Echografie van de prostaat en prostaatbiopsie Inleiding In overleg met uw uroloog heeft u een echografie van de prostaat of een prostaatbiopsie afgesproken. Deze folder geeft u informatie hierover. De folder bevat algemene informatie. De uroloog laat u weten als voor u andere informatie geldt. Heeft u na het lezen van de folder nog vragen, dan kunt u deze voorafgaand aan het onderzoek stellen aan de uroloog. Wat is een prostaat? De prostaat of voorstanderklier is een klier, ter grootte van een kastanje, die rond de plasbuis ligt. De klier ligt daar waar de blaas overgaat in de plasbuis, en dient voor de productie van een deel van de zaadvloeistof. Na het veertigste levensjaar kan de prostaat gaan groeien, vermoedelijk als gevolg van hormonale veranderingen. Hierdoor kan de plasbuis worden dichtgedrukt, waardoor het plassen bemoeilijkt wordt. Wat is een echografie? Dit onderzoek wordt verricht om mogelijke afwijkingen op te sporen of uit te sluiten. U meldt zich op de afgesproken datum en tijd bij de balie van de polikliniek Urologie. Het onderzoek duurt ongeveer 5-10 minuten. De verpleegkundige brengt u naar een kleedkamer, waar u uw onderkleding kunt uittrekken. Hierna gaat u op de onderzoektafel liggen met uw benen in beensteunen. De uroloog brengt met behulp van een ruime hoeveelheid glijmiddel via de anus een kunststof staafje in (de echoprobe). Het inbrengen via de anus kan ongemakkelijk aanvoelen, maar is zelden pijnlijk. Tijdens het inbrengen vraagt de arts u om zo goed als mogelijk te ontspannen.
De echoprobe in de anus achter de prostaat
Op het staafje zijn geluidkristallen aanwezig die via ultrageluidsgolven de prostaat en de omgeving van de prostaat op een monitor in beeld brengen. Deze ultrageluidsgolven zijn onhoorbaar voor de mens. De uroloog bekijkt de structuur en de omgeving van de prostaat op het beeldscherm. Het is mogelijk de grootte van de prostaat nauwkeurig te meten en de inwendige vorm te bekijken. Eventuele afwijkingen zijn soms zichtbaar. Aan een echografisch onderzoek zijn geen risico’s verbonden. Voor het maken van een echografie zijn geen voorbereidingen nodig. Wanneer een prostaatbiopsie? Bij sommige mannen ontwikkelt zich op latere leeftijd een kwaadaardigheid in de prostaat. Op basis van de zogenaamde PSA-waarde of de bevindingen bij het rectaal toucher kan de uroloog besluiten een biopsie van de prostaat te nemen. PSA-waarde PSA is een eiwit dat bij iedereen in het bloed voorkomt. Bij grote prostaten, bij ontstekingen en bij kanker van de prostaat, is dit PSA-gehalte verhoogd. De PSA-waarde wordt bepaald door middel van bloedafname.
Rectaal toucher De arts voelt met de wijsvinger via de anus naar de prostaat. De arts beoordeelt of de prostaat onregelmatig aanvoelt en/of niet symmetrisch is. Wat is een prostaatbiopsie? Bij dit onderzoek neemt de uroloog weefsel weg uit de prostaat en laat dit weefsel nader onderzoeken in het pathologisch anatomisch laboratorium. Op de dag van het onderzoek meldt u zich op de afgesproken tijd bij de balie van de polikliniek Urologie. Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten. De verpleegkundige brengt u naar een kleedkamer, waar u uw onderkleding kunt uittrekken. Hierna gaat u op de onderzoektafel liggen met uw benen in beensteunen. Over de echoprobe wordt via de endeldarm een naald in de prostaat gebracht. Dit voelt ongemakkelijk, maar is zelden pijnlijk omdat zowel de binnenkant van de prostaat als de endeldarm vrijwel gevoelloos zijn. Met de naald neemt de uroloog biopten (kleine stukjes weefsel). Het prikken van de naald in de prostaat gaat snel en voelt aan als een soort schokjes. Voorbereiding op een prostaatbiopsie Bij een prostaatbiopsie is het nodig tijdig én tijdelijk te stoppen met de inname van sommige bloedverdunnende middelen (Plavix, Reopo (abciximab), Persantin, Asasatin, dipyridamol, sintrom of marcoumar). Acetylsalicylzuur, aspirine en carbasalaat calcium mogen wel gebruikt worden. Twee uur voor de prostaatbiopsie dient een antibioticum te worden ingenomen. Meestal krijgt u 750 mg Ciproxin mee van de arts. Het kan ook zijn dat u een recept met een antibioticum voorgeschreven krijgt. Bij hartklepafwijkingen en/of hartklepprothesen en bij sommige andere prothesen moeten extra antibiotica gebruikt worden. U krijgt hiervoor dan een recept. De uitslag Het pathologisch anatomisch laboratorium stuurt na ongeveer 8 werkdagen de uitslag van het onderzoek naar uw behandelend uroloog. Voor de uitslag van dit onderzoek maakt u via de secretaresse een nieuwe afspraak bij de uroloog.
Complicaties bij prostaatbiopten Het is mogelijk dat u tot enkele dagen na dit onderzoek nog wat bloed in de urine, ontlasting of in de zaadlozing ziet. Het advies is dan om extra te drinken. Duurt het bloedverlies langer dan een week of krijgt u koorts boven de 38,5 graden, dan moet u contact opnemen met uw behandelend uroloog. Soms kan een grotere bloeding ontstaan. Indien uw plas of ontlasting helemaal bloederig is en stolsels bevat, adviseren wij u om contact op te nemen met de polikliniek. Na kantooruren kunt u eventueel contact opnemen met de Spoedeisende Hulp. Blijf vooral goed drinken. Meestal houdt het bloeden vanzelf op. Door veel te drinken, spoelt u het bloed uit de blaas. Bij twijfel dient u altijd contact op te nemen met de polikliniek Urologie. Ondanks het antibioticum en het goede drinken kunt u toch een blaas- of prostaatontsteking krijgen. U merkt dit omdat u vaak moet plassen en omdat het plassen pijnlijk wordt. Neemt u ook dan contact op met de polikliniek Urologie. U krijgt een antibioticumkuur voorgeschreven. In uitzonderingsgevallen kunnen er bacteriën in het bloed komen. U merkt dit doordat u een koude rilling krijgt. Bij een temperatuur - rectaal (via de anus) gemeten - boven de 38,5 graden, moet u direct contact opnemen met het ziekenhuis. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering? Als u door ziekte of om een andere reden verhinderd bent om uw afspraak na te komen, neemt u dan zo snel mogelijk contact op met de polikliniek Urologie. In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden. Telefoonnummers Polikliniek Urologie Telefoon: (070) 210 6482 Spoedeisende Hulp, alleen in spoedgevallen Telefoon: (070) 210 2060
Afspraak
Dhr. ...................................................................... wordt verwacht op .............................................dag Datum: ........................................ 20..................... Tijd: .................................................................uur U meldt zich aan de balie van de Polikliniek Urologie: op locatie Leyweg volgt u route 49 op locatie Sportlaan volgt u route 27 Indien u niet op de afgesproken datum en tijd aanwezig kunt zijn, geeft u dit dan tijdig door aan de afdeling. Telefoonnummer Polikliniek Urologie: (070) 210 6482 Telefoonnummer Spoedeisende Hulp: Locatie Leyweg: (070) 210 2060
HagaZiekenhuis Locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag www.hagaziekenhuis.nl H11.067-03
