Evaluatierapport Zorgboerderij Jodi-Sintepier 12 & 13 februari 2009 Stichting Perspectief, maart 2009
Algemene gegevens Datum evaluatie
:
12 en 13 februari 2009
Leden evaluatieteam1
:
Sander Hermes (G) Jan Verhoeven (PP) Diny Wolterink (F, PP, TL)
Naam van de dienstverlening Soort dienstverlening Postadres Telefoonnummer E-mail adres
: : : : :
Zorgboerderij Jodi-Sintepier Zorgboerderij Mosseldijk 15, 4514 SH Nieuwvliet 0117 371730
[email protected]
Naam zorgboeren Adres Postcode + woonplaats
: : :
Joop en Diane le Grand Mosseldijk 15 4514 SH Nieuwvliet
GSM nummer
:
E-mail adres
:
06 180 21 100 (Diane) 06 442 75 068 (Joop)
[email protected]
Personeelsstructuur
:
3 mensen fulltime (de zorgboeren + 1 medewerker) 1 vrijwilliger, 3 dagen per week 1 stagiaire, 2 dagen per week
Aantal mensen dat gebruikmaakt van de dienstverlening
:
22 kinderen namelijk 17 jongens 5 meisjes leeftijden variërend van 4 tot 22 jaar
1
Verklaring van de afkortingen: (TL) teamleider, (PP) personeel Perspectief, (F) familie, (G) gebruiker van dienstverlening (N) netwerk
2
Inleiding Dit rapport is het resultaat van de evaluatie door Stichting Perspectief van Zorgboerderij JodiSintepier in Nieuwvliet. Deze evaluatie vond plaats op 12 en 13 februari 2009. In de evaluaties gaat Perspectief na in hoeverre de ondersteuning aansluit op de behoeftes en wensen van mensen met een beperking en hoe dienstverlenende organisaties hier inhoud aan geven. Basis van de evaluaties zijn vier standaarden, beschreven vanuit kwaliteit van leven. De standaarden zijn: zeggenschap, inclusie, respect & veiligheid en persoonlijke ondersteuning. De standaarden komen overeen met de uitgangspunten die ook terug te vinden zijn in de visie en het beleid van Zorgboerderij Jodi-Sintepier. In de bijlage staat een korte omschrijving van de uitgangspunten van Perspectief. Op Internet staat meer informatie: www.perspectief.org. Een deel van het evaluatieteam heeft op 7 februari 2009 een bezoek gebracht aan de zorgboerderij. Na een eerste kennismaking met de zorgboeren volgde er een rondleiding over het terrein en een ontmoeting met verschillende deelnemers. Daarna heeft het evaluatieteam informatie gegeven over de uitgangspunten van Perspectief en de manier waarop de evaluatieteams evalueren. Voorafgaand aan deze ontmoeting is aan alle betrokkenen informatie toegestuurd. Deze dag waren een aantal mensen die werken op de zorgboerderij, een ouder, een medewerker en de zorgboeren aanwezig. Aan de aanwezigen is gevraagd of er onderwerpen zijn waaraan het evaluatieteam specifieke aandacht moet geven. Naar voren kwam dat men erg benieuwd is om te horen hoe het toegaat op de boerderij en of er ‘blinde vlekken’ zijn. Dit wil men graag horen omdat de kwaliteit van de dienstverlening op de boerderij hoog in het vaandel staat. Op 12 en 13 februari 2009 heeft het evaluatieteam contact gehad en gesproken met vier mensen die werken op de boerderij, tien familieleden, een stagebegeleider, iemand van een adviesbureau, een fysiotherapeut en tevens bestuurslid van de stichting vrienden van JodiSintepier, de boekhouder die ook lid van de stichting is, een vrijwilliger, een stagiaire, een medewerker en het echtpaar zorgboeren. Het rapport2 begint met een omschrijving van de dienstverlening, de doelstelling van de zorgboerderij en een algemeen beeld. Daarna geven wij per standaard onze bevindingen weer met daarbij kansen voor ontwikkeling. Het geheel is gericht op veranderingen die kunnen bijdragen aan verbetering van de kwaliteit van leven van de mensen die van de dienstverlening gebruikmaken.
2
Om het rapport leesbaar te houden is er voor gekozen om de mannelijke verwijzingsvorm, bijvoorbeeld medewerker, te gebruiken. Hiermee worden zowel mannen als vrouwen bedoeld.
3
Wij willen alle mensen die wij hebben gesproken heel hartelijk danken voor hun medewerking en openheid tijdens de gesprekken en de gastvrijheid waarmee wij werden ontvangen.
Omschrijving van de dienstverlening Jodi-Sintepier is een zorgboerderij in Nieuwvliet, Zeeuws-Vlaanderen. De zorgboerderij is ongeveer negen jaar geleden gestart. Niet vanuit een agrarische achtergrond, maar gebaseerd op een brede pedagogische ervaring van de ondernemers. Het doel is verantwoorde zorg en ondersteuning te bieden aan kinderen en jongeren. Doordeweeks zijn per dagdeel gemiddeld drie tot vier kinderen aanwezig, op de zaterdagen vijf tot zeven. Op de boerderij zijn zowel grote als kleine dieren. Ook is er de mogelijkheid om kennis te maken met planten, bloemen, groente en fruit. Er is een werkplaats, een creatieve ruimte en een computerlokaal. Dit betekent dat de kinderen en jongeren die komen op de zorgboerderij op heel veel verschillende terreinen ervaring kunnen opdoen, vaardigheden kunnen leren, een hobby kunnen ontwikkelen. Uitgangspunt is dat wat iemand kan en zijn (ontwikkelings)vraag.
Doelstelling van de zorgboerderij De basishouding van de mensen van Jodi-Sintepier is: ieder kind, iedere jongere heeft potentie, mogelijkheden. Dit komt tot uitdrukking in de manier van werken en omgaan met elkaar. De beginperiode is altijd een periode van kennismaken, elkaar over en weer leren kennen. Daarna wordt gekeken, samen met het kind en zijn ouders, wat zijn de wensen en wat zijn op dit moment vaardigheden die van belang zijn om te leren. Er zijn drie hoofdlijnen: Mogelijkheid van dagopvang in diverse vormen. Traject van leren, ontwikkelen van vaardigheden op verschillende terreinen. Stageplek, met wellicht doorgroeien naar de (aangepaste) arbeidsmarkt. Bij dit alles staat ontmoeting en omgang met elkaar en het verder ontwikkelen van sociale vaardigheden centraal.
Algemeen beeld Na twee dagen gesprekken voeren, rondkijken, mee-eten en sfeer proeven kunnen we zeggen dat Jodi-Sintepier een plek is waar mensen graag komen. Een plek waar je als kind je veilig voelt, waar je als ouder je kind met een gerust hart aan toevertrouwt. Een plek ook waar je als jongere graag komt omdat je er gewoon mag zijn wie je bent, waar je tegelijk nieuwe dingen leert en waar je andere jongeren ontmoet met wie je op een fijne manier kunt samenwerken. 4
Waar je ook vriendschappen kan ontwikkelen, samen plezier kunt maken en plannen maakt om samen uit te gaan. Jodi-Sintepier is ook een plek waar je als stagiaire graag stage loopt of als medewerker een goede werkplek vindt. Kortom een plek waar je al snel ‘thuis’ bent. Uit de contacten met de kinderen en jongeren kwam naar voren dat de zorgboerderij JodiSintepier voor hen voelt als een veilige, warme en vertrouwde plek. Kinderen genieten onder andere van (het verzorgen van) de lammetjes en het eten geven van de konijnen en de kippen samen met Ilona. Of mooie dingen knutselen, uitjes maken of zingen en dansen met Diane. Voor de jongeren geldt dat er buiten veel te doen is. Snoeien, hout klieven, dieren verzorgen, maaien, voer op voorraad houden, en klussen in de schuur en dergelijke. Zij vertelden ons: “wij kunnen hier gewoon onszelf zijn, dat is goed. En als je graag iets wilt leren kijkt Joop mee om samen een plan te maken hoe we dat gaan aanpakken”. Voor ieder persoonlijk wordt er zoveel mogelijk gezocht naar een aansluiting op zijn (leer)vraag. Uit de gesprekken met ouders kwam naar voren dat men erg blij is met de zorgboerderij. Dat was zichtbaar in het enthousiasme waarmee de verhalen verteld werden. En was te horen in de woorden die gebruikt werden. Bijvoorbeeld: Het is een veilige plek voor ons kind Joop en Diane werken vanuit hun hart, met passie Het beste wordt hier in ons kind naar boven gehaald We zijn hier altijd welkom Een belangrijk punt om je veilig te weten is dat je gekend bent, gekend wordt. Dat is ook wat we terug hoorden in de gesprekken. Ouders vertelden dat aan het begin van de periode JodiSintepier eerst ruim tijd is genomen om elkaar te leren kennen. Kinderen komen op de zorgboerderij, hoeven nog niets, alleen maar te zijn. Er is zo ruimte over en weer voor de kinderen en de mensen van de zorgboerderij om elkaar te leren kennen en de ‘juiste taal’ te leren om met elkaar aan de slag te kunnen. Contacten met ouders zijn hierbij ook belangrijk. De dagelijkse ontmoetingen met Joop als hij de kinderen thuis ophaalt of weer terugbrengt worden dan ook als erg waardevol benoemd. Voor de medewerkers geldt ook dat zij erg genieten van hun werk. Of men nu vrijwilliger, stagiaire of ondersteuner is, ieder heeft zijn eigen plek en rol in het geheel. Er kwam hier dan ook naar voren dat het een vanzelfsprekende “we doen het met elkaar” omgeving is. Voor de zorgboeren geldt dat het leven op de boerderij veelmeer een manier van leven is dan een baan. Het is een verwezenlijking van een lang gekoesterde wens. Gedurende de evaluatie kwamen een paar aandachtspunten naar voren. Zo werd door een aantal ouders de behoefte uitgesproken aan wat meer verslaglegging. Dit om regelmatig eens terug te kunnen kijken: hoe was het ook weer en wat is er allemaal wel niet gebeurd in de achterliggende periode. En ook om iets concreets in handen te hebben richting scholen of eventuele werkplekken.
5
Een ander aandachtspunt is het belang van met elkaar alert blijven op de veiligheid. Ook hier geldt: je hoeft niet uitgebreid tijd te investeren in protocollen en dergelijke. Het is echter wel van belang om elkaar continu aan te spreken op de veiligheid en te herinneren aan gemaakte afspraken. Als voorbeeld de motorzaag: even een takje wegzagen, dat kan toch wel even zonder je oorbeschermers? Nee dat kan dus niet, want de afspraken zijn… Niemand wil immers dat er iets gebeurt. Veiligheid is toch één van de (belangrijke) kenmerken van JodiSintepier? Ook het bewust zijn: je bent op een (boeren)bedrijf, er lopen dieren, er staan machines. In en rond het huis zijn allerlei risico’s. In gesprek blijven met elkaar wat de beste manier is om veiligheid zoveel mogelijk te waarborgen, nu en in de toekomst is dan ook van belang. Ook de waarborgen voor continuering van het bedrijf was een punt van gesprek. Iedereen weet dat ook op Jodi-Sintepier de kwetsbaarheid van het leven een dagelijks terugkerend onderwerp is. Of het nu gaat om de waarborgen voor veiligheid of de waarborgen voor: wat gebeurt er als iemand ziek wordt. Zoals uit het voorgaande wel gebleken is, vindt iedereen de zorgboerderij Jodi-Sintepier erg waardevol. Men moet er niet aan denken wat er gebeurt als dat niet meer is, komt weg te vallen. Iedereen spreekt de hoop uit dat het doorgaat en tegelijk wil iedereen het liefst de realiteit van de kwetsbaarheid wegstoppen. Veel mensen gaven aan: de zorgboerderij staat of valt met de mensen die het op dit moment doen, de zorgboeren. Ook kwam in bijna elk gesprek aan de orde dat ziek zijn zomaar een ‘spelbreker’ kan zijn. Het is van belang om ook daarover het gesprek met elkaar open een eerlijk aan te gaan. We realiseren ons dat dit niet eenvoudig is. Het kan dan immers in het bijzonder gaan over de kwetsbaarheid van iemands leven speciaal. Toch is dit ook een verantwoordelijkheid van iedereen. Eén van de deelnemers verwoordde het heel treffend: “als iemand ziek is gaat dat ons allemaal aan, de zorgboerderij gaat ons toch ook allemaal aan!” Om met elkaar deze droom van een zorgboerderij werkelijkheid te laten blijven vraagt om met elkaar op zoek te gaan naar: wat hebben we nodig, zowel wat betreft organisatie als inhoudelijk, zodat Jodi-Sintepier kan blijven voortbestaan. Op de volgende pagina’s zullen we onder de vier standaarden Zeggenschap, Inclusie, Respect & Veiligheid en Persoonlijke Ondersteuning een en ander nog wat verder uitwerken.
6
Zeggenschap Als we zeggen Zeggenschap dan gaat het om dat ieder zich kan ontwikkelen in een richting die hij wil en dat hij door middel van keuzes, voorkeuren en leefstijl uitdrukking kan geven aan zijn eigen identiteit. Tijdens de gesprekken kwam naar voren dat, wanneer kinderen of jongeren binnenkomen, er eerst een periode is van elkaar leren kennen. Zij kunnen eerst eens rondkijken, kennismaken met de anderen die er zijn en kennismaken met de ondersteuners. Voor de ondersteuners betekent dit dat zij eerst kunnen kijken en observeren wie is dit kind, deze jongen, dit meisje en hoe kunnen wij het best met elkaar aan de slag. Ook het contact met ouders speelt hierbij een rol. Kennismakingsgesprek, maar ook wat verwachten we over en weer van elkaar, wat heeft uw kind nodig, wat wil deze jongere graag leren. Allemaal zaken die in die eerste periode aan de orde komen. Tijdens de evaluatie hoorden we dat de contacten tussen kinderen, ouders en de mensen van de zorgboerderij goed verlopen. Alles is bespreekbaar, men weet elkaar goed te vinden. Nadat men elkaar zo wat heeft leren kennen wordt er begonnen met het (verder) ontwikkelen van sociale vaardigheden en het omgaan met elkaar. Immers, het ontwikkelen van sociale vaardigheden maakt kinderen sterker. Vanuit die basis kan er een veilig leerklimaat ontstaan. Het blijkt dan ook dat kinderen graag komen, zich op hun gemak voelen en van daaruit aanreiken wat ze graag willen (leren). Ouders verwoorden dat met de woorden: het beste in mijn kind wordt hier naar boven gehaald. Uit gesprekken met de ‘werkers’ van de boerderij blijkt dan ook dat elk kind in het bijzonder uitgangspunt van handelen is. Natuurlijk is er op een boerderij een aantal vaste taken dat gewoon gedaan moet worden. Maar tegelijk kan ieder kind, iedere jongere zijn eigen (leer)route volgen. Voor de een betekent dat lekker een middagje spelen op de boerderij, voor de ander is dat helpen met het verzorgen van de dieren of misschien wel leren heftruck rijden. Uit de gesprekken met ouders kwam naar voren dat er soms behoefte is aan meer rapportage en evaluatiemomenten. Vanuit de ervaring dat hun kind op Jodi-Sintepier meekrijgt ‘jij bent waardevol’ en de zichtbare groei en ontwikkeling die dat met zich meebrengt, ontstaat de behoefte om dat vast te leggen. Om zo ook naar eventuele scholen of andere stage/werkplekken iets in handen te hebben dat laat zien: dit ben ik en dit heb ik te bieden. Daarnaast is er de behoefte vanuit ouders om te evalueren: waar staan we op dit moment, wat heeft mijn kind de achterliggende periode geleerd en wat is de volgende stap. Het is van belang om met elkaar te zoeken naar manieren om dit (nog meer) vorm te geven.
7
Inclusie Onder Inclusie verstaan we: Mensen zijn gewaardeerde burgers. Zij zijn verbonden met anderen, zoals familie, vrienden, kennissen, collega’s. Zij maken deel uit van en dragen op unieke wijze bij aan de samenleving. Uit de ontmoetingen kwam naar voren dat de kinderen en jongeren die komen op JodiSintepier, gewaardeerd worden om wie ze zijn en om datgene wat zij bijdragen aan de zorgboerderij. Voor de jonge kinderen betekent dit dat door zowel ouders als ondersteuners genoten wordt van de (soms kleine) stapjes in ontwikkeling die zij doormaken. Zo hoorden we enthousiaste verhalen als bijvoorbeeld: toen hij binnenkwam bij ons was hij te bang om te spreken met wie dan ook, nu kletst hij de oren van je hoofd. Of: het eerste doel was de angst voor dieren weg te nemen en moet je nu zien! Hij gaat zelfs mee in het hok om de lammetjes drinken te geven. Voor de jongeren betekent het dat zij daadwerkelijk zaken toevoegen aan de boerderij. We zagen dat terug in bijvoorbeeld het gezamenlijk klieven van het hout waarbij collegialiteit en op elkaar ingespeeld zijn, belangrijke vaardigheden zijn. Of het helpen in de keuken zodat er een heerlijke lunch klaarstaat na al het harde werken. Het verzorgen van de dieren en het schoonhouden van de hokken. Daarbij hoort natuurlijk ook samen ervoor zorgen dat er voldoende hooi en stro is. Of het doen van klusjes zoals het repareren van een hek en dergelijke. Goede collega voor elkaar zijn, het mogen leren van nieuwe vaardigheden en het zien dat datgene wat je doet ook daadwerkelijk er toe doet, maakt dat men zich gewaardeerd weet. Kort gezegd: het draagt bij aan een goed leven. Ook het bijdragen aan de samenleving buiten de zorgboerderij speelt een belangrijke rol. Zo hoorden we van de verkoop van zelfgemaakte jam en van groentes uit de tuin. Van een klus aannemen bij iemand uit het dorp, bijvoorbeeld het snoeien van een aantal bomen. Het helpen bij de appelpluk. Het maaien van het gras op de naastgelegen camping. Het samen met de aannemer verbouwen van de schuur zodat een eigen kantine ontstaat. Een vraag die naar voren kwam tijdens deze evaluatie was: hoe kunnen we contacten met scholen op een goede manier onderhouden en hoe kunnen we bij eventuele ‘nieuwe’ scholen laten zien dat we meer zijn dan een doorsnee dagbestedingplek? Ook hier willen we, evenals bij Zeggenschap, aangeven dat het ‘iets in handen hebben’ als bijvoorbeeld een evaluatierapportage hierbij wellicht een hulpmiddel kan zijn. De nadruk zal dan in deze rapportage ook vooral dienen te liggen bij de waarde, de potentie en het leervermogen van elk kind, jongere of volwassene. Omdat dit op Jodi-Sintepier een zodanig vanzelfsprekende basishouding is en men zich hierin onderscheidt van veel andere dagbestedingplekken, kan dit wellicht bijdragen aan het openen van nieuwe wegen richting de samenleving.
8
Respect en Veiligheid Dit wil zeggen: Mensen hebben over en weer respect voor elkaar. Mensen leven en werken in een veilige, gezonde, vertrouwde omgeving. Zoals we hoorden tijdens de gesprekken wordt Jodi-Sintepier als een veilige plek ervaren. Zowel door de kinderen en jongeren zelf als door hun ouders en (school)begeleiders. Dit komt tot uitdrukking in het feit dat kinderen, soms boven verwachting, allerlei zaken leren. Vanuit de veiligheid ontstaat er blijkbaar een klimaat waar ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling. Een belangrijk aspect van veilig-weten is ook dat de kinderen opgehaald en weer thuisgebracht worden door Joop. Door het wederzijdse respect en de waardering over en weer geeft dat een groot vertrouwen. Ook de communicatielijnen blijven daardoor erg kort. Mocht er iets zijn wat van belang is te delen, dan kan dat gelijk bij thuiskomen. Ook door de jongeren wordt de zorgboerderij als erg vertrouwd ervaren. Een van de jongens zelf wist dit ook treffend te verwoorden: “je mag hier fouten maken, daar leer je gewoon weer van.” Van belang hierbij is om blijvend met elkaar in gesprek te gaan ook over de fysieke veiligheid. Wat zijn de risico’s van het (boeren)bedrijf. In hoeverre zijn de risico’s aanvaardbaar en waarover moeten we (opnieuw) met elkaar afspraken maken. Als we het hebben over respect kunnen we niet anders dan ook iets schrijven over het respect dat alle deelnemers en hun verwanten en (school)begeleiders uitgesproken hebben met betrekking tot Joop en Diane. Waar staan Joop en Diane voor volgens de mensen die we gesproken hebben: Het zijn mensen met passie Mensen die creatief zijn en gestructureerd kunnen werken Mensen die planmatig denken zodat de activiteiten tot het gewenste individuele doel leiden Mensen die een droom hebben en die graag werkelijkheid willen zien Doorbijters Ze gaan door tot ze erbij neervallen Ze gaan helemaal voor de kinderen Ze hebben respect voor de eigenheid van onze kinderen Het voelt alsof we familie zijn, geborgenheid Ze zijn betrokken op ‘de jongens’ Dit is maar een deel van wat we hoorden. Iedereen spreekt vol bewondering over Joop en Diane en hun werk op de zorgboerderij. Je zou kunnen zeggen dat de naam Jodi goed gekozen is. Immers de zorgboerderij staat voor mensen gelijk aan Joop en Diane.
9
Tegelijk sprak men uit dat de rol van de andere medewerkers ook niet weg te denken is. Of je nu medewerker bent, stagiaire of vrijwilliger, je bent onderdeel van Jodi. En bij Jodi horen betekent met veel plezier en vol overgave je werk doen. Zelfs voor meer dan honderd procent. Omdat het zo’n prettige werkplek is, omdat je ziet dat iedereen ervan geniet. En omdat je er zelf ook weer zoveel aan beleeft. Tegelijk kan dit ook een valkuil zijn. Je kunt zo helemaal opgaan in het werken met de kinderen en jongeren en de zorg voor de dieren, dat je vergeet te zorgen voor jezelf. Dat je vergeet (of jezelf de tijd niet gunt) om af en toe pas op de plaats te maken. Even tot rust te komen en bijtanken om van daaruit weer aan de slag te gaan. Het is van belang om met elkaar hier aandacht voor te hebben. Bijvoorbeeld door regelmatig momenten te plannen waarin je samen de tijd neemt om te reflecteren. Vragen te stellen als: doen we nog datgene wat we willen doen, hebben we voldoende tijd en ruimte voor dit alles, hoe staat het met de netwerken, hoe staat het met de eigen energie? Kortom zorgen voor jezelf, voor elkaar en op die manier voor Jodi en de kinderen en jongeren waar het uiteindelijk om gaat. We ontkomen er in dit verband dan ook niet aan om te spreken over ziek zijn en het gevecht om weer te genezen. Tijdens de evaluatie is dit ook regelmatig aan de orde geweest. Mensen spreken vol bewondering over de manier waarop Joop dit gevecht (samen met Diane) aangaat. Ook wij als evaluatieteam willen hiervoor ons respect uitspreken. Joop en Diane laten zich niet uit het lood slaan. Integendeel, zij vechten nog harder om hun droom te kunnen laten voortleven. Je zou kunnen zeggen: iemand die zijn eigen kwetsbaarheid ervaart zal nog meer zijn innerlijke drijfveren weerspiegelen. Dit roept tegelijk de vraag naar boven: hoe kun je waarborgen vinden om deze droom werkelijkheid te laten blijven? Immers, alles wat benoemd en ervaren wordt als zo bijzonder aan de zorgboerderij, hangt samen met de personen die de zorgboerderij maken tot wat ze is. Het is daarom van belang om met elkaar te zoeken naar: wat maakt Joop en Diane voor ons zo bijzonder? En wat is er nodig om dit ook in de toekomst te laten voortbestaan, ook als iemand om wat voor reden dan ook uitvalt? Onderdeel van de werkelijkheid van het leven is dat er geen “kopieën” van mensen bestaan, gelukkig maar. Daarom is het goed om met elkaar te benoemen: welke eigenschappen en waarden vinden we met elkaar van belang en wie kan welk stukje mee helpen dragen, vasthouden. Immers respect hebben voor elkaar betekent ook dat je met elkaar de realiteit met elkaar onder ogen durft te zien. Niet wegstoppen maar met elkaar uitspreken wat het waardevolle van de onderneming en zijn ondernemers is. En daarmee en daardoor waarborgen vinden voor continuering van Jodi-Sintepier. Wij als evaluatieteam hebben er alle vertrouwen in dat dit gaat lukken. Mensen die zo op elkaar betrokken zijn, zo met elkaar willen staan voor een goed leven voor kwetsbare mensen in de samenleving, hebben zeker ook het vermogen om zich met elkaar sterk te maken, de krachten te bundelen. Ook als de kwetsbaarheid in jezelf zichtbaar wordt. Eén van de deelnemers van de zorgboerderij zei het zoals we al eerder schreven erg mooi: “als iemand ziek is gaat ons dat allemaal aan. De zorgboerderij is immers van ons allemaal”!
10
Persoonlijke Ondersteuning Onder Persoonlijke Ondersteuning verstaan we: mensen geven hun leven zelf vorm en inhoud en krijgen daarbij passende en geschikte ondersteuning in aansluiting op hun ondersteuningsbehoefte Zoals we uit de verschillende ontmoetingen konden opmaken wordt er voor ieder kind en iedere jongere die op de zorgboerderij komt een passend programma gemaakt. Dit gebeurt zoveel mogelijk in overleg met het kind zelf en zijn ouders (en ondersteuners en stagebegeleiders van school). Concreet houdt dit in dat er naar aanleiding van de eerste kennismakingsperiode en de gesprekken met ouders een persoonlijk plan gemaakt wordt. Voor ieder is dit plan anders. Immers als vierjarige die in eerste instantie bang is voor dieren is iets heel anders nodig dan een achttienjarige die dolgraag wil leren rijden op de heftruck. Alles wat daar tusseninzit is mogelijk. Van papier-maché tot aan het bouwen van een kantine. Van konijntjes voeren tot het kopen en op peil houden van de voorraad voer. Van treintje spelen met de stoelen uit de keuken (omdat de dag ervoor een uitstapje met openbaar vervoer geweest is), tot stap voor stap leren door uitleg, bewustwording van gevaar en gewoon oefenen hoe een motorzaag werkt. Uitgangspunt bij alles is: het kind en zijn (ondersteunings)vraag. Mede door het ervaren van geborgenheid is er dan ook zichtbaar groei en ontwikkeling bij de kinderen. Dit leidt vervolgens weer tot het steeds meer aankunnen van verantwoordelijkheden. Ook verantwoordelijkheden ten opzichte van elkaar. Bijvoorbeeld de groten die mee op de kleintjes letten. Onder het motto: “je hoeft niet bang te zijn hoor, er gebeurt niets, kom maar bij mij’. Er wordt zichtbaar gestructureerd gewerkt. Dat blijkt uit de verhalen die we gehoord hebben. Hierin zit ook de kracht van de zorgboerderij. Tegelijk willen we hier nogmaals wijzen op het belang van rapportages (zie Zeggenschap). Niet om te verzanden in een veelheid aan papieren maar om meer en meer te benadrukken hoe waardevol de (leer)periode op de zorgboerderij is (geweest). Ook hoorden we van het uitwisselen van deskundigheid. In het dorp, bij de buurman wordt geleerd hoe je appels moet plukken. Bij de garage in het dorp leer je hoe een tractor in elkaar steekt. De fysiotherapeut komt en leert hoe je het best kunt bewegen. Niet door een theoretische cursus of door een boekje aan te bevelen, maar door een dag op de boerderij te komen en iedereen op zijn eigen stukje te leren wat van belang is. Bijvoorbeeld rechtop zitten: niet op een stoel, maar hoe zit ik goed op een tractor. Of tillen: hoe til ik een emmer die vol zit met voer voor de kippen. Uit dit alles blijkt dat wanneer je ondersteuning krijgt die is afgestemd op je persoonlijke ondersteuningsbehoefte, en wanneer je die dingen kunt doen die passen bij jouw interesse en belevingswereld er steeds weer verrassende ontwikkelingen mogelijk zijn. Tot slot 11
Samenvattend kunnen wij zeggen dat we tijdens deze evaluatie mensen hebben ontmoet die met elkaar de (zorg)boerderij in stand houden, ieder op zijn eigen wijze. Kinderen en jongeren komen graag op de zorgboerderij. Ze voelen zich er veilig, het geeft hen vertrouwen om steeds opnieuw dingen te leren. Ouders hebben respect voor de manier waarop de mensen van Jodi-Sintepier invulling geven aan het leven op de zorgboerderij. (Stage)begeleiders spreken hun waardering uit voor de manier van ondersteunen. Medewerker, stagiaire en vrijwilliger leveren een belangrijke bijdrage aan het geheel. Voor de zorgboeren geldt dat de zorgboerderij een verwezenlijking is van een langgekoesterde wens. Het is veelmeer een manier van leven geworden dan dat het als “baan” gezien wordt. Voor iedereen geldt dat Jodi-Sintepier als zeer waardevol ervaren wordt. Een zorgboerderij om je voor in te zetten en die het waard is om te blijven bestaan. Zoals genoemd wordt dan ook steeds de hoop uitgesproken dat Jodi zal blijven. Tegelijk ook steeds weer de onuitgesproken vraag: stel dat dit lukt? Je zou kunnen zeggen dat er sprake is bij iedereen van een heen en weer bewegen tussen hoop en vrees. Uit alles wat we tijdens deze evaluatie gehoord en gezien hebben blijkt hoe dan ook dat er een grote motivatie aanwezig is om met elkaar te gaan voor een continuering van de zorgboerderij. Het evaluatieteam ziet hierin kracht en mogelijkheden om die hoop om te zetten in daadkracht. Wij wensen allen succes en hopen dat dit rapport een bijdrage kan leveren aan voortzetting en verdere ontwikkeling van de kwaliteit van leven van de mensen die deelnemen aan en werken bij de Zorgboerderij Jodi-Sintepier.
Diny Wolterink Teamleider Stichting Perspectief
12
Bijlage 1 Perspectief Stichting Perspectief is een organisatie die wil meewerken aan een goed bestaan voor mensen met een beperking. Dat doen we door evaluaties uit te voeren bij dienstverlenende organisaties. De evaluaties zijn gericht op kwaliteit van bestaan. Perspectief gaat ervan uit dat mensen met een beperking medeburgers zijn die dezelfde behoeften hebben als anderen en over dezelfde voorzieningen en mogelijkheden moeten kunnen beschikken. En dat de ondersteuning die zij krijgen moet aansluiten op hun persoonlijke behoefte, zodat zij hun leven als ieder ander kunnen inrichten op een manier die hen past. In de evaluaties gaat Perspectief na in hoeverre de ondersteuning aansluit op de behoeftes en wensen van mensen met een beperking en hoe dienstverlenende organisaties hier inhoud aan geven. Tijdens de evaluaties spreekt Perspectief met mensen met een beperking, hun familie/vrienden, de medewerkers/personeel en het management. Ieder wordt gevraagd om vanuit zijn eigen perspectief zijn mening te geven. Meningen, opvattingen en ervaringen vanuit de verschillende perspectieven beschouwt Perspectief als even waardevol. Alleen samen geven zij de benodigde informatie. Perspectief werkt met teams van mensen met een beperking en verwanten die niet persoonlijk bij de te evalueren dienstverlening zijn betrokken. Mensen met een beperking en hun persoonlijke netwerk (waaronder familie en vrienden) vervullen sleutelposities in alle activiteiten van Perspectief. De uitgangspunten en principes van Perspectief staan beschreven in vier standaarden: Zeggenschap: Mensen hebben zeggenschap over hun eigen leven. Ieder kan zich ontwikkelen in een richting die hij wil en door middel van zijn keuzes, voorkeuren en leefstijl uitdrukking geven aan een eigen identiteit. Zeggenschap is uitgangspunt van het beleid. Inclusie: Mensen zijn gewaardeerde burgers. Zij zijn verbonden met anderen, zoals familie, vrienden, kennissen, collega’s. Zij maken deel uit van en dragen op unieke wijze bij aan de samenleving (inclusieve samenleving). Respect en Veiligheid: Mensen hebben respect voor elkaar. Mensen leven in een veilige, gezonde, vertrouwde omgeving. Persoonlijke Ondersteuning: Mensen geven hun leven zelf vorm en inhoud en krijgen daarbij passende en geschikte ondersteuning. De standaarden zijn de basis van de evaluaties. Zij zijn gebaseerd op onderzoeken in binnenen buitenland en discussies in eigen kring met mensen met beperkingen en hun familie en vrienden. Een uitgebreide lijst met de standaarden en kwaliteitsindicatoren is beschikbaar bij Zorgboerderij Jodi-Sintepier te Nieuwvliet. Op de volgende pagina staat beschreven wat we met de evaluaties willen bereiken.
13
Bijlage 2 STANDAARD Zeggenschap
• • • •
• Inclusie
• • • • • • •
•
UITKOMST / EFFECT Mensen kunnen op alle levensterreinen bepalen hoe ze hun leven inrichten Mensen doen een veelheid van ervaringen op en bereiken hun persoonlijke doelstellingen Mensen wonen hoe ze willen. Ze zijn baas in eigen huis en dragen verantwoordelijkheid. Kinderen en jongeren volgen onderwijs. Mensen hebben werkzaamheden of bezigheden die aansluiten bij hun interesses en ambities. Zij bepalen hoe ze hun vrije tijd doorbrengen. Ieder kan zich in alle levensfases naar behoefte verder scholen. Mensen bepalen met welke organisaties zij samenwerken en van welke diensten zij gebruik maken. Mensen hebben waardevolle persoonlijke en sociale netwerken in de samenleving. Zij maken gebruik van voorzieningen die voor iedereen bedoeld zijn. Mensen wonen in de samenleving met mensen waarmee ze zich verbonden voelen. Kinderen en jongeren volgen breed toegankelijk, regulier onderwijs, dat bijdraagt aan hun ontplooiing. Ieder schoolt zich op terreinen waar zijn interesses en ambities liggen. Mensen hebben gerespecteerde werkzaamheden of bezigheden in de samenleving en voelen zich gewaardeerde medewerkers. Mensen nemen deel en dragen bij aan het sociale, culturele, religieuze en recreatieve leven (concerten, cafés, clubs, kerken, verenigingen, sportevenementen etc.) in de samenleving. Zij maken gebruik van welzijns- en gezondheidsvoorzieningen in de plaatselijke gemeenschap. Mensen hebben dezelfde rechten, kansen en verantwoordelijkheden als iedere burger, ook op het gebied van trouwen, kinderen krijgen, stemmen, sterilisatie, orgaandonatie, euthanasie etc.
Respect en veiligheid
•
Mensen voelen zich gerespecteerd, hun persoonlijke integriteit is gewaarborgd. Zij leven in een veilige, gezonde en hun vertrouwde omgeving .
Persoonlijke ondersteuning
•
Mensen hebben ondersteuning (in de vorm van begeleiding, verzorging, coaching etc.) bij alle voor hen belangrijke zaken. Zij kunnen hun leven inrichten, zoals hen past. Mensen vinden dat zij een goed leven leiden. Ondersteuning wordt verleend op afgesproken en gecoördineerde manier.
• • •
14
