De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
DCD Developmental Coordination Disorder kinderen met een coordinatie-ontwikkelingsstoornis
Renske Mooibroek 3 juni 2015
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Kenmerken DCD : waar denk je aan?
2
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Opdrachten deel 1: doe 2 opdrachten 1.Schrijf je naam op een blok wat je tegen je buik houdt (niet kijken) met je niet-schrijfhand in tegengestelde richting, intussen tafelsommen beantwoorden 2.Lopen met een tot het randje gevuld glas water (parcours afleggen, gaan zitten op hurken en weer opstaan, moeilijker te maken door een krant onder een arm te klemmen) 3. Natekenen van een voorbeeld, kijkend in de spiegel 4. Schrijven met een uitschietend potlood (elastiekje aan het potlood waar een ander persoon aan trekt) 5. Knippen met z’n tweeën (één persoon bedient de schaar, de andere pakt het papier vast) •
•
•
3
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Criteria DCD 2000 Dagelijkse activiteiten worden slechter verricht dan men op grond van leeftijd en intelligentie zou verwachten (Movement-ABC 2) •
•
Aantoonbare gevolgen voor dagelijkse en schoolse activiteiten bv schrijven, aankleden (DCDQ en GMO) •
Problemen zijn niet toe te schrijven aan een algemeen medische aandoening (lichamelijk onderzoek) •
•
IQ > 70
4
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Aanvullend onderzoek
•
BHK: Beoordeling Handschrift Kinderen
(te groot schrift,
botsende letters, geen onderscheid romp-en lus, schommelend regelverloop, wisselende hellingshoek)
•
•
•
Beery VMI: Visueel-motorische Integratie KOEK: Korte Observatie Ergotherapie Kleuters M-ABC II: Movement ABC
5
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Filmpje Leren omgaan met DCD
6
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Uitleg van kinderen zelf “Niemand ziet het aan je en ze verwachten dat je het net zo goed kunt als anderen •
Ik heb moeite met denkbewegingen als ik mijn aandacht erbij moet houden •
•
•
•
•
Soms is het net of mijn handen ruzie hebben met elkaar Ik struikel vaak over de voetbal Ik kan heel goed verhalen vertellen Ik heb een typediploma en heb een aparte schaar “
7
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Wat valt op? •
•
•
Motorische leren is trager Kwaliteit van bewegen Volharden in inadequate strategieën
Onvoldoende transfer (vooruitgang Y op basis van oefenen X) •
•
Lager motorisch zelfvertrouwen
8
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Kenmerken motoriek •
•
•
•
Doseren van kracht Vloeiendheid van bewegen Start-stopproblemen Moeite met evenwicht (statisch, dynamisch)
Tijdsdruk: werktempo lager, toename van uitvoeringsproblemen •
•
Handschrift: slecht leesbaar, traag
9
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Adviezen motoriek Gesteund bewegen, zware voorwerpen, kleine bewegingen
•
Extra ondersteuning bij zitten (speciaal meubilair, zitkussens)
•
•
Weerstand bij schrijven: onderlegger
•
Aangepaste liniatuur
•
Verzwaard schrijfmateriaal (sensorische input)
•
10
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Verbonden schrift
•
Regenboogletters maken
•
Beperk het gummen(gumpotlood)
•
Kies één item waar je aan werkt bij oefenen schrijven(korte periode,
•
intensief) Liniaal met handvat
•
Antislipmatje (fixeren)
•
Kijk naar oplossingsstrategie die kind zelf bedenkt!
•
11
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Adviezen gymles Warming up van het lichaam: warm kloppen en hardlopen op de plaats, stevig stampen •
Verzwaringen om enkels ( stevige sportschoenen i.p.v. blote voeten) •
Steunvlak verbreden dus bv lopen over twee balken naast elkaar •
•
•
•
Rollen is makkelijker dan gooien (begrenzing) Leerling zelf alternatieven laten bedenken Respecteer grenzen van het kind!
12
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Opdrachten deel 2: doe de overige 3 opdrachten
13
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Kenmerken leren Trage verwerking van visuele informatie
•
Zwak kortetermijngeheugen
•
Zwakheid bij ordenen
•
Plannen en organiseren van denken en doen (doet 66% van het werk tov andere kinderen)
•
Moeite met concentratie
•
14
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Adviezen leeromgeving Frontaal naar het bord
•
Niet teveel informatie op en om het bord
•
Liefst vooraan
•
Opgeruimde klas en werkplek
•
Vrije momenten: afspraken
•
Dagschema, planning, agenda
•
Beperk keuzes
•
15
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Vervolg adviezen •
•
•
Gebruik laptop (typecursus) Rekenen: schrift met grotere hokjes Dictee: invulbladen of belangrijkste woorden
Niet overschrijven van bord, maar aantekeningen juf of klasgenoot gebruiken (of fotokopie, foto maken met mobieltje) •
•
•
Evt aangepaste liniaal, geodriehoek
Toetsen evt mondeling
16
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Adviezen planning/taakaanpak Nieuwe vaardigheden voordoen en herhalen
•
Gebruik van methode Meichenbaum ( Goal- plan –do – check )
•
Laten kijken naar handeling
•
Visuele ondersteuning geven: picto’s of zelfgemaakte foto’s
•
Verbale ondersteuning van stappen (zelf)
•
17
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Remco, 10,5 jaar
Adviezen: 1-blikagenda •
•
•
•
•
Kid’s skills Mindmap Laptop Ondersteunend meubilair
Ergotherapie en Fysiotherapie
18
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Observatie: werken aan weektaak •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Van 33 minuten 13 minuten aan het werk Valt uit op: Continueren: opeenvolging van stappen Informeren: herhaaldelijk om informatie vragen Lokaliseren: vaardigheid in vinden Adviezen: Kleinere stappen opdelen/ korte instructie Naast iemand die het voordoet (spiegelneuronen) Extra kastjes/ mappen met kleur VO: kaftpapier aanpassen in kleur per vak. A-4 bakjes in div. kleuren voor ordening werkbladen per vak 19
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Oplossingsgerichte therapie •
•
•
•
•
•
•
Wat heeft gewerkt en hoe kun je dat inzetten? Van klacht naar kracht: op succes gericht ! Vaardigheden trainen die kind zelf wil leren
(foto interview)
Bewust nadenken over eigen gedachtegang bij oplossen Analyseren van motorische taak en opdelen in delen Door vragen stellen zelf oplossingen laten bedenken
Verbale zelfinstructie (goal-plan-do-check)
20
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Handige websites
www.deschrijfvriend.nl
•
www.recmiddenbrabant.nl
•
www.schrijfmethoden.nl
www.handschrift.eigenstart.nl
www.lafueliki.de
www.balansdigitaal.nl/stoornissen/dcd/
www.grootklimmendaal.nl/revalideren_kinderen_en_jongeren/aandoeningen/dcd.aspx
21
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Voor vragen en adviezen
•
•
•
•
[email protected] [email protected] [email protected] bewegingsagoog
[email protected]
22
DCD Developmental Coordination Disorder
De Onderwijsspecialisten | Dienstverlening
Dank voor de aandacht!
