3-12-2013
EACD recommendations NL vertaling en aanpassing H. Reinders namens DCD Stuurgroep
EACD recommendations DCD • • • • • •
Internationaal: Juli 2011 Vertaling: zomer 2012 Bespreken in werkgroepen najaar 2012 Stuurgroep voorstel: maart 2013 Reactie centra en 1ste lijn: voorjaar 2013 Definitief voorstel stuurgroep: nov 2013
DCD beleidsconferentie, Arnhem, 29 november 2013
EACD recommendations DCD • DANK voor commentaar • • • •
Dicht bij EACD tekst Aangepast aan NL situatie DSM 5 toegevoegd Huiswerk geformuleerd
EACD recommendations DCD • NL versie: vertaling van korte versie • Bestudeer long version! • • • •
Website EACD Blank et al, DMCN, 2012 Smits-Engelsman et al, DMCN, 2013 Wilson et al, DMCN, 2013
EACD recommendations DCD • Gebaseerd op wetenschappelijke literatuur tot december 2010 • Internationale consensus • Procedure staat achter in document
What’s new? • DSM 5 • Recommendation over jonge kinderen • Betere aandacht voor co-morbiditeit
1
3-12-2013
DSM 5 • EACD recommendations nam voorschot op DSM 5 • Juli 2013 definitieve tekst DSM 5 • April 2014 NL vertaling verwacht
DSM 5 • ‘classificatiecriteria’ en niet diagnostische criteria • Want DSM-5 is een classificatieboek en het stellen van een psychiatrische diagnose houdt veel meer in.
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium A. Het verwerven en uitvoeren van gecoördineerde motorische vaardigheden verloopt aanzienlijk onder het niveau dat verwacht mag worden gezien de kalenderleeftijd van de betrokkene en de mogelijkheden om de vaardigheden te leren en te gebruiken. De moeilijkheden komen tot uiting in onhandigheid (zoals dingen laten vallen of ergens tegenaan botsen), en een trage en onnauwkeurige uitvoering van motorische vaardigheden (zoals iets vangen, gebruik van een schaar of bestek, schrijven, fietsen of sporten). (DSM 5 concept vertaling)
DSM 5 • Alle ICD 10 tekst verwijderd uit recommendations. • 315.5 moet zijn 315.4 (typefout) • Woord ‘kind’ vervangen door ‘betrokkene’ • Geen 3, maar toch 4 criteria
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium A. “De uitvoering van dagelijkse bezigheden, waarvoor coördinatie van de motoriek vereist is, ligt aanzienlijk onder het te verwachten niveau dat hoort bij de leeftijd en de gemeten intelligentie van betrokkene. Dit kan tot uiting komen door duidelijke vertragingen in het bereiken van de mijlpalen van de motorische ontwikkeling (bijvoorbeeld lopen, kruipen, zitten), dingen te laten vallen, onhandigheid, slechte sportprestaties of een slecht handschrift.” (DSM-IV-TR, 2007 p. 85-86)
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium B. “De stoornis van criterium A interfereert in significante mate met de schoolresultaten of de dagelijkse bezigheden.” (DSM-IV-TR, 2007 p. 86).
2
3-12-2013
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium B: De deficiëntie in motorische vaardigheid van criterium A vormt een significante en persisterende belemmering bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) passend bij de kalenderleeftijd (zoals zelfverzorging en voorziening in levensonderhoud), en hebben invloed op de schoolprestaties, voorbereidende beroepsactiviteiten, beroepsactiviteiten, vrijetijdsbesteding en spel. (DSM 5 concept vertaling)
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium C. “De stoornis is niet het gevolg van een somatische aandoening (bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson, hemiplegie of spierdystrofie) en voldoet niet aan de criteria van een pervasieve ontwikkelingsstoornis.” (DSM-IV-TR, 2007 p. 86).
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium D. “Indien er sprake is van zwakzinnigheid, dan zijn de motorische problemen ernstiger dan die welke hierbij gewoonlijk horen.” (DSM-IV-TR, 2007 p. 86).
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium B: De deficiëntie in motorische vaardigheid van criterium A vormt een significante en persisterende belemmering bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) passend bij de kalenderleeftijd (zoals zelfverzorging en voorziening in levensonderhoud), en hebben invloed op de schoolprestaties, voorbereidende beroepsactiviteiten, beroepsactiviteiten, vrijetijdsbesteding en spel. (DSM 5 concept vertaling)
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium C: De symptomen beginnen in de vroege ontwikkelingsperiode. (DSM 5 concept vertaling)
DSM IV-TR versus DSM 5 •
Criterium D: De deficiënties in de motorische vaardigheden worden niet beter verklaard door een verstandelijke beperking (verstandelijkeontwikkelingsstoornis) of visusstoornis, en kunnen niet worden toegeschreven aan een neurologische aandoening die invloed heeft op beweging (zoals cerebrale parese, spierdystrofie, een degeneratieve stoornis). (DSM 5 concept vertaling)
3
3-12-2013
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013 •
Criterium A: De totaalscore op de Movement ABC-2 ligt op of beneden de standaardscore 7 of de score op één van de drie clusters van de Movement ABC-2 ligt op of beneden de standaardscore 5.
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013 •
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013 •
•
Criterium B: Uit de hulpvraag moet blijken dat de aandoening de schoolse prestaties of de algemene dagelijkse activiteiten zichtbaar beïnvloedt. Dit is ter beoordeling aan de revalidatiearts. Met alleen de aanmelding bij een revalidatiecentrum is nog niet voldaan aan dit criterium. De motorische vragenlijsten: CVO en GMO worden standaard gebruikt voor aanvullende informatie mbt functionele problemen thuis en op school.
Criterium A: De totaalscore op de Movement ABC-2 ligt op of beneden standaardscore 7 (16de percentiel) of de score op één van de drie componenten van de Movement ABC-2 ligt op of beneden standaardscore 5 (5de percentiel).
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013 •
Criterium B: Uit de hulpvraag moet blijken dat de aandoening de schoolse prestaties of de algemene dagelijkse activiteiten voortdurend en in belangrijke mate beïnvloedt. Dit is ter beoordeling aan de medisch specialist of profielarts die hiertoe geschoold en competent is (kinderrevalidatiearts, kinderarts, jeugdarts, kinderneuroloog, kinderpsychiater). Met alleen de aanmelding bij een interprofessioneel team is nog niet voldaan aan dit criterium. …
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
Criterium B: Vervolg De motorische vragenlijsten: Coördinatie Vragenlijst voor Ouders (CVO, is NL vertaling van DCD-Q) en Groninger Motoriek Observatieschaal (GMO) worden standaard gebruikt voor aanvullende informatie over functionele problemen thuis en op school.
• Criterium C: De aandoening is niet het gevolg van een medische conditie volgens de resultaten van een medischneurologisch onderzoek. Diagnose kan alleen gesteld worden door arts (uitsluiten neurologische problematiek) (kinderevalidatie arts, kinderarts, kinderneuroloog, jeugdarts). Voorafgaand aan diagnose moet onderzoek plaatsvinden naar: Algemene lichamelijk conditie (motoriek, neurologie, visus), Taal/spraak, Intelligentie (alleen indien twijfel over IQ, IQ test afnemen), Gedrag (CBCL/TRF), Sociale omstandigheden. DCD kan samengaan met PDD-NOS.
4
3-12-2013
•
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
Criterium C: Het criterium “De symptomen beginnen zich tijdens de vroege ontwikkeling te manifesteren” is (nog) niet geoperationaliseerd.
• Criterium D: De diagnose kan niet gesteld worden als het IQ op of beneden de 70 valt op een individueel afgenomen, gestandaardiseerde intelligentietest. Verondersteld mag worden dat het IQ boven de 70 valt, wanneer een kind in het regulier onderwijs zit en niet gedoubleerd heeft en er geen andere twijfel bestaat over het intelligentie niveau.
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
Operationalisatie criteria 2011 versus 2013
• Criterium D: De aandoening is niet het gevolg van een medische conditie volgens de resultaten van een medischneurologisch onderzoek. Diagnose kan alleen gesteld worden door een medisch specialist of profielarts die hiertoe geschoold en competent is (kinderrevalidatiearts, kinderarts, jeugdarts, kinderneuroloog, kinderpsychiater). Voorafgaand aan de diagnose moet onderzoek plaatsvinden naar: algemene lichamelijk conditie (motoriek, neurologie, visus), communicatieve vaardigheden, IQ (alleen indien twijfel over IQ, IQ test afnemen), gedrag (CBCL/TRF), sociale omstandigheden. …
• Criterium D: Vervolg De diagnose kan niet gesteld worden als het IQ op of beneden de 70 valt op een individueel afgenomen, gestandaardiseerde intelligentietest. Verondersteld mag worden dat het IQ boven de 70 valt, wanneer een kind in het regulier onderwijs zit en niet gedoubleerd heeft en er geen andere twijfel bestaat over het intelligentie niveau (bijvoorbeeld via leerlingvolgsysteem).
A8 en A17: jonge kinderen
A8 en A17: onderbouwing
A8: Bij kinderen < 5 jr kan DCD gesteld worden als bij beide 2 meetmomenten (met tussenpoos van 3 maanden) aan alle criteria van DCD is voldaan
• Laatbloeiers • Cooperatie en motivatie bij jonge kinderen kan zorgen voor minder betrouwbare testresultaten • Jonge kinderen variabel in leren ADL vaardigheden oiv bijv. context, dus criterium b moeilijk te bepalen. • Info mbt interventie bij jonge kinderen ontbreekt
A17: bij kinderen < 5 jr: hanteer drempelwaarde van <= P5
5
3-12-2013
A8 en A17: onderbouwing • P5 hanteren bij jonge kinderen omdat Pless (2002) vond dat meeste kinderen met score < P5 2 jaar later dat nog steeds hadden.
Comorbiditeit • 50% van de kinderen comorbiditeit • Van groot belang om hier bij intake onderzoek naar te doen. • Niet pas op indicatie als je als therapeut er tegen aan loopt dat mogelijk nog iets anders naast de motoriek een probleem kan zijn.
Comorbiditeit • Medicatie bij ADHD: zie CBO richtlijn ADHD
Schrijfproblemen
Behandeling: taakgericht • Inhoud van de behandeling
• Evidence Statement schrijfmotoriek • Motorische leerstrategieën
6
3-12-2013
Huiswerk • Wetenschappelijk onderzoek: Marina Schoemaker • Voor in de werkgroepen: Ruud Wong Chung
Toesturen • Definitieve tekst vertaling en aanpassing EACD recommendations • Document met alle reacties uit de revalidatie teams en eerstelijn + reactie van stuurgroep daarop • Verslag van deze dag
Vragen
7
