Editoriaal Beste vrienden,
Dit nummer wordt het laatste van ons werkjaar 2011. Moet ik jullie er nog aan herinneren dat dit ook betekent dat we ons lidgeld moeten betalen? Misschien niet, maar ik doe het toch maar, want als jullie dat niet een beetje stipt doen, is dat voor onze schatbewaarder extra werk en vooral weinig creatief werk. Er verandert niets in de bijdrage en ook niet in het ermee gekoppelde inleveren van Sabam (CvB) cue-sheets voor de gebruikte muziekstukjes. Vorig jaar liep dit zonder enig probleem, dank dus voor jullie nauwgezetheid. Dank dus als je volgende bijdrage vóór eind december wil overmaken (met vermelding van de lidnummer(s) DCB en eventueel CvB): Abonnement en Lid DCB (geen Sabam): €17 Abonnement en Lid DCB + CvB (incl. Sabam): €37 Storten op rekening: BE56 0682 1571 4788 t.n.v. DCB Grondwetlaan 97 940 Sint Amandsberg
We werken aan een vernieuwde DCB website. Inhoudelijk zal er niet zo veel veranderen, maar we willen trachten het ietsje op te frissen en bv. ook systematisch de oudere nummers van het tijdschrift in pdf formaat op te nemen (hopende dat die dan lid worden natuurlijk). Ook een “snelle nieuws” katern zal er op staan. Help ons het begrip “DCB” te verspreiden en AV liefhebbers bij onze groep te laten aansluiten. Als we met velen zijn, zal ook naar onze stem geluisterd worden. Maurice Dorikens -1-
DIADIGIDAG 2011 Uitnodiging
DiaDigiDag wordt traditiegetrouw door onze noorderburen georganiseerd in Nederweert in Limburg. Gezien de formule, een uitgelezen kans om deel te nemen. De DiaDigiDag 2011 gaat terug naar de roots! Het publiek wordt er voor de volle 100% bij betrokken door - net als van ouds- te kiezen via de stembriefjes wie de mooiste, ontroerendste, treffendste, origineelste enz, enz. AV-productie heeft gemaakt! Er komt dus géén professionele jury aan te pas! De deelnemers ontvangen verslag van de bespreking van hun productie op de DDD 2011. Het projectieprogramma wordt samengesteld door de organisatie. DATUM EN LOKATIE Zondag 13 november 2011 “De Reigershorst”, Pastoor Maesplein 13, 6034 TE Nederweert- Eind. tel: 0495 632567. Inschrijfformulieren:
[email protected] Uiterste inzendtermijn is 23 oktober 2011
Graag vooraf per mail aanmelden.
De organisatie hoopt op een ruime deelname, met prachtig AV-werk, zodat de aanwezigen, net als vorige jaren, met volle teugen kunnen genieten! Het programma zal de week wordt de week vooraf gepubliceerd op: http://www.fotobondlimburg.nl en http://www.avzonlicht.nl. SPONSORS Fotobond BNAFV, Fotobond Limburg, Huis van de Kunsten, Provincie Limburg, NVG, M.Objects (Henk Tulp) en DGFectsAV (Pieter van Gent). -2-
Neutral Density FILTERS
Ook bruikbaar voor diaporamisten? Maurice Dorikens
In onze streken met maar relatief weinig licht zal het je niet snel overkomen dat met het kleinste diafragma en de kortste belichtingstijd bij de laagste gevoeligheid je toch nog een geheel overbelichte opname krijgt. Maar het is niet onmogelijk. Daarom bestaan er sinds lange tijd neutrale grijsfilters, die geplaatst voor het objectief de belichtingstijd met een aantal EV waarden (bv. sluitertijd of diafragma of een combinatie van de twee) vermindert. We zijn vertrouwd met grijsfilters met een reductie van 2 of 4 waarden. Het effect is gemakkelijk zichtbaar. Het gebeurt meer dat de lucht overbelicht is t.o.v. de voorgrond. Daarom heeft men ND verloopfilters gemaakt, vooral bekend door het Cokin systeem dat toelaat het filter op de juiste verloopplaats te schuiven, wat bij een klassiek opschroeffilter (B+W) niet mogelijk is. De verloopfilters beïnvloeden direct de opname en als je in RAW werkt heb je dat niet zo graag, want een deel van de informatie is dan weg-gefilterd. Daarom is werken in HDR voor dit soort problemen een betere en meer controleerbare oplossing dan een verloopfilter. Maar goed, dit valt buiten het onderwerp van dit artikel. Als je met deze filterwaarden aan een belichtingstijd van enkele tienden van een seconde tot enkele seconden geraakt kan je ook het bekende (motion blur) effect op watervallen e.d. bekomen. Je moet dan wel een statief meehebben. (En voor het vervolg van het verhaal zal dat ook zo zijn.) Om de werking van een ND filter een beetje te begrijpen moet je even in de fysica hulp gaan zoeken. In de optische fysica spreekt man van Transmissie, waaronder verstaan wordt de lichtintensiteit verhouding van invallend en doorgelaten lichthoeveelheid. De logaritme van die verhouding (I/I0) is een maat voor de densiteit (d). Als I de doorgelaten intensiteit is en I0 de invallende, dan is: Transmissie verhouding (I/I0) = 10-d, of -3-
d = -log10 I/I0 Er is dus geen lineair maar een logaritmisch verband. Daarom zal je voor de grotere reducties zeer donkere filters hebben, wat je in de tabel zeer goed kan aflezen Bij de donkere filter D3.0 (in de kader) zie je er met het oog nog nauwelijks door. Dus: zorgvuldig werken van op statief.(En uiteraard manueel werken) Het blijkt nu niet zo eenvoudig te zijn om van een commercieel ND filter duidelijk te weten wat door de fabrikant met zijn “getal” voor de “ND waarde” bedoeld wordt, dat kan een aantal f-stops zijn maar ook de optische densiteit. Iets dat je toch moet weten als je zo iets gaat kopen! In de tabel zie je de verschillende manieren om een filter te benoemen. Bemerk ook wat het effect is van de logaritmische afhankelijkheid, duidelijk te zien in de doorlaatbaarheidswaarde uitgedrukt in %. ND
ND2 ND4 ND8 ND16 ND32 ND64 ND128 ND256 ND512 ND1024 ND2048 ND4096 ND8192
Filter Optical density
Doorlaatbaarheid %Transmissie
Lensopening als fractie van totale lens
Aantal f-stops reductie
0,0 0,3 0,6 0,9 1,2 1,5 1,8 2,1 2,4 2,7 3,0 3,3 3,6 3,9
100% 50% 25% 12,5% 6,25% 3,125% 1,563% 0,781% 0,391% 0,195% 0,098% 0,049% 0,024% 0,012%
1 1/2 1/4 1/8 1/16 1/32 1/64 1/128 1/256 1/512 1/1024 1/2048 1/4096 1/8192
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Code B+W voor 77mm filters
ND 0.3 2x (101) ND 0.6 4x (102) ND 0.9 8x (103)
ND 1.8 64x (106) SC
ND 3.0 1000x (110)SC
Bovenaan staan de filters, vermeld in het begin van dit artikel. In de omlijste rij staat de waarde van de filter die je nodig zal hebben voor wat hierna volgt. Je ziet dat die nog 10/00 (0,1%) van het licht doorlaat. Dit is de laatste filter in de “amateurwaarden”. Hogere absorpties worden in de fysica en de sterrenkunde gebruikt (fotograferen van zon en maan) en zijn niet snel te verkrijgen. -4-
Trouwens een ND 3.0 filter heeft soms al een levertijd van enkele maanden, zeker in de grote diameters (77 mm is de grootste maat). B+W (Biermann en Weber) werd opgericht in Berlijn in 1947. In 1985 was er fusie met Schneider Optische Werken in Bad Kreuznach en B+W breidde zijn gamma uit met optische filters voor wetenschap en techniek. Er werd ook grote vooruitgang gemaakt in multi-layer coating techniek (bijzonder goede anti reflectie en anti kras eigenschappen). B+W is nu de belangrijkste filter fabrikant. Als je dure professionele lenzen gekocht hebt, gebruik dan nog alleen B+W filters. De kwaliteit van een lens hangt af van wat er voor staat. De hier vermelde B+W filters hebben een F-Pro filter montuur in koper. Ze zijn dunner dan de filters van voor 2001. Je kan ze nu gebruiken bij 24 mm groothoeklenzen op een full frame camera. Er is geen vignettering meer. Je
-5-
merkt op dat niet alle densiteiten bestaan. Ook niet echt nodig voor fotografische toepassingen. Deze filters, (vooral de ND 3.0 - 1000x - 10 stops), zijn nogal prijzig. (Rond €100, voor een 77 mm) B+W codeert dus zijn filters in de optische densiteit, in eerste instantie niet in f-stops, ze wordt wel vermeld als laatste cijfers van het getal tussen haakjes. De (afgeronde) transmissie (reductie) waarde staat er bij. De filter met 10 stops is de filter die we moeten hebben. Die filter levert het “cotton candy look” beeld op. Als je een watermassa en wolken fotografeert zal het bewegende op en neergaande water een soort mist maken die boven het dan schijnbaar stilstaande water hangt terwijl de wolken er uitgesmeerd en wollig op staan. De belichtingstijd situeert zich rond de 30 à 50 seconden. Je hebt een zeer stabiel statief nodig, de zuil best niet uitschuiven, een draadontspanner of een afstandsbediening gebruiken. (Het is proefondervindelijk bewezen dat het starten met de zelfontspanner in de camera geen goed idee is). Het moet zo windstil mogelijk zijn, anders worden de bomen ook een beetje wollig en die wil je scherp houden. Er mag niemand in je beeld komen, enz. enz. Niet tegenstaande de nogal omslachtige procedure lijkt het me toch een prachtige uitdaging te zijn om dergelijke beelden in een montage te verwerken. De fotografische kwaliteit van een werk zal er wel bij varen. Toegegeven, met alle moderne snufjes van bewegende beelden zou je de beelden en hun intrinsieke kwaliteit uit het oog verliezen. Eén van de problemen waarom AV werk binnen FIAP heel dikwijls met argwaan bekenen werd en nog steeds wordt. De foto van het “meer” bij dit artikel is afkomstig van Wikipedia, gemaakt door Mathias Krumholz met een D 3.0 1000x filter (+ polarisatiefilter). Belichtingstijd 57 sec. Deze filter levert (volgens B+W) een iets warme toon, waarvoor moet opgelet worden als het beeld gebruikt wordt in combinatie met bv de opname zonder ND filter. In RAW kan daarvoor uiteraard gecorrigeerd worden. Het is blijkbaar moeilijk om de zware filters absoluut neutraalgrijs te houden. De foto hierboven is van de hand van Kenneth Verburg (ook op Wikipedia) en toont schitterend aan hoe je beweging in je beeld kan creëren als er snelstromend water rond rotsen stroomt. Ten slotte: neen, dit kan je niet met Photoshop. -6-
STRAFFE KOST Gespot in de krant
Onlangs kon je in de zogenaamde “kwaliteitskrant” De Standaard deze publiciteit aantreffen. Opgesteld door een of ander reclamebureau in opdracht van “Nostalgie”, plaatst een krant uiteraard wat aangeboden wordt (binnen de gangbare normen uiteraard). Maar toch... Twee zaken moeten de wenkbrauwen doen frons (op zijn minst!). Al ooit een 33 toeren LP platendraaier gezien die de groeven in de verkeerde richting afspeelt? Je kan je daar wel alles bij voorstellen! En ten tweede, dan nog vragen naar “vinyl plaatjes” (sic) om ze af te spelen bij “Nostalgie” ! Nergens wordt gezegd dat men die platen ook zou terugzenden ! Hebben die gasten van Nostalgie en van het reclamebureau dan echt geen enkele beroepservaring meer ? Ach ja, het is maar een foto spiegelen, wie ziet dat nu ? Hoe zeggen ze dat bij Nostalgie ? “What a feeling”. Jazeker. Als dat geen straffe kost is. -7-
RYCOTE VOOR DIAPORAMISTEN Maurice Dorikens
Je hebt ze zeker al tientallen keren gezien, in de Wetstraat, bij zoveelste “Premier in wording”, die mannen met hun micro’s bevestigd aan die lange stokken en die nog maar eens iemand op straat moeten interviewen terwijl de wind alles in een gedonder laat verzinken. Gelukkig hebben ze nu op hun micro’s van die “grijze konijnen” zitten die meestal de problemen oplossen. De lange zachte en zeer soepele haren van die “konijnen” dus, vangen de wind op, vertragen het geblaas van de wind zo sterk, dat je - meestal - niets storend meer hoort. Helaas is dat professioneel materiaal erg duur en niet zo maar bereikbaar voor de occasionele diaporamist. De naam van de fabrikant van deze wonderlijke dingen: RYCOTE (www.rycote.com). Een tijdje terug hebben we in dit Bulletin verteld over de ultra compacte digitale recorders (ZOOM H2, het kleine broertje van de (nu) H4N). Fantastische dingen, maar nog steeds zeer gevoelig aan wind. En zelfs een klein briesje laat je opname ondergaan in geroffel en is daardoor veelal onbruikbaar. Ook het vasthouden in de losse hand blijkt zeer moeilijk, want de minste beweging van een vingen hoor je al. Uitstekend materiaal als het vast en windvrij kan opgesteld worden. De rondtrekkende diaporamist, op zoek naar live geluiden, had het niet gemakkelijk. Ik had mezelf een kleine oplossing gevonden: heel dikke en gevoerde handschoen aan doen, dat hielp een beetje, maar was echt geen zicht op vakantie bij 30°C... Als de nood groot is, is de redding nabij, zo zegt het spreekwoord. En ja, Rycote maakt nu voor deze kleine H2 een mini-konijn. Het kapje schuift over microfoonrooster en schermt dus af voor rukwinden. Prijs: €31. Maar de problemen van het vasthouden, die blijven helaas wel. -8-
Voor alle mogelijke microfoons maakt Rycote een ophangsysteem dat de vibraties van de manipulaties en het bewegen van de microfoonkabel perfect opvangt. Men was ook al een ophangsysteem gaan maken om een H2 in een windshield (vaste huls met een heel fijn gaas als wand) op te hangen. Zeer omslachtig met rubbertjes en onhandig groot voor de toepassing die wij, diaporamaisten, willen. En die dingen kosten ook een aardige Euro. Iets echt voor de H2 of de H4N was er niet. Een beetje verwonderlijk vermits de H4N gerekend wordt tot semi-professioneel materiaal en Rycote toch wel moet weten wat de problemen zijn (zij hebben goede technische raadgevers). Ondertussen werd de cameramarkt overspoeld door nieuwe toestellen met HD video mogelijkheden. De ingebouwde micro’s van die camera’s waren en zijn allesbehalve professioneel (wat het camerahuis dan wel is). Dat heeft de zaak bespoedigd. Rycote lanceerde een paar maand geleden de “Portable Recorder Shock Mount and Suspension Kit”. Die gaan we nu onder de loep nemen. In eerste instantie is het ontworpen voor een H4N, maar een H2 past er ook op. Het geheel past via een aanpassing op het flitsschoentje van je camera! Is bedacht voor video toepassing, dus als de sluiter van je camera niet werkt. Als je gewone foto’s maakt zal de klik van de camera er wel opstaan, maar goed er zijn veel meer voordelen dan dit ene nadeel. In de eerste plaats, staat je “volledige geluidsapparatuur” steeds klaar en heb je de handen vrij om te fotograferen. Toch wel een zeer mooie oplossing voor de alleenwerkende diaporamist. -9-
De kit omvat: * Een recorderbevestiging met een dempende ophanging (dezelfde als voor alle microfoons). Elk apparaat met 1/4” standaard bevestiging (dus ook H2 of H4N) kan hierop geschroefd worden. De recorder (H2 of H4N) kan steeds zo gedraaid worden dat de oriëntatie correct is. De ophanging is een “Lyres” patent dat uitstekend alle bewegingen en schokken opvangt. In vergelijking met vroeger waar men rubbers of elastiekjes moest gebruiken voor de demping is er nu een duurzaam verend materiaal en breken die elastiekjes niet meer. Zelfs in de grootste kou (-20°C) zou dit Lyre systeem perfect blijven werken. (Voor Antarctica reizigers dus). * Een flitsschoen adapter die de verbinding via 3/8” draad met de houder maakt (dezelfde verbinding voor de handgreep of ook voor een microfoonstand, verlengstok). Voor externe microfoons is er een klem om de draad vast te houden. Je zal met dit stuk op je camera uiteraard wel opvallen. Maar laat dit werken in je voordeel: je kan doen alsof je foto’s en in feite geluid van een interview opneemt. Mensen lopen makkelijk weg van een micro, minder snel van een fototoestel...En zelfs al doe je helemaal niets, geluid opnemen valt niet op omdat je niets vast houdt. En nu de hamvraag: wat kosten die dingen? In dit kleine land is het niet evident om dergelijke dingen gemakkelijk te vinden. Daarom doe ik dergelijke aankopen langs professionele weg bij grote bedrijven. Voor deze apparatuur heb ik aangekocht bij: Musikhaus Thomann, Treppendorf 30, 96138 Burgebach, Germany: www.thomann.de, en daar dan via de verbinding Thomann Belgian Cyberspace. De kit kost $137 incl. verzending. Binnen de week geleverd. De mini windjammer for H2 kost €31 (+ verzending). - 10 -
Gids voor de nieuwe functies in PTE 7.0 WnSoft Ltd. www.wnsoft.com Nederlandse vertaling: Cor Van der Kinderen
Onscherp masker voor scherpteregeling Een compleet nieuwe functie van versie 7.0 is onscherp masker. Dit gereedschap verbetert de scherpte van uw foto’s in uw projecten. Meer details weten over onscherp masker en hoe het werkt: lees het artikel in Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Unsharp_masking. Het bevat illustraties (zie deze pagina) die u helpen op een gemakkelijke manier te begrijpen wat u mag verwachten van deze functie. Waarom is het resultaat van onscherp masker in PTE beter dan in een beeldbewerkingprogramma? In een beeldbewerkingprogramma geeft onscherp masker alleen een goed resultaat wanneer uw foto dezelfde afmetingen heeft als het scherm. Anders, moet het programma herschalen waardoor de uiteindelijke scherpte aanzienlijk afneemt. PicturesToExe past onscherp masker direct toe op elk beeld, aan 60 beelden per seconde. Alvorens een foto op het scherm getoond wordt zal PicturesToExe de foto herschalen volgens de ingestelde schermresolutie (indien nodig). In versie 7.0 wordt gebruik gemaakt van een verbeterde beeldinterpolatie die bijna dezelfde kwaliteit biedt als bicubisch herschalen. Daarna past PicturesToExe een onscherp masker toe en toont het beeld op het scherm. Waar te vinden? Start PicturesToExe. Open [Projectopties] | Scherm. Kies Onscherp masker.
Hoe te gebruiken? Onscherp masker wordt op alle dia’s van uw project toegepast en is van invloed op het volledige scherm. Daarom is het beter om een keuze te maken tussen de verschillende opties naargelang het beoogde project: * als u geen animaties gebruikt (Pan/Zoom/Roteer) en alle dia’s en beelden worden statisch getoond, adviseren wij, kies “Voor statisch beeld” (70). * als u animaties gebruikt (Pan/Zoom/Roteer) dan is de beste keuze “Voor animatie” (30). * u kan ook kiezen voor de modus “Aanpassen” en de gewenste waarde voor onscherp masker intypen. - 11 -
* om onscherp masker uit te schakelen, kiest u voor de modus “Geen”, of “Aanpassen” met waarde 0. Hoe onscherp masker voor individuele beelden aanpassen? Momenteel is dat niet mogelijk. Het is echter enigszins mogelijk de scherpte te controleren door de parameter “Verscherpen/Vervagen” af te regelen in [Objecten en Animatie] | Eigenschappen. Verbetering van de Dialijst (Dia’s) Alle dia’s worden nu getoond met hun standtijd en overgangseffect. Klik op de knop [AB] en [Diaopties] wordt geopend, kies het gewenste overgangseffect. Tijdwaarden kunnen worden aangepast. Klik links met de muis in één van de
tijdvakjes: Om de tijden van verschillende dia’s tegelijk aan te passen (standtijd of overgangseffect), selecteer de betreffende dia’s (met de muis of het toetsenbord) en klik vervolgens in het tijdvakje van één van de geselecteerde dia’s. U zult de tijdwaarde van alle geselecteerde dia’s gelijktijdig met hetzelfde getal
zien veranderen. Tip: Gebruik de pijltjestoetsen omhoog/omlaag van het klavier om de tijdwaarden te verhogen/verlagen. Audiobestanden in de Bestandenlijst De “Bestandenlijst” toont nu ook audiobestanden (mp3, wma, ogg, wav). Sleep audiobestanden direct in de “Dialijst”. [Projectopties] | Audio opent zich en de nieuwe audiobestanden verschijnen in de afspeellijst. Videoclips integreren Ondersteunde formaten: MP4, MOV, AVI, MPG, FLV, MTS en andere. Ondersteunde videocodecs: H.264, MPEG2, MPEG4-ASP, DIVX, XVID, MJPEG en andere. - 12 -
Aanbevolen videoformaten voor de beste prestaties: MPEG4-ASP, DIVX,
XVID, MPEG2. Er zijn twee manieren om videoclips aan het project toe te voegen: In het hoofdvenster: De “Bestandenlijst” toont de videobestanden. Sleep gewoon één of meerdere videoclips naar de onderstaande “Dialijst”. De videoclip wordt zoals gewoonlijk opgenomen in de diacontainer als een object. In Objecten en Animatie: 1. Selecteer een dia naar keuze in de “Dialijst”. Of klik rechts in de “Dialijst” en kies “Blanco dia invoegen” of gebruik de sneltoets [Alt+s]. 2. Klik op de knop [Objecten en Animatie]. 3. Klik op de eerste knop (Video toevoegen) in de werkbalk linksboven. 4. Kies één of meerdere videoclips. Eigenschappen van de videoclip: Rand antialiasing. Is dezelfde functie als bij beeldbestanden. Verbetert de visuele kwaliteit aan de randen van een roterende videoclip. Aanbevolen optie. Audio dempen. Schakelt het audiospoor van de videoclip uit. Niet opnemen in exe-bestand. Deze optie geldt alleen wanneer u een uitvoerbaar bestand voor de pc maakt. De videoclip wordt dan niet in het exe-bestand opgenomen. De videoclip moet echter wel in dezelfde map worden geplaatst als het exe-bestand. Deze optie - 13 -
kan handig zijn als u grote videobestanden toevoegt. De-interliniëring. Hou deze optie steeds op “Auto”. De andere opties zijn nuttig wanneer video met interliniëring wordt toegevoegd en u een handmatige methode van deinterliniëring wenst. Starttijd, Looptijd en Tijdsprong. Deze opties zijn bestemd voor virtuele bewerking van videoclips (clip trimmen, uitgestelde start van de videoclip). Het videospoor Een videospoor is een specifiek object, waaraan één of meerdere video-objecten gekoppeld worden, voor welbepaalde toepassingen: * Een video spreiden over meerdere dia’s * Een spiegeleffect van een video-object simuleren * Meerdere videoclips aan een dia koppelen (voor speciale effecten) De functie videospoor verlicht, tijdens al deze toepassingen, aanzienlijk de belasting van de centrale processor en de grafische kaart. Belangrijk: De video-objecten (op één of meerdere dia’s) gekoppeld aan een videospoor delen dezelfde opties: Starttijd, Looptijd, Tijdsprong, Audio dempen. Omdat het eigenlijk om een virtuele video gaat. Het videospoor start vanaf het dia waaraan een videoclip werd gekoppeld. De eigenschappen worden op “Primair videospoor” ingesteld. Hoe wordt een nieuw videospoor gemaakt? 1. Open “Objecten en Animatie” 2. Voeg een videoclip toe of selecteer een bestaande videoclip 3. Kies “Eigenschappen” 4. Klik op de pijl naast “Videoclip” 5. Kies “Primair videospoor” Hoe een videoclip koppelen aan een bestaand videospoor? Werkwijze 1: 1. Klik op “Videoclip” en kies een videobestand uit de keuzelijst Werkwijze 2: 1. Kopieer de video met de instelling “Primair videospoor” 2. Plak het geselecteerde object op hetzelfde of een andere dia 3. Deze gekopieerde videoclip zal automatisch aan de originele video gekoppeld worden Hoe een videoclip loskoppelen van een videospoor? 1. Klik op “Koppelen aan:
” - 14 -
2. Kies “Videoclip” uit de keuzelijst Een video kan gespreid worden over meerdere dia’s. Om de video te vertonen, plaats de video op elk van deze dia’s en koppel alles aan het primaire videospoor. Hoe een video te spreiden over meerdere dia’s? 1. Voeg een videoclip toe op de dia waar het videospoor moet beginnen 2. Kies “Eigenschappen” van de videoclip 3. Wijzig de modus “Videoclip” in “Primair videospoor” 4. Copieer deze videoclip naar het klembord 5. Plak de videoclip op alle opeenvolgende dia’s die de video moeten tonen Al deze video-objecten worden aan het primair videospoor gekoppeld. Het is noodzakelijk om video’s te koppelen zodat het videospoor over alle geselecteerde dia’s getoond zal worden.
Nieuwe navigatiebalk U kunt uw uitvoerbare bestanden (exe) voor pc en Mac (???) nu besturen met een nieuwe navigatiebalk. Kenmerken: De nieuwe navigatiebalk heeft volgende functies: Knop: Start/Pauze; Knop: Volgende/Vorige dia; Schuif: Terugspoelen; Aanduiding: Huidige tijd; Aanduiding: Totale looptijd van het project; Knop: Audio dempen; Schuif: Volumeregeling. Belangrijke opmerking: De navigatiebalk verschijnt niet als u van een project een video of DVD maakt. Hoe te gebruiken? Zie [Projectopties] |Primair. “Navigatiebalk tonen” aanvinken. Klik vervolgens op de knop [Aanpassen]. Kies een stijl bv. “Videospeler”. Sommige knoppen kunnen worden uitgeschakeld of in volgorde worden gewijzigd.
Toelichting bij dit artikel In PTE zit een HELP functie. Voor de Nederlandse versie van PTE 6.5 (de huidge officiële) is deze verzorgd door Luc Moreels. We wensen hem proficiat met dit unieke stuk zeer nuttig en zorgvuldig werk. Bravo Luc! - 15 -
100 JAAR FOTOGRAFIE IN BELGIE Waarin een klein land groot kan zijn (1) Maurice Dorikens
Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, UGent. DE FOTOGRAFIE DOET HAAR INTREDE IN BELGIË. De ontdekking van de fotografie werd bekend gemaakt door de mededeling van François Arago op de Académie Française op 19 augustus 1839. Ze werd “aan de wereld geschonken”. Door de ligging tussen Frankrijk en Groot Brittannië, kwam België zeer snel in contact met de fotografie. De fotografie werd hier geïntroduceerd door de schenking in 1839 aan Koning Leopold I van een daguerreotypie van L.J.M. Daguerre (1789-1851), een zicht op het Louvre. (Analoog aan het hier afgebeelde want het “Belgische zicht” is onvindbaar). Académie Française 19 augustus 1839 Jean-Bapiste Jobard (1792-1862) importeert de eerste Daguerreotypiecamera in België en maakt daarmee op 16.9.1839 de eerste Daguerreotypie in België (Place des Barricades, Brussel). Snel zijn er een aantal Daguerreotypisten actief in België. De meeste foto’s zijn echter niet bewaard Daguerreotypie Louvre 1839 gebleven. Eén van de oudste Daguerreotypie-opnamen die we in België nog bezitten is een portret van Joseph Plateau, in Gent gemaakt in 1843 door Joseph Pelizzaro. Het eerste contact van België met het werk van W.H.Fox Talbot (1800-1877), uitvinder van het negatief-positief procédé gaat langs de Académie Royale des Sciences de Belgique. Hij doet daar in Joseph Plateau 1842 een mededeling over zijn calotypie-procédé (1801-1883) en toont ook specimens. Daguerreotypie 1843 - 16 -
In de grote steden worden in deze beginperiode allerlei camera’s geproduceerd, al dan niet gebaseerd op buitenlandse constructies. Op het einde van de 19e eeuw worden in Brussel meerdere eigen constructies aangeboden. Een gekende naam daarbij is Marynen. Chemische producten worden geleverd op basis van de buitenlandse recepten. Er wordt veel geëxperimenteerd met allerlei technieken. Er worden allerlei patenten toegekend, vooral op camera’s en lenzen, maar in deze beginpe- Belgische reiscamera riode nooit voor Marynen, Brussel, 1895 Formaat 13 x 18 cm een fundamenteel idee. Zoals in alle landen liggen ook bij ons zowel wetenschappers als amateurs aan de basis van de verspreiding en ontwikkeling van de fotografie. Het is dan ook aan de universiteiten dat de eerste echt wetenschappelijk-technische studies in de fotochemie te vinden zijn. Van 1864 tot 1874 bestudeert aan de Universiteit Gent Léonce Rommelaere (1839-1887), samen met J.S. De fotograaf aan het werk met S t a s zijn assistent. (18131891) zilverchloride en zilverbromide. Aansluitend op dit onderzoek zal Désiré Van Monckhoven zijn zilverbromide gelatine emulsies prepareren. Van Monckhoven doceert in Gent een cursus fotografie. Hij is ook de eerste die de stichting van de Association Belge de Photographie voorstelt. ABP zal in de tweede helft van de 19e eeuw zowat alle groten uit de Belgische fotografie onder haar leden (ca. 180) tellen en het tijdschrift door ABP uitgegeven is zowel een wetenschappelijke als een artistieke publicatie. Het Tijdschrift van de Association eerste nummer verschijnt in 1874. Belge de Photographie (ABP). Als voorbeeld van wetenschappelijke Vanaf 1874. - 17 -
samenwerking tussen gebruiker en fabrikant kan hier vermeld worden dat Dr. Henri Van Heurck (1838-1909), naast zijn microscopisch onderzoek, in Antwerpen alle mogelijke emulsies en ontwikkelaars voor microfotografie uitgebreid onderzoekt en er ook over publiceert. Direct na de ontdekking door Röntgen van de X-stralen (bekend gemaakt op 28 december 1895), maakt Van Heurck reeds vanaf februari 1896 zijn eerste opnames. In een grondige studie van fotoplaten geschikt voor de X-stralenfotografie werkt hij samen met Van Léaucourt in Kortrijk, die op zijn vraag van 1895 tot 1897 aangepaste radiografische platen op de markt brengt. Al wat zich daarvoor afspeelt blijft kleinschaX-Stralen foto gemaakt door lig. Van een echte fotografische industrie kan Henri Van Heurck op 9 maart 1896, 2 maand na de ontdekking maar gesproken worden na Van Monckhoven (1880). van de Röntgen stralen. Vier bedrijven, gedeeltelijk nog familiebedrijven, bepalen de geschiedenis van de technische evolutie van de fotografie in België: Van Monckhoven, Beernaert, Baekeland en Gevaert. De eerste drie zijn in hoofdzaak platenfabrikanten, Gevaert daarentegen specialiseert zich vanaf het begin in fotopapierproductie. Tussen 1880 en 1900 bestaan er in België 19 fotochemische bedrijven: In Gent: D. Van Monckhoven, L.H. Baekeland & Cie, D. Tackels, E. De Coninck & Cie, V. Gequier & Cie, P. Decancq, The Ed. Beernaert’s Dry Plate Company. In Kortrijk: Palmer-Descamps, S.A. des Plaques Georges Van Léaucourt, Gustave Nijs & Cie., Van Damme. In Brussel: J. Baisieux Frères, S.A. Takeris, A.J. Keymeulen. In Luik: Cézard, Henkart & Laoureux (vertegenwoordiging), Bernard-Klosterhalven. In de provincie Antwerpen: L. Gevaert & Cie., Les Usines Photochimiques S.A. Rico. Na 1910 blijft er nog maar één over: het Gevaert bedrijf. - 18 -
DR. DÉSIRÉ VAN MONCKHOVEN (1834-1882) In het kader van de evolutie van de fotografische industrie in België mag Désiré Van Monckhoven zeker beschouwd worden als een rechtstreekse voorloper van Leo Baekeland en ook nog van Lieven Gevaert. Bij deze drie pioniers zijn leven en werk intens verweven en men kan alleen een goed inzicht krijgen in de evolutie van de foto-industrie als men hun persoon, karakter en werkwijze van nabij kent. Van Monckhoven, wordt geboren in Gent, als zoon van Francisca Theresa Van Monckhove (sic), 18 jaar, zonder beroep. De naam van de vader is niet bekend, geen zeldzaamheid in die tijd. De schrijfwijze van de naam zou nog onder meerdere vormen opduiken in het leven van Van Monckhoven. Schrijfwijze van namen varieerde nog al eens in die tijd. Désiré Van Monckhoven, Hij studeert eerst aan de Nijverheidsschool (soms in zijn universitaire stuook “Institut Quannone” genoemd) en na 1850 aan dententijd, poserend als het Atheneum in Gent. Hij sluit zijn middelbare “Votre serviteur”. studies af als laureaat van de algemene prijskamp over fysica en scheikunde van al de Belgische Athenea. Zijn eerste twee “boeken”, zijn ingebonden manuscripten geschreven toen hij als zestienjarige aan het Atheneum studeerde. “Cahier de Chimie de l’Athénée et de l’Ecole Industrielle de Gand (1850-1851) en Eléments de Physique, comprenant les notions de la pesanteur, l’acoustique, la capilarité, élasticité, étc, le fluide impondérable et la météorologie (1851-1852-1853) zijn extreem verzorgd en zeer fraai geïllustreerd. In het fysica deel beschrijft hij reeds de fotografie, die pas 11 jaar eerder ontdekt is. Begin van het hoofdstuk “Notes de In 1876 schrijft Van Monckhoven in de Photographie” in het manuscript inleiding van zijn “Traité pratique de pho”Eléments de Physique”.
- 19 -
tographie au charbon”, dat hij reeds tijdens de laatste jaren van het Atheneum regelmatig contact had met Charles-Emmanuel D’Hoy, die in Gent een daguerreotypieatelier had. Men mag aannemen dat Van Monckhoven hier de basis en de praktijkervaring van de fotografie heeft geleerd. Later zou er een samenwerking zijn om in 1876 samen de fabricage van pigmentpapier op te starten. Bruikbare collodiumplaten maken heeft hij vermoedelijk ook bij d’Hoy geleerd (beschreven in 1855 in “Traité de photographie au collodion” ). Er zijn geen gegevens beschikbaar die zouden aantonen dat Van Monckhoven na het AtheIllustratie uit “Notes de neum direct voor een loopbaan als fotograaf Photographie” in het zou geopteerd hebben. “Cahier de Chimie” manuscript ”Eléments de er Physique”: Chambre noire, wordt door Van Monckhoven afgesloten op 1 Janvier 1854. Dat zou dus het einde kunnen zijn trépied et pendule. van zijn studies aan het Atheneum. Zijn studies aan de Rijksuniversiteit eindigen in 1862. In dat interval is weinig geweten over Van Monckhoven. Edmond Sacré schrijft in het Bulletin ABP van 1895 dat hij zou gewerkt hebben op een Gentse bank, maar er zijn tijd zou gespendeerd hebben met het fotograferen van het personeel. In 1854 fotografeert hij ook het stadhuis van Gent. Op 25 februari 1858 schrijft Van Monckhoven zich in als student aan de Faculteit Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Gent. Tijdens de academiejaren 1858-59 tot 186162 is hij ingeschreven voor het “Doctorat en sciences naturelles”. Zijn interesse gaat vooral uit naar de cursussen scheikunde. Hij leert August Kékulé kennen die tot 1867 gastprofessor anorganische en organische scheikunde Prof. August Kékulé, verbon- is en wordt ermee bevriend. In 1866 zijn zij beide lid van het comité dat een internationale den aan de Rijksuniversiteit fototentoonstelling in Gent zou organiseren, Gent en grondlegger van het scheikunde onderwijs en die helaas afgelast wordt. Hij combineert zijn onderzoek aldaar. studies met eigen onderzoek in de fotografie - 20 -
en publiceert ook verschillende artikels in de toen belangrijkste tijdschriften, waaronder het Belgische “Bulletin belge de photographie”, het Franse “Bulletin de la Société Française de Photographie”, het Engelse “Journal of the Photographic Society, London” en het Oostenrijkse “Photographische Correspondenz”. De in 1855, 1856 en 1859 gepubliceerde boeken hadden grote oplages (geraamd op 8250) waardoor hij aanzienlijke inkomsten had. Tot in 1876 werden de universitaire diploma’s niet uitgereikt door de rijksuniversiteit zelf. Men behaalde het einddiploma na het slagen in een examen voor een interuniversitaire examencomBulletin de l’ABP. missie (in Brussel). Van Monckhoven behaalde het doctoraat in 1862 “avec satisfaction”, wat niet te verwonderen is als men de vele nevenactiviteiten en zijn beperkte interesse in een aantal cursussen bekijkt. Van Monckhoven publiceert een dertigtal boeken. Het eerste verschijnt in 1855: “Traité de photographie sur collodion”. (107 p.). Een jaar later verschijnt reeds een twee uitgebreidere druk. “… comprenant les procédés sur plaques, sur verre à l’albumine et au collodion, le tirage des positifs… “(400p.). Zoals in zijn atheneumstudententijd is hij nu ook snel mee met de nieuwste technieken: In 1851 werd het collodium procédé gepubliceerd door Scott Archer en pas vanaf 1852 werd het procédé algemeen toegepast. Dit eerste boek is in de typerende heldere stijl eigen aan Van Monckhoven geschreven en maakte het (en ook hemzelf) overal bekend. Het wordt in verschillende talen vertaald. Dit werk evolueert dan in 1863 naar de uitgave van zijn “Traité général de photographie”. Dit encyclopedische werk wordt eveneens in veel talen vertaald en kent acht edities (de laatste postuum in 1889). De verschillende edities zijn geen zuivere herdrukken. Zoals met alle publicaties van Van Monckhoven D. Van Monckhoven -Traité Géné- worden er nieuwe stukken toegevoegd: ral de Photographie Ed. 1889. application aux sciences d’observation - 21 -
(1863), agrandissements photographiques (1865), gélatino-bromure d’argent (1880), enz.) Het wordt het standaardwerk voor al wie zich met fotografie bezighoudt. Het omvat alles wat tot dan toe bekend is: procédés, technieken, chemie, enz. Zelfs de inrichting van een fotostudio met noorderlicht en een doka met een geelfilter voor het daglichtraam worden uitvoerig beschreven. Na de laatste herdruk (7 jaar na het overlijden van Van Monckhoven) geraakt de inhoud achterop (de fotografie evolueert zeer snel) en men gaat zijn kennis Désiré Van Monckhoven uit andere boeken halen. gefotografeerd door de De heldere taal waarin de “Traité” is geschreven studio Nadar. heeft zeker bijgedragen tot de grote bekendheid
Twee illustraties uit de “Traité”: Links de verlichting van de doka met geel licht door een geelfilter voor het raam te plaatsen; rechts de inrichting van een fotostudio met invallend noordelijk licht.
van Van Monckhoven en dat in heel Europa. Getuige hiervan het relaas van de eerste ontmoeting tussen Van Monckhoven en Félix Nadar: Op een dag komt Louis Ghémar (vriend van Nadar die een fotostudio in Brussel heeft) in het atelier van Nadar op de Boulevard des Capucinnes in Parijs. Twee personen vergezellen hem, een Franse scheikundige gevestigd in Berlijn en een jonge man, klein van gestalte en met blond haar. Ghémar stelt de laatste voor als “Van Monckhoven”. “Verwant aan de Traité?”, vraagt Nadar. “Neen, de schrijver”, is het antwoord. Nadar kijkt zeer verbaasd en repliceert ongelovig: “Jij,… heb jij de “Traité de photographie” gemaakt?”. “Ja” is het eenvoudige antwoord van Van Monckhoven. Waarop Nadar: “Je bent een kleine leugenaar,... het is je grootvader geweest”. Het begin van een vaste vriendschap die doorloopt tot aan het overlijden van Van Monckhoven. Rond 1860 start Van Monckhoven met het ontwerpt een vergroter. Hij inspireert - 22 -
zich daarbij op de enige min of meer bruikbare vergroter van de Amerikaan Woodward. Bij deze zonlichtvergroter staat buiten het gebouw (zuidkant) een hellende spiegel die door een helper regelmatig gedraaid wordt zodat het opgevangen zonlicht door de muur in de verZonlichtvergroter van Désiré Van Monckhoven. groter valt. Dit was weinig De schijf met de cirkelvormige opening zit in de nauwkeurig, arbeidsintenbuitenmuur van de donkere kamer. Links daarvan sief, leverde ongelijkmade instelbare spiegel die het zonlicht weerkaatst in tige belichtingen en vooral de vergroter. Rechts de plaats voor de scherpstelonscherpe resultaten. In ling en het belichtingschassis. Het negatief zit in de buurt van de twee donkere vensters. Deze vergroter 1863 neemt Van Monckhoven een patent op een heeft nog geen heliostaat gemonteerd. optisch apparaat voor vergroting door projectie, een vergroter waaraan hij een verbeterde heliostaat van Foucault toevoegt, alles uitvoerig beschreven in de “Traité”. De heliostaat wordt door een uurwerkmechanisme aangedreven waardoor het gereflecteerde zonlicht steeds volgens de as van de vergroter valt, zich steeds aanpast aan de stand van de zon en men dus geen last meer heeft van het verlopen van de zonnestand. De gebruikte optiek werd drastisch verbeterd (dubbele condensor gecorrigeerd voor sferische aberratie, een verbeterd vergrotingsobjectief, nieuwe ophanging van het negatief met egale belichting waardoor veel minder breuken van de glasplaten (warmte zonlicht), stevige mechanische uitvoering, een precisie-instrument dus. De vergroter werd verkocht met condensors van verschillende diameters. De “Dialytische zonlichtvergroter van Van Monckhoven” werd dan ook in vele studio’s in Europa gebruikt. In 1865 kost een groot apparaat met heliostaat voor beroepsfotografen en condensorlens van 50 cm 2000 Goudfranken (9000 Euro). 10 jaar later is dat al opgelopen tot 3100 Goudfranken (13.950 Euro). Zonlicht is een zeer onbetrouwbare lichtbron omwille van de wisselende weersomstandigheden en sterk afhankelijk van de seizoenen (’s winters vergrotingen maken met zonlicht was bijna niet mogelijk). Daarom zoekt men naar een bruikbare kunstlichtbron. “Drummond” licht is bruikbaar (kalkcilinder geplaatst over een gasbrander) Het wordt ook toepast in projectielantaarns. Van Monckhoven beschrijft in 1870 een omvangrijke kunstlichtbron met een - 23 -
brander op basis van een parallellepipedum uit titaanoxide, magnesiumoxide en magnesiumcarbonaat. De benodigde zuurstof voor de brander wordt ter plaatse gemaakt. In de lasbrander gebruikte hij stadsgas of alcohol. Het zuustof reservoir is een rubberen zak met daarop gewichten om de nodige druk te leveren. Wanneer Van Monckhoven een van zijn eerste dialytische vergroters met heliostaat bouwt, zegt hij bij een bezoek aan Nadar: “Jou zend ik er een”. Nadar wil het aanbod afwijzen (hij kende de prijs), maar Van Monckhoven geeft niet op en zendt Nadar, met in plaats van de factuur, een vriendelijk woordje, de vergroter. Bij een latere reis van Van Monckhoven naar Parijs, komt hij bij Nadar en ziet er een grote niet gebruikte gasmotor (2pk!) staan en laat zich ontvallen dat hij zoiets zou willen installeren in zijn bedrijf. Nadar ziet zijn kans schoon en schenkt “Monck” (zo noemde Nadar hem) de gasmotor die gedemonteerd
Woning en annex (laboratorium) van Désiré Van Monckhoven op het hoogtepunt van zijn carrière.
Diezelfde woning in de
wordt en naar Gent verzonden. Van Monckhoven huidige perfecte staat. toonde zich uitermate dankbaar. Krijgsgasthuisstraat 131 in Eind 1866 vertrekt Van Monckhoven uit Gent en Gent. Rechts onderaan de gaat naar Wenen. Waarom is niet heel duidelijk. gevel een gedenkplaat. Van Monckhoven had Hortense Tackels leren kennen en was de verhouding vertroebeld? Nochtans zou ze hem bezocht hebben in Wenen. In Wenen gaat hij een associatie aan met de fotograaf Emil Rabending. (Rabending & Monckhoven). Zij bouwden een portretstudio. Het blijkt geen succes en Van Monckhoven keert in 1870 terug naar Gent. Zijn interesse voor meer wetenschappelijk werk zal daaraan wel niet vreemd geweest zijn. Er komt ook een hereniging met Hortense Tackels die hij in 1871 huwt en hij erkent zijn tweeling dochtertjes Eugénie en Marie-Hortense. - 24 -
In zijn privé laboratorium houdt hij zich o.a. bezig met de scheikundige studie van de gevoeligheid van de fotografische emulsie. Hij is in 1879 ook de ontdekker van een procedé dat toelaat de gelatine emulsie niet te moeten wassen. (Zilvercarbonaat verdeeld in de gelatine wordt door waterstofbromide omgezet in zilverbromide). In datzelfde jaar nog ontdekt hij ook dat toevoeging van ammoniak tijdens de fysische rijping de gevoeligheid van de broomzilver gelatine emulsie drastisch verhoogt en dat daardoor ook de tussentinten beter weergegeven worden. Dit wordt tot vandaag gerekend onder de grootste bijdragen in de evolutie van de fotografische technieken en Van Monckhoven is dan ook één van de grootste fotochemici. Zijn bijdrage is zeker één van de belangrijkste Belgische Fabriek van D. Van Monkhoven, later onder ontdekkingen. de naam Wed. Van Monckhoven-Tackels en nog later de Lanier-Van Monckhoven. Gelegen Op basis van deze ontdekkinEinde Weere Gent. Op het hoogtepunt werkten gen start hij in 1880 in Gent de bereiding van broomzilver er 30 vrouwen om emulsies te bereiden. gelatine emulsies. Snel groeit de omzet naar meer dan 1 miljoen goudfranken. Van Monckhoven produceert op dat moment zelf geen fotoplaten, alleen emulsies. Fotoplaten met de Van Monckhoven emulsie worden gegoten en verdeeld door Beernaert (in Gent) en Palmer Descamps (in Kortrijk). Men verbruikt vermoedelijk per maand 125 kg zilvernitraat, voldoende voor een productie van zowat 15.000 m² fotoplaten. Gedroogde emulsie wordt geëxporteerd naar Frankrijk, Engeland, Spanje en Italië. In 1882 start hij in het kleine fabriekje achter zijn woning de productie van pigmentpapier voor koolstofdrukken. In dat jaar verlaten er reeds 10.000 rollen (76 x 830 cm) de fabriek. Grafmonument familie Van Monckhoven, Westerbegraaf- Na het plotse overlijden van Van Monckhoven in 1882, zet zijn echtgenote Hortense Tackels, plaats, Palinghuizen, Gent. - 25 -
een gewiekste zakenvrouw, de fabricatie van de emulsies voort. Beernaert en Descamps blijven op dat ogenblik nog de platen maken en verdelen, maar er zijn moeilijkheden op komst. In 1886 wordt het contract met Beernaert verbroken. Twee dochters van Van Monckhoven huwen twee broers De Lanier. Jean-Alfred De Lanier (-Van Monckhoven) neemt voor de helft de leiding over van de bromide productie, de andere helft staat onder de controle van Palmer Descamps. Rond 1890 bereikt de fabriek haar hoogtepunt. Er worden zowel fotopapier (Eclair) als negatiefplaten (Plaques du Dr. Désiré Van Monckhoven) op grote schaal gemaakt en verkocht (4,5 miljoen platen per jaar).
Plaques au Chlorure d’Argent du Dr. D. Van Monckoven. Op de verpakkking staat de afbeelding van fabriek in Gent.
In 1893 stelt het bedrijf 5 mannen en 45 vrouwen te werk. De best betaalden zijn de glassnijders. Na het verdwijnen van Fotopapier onder de naam van de bezieler gaat het echter steeds meer Dr. D. Van Monckoven op de bergaf en omstreeks 1907-08 verdwijnt het markt gebracht in 1896. bedrijf Van Monckhoven van de markt. De glorietijd van de glasplaten was voorbij. Dominique Tackels, de broer van Hortense Tackels, na eerst in de leer te zijn geweest bij Van Monckhoven, gaat ook zilverbromide gelatine emulsies verwerken. Hij produceert o.a. “Sienna” fotopapier en ”Iris” platen. Hij maakt ook gelatine-bromide platen speciaal voor X-stralenfotografie. Paul Tackels, na eerste actief te zijn geweest in het familiebedrijf, maakt van 1906 tot 1910 fotopapier (Electra) in Brussel. ED. BEERNAERT’S DRY PLATE COMPANY De drie broers Eduard, August en Theodoor Beernaert worden met hun portretstudio Beernaert Frères voor het eerst vermeld in Gent in 1865. Wanneer Eduard Beernaert interesse krijgt voor de productie van fotoplaten is niet bekend. In - 26 -
1880 sticht hij de eerste Belgische fabriek voor mechanische productie van broomzilver gelatine fotoplaten en fotopapier, de Ed. Beernaert Dry Plate C°. Hij gaat een handelsovereenkomst aan met Van Monckhoven die de emulsie levert. Na het overlijden van Van Monckhoven in 1882 ontstaan er in 1886 moeilijkheden in de samenwerking. De weduwe Van Monckoven beweert dat haar man de emulsieformule aan haar heeft gegeven met de vraag ze geheim te houden. Beernaert beweert dat Van Monckoven de formule had bekendgemaakt waardoor ze vrij te gebruiken is. Een hele reeks processen eindigen in het voordeel van Beernaert, die de productie onder eigen naam verder zet. In 1890 wordt aan de Groendreef in Gent een nieuwe zeer grote fabriek gebouwd. In dat jaar wordt het bedrijf een naamloze vennootschap. Zaakvoerders zijn Emile De Coninck (eigenaar van het terrein waarop de fabriek gebouwd wordt) en A.V. Christiani. De fabriek heeft een oppervlakte van 10.126 m² en kan gemakkelijk 5000 dozijn platen en 10.000 m papier per dag produceren. De fotoplaten worden Ed. Beernaert Dry Plate C° fabriek in meer dan 100 verschillende forGent, Groendreef, 1895. maten gemaakt, het fotopapier in 7 verschillende soorten. De emulsies worden onder zeer goed gecontroleerde voorwaarden bereid in vijf laboratoria. In 1896 werken er een honderdtal arbeiders en stafleden. Bijna alles gebeurt machinaal. Er wordt reeds aan zilverherwinning gedaan. De lonen zijn voor een deel vast en voor een deel gekoppeld aan de persoonlijke inzet. De Ed. Beernaert’s Dry Plate C° is in die tijd het modernst uitgerust bedrijf in België. Vanaf 1897 zijn er moeilijkheden tussen de bestuurders. Emile De Coninck neemt ontslag en neemt de firma V. Guequier & Cie (opvolger van Baekeland) over. Na onteigening van de fabrieksgronden in 1902 sukkelt de Ed. Beernaert’s Dry Plate C° nog enkele jaren voort maar zal een concordaat moeten aanvragen om een faillissement te voorkomen. In 1923 verdwijnt het. - 27 -
DCB-Bulletin Vol.22 nr.4 herfst 2011
Inhoudsopgave Editoriaal .…………….............................................................. 1 Diadigidag 2011, uitnodiging .................................................... 2 Neutral Density Filters, Maurice Dorikens ................................ 3 Straffe kost, gespot in de krant ................................................. 7 Rycote voor diaporamisten, Maurice Dorikens .......................... 8 Gids voor de nieuwe functies in PTE 7.0, Nederlandse vertaling: Cor Van der Kinderen ............................. 11 100 jaar fotografie in België, Maurice Dorikens ........................ 16 Inhoudsopgave ….…...………………….................................. 28
- 28 -
