-18’. In theaterseizoen 14-15 is Bert te zien, samen met Clara Cleymans, in de herneming van ‘Costa Blanca’ in een regie van Bob De Moor. In 2010 maakte hij zijn filmdebuut in de kortfilm ’Daijobu’. Bert vertolkte al verschillende rollen voor televisie, zoals in Witse, Zone Stad, Mega Mindy en de Pretshow. Hij is vooral bekend als Bram in de populaire soap Thuis. Bert is ook actief als zanger-muzikant. In 2005 won hij de publieksprijs van het songwritersconcours Jonge Wolven en jarenlang was hij de frontman van Nova Zembla. Verbeke werd in 2013 winnaar van de wedstrijd in het Eén-programma Stars for Life. Momenteel werkt hij samen met NTGent-acteur Servé Hermans en auteur Jo Van Damme aan een solovoorstelling met eigen Nederlandstalige nummers, die in 2015 in première gaat.
Debbie Crommelinck
DEBBIE CROMMELINCK studeerde in 2008 af aan het Conservatorium Brussel. Ze is vooral bekend van de jeugdserie ‘Amika’, een productie van Studio 100. Ze speelde ook gastrollen in Witse, Rox, Ella, Familie en FC De Kampioenen. Recent was ze te zien als Daisy in Thuis. 6
In het theater speelde zij in coproductie met NTGent ‘De Illusionist’, een productie van Servé Hermans en Aus Greidanus jr., ‘Ballet voor dikke jongens’en ‘De Wijven’. Van dit laatste stuk schreef ze zelf de tekst. Ze speelde ook in ‘De familie Trampolini’ van het jeugdtheater het Appeltje en in ‘Clauskamp’ van NTGent. Vorig theaterseizoen was ze te zien in de Nederlandse tour van Othello van De Spelerij. In 2015 zal ze ook te zien zijn in het theaterstuk Aspe, Moord in het theater. Sinds 2009 is ze actrice bij Veld-producties waar ze de voorstelling ‘Iets om van te huilen’ met medespeler Bert Verbeke maakte. Ze werkt ook als dramadocente bij NTGent en De Spelerij.
7
II.
Tennessee Williams
a. Zijn leven
Hij werd geboren in 1911 als Thomas Lanier Williams. Zijn moeder was de dochter van een minister, zijn vader een taaie schoenenverkoper die zijn zoon “Miss Nancy” noemde. Williams was vooral erg gehecht aan zijn zus, Rose, die in de jaren 1930 in een inrichting geplaatst werd nadat ze de diagnose schizofrenie kreeg en een lobotomie moest ondergaan nadat ze haar vader ervan beschuldigd had haar seksueel misbruikt te hebben. De zorg voor zijn zus en de angst om net als zij psychisch ziek te worden, waren lasten die hij zijn hele leven heeft meegedragen. Williams, die sinds zijn tienerjaren een publicerend schrijver was van fictie en poëzie, studeerde “schrijfkunst” aan de “University of Iowa” en, na een aantal aanvankelijke mislukkingen, werd hij de meest bekende toneelschrijver uit de jaren 1940 en 1950. Williams’ homoseksualiteit was een open geheim dat hij noch publiekelijk bevestigde, noch ontkende tot het post-Stonewall tijdperk – toen homoseksuele critici hem flink onder handen namen omdat hij niet openlijk voor zijn homoseksualiteit durfde uit te komen – toen hij uitkwam voor zijn geaardheid in een reeks publieke voordrachten, zijn “Memoirs (1975)”. Hij kende een paar korte relaties met mannen tot hij uiteindelijk Frank Merlo ontmoette in New York, een voormalig soldaat die acteur geworden was. Zij bleven 14 jaar samen, en dit waren de meest gelukkige en vruchtbare jaren in het leven van Tennessee Williams. Door drugs en ontrouw gingen zij echter uit elkaar en kort daarop stierf Merlo aan longkanker. Van dan af ging het bergaf met Williams. De laatste twintig jaar van zijn leven trachtte hij het succes van zijn eerste stukken te evenaren, maar drugs- en alcoholmisbruik alsook een verlies aan zelfbeheersing en artistieke controle uitten zich in zijn latere werken. Hij stierf nadat hij stikte in een capsule uit een medicijnendoosje.
b. Zijn werk Tennessee Williams, eigenlijk Thomas Lanier Williams, is vooral bekend geworden door zijn toneelstukken, maar hij schreef ook romans, gedichten en essays. Zijn bijnaam, die ook zijn schrijversnaam werd, kreeg hij van zijn klasgenoten vanwege zijn zuidelijke accent. Zijn eerste grote succes was The Glass Menagerie (Glazen speelgoed, 1945). In dit stuk komt al een van zijn hoofdthema’s naar voren: het conflict tussen illusie en realiteit. Met A streetcar named desire (Tramlijn Begeerte, 1947) werd hij een van de belangrijkste naoorlogse Amerikaanse toneelschrijvers. Dit stuk werd in 1951 verfilmd, met in de hoofdrol Marlon Brando. Ook Cat on a Hot Tin Roof werd verfilmd, met Paul Newman en Elizabeth Taylor in de hoofdrollen. Hij was vooral succesvol in de jaren ’40 en ’50. Nadien daalde de kwaliteit van zijn werk door zijn stijgende alcohol- en drugsmisbruik. Zeker na de dood van zijn levenspartner was de depressie die hem had getroffen sterk voelbaar in zijn werk.
8
Hij wordt gezien als één van de grootste Amerikaanse schrijvers van de vorige eeuw. Zijn werk werd gekenmerkt door een poëtisch realisme en thema’s als verlangen, eenzaamheid, illusie, isolatie en geweld. Hij kon het leven in het Zuiden zeer treffend weergeven en alle elementen uit zijn eigen leven vonden hun weg naar zijn werk. Er wordt gezegd dat de meeste van zijn karakters gebaseerd zijn op zijn familie, en dan vooral zijn zus Rose. Ook zijn gevecht met zijn homosexualiteit en het leven in het Zuiden vindt men sterk terug in zijn schrift.
III.
Kat op een heet zinken dak a. Korte inhoud
Papi viert zijn 65e verjaardag. Hij staat aan het hoofd van één van de rijkste families van het land. Zijn vrouw heeft een verjaardagsfeest voor hem georganiseerd. Het zal zijn laatste zijn. Alle kinderen zijn op de hoogte van zijn terminale ziekte. Alleen Papi zelf weet van niks. Lievelingszoon Brick is moe en vindt alleen nog troost in drank. Zijn vrouw verwijt hem dat hij haar nog steeds niet zwanger heeft gemaakt. Zijn andere zoon Mike werkt hard voor zijn gezin en zijn vrouw. Ondertussen zijn de schoondochters bezig met de verdeling van de eigendommen. Brick kan zijn afschuw over zoveel hypocrisie nauwelijks verbergen. Vader en zoon sluiten zich op, voor een goed gesprek. Maar waar Papi het onuitspreekbare bespreekbaar tracht te maken, kan zijn zoon Brick dit juist niet onder ogen zien. Daarmee krijgt hij geen antwoord op de vraag waarom zijn zoon zo neerslachtig is. Brick vertelt Papi de waarheid over zijn naderende einde. Alle verhoudingen kom daarmee op losse schroeven te staan. En Bricks vrouw Maggie wacht geduldig af, als een kat, tot de scherpe kanten van haar eigen verraad zijn weggesleten. b. Waarom Kat op een heet zinken dak? ‘Kunst ontstaat uit ons verlangen naar waarheid en schoonheid, en uit de wetenschap dat die twee niet samenvallen’, zei de Amerikaanse dichter Wystan Hugh Auden ooit. Kort door de bocht om aan te nemen dat enkel kunst deze waarden nastreeft, maar zijn uitspraak bevat een kern van waarheid. Het zijn twee idealen die het handelen van de mens in hoge mate richting hebben gegeven doorheen de geschiedenis. Het was Plato die ze voor het eerst benoemde als richtsnoer voor het individuele en collectieve leven maar in essentie zijn het idealen die over de levensbeschouwingen heen bestaan, die de verschillende geloven overstijgen. Universeel en uniseks. De invulling hiervan is evenwel behoorlijk relatief want afhankelijk van de totale context van cultuur en tijd waarin ze worden gehanteerd en die verschillende invullingen zijn steeds een bron van conflict geweest. In Platonische zin slaan deze idealen op iets dat niet in de alledaagse werkelijkheid bestaat, maar daarin gestalte kan krijgen of gedeeltelijk gerealiseerd kan worden als een soort blauwdruk, een schaduw. Terwijl in onze contreien deze idealen als een goddelijke waarheid werden aanzien. Waarheid, net als geluk en schoonheid openbaart zich aan je, overvalt je, ook al is het maar in een flits. Wij kunnen deze idealen niet omvatten omdat ze ons omvatten. We kunnen waarheden formeren zoveel we willen, maar waarheid zelf laat zich niet zomaar annexeren door een persoon of groep. Waarheid, geluk en schoonheid zijn meer een werkwoord dan een zelfstandig naamwoord of een grijpbare dingmatigheid. Wij kunnen deze niet manipuleren. ‘De mensen uit vroegere tijden waren precies zo slecht als wij; ze hadden er alleen niet zo’n erg in’, meent William Tennessee, die de mosterd haalde bij zijn eigen familie. Hij stamt namelijk uit een 9
gegoede, intelligente familie. Zijn vader was echter een dronkaard en door zijn beroep, Chef Verkoopafdeling, veel uithuizig. Zijn moeder was neurotisch en hysterisch. Er was nauwelijks aandacht voor de kinderen. Zijn oudere zus Rose en zijn jongere broer Dakin, ‘Tom’ zoals hij als kind genoemd werd, hadden een sterke band. Tennessee was een ziekelijk kind en overgeleverd aan de zwarte huismeid Ozzie. De grootvader langs moederskant was een priester en zijn grootmoeder muzieklerares. Beiden moeiden zich wat al te erg met het gezin, maar ook de koppeling was niet geslaagd. Waar de ironie en het sceptisme van Tennessee vandaan komen, is dus niet moeilijk te raden. Hoe is het gesteld met de vooropgestelde idealen in deze tijd? Hoeveel blijft er ten gronde nog overeind van deze idealen? Wie gelooft er nog echt in? Wat zijn ze nog, behalve de façade van een samenleving die ten diepste doordrongen is van cynisme? Onze maatschappij wordt aangevoerd door de drang naar vooruitgang, naar prestatie. Het lijkt wel of de intrinsiek goede, waarachtige mens daarmee naar het rijk der illusies is verbannen. Hebben deze idealen dan nog een toekomst of moeten we ons settelen in de uitspraak van Tennessee; ‘De mensen van vandaag willen het leven van overmorgen leiden tegen de prijzen van eergisteren.’ Drama’s ontstaan, maar worden ook weer snel vergeten, want we moeten vooruit. Omwille van hun absolute, maar tegelijkertijd subjectieve karakter, omwille van hun veranderlijkheid doorheen de tijd en de context zijn geluk, waarheid en schoonheid een uitermate geschikt uitgangspunt als dramatisch materiaal. Omdat een theaterstuk bestaat bij de gratie van de spanning tussen het zegbare en het zichtbare. De Spelerij gaat voor herkenbaarheid en universele thema’s. Het gaat niet om realisme, noch om gebeurde verhalen, maar om gewone mensen op scène. Bereikbare thema’s, maar toch afstandelijk om de toeschouwer veilig te laten opgaan in het stuk. Problemen van dertien in een dozijn in elk gezin met vlees aan het bot. Nee, de oerdrift van het stuk is het kruis op de heuvel, de vogelschrik in het veld, de galg op de markt. Hypocrisie regeert, een familiedrama pur sang. Het verhaal heeft zo goed als geen ontwikkeling. Geen happy end, maar ook geen bad end is er te vinden in de stukken van Williams. Altijd een mad end.
c. Kat op een heet zinken dak voor een jong publiek Het is een doel van De Spelerij om zoveel mogelijk jongeren naar hun voorstellingen te krijgen - Omdat de verhalen die verteld worden universeel en herkenbaar zijn - Omdat we op een open uitdagende manier thema’s aanpakken en bespreekbaar maken - Omdat we via workshops, rondleidingen, voor- en nagesprekken…de drempel naar theater willen verlagen - Omdat via workshops talenten van jongeren worden herkend of aangewakkerd en dat is cruciaal op die leeftijd - Omdat jongeren van nu het publiek van morgen zijn, we willen ze laten kennis maken met de magie van theater. Ook Kat op een heet zinken dak zal de typische stijl van De Spelerij hebben. Herkenbaar, universeel en een vorm die jongeren aanspreekt. Op die manier maken ze niet alleen kennis met thema’s, maar ook met Tennessee Williams en het theater als vorm. We hopen dat dit jongeren aanspoort tot kritisch denken, een eigen mening vormen en een liefde ontwikkelen voor cultuur en esthetiek. 10
d. De tekst De bewerking van de tekst gebeurde door Louis J.A. Van Beek. Tijdens de repetities wordt er gespeeld, gekeken, geschrapt in overleg met Paula en met de acteurs. Fragment: Brick: Ja, ik zal het proberen. Papi schenkt hem een glas in en overhandigt dat aan hem. Brick drinkt in stilte zijn borrel. Ken je het woord ‘hypocrisie’? Papi: Natuurlijk. Hypocrisie is zo’n duur woord waar goedkope politici elkaar mee om de oren slaan. Brick: Je weet wat het betekent? Papi: Zoiets als liegen en bedriegen. Brick: Ja, liegen en bedriegen. Papi: Heeft iemand tegen je gelogen? Steve verschijnt bij de balkondeur. Steve: Papi, de kinderen vragen naar je. Papi: (woedend) Wegwezen, Steve! Steve: Sorry hoor! Papi slaat de deur voor zijn neus dicht. Papi: Wie heeft er tegen je gelogen, Brick, heeft Maggie tegen je gelogen, heeft je vrouw over iets tegen je gelogen? Brick: Zij niet. Dat zou niet uitmaken. Papi: Wie heeft er dan tegen je gelogen, en waarover? Brick: Het is niet één iemand, en het is niet één leugen… Papi: Jezus Christus, wat? Wat dan? Brick: - de – hele - de hele – toestand… Papi: Waarom zit je zo over je hoofd te wrijven? Heb je hoofdpijn? Brick: Nee, ik probeer me te – Papi: - Concentreren, maar dat lukt niet erg omdat je hersenen doordrenkt zijn met alcohol, is dat het? Doorweekte hersenen! Hij pakt het glas van Brick af. Wat weet jij eigenlijk van liegen en bedriegen? Jezus! Ik zou er een boek over kunnen schrijven! Weet je dat? Dat ik er een boek over zou kunnen schrijven en er nog niet over uitgepraat zou zijn? Ik zeg je, dat zou ik kunnen, ik zou er godverdomme een boek over kunnen schrijven en er in de verste verte nog niet over uitgepraat zijn! Denk eens aan alle leugens waar ik mee moet leven! Doen alsof! Dat is toch zeker ook hypocrisie? 11
Dingen die je moet doen waar je geen enkel gevoel of geen enkele gedachte bij hebt, of waar je geen verstand van hebt? Ik moet bijvoorbeeld doen alsof ik iets voel voor Mami! Ik kan haar al veertig jaar niet uitstaan – hoe ze eruit ziet, hoe ze klinkt, hoe ze ruikt! Zelfs als ik haar neukte – dat was pas iets mechanisch… Doen alsof ik hou van Steve, die klootzak met z’n vrouwtje Emma en die vijf krijsende varkenskinderen… Christus! Ik kan niet eens naar ze kijken! De Kerk! – ik ga er dood van verveling maar ik ga wel, ik zit daar en ik luister naar die stompzinnige priester! Clubs! – Vriendendiners! – Verjaardagen! – Schijtzooi! Een pijnkramp doet hem naar zijn buik grijpen. Hij zakt in een fauteuil en zijn stem klinkt zachter en heser. Jou mag ik om de één of andere reden wel graag. Ik heb altijd een soort oprecht gevoel gehad voor – genegenheid – respect – ja altijd… Jij, en het succes van mijn bedrijf, dat zijn de enige dingen die ik echt belangrijk vond in mijn leven! Het is de waarheid… Geen idee waarom, maar het is zo! Ik heb geleefd met hypocrisie! Waarom zou jij daar niet mee kunnen leven? Jezus, je zal er wel mee moeten leven, er is niets anders in het leven dan hypocrisie, of wel soms? Brick: O, jawel. Jawel hoor, er is nog iets anders in het leven! Papi: Wat dan? Brick: (heft zijn glas) Dit! Drank… Papi: Dat is niet leven, dat is het leven uit de weg gaan.
Suggesties voor de klas a. Aanbod van de Spelerij -
-
In de klas: Er komt iemand van De Spelerij in de klas een toneelworkshop geven als smaakmaker voor de voorstelling. Die workshop behandelt de thema’s uit Kat op een heet zinken dak (verlangen, hypocrisie, eenzaamheid, drank- en drugsmisbruik, isolatie, liefde, schone schijn,schuld, verraad, …). Er wordt daarbij gebruik gemaakt van de input van de leerlingen rond die thema’s. Er worden scènes gespeeld en elke leerling krijgt feedback. De scènes worden nog een keer gespeeld zodat de verbeteringen zichtbaar worden voor de deelnemers. Zo maken ze kennis met een leerproces en met de inhoud van Kat op een heet zinken dak. (tijd: min. 2 lesuren) In de school: De school (een bevlogen leraar) maakt de voorstelling Kat op een heet zinken dak met zijn of haar leerlingen. Vanuit De Spelerij wordt er gecoacht en komt er geregeld iemand langs ter begeleiding van het project. 12
-
In het theater: De leerlingen komen naar de voorstelling. Voorafgaande aan dat bezoek krijgen ze een voorbespreking en een workshop. (tijd : min 2 uur) na de voorstelling volgt er een nagesprek met de acteurs (tijd: 30 minuten)
b. Thema’s om mee te werken Verlangen Voorbeeld: jij droomt over een carrière als voetballer. Het is een brandend gevoel dat je niet kunt tegenhouden. Misschien train je keihard en ben je al elke dag bezig met voetballen. Misschien heb je nog nooit gevoetbald. Het gevoel is even heftig. Maar komt de droom uit? Voorbeeld: je bent al jaren verliefd op iemand van de klas. Je ziet jezelf met deze persoon reizen, naar de cinema gaan, kussen, trouwen…doe jij iets met dit gevoel of niet? hypocrisie Voorbeeld: je ouders zijn al jaren ongelukkig samen. Toch is er voor de buitenlucht geen vuiltje aan de lucht. Er wordt vaak gedaan alsof er niks aan de hand is. Doe jij hieraan mee of klaag je dit aan? Voorbeeld: achter de rug van een leerkracht worden er gemene dingen over hem gezegd en plannen gesmeed om hem te pesten. Wanneer jij de man echter alleen ziet in de gangen of in de klas, heb jij er een fijn en goed gesprek mee. Ben jij hypocriet? schuld Voorbeeld: jij bent verliefd op iemand van de klas. Maar je beste vriend(in) ook. Je zegt de persoon van affectie echter iets heel gemeens over je beste vriend(in), iets wat wel waar is, waardoor die al uit the picture is. Vind je dat het jouw schuld is als deze twee mensen elkaar gaan beginnen mijden? Of heb je enkel de waarheid verteld. Voorbeeld: je ouders hebben heel vaak ruzie. Maar jij doet er vaak nog een schepje bovenop. Je zussen of broers plagen, heel hard met de deur slaan, uren wegblijven. Op een dag vertellen je ouders dat ze gaan scheiden. Denk je dat dit jouw schuld is? Drank-en drugsmisbruik Voorbeeld: jij wordt al jarenlang gepest. De enige manier om af en toe te relaxen en aan niks te moeten denken is drinken en blowen. Dit is toch onschuldig? Of wordt het een probleem dat nooit weggaat? Want bij elke tegenslag grijp je naar de fles/pillen. Onuitgesproken dingen Voorbeeld: je beste vriend heeft gespiekt op een belangrijk examen. Jij weet dat, hij weet dat jij het weet. Toch spreekt geen van beiden erover. Niet met elkaar, niet met anderen. Wordt dit op de duur iets wat tussen jullie in zal blijven staan? Of is het beter om te doen alsof het niet bestaat?
13
Liefde Voorbeeld: jouw zus is een heel ander persoon dan jij bent. Toch zal je onvoorwaardelijk van haar blijven houden en haar verdedigen tegen iedereen. Ook haar kleine kanten neem je erbij. Voorbeeld: je bent smoorverliefd op een ouder iemand. Je weet niet zeker of dat omgekeerd zo is, en of deze persoon onvoorwaardelijk bij je is. Toch zijn jullie samen. Blijf je bij iemand omdat jij van die persoon houdt, of moet het gevoel volledig wederzijds zijn? Denk je dat je je eigen verliefdheid kan opzij zetten? Of moet je soms compromissen sluiten en bestaat de perfecte liefde niet? Homosexualiteit Voorbeeld Je beste vriend blijkt homo. Hoe reageer jij hierop? Hoe reageert hij hier zelf op? Hoe denk je dat de maatschappij er tegenwoordig naar kijkt? Vindt je dat er tolerantie is?
Relatie met ouders Voorbeeld: Jij hebt zelf een zeer goede relatie met je ouders. Toch zal je ze nooit echt vertellen wat er op je lever ligt. Je zus daarentegen heeft voortdurend ruzie met hen. Een vriendin van je heeft gescheiden ouders, haar vader ziet ze niet meer, haar moeder is haar beste vriendin waar ze alles tegen vertelt. Wanneer heb je een goede band met je ouders? Wat verwacht je hiervan naarmate je ouder wordt?
c. Voor- en nabespreking
-
Het is uit ervaring gebleken dat jongeren zich graag laten verrassen. Daarom is het misschien aangewezen in de voorbespreking te focussen op de persoon van Tennessee Williams, het verhaal, De Spelerij en de acteurs. Toets hun kennis ivm deze onderwerpen en koppel aan actualiteit. Onderstaande vragen kunnen richtlijnen zijn: Wat vind je van de titel? Ken je de acteurs? Van waar? Wat weet je van Tennessee Williams? Het stuk? Wat vind je van de thema’s? zijn ze herkenbaar? …
-
Bij de nabespreking kan u gebruik maken van onderstaande vragen: Beantwoordde de voorstelling aan jullie verwachtingen? Waarom wel/ waarom niet? Leg uit. Welk effect had de aanpak van De Spelerij op de voorstelling? Verandert dit iets aan de inhoud? Kwamen de thema’s van het stuk goed tot uiting? Hoe speelde decor een rol? Hoe speelde belichting een rol? Hoe speelde muziek een rol? Denk eens na over de titel? Waar komt die vandaan? Past die titel , denk je? …
14
d. Lessugesties
-
-
-
IV.
Dit zijn enkele suggesties voor oefeningen die u in de klas kan doen nadat de jongeren het stuk gezien of gelezen hebben: Neem de 6 personages en bepaal voor elk van hen hun specifieke rol in het verhaal. Kijk dan verder en bepaal wat ze anders hadden kunnen doen en waarom ze het wel of niet deden. Bepaal het karakter van de 6 personages. Laat de jongeren in klasverband de verschillende eigenschappen van de personages opsommen. Schrijf deze allemaal op het bord. Bepaal daarna in groep en in overleg welke 2 woorden het personage best omschrijven. Schets een conflictsituatie die zich zou kunnen voordoen tussen koppels. Bijvoorbeeld: Brick doet nooit iets in het huishouden. Maggie heeft er genoeg van en zegt hem eens goed haar gedacht. Verdeel de klas in groepjes van 2, laat hen een conflict bedenken tussen een koppel en laat hen het scenario uitschrijven en omzetten in een dialoog. Elk groepje mag nadien zijn dialoog voor de klas brengen. Laat de jongeren voor elk personage een liedje uitzoeken dat best bij haar of zijn karakter en de situatie past. Laat hen argumenten aanbrengen. Kat op een heet zinken dak werd al ontelbare keren opgevoerd. Zoek op internet naar foto’s en beeldmateriaal van vorige producties en laat hen vergelijken met de opvoering van De Spelerij.
Beeldmateriaal
a. Foto’s en beeldmateriaal Vindt u op www.despelerij.be
15
